ROLI I ORGANEVE TË DREJTËSISË NË LUFTËN...

ROLI I ORGANEVE TË DREJTËSISË NË LUFTËN KUNDËR KORRUPSIONIT NËPËRMJET ZBATIMIT EFIKAS TË LEGJISLACIONIT SHQIPTAR

1 © Revista Shqiptare për Studime Ligjore, Takimi IV, Instituti Alb-Shkenca, 2009

ROLI I ORGANEVE TË DREJTËSISË NË LUFTËN KUNDËR KORRUPSIONIT NËPËRMJET ZBATIMIT

EFIKAS TË LEGJISLACIONIT SHQIPTAR

Julejda GËRXHI*1 Abstrakt: Në kuadrin e luftës kundër korrupsionit, përqasja e legjislacionit shqiptar me standartet ndërkombëtare, përbën një aspekt mjaft të rëndësishëm, pasi angazhimi në nivel ndërkombëtar nxiti reformën ligjore në fushën e legjislacionit penal me qëllim për të goditur korrupsionin në të gjitha format e tij. Në funksion të saj, rrethi i dispozitave ligjore është zgjeruar në përputhje me realitetin ekonomik, politik dhe social, duke imponuar forma të reja të shfaqjes së praktikave korruptive. Por edhe pse legjislacioni është formatuar në sanksionimin e veprave penale kundër korrupsionit, jo vetëm në sektorin publik por edhe në atë privat, mbetet për t’u diskutuar roli i organeve të drejtësisë, të cilat i japin jetë dhe e bëjnë efikas legjislacionin penal.

Ky punim është konceptuar si një evidentim i praktikave të ndjekura nga organet e drejtësisë (Prokuroria dhe Gjykata) për të gjykuar dhe goditur veprat penale kundër korrupsionit.duke u bazuar në analizën e të dhënave statistikore në vitet 2005 – 2008.

Monitorimi i procedimeve penale dhe vendimeve gjyqësore të gjykatave Berat, Fier, Vlorë dhe Gjirokastër synon të kontribuojë në mënyrë modeste në rritjen e ndërgjegjësimit qytetar për legjislacionin penal kundër korrupsionit, por edhe të rrisë përgjegjësinë e strukturave përkatëse shtetërore, sidomos gjykatës dhe prokurorisë në ndjekjen penale, gjykimin dhe ndëshkimin e akteve kundër autoritetit shtetëror ose në shërbimet publike si dhe akte të tjera lidhur me korrupsionin.

Studimi i çështjeve penale në fushën e korrupsionit, analiza e problemeve dhe mangësive që vihen re në hetimin dhe gjykimin e tyre nëpërmjet kombinimit të doktrinës me praktikën do të mundësojnë, sqarimin e kuptimeve jo të qarta të përmbajtjes së disa dispozitave të Kodit Penal, përmirësimin e praktikës gjyqësore, si dhe hartimin e programeve më efikase për parandalimin e këtij fenomeni në të ardhmen. Fjalët çelës: korrupsion, legjislacion, procedim, prokurori, gjykatë, sanksion, vendim.

1. Hyrje Etimologjia e fjalës korrupsion e ka origjinën nga latinishtja në fjalën “corrumpere” që nënkupton sinonime të fjalëve prish, shkatërroj, dëmtoj, falsifikoj, jap dhe marr ryshfete. Vetë përbërja e këtij termi vjen nga bashkëveprimi i fjalëve correi që do të thotë disa pjesëmarrës dhe fjalës rrumpere me kuptimin thyej, shkatërroj, shkel e të tjera., dhe si përfundim u krijua termi corrumpere që nënkupton pjesëmarrjen në një veprim të dy ose më * Departamenti Drejtësi, Fakulteti i Ekonomisë & Drejtësisë, Universiteti “Ismail Qemali” Vlorë.



