BAB 1KEDUDUKAN STRATEGIK MENDORONG PENGUASAAN BRITISHSyarikat Hindia Timur Inggeris (SHTI)- ditubuhkan di England pada tahun 1600- diberi hak monopoli perdagangan rempah di kepulauan Melayu- diberi kuasa oleh kerajaan British untuk mendapatkan tanah jajahanSHTISHITxDpulau pinangKedah, kegemilangan Kedah sebagaikuasa maritimSHTIsiamSHTIKedah SHTIpelabuhantempat persinggahan,pusat pengumpulan barangdanpangkalan tenterabagi urusan perdagangan,pulau pinang yang strategik di tengan-tengah laluan perdagangan antara Timur dengan BaratKEDAULATAN KEDAH TERCABAR ,kuala Kedahpelabuhan entrepot,mengamalkandasar buka pintu ()kuala kedahpusat perdagangan antarabangsa,Bugis,SiamBurmaAncaman Bugis Pertikaian dan perebutan takhtapembesar,Sultan Muhammad JiwaTunku AbdullahRaja Muda Kedah,anak gahara()Kerabat raja KedahSelangorBugis pakatmenentang sultan muhammad jiwa, Raja HajiBugisKuala KedahAlor Setar,sultanKangar,Firma Jourdain Sullivan and de souza1771firma hantarFrancis Lightberunding dengan sultan muhammad jiwaperjanjianAncama SIAMkedahbunga emassiamsebagaitanda persahabatan,siamburma ,kedahbunga emas, ,siam kuasa yang kuat kedah wang,tenaga manusia bunga emas,sultanSHTI pulau pinang 1.2 TIPU HELAH SHTI MENDAPATKAN PULAU PINANGSHTIkepentingan perdagangan mereka akan terjejas akibat dasar monopoli Belanda.sultan kedahpulau pinangbagai pucuk dicita ulam mendatang,Francis lightsultanPerjanjian Inggeris-Kedah 1786- SHTIkedah- kedah- 30000dolar sepanyolsultan 11 Ogos 1786bendera Union Jack, pulau pinangprince of wales island SHTI petempatangeorgetown, sempena Raja England (King George lll ) bermula penjajahan British1786siam Petani kedah.Sultan kedah SHTIFrancis Lightmenjaga kepentingan ekonomi mereka dengan Siam, Sultan1791sultanRiau ,Siak,SelangorSeberang Perai angkatan lautmenyerang dan mengambil balik Pulau PinangFrancis LightbritishsultanSeberang Peraikubu,sultanPerjanjian Persahabatan dan Keamanan Inggeris-Kedah 1 Mei 1791- Pulau PinangSHTI- Sultan Abdullahdibayar 6000dolar sepanyol setahun- George LeithGabenor Pulau Pinang pertamaPulau PinangSHTI1.3 SHTI MENGAMBIL SEBERANG PERAI1800Sultan Dziauddin siamSHTIbantuan ketenteraan~sultanSHTIGabenor George LeithPerjanjian Persahabatan dan Perikatan Jun 1800- SultanSeberang Perai- SHTI 10000dolar sepanyol setahun Pulau Pinang Seberang PeraiSHTISeberang Perai, Province WellesleySeberang Perai Nov 1821, SiamkedahSHTI perjanjianmenanam tebu di tepi bibirkedah siam JUN 1821Raja Siam (Rama lll) Henry BurneybangkokPerjanjian Burney 1826- Britishketuanan Siam terhadap Kedah- Sultan Kedah (Sultan Ahmad Tajuddin ll) kedah, pulau pinang, Seberang Perai, Perak, SelangorBurma- Britishsultan kedah siam siam jajahan tahluk- Britishsultan Kedah yang berlindung di Pulau PinangKedah, kedahSiam bunga emas- Siampendudukan British di Pulau Pinang Seberang Perai

1.4 PERTAPAKAN SHTI DI SINGAPURASHTIpulau pinangpelabuhan di kepulauan Melayupulau pinang terlalu jauh ke utara Selat MelakapedagangBetawi, Riau LinggaSHTIpelabuhan yang strategik di selatan Selat Melaka,chinaChinabarang daganganteh, sutera, kapas dan bahan pencelup(Eropah laluan berdagangan antara India dan ChinaSHTI Perang NapeleonMelakadanBetawi, Perang NapoleonBritish Melaka dan BetawiBelanda~Belanda>.Leftenan Gabenor---->Residen1826NNS (Negeri-negeri Selat),menjimatkan perbelanjaandanmenyeragamkan pentadbiranNNSibu negeri1832ibu negeripendudukanpelabuhanPentadbiran NNS diketuai oleh Gabenor yang menerima arahan daripada Gabenor Jeneral di IndiaResiden KonsularGabenor menjalankan pentadbiran di NNS

Gabenor Jeneral British di Indiamenggubal semua dasar dan undang-undang(/NNS,NNSNNStanah jajahan India.Britishpusat pentadbiran London. 1 APR 1867, NNStanah jajahan British dan terletak di tanggungjawab Pejabat Tanah Jajahan di London, Majlis Perundangan ditubuhkanNNSmeluluskan undang-undang sendiriNNSLondonSHTIkebajikan NNSNNS hapus taraf pelabuhan bebas di Singapura NNSmenubuhkan kongsi gelapPengenalan Mata Wang1855 wang dolor sepanyol rupee India (pedagang penduduk tempatanBritishNNStempat buangan banduan (

perjanjian, perjanjianperjanjiankesanperjanjianperjanjian~~~Bab2KEKAYAAN HASIL BUMI MENDORONG CAMPUR TANGAN BRITISHkuasa asingRevolusi Perindustriandi England pada akhir kurun ke-18 BritishPerak, Selangor ,Negeri Sembilan dan Pahang yg kaya dengan bijih timahkilangbijih timahBritishcampur tangan dan Sultan-sultan Melayu Britishmengukuhkan kuasa, British membentuk Sistem Residen NNMB (Negeri-negeri Melayu Bersekutu)2.1 Dasar Campur Tangan British di NNM (Negeri-Negeri Melayu)dasar campur tangan--->selepas tahun 1874dasar tidak campur tangan---->sebelum tahun 1874Negeri-Negeri MelayuPerak , Selangor, Sembilan, Pahangdasar campur tangandasar campur tangan British melibatkan diri secara langsung dalam NNM selepas tahun 1874...1874mengamalkan dasar tidak campur tanganmengambil NNSNNS menjalin hubungan dagang yang aktif dengan NNM, NNS memainkan peranan sebagai pelabuhan entrepot yang mengedalikan perdagangan NNM Pedagang NNS perlombongan bijih timah di Larut, Sg Ujong, Lukut dan Klang.campur tangan British?1 Kekayaan Hasil BumiNNM bijih timah, emas, bijih besai arang batuBritish 2Revolusi PerindustrianBritish bijih timah perusahaan mengetin makanan untuk- mendapat bekalan bijih timah yang berterusan- Menjadikan tempat memasarkan hasil keluaran kilang mereka3)Pembukaan Terusan Suez (dan penciptaan kapal wapKapal wap : & Terusan Suez: Tanah Melayu4)Kebimbangan campur tangan kuasa Eropah yang lainBelanda-->Hindia Timur(Indonesia)Perancis-->Indo ChinaSepanyol-->Filipina5)Pertukaran kerajaan mengubah dasar BritishParti Konsevartif mengambil alih pucuk pimpinan kerajaan Britain daripada Parti Liberal.Konsevertif tidak campur tangan campur tangan6)Desakan pedagang mempercepat campur tanganPembesar Pergaduhan kongsi gelappedagangBritishcampur tangan 1873243 pedagang NNS Setiausaha Tanah Jajahan British iaitu Lord Kimberly bagi mendesak British campur tangan.hasil bumiPerak(bijih timah)-------> Daerah Larut dan KintaSelangor (bijih timah)----> Lukut , Kuala Lumpur , Ampang PetalingPahang (emas)-----------> Sg.Pahang , Sg. LembingSembilan (bijih timah)----> Sg. Ujong2.2 Keadaan di Perak, Selangor ,Negeri Sembilan dan Pahang Memberi Peluang Campur Tangan BritishBritish ~1) KETIDAKSTABILAN DI PERAKPerang,Perang LarutPerang SaudaraPerang Larut perang / Perang Saudaraperang, ~Perang LarutDaerah Larut di Perak kaya dengan bijih timahKelian Pauh dan Kelian Bharu1848, untukmemajukan perlombongan bijih timahdiLarut, pergaduhan ,kongsi gelapkongsi gelap- Ghee Hin- Hai SanpergaduhanPerang Larut, perusahaan bijih timah,kekacauan,Kapten SpeedyTimbalan Pesuruhjaya Polis NNS untukLarut kekacauanPerang SaudaraPerebutan takhta (di kalangan kerabat dirajaPerak perebutansistem pewarisan takhta yang diamalkan

