Эпилепсийн эмчилгээний онцлого, чиг хандлага

Д. Баярмаа Анагаах Ухааны Доктор Эпилепси судлаач

Альфа Долгион Эпилепсийн Төв

2013.09.28

Яагаад эмчлэх ёстой вэ?

• Өвчтөнийг гэнэтийн үхлээс аврах /дагалдсан өвчний хүндрэлээс, живэх, амьсгаа боогдож нас барах, гэмтэж түлэгдэж нас барах, амиа хорлох г.м /

Яагаад эмчлэх ёстой вэ?

• Түлэгдэхээс хамгаалах

• Гэмтэл бэртэлээс хамгаалах

Яагаад эмчлэх ёстой вэ?

• Өвчтөний амьдралын чанарыг дээшлүүлэх

• Боловсрох, ажиллах чадамжийг сайжруулах

• Нийгмийн байдлыг нь дээшлүүлэх / гэрлэх, хүүхэдтэй болох г.м./

Оношлогооны алхам

Таталт нь эпилепсийн эсвэл эпилепсийн бус гаралтай эсэх Эпилепсийн гаралтай бол – таталтын хэлбэр? Өвчтөн эпилепситэй эсэх? Эпилепсийн хэлбэр? Эмчилгээ хэзээ эхлэх вэ? Таталтын эсрэг ямар эм сонгох вэ? Ямар тунгаар өгөх вэ?

Зөв онош зөв эмчилгээ

Буруу онош буруу эмчилгээ

Онош үгүй эмчилгээ үгүй

Анхаар Эпилепсийн онош тавихыг азнах нь өвчтөнийг

буруу оношилж эмчилсэнээс хор уршиг багатай!

Эпилепсийн оношлогооны гол алдаанууд

(Elger & Schmidt, 2008)

1. Эпилепсийн бус гаралтай психоген

таталтууд

2. Булчин таталдах таталттай муужралууд

3. Нойрны эмгэгүүд

• Эпилепси гэж эргэлзэж байгаа бол

1. 2 дах таталтыг хүлээх ба түүнийг ажиглаж дүгнэх

2. ЭЭГ шинжилгээгээр батлах хүртэл хүлээх

• Нийт хүн амын 8-10% нь амьдралынхаа туршид ямар нэг уналт таталттай байсан¹

• Анхны уналтын дараах буруу оношилгоо 4.6-30%²

• Анхны уналтын дараа 0.2-0.5%- эпилепси, 1.2%- синкоп³

• Түр зуурын ухаан алдсан хүүмүүсийн 51%- синкоп, 8%- эпилепси

• Синкоп нь эпилепсигээс 10 дахин илүү тохиолдоно.

Hauser et al. Neurology 1990, 2; Stroink et al. Neurology

2003, 3; Dobesberger et al. Submitted 2009,

Таталтын хэлбэрийн ангилал

Atonic

Tonic/clonic

Myoclonic

Absence

Generalized Seizure

Secondarily

Generalized

Complex

Simple

Partial Seizure

Эпилепсийн ангилал

• Ãîëîìòîò ýïèëåïñè

(Focal epilepsy)

“ýïèëåïñèéí ãîëîìò”

2-3% удамшилын

гаралтай

• Аíхдаãч òаðхаëòаò

ýïèëåïñè

• (Generalized epilepsy )

“ýïèëåïñèéí ãîëîìòãүé ”

10-20% д удамшилын

гаралтай

ganzorig_t

MONOS GROUP

Эмчилгээ эхлэх үү? эс эхлэх үү?

1 удаа таталт өгсөн өвчтөн

Зөвхөн 25% нь 2 жилийн дотор давтан таталт өгдөг / хэрэв таталт дахин үүсэх эрсдэлгүй бол/

Эрсдэл хүчин зүйл нь –

1. Шалтгаан тодорхой байх - тархины хүнд гэмтэл, үрэвсэлт өвчин г.м.

