SAĞLIK OKURYAZARLIĞI

Gıda Yük. Müh. Betül Faika SÖNMEZ

Bakanlık Müşaviri

T.C Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı KurumuKalite Yönetim Temsilcisi

21-22 Şubat 2013 Ankara

1

• Sağlık Okuryazarlığı (SOY)Nedir?

• Dünyada Sağlık Okuryazarlığı• Sağlık Okuryazarlığı konulu

çalışmalar • SOY düzey tespitinde

kullanılan yöntemler

Niçin Önemlidir? 2

SUNU İÇERİĞİ

Sağlık Okuryazarlığı

TANIM

”Kişilerin doğru sağlık kararları vermek için gerekli sağlık bilgi ve hizmetlerini anlama, edinme ve işleme kapasitesinin derecesi olarak tanımlanabilir”.*

3

* Kaynak: “Healthy People 2010:Understanding and improving health”

Sağlık Okuryazarlığı

Sağlıklı yaşam yılını ve kalitesini artırır

Sağlık Eşitsizliklerini giderir

Kaynak:Healthy People 2010:Understanding and improving health” başlıklı çalışması.

4

Sağlık Okuryazarlığı

• Sağlık profesyonelleri için ; *Mesleki tatmin ,doğru iletişim

ve Klinik Becerileri kullanabilme• Sağlık hizmeti alanlar için;

*Anlaşılır olabilmek,*Karara katılımda daha fazla

aktif rol alması,*Daha Kaliteli sağlık

hizmetinden yararlanabilme, 5

Sağlık Okuryazarlığı

nedir?

6

Sağlığın korunması ve sürdürülmesi için

kültür oluşturma aracıdır.

7http://www.hsph.harvard.edu/healthliteracy/overview/#Video

SAĞLIK OKURYAZARLIĞI

Bireysel becerilerArz ve Beklentiler

Sağlık Okuryazarlığı neyi geliştir?

Doğru bilgi ve hizmete ulaşma becerilerini,

Bu hizmeti kullanabilme yeteneğini

Sağlık Hizmetleri Talimatlarını doğru okuma ve anlamayı,

9

geliştirir, destekler

Sağlık Okuryazarlığı güçlendirir. Neyi?

Kaynakların doğru kullanılmasını,Sağlık hizmetlerinde kalite

koşullarının oluşturulmasını,Bireyin kendi sağlığının ve toplum

sağlığının üzerinde yetkin olmasını

10

Güçlendirir.

Sağlık Okuryazarlığı neyi kapsar!..

Okuma, Dinleme, Analiz etme, Karara katılma, Karar vermeHayata uyarlanma

11

sağlıkanlayışbi

rey

bireyler

beceri

halk

toplumkullanım

bakımservis

bilg

i

kapasite

okuryazarlıkdeğerlendirme

DERE

CEKA

DEM

E

Sağlık Okuryazarlığının

Arka Planı• İlaç Kutularında ki bilgiyi kavrama,• Tıbbi Eğitim Broşürleri,• Hekimlerin tedavi ve teşhise yönelik

direktifleri, onay formları,• Bütüncül sağlık hizmetlerine

yaklaşma yeteneği,• SOY , sadece okuma yeteneği

değildir.– Health People 2010 report 13

Sağlık Okuryazarlığının

Arka Planı• Görsel okuryazar(grafik vb

bilginin yorumu)• Bilgisayar okur-yazar• Bilgi okur-yazar ( doğru bilgiyi

elde etme ve uygulama)• Sayısal okur-yazar ( hesap

yapabilme)

14

SOY Değerlendirme araçlarını

ETKİLEYEN FAKTÖRLER• Yaş• Gelir durumu• İş pozisyonu• Eğitim düzeyi• Meslek• Aldığı bilgiyi

kullanabilme yeteneği v.b

• Algılama yeteneği• Öğrenme

yetersizliği• Kendini ifade

edebilme becerisi• Araştırma yeteneği• Merak• Bilgi • İlgi v.b

15

İletişim Temelli Hizmet

• Anlayış• Hoşgörü • Sabır• Net mesaj

16

Sağlık Okuryazarlığı Yetersiz

17

Kişinin

Kayıpları

HASTALANMA RİSKİ YÜKSEK

TEDAVİ YÖNTEMLERİNİ ANLAMA DÜZEYİ DÜŞÜK

HASTANEYE YATMA ORANI YÜKSEK

SAĞLIK BİLGİ YETERSİZLİĞİ

SAĞLIK HİZMETİMALİYETİ YÜKSEK

Report B R I E F • A P R I L 2 0 0 4, Instıtue of Medicine

Sağlık Okuryazarlığı

Yeterli

18

Kişinin kazanımları

YAŞAM KALİTESİ

ETKİLİ VE VERİMLİ YARARLANMA

DAHA AZ SAĞLIK HARCAMALARI

HİZMETKALİTESİ

Niçin Önemli ?