sistem pewarisan takhta Perakanak rajasultanRaja di hilir, Raja Bendahara Raja MudaSultan Ali1871Raja Ismail (Raja Bendahara)sultan Sultan Abdullah dan Sultan YusofSultan AbdullahRaja MudasultanRaja Yusuf Raja Di Hilir ,diketepikanpembesar PerakRaja"Yu""suf " xD)Raja Abdullahpembesar di hilir Perak~(i) Dato' Maharajalela(ii) Dato' SagorRaja Ismailsultan,hulu Perak, Raja Abdullah hilir Perakperbalahanperpecahan dan menggugat keamanan di negeri Perak Raja AbdullahBritish, Sultan, peluang menguasai Perak yang kaya dengan bijih timah Andrew Clarke pembesar dan pemimpin kongsi gelap Pulau Pangkor untuk menamatkan kekacauan di Perak, Raja Abdullah, Ngah Ibrahim, Dato' SagorRaja Ismailkapal British,H.M.S Pluto Perjanjian Pangkor 20 Jan 1874- Raja Abdullah Sultan- Raja Ismail Raja Muda- Sultan Perak Residen British- Residen berkuasa penuh ke atas pungutan cukai di Perak- Residen, Penolong Residen, sultan dan pembesar dibayar gaji drp pungutan hasil mahsul Perak- Ngah Ibrahim Menteri LarutPenolong Residen- Menteri Larutmembiayai urusan keamanan di PerakKesan Perjanjian:::bermulanya penguasaan British secara langsung dalam pentadbiran dan ekonomi negeri Perak2) PERANG KLANG DI SELANGOR1857Sultan Abdul Samadyang berkuasa di daerah Langat Sultan Selangor, semasa pemerintahan beliau Perang Klang yang menyebabkan campur tangan BritishDaerah KlangRaja Sulaiman Raja Abdullah,Raja MahadiRaja SulaimanRaja Abdullah telah memajukan bijih timah di daerah Klang dengan Lombong bijih timahKuala Lumpur dan Ampang. 1860daerah Klangpusat pengeluaran bijih timahKlangRaja Mahadiperbalahan ini perang saudaraPerang Klang.kumpulan pelombong Cina kegiatan perdagangan di SelangorSultan Abdul SamadTengku Kudin,Perang KlangpembesarRaja Mahadianak negeri SelangorTengku KudinBritishkekacauanbritishSultan Abdul SamadResidenBritishsultanResiden 1873sebuah kapal dagang British dalam perjalanan dari Pulau Pinang ke MelakaLangatBritishrumah api di Tanjung Rachado SultanResiden1874Residen PertamaFrank SwettenhamPenolong Residen3)Perbalahan Di Sungai Ujong , Negeri Sembilan< >Sungai Ujong kaya dengan bijih timah1872Dato' Kelana Syed Abdul RahmandDato KelanaxDpemerintahan di daerah Sungai UjongDato' Bandar Kulop TunggalpemerintahSungai UjongSungai Linggijalan perhubungan utama ke pelabuhan melakamengutip cukaiperebutan antara mereka berlaku(DatoperebutanPerebutan takhtaperebutan takhtaPerebutan kawasanSungai UjongDato Kelana Dato Bandarpenduduk tempatan pelombong Cina pembesar tempatamDato KelanaBritish1874BritishPerjanjian 1874- BritishDato Kelana pemerintahan di daerah Sungai Ujong- Britishkuasa penuh ke atas cukai Sungai Linggi- Dato'Kelana P.J Murray Residen British di Sungai UjongDato' Bandar BritishSungai Linggi mengutip cukaiBritishmenjamin kepentingan perdagangan (),Dato Kelana bantuan ketenteraanDato BandarDato Bandar buangBritishdaerah RembauJelebu Seri Menanti dengan menempatkan pegawai yang digelarMajistretPemungut hasilmemungut cukaidanBritish Undang-undang.18961895 Britishdaerah Negeri SembilanTunku Muhammad ibni Yantuam AntahYamtuan Seri Menanti ditabalkan YANG DIPERTUAN BESAR NEGERI SEMBILAN Baginda dan semua pembesar ResidenPahangBritishbertapak di Negeri MelayuBritishBritish mengeksploitasi kekayaan hasil hutan negeri Pahang.Sultan Ahmad pahangSultan Abu Bakar Sultan Johor)pelabur Eropah BritishBritish Pahang1886Frank SwettenhamdanFrederick WeldGabenor NNSSultan Ahmad Residen 1887British Sultan Abu BakarSultan Ahmad Residen Hugh Clifford wakil Britishkuasatugasmengurus dan melindungi rakyat British di negeri lain)1888 British[ Sultan AhmadBritishSultanPahangResidenSultanJ.P RodgerResidenRUMUSAN:-ResidenPerak------> J.W.W BirchSelangor---> J.G DavidsonSembilan---> Martin Lister /Sg.Ujong---->P.J MurrayPahang-----> J.P RodgerKetidakstabilan dalam negeri memberi kesempatan kepada British (kuasa asing)2.3 Residen menggugat kuasa Sultan dan PembesarCampur tangan Britishmengenalkan SISTEM RESIDENsultan dan pembesar2.4 Pengukuhan Kuasa British Melalui Pembentukan NNMB (Negeri-Negeri Melayu Bersekutu)Kelemahan Sistem Residen:panduan yang jelas untuk menjalankan tugasGabenor NNS di Singapuraperaturan, pentadbiran tidak seragamdisatukanNegeri-Negeri Melayu BersekutuPersekutuan 1896persekutuana)Perkongsian Perkhidmatan Pakar bayaranjurutera, juruukur dan doktorb)Faktor Keselamatanmengukuhkan kekuatan dan pertahanan ketenteraanc)Krisis kewangan Pahang()d)Sistem Perhubunganjalan raya dan landasan keretapi antara negeri Melayumaju1895Perjanjian Persekutuan 1 JULAI 1896 Pusat Pentadbiran Persekutuan terletak diKuala Lumpurdan diketuai oleh Residen JeneralFrank SwettenhamResiden Jeneral pertamaPerjanjian Persekutuan 12 JUN 1895- Rajanegeri NNMB- Rajapegawai British Residen Jeneral- RajaResiden Jeneralnasihatadat istiadat dan agama Islam- Rajamengikut nasihat kerajaan British- Residen Jeneralkepada Gabenor NNS yang juga menjadi Pesuruhjaya Tinggi NNMB2.5 Pembentukan Persekutuan Mencabar Kewibawaan SultanResiden Jeneral kuasa pentadbiran NNMBurusan kewangan dan cukai eksport Jabatan-jabatan kerajaan yang diketuai oleh pegawai British ditubuhkan oleh kerajaan pusat* Jabatan Kehakiman* Jabatan Kewangan* Jabatan Perhubungan dan Perkhidmatan AwanBritishpenglibatan orang Melayu dalam pejabatSultanResidennasihatadat istiadat dan agama IslamKuasa Sultan dan Majlis Mesyuarat NegeriResiden Jeneral perubahansultan1897British Durbaruntuk mengatasi masalah bantahan Raja-raja Melayu, Pesuruhjaya Tinggi British , Raja-raja Melayu , Residen Jeneral , Empat Orang Residen BritishDurbarKuala Kangsar, tahun 1897Durbar Kuala Lumpurtahun 1903~Dalam Durbar KeduaSultan Perak iaitu Sultan Idris::= pemusatan kuasa di tangan Residen Jeneral= mendesak agar Raja Melayu= mendesak pegawai Melayu dalam perkhidmatan kerajaan dan=Bahasa Melayu~ Durbar Majlis Mesyuarat Persekutuan~ Residen Jeneral Ketua Setiausaha~ Kerajaan Britishkuasa pentadbiran Majlis Mesyuarat Negerisejarah FORMbab 3BritishNNSNNMBNNMU (Negeri-Negeri Malayu Utara)NNMBmenguasai hasil bumiNNMUbenteng keselamatan kuasa Eropah lainNNMU setelah Siam perjanjian pada tahun 1909Johor1914BritishBritishmengukuhkan kuasa terhadap negeri-negeri ini dengan penasihat British3.1 Negeri -Negeri Melayu Utara Penampan Keselamatan British Di Tanah Melayukeunggulan Bitish sebagai kuasa besar tercabar denganzaman imperialis baruzaman imperialis baru?Perancis , Jerman , Amerika Syarikat dan Rusia untuk mendapat bahan mentahmencari tanah jajahanTanah Melayu dan Siam yang kaya dengan bahan mentahzaman imperialis1)Perancis-------------> meluaskan kuasa ke atasMenam Chao Phraya /merancang membina terusan diSegenting Kra 2)Jerman--------------> berusaha mendapatkanPulau Langkawidaripada Siam3)Amerika Syarikat----> cuba bertapak diTerengganu4)Rusia----------------> berhasrat membuka petempatan diUjung Salangyang mendorong British mengambil langkah untuk meluaskan pengaruh ke NNMU6 Apr 1897BritishPerjanjian Sulit 6 Apr 1897- British Siam Kedah , Perlis , Kelantan dan Terengganu- Siam kuasa tanpa British - Siam British SiamTujuan Perjanjian:::menghalang Siam daripada menyerahkanmembenarkan kuasa lain bertapak di SiamperjanjianBritish 1897Sultan KelantanDuff Development Companykonsesi tanah seluas 776 996 hektar untukSultan Terengganu Amerika Syarikat membuka petempatan di Pulau Redang 1902British Siam Perjanjian Perisytiharan Inggeris-Siam 1902- British NNMU Siam - Siam pegawai British untuk menasihati Sultan(a) Kelantan- W.A Graham(b) Kedah- Meadow Frost(c) Perlis- H.E Duke- Kelantan dan Terengganumemberi konsesi tanah kepada kuasa asingTujuan Perjanjian:::menghalang kuasa Barat meluaskan kuasaperjanjianBritish mengukuhkan pengaruhmereka1909SiamNNMUBritish melaluiPerjanjian Bangkok 1909- Siam NNMUBritish- Siam menyewakan mana-mana wilayahnya tanpa kebenaran British- British Siam Hak Wilayah AsinganHak Wilayah Asingan??hak yang diberi kepada konsul British di Bangkok bagi menjalankan perundangan ke atas warganegara BritishBritishBritishSiamKesan PerjanjianSungai Golok sempadan antarabangsaBritish memberi wilayah Tabal (Kelantan) kepada SiamSiam Kelantan dan Perak wilayah RemanKelantanSultan Muhammad IVTabal Siam15000 penduduk Melayuberhijrah ke KelantanSiam 3.2 Penasihat British Mengancam Kedaulatan NNMUPerjanjian Bangkok,British meluaskan kuasa mereka di NNMU.Kedah , Perlis , Kelantan dan Terengganupenasihat Britishmemberi nasihat dalam semua perkara adat istiadat dan agama Islam MelayuBritish perubahan pentadbiran dan peraturan baru kuasa raja-raja di NNMUPENASIHAT BRITISH DI KEDAHSultan Abdul Hamid Halim ShahPerjanjian Bangkokpenasihat BritishBritishGeorge Maxwell penasihatGeorge Maxwell mengukuhkan kuasa di Kedah dengan menyerap sistemmenimbulkan konflik dengan anggota Majlis Mesyuarat Negeri yang dipimpim oleh Tunku MahmudUsaha Tunku Mahmud mengekalkan identiti Kedah- perundangan- Surat Rasmi tapis- kalendar Hijrah- - pentadbiranorang MelayuUsaha George Maxwell menerapkan pengaruh Barat- perundangan - surat rasmi ditapis oleh Penasihat British- kalendar Masihi- - pentadbiranpegawai BritishTunku MahmudGeorge MaxwellTunku Mahmud mahkamahmengekalkan identiti Kedahpegawai British dalam pentadbiranmenentang George Maxwell mengibarkan bendera Union Jack di kediamannyaPenasihat British Di PerlisRaja Syed Alwi SiamBritishpenasihat BritishKapten Meadowe Frostpenasihatmengukuhkan kuasa dengan menggubal undang-undang dan memperkenalkan jabatan barumenguasai pentadbiranPerlis= Jabatan Hasil dan Cukai= Mahkamah Tinggi= Mahkamah KadiPenasihat British Di Kelantan1910Sultan Muhammad IV perjanjian dengan British bagi menempatkan penasihatJ.S Mason penasihat1915kuasa mentadbir jajahan Britishjabatan yang penting= Mahkamah Tinggi= Jabatan Polis= Pejabat TanahKelantanBritishPenasihat British di TerengganuSultan Zainal Abidin III Perjanjian Bangkok,penasihat BritishPesuruhjaya Tinggi di SingapuraW.L Conlaypenasihat pada tahun 1910Britishterhad dalam menguruskan hal ehwal luar negeri Terengganu1911Sultan Zainalkedaulatan dan kemerdekaan negeri TerengganudenganmenggubalPerlembagaan Undang-Undang Tubuh Negeri Terengganu- Sultan menyerah negeri Terengganu kepada kuasa asing- Mustahak ke atas raja bermesyuarat- Hak raja dan menteri besar dalam memilih Jemaah MenteriSultan Zainal1918dan digantikan oleh Sultan Muhammad IIBritishSultan Muhammad IIperjanjian di Singapura pada tahun 919perjanjianJ.L HumphreyspenasihatSultantakhtaBritishBritish terengganu apabila kesemua jabatan penting kerajaan iBritishseperti = Jabatan Kastam= Jabatan Perubatan= Jabatan Kerja Raya= Jabatan Tanah dan Galian(Penasihat)Kedah ---------->George MaxwellPerlis------------>Meadowe FrostKelantan--------->J.S MasonTerengganu------->J.L Humphreys3.3 Pemodenan Johor Melambatkan Campur Tangan BritishJohorpenasihatJohorBritishJohor kedaulatan1914Kebijaksanaan pemerintah dan pengenalan sistem birokrasikestabilan dan kemakmuran negeriTemenggung Daeng Ibrahim pemimpin berwibawaDaeng IbrahimTemenggung Abdul Rahman Temenggung Johor pada tahun 1825Sultan Hussein dan Temenggung Rahman1855Temenggung Ibrahimkuasa menjadi pemerintah Johor kecuali wilayah Kesang oleh Sultan Ali melalui Persetiaan Antara Sultan Ali dengan Temenggung Ibrahim pada MAC 1855- Sultan AliSultan Johor- Kawasan pemerintahan baginda adalah di wilayah KesangTemenggung Ibrahim menjalankan pentadbiran dengan cekap dan mengasakan pusat pentadbiran baru di Tanjung Puteri (memajukan ekonomi Johor dengan untuk mengusahakan lada hitam melalui Sistem KangcuSistem Kangcu?1833diperkenalkannama Kangcu yang bermaksud Tuan Sungai dalam Bahasa Cina,mengusahakan lada hitam dan gambirSurat Sungai untuk menetap dan mengusahakan pertanian di tebing Sungai Johor,kawasan perladanganKangarKaki SungaiKangar diketuai oleh Kangcumemerintah dan memungut cukaicukaiJohorSultan Abu Bakar"Bapa Pemodenan Johor"(1862-1895)Sultan Abu Bakar Temenggung Daeng Ibrahim1862gelaranDatuk Temenggung Abu Bakar Seri Maharaja Johorcara pentadbiran terbaik bagi pembangunan Johormemodenkan Johor dengan memperkenalkan=perkhidmatan mahkamah= Perkhidmat pos= Jabatan Kerja Rayamenjamin keamanan negeri Johormenubuhkan pasukan polis dan tenteramenjaga kebajikan rakyatsekolahhospital dan jalan rayapelaksanaan Sistem Kangcu untukmemantapkan ekonomi Johor1885BritishPerjanjian Persahabatan- British Johor negeri yang bebas dan berdaulat- Sultan Abu Bakar diadili olehketua kaum bumiputeramereka (- Kes jenayah kes yang melibatkan lebih daripada satu suku kaum---------------------> diadili oleh Residen , Timbalan Residen Raja SarawakJames Brookemengukuhkan pengaruh BritishBri Charles Brooke (Brooke1888Perjanjian pada tahun 1888 antara kerajaan British dengan Charles Brooke- Bri SRW,- Brooke memerintah negeri dengan bebas- Hal ehwal luar negeriBriperjanjian1888 Go Hui BAB 2OK, Sarawak 100100Charles Vyner Brooke (BrookemengisytiharkanPerlembagaan Baru Sarawak pada 24 Sep 1941- Charles Vyner Brooke kuasa mutlak Majlis Tertinggi Majlis Negeri- Raja Brooke ahli Majlis TertinggiMajlis Negeri- Raja Sarawak memerintah dengan nasihat Majlis Tertinggi- Rajaundang-undang yang diluluskan oleh Majlis NegeriPerlembagaan Perlembagaan Bertulis Pertama di SarawakPerlembagaan menggariskan pemberian kuasa pemerintahan kepada rakyat Sarawak melalui Majlis Negeriperlembagaan***