shumë personave që kanë për qëllim të prishin një zhvillim normal aktivitetesh. Në fjalorin e gjuhës shqipe gjenden një zhargon fjalësh që përkufizojnë korrupsionin të cilat janë: ryshfete, shkel ligjin, vjedh, shkatërroj, shtyj dikë nëpërmjet një dhurate që të veproje kundra detyrës që ka, veprime amorale etj. Pra , siç shihet, korrupsioni është një koncept shumë i gjerë. Një ide e hedhur për zanafillën e fenomenit është se ai ka lindur me lindjen e transaksioneve të para ndërmjet njerëzve, por si koncept i mirëfilltë ai u shfaq me lindjen dhe krijimin e administratës se shtetit. Ai është po aq i vjetër sa edhe vet shteti. Kohët e fundit fjala korrupsion edhe pse një nocion i lashtë është bërë term i modës. Për të flitet kudo duke e cilësuar si një problem që ka përmasat e një fatkeqësie ekonomiko –sociale në çdo vend të botës. Korrupsioni është një nga sfidat më të mëdha të kohës sonë - një sfidë që duhet dhe mund të përballohet. Ne jemi të ndërgjegjshëm se korrupsioni, me një shtrirje më të madhe ose më të vogël, paraqet një kërcënim jo vetëm për mjedisin, të drejtat njerëzore, institucionet demokratike dhe të drejtat e liritë themelore, por minon gjithashtu zhvillimin dhe thellon varfërinë për miliona njerëz në mbarë botën. Nëse lejohet të vazhdojë të nxisë qeverisje irracionale, të drejtuar më tepër nga lakmia se sa nga nevojat e njerëzve, dhe të pengojë zhvillimin e sektorit privat, madje korrupsioni do mohojë më themeloren e nevojave njerëzore: “shpresën“. Për fat të mirë, shqetësimi i mbarë botës për nivele të përmirësuara qeverisjeje dhe përgjegjshmërie, nuk kanë qenë kurrë më të larta, qoftë në sektorin publik ose privat, apo brenda organizatave jo fitimprurëse vendase dhe ndërkombëtare . Besimi se transparenca e rritur mund të arrijë jo vetëm nivele kuptimplote përgjegjësie, por mund të veprojë kështu dhe në modele të lartë kosto efektiviteti, është shprehur botërisht. Njihet gjithashtu nga të gjithë, se ndryshime rrënjësore dhe të qëndrueshme në qëndrime dhe praktika mund të shkaktohen vetëm nga shfrytëzimi i energjive nga të gjitha pikat e trekëndëshit shoqëror të forcave: shtetit, sektorit privat dhe shoqërisë civile, dhe jo vetëm brenda vendeve, por dhe midis vendeve. Ekziston gjithashtu dhe një njohje e thellë e faktit se arritjet demokratike të dekadës së kaluar kërcënohen nëse nuk kufizohet shpërthimi i korrupsionit që po sheh bota.2 Nëse një numër i madh njerëzish nga demokracitë që po krijohen, zhgënjehen nga eksperimenti demokratik dhe fillojnë të kenë nostalgji për kohët e sigurisë më të madhe, atëherë shanset janë të tilla që do të provohen edhe një herë mjekimet e vjetra e të dështuara duke varfëruar më tej jetët e tyre.3 Nga adaptimi i një koncepti tërësor dhe nga ndërgjegjësimi i të gjithë aktorëve kryesorë në procesin e reformave anti-korrupsion, një vend ose komunitet mund të rrisë kapacitetin e vet për të kufizuar korrupsionin në nivele