Koruyucu sağlık hizmeti öneminin daha iyi anlaşılması,

İnsan odaklı sağlık hizmeti sisteminin talep edilmesi,Sağlık hizmetleri alanların büyük çoğunluğunun sağlık okuryazar düzeyinin düşük olması,

19

Niçin Önemli ?

Sağlıkla ilgili teknik terimlerin fazlalığı, Sağlık bilgisinin toplumla yeterince

paylaşılamaması, Sağlık harcamalarındaki artış.Örnek: A.B.D.’de sağlık harcamaları 2003-2006 yılları

arasında 106 milyar $’dan 236 milyar $’a yükselmiştir.

Araştırma SONUÇU; Harcamaların azaltması için yapılması gereken tedbirlerden biri Sağlık Okuryazarlığı oranını yükseltmektir.

http://www.business.uconn.edu/cms/p242/a339* Vernon Releses Report, University of Connecticut, 2007

20

Sağlık Okuryazarlığını Düzeyini Nasıl Artırabiliriz.

• Devlet,• Okul• Sağlık Hizmetleri

Sistemi

21

REPORT B R I E F • A P R I L 2 0 0 4 , Instıtue of Medicine of the natioanl Academy

• Sağlık ve İnsan Kaynakları Bölümünde konunun işlenmesi

• Düzey tespiti için sektörler arası işbirliği ,

• Eğitimde ders planlarına dahil edilmesi,

• Uygulama programları ile güçlendirilmesi,

Tavsiye edilir 22

ABD’de Sağlık Okuryazarlığını artırmak için

Sağlık Okuryazarlığının Etkileşim Alanları

23

Kaynak: European Health Forum Gastein 2004

Sağlık Okuryazarlığı Çerçevesi Sağlık Okuryazarlığı düzeyi Bireysel Rol

24

proaktif

Kaynak: European Health Forum Gastein 2004

Bireylerin sağlıkla ilgili okuma - yazma temel becerilerini gösterir.

sağlık riskleri veya sağlık sistemini nasıl

kullanacağı,temel sağlık eğitim materyallerini okuyabilme yeteneği.

25

Fonksiyonel Sağlık Okuryazarlığı

Gelişmiş bilişsel, okuryazarlık ve sosyal yetenekleri içerir.

sağlık aktivitelerine katılma, sağlık mesajlarını anlama,

değişen koşullarda sağlık bilgisini uygulama.

26

İnteraktif Sağlık Okuryazarlığı

Bir üst gelişmiş bilişsel ve sosyal yetenekleri içerir.

sağlık bilgisini kritik olarak analiz edebilme,

kişisel ve toplum kapasitesini geliştirebilme,

sağlığın sosyal ve ekonomik tanımını görebilme ve anlayabilme.

27

Kritik Sağlık Okuryazarlığı

Yöntem- Maliyet

28

KISITLI ARAŞTIRMA

Yeterli Maliyet analizi yapılmamış

Sağlık Okuryazarlık Düzeyini ölçecek yeterince yöntem oluşturulamamış

REALM (Tıpta Erişkin okuryazarlığının hızlı tahmini) sağlık ve tıbbi terimleri

tanıma ve söyleme kabiliyetini http://www.nursing.columbia.edu/informatics/HealtLitRes/pdf/REALM_1.pdf

TOFHLA ( Erişkinlerde İşlevsel Sağlık Okuryazarlığı Testi) Okuduğunu

anlama ve sayısal becerilerihttp://www.peppercornbooks.com/catalog/pdf/tofhla_eng

_12pt_websmpl.pdf

WRAT (Geniş kapsamlı başarı testi). Aritmetik yetenek, okuduğunu anlama ve telaffuz düzeyini http://www.cps.nova.edu/~cpphelp/WRAT.html 29

Sağlık Okuryazarlığı için ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ

( Dünyaca Kabul Gören)

30

Bir tıbbi tahlil veya uygulama sonrasında sonuçlarını mutlaka alınız. Sonuçları bizzat kendiniz elden mi yoksa telefon veya e-posta ile mi alacağınızı sorunuz. Hatta ne zaman alacağınızı da

sorunuz. Eğer beklenen sürede sonuçlar elinize geçmezse sonuçların iyi çıktığını düşünmeyin. Eğer sonuçları almazsanız

doktorunuzla iletişim kurunuz.