:::

Charles BrookeJames Brooke anak saudaraCharles Johnson1852SarawakTuan Mudakawasan pentadbiran LunduJames Brooke Raja Sarawak4.4 Perubahan Ekonomi di Bawah Pentadbiran Keluarga BrookeBrookekemasukan pelabur luarmenjaga kepentingan ekonomi,!!!!!!!!!!!!!!!Brooke menguasai ekonomi Sarawakdiberi peluang utk bergiat dalam bidang perdagangan dan perlombongan,Sarawak pembangunan ekonomi dan sosial tidak seimbangSarawak Hasil hutanTanaman baruTanaman TradisionalSumber Galian

- sarang burung(,gua batu kapur [Gua Niah])- getah jelutung(getahAmerika Syarikat)-rotan(Eropah)PembalakanSyarikat Borneoorang Cinadi sekitar Sg.Rajang.hasileksportHong Kong , AustraliaAmerika Syarikat- tembakauditanam di LunduLondon-getah(pokok jelutung,Amerika Syarikat,eksport kedua Sarawak selepas minyak petroleum)- kelapa(Sarawakorang Melayu)-gambir-lada hitam()-sagu(Sungai Igan, Mukah, OyaBintulu, Kilang sagu di Kuchingpedagang Cina)-rumbia-antimoni(Syarikat BorneoBauKuchingpelombongan antimoni)-emas(diusaha oleh Orang Cina di Bau ):1857,pelombong Emas Cina memberontakBrookecukai, pemberontakan dipatahkan oleh BrookepelombongSambasSyarikat Borneo)-arang batu-raksa-minyak petroleum(The Anglo-Saxon Oil Companydiberi konsesi untuk menjalankan kegiatan minyak petroleum )( Telaga minyak pertama terletak di Miri )(Kilang manapis minyakLutong)

Syarikat Borneo ditubuhkan pada tahun 1856.Ibu pejabat Singapurasyarikat Sarawakkegiatan perlombongan4.5 Perubahan Sosial di Bawah Pentadbiran Keluarga Brookemengukuhkan kuasa dan pengaruh, Brookemengamalkandasar pecah dan perintah -menghalang perpaduan kaum-menjamin kedudukan~tentangkaum-Orang Melayu---------------------pentadbiran-Orang Iban-------------------------ketenteraan-Orang Cina-------------------------pertanian, perlombongan dan perdagangan-Orang India------------------------perniagaan kain-Orang Sikh---------------polisOrang Cina--------------kawasan bandar seperti Miri, Bintulu dan SibuKaum Bumiputera-----kawasan pedalaman

bandar utamaMiri, Kuching Sibupusat pentadbiran dan perdagangan- Kuching: menjadi ibu negeri dan pusat pentadbiran Sarawak sejak tahun 1841- Miri:berkembang pesat selepas kegitan melombong minyak petroleum diusahakan pada tahun 1910Pentadbiran Brooke mewujudkan kemudahan asas () kawasan pedalaman kawasan bandar* kemudahan asas seperti jalan raya , bekalan air dan elektrik disediakan di kawasan bandar* Jalan raya hanya terdapat di bandar utama seperti Kuching dan Miri* Landasan keretapi menghubungkan Kuching dengan Bau pada tahun 1917. perkhidmatan keretapi kemelesatan ekonomi(1) Sarawak pengangkutan pengangkutan air . Kuching (Singapore Sarawak Steamship Company)2) 1924 perkhidmatan kapal terbang air Kuching Singapura3) melicinkan urusan pentadbiran dan pengurusan ekonomiperkhidmatan pos, telegraf kenalKuching Singapura4) Hospital dan klinik dilakukan oleh mubaligh Kristian5) Brooke orang MelayuOrang Cinasekolah ,Orang Dayak Brooke mengamalkan cara hidup tradisionalmereka- sekolah rendah Melayu dibina pada tahun 1883 utkmelatih orang-orang Melayu Sarawak menjadi guru sekolah Melayu dan kakitangan rendah kerajaan, Sekolah Merpati JepangSekolah Encik Buyongmadrasah Melayu- Brookemubaligh Kristian Sekolah Inggeris Sek. St Thomas (1848) Sek. St Mary (1850) -------> sekolah Inggeris terawal/ mulibagh Kristian Sek. St Theresa (1855)- Sekolah Cina China - 1917Sekolah Melanau Jabatan Pelajaran 1924 mengawal perkembangan pendidikan~ Maktab Perguruan Sultan Idris, Tanjung MalimMaktab Perguruan Kentguru Sejarah Form 2- BAB Sabah Kesultanan Brunei Kesultanan Sulu , tumpuan pedagang barat kedudukan strategik kekayaan hasil bumiSultan Brunei Sulu Sabah konsesi tanah Baron Von Overback Alfred Dent 1880 Alfred Dent Persatuan Sementara Borneo Utara British Berhad ( The British North Borneo Provisional Association Limited ) 1882Syarikat Borneo Utara British (SBUB) Sabah 19411941-1945 Sabah1704Sultan Brunei pantai timur utara Sabah Sultan Sulu mematahkan pemberontakan di Sabahmengukuhkan kedudukan SBUB , SBUB mengeksploitasi () kekayaan hasil sabah kegiatan ekonomi tradisional penduduk tempatan5.1SBUB bertapak Di SabahBruneiSulu,ekonomi Sabah,pelabur BaratAmerika Syarikat(),Britain(),Belanda()Sepanyol()Pertapakan syarikat Eropah di Sabah bermula pada tahun1865.1865,Sultan BruneiSabahkonsesi tanahwakil Amerika Syarikat ,C.L. Moses, selama10tahun.Moseskonsesi tersebutThe American Trading Companyyg diketuai oleh J.W.Torreydan T.B.Harris.Torreymemajukanpenanamankopitebudi KimanisVon Overback1877Overbeckmodal,syarikatAlfred DentdanEdward Dent.Gabenor Labuan, W.H TreacherOverbackSultan Bruneidgn syarat Syarikat yang ditubuhkan diletakkan di bawah kekuasaan British.Sultan Brunei, Sultan Abdul Mu MeinOverbackDentmelalui Perjanjian pada tahun 1877perjanjian,bagindaTeluk KimanisSungai SibukuSabahSultan SuluOverbackDent1878Sultan Jamalul Alam perjanjianBagindakws dariSungai PandasanSungai Sibuku1880OverbackAlfredEdward Dent,DentPersatuan Sementara Borneo Utara British Berhad(The British North Borneo Provisional Association Limited)Syarikatrakyat British,menambahkan modal perniagaanmengukuhkan kedudukanmemajukan perniagaanpersatuanPiagam Diraja () drp kerajaan British188111kerajaan British menganugerahkan piagam kepada Persatuan tersebut .1882, syarikat ituSyarikat Borneo Utara British.piagam, SBUBkuasa mentadbir SabahSir Rutherford AlcockPresiden Pertama/Alfred DentPengarah Urusan.syarat-syarat Pemberian Piagam Diraja kepada SBUB ialah:-SBUB hendaklah memerintah Sabah dengan adil dan saksama.-SBUB hendaklah memelihara agama, adat resam dan undang-undang penduduk tempatan.-SBUB tidak boleh menyerahkan wilayah Sabah kepada kuasa lain tanpa persetujuan daripada kerajaan British.-SBUB mesti menerima nasihat daripada kerajaan British.-SBUB mesti melantik pentadbir daripada pegawai yang diakui oleh kerajaan British.Kesan pemberian piagam:Britishmemperluas pengaruhmenghalang kuasa Barat lain bertapak di Sabah1888SBUBPerjanjian Perlindungan Borneo UtaraSabahnegeri naungan British,hal ehwal luar5.2 SBUB Mengukuhkan Kuasa Di Sabah1. Pemerintahan SBUB di Sabah diketuai oleh seorangGabenor(Gabenor pertama=W.H. Treacher)2. Gabenor dilantik olehpengarah syarikatdengan persetujuan kerajaan British.3. Gabenor dibantu olehMajlis Penasihat(ditubuhkan tahun 1883)menjalankan pentadbiranAhlinya terdiri daripada:i)Setiausaha Kerajaanii)Bendahariiii)Ketua Pasukan Keselamatan4. Pusat pentadbiran SBUB terletak diSandakan.5.melicinkan pentadbiran, Britishjabatan kerajaana) JabatanPosb) JabatanPolisc) JabatanBuruh(PPBKT)d) JabatanKewangane) JabatanTanah dan Ukurmemudahkan urusan pentadbiran, Sabahresidensi ,ResidenResidensidaerah,Pegawai Daerah yang berbangsa EropahPegawai Daerah:i. Majistret.ii.Pemungut cukaiiii.Bendahari daerahiv.Pegawai Buruhv. Ketua pentadbir semua jabatan di peringkat daerah.1915, JawatanTimbalan Penolong Pegawai Daerahkenal,penduduk tempatan.SBUB memperkenalkan jawatanKetua Anak Negeri Orang Kaya-Kaya (OKK)Ketua Anak Negeri:i. Membantu Pegawai Daerah dalam pentadbiranii.Menjaga keamananiii.Menguruskan pembahagian tanah.iv.Mengutip cukai.v.Memajukan pertanianMereka diberisuratkuasa,menguruskanmasyarakat tempatanKetua Anak Negeri yang menganggotai pentadbiran SBUB ialahOKK Haji Mohammad Arshad.Ketua kampungOrang TuaKetua kampung:i. Menguruskan hal-ehwal kampungii.Menjaga keamananiii.Membantu memajukan perdaganganiv.Melaporkan kepada Pegawai Daerah tentang kes-kes jenayah, wabak penyakit dan keselamatan kampung.SBUB,peribumi()pentadbiran,-adatbudaya- SBUBpegawai Eropah.SBUB melaksanakanundang-undang Baratundang-undang tempatanuntukmenjaga keamanan negeri.Mahkamah MajistretMahkamah Anak NegeriMahkamah Majistretkes-kes berat seperti:i. Kes pembunuhanii. Penculikaniii. Rompakan( dihakim olehPegawai Daerah)Mahkamah Anak Negeri kes-kes peribumi yang berkaitan dengan:i. Undang-undang Islamii. Hukum adat (diketuaidihakimiolehKetua Anak Negeri)5.3 SBUB Mengeksploitasi Hasil Bumi SabahSBUB menguasai Sabah,membolot kekayaan ekonomimengeksploitasi kekayaannya seperti:Hasil tradisional-Sarang burung*

