rozup.irrozup.ir/download/1659956/پایان نامه.docx · Web viewپايان نامه...

پايان نامه کارشناسی

گرايش: حسابداری

عنوان:

ارتباط بین سودباقی مانده به عنوان معیارنوین سنجش(p\e,p\b,roe,roiوارزیابی عملکردشرکت ونسبت های مالی )

گردآوری:

استادراهنما :

1393 تابستان

چکیده..................................................................................................................................................5

2

کلیات تحقیق فصل اول:

1-1

مقدمه...............................................................................................................................................7

بیان1-2مسئله..............................................................................

.......................................................8

اهمیت موضوع1-3تحقیق..............................................................................

.....................................9

هدف1-4تحقیق..............................................................................

.....................................................9

زمینه های نظری وادبیات تحقیقفصل دوم:

ادبیات2-1تحقیق..............................................................................

...................................................11

مبانی2-1-1نظری...............................................................................

..................................................11

تحقیقات2-2خارجی.............................................................................

.............................................13

تحقیقات2-3داخلی..............................................................................

.............................................15

روش تحقیقفصل سوم:

3

روش3-1تحقیق..............................................................................

...................................................17

فرضیه3-1-1تحقیق..............................................................................

.............................................17

3-1-2

قلمروتحقیق.............................................................................................................................17

فصل چهارم:یافته های تحقیق

جامعه4-1آماری...............................................................................

...................................................19

انتخاب4-2نمونه...............................................................................

.................................................19

4-3

متغیرها..........................................................................................................................................20

تعریف عملیاتی4-4متغیرها............................................................................

...................................20

محاسبه هزینه4-4-1سرمایه.............................................................................

.................................21

محاسبه هزینه4-4-2بدهی...............................................................................

................................22

4

محاسبه هزینه حقوق صاحبان4-4-3سهام...............................................................................

......22

محاسبه نرخ4-4-4رشد.................................................................................

..................................23

نحوه محاسبه4-4-5nopa

t...............................................................................................................25

نحوه محاسبه4-4-6capita

l.............................................................................................................25

4-5

آمارتوصیفی.................................................................................................................................26

4-6

آماراستنباطی................................................................................................................................29

باp\bپردازش مدل رگرسیونی بین)4-6-1ri...................................................................................)..31

باroeپردازش مدل رگرسیونی بین)4-6-2ri...................................................................................)

33

باroi)پردازش مدل رگرسیونی4-6-2ri)....................................................................................

........35

فصل پنجم: نتیجه گیری5

نتیجه5-1گیری...............................................................................

....................................................39

نت\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ایج حاص\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ل از فرض\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\یهه\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\ا...............................................................

.................................................. ....39

منابع5-2مآخذ................................................................................

....................................................41

چکیده :

به عنوان معيار نوين سنجش و((RIاين پروژه ارتباط بين سود باقي مانده و قيمت به ارزش(P/E)ارزيابي عملكرد شركت و نسبتهاي قيمت به سود هر سهم

و بازده سرمايه(ROE)و بازده حقوق صاحبان سهام ( P/B)دفتري هر سهم را به عنوان معيارهاي سنتي ارزيابي عملكرد مورد بررسي قرار(ROI)گذاري

ساله مشخص گرديد6مي دهد. پس از بررسي و تجزيه و تحليل داده در يك دوره رابطهP/B , ROE , ROIوRIارتباط معني داري وجود نداشته ولي بين P/Eو RIكه بين

معناداري وجود داشته و در يك جهت حركت مي كنند و در ارزيابي ها به نتايجي عناصر تاثير گذار در ارزيابي و تصميمRIمشابه مي رسند و از آنجا كه در مدل

گيري و همچنين ساختار سرمايه شركت و عوامل اقتصادي جامعه دخيل مي باشندلذا معيار بهتري براي مديران و سرمايه گذاران خواهد بود.

: كلمات كليدي

6

سود باقي مانده ، قيمت به سود هر سهم ، قيمت به ارزش دفتري هرسهم ، بازده حقوق صاحبان سهام، بازده سرمایه گذاری

فصل اول

کليات تحقيق

7

مقدمه:1-1

توسعه وپیچیدگی روزافزون فعالیتهای اقتصادی وپیدایش واحدهای تجاری گوناگون وتشکیل شخصیتهای حقوقی مستقل وضرورت ارائه اطالعات دقیق ومهمترازآن چگونگی نگرش به اطالعات ارائه شده این واحدها وشخصیتهای حقوقی درجهت

تصمیم گیریهای داخلی وخارجی شرکت،منجر به ابداع روشهاوتکنیکهایی درارزیابی شرکتها از جنبه های مختلف شده است.

همزمان با پیشرفت حسابداری این روشها،فنون وتکنیکها توسعه وتکمیل یافته ودر اختیار تحلیلگران مالی وتصمیم گیرندگان قرار گرفته است.در راستای این

پیشرفت نقش اصلی محققان بر همگان واضح ومبرهن است.تالشهای محققان درکنار ضرورت نیاز استفاده کنندگان به اطالعات بهتر وعلمی تر سبب شده تا

حسابداری از نقش سنتی خود که ثبت وگزارش رویدادها وفعالیتهای مالی بوده پا را فراتر گذارد وبه عنوان مبنایی در تصمیم گیریها و تجهیز وتخصیص بهینه

سرمایه نقش مهمی رادر رشد و شکوفایی کشور ایفا کند.بورس اوراق بهادار عمده ترین طریق تجهیز وتخصیص سرمایه است.عرضه سهام شرکتها در بورس

فرصت سرمایه گذاری ایجاد می کند وتمایل بیشتربه افزایش سرمایه وحداکثر سازی ثروت ازطریق باال بردن بازده سرمایه گذاری وافزایش قیمت سهام درکنار

احتیاط وریسک کاهش یا ازبین رفتن سرمایه گذاری موجب شده تاسرمایه گذاران وخریداران اوراق بهادار توجه ویژهای به ارزیابی شرکت وعملکرد مدیران

وتغییرات در قیمت سهام داشته باشند.لذا هرگونه اطالعات وروش ومعیاری که در جهت ارزیابی شرکت وعملکرد مدیران مؤثر باشد مورد توجه آنان قرار می

گیرد.

توسعه وپیچیدگی روزافزون فعالیتهای اقتصادی وپیدایش واحدهای تجاری گوناگون وتشکیل شخصیتهای حقوقی مستقل وضرورت ارائه اطالعات دقیق ومهمترازآن چگونگی نگرش به اطالعات ارائه شده این واحدها وشخصیتهای حقوقی درجهت

8

تصمیم گیریهای داخلی وخارجی شرکت،منجر به ابداع روشهاوتکنیکهایی درارزیابی شرکتها از جنبه های مختلف شده است.

همزمان با پیشرفت حسابداری این روشها،فنون وتکنیکها توسعه وتکمیل یافته ودر اختیار تحلیلگران مالی وتصمیم گیرندگان قرار گرفته است.در راستای این

پیشرفت نقش اصلی محققان بر همگان واضح ومبرهن است.تالشهای محققان درکنار ضرورت نیاز استفاده کنندگان به اطالعات بهتر وعلمی تر سبب شده تا

حسابداری از نقش سنتی خود که ثبت وگزارش رویدادها وفعالیتهای مالی بوده پا را فراتر گذارد وبه عنوان مبنایی در تصمیم گیریها و تجهیز وتخصیص بهینه

سرمایه نقش مهمی رادر رشد و شکوفایی کشور ایفا کند.بورس اوراق بهادار عمده ترین طریق تجهیز وتخصیص سرمایه است.عرضه سهام شرکتها در بورس

فرصت سرمایه گذاری ایجاد می کند وتمایل بیشتربه افزایش سرمایه وحداکثر سازی ثروت ازطریق باال بردن بازده سرمایه گذاری وافزایش قیمت سهام درکنار

احتیاط وریسک کاهش یا ازبین رفتن سرمایه گذاری موجب شده تاسرمایه گذاران وخریداران اوراق بهادار توجه ویژهای به ارزیابی شرکت وعملکرد مدیران

وتغییرات در قیمت سهام داشته باشند.لذا هرگونه اطالعات وروش ومعیاری که در جهت ارزیابی شرکت وعملکرد مدیران مؤثر باشد مورد توجه آنان قرار می

گیرد.