Bütün tahlil sonuçlarını ____________ sınız.

postalamalı tahmin etmeli edinmeli korumalı

Sağlık Okuryazarlığı için ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ

( Dünyaca Kabul Gören)

(NVS)The Newest Vital SignEn yeni hayati işaret (NVS) son yıllarda geliştirilen ve test edilen

Öğeler puanlandırılır, hasta, görüşmeci ve veri analistlerinden geri bildirim sonrası seçilir ayıklanır, güvenilirliği, geçerliliği ve doğruluğu ayrıntıları ile bildiriliyor.( Değerlendirme Araçlarında Psikometrik Özellikler Dikkate alınır)

http:// www.annfammed.org /cgi/reprint/3/6/51431

REALM (Rapid Estimale Adult Literacy in Medicine)

• Kelime tanıma ve telaffuz,• 66 tıbbi kelimelerin yüksek sesle okuma,• Görüşme süresi 2-3 dakika,• Diğer okuma yeteneği olan testlerle

ilişkilendirme,• Kavrama testi değildir,• İngilizce dışında diğer diller için uygun

değildir.

32

TOFHLA• 17 sayısal öğeli,• İyi psikometrik özelliklere sahiptir.• 50 okuma- anlama öğeli,• Çeşitli sağlık hizmetleri ile ilişkin öğeleri

okuma ve anlama ile ilgili test yeteneği,• Görüşme süresi 5-7dakika sürer,• Araştırma sonuçlarının en iyisidir.• REALM ve WRAT ile ilişkilidir.

–İngilizce ve İspanyolca dilinde mevcut olup diğer diller için uygun değildir.

•  33

TOFHLA’ ye numerik örnek

Doksisilin 100Mg 20/0 İlacı“Doktorunuz aksini söylemedikçe boş mideye yemekten 1 saat önce yada yemekten 2 saat sonra alın.” diye belirtildikten sonra buna göre

• Eğer öğlen 12’de yemek yer ve yemekten önce bu ilacı almak isterseniz saat kaçta bu ilacı içmelisiniz?

34

WRAT (Wide range achievement test)

•  Kelime tanıma ve telaffuz,• Görüşme süresi 5 dakika,• Tıbbi terimler kullanılmaz,• Eğitimde kullanım için

standartdizayonlu• Kavrama testi değildir.• Diğer dillerde mevcut değildir.

35

The Newest Vital Sign (NVS)

• Bir takım senaryolardan oluşur,• Matematiksel kavramları

kullanabilen hastalara verilir• 6 soru sözlü yönetilir.• Okuma yazma ve numerik

değerlendirilir.• 3 dakika sürer

• TOFHLA karşı onaylanır,• İngilizcesi ve İspanyolcası mevcut.

36

37

REALM WRAT TOFHLA NVS TOFHLA-S REALM-R

(Rapid Estimate of Adult Literacy in Medicine)

(Wide Range Achievement Test)

(Test of Functional Health Literacy in Adults)

(The Newest Vital Sign)

(Test of Functional Health Literacy in Adults)-S

(Rapid Estimate of Adult Literacy in Medicine)-R

Kelime Tanıma ve Telaffuz Okuma

yeteneği

Kelime Tanıma ve Telaffuz

Okuma yeteneği

Boşluk Doldurma Anlama

Yeteneği

Problem Çözme

Anlama Yeteneği

Kısaltılmış - Boşluk

DoldurmaKelime Tanıma

ve Telaffuz Okuma

yeteneği

66 Tıbbi Kelime42 Tıbbi Olmayan Terimler

17 numerik öğeli soru- 50 boşluk

doldurma Numerik ve Okuma-Yazma

Boşluk Doldurma-2

okuma anlama parçası

66 kelime 10 kelimeye

indirgenmiş

Kavrama Testi değilKavrama Testi

değil Kavrama Testi Kavrama Testi Kavrama TestiKavrama Testi

değilAnketöre 2-3 dak.

ulaşırAnketöre 5 dak.

ulaşır 20-30 dk. Sürer 3 dk. Sürer 5-7 dk.  