*1926, sarang burung Sabah125,000 dolar.-Sagu(Rumbia)

*hidup subur di kawasan berpaya di muara sungai

*SBUBpenduduk Sabah mengusahakan sagu secara komersial.

*Singapura dan Eropah.-Rotan-Pokok lanut*abaka, manila hempmusa textiles.

*hidup di kawasan pamah dan lembah

*tali kapal

*dieksport ke Eropah-Trepang

*China

*diusahakan oleh masyarakat BajauSirip ikan yu & mutiara

*diusahakan oleh masyarakat Bajau

,pendudukmengenakan cukai ,cukai ::cukai kepala / cukai tanah / lesen perahu / lesen senjataTEMBAKAU-tembakau- diusahakan di Pulau Banggi, Teluk Marudu, Lahad Datu, Tawau, Sandakan.- SBUBtembakautembakau-Amerika SyarikatBelanda-tembakaucerut ()GETAH-,getah- diusahakan di Beaufort, Jesselton dan Tenom- SBUBgetah*pengusaha getah 4%*50*buruh ChinaJawaladang getah

cukai SBUBHasil pertanianPembalakan-Sabahsumber kayu balak : seraya, ramin, kapur, belian,meranti.- pembalakanSandakan, Lahad Datu,Tawau-SBUBIndonesiaFilipinasektor pembalakan-hasil balakpelabuhan SandakanAustralia, Britain, China,Singapura

PerlombonganEmas*diusahakan oleh orang Cina di Sungai SegamaArang batu*dilombong diSilimpopon dan Labuan*Silimpoponlonggokan arang batu terbesar di Asia Tenggara.*Perlombongan arang batu diusahakan olehSyarikat Cowie Harbour Coal.Mangan*Mangan diusahakan di Teluk Marudu olehSyarikat British Borneo Exploration*dieksport keBritain

5.4 Perubahan Sosial SBUB di SabahSBUBkemudahan asas untukkepentingankeuntunganPendidikanSBUBpendidikanSBUBpendidikanSBUBmubaligh Kristian,menyebarkan agama Kristian-1883, mubaligh Roman KatolikInstitut Byron di Sandakan.-1909Jabatan Pelajaran-1915, anak-anak Ketua Anak NegeriSekolah LatihanJesseltonmelatih anak-anak Ketua Anak Negeri,memegang jawatan renjer, keraniKetua Anak Negeri.-1921,Sekolah Melayu dibina di Kota Belud.-Sekolah CinaChina

Kemudahan kesihatan- SBUB(Sandakan, Jesselton, BeaufortKudat)hospital- Pusat kesihatankawasan luar bandar- 1903, loji air ()Kota Kinabaluuntuk membekalkan air yang bersih kepada penduduk Sabah.Kemudahan Keselamatan- Kontinjen Polis ditubuhkan untukmengawal keselamatan.-1900, pegawai polis tempatan Skuad Terbangditubuhkan oleh SBUB untuk menjamin keselamatan.Kemudahan PerbandaranKudat-1881pusat pentadbiran SBUB pertama-Kudatpendudukpedagang-1884pusat pentadbiranSandakanSandakan-1879William Pryer-Elopura, bandar yang cantik-pusat pentadbiran, pembalakan,pelabuhan antarabangsa.Jesselton-1900Charles Jessel-Jessel Town-Api-Api () , Singga MataDiasuka-tanaman getahpembinaan landasan keretapi-1967,Kota KinabaluSejarah Form 2-bab pertaniansumber galian Britishtelah memperkenalkan kegiatan ekonomi yang berorientasikan eksport di tanah Melayu.kegiatan perlombonganpembukaan ladang besar-besaranBritishkemudahanperkembangan ekonomi pada zaman BritishBritishpentadbiranperubahan dalam bidang ekonomi dan sosial6.1 Kegiatan Pertanian DaganganBritishmemperkenalkanpertanian daganganPertanian dagangan?Pertanian dagangankegiatan pertanian yang berorientasikan eksport(), Britishmengusahakantanaman tradisional Lada hitam& Gambir-Lada hitam diusahakan diPulau Pinang, Selangor, SarawakNegeri Sembilan./ gambir- Gambirbahan pewarnamencelup sutera< >= Diperkenalkan di Johor melalui Sistem Kangcu (Sistem Kangcu ?bab=Johor20 Buah palakou&bunga cengkih ()-Pulau Pinang-Buah pala,-Buah pala1850-anharga tidak stabil-Buah palaEropahdanChina.-Bunga cengkihubatChinaTebugula-gulatebuSeberang PeraiPerak-1830-anSeberang PeraiNegeri-negeri Selatpengeluaran gula-1900Perakpengeluar gulaterbesar di Tanah Melayu- Gulaeksport penting selama 50 tahun

Ubikayu-Melaka, Negeri Sembilan, SelangorNanas-industri mengetin nanasPerak, SelangorJohor-Tanah Melayupengeksport nanasdalam tinyang kedua terbesar di dunia6.2 Tanaman Baru Memantapkan Ekonomi British1.tanaman tradisional,harganya tidak stabil.2.mengukuhkan ekonomi, Britishmemperkenalkan tanaman baruKopi-diusahakan diPerak, Selangor, Negeri Sembilan, Johor-Afrika()-eksport penting Tanah Melayu19Kelapa Sawit-diperkenalkan diKuala Selangor,Perak, Johor-berasaldari Afrika-1920-an, Johorpengeksport utama penting di Tanah Melayu Tembakau-ladang dibuka diPulau PinangPahangTeh-diusahakan diCameron Highlands, Pahang- bermutu tinggidikenal sebagai Teh Ceylon"Britishpeladang Eropahorang asingmengusahakan pertanian dagangan ,penduduk tempatan6.3 Perkembangan Perusahaan Getah19kopigetahtanamanGetahTanah Melayu?getahHevea BrasiliensisBrazil ()1876Henry Wickham70000getahBrazilEngland3000Sri Lanka187722getahSingapuraBotanicak Gardenanak getahKuala KangsarResiden PerakBrazil-->England(Kew Garden)-->Sri Lanka-->Singapura (Botanical Garden) -->Kuala Kangsar (halaman kediaman Residen Perak)20getahLadang-ladang getah dibuka diSelangor, Perak, Negeri SembilanJohor.Tahun 1920-an, Tanah Melayupengeluar getah terbesar di duniaSyarikat-syarikat EropahSime Darby , Guthrie , Harrisons & Crosfield dan United Plantationperusahaan getahPenduduk tempatankebun keciltanamanGETAH:British mengenakan cukai rendah pembukaan ladang getah baruSistem ibedem(sistem herring ikan)RidleyGetahkemelesetanlangkahRancanganSekatanStevenson

-&getah-Tanah MelayuSri Lanka-IndonesiaBelandaPerjanjian Peraturan Getah Antarabangsa

-&getah-Tanah Melayu, Sabah ,Sarawak, Sri Lanka, India, Myanmar, Indonesia, Indo ChinaThailand-,--kuota yang ditetapkan()-perjanjiangetah

getahgetahgetah tiruan ().getahgetah tiruan6.4 Perkembangan Perusahaan Perlombongan1.Emas-Raub, Pahang2.Arang batu-Batu Arang3. Bauksit -Bukit Pasir, Teluk Ramunia, Teluk Emas4.Bijih besi -Bukit Besi, Rompin5.Ilmanit -Batang Padang6.Bijih Timah*terpenting *Bijih TimahAwal tahun 1820-an,pembesarlombong bijih timah (daerah Lukut, Sungai Ujong, LaratKlang)Eropahpembesarperlombongan bijih timahcampur tangan British,kegiatan melombong bijih timah:::Mendulang--,kayu jelutungdulang,bijih timah,aliran air,bijih timah

Melampan

-aliran semula jadipalung,bijih timah

>.<

1.Penglibatan orang Cinakegiatan perlombongan bijih timah2.lombongAmpang, Kuala LumpurLembah Kinta 3.memperkenalkansistemlombong dedah.4.pam kelikirpalung 5. 19kegiatan

Sistem lombong dedahbijih timah1pam kelikirpalung2Palungsekatan kayubijih timahsekatan kayu.Bijih timahEropahRevolusiPerindustrian.mengetin makanan.Eropahmemperkenalkankapal korek()kegiatan perlombonganEropahkapal korekSyarikat Melayan Tin Dredging Batu Gajah, Perak 1912,1929Tanah Melayu107kapal korek,kemelesetanekonomidunia.,Tanah Melayu, Bolivia, NigeriaIndonesiaPerjanjianBijihTimahAntarabangsa:menstabilkan semula harga bijih timah-bijih timah,Majlis Bijih Timah Antarabangsa1934untukmenyelaraskanpengeluaranbijihtimah.Sejarah Form 2-bab 66.5 Pengeluaran Hasil Hutan-kegiatanmeramumengeluarkan hasil hutan-ekonomibercorak komersial-Britishhasil hutanChina, Amerika SyarikatEropah-Jabatan Perhutanan:pengeluaran hasil hutan dengan lebih sistematikDamar-menutup renggangan papan perahu-varnisVarnispapanrotan

Getah perca-alatan bedah(), bola golf,bahan penebat kabel telegraf dasar laut.-menetak pokok percasusu getah,bekasbebolajongkang

Getah jelutung-ramuan getah pengunyahpelekat dalam industri gigi palsu-tabung buluh

Rotan-bakul, tikar, tongkat, tangkai payungperabot-ChinaKayu balak-bahan binaan, membuat perabotperahu.-ChinaBritain.-cengal, merantikeruing-Britishmeperkenalkan pelesenan kilang papanmengawal kegiatan pembalakandan industri berasaskan kayu.