2 Rrjeti antikorrupsion për ekonomitë në tranzicion. 3 Michael Kirby, “Zgjidhja e korrupsionit në nivel global” fq. 42



të menaxhueshme. Por asnjë nga këto nuk mund të zgjidhet pa një udhëheqje politike të ndërgjegjshme e të vendosur, pa nivele të lartë të vetëdijes dhe mbështetjes publike, pa një sektor privat te motivuar dhe të mirë-drejtuar, dhe pa ndërhyrjen efikase të organeve të drejtësisë në luftën kundër korrupsionit. Korrupsioni sot shfaqet hapur në sektorët e administratës publike. Faktet që flasin për korrupsion në administratën publike janë tepër aktuale dhe të matshëm. Deri vonë konsideroheshin të vështira matjet sistematike të korrupsionit nga institucionet shtetërore. Por sot ekzistojnë struktura ndërkombëtare për matje statistikore të korrupsionit të tilla si: Banka Botërore, Organizatat Botërore për studime të krimit, Forumi Ekonomik Botëror, Transparency Internacional (TI) etj, që bëjnë sondazhe periodike të përvitshme për matjen e korrupsionit në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar.4 Megjithatë, asnjë shoqëri nuk mund të shpresojë të luftojë korrupsionin në mënyrë të efektshme nëse qytetarët e saj nuk kanë dëshirën dhe as aftësinë të ngrenë ankesat e tyre në rastet kur ata janë dëshmitarë të veprimeve të korruptuara. Pikërisht mekanizmat e përgjegjshme dhe të sigurta të ankimeve shtrihen në zemër të çdo strategjie qeverisëse për të luftuar korrupsionin, por konkretisht janë organet e drejtësisë ato që luajnë një rol jetësor në luftën kundër korrupsionit.

2. Legjislacioni shqiptar, standardet ndërkombëtare dhe problematikat e zbatimit të tyre në luftën kundër korrupsionit

Kriza aktuale në shumë vende buron kryesisht nga fakti se ligjet nuk përbëjnë një garanci. Institucionet ligjore nuk funksionojnë siç duhet për shkak të dobësive në sistemet gjyqësore kombëtare, dhe deri diku edhe për shkak të mungesës së dëshirës për t’i forcuar këto institucione. Megjithatë një kornizë e shëndoshë ligjore është një pikë e nevojshme nga e cila duhet të nisemi. Ligjet duhen hartuar në mënyrë të tillë që të jenë të thjeshta për t’u kuptuar dhe zbatuar. Veçanërisht me mjaft rëndësi paraqiten shtesat dhe ndryshimet e bëra së fundmi në Kodin Penal. Dispozitat janë përmirësuar në drejtim të përmbajtjes dhe detajimit të tyre si dhe janë ashpërsuar masat e dënimit. Është përshtatur sistemi i sanksioneve penale, në të cilin përveç dënimit me heqje të lirisë parashikohet edhe dënimi me gjobë. Në funksion të luftës ndaj korrupsionit, rrethi i dispozitave është zgjeruar në përputhje me realitetin ekonomik, politik dhe social, i cili imponon forma të reja të shfaqjes së praktikave korruptive. Kështu janë përfshirë në Kodin Penal dispozita të reja që lidhen me korrupsionin aktiv dhe pasiv të funksionarëve të lartë shtetërorë ose të të zgjedhurve vendorë, si dhe të korrupsionit aktiv dhe pasiv të gjyqtarëve, prokurorëve dhe funksionarëve të tjerë të organeve të drejtësisë. Për herë të

