52 53

Great Escape

Baan Hua Thung – Community-based Tourism

Rural InsightThe country’s third highest

mountain Doi Luang Chiang Dao is located in Chiang Dao

district, an hour north of Chiang Mai city. For campers and hikers, nothing beats spending a night or so at the top of the mountain. No less than 2,225 metres above sea level and replete with an amazingly diverse ecosystem, Doi Luang Chiang Dao is home to semi-alpine plants and rare species. A hike up the limestone mountain will take you through bam-boo forest, pine forest and a whole spectrum of floral colours. From the peak, you can look down on the misty villages below – it is one of the most spectacular views in the country. Also, one of the villages be-low is one we would like to recom-mend here. It’s Baan Hua Thung.

54 55

With a current popu-lation of 454 in 150 houses, Baan Hua Thung is a small friendly hamlet where everyone con-tributes to conserv-ing the natural bio-diversity of the area.

FYIApart from renting a homestay, visitors can also hire

bikes to visit nearby attractions around Doi Luang Chiang Dao, including Chiang Dao Cave, Pha Plong Cave, Muang Ngai Shrine of King Naresuan and Baan Yang Poo Toh Hot Spring.

How to get there?From Chiang Mai city, take highway no.107 (Chiang

Mai – Fang Road) around 85 kilometres through Chiang Dao district. Turn left at the bypass intersection to Baan Thung Lakorn, the community is located at the foot of Doi Chiang Dao in the Chiang Dao Wildlife Sanctuary.

Baan Hua Thung is a new village, formally separated from Baan Thung Lakorn on 30th May 1997. Situated at the foot of Doi Luang Chiang Dao as well as Doi Ngang, the commu-nity also features a unique environment, including alpine forest, and provides habitats for many indigenous species which are not found elsewhere. The prominent attraction of this village, though, is Nam Aok Hoo. This is a cascade with water rising up from a crack in the limestone of the mountain. As limestone normally does not store water, the cascade is a wonderful natural phenomenon. Locals believe that it comes from the power of Mae Nang Kham Kiew, the Goddess of Doi Nang. Like Chao Luang Kham Daeng, the guardian spirit of Doi Luang Chiang Dao, Mae Nang Kham Kiew helps people who live around the foot of Doi Luang Chiang Dao by providing water and the abundant forest. People from Baan Hua Thung and Baan Thung Lakorn organise a thanksgiving ceremony to celebrate the goddess in June each year.

With a current population of 454 in 150 houses, Baan Hua Thung is a small friendly hamlet where everyone contributes to conserving the natural biodiversity of the area. Community members have worked together to establish a “community forest” which has become well known across the country. In this area it is allowable to collect wild fruits and herbs, but cutting down trees is strictly prohibited.

Baan Hua Thung also has a community bamboo forest. Every year, villagers collec-tively harvest bamboo and divide the profit among the community. Mostly the bamboo is made into baskets. The village is also the prototype in bamboo forest management for other communities.

The village has received several awards for conservation and ecotourism from many organisations: in 2012 they were presented the Zero Forest Burning Award from the Pollution Control Department, while the same year they also won the Green Community Award of Chiang Mai, along with, the Ecotour-ism Prototype Community Award from the Office of Chiang Mai Province Tourism and Sports.

The villagers always welcome Thai and foreign students as well as tourists and families who are interested to learn more about how to manage forest resources in a sustainable way. They are also keen to share their lifestyles, traditions and local perfor-mances with guests who would like a real insight into rural Thai life. Guests can visit a community forest which village members manage together. There are many different

ดวยความสงเปนอนดบสามของภเขาในประเทศ และหากเปรยบเทยบกนเพยงภเขาหนปน ดวยความสง

2,225 เมตรเหนอระดบน�าทะเล นบไดวาดอยหลวงเชยงดาวเปนภเขาหนปนทสงทสดในประเทศ ทกเดอนพฤศจกายน – มนาคม ของทกป นกทองเทยวผนยมธรรมชาตทวสารทศจะเดนทางมาทนเพอปนเขาส�ารวจธรรมชาตทงดงามและอดมสมบรณเปนอยางมาก