British mewujudkan dwiekonomi ,ekonomi daganganekonomi tradisionalDWIEKONOMI

Ekonomi Tradisional-bersara diri-penduduk tempatan,luar bandar-kegiatan menanam padimenangkap ikan--buruh yang ramai-modal kecilEkonomi Dagangan-berorientasikan eksport-dikuasai oleh syarikat asing dari Eropah-perlombongan bijih timahgetah--buruh yang ramai-modal besar

Kesan Dwiekonomi:Pembentukan jurang ekonomi6.6Perkembangan Ekonomi Membawa Perubahan1)Pengunaan buruh luarSistem Kontrak (lombong bijih timah)

-Majikan-Tambang perjalananMajikan-majikan- kerja tanpa gaji-hutang tambang-,majikan

Sistem Kangani(ladang getah)

-Kangani-penyelia(ketua pekerja) di ladang getah-Kanganipemilik ladangIndiatenaga buruh-Tambang PerjalananKangani-Kanganiburuh tenagakomisen-buruh India dibayar gaji-buruh Indiahutang tambang

British1)Pengenalan kaummengikut kegiatan ekonomi2)Jurang ekonomiantara kaumdesa-petaninelayanlombongbandar Pelombong bijih timahPeniagaladang getah-pekerja ladang

- Kemasukan buruh asing membentuk masyarakat berbilang kaumNilai:ToleransiHormat-menghormati2. Perkembangan sistem pengangkutan dan perhubunganSistem pengangkutanmembawa hasil ekonomi ke pelabuhan utuk dieksport-Landasan kereta api*Fasa pertama(1885-1896)-kawasan lombong dengan pelabuhan utk memudahkan bijih timah dieksportLandasan keretapi-TaipingPort Weld-KLPort Swettenham-SerembanPort Dickson-Batu GajahTeluk Anson*Fasa kedua(1897-1909)-NNMBkawasan utaraselatan-memenuhi keperluan ekonomi yang bertambah (getahbijih timah)-memudahkan pentadbiran British*Fasa ketiga(1910-1931)-BritishNNMTB-Tanah Melayu (terengganu)-pengangkutan awam bagi penduduk

-Jalan Raya-menghubungkan kawasan lombong bijih timahpertanianstesen kereta api-Menghubungkan Kuala Lumpur Ipoh Seremban-*Kawasankegiatan ekonomipelabuhan*Bandar besarbandar kecil- Pengangkutan laut dan udara1)Kapal wap-Syarikat Straits Steamshipditubuhkan diSingapurauntuk memberi perkhidmatan kapal wap kepada pelabuhan di NNM.-membawabekalan makanan, jenteraburuhutk perusahaan lombong bijih timahKapal Wap The SS Perak memberikan perkhidmatan dari SingapuraPelabuhan Klang2)Kapal terbang-Syarikat Wearne Air Servicememperkenalkan perkhidmatan penerbangan awam pada tahun 1937.-Syarikatmemulakanpenerbangan dalam negeri antaraSingapura, Kuala LumpurPulau Pinang.-,Syarikat Penerbangan Tanah MelayuperkhidmatanSistem perhubungan1)postelegraf------------------------------->2)telefon ----------------------------------------> Perhubungan antara negeri-negeridibuat dengan pantas3)radio------------------------------------------->3. Perkhidmatan kesihatan dan kemudahan asas lainPerkhidmatan kesihatan- //taun(),beri-beri(B),malaria()-Institut Penyelidikan PerubatanHospitalkerajaan awalbandar utamaKuala Lumpur, TaipingPulau Pinang.

Pusat kesihatankecilPerak, Selangor, Negeri SembilanPahangluar Bandar,penduduk luar bandar diberi perkhidmatan

Lembaga Kesihatan(tahun1890)untukmemastikan kebersihan Bandar

Institut Penyelidikan PerubatanKuala Lumpur(tahun 1901).-->menjalankan penyelidikan tentang punca penyakitmengenal pasti rawatan dan langkah pencegahan penyakit.

Penyakit Malariaberi-beriperkembangan ekonomiJabatan Parit dan Tali Air1)bekalan makanan2)Jabatan Parit dan Tali Air(tahun 1931)untukmemajukan tanaman padi.3)Kawasan sawah padi yang luasSungai Manik, PerakTanjung Karang, Selangor.Terusan Wan Mat Saman-Kedah101885-1895-35kmAlor SetarGurun-cangkul-tanaman padipadiTenagaElektrik-Pulau PinangKuala Lumpur.-Empangan Hidroelektrik Chenderohtahun1930utkmenampung keperluan elektrikEmpangan Chenderoh-The Perak River Hydro-Electric Power Company Limited-empanganmendapatkan kuasa elektrik bagi kegunaan perusahaan melombong bijih timah di Lembah Kinta