4 ACAC. Koalicioni Shqiptar kundër korrupsionit -Buletini fq 9 ; në internet në www.worldbank.org/wbi/governance



parë u parashikuan vepra penale kundër korrupsionit në sektorin privat, të cilat nuk parashikoheshin në të kaluarën. Një risi në Kodin Penal është parashikimi i përgjegjësisë penale jo vetëm për personat që japin dhe marrin ryshfetin, por edhe për atë kategori që premton ose siguron ushtrimin e ndikimit të paligjshëm në vendimmarrjen e funksionarëve publikë. Përsa i përket përgjegjësisë penale, ajo shtrihet jo vetëm tek personat fizikë, por edhe tek personat juridikë. Në kuadrin e masave kundër korrupsionit, përqasja e legjislacionit shqiptar me standardet ndërkombëtare, përbën një nga aspektet më të rëndësishme . Rritja e angazhimeve në nivel ndërkombëtar, solli si pasojë reformën ligjore në të gjitha format e tij. Formulimet për korrupsionin tashmë mbështeten kryesisht në aktet juridike ndërkombëtare. Në këtë kuadër nga shteti shqiptar u ratifikuan një tërësi instrumentesh ndërkombëtarë në fushën e korrupsionit, si : -Konventa civile”Për korrupsionin”, ratifikuar me ligjin nr-8635 datë 06.07.2000; -Konventa penale “Për korrupsionin”, ratifikuar me ligjin nr-8778 datë 26.04.2001; -Konventa e Kombeve të Bashkuara “Kundër korrupsionit”, ratifikuar me ligjin nr-9492 datë 13.03.2006; -Konventa “Për pastrimin, zbulimin, sekuestrimin, konfiskimin e të ardhurave nga krimi”, ratifikuar me ligjin nr-9646 datë 27.11.2006; -Rezoluta (97) 24 “Për 20 parimet e luftës kundër korrupsionit” -Rekomandimi R (2000) 10 “Për kodin e sjelljes së nëpunësve publikë” Shteti shqiptar ka marrë pjesë në programe të ndryshme kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar në vendet e Europës Juglindore (PACO), si dhe në programe të tjera që zbatohen nga organizatat ndërkombëtare që veprojnë në Shqipëri. Gjithashtu ai është bërë pjesë e zhvillimeve ndërkombëtare, rajonale në këtë fushë. Këshilli i Europës ka ngritur një mekanizëm kontrolli (GRECO),5 për të monitoruar zbatimin e parimeve bazë në luftën kundër korrupsionit dhe zbatimin e instrumenteve të tjera ndërkombëtare në përputhje me programin e veprimit kundër korrupsionit. Në kuadrin rajonal, shteti shqiptar është palë e iniciativës së SPAI-t (Iniciativa Antikorrupsion e Paktit të Stabilitetit) e nisur në shkurt të vitit 2000 në Sarajevë me pjesëmarrjen e tetë shteteve të rajonit. Ndonëse kuadri ligjor është përmirësuar në mënyrë të ndjeshme, ai nuk ka pasur suksesin e duhur në ndryshimin e realitetit, në lidhje me parandalimin dhe goditjet e korrupsionit. Kodi Penal mund të veprojë si një frenues për korrupsionin, por deri në një farë pike. Nëse ligjet nuk zbatohen apo nuk janë të zbatueshme, atëherë shkelësit nuk kanë nga se të tremben, kështu që dhe vetë ligjet mund ta humbasin rëndësinë e tyre. Shqipëria vazhdon

5 GRECO 2003 (mekanizëm kontrolli për të monitoruar zbatimin e parimeve bazë në luftën kundër korrupsionit dhe zbatimin e instrumenteve të tjera ndërkombëtare në përputhje me Programin e veprimit kundër korrupsionit.