İngilizcesi mevcut. Diğer dillerde uygun

değildir.

İngilizcesi mevcut. Diğer dillerde uygun

değildir.

İngilizce ve İspanyolcası

mevcut

İngilizce ve İspanyolcası

mevcut

İngilizce ve İspanyolcası

mevcutİngilizcesi

mevcut. Diğer dillerde uygun

değildir.

Daha az hassas Daha hassas        Puanlamalı

(sınıf Düzeyli)Puanlamalı

(sınıf Düzeyli)Yetersiz/Orta/

Yeterli Doğru sayısıYetersiz/Orta/

YeterliPuanlamalı

(sınıf Düzeyli)

38

REALM WRAT TOFHLA NVS TOFHLA-S REALM-R

(Rapid Estimate of Adult Literacy in Medicine)

(Wide Range Achievement Test)

(Test of Functional Health Literacy in Adults)

(The Newest Vital Sign) (Test of Functional Health Literacy in Adults)-S

(Rapid Estimate of Adult Literacy in Medicine)-R

Kelime Tanıma ve Telaffuz

Okuma yeteneği

Kelime Tanıma ve Telaffuz Okuma

yeteneği

Boşluk Doldurma Anlama

YeteneğiProblem Çözme

Anlama Yeteneği

Kısaltılmış - Boşluk Doldurma

Kelime Tanıma ve Telaffuz Okuma yeteneği

66 Tıbbi Kelime

42 Tıbbi Olmayan Terimler

17 numerik öğeli soru- 50 boşluk

doldurma Numerik ve Okuma-Yazma

Boşluk Doldurma-2 okuma anlama parçası 66 kelime 10 kelimeye

indirgenmiş

Kavrama Testi değil Kavrama Testi değil Kavrama Testi Kavrama Testi Kavrama Testi Kavrama Testi değil

Anketöre 2-3 dak. ulaşır

Anketöre 5 dak. ulaşır 20-30 dk. Sürer 3 dk. Sürer 5-7 dk.

İngilizcesi mevcut. Diğer dillerde uygun

değildir.

İngilizcesi mevcut. Diğer dillerde

uygun değildir.İngilizce ve

İspanyolcası mevcutİngilizce ve İspanyolcası

mevcut

İngilizce ve İspanyolcası mevcut

İngilizcesi mevcut. Diğer dillerde uygun değildir.

Daha az hassas Daha hassas

Puanlamalı(sınıf Düzeyli)

Puanlamalı(sınıf Düzeyli) Yetersiz/Orta/Yeterli Doğru sayısı Yetersiz/Orta/Yeterli Puanlamalı(sınıf Düzeyli)

Dünyada Sağlık Okuryazarlığı

Araştırma SayısıA.B.D. 49.523 adet

AB ülkeleri + AB’ye aday ülkeler + Norveç ve İsviçre

Toplam 13.710 adet

Sonuç:A.B.D.’de yapılan araştırma sayısı, tüm Avrupa’da gerçekleştirilen araştırma sayısının 3 katından fazladır.

Kaynak: “Avrupa Birliği’nde Sağlık Okuryazarlığı

Araştırması – Bibliometrik Analiz – 1991-2005”

39

AB’de Sağlık

Okuryazarlığı Araştırma Sayısı

Toplam Sayı: Hollanda, İsveç ve Almanya

Toplam Sayı/Nüfus: İsveç, Finlandiya ve Norveç,

Toplam Sayı/GSMH: İsveç, Finlandiya ve İrlanda

Türkiye, toplam 492 araştırma ile 14. sıradadır.

Kaynak: “Avrupa Birliği’nde Sağlık Okuryazarlığı Araştırması –

Bibliometrik Analiz – 1991-2005” 40

AB’de Sağlık Okuryazarlığı

2004 Gastein Avrupa Sağlık Forumu

“Sağlık Okuryazarlığının geliştirilmesi”

Özel gündem maddesi2008 BrükselAvrupa Hasta Forumu – Sağlık Okuryazarlığı

Konferansı

Ortak vurgu:

Avrupa genelinde sağlık Okuryazarlığı teşvik edilmeli ve geliştirilmesi için gerekli projeler desteklenmelidir.

