عليت و ارتباطASSOCIATION & CAUSATION

Association ارتباط

تعریف متغیر دو همزمان بروز توان می را رابطه یا ارتباط. باشد داده روی باشد احتمالی آنچه از بیش که کرد

یکدیگر با وقایع که شود می گفته زمانی دیگر بعبارتکه دارند رابطه

صورت به آنها از یک هر آنچه از بیشتر خیلی وقایع آنبروز احتمالی

. دهند می روی هم با کنند می

Correlation همبستگي

است ویژگی دو بین رابطه درجه .نشانهاز همبستگي كند+ 1تا- 1ضريب مي تغيير ..

- . برد بكار عليت توجيه براي را همبستگي توان نمي-. گيرد نمي اندازه را خطر همبستگي- , , همبستگي ولي دهد مي نشان را همبستگي عليت

. دهد نمي نشان را عليت

CORRELATION همبستگي

:انواع كاذب (ارتباط ساختگی ) مستقيم غير ارتباط) عليتي ) مستقيم ارتباط

تك به تك عليتي ارتباط عاملی چند ارتباط

Association ارتباط

علیتی رابطه اثبات

در نوزاد 1000مرگتولد

زایمان تعداد زایمان محل

4.5 5174 منزل

8.27 11156 بیمارستان

كاذب ارتباط

: بیمارستان از تر مناسب زایمان برای خانه آیا سئوال!! ؟ است

علیتی رابطه اثبات

مستقیم غیر ارتباط

به بیماری و نظر مورد ویژگی یک بین آماری ای رابطه ) بین ) که ناشناخته یا شده شناخته عامل یک وجود علت

است مشترک بیماری و ویژگی عامل. ) آن سوم عامل این. نامند( می مخدوشکننده متغیر را مشترک

علیتی رابطه اثبات

سرطان پانکراس

نوشیدن قهوه

سیگار کشیدن

سرطان پانکراس

نوشیدن قهوه

علیتی رابطه اثبات

بیماریعروق قلب

مصرف شکر

سیگار کشیدن

بیماری عروق قلب

مصرف شکر

علیتی رابطه اثبات

از مرگوبا

ارتفاع

آب آلوده

از مرگ وبا

ارتفاع

علیتی رابطه اثبات

- ) عليتي ) مستقيم ارتباط عليتي ارتباط

تك به تك چند ارتباط

عاملی

علیتی رابطه اثبات

Aعامل - Bبیماری

ویروسسرخک ویروسسرخک سرخک بیماری

می دانسته مرتبط هم با علیتی نظر از متغیر دو وقتیشود دیگری در تغییر موجب یکی در تغییر که .شوند،

علیتی رابطه اثبات

-

هموليتيك هاي كوك استرپتو

كوكي استرپتو فارنژيت

مخملك

سرخ باد

علیتی رابطه اثبات

-

سلول سطح واكنشدر

مصرفسيگار

الكل مصرف

ادويه مصرف

مري سرطان

+

+

علیتی رابطه اثبات

مورد در قضاوت معيارهاي عليت

زماني رابطه تقدمبیماری آغاز از پیش سببی عامل یک با تماس است الزم

. باشد داشته وجود نظر مورد

رابطه قدرت ) گیری ) اندازه شانس یا نسبی خطر بوسیله ارتباط قدرت

. باشد تر قوی بیماری با مواجهه ارتباط که اندازه هر شود میمی بیشتر آن به ابتالی و بیماری عامل علیتی رابطه احتمال

شود.

علیتی رابطه اثبات

مورد در قضاوت معيارهاي عليت

- پاسخ دوز رابطهافزوده نیز بیماری به ابتال خطر مواجهه مقدار افزایش با

شود.مصرفی های پاکت تعداد افزایش با که سیگار مصرف مثل

. یابد می افزایش ریه سرطان به ابتال خطر سیگارالزاما بیماری ایجاد و مواجهه مقدار بین رابطه وجود عدم

. هایی بیماری مانند نیست علیتی رابطه وجود عدم معنی به. دارند پاسخ آستانه که

ها یافته پذیری تکرارکه رود می انتظار باشد داشته وجود علیتی ارتباط یک اگر

نتیجه دیگر گروههای وسایر جامعه فرعی های گروه در. آید دست به یکسانی

علیتی رابطه اثبات

مورد در قضاوت معيارهاي عليت

بیولوژیکی توجیهخوانی هم بیولوژیکی اطالعات با آمده دست به ارتباط

. باشد داشته

مواجهه قطعانتظار شود می بیماری ایجاد باعث عامل یک که هنگامی

به یا و یافت کاهش عامل آن با مواجهه که زمانی رود می . یابد کاهش نیز بیماری به ابتال خطر شد قطع کامل طور

برگشت: بیماریزایی آثار است ممکن خاصی موارد در نکتهبرطرف . سیگار ترک با آمفیزم بالینی آثار مثال نباشد پذیر

. شد خواهد کند آن پیشرفت ولی شود نمی

علیتی

مورد در قضاوت معيارهاي عليت

:) ( ویژگی رابطه بودن اختصاصییک به ابتال با تنها خاص مواجهه یک که است معنا این به

. باشد داشته ارتباط خاص بیماری

: است دشوار مزمن های بیماری برای ویژگی اثبات می بیماری یک بیشاز موجب تنهایی به عامل یا سبب یک

شود. می ایجاد متعدد عوامل علت به ها بیماری از بسیاری

شوند.

فقدان ولی کند می تایید را علیتی تفسیر رابطه ویژگیکند نمی رد را آن ویژگی

که است هایی رهنمون ترین ضعیف از یکی بودن اختصاصیبیماری به ابتال و مواجهه یک ارتباط درک به کمک تواند می

بنماید.

علیتی رابطه اثبات

نباشید خسته