të ketë nivele të larta të korrupsionit, ndonëse ekzistojnë të gjitha mundësitë që të jetë vendi më pak i korruptuar. Efektet negative të tij janë ende të pranishme në të gjitha sferat e jetës sociale, ekonomike dhe politike të vendit. Në aspektin social shqetësues është perceptimi i qytetarëve për korrupsionin. Shfaqja e praktikave korruptive në të gjitha aspektet e jetës shoqërore dhe veprimtarisë shtetërore, bën që qytetarët ta konsiderojnë atë si fenomen normal. Ai konsiderohet thjesht si një mjet që mundëson zgjidhjen e shpejtë të problemeve të tyre, duke mos e perceptuar faktin se janë përfshirë edhe vetë në një akt korruptiv. Korrupsioni perceptohet nga qytetarët si një fenomen jetik, i pranishëm në të gjitha aspektet e veprimtarisë së tyre të përditshme, ku shpeshherë ata vetë bëhen gjenerues dhe nxitës të tij. Nëse ky fenomen shoqërohet edhe nga problemet e burokracisë, paaftësisë profesionale dhe neglizhencës shtetërore, ai përbën shkakun kryesor për humbjen e besimit të qytetarëve ndaj autoritetit shtetëror.6 Mjaft negativë janë efektet e tij edhe në zhvillimin e ekonomisë dhe të mekanizmave të tregut. Praktikat korruptive e veçanërisht vonesat e justifikuara, zvarritjet burokratike apo privilegjet e padrejta, kanë ndikuar në moszhvillimin normal të konkurrencës së lirë dhe mosgarantimin e mundësive të barabarta për operatorët ekonomikë.7 Por efekti kryesor i korrupsionit është gjenerimi prej tij i kundërligjshmërisë, pabarazisë dhe cënimit të të drejtave e lirive themelore të shtetasve. Ndonëse pjesa më e madhe e qytetarëve kanë qenë viktima të praktikave korruptive, shumë pak prej tyre janë të ndërgjegjësuar për faktin se korrupsioni përbën një veprimtari kriminale me qëllim përfitimi. Të mirat që sigurohen nga veprimet korruptive nuk janë gjë tjetër veçse produkte kriminale. Në praktikën e përditshme po shfaqet fenomeni i rrezikshëm i riciklimit të tyre në forma të ndryshme investimi, në fusha të caktuara të sektorit publik ose privat, ashtu si edhe për produktet që burojnë nga veprimtari të tjera kriminale. Praktika të tilla korruptive si nepotizmi, pra sigurimi i favorizimeve bazuar në marrëdhëniet familjare apo lidhjet e gjinisë, apo marrëdhëniet e klientelizmit, ku përfitimet sigurohen përkundrejt besnikërisë apo përkatësisë politike, janë një fenomen i zakonshëm. Nuk kanë munguar edhe raste kur favoret dhe privilegjet janë siguruar duke u nisur nga kritere krahinore apo marrëdhënie të miqësisë. Ky aspekt i shfaqjes së korrupsionit e bën atë të dukshëm jo vetëm nga pikëpamja sociale por edhe ajo politike. Por ndonëse legjislacioni penal është përmirësuar, ndryshimet e shpeshta kanë shkaktuar vështirësi në zbatimin e tij në praktikë. Vështirësi janë hasur veçanërisht në interpretimin e normave ligjore ku vihen re qëndrime të ndryshme të subjekteve proceduriale,

6 Vito Tanzi, “Korrupsioni në mbarë botën, shkaqet, pasojat, qëllimi, trajtimi”, fq. 38. 7 Simon Johnson, Daniel Kaufmann & Pablo Zoido-Lobaton, “Korrupsioni, financat publike dhe ekonomia jozyrtare”, fq. 72.



prokurorisë dhe gjykatës për të njëjtën cështje. Gjithashtu reforma ligjore nuk mund të jetë e suksesshme pa një përmirësim të praktikave dhe procedurave të hetimit , ndjekjes penale dhe gjykimit të rasteve të korrupsionit, si dhe masave të parandalimit të tij. Roli aktiv i organeve të drejtësisë në zbatimin e legjislacionit, mbetet një nga aspektet më të rëndësishme në luftën ndaj korrupsionit . Roli i prokurorisë në këtë aspekt merr një rëndësi të veçantë për shkak të faktit se shpeshherë në procedimet që lidhen me korrupsionin, provat janë mjaft të vështira për t’u siguruar. Kjo vështirësi rritet ndjeshëm në mungesë të një denoncimi të rasteve të korrupsionit nga ana e qytetarëve. Për këtë qëllim, duhet të realizohen trajnime të specializuara për policinë gjyqësore, prokurorët, dhe gjyqtarët në lidhje me korrupsionin, teknikat e veçanta hetimore të tij dhe lidhjet e tij me krimet e tjera.