Kaynak: 2004 Gastein Avrupa Sağlık Forumu Arkaplan Belgesi 2008 Avrupa Hasta Forumu Sonuç Belgesi 41

YAPILAN ÇALIŞMALAR• TÜBİTAK-Ar-Ge 1007

TARAL KAMAG PROJEAmaç; Sağlık Okuryazarlığı düzey tespitinde kullanılacak model ve/veya ölçeğin geliştirilmesidir.

Proje, Mayıs 2009 TÜBİTAK ‘sunulmuş, ön incelemeden geçmiş ancak yürütücü üniversite, projenin Ar- Ge niteliğini

yeterince sunamadığı için kabul edilmemiştir.

42

Nihai Hedef:

Ülkemizdeki Sağlık Okuryazarlık

Düzeyinin Artırılması

43

Süreç Adımları1) Ulusal ve uluslar arası

platformlarda “Sağlık okuryazarlığının Önemi” içerikli bilgilendirme, farkındalık oluşturma ve bilinç geliştirme faaliyetleri,

44

2)“Sağlık Okuryazarlığı düzey tespitine yönelik Türkiye Ölçeğinin belirlenmesi ve geliştirilmesi“3) Ülke genelinde Sağlık Okuryazarlığı düzey tespitinin yapılması,4) SOY oranının artırılmasına yönelik eğitim programlarının düzenlenmesi

45

Beklenen Çıktılar 1

Kavramının tartışılacak olması.

Bilinç düzeyinin ve farkındalığın artması.

Sağlık harcamalarındaki azalma.

Sağlık göstergelerinde iyileşmelerin görülmesi.

46

Beklenen Çıktılar 2Hizmet alıcıları açısından, anlaşılabilir

olmanın verdiği mutluluk,

Hizmeti alan ve hizmeti veren için iletişimin daha da güçlendirilmesi,

Sağlık profesyonellerinin mesleki tatminlerinin artması,

47

Beklenen Çıktılar 3

Zaman ve maliyet açısından devlet ekonomisine önemli avantajların sağlanması,

Hastalık risk faktörlerinin azalması,

Sağlıklı yaşam süresinin ve yaşam kalitesinin artması,

48

Beklenen Çıktılar 4

Sağlık gelişmişlik düzeyinin artması ile ülkeler arası farklılığın azalması.

Sağlık profesyonelleri arasında Sağlık Okuryazarlığı konusundaki farkındalık düzeyinin artırılması,

49

Sağlık Okuryazarlığı Toplantısı

24 Ekim 2008 /Prag

AB 7. Çerçeve Programı kapsamında Çek Cumhuriyeti’nden Institute For Lifestyle Options And Longevity (ILOL) ile 23-24 Ekim 2008 tarihlerinde Prag’da işbirliği konferansı yapılmıştır.

Muhtelif Paydaşlar;Türkiye, Çek Cumhuriyeti, Polonya, İspanya, Romanya, Litvanya,

50

51

Aile Hekimliğinde Sağlık Okur Yazarlığı” Uzm. Dr. Alper ASLAN Uzm. Dr. Tıfliye BAŞAR

52

Sağlık Okuryazarlığında Dili Etkili kullanmanın Önemi” Bakan Danışmanı Türk Dil Uzmanı Yaşar YILMAZ

53

Psikolog Gözü ile Sağlık Okur Yazarlığı” Psikolog Çetin BOZKAYA

54

SAĞLIK BAKANLIĞI VE BAĞLI KURULUŞLARININ TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KHK

Karar Sayısı: KHK/663 02 Kasım 2011

TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU

MADDE 26- (1) Bakanlık politika ve hedeflerine uygun olarak, temel sağlık hizmetlerini yürütmekle görevli, Bakanlığa bağlı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu kurulmuştur.(2) Kurumun görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:a) Halk sağlığını korumak ve geliştirmek, sağlık için risk oluşturan faktörlerle mücadele etmek.

TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU

55

ç) Yaşam kalitesini yükseltecek alışkanlıkları kazandırarak toplumdaki tüm bireylerin sağlığını geliştirmek; hatalı beslenme alışkanlıkları, obezite, sigara ve benzeri zararlı maddelerin yol açtığı sağlık riskleri ve tehditleri ile mücadele etmek, bu hususları izlemek, araştırmak, veri toplanmasını sağlamak ve değerlendirmek.