Kemunculan dan perkembangan bandar baru-Perkembangan perlombongan bijih timahfaktor utamakemunculan bandar baru sepertiKuala Lumpur, Ipoh, TaipingSeremban1) IPOH-Lembah Kinta--1880Larutbijih timahtumpuan pelombong Cina-1935Taipingibu negeri Perak-pokok ipuhGetah pokok ipuhracun sumpitananak panah utk berburu2)TAIPING-daerah Larut.-Kelian Pauh-1840-an, pelombong Cina dibawa masuk ke Larut untuk mengusahakan lombong bijih timah.-Perang Larut, Britishpentadbiran Larut,Kelian PauhTaiping-Taipingkedamaian yang abadi3) KUALA LUMPUR-Raja Abdullah(pembesar daerah Klang)kawasan berhampiran pertemuanSungaiGombakSungai Klang utk membuka lombong bijih timah,-Kuala Lumpur-1860-an,kegiatan perlombongan bijih timah, Kuala Lumpurpusat perdagangan maju1880Kuala LumpurKlangibu negeri Selangorpusat pentadbiran NNMBKLYap Ah Loy.PENDIDIKANPendidikan Vernakular -->pendidikan Sekular -->1)Sekolah Melayu- memberi pendidikan sekular kepadaanak-anak petani dan nelayan-Anak Melayudiajarmenulis, membaca, mengira serta ilmu alamseni pertukangan & pekebunan.-pendidikan rendahdarjah enam-nelayanpetani-NNSSekolah Melayui)Sekolah Melayu Gelugorii)Sekolah Melayu Bayan Lepas(Pulau Pinang)-guru, polismenjawat jawatan rendah di pejabat kerajaan.melanjutkan pelajaran ke maktab-maktab perguruan(melatih guru Melayu)Maktab Perguruan Melaka1900, Maktab Perguruan Sultan Idris1922Maktab Perguruan Perempuan Melayu Melaka (1935)2)Sekolah Cina-, tertumpu di kawasan bandar-loghat bahasa CinaTeochew, Hokkien, KantonisHakka.-pendidikan rendahdarjah enam ,pendidikan tinggimenengah-,sukatan pelajaranChina-Enakmen Pendaftaran Sekolahdiperkenalkan untukmengawal sekolah-sekolah Cina.3)Sekolah Tamil-masyarakat India-kawasan ladang getah-sukatan palajaranIndia,penyelia ladang (kangani)-1912,British memperkenalkanUndang-undang Buruhyangmewajibkan pengusaha ladang menyediakan sekolah dan guru untuk anak-anak pekerjanya.-sekolah Tamil yang didirikan dibandarSekolah Thamboosamy PillaiSekolah Vivekananda di KL.-sekolah Inggeris.4)Sekolah Inggeris-Britishmemberi tumpuan kepada sekolah Inggeris di bandar-Sekolah Inggeris awalPenang Free SchoolMalacca Free School.-sekolah Inggerismubaligh Kristian-Mubaligh KristianKLVictoria Institutiontahun1894-pendidikan sehingga peringkat Menengah- terbuka kepada semua kaum-melanjutkan pelajaran dalam bidangperubatan, kejuruteraan, guamanpentadbiran-diberikeutamaan untuk menjawat jawatan penting dalamperkhidmatan kerajaan-1905Kolej Melayu Kuala Kangsaruntukmemberi pendidikan InggerisPeringkat Menengahkepada anak-anak raja dangolongan bangsawan-melatih anak golongan bangsawan Malayu utk berkhidmat denagn kerajaan BritishBritishsekolah InggerisSejarah Form 2- bab 7British campur tangan (Bab 2)kebangkitan rakyat7.1 PERJUANGAN MENGEMBALIKAN KEDAULATAN KEDAHsiamKedah (tahun 1821) KedahtentangSiam7000Kuala Kedahmemusnahkanrumah, merampasbarang, menenggelamkan perahu menangkaptawananhambaSultan Ahmad TajuddintentanganPerang pembebasan Kedah dipimpin olehi) Tunku Abdullahii) Tunku Kudin(Syed Zainal Abidin)iii) Tunku Longiv) Tunku Muhammad SaadTok Mo Rispemimpin agama (Syeikh Abdul Kadir ),BritishSiamKedah.1823 , Tunku Abdullah 3000Seberang Perai membebaskan Kedah daripada Siam1831 Tunku KudinMelakaKuala KedahBritishmenghantar 5 buah kapal perang untuk mengepung perairan KedahKedahterputus bekalan makananbantuan tentera dari luarTunku Kudin1836Sultan Ahmad Tajuddin Bruas, Perak SiamBritish1838 Tunku Muhammad Saad selatan Kedah, Kota Kuala Kedah dan mara ke SongklaSiamBritishKedahKedah semangat juang Siam berdamai dengan KedahSultanTunku Daei Bangkok Siam berunding1842Siamtakhta Sultan TajuddinPerlis, Setul Kubang Pasu diasingkan dari Kedah7.2 Dol Said Pahlawan Naning- Naning Rembau Melaka - Penghulu Naning Dato' Naning Adbul SaidDol Said- Pusat pentadbiran Naning diTaboh- hasil keluaran Naning padi, buah-buahan, sirih ()bijih timah1831Dol Said telah bangkit menentang Britishi) Mempertahankan kemerdekaan Naning* 1824British Belanda Perjanjian Inggeris-BelandaMelakaBritish Form 2- bab 1BritishNaningMelakaNaning Melaka peraturanNaning Dol Said ii) Menentang bayarancukai* Undang-undang 1830BritishNaning membayar cukai satu per sepuluh daripada hasil keluaran pertanianiii) Menentang pelaksanaan Undang-undang British* British memperkenalkan Peraturan Penghulu melarang penghulumembicarakan kes jenayah- 15 Julai 1831 British Dol Said penderhaka- British menghantar 150 orang sepoi yang diketuai oleh Kapten Wyllie untuk menyerangnya.- British - Ini kerana Dol Said taktik perang gerila- Dol Said Seri Menanti, Sungai Ujong, Johol Muar - Yamtuan Muda Raja Ali Rembau menghantar pasukan bantuan yang diketuai olehmenantunya Syed Sha'aban- British Yamtuan Muda Raja Ali - Yamtuan Muda Raja Ali 600 orang hulubalang Naning*** Surat Pelekatamaran kepada penduduk Naningsupayatidak terlibat dalam perang Naning arahan memburu Dol Said- bulan Mac 1832 Kolonel Herbert ( dari Rembau) Naning- Naning dikalahkan- Taboh (pusat pentadbiran Naning) rumah penduduk Naning - Dol Said Seri Menanti- British - British Naning Melaka - Dol Said diberipencen dan rumah di Melaka- British mengalahkan Naning, 100000paun sterling7.3 Rentap Wira Sarawak- "Agi Hidup, Agi Ngelaban "slogan orang Iban dalammempertahankanmaruahmereka- selagi hidup selagi berjuangRentap* pahlawan Iban menentang kuasa British* lahir pada tahun 1800* Nama asal Libau ( pengoncang dunia* juga digelar Raja Darat*pemimpinorang Iban Sungai Skrang Sungai Saribas- Brooke menganggap Iban di Sungai Skrang sebagailanun- Rentap menentang Brooke- Brooke Nanga Skrang kubumengawasipergerakan Iban- kebangkitan Rentap - 1853 Rentap James Brooke Nanga Skrang kubu- Rentap berjaya & pegawai Brooke iaitu Allan Lee terbunuh- 1854James Brooke - menawan Rentap Sungai Lang kubu & membakar perkampungan Rentap- Rentap Bukit Sadok kubu- penduduk Iban & digelar ' Raja Ulu '- 1857James Brooke Charles Brooke Bukit Sadok Rentap kubu- gagal kerana kubu pertahanannya yang kukuh- Charles Brooke kubu Bukit Sadok- gagal- Rentap kata ' bawalah semua meriam kamu dari Eropah, kita tak takut kepada kamu orang Eropah' * Bujang Timbang ( meriam besi ) * Bujang Sadok ( meriamgangsa) digunakan digunakan oleh Rentap oleh James Brooke- 1863James Brooke Bukit Sadok- Rentap ditewaskan- James Brooke membakar kubu Pengikut Rentap - Rentap Entabai menyusun strategik baru- 7.4 Sharif Masahor Wira Sarawak- Sharif Masahor pembesar Sarikei kawasan Sungai Rajang ( dilantik oleh Sultan Abdul Mu' Mein)- berpengaruh di kalanganOrang Melanau di Sg. Rajang&Orang Iban di Sungai Skrang- kuasa Sharif Masahor tergugat apabila Brooke Sarawak form 2-bab -Henry Steele dilantik wakil British&Pembinaan kubu di Kanowit mengambil alih kuasanya-1855150 perahu Mukah & mengusir Pangeran Matusin yang menyokong British- James Brookemelucutkankuasa Sharif Masahor- Sharif Masahor Datu Patinggi Abdul Ghapurdari Kuching James Brooke- 1859Sharif Masahor Kanowitkawasan kebangkitan* Sungai Sadong ( 1860 * Kanowit 1856 * Mukah 1855- 1860Sharif Masahor / Datu Patinggi Abdul Ghapur Temenggung Hashimorang SadongKuching- , pakatan Charles Brooke- Charles Brooke Belanda Datu Patinggi Abdul Ghapur- D.P.Abdul Ghapur Betawi- 1861James Brooke Sultan Brunei Mukah S.Masahor- S.Masahor Singapura- Charles Brooke pemimpin Banting (1894) Penghulu Asun (1931kebangkitan* Banting pemimpin orang Iban Sungai Batang Lupar* Penghulu Asun pemimpin orang Iban Sungai Kanowit7.5 Dato' Maharaja Lela Pejuang Kebangga Perak- Dato' Maharaja Lela orang besar berlapan Perakpenghulu Pasir SalakPerjanjian Pangkor Perak Residen J.W.W Birch kebangkitani) Mengambil hak mengutip cukai* 25 Julai 1875Birch Sultan Abdullah pengisytiharan British mengutip cukaisultanRaja Ngah Orang Besar PerakBidor cukai.ii) Memperkenalkan cukai baru* cukai padi, perahu, atap, senjata bayaranpermitmembalak dua dolar cukaikelaminiii) Mencabar ketuanan Melayu* Pengisytiharan 2 Oktober 1875 Residen cukai hakim penghuluiv) Mencabuli adat resam* Birchmengharamkanamalan perhambaanhamba - Raja Abdullah, Raja Ismail Dato' Maharaja Lela Durian Sebatang - Birch-Dato' Maharaja Lela, Dato Sagor, SepuntumPandak Indut Birch- 2 Nov 1875, Birch Pasir Salak menyebarSurat Pengisytiharan mengambil hak memungut cukai- - British Pasir Salak (kalah) & Kapten Innes terkorban- perang Perak - British IndiaHong Kong perakkawasan kebangkitan perang Perak* Pasir Salak * Bandar Tua- 1877Dato' Maharaja Lela, Dato Sagor, Pandak Indut Sepuntum Matang- S. Abdullah & Ngah Ibrahim Pulau Seychelles- Raja Ismail JohorTindakan tegas British menghapuskan kebangkitan Perak7.6Yamtuan Antah Mempertahankan Kedaulatan Seri Menanti SembilanYamtuan Antah* 1875Yamtuan Seri Menanti* Tunku Laksamana Antah Ibni Almarhum Raja Radin- Seri Menanti Terachi, Ulu Muar, Gunung PasirJempol- Antah Dato Kelana i) Antah Dato Kelana British perjanjian ( Bab 2 Sembilan)ii) Antah Kelana sebagai pemerintah Sungai Ujongiii) Dato' Kelana Terachi Antah Seri Menanti - P.J Murray (Residen Sungai Ujong) juruukur menghantar