3. Objektivat, objekti dhe baza ligjore e studimit mbi rolin e organeve të drejtësisë në luftën kundër korrupsionit

Konkretisht për të evidentuar rolin e organeve të drejtësisë (prokurori dhe gjykatë) në luftën kundër korrupsionit u ndërmor ky studim, i cili synon në monitorimin e procedimeve penale dhe vendimeve gjyqësore të gjykatave të rretheve gjyqësore: Berat Fier, Vlorë dhe Gjirokastër. Studimi synon të kontribuojë në mënyrë modeste në rritjen e nivelit të informimit të qytetarëve për legjislacionin shqiptar kundër korrupsionit, në veçanti atë penal e procedurial penal, në nxitjen e publikut për denoncimin, parandalimin e përfshirjes së vetë viktimave në këto vepra penale. Monitorimi i veprimtarisë së organit të prokurorisë dhe të gjykatës synon të rrisë përgjegjshmërinë e strukturave përkatëse shtetërore në ndjekjen penale, gjykimin dhe ndëshkimin e akteve kundër autoritetit të shtetit, të kryer nga zyrtarët shtetërore ose në shërbimet publike, si dhe akte të tjera në lidhje me korrupsionin. Kodi Penal i RSH parashikon disa figura veprash penale në fushën e korrupsionit si: korrupsioni aktiv (mitmarrja)e personave që ushtrojnë funksione publike (neni 244 i K.P)8 korrupsioni aktiv (mitmarrja e funksionarëve të lartë shtetërorë ose të zgjedhurve vendorë (neni 245 K.P); ushtrimi i ndikimit ndaj personave që ushtrojnë funksione publike (neni 245/a K.P); shpërdorimi i detyrës (neni 248 K.P ); kryerja e veprimeve arbitrare (neni 250); shpërdorimi i kontributeve të dhëna nga shteti (neni 256 K.P); korrupsioni pasiv (mitmarrja) e personave që ushtrojnë funksione publike (neni 259 K.P); korrupsioni pasiv (mitmarrja) e funksionarëve të lartë shtetërorë ose të zgjedhurve vendorë (neni 260 K.P); korrupsioni aktiv (mitmarrja) i gjyqtarit, prokurorit, dhe funksionarëve të tjerë të drejtësisë (neni 319/a i K.P); dhënia e shpërblimeve dhe e premtimeve (neni 328 I K.P) .

8 Ndryshuar me ligjin nr- 9275 datë 16.09.2004.



Monitorimi u përqendrua në procedimet penale të prokurorive të rretheve gjyqësore, Fier, Vlorë, Gjirokastër, Berat, si dhe vendimet gjyqësore të gjykatave të rretheve gjyqësore Fier, Vlorë, Gjirokastër, Berat, gjatë periudhës 2005-2008. Në këtë studim u mbajtën parasysh konventat e ratifikuara nga Shqipëria në fushën e luftës kundër korrupsionit,9 legjislacioni penal dhe ai procedurial penal shqiptar, si dhe legjislacioni mbi të cilin janë organizuar dhe funksionojnë organet objekt monitorimi. Ky studim u fokusua në:

• Analizën e legjislacionit ekzistues në përqasje me standardet ndërkombëtare. • Monitorimin e procesit të rregullt ligjor dhe efektivitetit të vendimeve (prokurori

dhe gjykatë) në rrethet Berat, Fier, Vlorë, Gjirokastër. • Ndërgjegjësimin qytetar nëpërmjet njohjes së të dhënave të studimit si dhe nxitjen

e tyre për denoncimin e veprave penale në fushën e korrupsionit në të ardhmen.