بیان مسأله:2-1

ارزیابی عملکرد واحدهای تجاری درچند دهه اخیربه صورت علمی تر وفنی تر انجام می شود وقسمت عمده ادبیات مدیریت،امور مالی

وحسابداری را تشکیل میدهد.تالشهای زیادی در جهت مقایسه معیارهای سنجش و ارزیابی عملکرد واینکه کدام یک از اعتبار بیشتری برخوردار است،انجام شد.یکی از معیارهای سنجش عملکرد وابزار برنامه ریزی

است که تحقیقات زیادی در زمینهRI( Residual Income)داخلی وکنترل مدل RI1وعوامل تعیین کننده آن ومقایسه آن با سایرمدلها نظیرDCFانجام

1 9

شده ومدارکی نیز دال بر بهتر بودن این روش ارائه شده است.ولی علی رغم تالشهای محقق،بجز تعداد معدودی از مقاالت که به نوعی

)که برای ارزیابی شرکتROI ,ROE ,P/B ,P/Eرا با نسبتهای RIارتباط مدل اولیه سهام برای ورود به بورس اوراقوعملکرد مدیران وگاهی تعیین قیمت

بهادار استفاده میشود(را مورد بررسی قرار داده اند،مقاالت دیگری یافت نشد.لذاجهت آشنایی بیشتر تصمیم گیرندگان مالی وسرمایه گذاران

واعتباردهندگان ودرتوجه به جنبه کاربردی موضوع،این تحقیق با عنوان "بررسی درجامعه شرکتهای پذیرفته شده دربورسROI ,ROE ,P/B ,P/Eو RIرابطه بین مدل

اوراق بهادارتهران" تدوین گردید.

اهمیت موضوع تحقیق:3-1

تغییرات در سود وقیمت سهام عناصری تأثیرگذاردر ارزیابی وضعیت شرکتها ومدیران وبه تبع آن بر تصمیمات سرمایه گذاران بالفعل و بالقوه می

باشد.همچنین تعیین اولیه قیمت جهت پذیرش شرکت در بورس وبرنامه ریزی داخلی وکنترل شرکت عناصر وموضوعاتی هستند که مورد توجه مدیران شرکتها وبورس قرار می گیرد.عناصروگروههای فوق ودالیل واهداف آنها گواه براهمیت

تحقیق داشته وارتباط مستقیم با آن دارد.عالوه براهمیت موضوع تحقیق که موجب انتخاب آن گردید،عالقه شخصی و مطالعات قبلی پژوهشگر در این امر

بی تأثیر نبوده است.همچنین در بیان اهمیت موضوع ودالیل انتخاب آن باید به این مهم اشاره کرد که دانشجویان نه تنها باید تعاریف نسبتهای مالی را بیاموزند بلکه باید به درک ارتباط بین نسبتهای مالی وارزشیابی شرکت،بازارشرکت واستراتژی

شرکت به منظورکشف فرصتهای ارزش زا بپردازند.

هدف تحقیق:4-1

انگیزه وهدف از تحقیق یافتن پاسخی برای این سوال است که "آیا بین مدلRI ونسبتهایROI,ROE,P/B,P/Eدر جامعه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق

بهRIبهادار تهران رابطه وجود دارد؟ "در واقع در صورت اثبات رابطه، مدل عنوان معیار نوین سنجش عملکرد شرکت وابزاری جهت برنامه ریزی داخلی

10

وP/Eونسبتهای ROIوROEوکنترل شرکت با معیارهای سنتی سنجش عملکرد مانند P/Bارزیابی شرکت،میتوان موجب بهبود تصمیمات سرمایه گذاران ومدیران برای

وقیمت گذاران اولیه سهام شد.

فصل دوم مروری برادبياتتحقيق

11

ادبیات تحقیق:2-1

مبانی نظری2-1-1

یکی از معمولترین اصطالحاتی است که برای ارزشیابی عملکرد استفادهRIمدل توسط شرکت جنرال الکتریک مطرح شد1950می شود.این مفهوم در سالهای

RI دهه قبل در متون حسابداری مدیریت قرار داده شد.علی رغم اینکه مدل 4واز

قابلیتها وکارایی الزم جهت استفاده را دارد اما در عمل تا سالها،کمتر مورد استفاده قرار گرفت.اما در چند سال اخیر توجه انجمنهای علمی را بیشتر به خود

رویکردی سودمبنا می باشد. RIجلب نمود.مدل ارزشیابی

این مدل چارچوبی را در اختیار حسابداران قرار می دهد تا عملکرد شرکت رادر مجموعهRIشرایط حسابداری تعهدی تجزیه وتحلیل کند. همچنین چارچوب مدل

ای غنی برای مربیان)اساتید(حسابداری به منظور پرداختن به بحث در مورد عوامل اقتصادی تعیین کننده ارزش کل حقوق صاحبان سهام عادی فراهم آورد. این مدل جهت تحقیق در مورد عوامل تجاری که بر توان سود دهی آتی اثرمی

ارزش کل حقوق صاحبان سهام عادی را در RIگذارند،آموزنده ومفید است. مدل اصطالحاتی همچون ارزش دفتری حقوق صاحبان عادی وسود خالص که

بدست آمده، تعریف می کند وبنابراین پشتوانه محکمی برای2GAAPبراساس تجزیه وتحلیل نسبتها می باشد.

یعنی ارزش کل حقوق صاحبان سهام عادی شرکت برابراست با ارزش دفتریحقوق صاحبان سهام عادی بعالوه ارزش فعلی سود مازاد مورد انتظار آتی.

Ptارزش کل حقوق صاحبان سهام عادی 2 .

12

Pt=BV t+∑n=1

∞ ( R I t+n )

(1+r )n

BV t ارزش دفتری در ابتدای دوره

rهزینه سرمایه

nتعداد سال

RIt= I-)r*BVt-1(

It: سود خالص پس از کسرمالیات

t:دوره زمانی جاری

r: هزینه سرمایه

BVارزش دفتری حقوق صاحبان سهام دراول دوره :

آن داده شده وباBVسطحی از سود است که برای شرکتی که BVو r حاصلضرب توجه به ریسک زیان صنعت، انتظار می رود.

RIهم می تواند مثبت و هم منفی باشد.اگر انتظار داشته باشیم که شرکت سود غیر عادی مثبتی گزارش نمایدآنگاه ارزش کل حقوق صاحبان سهام عادی باید

باشد واگر انتظار سود غیر عادی پایینی راداشته باشیم برعکس میBVبیشتر از می DCF معادل مدل جریان نقدی تنزیل شدهRIشود. از نظر تئوریک مدل

)بیان میدارد که3ODD از مدل سود سهام اصلی DCFو RIباشدوهر دو مدل ارزش کل حقوق صاحبان سهام عادی برابر با ارزش فعلی سود سهام مورد انتظار آتی است(نشأت می گیرند. مقدارقابل توجهی ازتحقیقات درسالهای

پرداخته اند،در DCF وRIاخیرکه به مقایسه قابلیت ارزیابی و پیش بینی روشهای دقیقODD یا حتی از مدل DCF از مدلRIشرایط مساوی نشان داده شده که مدل

تراست.