tentera - Antah 200 British kawasan antara Terachi dengan Kuala Pilahpertempuran- Antah :* Dato' Siamang Gagap * Tengku Besar Tampin * penduduk Rembau * Jelebu * JoholKawasan pertempuran* Paroi * Bukit Putus * Gunung Pasir- Disember 1875Antah Paroi kubu- British Negeri-negeri Selat Paroi- Antah Bukit Putus Johor- Johor Maharaja Abu Bakar Antah British - Mei 1876Antah William Jervois Gabenor NNS Seri Menanti - Antah Yamtuan Besar Seri Menanti KESAN:british Sembilan wilayahDato' Siamang Gagap* memimpin pasukan menentang British di Seri Mananti*berpegang teguhpadaprinsipmaruah, bangsa, agama dan tanah air* prinsip Antah British 7.7 Dato' Bahaman Pahlawan PahangDato' Bahaman* Abdul Rahman bin Imam Noh* kebangkitan menentang British di Pahang* dianugerahi gelaranOrang Kaya Dato' Setia Perkasa Pahlawan Semantanperang saudara Pahang Perang Klang Selangor kegagahan keberanian* Orang Kaya Indera Segara pembesar TemerlohKawasan kebangkitan Bentong Jeram Ampai Lubuk TeruaFaktor penentangan Dato' Bahamani) Hilang hak mengutip cukai* British E.A Wise Pegawai Majistret dan Pemungut Hasil di Temerloh,D.Bahamancukai ii) Pembinaan Balai Polis* E.A Wise Temerlohbalai polisD.Bahamanmenceroboh kawasan & mengancam kedudukannyaiii) Perlucutan gelaran* Bahaman BritishperaturanHugh Clifford penderhakaBritish Sultan Ahmad melucutkan gelaran Dato' Setia Perkasa Pahlawan SemantanD. Bahaman 16 Dis 1891British D.Bahaman ,mengutip hasil hutan tanpa kebenaranD.Bahaman balai polis Lubuk Teruaperang26 Dis 1891, Hugh Cliffordn200Lubuk Teruatetapi tewas dalam pertempuran KelubiSingapuraJan 1892British Sultan Wan Ahmad kebangkitanPasukan tentera " Gerakan Sultan" pasukan telah menawan 11 buah kubu D.Bahaman di Bentong. ( J.P Rodgerpasukan. Pihak British membekalkan 200 pucuk senapang dan 10000 butir peluruMac 1892D.Bahaman Lubuk Terua, Tok Gajah Mat Kilau 8 Mei 1892BritishLubuk Terua. Pejuang Pahang KelantanTerengganu, TerengganuUlama Tok Ku Paloh pejuang Pahang British 14 Jun 1894D.Bahaman100 Kuala Tembeling Jeram AmpaiBritishKolonel Walker Jeram AmpaiD.Bahaman, Tok Gajah Mat Kilau KelantanD.Bahaman semangat patriotisme telah menggugat kedudukan British kebangkitan 4 1891- 1894British menanggung hutang banyakSultan Ahmad 7200 dolar setahun7.8 Mat Salleh Menyanggah SBUB (Sabah)kebangkitanMat Salleh* Datu Mohammad Salleh bin Datu Balu* dilahirkan di Inanam & menjadi pemerintah Sungai Sugut* berketurunan Bajau dan Suluk* bersifat kepahlawanan dan keberanianFaktor Penentangan Mat Sallehi) Perjuangan jihad* semangat perjuangan jihad orang Sulu menentang Sepanyol di selatan Filipinaii) Peraturan yang membebankan* SBUB memperkenalkan peraturan baru - amalan buruh paksa, cukai beras lesen perahuiii) Percubaan berunding gagal* Ogos 1895Mat Salleh Sandakan Gabenor Beaufort (C.V Creagh)berundingtentang masalah cukai tindakan kekerasan pegawai SBUB10iv) Perkampungan dibakar* Gabenor Beaufort M.Salleh mengancam kepentingan SBUB membakar dan memusnahkan kampungnya500 dolar- Julai 1897,M.Salleh Ranau kubu & membakar Pulau Gaya- Nov 1897, M.Salleh Ambang- William Cowie (pengarah urusan SBUB) M.Salleh- M.Salleh menawarkan perdamaian dan pengampunan- 1898 Menggatal Cowie Perjanjian April 18981. Mat Salleh dan pengikutnya2. kekacauan Inaman dibenarkan kembali semula3. M.Salleh Tambunan4. M.Salleh SBUB- SBUB1899Tambunan- M.Salleh Kampung Teboh kubu , penentangan- SBUB kubu secara besar-besaran- Jan 1900, SBUB M. Salleh & M.Salleh terkorban- Perjuangan Mat Salleh diteruskan oleh pengikutnya Mat SatorKamunta- British Julai 1902 kebangkitanKawasan penentangan* Tambunan * Inanam * AmbongMat Salleh Jaket kebalGaleri Terowong Masa, Muzium Sabah 7.9 Antanom Pahlawan Anak Rimba Berjiwa Besar (Sabah)Antanom* ketua kaum Murut di Rundum* Ontoros anak lelaki Antanom* dilahirkan pada tahun 1855* 30 orang Murut menentang SBUB yangmenindaskaumnyaFaktor penentangani) Melarang membuka tanah baru - Hak mereka diceroboh SBUB membuka tanah baru-KESAN : kekurangan berasii) Mengenakan cukai yang membebankan - cukai kepala (1 dolar,cukai tanaman pindahekar 50, cukai sebatang pokok kelapa untuk minuman tuak(25 cukai tangkapan ikan besar1 dolariii) menjadi buruh paksa - Orang Murut buruh paksauntuk membina jalan di pedalaman dan memasang kawat telegraf antara Tenom dengan Rundumiv) Menzalimi keluarga - orang Murut 1 dolar.2 SBUB buruh paksa vi) Menceroboh kawasan hutan - SBUB memceroboh kawasan hutan untuk pembinaan jalanMurutroh nenek moyang mereka- Antanom menyatukan orang Murut untuk menentang British- Feb 1915, Antanom Pensiangan&membakar bangunan kerajaan- Mac 1915, 600 orang Murut Rundum- Pejabat pentadbiran SBUB di Rundum - Kejayaan itu Murut semangat perjuangan & Antanom 900- Antanom Sungai Selangit (mengandungi 7 buah rumah bawah tanah ) kubu- April 1915, SBUB 400 Antanom kubu- 6- Antanom 400 orang Murut terkorban dalam mempertahankan Rundum- penentangan Kebangkitan RundumSBUB Antanom tindakan tegas British)- 8orang kanannya Kudat- buruh paksa memasang kawat telegraf()dari Kimanis ke Keningau- Murut penentangan, SBUB bersumpah taat setia- menunjukkan protes terhadap SBUB, Murut pedalaman KalimantanKawasan kebangkitan Antanom:* Rundum * Selangit * Pensiangan7.10 Tok Janggut Pejuang Jihad (Kelantan)Tok Janggut* Haji Mat Hassan bin Munas* 1853 diPasir Puteh, Kelantan* mendapat pendidikan pondok di Kelantan Makkah* TokJanggut.*mahir bersilat* Kampung Nering, petani peniagaFaktor penentangan:i) Peraturan tanah* Peraturan cukai 1915 mewajibkan petani membayar cukai tanahii) Pengenalan cukai yangmembebankan* Petani cukai pokok kelapa berbuah(1 3sen, pokok pinang ( 1 1sen), sirih (15 sen), kerbau & lembu (20 seniii) Perasaan anti-british* Britain (1914 )TurkiUthmaniyah, Turki berjihad menentang penjajah Baratsentimen () anti-british meningkatT.Janggut Pasir Puteh menyahut seruan iniiv) Pembayaran cukai yang menyusahkan* membayar cukai , pejabat bayaran cukai T.Janggut cukai pegawai 28 April 1915 Encik Abdul Latif (pegawai daerah Pasir Puteh)Sarjan Che WanT.Janggut yang gagal membayar cukaiT.JanggutSarjan Che Wan29 April 1915 T.Janggut, Engku Besar Jeram, Penghulu AdamChe Sadak MerbolPasir Putehmenduduki Pasir Puteh selama 3 haribebas daripada cengkaman BritishUngku Besar Jeram,Tuan AhmadRaja Pasir Puteh & T.JanggutPerdana Menteri9 Mei 1915T.Janggutpemimpin kanannyaBritish500 dolar23 Mei 1915 T.Janggutpengikutnya, Britishmembakar rumah merekaKESAN: T.Janggut menyerang Pasir Puteh24 Mei 1915 British menyerang T.Janggut yang berkubu di Kampung Dalam Pupuh,SaringT.Janggutdiarak) ke Pasir PutehKota Bharudigantung songsangPadang Balai Besar 4Pasir Pekan: Penasihat British, W.L CarterT.Janggut2000-3000Kota BahruBritish menghantar bantuan tentara dari Singapura dan pasukan tambahan " Malay States Guide "Kawasan kebangkitan* Saring * Pasir Puteh7.11 Haji Abdul Rahman Limbong Pejuang Tani (Terengganu)Haji Abdul Rahman Limbong*Haji Abdul Rahman bin Haji Abdul Hamid*Limbong, Kemaman untuk mengajar agama"Limbong"*berjuang,Faktor Kebangkitan Tani:i) Penguatkuasaan undang-undang binatang buas* Undang Kawalan Binatang Buas (1923) melarang penduduk memburu binatang liar500 dolarsenapangii) Peraturan tanah baru* Peraturan tanah 1924 penduduk mendaftar tanah mereka dengan membayar 2.50 ringgit setiap orangiii) Pas kebenaran yang membebankan* Peraturan tanah baru (tahun 1921) pendudukpas kebenaran dengan bayaran 50 senmengutip hasil hutan (daun nipah, buah salak, sagu, rotan & daun palas)pasiv) Pengaruh pemimpin agama* Haji Abdul Rahman ", mengerjakannya tanpa perlu membayar cukai "Haji Musa Abdul Ghani peraturan British Islam Kebangkitan tahun 1922-Petani Kuala Telemong menentang peraturan baru dengan membersihkan tanah tanpa mengambil pasBritish43 petani . H.A.R.Limbong AllahBritishKebangkitan tahun 1925-300-500 petani Kuala Temelong untuk bercucuk tanammembersihkan 200 ekar tanah milik Tengku Nik Maimunah dan 400 ekar tanah kerajaan, tindakan ini dilakukan setelah mengetahui British akan memberi konsesi tanah tersebut kepada saudagar CinaKebangkitan rakyat 1928-Britsih mengambil tindakan undang-undang terhadap petani yang enggan membayar cukai-1000 petani Kuala Telemong Kuala BerangBritish balai polis bangunan kerajaan Kuala Berangmengibarkan bendera merah-British NNMB - Petempuran berlaku di Padang Kacong- 12 petani terkorban & semua pemimpin termasuk Limbong ditangkap- Limbong dibuang ke negeri Makkah menghasut) serta mencetuskan kebangkitantindak balas rakyat terhadap British yang mencari kekayaan dengan menindas petani yang miskinSejarah Form 2-bab 8 " Semangat Kebangsaan"8.1 Maksud Semangat KebangsaanSemangat Kebangsaan atau nasionalisme = perasaan cinta dan taat setia yang mendalam terhadap bangsa dan tanah air membebaskan negara daripada penjajahan British utk membentuk negara yang merdeka dan berdaulat8.2 Perkembangan Negara Luar Memberi Inspirasi () Perjuangan- 20, Turki, Mesir, Jepun, China, Filipina, India Indonesia gerakan kesedaran kebangsaanTanah Melayumenentang penjajahan British