ดอยหลวงเชยงดาว เปนภเขาหนปนลวนซงเปนสวนหนงของเทอกเขา

ถนนธงชยเปนภเขาหนปนทเกดขนในยคเพอรเมยน มอายระหวาง 230-250

ลานป สนนษฐานวาพนทในบรเวณนในอดตเคยเปนทองทะเลมากอนทการ

ตกตะกอนทบถมของซากสงมชวต เชน ปะการงและหอย เปนภเขาทไมมแหลง

เกบน�า ไมมแหลงน�าธรรมชาต แตทนมความพเศษคอมพรรณไมแบบทเรยกวา

‘กงอลไพน’ แหงเดยวในประเทศ คอพวกพมไมเตย และไมลมลก คลายพช

แบบแถบหมาลยแตพฒนาตนเองเปนพชเฉพาะถน จงมดอกไมสวยๆ

มากมายทเราพบไดเฉพาะทนเทานน และพรรณไมบางสายพนธมทดอยหลวง

เชยงดาว ทเดย

ไมเฉพาะความอดมสมบรณของพนธพช ล�าพงแคการทอดมองทวทศน

ทวขนเขา โดยเฉพาะการเดนไปจนถงยอดและมองลงมา คณกจะพบกบความ

มหศจรรยของทวทศนสดลกหลกตา หมบานรอบเชงเขาทเกาะกลมกบปาไม

อยางสอดคลองกลมกลน

ทงนหนงในหมบานทเพงเกดใหมไดไมนานตรงตนดอยหลวงทแมจะไม

อลงการเสมอนบนยอดดอย หากแตความเรยบงายของชมชนและความอดม

สมบรณของธรรมชาตกเปนเรองทนาเสยดายหากจะมองขาม เราก�าลงพดถง

บานหวทง หมบานเลกๆ ใกลๆ กบเขตรกษาพนธสตวปาดอยหลวงเชยงดาว

มเรองประหลาดเลกๆ ในพนทของบานหวทง ไมไกลจากบานทงละครของ

ต�าบลเชยงดาว ทามกลางสภาพภมศาสตรของพนททเปนเขาหนปนไม

สามารถกกเกบน�าได กลบปรากฏมน�าใสไหลทะลกออกจากโตรกผาและซอกร

ของตนดอยนาง ซงเปนอกหนงดอยรวมพนทกบดอยหลวงเชยงดาว ชาวบาน

เรยกพนทอนนาอศจรรยใจตรงนนวา ‘น�าออกฮ’ อยางไรกด แมจะมความ

ส�าคญอยางยงยวด แตกลบไมคอยเปนททราบกนนกวา พนทบรเวณ

บานหวทง หมบานเลกๆทงดงามใกลดอยหลวงเชยงดาว

kinds of herbal medicines and wild edible plants in the forest. They will also hear about the inspiring practice of “forest ordination” whereby trees are ordained as monks! They say, ‘People nurture the forest, and the forest nurtures the people in return’. They can also learn how to make a bamboo basket, and maybe meet a traditional village herbalist.

Visitor numbers to the summit of Chiang Dao are carefully controlled, and it is only possible to climb the mountain between November and May. However, guests can visit local villages and participate in cultural exchange programmes all year round. The community’s forest is also easy to access. The trekking path is absolutely natural, and worth a visit as you will be rewarded with the price-less beauty of nature and community.

For more information about visiting and home-stay, please contact (087) 995 8104.

56 57

Words S.P. Photographs S.P. and Chiang Dao Post

ดอยหลวงและดอยนางนนเปนตวรองรบน�าจากตนน�าหลกบนดอยหลวง พนท

ดงกลาวจะซบน�าอมไว แลวแบงสนปนสวนไหลรนลงมาหลอเลยงหมบานและผนปา

ในบรเวณนนกวางขวางออกไปกวา 6,000 ไร อยางพอเพยง

แนนอน, ธรรมชาตทยงใหญมกถกผกตดดวยเรองเลาเหนอธรรมชาตของพนท

เจาหลวงค�าแดงจงเปนต�านานอารกษคดอยหลวงเชยงดาว ในขณะทบนดอยนางกม

เจาแมนางค�าเขยวปกปกษรกษา และนนเปนทมาของความศรทธาและพธกรรมเลยงผ

ขนน�าในเดอนเกาเปงของทกป สวนประโยชนทางออมของพธกรรมกปรากฏผาน

ความรวมมอรวมใจของชาวบานในพนททงจากชาวบานหวทง ชาวบานทงละครและ

อนๆ ในการรวมกนจดกจกรรมตอบแทนความอดมสมบรณของพนท

ทงน หากมองใหพนจากกรอบของความเชอและพธกรรม การมอยของบาน

หวทงกเปนตวอยางทงดงาม ซงสะทอนระบบนเวศทสมบรณไดอยางดยง การอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาต และการน�ามาปรบใชใหเขากบวถชมชนและการทองเทยว โดยใช