Pt=∑

n=1

∞ ( d t+n )

(1+r )n : مدلODD

d)سود تقسیمی)قابل انتساب به سهام عادی : 3

13

Pt=∑

n=1

∞ ( ct +n )

(1+r )n مدل : DCF

c: خالص جریان نقدی عملیاتی منهای مخارج سرمایه ای بعالوه خالص تغییرات در بدهی

چارچوب مفیدی RI عالوه بر نتایج احتمالی درارزیابی وپیش بینی به هرحال مدل بینشی می دهد تا نتایجیRIبرای تجزیه و تحلیل نسبتها فراهم می آورد.مدل

RI به P/B اثبات کرد که1996 در سالPenman4استنباط کنیم . P/B,P/Eازنسبتهای

Pآتی و نرخ رشد مورد انتظار ارزش دفتری مرتبط است. به منظور دستیابی به

/Bباال مدیران نه تنها بایدROEغیر عادی باالیی بدست آورند بلکه باید این سودهای ( شناسایی شود.BVغیر مترقبه به صورت افزایش دائمی سرمایه گذاری پایه)

مثبت راRI تنها وقتی که شرکت انتظارP/B=1همچنین بیان کرد که نسبت نرمال نداشته باشد،شناسایی می شود واگر شرکت انتظار نرخ بازده مورد نظر

همچنین اثبات کرد کهPenman از یک کمتر است.P/Bسهامداران را نداشته باشد،P/Eهم به توان سود دهی جاری وهم آتی بستگی دارد.اگر اینگونه برداشت شود

زیادP/E(رابطه کمی با توان سوددهی آتی داردROEکه توان سوددهی جاری) برداشت بازارP/E کم می شود. بنابراینP/Eخواهد شدواگررابطه باالیی دارد آنگاه

را منعکس می کند تاحدی که کدام سودها گذرا وموقتی تلقی می شوندصفر می شود آنگاه RIواحتماالبه سطح باال یا پایین می رسند.اگر انتظار رود که

P/E در حالت نرمال (1+r/)r.خواهد بود

تحقیقات خارجی:2-2

Penman-1 در تحقیقی تحت عنوان "همبستگی بین1996در سال P/Eو P/B

P/Bوارزشیابی رشد" که در "مجله تحقیقات حسابداری" بچاپ رسید،اثبات کرد که

هم به P/Eآتی موردانتظارارزش دفتری مرتبط است.همچنین اثبات کرد که RIبهتوان سوددهی جاری وهم آتی بستگی دارد.

4

14

از دانشکده بابسون در مقاله ای باRobert F.Halsey5،2000- در سال 2 در آموزش ویادگیری تجزیه وتحلیل نسبتها"که در RIعنوان"کاربرد مدل

در تفسیر وتوضیحRIمجله"دانش حسابداری"منتشر شد، با هدف بکارگیری مدلROE,P/B,P/Eبااجرای تحقیق Penman درNordstrom.Inc:نتایج زیر را استخراج نمود

مورد انتظار مثبت بوده و انتظارRIبا باال دارند،شرکتهایی P/EوP/B*شرکتهایی که میرود که سود خالص آنها از سطح جاری باالتر رود،اینها شرکتهایی باعملکرد باال

)در حال رشد( می باشند.

P/Bکه*شرکتهایی P/Eپایین دارند،شرکتهایی باRIموردانتظ��ارمنفی ب��وده وس��ودآتی آنهاازسطح ج��اری پ��ایین تراس��ت،این شرکتهابامش��کالت ج��دی مواج��ه می ش��وند طوری که انتظارنمیرودکه سرمایه گذاری آنهابازدهی بیشترازهزینه سرمایه داشته

باشد.

مورد انتظار مثبت بوده وRI پایین دارند،شرکتهایی باP/E وباالP/B*شرکتهایی که سود آتی آنها ازسطح جاری پایین تر است،این شرکتها هنوز سرمایه گذاری مولد

مثبت دارند امادرحالت نزولی قرار دارند.NPVدارند یعنی

مورد انتظار منفی بوده وRI باال دارند،شرکتهایی باP/Eپایین وP/Bکه*شرکتهایی مثبت را برای فرصتهای سرمایه گذاری ندارنداما انتظار می NPVتوانایی ایجاد

رودکه توان سود دهی آتی سود آن ها از سطح جاری باالتر باشد،این ها شرکت هایی هستندکه عملیات خودرا بهبود می بخشنداماهنوزمشکالت عملیاتی آنهاحل

نشده است.

3 -Qiang Cheng6 در دانشگاه2005درسال British Columbiaتحقیقی تحت عنوان را انجام داد که درمجله"بررسیهای حسابداری"منتشرشد."RI"عوامل تعیین کننده

ROEدراین مقاله با تحلیل وبررسی تأثیر پروسه های ارزشزایی وثبت ارزش بر

ارزیابی می شود یعنی همان بازده غیرBV(که باRIغیر عادی، عوامل سود مازاد) غیرROEعادی حقوق صاحبان سهام را مورد بررسی قرار داده وبیان کرد که

عادی صنعت با متمرکز کردن صنعت وموانع ورود به صنعت وعوامل حسابداری

5ysis.Accounting Education6

15

محافظه کارانه صنعت افزایش می یابد و ترکیب عوامل فوق وسهم بازار شرکتافزایش می دهد.P/B توانایی مدل رادر توضیح نسبتRIواندازه شرکت با مدل

ودر کشور Hardy M.Thomasو Andrew W.Stark توسط1998- تحقیقی در سال4 وارزش بازار" انجام شد.هدف ازانجام اینRIانگلیس با عنوان"رابطه تجربی بین

معیار بهتری برای استفاده دربرنامهRIتحقیق را ادعاهای اخیربیان کرده انداینکه ریزی داخلی وکنترل فعالیتها نسبت به سود می باشد. با انجام این تحقیق به این

نسبت به سود رابطه بهتری باارزش بازاردرمورد هزینهRIکهنتیجه رسیده اند های تحقیق وتوسعه وافتتاح وبستن ارزشهای اسمی دارد.همچنین مدارکی مبنی

دربرنامه ریزی وکنترل ارائه شده است.RIبر حمایت از استفاده

در مقاله ای باعنوان"سه7Pablo Fernández در کشور اسپانیا 2002- در سال5 روش ارزشیابی مدل سود باقیمانده ومدل جریان نقدی تنزیل شده"نشان داد که

دردومدل(CVA وارزش افزوده نقدی)EVA ،( EP)سه روش شامل منفعت اقتصادیسود باقیمانده و جریان نقدی تنزیل شده بازده یکسان دارند.

تحقیقات داخلی :2-3

تحقیقی در کشور انجام نگرفته است. RIبنظر می رسد در زمینه

7

16

فصل سوم روش اجرای

تحقیق

روش تحقیق:3-117

فرضیه های تحقیق:3-1-1

این تحقیق دارای چهار فرضیه می باشد:

درجامعه شرکتهای پذیرفته شده دربورس اوراقP/E بانسبت RIآیابین مدل- 1 درجامعه شرکتهایP/B نسبت باRI آیابین مد-2 .؟بهادارتهران رابطه وجود دارد

باRIآیابین مدل-3 ؟پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه وجود دارد درجامعه شرکتهای پذیرفته شده دربورس اوراق بهادار تهران رابطهROEنسب

درجامعه شرکتهای پذیرفته شدهROI نسبت باRI-آیابین مدل 4 ؟وجود دارد؟دربورس اوراق بهادارتهران رابطه وجود دارد

قلمرو تحقیق:3-1-2

قلمرو تحقیق از نظر زمانی،مکانی وموضوعی به شرح ذیل می باشد:

شامل می84 تا 79 ساله از ابتدای سال 6:این تحقیق یک دوره .قلمرو زمانی1شود.

: قلمرومکانی تحقیق جامعه شرکتهای پذیرفته شده دربورس.قلمرومکانی2اوراق بهادارتهران رادربر می گیرد.

وRI: قلمروموضوعی در تحقیق حاضر،بررسی رابطه بین مدل.قلمروموضوعی3می باشد. ROI,ROE,P/B,P/Eنسبتهای

فصل چهارم18

یافته هایتحقیق

جامعه آماری:4-1

مورد مطالعه کلیه شرکتهای پذیرفته شده دربورس اوراق بهادار تهران می باشد. انتخاب شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به عنوان جامعه

19

آماری به علت قابلیت دسترسی وقابلیت اتکای بیشتر به اطالعات می باشد چرا که این شرکتها بعد از طی مراحلی که باید شرایط ومعیارهای پذیرش را دارا

باشند دربورس پذیرفته می شوند ومراحل حسابرسی وارائه اطالعات و...در هر دوره با نظارت وکیفیت بهتری انجام می شودو همچنین تنها شرکتهایی هستند که

سهام آنها در بورس قیمت گذاری و معامله شده وبیشتر مورد توجه سرمایه گذاران واعتباردهندگان که به معیارهای عملکرد شرکت توجه دارند،واقع می

شوند.