2. ЭЭГ дээр эпилепсийн өвөрмөц өөрчлөлт илрэх

Шинээр оношлогдсон ба 1 удаагийн таталттай өвчтөнүүдэд шууд ба хожуу /хүлээгдсэн/ эмчилгээ

хийгдсэнийг харьцуулсан судалгаа

Таталтын давталт Шууд эмчилгээ Хожуу эмчилгээ

2 жилд 32% 39%

5 жилд 42% 51,%

2 жилийн ремисс Шууд эмчилгээ

2 жил 12%

5 жил 2%

8 жил 1%

Зөвлөгөө

Эпилепсийн эмчилгээ гэдэг нь зөвхөн эм уулгах биш

• Өвчтөн болон ар гэр тодорхой, ойлгомжтой мэдээлэл авах

Үүнд: 1. ТЭЭ нь эпилепсийг эмчлэхгүй, таталт зогсоох, багасгах зорилгоор хэрэглэнэ

2. ТЭЭ өдөр болгон тогтмол хэрэглэх

3. Эм үгүй бол – хамгаалалт үгүй байна

4. Эмийн тунгаас эмчилгээний үр дүн хамаарах учир эмчийн зааварыг чанд сахих ёстойг ойлгуулах

Эпилепсийн эмчилгээний хяналтын зааварчилгаа

КМЗ, ФНТ, Фенобарб

Депакин хроно

Хүүхэд төрүүлэх насны эмэгтэй

Ламотрижин Леветирацетам

Хэсэгчилсэн / голомтот эпилепси /

Карбамазепин Зохистой хавсарсан эмчилгээ

Клобазам, фенобарбитал

Депакин хроно

Депакин хроно КМЗ Кеппра, ФНБ

ЛТЖ

Тархмал эпилепси

Анхдагч тархмал эпилепси

Депакин хроно

Хүүхэд төрүүлэх насны эмэгтэйд

Абсанс ЛТЖ

ӨМЭ Кеппра

Дангаар ХЧТ ЛТЖ, Кеппра

ӨМЭ – өсвөр насны миоклоник эпилепси, ХЧТ - хүчлэн чичирхийлэх таталт , ЛТЖ - ламотрижин

Таталтын хэлбэр

Эпилепси хэлбэр

ТЭЭ Тун дундаж тун-мг/кг

Цусан дах тун мкг/мл

Тун тогтвор жих хугацаа

Абсанс ӨМЭ Сэрэх үеий ХЧТ

Идиопатик тархмал эпилепси

ДХ ЛТЖ ТПМ ЛВТ ЭСМ

1200-1800 /30-40мг/кг 100-400 /5-7мг/кг 50-200 /5-9мг/г 750-2000 750-1500

50-100 - - - 40-100

5 хоног 21 хоног 14 хоног 5 хоног 7 хоног

Нийлмэл хэсэг уналт, нойронд ХЧТ

Хэсэгчилсэн эпилепси /архагшсан/

КМЗ ЛТЖ ОКБ ФНТ

600-1200 /10 30/ 100-400 300-2400 100-400 /5 мг/кг

4-12 - -

3 хоног 21 хоног 5-14 хоног

Энгийн хэсэг уналт, 2 догчоор ХЧТ

Хэсэгчилсэн эпилепси

КМЗ ТПМ ДХ ФНТ

600-1200 /10-30/ 50-200 /5-9/ 600-1800 100-400 / 5мг/кг

4-12 - 50-100

3 хоног 14 хоног 5 хоног 5-14 хоног

Эмчилгээний үр дүн /өвчтөн ба эмчийн мөрөөдөл/

• Үр дүн

• Эмийн гаж нөлөө бага байх

• Хэрэглэхэд энгийн тохиромжтой байх

• Бага зардал гаргах

• Амьдралын чанарыг сайжруулах

Миний таталт яагад зогсохгүй байна вэ?