กระบวนการการบรหารจดการพนทของชาวชมชนอยางมประสทธภาพ จนเปนทมา

ของรางวลจากสถาบนตางๆ มากมายทบานหวทงไดรบ อาท รางวลหมบานทองเทยว

ตนแบบเชงนเวศ จากส�านกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดเชยงใหม รางวลหมบาน

ปลอดการเผา ป 2555 จากกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอมและกรมควบคมมลพษ

รางวลชนะเลศหมบานปลอดการเผา “ชมชนสเขยว” ระดบจงหวด เปนตน นบตงแต

ไดแยกตวมาจากบานทงละครเมอวนท 30 พฤษภาคม 2540

บานหวทง ตงอยหมท 14 ต�าบลเชยงดาว อ�าเภอเชยงดาว หากขบรถออกจาก

ตวเมอง เขาสทางแยกถนนสายเลยงเมองผานหมบานทงละครไปไมกกโลเมตร กจะ

พบชมชนตนน�าบานหวทงวางตวอยบนทราบอนเปนแนวตอเขตอนรกษพนธสตวปา

ดอยเชยงดาว ซงเปนเขตตนน�าหวยแมล และหวยละครทไหลลงสแมน�าปง

ทศตะวนตกมชายขอบของปาผนใหญทอดมสมบรณ เรยกวา “ปาชมชนบานหว

ทง” ทซงนอกจากความอดมสมบรณทางธรรมชาตแลว ทกๆ พนทในชมชนยง

สามารถมองเหนดอยเชยงดาวและดอยนางอนสงางามไดอยางชดเจนอกดวย

“ปาสวยน�าใส สมนไพรขนชอ เรองลอขาวเศรษฐกจ วถชวตจกรสาน สมาน

สามคค มน�าใจพฒนา” คอค�าขวญทสะทอนภาพชดของชมชนทมอยดวยกน

150 หลงคาเรอน และมประชากรทงหมด 454 คน ทซงนอกจากความหลากหลาย

ของชาวบาน (ลวะ ไทลอ และคนยอง) ความหลากหลายของพชพรรณยงโดดเดน

ควบคไปกบวถชวตพนถนดวย ซงไดมการบรหารจดการอยางสอดประสาน

จนสามารถสรางมลคาทางความยงยนตอการด�ารงชวตของชาวบาน รวมทงการ

รวมกนอนรกษปาชมชน การจดตงกลมสมนไพรเพอการเรยนร โครงการปลก

แฝกเพออนรกษปาตนน�า กลมโครงการแกสชวภาพ โครงการปลกกาแฟ และท

โดดเดนอยางยงกคอโครงการปลกไผเศรษฐกจ ซงถอวาทนเปนชมชนแหงแรกทม

การสานกวยของอ�าเภอเชยงดาว และถอเปนหมบานตนแบบในการปลกไผโดยชาว

บานชวยกนดแล และกลายมาเปนพนทศกษาดงานทงจากกลมองคกร ภาครฐ

และเอกชน ทงในและตางประเทศอยางตอเนอง

พอหลวงสขเกษม สงหค�า ผใหญบานหวทง เลาใหฟงวา ปาไผเกดขนในสมย

พอหลวงตบ ศรบญยง ซงไดไปขอพนทของ นพค. (หนวยพฒนาการเคลอนท)