:انتخاب نمونه4-2

برای انتخاب نمونه آماری این تحقیق از روش نمونه گیری حذفی استفاده شده است بدین ترتیب که از بین جامعه آماری تحقیق که کلیه شرکتهای پذیرفته شده

در بورس اوراق بهادار تهران ،مالکهای زیر در نظر گرفته شده است.

در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته78- شرکتهای مورد نظر حداقل از ابتدای 1شده باشند.

-شرکتهای مورد نظراز شرکتهای سرمایه گذاری وواسطه گری نباشند.2

اسفند باشد.29-شرکتهایی که پایان سال مالی آنها 3

-اطالعات موردنیازجهت محاسبه متغیرهای تحقیق درموردآن شرکتها،درطول4دوره تحقیق در دسترس باشد.

-شرکتهایی که سال مالی آنها درطول دوره تحقیق تغییر نکرده باشد.5

ماه نباشد.3-شرکتهایی که در معامالت آنها وقفه بیش از 6

شرکت68با توجه به شرایط فوق شرکتهایی که شرایط الزم را دارابودند شاملمی باشد که نمونه آماری تحقیق را تشکیل می دهد.

داده های تحقیق از صورتهای مالی حسابرسی شده شرکتهای نمونه آماری تحقیق وبوسیله نرم افزار دناسهم استخراج شده است. پس از طرح فرضیه و تعریف

عملیاتی متغیرهای مستقل و وابسته و جمع آوری داده های تحقیق ،برای پردازش

20

و برای تجزیه وتحلیل داده ها و سایر محاسبات Excelاولیه داده ها از نرم افزار استفاده شده است .STATISTICA 6.0نرم آفزار

متغیرها :4-3

ROI,ROE,P/B,P/E:متغیر مستقل

سود باقی مانده)اضافی( RI: متغیر وابسته

تعریف عملیاتی متغیرها:4-4

ارزش ویژه شرکت در اول دوره محاسبه می شود زیرا سود وزیان دوره نباید درمحاسبه ارزش ویژه یعنی سرمایه بکار رفته در تحصیل آن موثر باشد.

کل دارائیها میانگین اول دوره وآخر دوره در نظر گرفته می شود.

RI : )سود باقیمانده )اضافی

RIt=It-)r*BVt-1(

It :سود خالص پس از کسرمالیات

tدوره زمانی جاری :

BV8:ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام دراول دوره

8 BOOK VALUE21

سرمايههزينه r9

(r)محاسبه هزینه سرمایه4-4-1

هزينه كل سرمايه شركت ، برابر است با ميانگين موزون هزينه منابع مختلف وجوه مورد استفاده شركت و ضريب )وزن( هر منبع نسبت به ساختار سرمايه شركت محاسبه شده است . روش محاسبه ميانگين موزون هزينه سرمايه به

شرح فرمول زير مي باشد:

Si

Di+S i+kd

Di

Di+S iWACC=ke

WACC10ميانگين موزون هزينه سرمايه شركت در طي دوره مورد بررسي =

kdنرخ موثر بدهي شركت طي دوره مورد بررسي =

ke هزينه سهام عادي شركت طي دوره مورد بررسي =

D11ميانگين كل بدهي شركت)ارزش دفتري( طي دوره مورد بررسي =

ميانگين حقوق صاحبان سهام عادي)ارزش دفتري( شركت طي دوره مورد S12بررسي =

)Kd(4-4-2 یمحاسبه هزينه بده

هزينه بدهي بخشي از هزينه سرمايه است كه بابت تامين وجوهي كه از خارج شركت تامين شده پرداخت مي گردد . اين هزينه در واقع شامل بهره اي است كه براي بدهي هاي بهره دار مثل وام هاي كوتاه مدت و بلند مدت پرداخت مي شود. در مورد شركت هايي كه اوراق مشاركت نيز منتشر نموده اند ، هزينه اوراق مشاركت

9 RATE10 WEIGHTED AVERAGE CAPITAL COST11 DEBT12 Stockholder

22

نيز به آن اضافه مي گردد. با توجه به تعدد وام هاي دريافتي توسط شركت ها ، مي توان يك ميانگين را به عنوان هزينه بهره و بدهي آنها در نظر گرفت . از آنجا كه در بخش نامه بانك مركزي به بانك ها ، نرخ تسهيالت اعطايي به بخش صنعت

درصد است ، لذا اين نرخ به عنوان هزينه بدهي شركت ها درنظر16معادل گرفته شده است . الزم به ذكر است كه كليه شركت هاي نمونه در بخش صنعت فعال بوده و هيچ يك از شركت هاي نمونه در گروه كشاورزي و خدمات شركتي

نمي باشد . )Ke( 4-4-3ممحاسبه هزينه حقوق صاحبان سها

در اين تحقيق ، با توجه به تجربه ساير محققين و با در نظر گرفتن رشد سريع مقدور نبودCAPM13شاخص هاي بورس در چند سال گذشته ، استفاده از مدل

، ميزان نرخ بازده به دست آمده براي سهامداران Rmچرا كه به واسطه باال بودن بود .E/Pعادي بيش از اندازه باال مي بود. روش ديگري نيز كه امتحان شد روش

P/Eدر اين روش نيز با در نظر گرفتن باالرفتن سطح عمومي قيمتها ورشد نسبت

بااليي به دست مي آمدكه ساير محاسبات را با مشكل مواجهkeدر بورس، مي نمود . مدل گوردون آخرين مدلي بودكه مورداستفاده قرار گرفت كه به شرح

زير ميباشد :

p0 در فرمول فوق برابر با سود15D قيمت سهام قبل از مجمع سال قبل و 14

تقسيمي در سال مورد نظر است.

13 CAPITAL ASSET PRICING MODEL14 PRICE15 DIVIDEND

23

Ke=D1

P0+g

)g16(4-4-4محاسبه نرخ رشد

چندين روش وجود دارد كه اكثر آنهاke براي محاسبه نرخ رشد نيز مانند محاسبه در اين تحقيق مورد بررسي قرار گرفته است . ساده ترين روش موجود جهت تعيين نرخ رشد ، محاسبه نرخ رشد مركب بود . براي محاسبه نرخ رشد ، ابتدا سود قبل از ماليات شركتها را در نظر گرفته و با توجه به نرخ ماليات ،

تعديل مالياتي بر روي آنها صورت پذيرفت . تعديل بعدي نيز با توجه به اثر مالياتي ساله مورد6نرخ بهره انجام شد . اين محاسبات براي هر شركت در دوره

مطالعه اعمال گرديد و به اين ترتيب ، اطالعات اوليه براي محاسبه نرخ رشد مركب هر شركت فراهم آمد . نرخ رشد مركب هر شركت بر اساس فرمول زير

محاسبه گرديد:

V t=V .(1+g)t ⇒g=(vc

v .)t−1

بود .1384 برابر با داده سال Vt و 1379 معادل داده سال V0 در معادله فوق

روش دومي هم كه براي محاسبه نرخ رشد مورد بررسي قرار گرفت بر همين معادله رشد مركب مبتني بود با اين تفاوت كه داده مورد استفاده در آن ، با روش قبل فرق داشت . در اين روش ، سود تقسيمي به عنوان معيار تحت

بررسي جهت تعيين نرخ رشد در نظر گرفته شد . البته قبل از شروع محاسبات ،تعديالتي در سود تقسيمي اعمال گرديد .

ابتدا ميزان سود تقسيمي با در نظر گرفتن افزايش سرمايه ها تعديل شد و در مرحله بعد با توجه به اينكه برخي شركتها پس از تقسيم سود اقدام به افزايش

سرمايه از محل مطالبات حال شده و آورده نقدي مي نمايند )و سود نقدي عمال

16 24

به دست سهامدار نمي رسد( اين افزايش سرمايه ها از كل سود تقسيمي كاستهمي شود .