• Өвчтөн

Эмчийн зааварыг дагахгүй байх – үр дүнгүй байх гол шалтгаан / дураар тун бууруулах, эм зогсоох, тогтворгүй хэрэглэх/

Согтууруулах ундаа хэрэглэх, нойргүй хонох

• Эмч

Онош зөв эсэхийг дахин шалгах / ар гэр, гэрчээс дахин асуумж авах/

Зөв эм эсэхийг магадлах /тунг магадлах/

Эмэнд тэсвэртэй эпилепси?

Чамархайн эпилепси

Чамархайн хатангиршилт эпилепси

• ТЭЭ үр дүн – 42%

• Хагалгааны дараах

Богино хугцаанд үр дүн ≥ 1 жил – дундаж 75% /33-93%/

Урт хугацаанд ≥ 5 жил - дундаж 66% - / 48-75%/

Бусад хэсгийн голомтот эпилепсийн хагалгааны үр дүн

• Богино хугцаанд үр дүн ≥ 1 жил – 32-59%

• Урт хугацаанд ≥ 5 жил

- Духны дэлбэнгийн -дундаж 27%

- Дагзны дэлбэнгийн - дундаж 46%

- Зулайн дэлбэнгийн – дундуж 46%

ganzorig_t

MONOS GROUP

ganzorig_t

MONOS GROUP

1967 – ДЕПАКИН мэндэлсэн жил (Франц)

1976 оноос АНУ ба бусад хөгжингүй оронд хэрэглэж эхэлсэн

1994 онд Монголд хэрэглэж эхэлсэн

Депакин – эпилепсийн эмчилгээний

стандарт эмний нэг

• Адилхан хэмжээ болон хэлбэртэй бөмбөлөгөн бичил мөхлөгүүд

• Удаан чөлөөлөгдөхөд зориулсан микроматриц бүтэцтэй

• Эмийн үйлдвэрлэлд анх удаа шинэ технологи – приллингийн технологийг ашигласан.

• Пакет (саше) – тусгай тааламжтай савалгаа

Шинэ Депакин® Хроносфера®

• Найрлага:

– 1/3 вальпроны хүчил, 2/3 вальпроат натри

– Глицерол дибегенат

– Хатуу парафин

• Бусад хэлбэрүүдийг бодвол ходоод гэдэсний замын хямралыг / огиулах, бөөлжих/ багасгах боломжтой

Шинэ Депакин® Хроносфера®

Тохиромжтой савалгаа:

Бага температурт хайлдаг бүтээгдэхүүний хувьд савалгааг битүүмжлэх хамгийн тохирсон технологитой

Хөнгөн цагаан пленк нь идэвхитэй бодисыг чийгнээс хамгаалдаг.

Савлагаанд агааргүй учир нянгийн бохирдолоос хамгаалдаг. Тунгийн өргөн сонголт нь тун хэтрэх эрсдэлийг бууруулдаг

100 - 1000 мг вальпроат натрийн хооронд тунг оновчтой сонгох боломжтой. Тун болгоны савалгаа өөрийн өнгөөр ялгагдсан

Шинэ Депакин® Хроносфера®

Бэлдмэлд үнэнч байх – урт хугацааны, тогтвортой ремисийг тодорхойлдог нэг хүчин зүйл

• Зохимжгүй байдал, эмчилгээний дэглэм мөрддөггүй байдал 2 нь өвчтөн эмээ уухгүй зогсоохын үндсэн шалтгаан болдог.

• Мөн хоногт уух давтамж нэмэгдэхэд эмчилгээний дэглэм мөрдөлт мууддаг.

• Хоногт нэг удаа уудаг бэлдмэл хэрэглэснээр: – Өчтөний комплаентность сайжирна. (+20% 2 удаа

уудагаас) – Эмчилгээ үр дүнтэй болдог:

• Концентрацийн ихсэлттэй холбоотой гарах гаж нөлөө багасана.