2013-2017 Stratejik PlanSTRATEJİK AMAÇ 1Sağlığa yönelik risklerden birey ve toplumu korumak ve sağlıklı hayat tarzını teşvik etmek.

• SH 3 Bireylerin kendi sağlığı üzerindeki sorumluluğunu artırmak için sağlık okuryazarlığını geliştirmek.

• 1.3.1 Halk arasında sağlık okuryazarlığı düzeyini tespit etmek, izlemek ve artırmak.

• 1.3.2 Toplumda sağlık okur-yazarlığını artırmak için iletişim faaliyetlerini güçlendirmek.

56

Stratejik Amaç 1

SH 3:Bireylerin kendi sağlığı üzerindeki sorumluluğunu artırmak için sağlık okuryazarlığını geliştirmek.

Destek Hizmet Birimi; Türkiye Halk Sağlığı KurumuTürkiye Kamu Hastaneleri Kurumu

Sorumlu Hizmet Birim; Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü

Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü

57

STRATEJİK AMAÇ 3:İnsan merkezli ve bütüncül bir yaklaşımla bireylerin sağlık ihtiyaçlarına ve beklentilerine cevap vermek

• SH 3.1 Bireyin kendi sağlığı ile ilgili kararlara aktif katılımını sağlamak için rolünü güçlendirmek

Destek Hizmet Birimi; Sağlık Bilgi SistemleriTürkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu

Sorumlu Hizmet Birim; Türkiye Halk Sağlığı KurumuTürkiye Kamu Hastaneleri KurumuSağlığın Geliştirilmesi Genel MüdürlüğüSağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü

58

Hedefe Yönelik Stratejiler3.1.1 Bireyin kendi sağlığı ile ilgili

kararlara aktif katılımı konusunda farkındalık oluşturmak.

• Okullarla ilgili olarak Milli Eğitim Bakanlığı'yla işbirliği yapmak.

• Eğitim, bilgilendirme ve medya kampanyaları düzenlemek.

• Hasta hakları birimlerini bireylerin ihtiyaç ve beklentilerine cevap verecek şekilde iyileştirmek.

59

3.1.2 Bireyin kendi sağlıkları ile ilgili kararlara aktif katılımını teşvik etmek için sağlık çalışanlarında davranış değişikliği oluşturmak.

• Sağlık ile ilgili bölümlerde müfredat değişikliği için YÖK ile işbirliği yapmak.

• Sağlık çalışanlarında davranış değişikliği oluşturacak eğitim ve bilgilendirme programları yapmak.

• Hekim seçme hakkını bireylerin ihtiyaç ve beklentilerine cevap verecek şekilde iyileştirmek.

60

SONUÇ• 2008 yılında çıktığımız Sağlık

Okuryazarlığı yolculuğumuzdaki süreç hedeflerimizin adım adım gerçekleşiyor olması bizleri son derece mutlu etmektedir.

• Ekip anlayışı ve insan odaklı bakış açısı ile devam etmelidir.

61

İzlenecek yol Önerisi Ülkemizde Sağlık Okuryazarlığı Düzey Tespiti çalışmaları için Yürütme Kurulu Oluşturmak.

Kurul Üyeleri Bakanlık İlgili Birim Amirleri veya Yetkilendirdikleri Temsilci

THSK ,SAGM, SGGM,SHGM, ASHGM, SBS, SGB, TİTÇH,TKHK

Sekreterya oluşturmak Çalıştay Düzenlemek Teknik bazda Çalışma Grupları

oluşturmak62

63

Önce para kazanmak için sağlığını harcarsın,

sonra sağlığını kazanmak için paranı harcarsın.

Önemli olan ,

Hayatta en çok şeye sahip olmak değil.

En az şeye ihtiyaç duymaktır.

Eflatun64

Unutmayalım ki ! Hizmeti sunarken, gün gelir hizmete ihtiyaç duyan da olabiliriz.

65

Teşekkürler

Gıda Yük. Müh. Betül Faika SÖNMEZBakanlık Müşaviri

T.C Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

Tel/ Fax : 0 312 5655246e-Posta: bfsonmez@gmail.com

66