در نهايت با در نظر گرفتن داده به دست آمده براي اول دوره و آخر دوره ، نرخرشد مركب شركت محاسبه شد

آخرين روشي كه براي محاسبه نرخ رشد مورد استفاده قرار گرفت با روشهاي قبلي متفاوت بود . در اين روش اينگونه فرض مي شود كه نرخ رشد سود

تقسيمي و سود شركت در بلند مدت برابر است با نرخ بازدهي ضربدر باقي مانده سودي كه تقسيم نشده و در شركت مانده است . فرمول اين روش به

شرح زير ميباشد :

g = r ( 1 – b )

درصد سود تقسيمي است. برايb برابر با بازدهي و r در فرمول فوق ، محاسبه سود تقسيمي ، تعديالتي مشابه آنچه در روش دوم مطرح گرديد اعمال

به شرح فرمول زير ميباشد :bشده است . روش محاسبه

كل سود سهام– كل افزايش سرمايه از محل مطالبات و آورده مصوب

كل سود خالص

در اينجا اعداد صورت و مخرج به صورت تجمعي و مربوط به كل دوره تحقيق به معناي مجموعه سودهايxاست . به عنوان مثال ، كل سود خالص شركت

به دست آورده است .1384 الي 1379خالصي است كه اين شركت از سال

با توجه به اين كه پايه و اساس محاسبه نرخ بازدهي ،rبرای بدست آوردن داده هاي حسابداري است اين داده ها قابليت انحراف را دارا هستند ، لذا بايستي

25

b = 1 -

به طريقي اثرات اين انحراف را به حداقل رسانيد .در اين پژوهش ، برايمحاسبه نرخ بازدهي از روش زير استفاده شده است :

NOPATt

CAPITAt-1

شايان ذكر است كه عدد مخرج مربوط به اول دوره مورد محاسبه بوده و با استفاده از منابعtاستدالل آن نيز اين است كه بازدهي به دست آمده در دوره

تامين شده در اول دوره ، حاصل شده است .

در ادامه به تشريح رويه محاسبه اجزاي تشكيل دهنده معادله فوق مي پردازيم :

NOPAT17 نحوه محاسبه4-4-5

سود ناخالص حسابداري را از صورتهاي ماليNOPATدر اولين گام جهت محاسبه استخراج نموده و با توجه به نرخ ماليات مصوب شركت هاي پذيرفته شده در

درصد است ،آن را تعديل مي نماييم 5/22بورس كه

NOPAT = EBIT * ) 1 – t (

در اينجا سود خالصي كه متعلق به سهامداران عادي است مشخص مي شود .

در مرحله بعد به تعديل اثرات ثبت هاي غير نقدي مي پردازيم . هزينه بهره يكي از مواردي است كه در اين مرحله مورد توجه قرار مي گيرد . از آنجا كه هزينه بهره

يك هزينه قابل قبول مالياتي است ، لذا با در نظرگرفتن نرخ ماليات ، به تعيين هزينه موثر بهره مي پردازيم . نرخ در نظر گرفته شده در اين قسمت نيز مانند

درصد است .5/22قسمت قبل

17 NOPAT: Net Operational Profit After Tax 26

r=

بايد به تغيير در معادلهاي NOPAT ازديگر تعديالت اشاره شده جهت محاسبه سرمايه اشاره كرد . تغييرات اين معادل ها در واقع هزينه هايي است كه عمال

بابت آنها پرداختي صورت نگرفته و وجهي دريافت نشده اما در سيستم حسابداري ثبت شده است . لذا با انجام مجموعه اين تعديالت ، حسابداري

تعهدي به حسابداري نقدي نزديك ميگردد .

تغيير در ذخيره مزاياي پايان خدمت ، تغيير در ذخيره كاهش ارزش سرمايه گذاري ها و موجوديها كاركنان و تغيير در هزينه مطالبات مشكوك الوصول ... نمونه

هايي از اين تعديالت است كه در اين تحقيق مدنظر قرار گرفته اند . در نهايتNOPAT : به شرح زير محاسبه شده است

افزايش در معادلهاي حقوق صاحبان سهام + درآمد متعلق به سهام عادي + NOPATهزينه بهره بعد ازماليات =

CAPITAL نحوه محاسبه 6-4-4

حقوق صاحبان سهام منابعي است كه توسط سهامداران شركت تامين شده و بدهي ها نيز منابعي است كه از خارج از شركت به آن تزريق شده است . منظور از بدهي ها در اينجا بدهي هايي است كه بابت آن بهره پرداخت مي كنيم . اين اقالم

از صورت هاي مالي و يادداشت هاي همراه آنها استخراج شده است. همچنين در بعضي از شركتها حصه جاري تسهيالت بلند مدت وجود داشت كه آنها نيز در

محاسبه بدهيهاي بهره دار لحاظ شده اند.

را شكل ميدهد ، عاملي CAPITAL تعديالت حسابداري هم كه بخش آخر محاسبه است كه حسابداري تعهدي را به حسابداري نقدي نزديك مي نمايد . تعديالت مد

نظر قرار گرفته در اين پژوهش در رابطه با معادل هاي سرمايه شامل مزاياي

27

پايان خدمت كاركنان ، ذخيره كاهش ارزش موجودي و سرمايه گذاري و ذخيرهمطالبات مشكوك الوصول مي شود .

معدلهاي سرمايه+تسهيالت مالي دريافتي بلندمدت+ تسهيالت دريافتي كوتاه CAPITALمدت+ حقوق صاحبان سهام=

در نهايت پس از بررسي نتايج سه روش مطرح شده ، نتيجه روش آخر مناسبتر ازبقيه ديده شد و از آن براي محاسبات تحقيق استفاده گرديد .

پس از جمع آوري مشاهدات و داده ها توسط روش هاي آماري تجزيه و تحليل انجام گرفته و بدين منظور آناليز داده ها، در قالب دو بخش آمار توصيفي و استنباطي

ارائه مي گردد.

آمار توصيفي : 4-5 در اين بخش با محاسبه شاخص هاي مركزي و پراكندگي سعي برآن شده تا با

نحوه ي توزيع و اطالعات نهفته در متغيرهاي مستقل و وابسته اين تحقيق كه به نسبت هاي ارزيابي عملكرد مديريت شركت هاي مورد مطالعه مربوط مي شود

پرداخته شود، كه شماي كلي اين نتايج در جدول ذيل ارائه مي گردد:

جدول آمار توصيفي شاخص هاي مركزي و پراكندگي متغيرهاي مستقل و وابستهتحقيق

نوعمتغير

ناممتغير

حجمنمونه

كمترينميانگينمقدار

بيشترينمقدار

انحرافمعيار

چولگي

كشيدگي

قلست

م

28

ستواب ه

در اين راستا از گزارشات ارائه شده در جداول آمار توصيفي مشاهده مي گردد كه مي باشد، به عبارت ديگر مقادير68حجم نمونه شركت هاي مورد مطالعه برابر با

P/Eبراي نسبت هاي 1384 الي 1379ساله 6محاسبه شده دربازه زماني ، P/B ، ROE و ROI و همچنينRI شركت مورد مطالعه در بورس اوراق بهادار تهران صورت68 در

يافته است. در شركت هاي( P/Eبراين اساس ميانگين نسبت قيمت بر روي سود هر سهم )

P/E مقدار به دست آمد. كمترين23/2 با انحراف معيار 8/6مورد مطالعه برابر با

را نيز شركتي بامیانگینP/E بوده و بيشترين 7/3مربوط به شركتي بامیانگین ( نيز زنگي شكل-21/0( و كشيدگي )83/0 داراست. مقادير كوچك چولگي )2/12

را نشان مي دهد.P/Eبودن نحوه توزيع مشاهدات مربوط به نيز(P/Bدر بررسي توصيفي متغير نسبت قيمت بر روي ارزش دفتري هر سهم )

و ميزان پراكندگي مشاهدات از اين2/3مشاهده مي گردد كه ميانگين آن برابر با 8/0 را شركتي با مقدار P/B است. از سوي ديگر كمترين 08/2ميانگين برابر با

به خود اختصاص داده است.3/12در بر دارد و بيشترين آن را شركتي با مقدار P/B و P/Eالبته همان طوركه مشاهده مي گردد هرچند ميزان پراكندگي در دو متغير

يكسان است ولي نحوه توزيع مشاهدات در آن دو متفاوت است به صورتي كه P/Bتقريبا زنگي شكل بود ولي نحوه توزيع مشاهدات P/Eنحوه توزيع مشاهدات

( بيان از مرتفع تر44/4نسبت به راست چولگي داشته و مقدار بزرگ كشيدگي )بودن توزيع مشاهدات نسبت به نمودار زنگي شكل نرمال دارد.