• Цусан дахь концентраци нь харьцангуй өндөр тогтвортой байж эмчилгээний үр дүн сайжирна

• Депакин® Хроносфера® нь эмчилгээний дэглэм мөрдөлтийг сайжруулах болон ерөнхий эмчилгээний үр нөлөө сайжрахад туслана.

Депакин®: дэглэм мөрдөлт нь (комплаентность) уултын тооноос хамаардаг

• НУ – хоногт нэг удаа =79.8%

• ХУ – хоногт хоёр удаа = 60.0%

• ГУ – хоногт гурван удаа =54.0%

0

10

20

30

40

50

60

70

80

OP ДР ТР

ко

мп

лаен

тн

ос

ть

%

Эмийн бэлдмэлийн давуу тал нь - үйлчлэгч бодис нь удаан чөлөөлөгддөг

• Архаг өвчнийг эмчлэх үед дэглэм мөрдөлт сайн байх ёстой

• Эпилепсийн эсрэг удаан чөлөөлөгдөлттэй бэлдмэлүүд нь:

– Хоногт 1-2 удаа хэрэглэх боломж олгодог;

– Конценираци дээд хэмжээндээ хүрэхтэй холбоотой гарах гаж нөлөө бага байдаг

– Зохимжтой байдал сайжирч, гаж нөлөө багасана;

– Эмчилгээний дэглэм мөрдөлт дээшилж эмчилгээ

сайжирч болно.

ganzorig_t

MONOS GROUP

ganzorig_t

MONOS GROUP

Депакин® Хроносфера®- хоол хүнсний харилцан үйлчлэл байхгүй

Судалгааны дизайн • Нээлттэй, санамсаргүй, нэг удаагийн уулттай, гурван үетэй

солбисон судалгаа. Тунгийн хооронд 7 хоногийн “угаалт”ын үетэй

• 18-35 насны 24 сайн дурынхан • Гурван үеийн турш бүх хүн бэлдмэлийг per os тохиолдлын

журмаар авсан: – Хроносфера ® 500 mg - 10 цаг өлөн байсны дараа усаар даруулж; – Хроносфера® 500 mg - 10 цаг өлөн байсны дараа йогурттай; – Хроносфера® 500 mg – өөх тос ихтэй өглөөний цай ууснаас хойш 30

минутын дараа усаар даруулж.

• Өглөөний цайны стандарт меню: сүү 200 мл, бяслаг 30 г, 1 чанасан өндөг, талх 100 г, масло 30 г, джем 30 г, сахар 10 г ба цай 100 мл. Энэ нь 879 ккалтай дүйцсэн ба 27.5 г уураг (13% нийт энергий), 44.5 г өөх тос (46%) ба 92г. Нүүрс ус (42%)

ganzorig_t

MONOS GROUP

• Сайн дурынхныг оролцуулсан судалгаагаар (биоэквивалентность болон хоолны нөлөөг судлах) аюулгүй байдал нь батлагдсан.

• Судалгаагаар хоол хүнсний бүхий л дэглэмийн үед тухайн эмийн хэлбэрийн ерөнхий зохимжит байдал нь онц сайн гэж үнэлэгдсэн.

Депакин® Хроносфера Аюулгүй байдал

ganzorig_t

MONOS GROUP

ganzorig_t

MONOS GROUP

ganzorig_t

MONOS GROUP

Дүгнэлт: Депакин® Хроносфера®

• Эм үйлдвэрлэлийн шинэ технологи

• Нэг удаа болон хоёр удаа ууж хэрэглэхэд плазм дахь концентраци нь эмчилгээний хүрээний дээд хязгаарт тогтвортой байдаг.

• Бичил мөхлөг хэлбэрийн вальпроны хүчилийн биохүртэхүйд хоол хүнс нөлөөлдөггүй.

• Депакин® Хроносфера® нь уухад амархан шахмал хэлбэрийг залгих боломжгүй өвчтөнүүдэд хамгийн тохирсон хэлбэр.