32 กรป. กลาง (กองอ�านวยการกลาง รกษาความปลอดภยแหงชาต) ทเคยไดใช

เปนทเลยงววแลวปลอยใหรกรางมาสรางปาชมชน ในขณะเดยวกนดวยความทชาว

บานในแตละครอบครวสวนใหญมการสานกวย ซงตองมการตดไผกนทกๆ วน จง

มความคดทจะขยายพนทปลกปาทดแทนโดยขอพนทเพมจาก นพค. อก 42 ไร

ท�าใหชาวบานหวทงไดรบประโยชนจากการตดไผมาสานกวย สรางรายไดให

ครอบครว โดยหมนเวยนทรพยากรทางธรรมชาตอยางเปนระบบ

ระบบการจดการภายในทยงยนยงสงผลถงการน�าศกยภาพดงกลาวมาตอ

ยอดเปนสนคาทางการทองเทยว ซงหากพดกนในฐานะเชงเศรษฐกจรวมสมย

เราสามารถบอกไดเลยวาบานหวทง “ก�าลงจะมา” เพราะหลงจากไดรบความรวม

มอจากสถาบนการทองเทยวโดยชมชน (CBT-I) ซงไดวางรากฐานส�าหรบการ

จดการการทองเทยวแบบโฮมสเตยอยางเปนระบบ โดยชมชนจะเปดใหนกทองเทยว

เขาพกในบานพกทจดไวให และน�านกทองเทยวศกษาวถชวตของชาวบาน เทยวปา

ชมชน ศกษาการฟนฟพนทปา ศกษาสมนไพรและปาไผเศรษฐกจ โดยจะมมคคเทศก

ชาวบานใหการตอนรบและใหความรอยางคนในพนททรจรง

“ปามนคอชวต น�ากคอชวต เราเขาไปในปา เราไมมเงนซกบาท เรากยงไดกน

เจบปวยกมยารกษาเหมอนเปนซปเปอรมารเกตของคนจน ทชาวบานหวทงชวยกน

ดแลปากไมใชเพอเฉพาะชาวบานในพนทเทานน แตอากาศทบรสทธของทนจะลอย

ไปทวทกท ขนาดนกทองเทยวตางชาตเขายงมาซออากาศของเราเลย” แมหลา

ศรบญยง ผน�าธรรมชาตแหงบานหวทง บอกอยางภาคภมใจ

ไมใชเฉพาะแหลงทองเทยวทางธรรมชาต ภมปญญา หรอการจดการพนท

ภายในชมชนอยางมประสทธภาพเทานน เราคดวาจดเดนทสดทท�าใหชมชนแหงน

เตบโตและยงยนไดเชนทกวนน คอ “จตส�านกและการเสยสละ” ของชาวชมชนทก

คนทรกและหวงแหนพนทบานหวทงอยางหมดหวใจ และนน เปนความสกสกาวจาก

ภายในทใชวาจะหาไดงาย...ทไหนๆ กม

กจกรรมการทองเทยวในชมชน

1. ดการจดการดแลการรกษาปาชมชน (ปาตนน�า)

2. วถชวตของชาวบานหวทง

3. การปลกปาไมไผเศรษฐกจเพอใชในการจกสานเปนอาชพเสรม

4. ศกษาภมปญญาเรองสมนไพรในพนท

4. รวมท�าบญเลยงผขนน�าในเดอนมถนยานของทกป

5. การแสดงของเดกและเยาวชนในหมบาน

การเดนทาง

จากเชยงใหม ใชเสนทาง 107 (เชยงใหม – ฝาง) เขาอ�าเภอเชยงดาวไปตามทาง

แยกถนนเลยงเมอง เลยวซายผานบานทงละครกจะพบชมชนบานหวทงตงอยบรเวณ

ตนดอยหลวงเชยงดาวกบดอยนาง ทงนนกทองเทยวสามารถขบรถเขาชมปาชมชน

ไดตลอดทงป และยงสามารถขจกรยานไปเทยวถ�าเชยงดาว ถ�าผาปลอง โปงน�ารอน

บานยางปโตะ และพระสถปเมองงายไดอยางสะดวก

““ปาสวยน�าใส สมนไพรขนชอ เรองลอขาวเศรษฐกจ วถชวตจกรสาน สมานสามคค มน�าใจพฒนา” คอค�าขวญทสะทอนภาพชดของชมชนทมอยดวยกน 150 หลงคาเรอน ทซงนอกจากความหลากหลายของชาวบาน (ลวะ ไทลอ และคนยอง) ความหลากหลายของพชพรรณยงโดดเดนควบคไปกบวถชวตพนถนดวย”

ส�านกงานพฒนาชมชนจงหวดเชยงใหม

คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเชยงใหม

ส�านกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1

อ�าเภอเชยงดาว

*ขอขอบคณขอมลจากนตยสารเชยงดาวโพสต ขอมลเพมเตม ตดตอคณทองหลอ บญปอ หวหนาคณะกรรมการหมบานทองเทยวเชงนเวศ โทร. (087) 995 8104