( هم بيانROEنتايج توصيفي حاصله براي متغير نسبت بازده حقوق صاحبان سهام ) است.38/0 با انحراف معياري برابر با 7/0مي دارد كه ميانگين اين متغير برابر با

است2/0كمترين مشاهده در بين داده هاي اين متغير مربوط به شركتي با نسبت است. شاخص هاي چولگي و كشيدگي نيز، بيان از تطابق6/1و بيشترين مقدار

تقريبي توزيع مشاهدات با توزيع زنگي شكل دارد. در بررسي توصيفي چهارمين و آخرين متغیر مستقل اين تحقيق يعني بازده

اين گونه مي توان بيان داشت كه ميانگين براي اين متغير برابر با(ROIدارايي ها ) شركت مورد68 بوده كمترين مقدار مشاهده شده براي اين متغير در بين 2/0

است. همچنين شاخص انحراف معيار كه4/0 و بيشترين مقدار 0/0مطالعه مي باشد.08/0پراكندگي مشاهدات را نسبت به ميانگين نمايش مي دهد برابر با

-( نيز بيان از يك توزيع28/0( و كشيدگي )62/0مقادير تقريبا كوچك چولگي )

29

تقريبا زنگي شكل براي داده هاي گردآوري شده براي اين متغير دارد. مطالب ياد شده در فوق در نمودارهاي هيستوگرام زير نيز به وضوح قابل بررسي

مي باشند.

نمودارهاي هيستوگرام نحوه توزيع مشاهدات مربوط به متغيرهاي مستقل تحقيق

پس از بررسي توصيفي متغيرهاي مستقل تحقيق به بررسي توصيفي متغير وابسته تحقيق پرداخته شده است. نتايج حاصله از داده هاي گردآوري شده در

بيان مي دارند كه ميانگين(RIخصوص متغير وابسته تحقيق يعني سود باقيمانده ) با انحراف معيار0/58356 شركت مورد مطالعه برابر با 68اين متغير در - است و بيشترين1/298 مربوط به شركتي با RI است. كمترين 55/146901

به خود اختصاص داده است. از سوي8/897897 را شركتي با مقدار RIمقدار مي باشد، نشان از چوله به26/4ديگر مقدار تقريبا بزرگ چولگي كه برابر با

راست بودن نحوه توزيع مشاهدات نسبت به توزيع زنگي شكل نرمال داشته و را به خود نسبت داده است، بيان31/19همچنين مقدار بزرگ كشيدگي كه مقدار

از بسيار مرتفع تر بودن نحوه توزيع مشاهدات نسبت به توزيع زنگي شكل نرمالدارد، كه اين مطالب به صورت تصويري در نمودارهاي ذيل نيز بيان شده اند.

30

نمودارهاي هيستوگرام و احتمال نرمال مشاهدات مربوط به متغير وابسته تحقيق

آمار استنباطي:4-6 پس از استخراج نتايج توصيفي متغيرهاي مستقل و وابسته تحقيق و آشنايي با يك

شماي كلي از اطالعات نهفته در اين متغيرها، در بخش آمار استنباطي سعي برآن است تا با آزمون فرضیه های تحقیق )آزمون معناداربودن متغیرهای مستقل و وابسته ( ارتباط بين متغيرهاي مستقل را با متغير وابسته تحقيق با استفاده از

ضريب همبستگي پيرسون، مورد ارزيابي قرار داده و در صورت وجود يك ارتباط خطي قابل قبول سعي بر ارائه يك مدل رگرسيوني داريم. بدين منظور در ابتدا

P/Eجدول ضرايب همبستگي پيرسون را كه بين نسبت هاي ، P/B ، ROE وROI با RI

ساله محاسبه شده اند، به همراه مقدار احتمال معني داري6در يك دوره زماني ارائه مي شود.( P-valueاين ضرايب )

جدول ضرايب همبستگي پيرسون بين متغيرهاي مستقل با وابسته تحقيق نام

P/EP/BROEROIمتغير

RI02/0-24/036/040/0876/0P = 049/0P = 003/0P = 001/0P =

همان طوركه از جدول فوق مشاهده مي گردد، ضرايب همبستگي پيرسون بينP/B با RIمتغيرهاي مذكور بيان مي دارد كه بين ، ROE وROI شركت هاي مورد

از سايرROI باRIمطالعه يك ارتباط خطي موجود مي باشد، كه اين ارتباط بين ساله فوق هيچگونه6 در دوره P/E با RIارتباطات قوي تر است. همچنين بين

ارتباط معني داري وجود ندارد. اين موارد در نمودارهاي پراكنش ذيل نيز به خوبيقابل مشاهده است.

31

نمودارهاي پراكنش بين متغيرهاي مستقل با متغيرهاي وابسته تحقيق نمودارهاي پراكنش فوق كه در آن ها خط رگرسيون به همراه يك ناحيه اطمينان

درصدي براي اين خط ترسيم شده است، نيز به خوبي مويد مطالب بيان95شده براي ضرايب همبستگي است.

حال پس از حصول اطمينان از وجود ارتباطات خطي در بين متغيرهاي مورد بررسي، مي خواهيم با استفاده از رگرسيون الگوهايي را بين متغيرهاي مستقل با

)به عنوانP/Bمتغير وابسته تبيين نمائيم. بدين منظور سه مدل رگرسيوني بين )وابسته( RI )مستقل( با ROE )به عنوان متغير وابسته(، بين RIمتغير مستقل( با

)وابسته( برازش داده شد. RI)مستقل( با ROIو نهايتا بين نتايج حاصل از برازش اين سه مدل حاكي از آن بود كه در تمامي مدل هاي فوق دو شرط اساسي نرمال بودن باقيمانده هاي مدل و ثابت بودن واريانس خطاها

مورد ترديد قرار گرفت و در نتيجه نتايج حاصل از اين مدل ها قابل اعتماد نبوده وقابليت استفاده براي استنتاج و نتيجه گيري هاي آينده را نخواهد داشت.

بنابراين در اين راستا منوط به استفاده از روش هايي شديم تا با بهره گيري از آن ها بتوان تا حد امكان مشكالت بوجود آمده در برازش مدل هاي فوق را برطرف

نمود، با استفاده از شيوه هاي آماري گوناگوني كه براي رفع اين مشكل، پيشنهاد كاكس مورد–و مورد سنجش قرار گرفت، نهايتا استفاده از تبديالت تواني باكس

كاكس كه شيوه اي–قبول قرار گرفت. )قابل ذکر است كه تبديالت تواني باكس

32

براي تثبيت واريانس مشاهدات مي باشد، عالوه بر تثيبت واريانس نسبت به نرمالنمودن مشاهدات نيز تاحد امكان اقدام مي كند(

1053/0لذا با محاسبات صورت گرفته شده تصميم برآن شد تا با انتخاب Lambda و اعمال آن بر روي متغير وابسته تحقيق يعني = RIمدل هاي رگرسيون

مجددا برازش گردند، اين مراحل صورت پذيرفته و نهايتا به نتايج مطلوب و قابلاعتمادتري دسترسي پيدا گرديد، كه در ادامه به تشريح آنان پرداخته مي شود.