• Депакин® Хроносфера® нь тунг тохируулахад болон хэрэглэхэд хялбар болсон бөгөөд хоногт 1 эсвэл 2 удаа хэрэглэхэд үр дүнтэй бөгөөд аюулгүй.

• Эмийн хэлбэр болон савалгаа нь хэрэглэхэд хялбар болсон учир комплаентность- эмчилгээний дэглэм мөрдөлт сайжрах ёстой.

Депакин® Хроносфера®

• Депакин® Хроносфера урьд өмнө байсан вальпроатуудын хүрээг, ялангуяа хүүхдийн салбарт, ихээхэн тэлж өгч байна.

• Хүүхдэд зориулсан нэмэлт үр дүн болон аюулгүй байдал (0.5-6 нас) – Хурдан чөлөөлөгдөлттэй хэлбэрийг бодвол хяналт сайжирна

– Ходоод гэдэсний талын гаж нөлөө бага

– Харшлын урвал бага

– Хүүхдүүд хоол хүнстэйгээ хамт дуртай хэрэглэнэ. (амтгүй, өнгөгүй, үнэргүй)

– Хэрэглэхэд аюулгүй – аспираци үүсэх эрсдэлгүй

• Бусад бүх насны хүмүүст – Шахмалыг бодвол залгихад хялбар

Сэтгэлийн хөдөлгөөний хоёр туйлт эмгэг

Өвчний хоёр туйл

• Сэтгэц хөдөлгөөний хөөрөл

• Сэтгэл гутрал

Манийн сонгодог гурвал

• Сэтгэл санаа хөөрөх

• Бодол санаа түргэсэх

• Хөдөлгөөн түргэснэ

Депрессийн сонгодог гурвал

• Сэтгэл санаа гутранги

• Сэтгэн бодох чадвар удаашрах

• Хөдөлгөөн удаашрана

Оношлогоо

• Оношлоход хүндрэлтэй

• Өвчтөний 60% нь алдаатай

оношлогддог

• Өвчтөнүүдийн 1/3 нь 10

жилийн турш зөв онош

тавигдаагүй байсан.

Тархалт

• Сэтгэлийн хөдөлгөөний

2 туйлт эмгэгээр нийт

хүн амын 3,9% нь

шаналж байдаг

• Эмэгтэй = Эрэгтэй

• 2 туйлт эмгэгийн үед

амиа хорлох эрсдэл

1 туйлт эмгэгээс өндөр

байдаг (амиа хорлох

оролдлогын магадлал 29,2%)

• Сонгосон эмчилгээ

тохиромжгүй байх

тохиолдол элбэг байдаг

Вальпроат нь хөөрлийн үед литийн бэлдмэлүүдийн нэгэн адил өндөр үр дүнтэй

Хэрэглэх тун • Эмчлэгч эмч бэлдмэлийн тунг хүн бүрийн онцлогт тохируулан

сонгоно. Хоногийн тунг өвчтөний нас болон жингээс хамаарч тогтооно.

• Эхлээд 20 мг/кг (вальпроат натриар тооцоход) тунгаар хэрэглэнэ. Тунг аль болох богино хугацаанд эмчилгээний үр нөлөө үзүүлэх хамгийн бага тунд хүргэх хэрэгтэй.

• 2 туйлт эмгэгийн үед зөвлөж буй барих тун нь хоногт 1000мг- 2000мг-ын хооронд хэлбэлздэг (вальпроат натриар тооцоход). Эмчилгээний тунг өвчтөний эмнэл зүйн үр дүнгийн онцлогт тохируулж тогтооно.

• Маниакаль байдлаас урьдчилан сэргийлэх зорилгоор хувь хүний онцлогт тохирсон эмнэл зүйн үр дүн үзүүлэх хамгийн бага тунгаар хэрэглэх нь зүйтэй.

Депакин – сэтгэлийн хөдөлгөөний хоёр туйлт эмгэгийн эмчилгээ болон урьдчилан сэргийлэлтийн үндэс

Баярлалаа