Gerakan Kebangkitan Islam di Timur TengahTurki Uthmaniyah 19Turki () (memecahbelah) Turki Gerakan Pan-Islamgerakan & Gerakan Pemulihan Islam Mesir1882Mesir Gerakan IslahSayid Jamaluddin al-AfghaniSyeikh Muhammas Abdulgerakan Islam & umat Islam Pengaruh gerakan ini disebarkan ke Tanah Melayu oleh pelajar yang menuntut di Mesir setelah kembali ke tanah airGerakan Rusia-Jepun1905Jepun Rusia(Gerakan Kesedaran Kebangsaan China1911 Revolusi China (Dr. Sun Yat Sen-(Manchu)negara republik ChinaGerakan Kesedaran Kebangsaan FilipinaJose Rizal Filipina Sepanyol () Liga Filipinamemajukan orang Filipina & Sepanyol Gerakan Kesedaran Kebangsaan IndiaMahatma Gandhi-,- gerakan India (kongres kebangsaan India) Gerakan Kesedaran Kebangsaan IndonesiaSoekarno Parti Nasional IndonesiaBelanda () 8.3 Gerakan Islah Mencetuskan Kesedaran Kebangsaan Universiti al-AzharKaherah, Mesir) Sayid Jamaluddin al-Afghani Syeikh Muhammad Abduh pemulihan Islam Tanah Melayu , gerakan IslahGolongan Mudagolongan:1)Syeikh Muhammad Tahir bin Jalaluddin- 1869Sumatera-MakkahUniversiti al-Azhar-Al-Imam-Mufti Negeri Perak2) Haji Abbas Muhammad Taha- 1885-Makkah-kadi di kawasan Tanjung Pagar, Singapura-Neracha3) Syed Syeikh Ahmad al-Hadi- 1862-TerengganuPulau Penyengat,Riauagama pendidikan-MakkahMesir,Syeikh Muhammad Abduhidea pejuangan-Al-IkhwanSaudaraKaum MudaideamajalahAl-ImamAl-ImamAl-Imam1908Neracha, Al-Ikhwan, PengasuhSaudaraSaranan Al-Imam:1.berpegang kepada al-Quran dan hadisIslam2.3.iktibar4.5.6.kemajuanadat resamkepercayaan karutAl-Imam1906Al-ImampemimpinAl-Imammengingatkan mereka yang lalai() dan menjagakan mereka yang tidur dan menunjukkan mereka yang sesat dan menyampaikan suara yang menyeru dengan kebaikanKaum Mudamadrasah (Islam )-Madrasah al-Masyhur al-Islamiah di Pulau Pinang,- Madrasah al-Diniah Kampung Lalang di Padang Rengas-Madrasah II-Ihya Assyariff, Gunung Semanggol di PerakKaum MudaideaKaum TuaKaum Tuagolongan ulamapegawai agamaberpegang kuat kepada adat dan agama IslamKaum TuaSuara BenarLidah BenarKaum TuaKaum Muda idea1. 2. madrasah8.4 IntelektualMematangkan PerjuanganGerakan IslahMaktab Perguruan Sultan Idris (MPSI)Tanah Melayu tokoh:1. Harun Aminurrashid- tokoh pejuang kebangsaan MPSI - guru yang bersemangat kebangsaan & penulis yang aktif mempelopori () penulisan puisi bertemakan semangat kebangsaan2. Ibrahim Haji Yaacob (Yakult3. Abdul Hadi Hassan- Pensyarah () MPSI- Golongan intelektual berpendidikan Inggeris (golongan(perundangan) (pentadbiran)persatuan bidang penulisan tokoh1) Raja Chulan- Kolej Melayu Kuala Kangsar- 1924Majlis Perundangan Persekutuan - British & 2) Mohammad Eunos Abdullah- Raffles Institution- Majlis Perundang Negeri-negeri Selat - Utusan MelayuLembaga Melayu- 1926Kesatuan Melayu Singapura3) Dato' Onn Jaafar- EnglandKolej Melayu Kuala Kangsar - Warta Malaya, Lembaga MalayaWarta Ahad- 1936Majlis Mesyuarat Negeri Johor Ahli Tidak Rasmi8.5 Perjuangan Nasionalisme Melalui Mata Pena1930persoalan agama ()(sosial)(kedudukan ekonomi) (politik)Peranan akhbar dalam membangkitkan semangat kebangsaan termasuklah1. (mengkritik dasar British yang tidak menguntungkan orang Melayu)2. bersatu menghapuskan ()semangat kenegerian3. menuntut()kedudukan yang lebih baik dalam bidang pentadbiran, ekonomi dan pendidikanMelalui seruan akhbar-akhbar, menubuhkan persatuan untuk merintis () pergerakan yang lebih tersusun1930-an akhbar- Warta Malaya- Majlis- Utusan Melayu- Perang Dunia Kedua)Tarikh Akhbar/Majalah Tempat Terbit1914-1931 Lembaga Melayu Singapura1918-1941 Pengasuh Kota Bahru, Kelantan1924-1941 Majalah Guru Kuala Lumpur/Pulau Pinang1926-1931 Al-Ikhwan Pulau Pinang1928-1941 Saudara Pulau Pinang1930-1941 Warta Malaya Singapura1930 FajarSarawak Sarawak1931-1941 Majlis Kuala Lumpur1939-1941 Utusan Melayu SingapuraThe Selangor Press and Majlis Co.Ltd.MajlisAkhbar Warta Malaya- - Dato' Onn Jaafar- (sosioekonomi)- Akhbar Majlis- KL - Abdul Rahim Kajai- kelemahan dasar() British yang mengancam kedudukan orang MelayuAkhbar Utusan Melayu- - Abdul Rahim Kajai- meningkatkan taraf ekonomi menubuhkan persatuan bagi memperjuangan nasib bangsa dan tanah airAbdul Rahim Kajai= seorang nasionalis() yang berjuang melalui bidang kewartawanan= digelar Bapa Kewartawanan Melayu & Ketua Pengarang Melayu yang berpengaruh seperti Warta Malaya, Majlis Utusan MelayuTanah Melayu- Lat Pau (1881- Nanyang Siang Pau - Sin Chew Jit Poh - Modern Daily News- Ulaga Nesan- Tamil Nesan (24 Sep 1924 KL )- Tamil Murasu:i) Kegiatan sosial dan ekonomi orang Cina dan India di Tanah Melayuii) Peristiwa yang berlaku di negara China dan IndiaMasyarakat Jawi Peranakan Cina Peranakan Masyarakat Jawi Peranakan:- Jawi Peranakan, Sekola Melayu, Taman PengetahuanTanjung PenagriMasyarakat Cina PeranakanPerantau Cina masyarakat Baba dan Nyonya- Surat Khabar Peranakan, Bintang Timor, Khabar Uchapan BaruBintang Pranakan- memberi tumpuan terhadap berita hal-ehwal masyarakat mereka- berita ringkas tentang peristiwa yang berlaku di dalam dan luar negeriAkhbar Bintang Timor- 1894 - pemberontakan Dato' Bahaman di PahangAkhbar Sekolah Melayu- 1888 - bahan rujukan di sekolah- banyak menanam semangat suka belajar di kalangan pelajarAkhbar Bintang Pranakan- 1930 - membicarakan hal-ehwal masyarakat Cina Peranakan yang menunjukkan taat setia kepada British sebagai pemerintah Tanah Melayu(karya kreatif) semangat kebangsaan, puisi, novel cerpenguru, penulis wartawan"semangat kebangsaan"puisi &i) Menyuburkan perasaan cinta akan bangsa dan negaraii) menyeru merebut peluang ekonomiiii) mempertahankan maruah bangsaPengarangPuisiHarun Aminurrashid --> Tenaga Kaumku, Rayuan BangsaMu, Mempertahankan Hak Kita, Perwira MelayuAbdul Samad Ahmad (geng--> Serunai Pujungga, Kapal Tiada Nakhoda, Hari Kejatuhan KitaMuhammad Yusuf Harun --> Dunia yang Fana, Di Lautan SeberangOmar Mastaffa --> BangkitlahMelati Pahang --> Seruan KebangsaanMahmud Ahmadi --> SedarlahMuhammad Yasin Maamor --> Di Tengah Segerasemangat kebangsaan,nasib bangsasemangat cinta akan tanah air karya-karya sastera cerpen- Abdul Rahim Kajai- Ishak Haji Muhammad- Shamsuddin SallehPengarang CerpenAbdul Rahim Kajai --> Cerita Awang PutatIshak Haji Muhammad --> Rumah Besar Tiang SebatangShamsuddin Salleh --> Di Sini Kita Bukannya Orang Dagang Siasat Yang Tiada DimintaPengarang NovelSyed Sheikh al-Hadi --> Hikayat Faridah HanumAhmad Rashid Talu --> Iakah Salmah?Harun Aminurrashid --> Melor Kuala LumpurIshak Haji Muhammad ( --> Putera Gunung Tahan Anak Mat Lela GilaAbdullah Sidek --> Mari Kita BerjuangAbdul Kadir Adabi --> Melati Kota Bharupuisi, cerpen novel ~^^8.6 Kesepakatan Menjamin Keutuhan PerjuanganPertubuhan gerakan Ciri-cirii) bersifat kenegerian ii) memperjuangkan kepentingan ekonomi dan sosialPeranan golongan wartawan dan akhbar menimbulkan kesedaran orang Melayumenubuhkan pertubuhan- memperjuangan hak dan kepentingan merekaKesatuan Melayu Singapura (KMS)- diasaskan oleh Mohammad Eunos Abdullah pada tahun 1926- dianggotai oleh bangsawan(), kakitangan kerajaan, wartawan peniaga- pertubuhan i) Menggalakan ahlinya memainkan peranan yang lebih besar dalam politik dan pentadbiran ii) Memperjuangkan kemajuan orang Melayu dalam bidang pendidikan iii) Menjadi wakil orang Melayu untuk berurusan dengan kerajaan British bagi hal yang berkaitan dengan hak dan kepentingan orang MelayuKMS menjadi perangsangkepada pemimpin di negeri-negeri Melayu untuk menubuhkan persatuan bagimemperjuangan kepentingan orang Melayu di negeri masing-masingMenjelang akhir tahun 1930-an, bersifat kenegerian persatuan MelayuKesatuan persatuan Perkembangan Persatuan Melayu Sebelum Perang Dunia Kedua1926 --> Kesatuan Melayu Singapura1937 --> Persatuan Melayu Perak, Persatuan Melayu Melaka, Persatuan Melayu Pulau Pinang1838 --> Persatuan Melayu Pahang, Persatuan Melayu Selangor, Persatuan Melayu Negeri Sembilan1939 --> Persatuan Melayu Kelantan, Persatuan Melayu Sarawak, Persatuan Melayu JohorTujuan menubuhkan persatuan:- meningkatkan kedudukan ekonomi dan sosial orang MelayuPersatuan-persatuandianggotai oleh cerdik pandai Melayu yang berpendidikan Inggeris dan berkhidmat dengan kerajaan British,perjuangan merekabersifat sederhanaraja Melayu British bekerjasama1939KMS Persatuan Melayu Selangor Kongres Melayu Se-Tanah Melayu yang pertama di Kuala LumpurTujuanMewujudkan perpaduan kebangsaan di kalangan orang Melayukongres persatuan Melayu memajukan bangsa Melayukongres1904Singapurapenyertaan persatuan MelayuSarawak BruneiKongres ini menyarankanagar semua persatuan Melayu bekerja keras bagi memajukan orang Melayu di begeri masing-masingkongres 1941Tanah MelayuPersatuan Melayu Selangor Tengku Ismail bin Tengku Mohd Yassin Perkara yang diperjuangkan1. Mendesak lebih ramai Melayu ditempatkan dalam kerajaan Persekutuan dan kerajaan negeri2. Keanggotaan Askar Melayu ditambah3. Menubuhkan angkatan tentera laut dan udara Tanah MelayuPersatuan Melayu Sarawak Rashidi bin Muslim, Haji Andul Rahman, Nor Haji Hassan, Johari AnangDatu Patinggi Abang Haji Abdillah merupakan Presiden Persatuan Melayu SarawakPersaudaraan Sahabat Pena- 1934Persaudaraan Sahabat Pena Malaya (PASPAM)- dikendalikanoleh akhbarSaudarayang menyediakan ruangan untuk ahli-ahlinya menulis dan mengemukakan pendapat- Hidup Bahasa Hidup Bangsa- Tanah Melayu, Singapura, SabahSarawak-KESAN: Dapat meningkatkan semangat dan kesedaran kebangsaan di kalangan mereka- (persidangan peringkat kebangsaan)- 1934Sahabat Pena Taiping, Perak persidangan peringkat kebangsaan- persidangan ini amat bermakna dalam gerakan kesedaran kebangsaan kerana berjaya menghimpunkan ahlinya dari seluruh Tanah Melayu & semangat kenegerian dapat dipecahkan dan konsep kebangsaan Melayu mula terbentuk- persidangan Pulau Pinang, Singapura, Ipoh Seremban Kesatuan Melayu MudaKMM- 1938Kuala Lumpur- menanamkan semangat perpaduan dan kesedaran di kalangan orang Melayu untuk mempertahankan hak mereka- pertubuhan Melayu yang bersifat politik yang pertama ditubuhkan di Tanah Melayu- Ibrahim Haji Yaacob Ibrahim Haji Yaacob= pengasas Kesatuan Melayu Muda (KMM)= 1911Temerloh, Pahang= pengarang akhbarMajlisWarta Malaya= KMM kerana berpendapat persatuan berasaskan kenegerian tidak menguntungkan orang Melayu- Tanah Melayu - Tanah Melayu Indonesia Melayu Raya- Maktab Perguruan Sultan Idris(MPSI)- Perjuangan dianggap radikal&penentangan- pakat - AkhbarWarta Malayadigunakan untukmembangkitan perasaan anti-britishdanmemperjuangkan cita-cita perjuangan KMM- British KMM1941, Yaacob150Singapura- - 1942kesatuan - Antara pemimpin KMMMustapha Hussain&Ahmad BoestamamPertubuhan Orang Cina dan IndiaPertubuhan orang Cina di Tanah MelayuHsing Chong HuiChung Ho Tangnegara China NNS Cina Peranakan - 1900orang Cina PeranakanTan Jiak Kim, Lim Boon Keng, Song Ong SiangSeah Liang Seah Persatuan Orang Cina Peranakan BritishCiri-ciri persatuanTujuan pertubuhan -->melindungi kepentingan orang Cina Peranakan di NNSMenggalakkan orang Cina peranakan memperoleh pendidikan tinggi dan teknikalMenunjukkan taat setia kepada kerajaan BritishTokoh golongan iniTan Cheng Lock--> memainkan peranan penting dalam politik Tanah MelayuPersatuan -->melindungi kepentingan orang India di Tanah Melayu- Golongan cerdik pandai Indiabandar utamaTaiping, Kuala Lumpur, Klang, Melaka, SerembanPulau PinangPersatuan India- Penubuhan persatuan ini kemudian menjadi perintis kepada pembentukan pertubuhan politik yang menyatukan orang India di Tanah Melayu- 1936A.M. Soosay Persatuan India Pusat Tanah Melayu - Persatuan ini merupakan gabungan 12 buah perstuan India dan empat dewan perniagaan India yang bertujuan memperjuangkan hak dan kepentingan orang India di Tanah Melayu