RI باP/Bپردازش مدل رگرسيوني بين 4-6-1

محقق برآن است تاRIو P/Bدر اين بخش، برای بررسی دقیق تر و بهتر رابطه بين مدلی را به کمک رگرسیون برای نسبت قيمت بر روي ارزش دفتري هر سهم با

سود باقيمانده پیدا کند، بنابراین در ابتدا آزمون فرض زیر مطرح مي گردد: نسبت قيمت بر روي ارزش دفتري هر سهم اثر خطی معنی داری روی سود

Hباقيمانده ندارد ∘ :

نسبت قيمت بر روي ارزش دفتري هر سهم اثر خطی معنی داری روی سودH1باقيمانده دارد :

به کمک جدول آنالیز واریانس ارائه شده در ذيل، مي توان نسبت به نتیجه آزمونفرض فوق تصميم گيري نمود.

جدول آنالیز واریانس رابطه خطی بين نسبت قيمت بر روي ارزش دفتري هرسهم با سود باقيمانده

مجموعمنبع تغييراتمربعات

درجهآزادي

ميانگينمربعات

آماره يP-valueآزمون

3/341128/341رگرسيون20/19000/0

3/11736678/17خطا6/1514كل

به دست آمده(P-valueبا توجه به جدول فوق مشاهده می گردد که مقدار احتمال ) در نظر گرفته05/0 می باشد که از سطح معناداری آزمون که 000/0برابر با

شده کوچکتر می باشد (05/0 < a = 000/0P-value= بنابراین فرض صفر رد می شود، بنابراين با ضريب )

درصد مي توان بيان داشت كه يك رابطه خطي معني دار بين نسبت95اطمينان 33

قيمت بر روي ارزش دفتري هر سهم در شركت هاي مورد مطالعه با سودباقيمانده آنان وجود دارد.

بعد از انجام آزمون فوق و حصول اطمينان از وجود يك رابطه خطي، با استفاده از روش کمترین مربعات خطا، پارامترهای مدل رگرسيوني برآورد، و در جدول

ذيل گزارش شده است.جدول خالصه مدل رگرسیون

برآوردپارامتر

انحرافاستاندار

آماره يP-valueدرجه آزاديآزمون

6/1395/035/1466000/0ثابت رگرسيون1/125/038/466000/0شيب رگرسيون

22/4= σ 2 ، 21/0= Radj2

، 23/0= R2، 47/0= R

با توجه به جدول فوق مدل مذكور را می توان به صورت زیر نشان داد:

.x1/1+6/11=سود باقيمانده

(25/0)(95/0)

نسبت قيمت بر روي ارزش دفتري هر سهم می باشد. همچنین درxکه در آن گزارش23/0 نیز برابر با R2جدول فوق مقدار ضریب تشخیص )تعيين( رگرسیون

از تغییرات سود باقيمانده را مي توان به23/0شده است و این بیانگر آنست که کمک متغیر نسبت قيمت بر روي ارزش دفتري هر سهم تبیين نمود.

اینک پس از انجام رگرسیون به بررسی مفروضات اساسی آن پرداخته می شود. همان طوركه در قبل نيز بيان شد، اين فرضیات اساسی در رگرسیون شامل

نرمال بودن باقيمانده ها و ثابت بودن واريانس آنان می باشد. دو مفروضه ي فوق توسط ترسيم نمودار احتمال نرمال باقيمانده ها و نمودار مقادیر برازنده شده

برعلیه باقيمانده ها مورد بررسي قرار گرفت، كه چون در نمودار احتمال نرمال باقيمانده ها نقاط تقریبا حول و حوش یک خط راست قرار گرفته اند، بنابراین یکی

از فرضیات اساسی رگرسیون که نرمال بودن مانده ها است رعایت گردیده است. در بررسي نمودار مقادير برازش يافته عليه باقيمانده ها نيز چون نقاط

به طور تصادفی در اطراف خط صفر پراکنده شده اند و روش یا حالت خاصی را

34

از خود نشان نمی دهند، پس فرضیه ثابت بودن واریانس باقيمانده ها هم مخاطره نمی افتد. بنابراين مي توان مدل فوق را هرچند با ضريب تعيين پايين ولي با اعتماد

كامل مورد توجه قرار داد.

RIبا ROE پردازش مدل رگرسيوني بين4-6-2

محقق برآن استRIو ROEدر اين بخش، برای بررسی دقیق تر و بهتر رابطه بين تا مدلی را به کمک رگرسیون برای بازده حقوق صاحبان سهام با سود باقيمانده

پیدا کند، بنابراین در ابتدا آزمون فرض زیر مطرح مي گردد:

Hبازده حقوق صاحبان سهام اثر خطی معنی داری روی سود باقيمانده ندارد ∘ :

Hبازده حقوق صاحبان سهام اثر خطی معنی داری روی سود باقيمانده دارد 1 :


جدول آنالیز واریانس رابطه خطی بين بازده حقوق صاحبان سهام با سودباقيمانده


درجهآزادي



0/445197/444رگرسيون46/27000/0

6/10696621/16خطا6/1514كل

به دست آمده(P-valueبا توجه به جدول فوق مشاهده می گردد که مقدار احتمال ) در نظر گرفته05/0 می باشد که از سطح معناداری آزمون که 000/0برابر با

شده کوچکتر می باشد (05/0< a = 000/0P-value= بنابراین فرض صفر رد می شود، بنابراين با ضريب )

درصد مي توان بيان داشت كه يك رابطه خطي معني دار بين بازده95اطمينان حقوق صاحبان سهام در شركت هاي مورد مطالعه با سود باقيمانده آنان وجود

دارد. بعد از انجام آزمون فوق و حصول اطمينان از وجود يك رابطه خطي، با استفاده از روش کمترین مربعات خطا، پارامترهای مدل رگرسيوني برآورد، و در جدول

35

ذيل گزارش شده است.

جدول خالصه مدل رگرسیون برآوردپارامتر




03/4= σ 2 ، 28/0= Radj2

، 29/0= R2، 54/0= R



(30/1)(05/1)

بازده حقوق صاحبان سهام می باشد. همچنین در جدول فوق مقدارxکه در آن گزارش شده است و این29/0 نیز برابر با R2ضریب تشخیص )تعيين( رگرسیون

از تغییرات سود باقيمانده را مي توان به کمک متغیر بازده29/0بیانگر آنست که حقوق صاحبان سهام تبیين نمود.



برعلیه باقيمانده ها مورد بررسي قرار گرفت، كه چون در نمودار احتمال نرمال باقيمانده ها نقاط تقریبا حول و حوش یک خط راست قرار گرفته اند، بنابراین یکی

از فرضیات اساسی رگرسیون که نرمال بودن مانده ها است رعایت گردیده است. در بررسي نمودار مقادير برازش يافته عليه باقيمانده ها نيز چون نقاط

به طور تصادفی در اطراف خط صفر پراکنده شده اند و روش یا حالت خاصی را از خود نشان نمی دهند، پس فرضیه ثابت بودن واریانس باقيمانده ها هم مخاطره

نمی افتد. اين مطالب در نمودارهاي ذيل نيز به راحتي قابل بررسي مي باشد.

36

نمودارهاي احتمال نرمال و تثيبت واريانس باقيمانده هاي مربوط به مقادير برازشRI با ROEيافته از مدل بين

بنابراين مي توان مدل فوق را به عنوان الگويي جهت تبيين رابطه بين بازده حقوق هرچند با ضريب تعيين پايين، ولي با(،RI و سود باقيمانده )(ROEصاحبان سهام )

اعتماد كامل مورد توجه قرار داد.

RI با ROI پردازش مدل رگرسيوني بين4-6-3

محقق برآن استRI و ROIدر اين بخش، برای بررسی دقیق تر و بهتر رابطه بين تا مدلی را به کمک رگرسیون برای بازده دارايي ها با سود باقيمانده پیدا کند،

بنابراین در ابتدا آزمون فرض زیر مطرح مي گردد:

Hبازده دارايي ها اثر خطی معنی داری روی سود باقيمانده ندارد ∘ :

Hبازده دارايي ها اثر خطی معنی داری روی سود باقيمانده دارد 1 :


جدول آنالیز واریانس رابطه خطی بين بازده دارايي ها با سود باقيمانده


درجهآزادي



9/531194/531رگرسيون73/35000/0

6/9826689/14خطا5/1514كل

37

به دست آمده( P-valueبا توجه به جدول فوق مشاهده می گردد که مقدار احتمال ) در نظر گرفته05/0 می باشد که از سطح معناداری آزمون که 000/0برابر با

شده کوچکتر می باشد (05/0 < a = 000/0P-value ) = بنابراین فرض صفر رد می شود، بنابراين با ضريب

درصد مي توان بيان داشت كه يك رابطه خطي معني دار بين بازده95اطمينان دارايي ها در شركت هاي مورد مطالعه با سود باقيمانده آنان وجود دارد.

بعد از انجام آزمون فوق و حصول اطمينان از وجود يك رابطه خطي، با استفاده از روش کمترین مربعات خطا، پارامترهای مدل رگرسيوني برآورد، و در جدول

ذيل گزارش شده است.

جدول خالصه مدل رگرسیون برآوردپارامتر




86/3= σ 2 ، 34/0= Radj2

، 35/0= R2، 59/0= R



(95/5)(08/1)

بازده دارايي ها می باشد. همچنین در جدول فوق مقدار ضریبxکه در آن گزارش شده است و این بیانگر35/0 نیز برابر با R2تشخیص )تعيين( رگرسیون

از تغییرات سود باقيمانده را مي توان به کمک متغیر بازده35/0آنست که دارايي ها تبیين نمود.



برعلیه باقيمانده ها مورد بررسي قرار گرفت، كه چون در نمودار احتمال نرمال38

باقيمانده ها نقاط تقریبا حول و حوش یک خط راست قرار گرفته اند، بنابراین یکی از فرضیات اساسی رگرسیون که نرمال بودن مانده ها است، رعایت گردیده است. در بررسي نمودار مقادير برازش يافته عليه باقيمانده ها نيز چون نقاط

به طور تصادفی در اطراف خط صفر پراکنده شده اند و روش یا حالت خاصی را از خود نشان نمی دهند، پس فرضیه ثابت بودن واریانس باقيمانده ها هم مخاطره

نمی افتد. اين مطالب در نمودارهاي ذيل نيز به راحتي قابل بررسي مي باشد.

نمودارهاي احتمال نرمال و تثيبت واريانس باقيمانده هاي مربوط به مقادير برازشRI با ROIيافته از مدل بين

بنابراين مي توان مدل فوق را به عنوان الگويي جهت تبيين رابطه بين بازده (، هرچند با ضريب تعيين پايين، ولي با اعتمادRI( و سود باقيمانده )ROIدارايي ها )

كامل مورد توجه قرار داد.

39

فصل پنجمنتیجه گیری

نتيجه گيري :5-1

)سود باقي مانده( كه معياري نوينRI در اين مقاله در پي بررسي ارتباط بين براي ارزيابي و سنجش عملكرد شركت و ابزار برنامه ريزي داخلي و كنترل

كه معيارهاي سنتي براي ارزيابي, P/E , P/B ROE , ROIشركت مي باشد و نسبتهاي

40

عملكرد شركتها باشند و گاها در تعيين قيمت اوليه سهام براي ورود به بازاربورس مورد استفاده قرار مي گيرند، به نتايجي دست يافته ايم مبني بر اينكه :

:نتایج حاصل از فرضیه ها

:نتیجه حاصل از فرضیه اول5-1-1

درجامعه شرکتهای پذیرفته شده دربورسP/E بانسبت RI بین مدلآیا فرضیه اول:؟اوراق بهادارتهران رابطه وجود دارد

)قيمت بر سود هر سهم( عليرغم آنچهP/E )سود باقي مانده( و نسبتRI*بين تصور مي شود با وجود دخالت سوددرهر دو متغير وارتباط تئوريك آنهاهيچ گونه

ساله تحقيق وجود نداشته است و6رابطه معني داري درنمونه انتخابي در دورهلذا فرض اول تحقيق رد شده است.

:نتیجه حاصل از فرضیه دوم5-1-2

درجامعه شرکتهای پذیرفته شده در بورسP/B نسبت باRI بین مدآیا فرضیه دوم:؟اوراق بهادار تهران رابطه وجود دارد

)قيمت بر ارزش دفتري هر سهم( يك P/B )سود باقي مانده( و نسبتRI*بين در يك جهت حركتP/Bو RIارتباط خطي وجود داشته و مي توان عنوان كرد كه

كرده و در حدودیک چهارم از تغييرات سود باقيمانده را مي توان به كمك نسبتقيمت بر ارزش دفتري هر سهم تبيين نمود.

:نتیجه حاصل از فرضیه سوم وچهارم5-1-3

درجامعه شرکتهای پذیرفتهROE ROI با نسبRI بین مدلآیافرضیه سوم وچهارم:؟شده دربورس اوراق بهادار تهران رابطه وجود دارد

)بازده سرمايه گذاري(ROIو )بازده حقوق صاحبان سهام( ROEونسبت هاي RI*بين ارتباط معني داري وجود داشته ودرحدودیک سوم از تغييرات سود باقي مانده را

به نتايجي رسيد كه با استفاده از RIتبيين نمود و مي توان با ROI , ROEمي توان با

41

ROI , ROEكه معيارهاي سنتي ارزيابي عملكرد هستند، حاصل مي شود به طور كلي را در ارزيابي عملكرد وRIبررسي و تحليل سه فرضيه آخر تحقيق فوق، اهميت

برنامه ريزي داخلي و كنترل شركت نشان مي دهد و از يك سو با وجود ارتباط بينRIو نسبتهايROE,P/B وROIكه مي تواند ما را به نتايج مشابه برساند و از سوي

ديگر وجود چند عامل تاثير گذار در تصميمات مديران و سرمايه گذاران كه در نقش اساسي دارند و از همه مهمتر وجود هزينه سرمايه در مدلRIبدست آوردن

RI،كه ساختار سرمايه شركت و عوامل اقتصادي در تعيين آن موثر مي باشند را به عنوان معياري نوين و برتر در ارزيابي وRIقابليت اتكا و اعتماد مدل تصميم گيري بيان مي دارد.

منابع ومأخذ:5-2

- اعتبار بازده سرمایه گذاری بعنوان معیار1378- حسینی بنهنگی- حسین- 1 انداره گیری عملکرد واحد تجاری- پایان نامه کارشناسی ارشد- دانشگاه آزاد

اسالمی مشهد.

- بررسی ارتباط بین بازده سهام وانداره شرکت در1377- مومنی- فرشاد- 2 شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران- پایان نامه کارشناسی

ارشد- دانشگاه آزاد اسالمی مشهد.

42

- بررسی تأثیر روشهای انتخاب شرکتهای قابل1383-رمضانی- مصطفی- 3 - پایان نامه کارشناسی ارشد-P/Eمقایسه بر دقت روش ارزیابی بر مبنای

دانشگاه آزاد اسالمی مشهد.

1-Robert F.Halsey.2000.Using the residual-income stock price valuation model to teach and

learn ratio analysis.Accounting Education.

2-Penman.1996.The Articulation of Price-Earnings and Market- to- Book ratios and the

Evaluation of Growth.Journal of Accounting Research.

3-Qiang Cheng.2005.What Determines Residual Income? The University of British Columbia.

The Accounting Review.

4-Andrew W. Stark and Hardy M. Thomas.1998.On the empirical relationship between market

value and residual income in the U.K. www.ssrn.com.

5- Pablo Fernández.2002.Three Residual Income Valuation methods and Discounted Cash Flow

Valuation. http://web.iese.edu/pablofernandez.

43

http://www.ssrn.com/

rozup.irrozup.ir/download/1659956/پایان نامه.docx · Web viewپايان نامه...

Documents

Transcript of rozup.irrozup.ir/download/1659956/پایان نامه.docx · Web viewپايان نامه...