4. Ecuria e procedimeve penale në fushën e korrupsionit sipas prokurorive objekt studimi

Fillimi i procedimit penal për veprat penale të korrupsionit është kompetencë e këtij organi. Suksesi i parandalimit dhe i ndëshkimit të korrupsionit është i lidhur ngushtë me mënyrën e funksionimit dhe efektivitetin e tij. Në analizën e politikës penale të ndjekur nga organi i prokurorisë, është me interes të studiohet numri i çështjeve të filluara, të përfunduara dhe mënyra e përfundimit të tyre, politika penale e ndjekur, për forma të veçanta të veprës penale, si dhe të shpjegohen për aq sa është i mundur efektiviteti i politikës penale dhe i organeve që e zbatojnë atë.10

A) Ecuria e procedimeve në Prokurorinë pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Fier

Nga monitorimi i procedimeve penale për vitet 2005-2008 në prokurorinë pranë gjykatës së Rrethit Gjyqësor Fier, rezultoi se për kategorinë e veprave penale në fushën e korrupsionit, vepra penale e shpërdorimit të detyrës (neni 248) zë vendin e parë , e ndjekur më pas nga vepra penale e kryerjes së veprimeve arbitrare (neni 250). Ecuria në vite e procedimeve është e çrregullt. Po t’i referohemi tabelës nr-1 në lidhje me numrin e çështjeve dhe numrin e të pandehurve , si dhe grafikëve përkatës, vihet re se për veprën penale të parashikuar në nenin 250 K.P edhe pse janë regjistruar 11(njëmbëdhjetë) çështje, numri i të pandehurve në vite është vetëm 2 (dy).

9 Konventa civile”Për korrupsionin”, ratifikuar me ligjin ne-8635 datë 06.07.2000; Konventa penale “Për korrupsionin”, ratifikuar me ligjin 8778 datë 26.04.2001; Konventa e Kombeve të Bashkuara “Kundër korrupsionit”ratifikuar me ligjin nr- 9492 datë 13.03.2006. 10 Shiko http:/www.pp.gov.al/alb/statstike (uebsite -Prokuroria e Përgjithshme).



Kjo tregon se provueshmëria për veprat penale në fushën e korrupsionit është e ulët, çka do të thotë që del tepër e domosdoshme trajnimi i vazhdueshëm i strukturave që merren me hetimin e veprave penale në fushën e korrupsionit. Nga tabela nr-2 e cila ka si objekt mënyrën e përfundimit të procedimeve penale sipas llojit të akuzave në Prokurorinë pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Fier rezulton se: në vitet 2005-2008, kjo prokurori në disa raste ka vendosur mosfillimin e çështjeve penale për veprat penale në fushën e korrupsionit, por edhe kur ka filluar procedimet, për një numër të konsiderueshëm çështjesh ka vendosur pushimin e tyre. Konkretisht në 104 procedime të regjistruara, rreth 49 % zënë çështjet e pushuara, rreth 25.9 % zënë çështjet e dërguara për gjykim në gjykatë, në 7.7 % të rasteve është vendosur mosfillimi i çështjeve penale, dhe në 0.1 % vazhdimi i hetimeve. Pra siç rezulton nga të dhënat numri i çështjeve të dërguara për gjykim është gati dy herë më i vogël se numri i çështjeve të pushuara, çka tregon një nivel të ulët provueshmërie për veprat penale në fushën e korrupsionit.

B) Ecuria e procedimeve në Prokurorinë pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Vlorë

Nga monitorimi i procedimeve penale për vitet 2005-2008 në Prokurorinë pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Vlorë rezultoi se gjatë periudhës 2005-2008 , procedimet penale të përfunduara nga kjo prokurori, për veprën penale të shpërdorimit të detyrës (neni 248), zënë vendin e parë në grupin e veprave penale në fushën e korrupsionit, të pasuara nga vepra penale e parashikuar nga neni 259 (korrupsioni pasiv (mitmarrja) e personave që ushtrojnë funksione publike). Po t’i referohemi tabelës nr-1/1 në lidhje me numrin e çështjeve dhe numrin e të pandehurve, si dhe grafikëve përkatës rezulton se numri i personave të marrë si të pandehur është i ulët, krahasuar me numrin e veprave penale të regjistruara në fushën e korrupsionit Nga tabela nr-2/1 e cila ka si objekt mënyrën e përfundimit të procedimeve penale sipas llojit të akuzave në Prokurorinë pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Vlorë rezulton se: në vitet 2005-2008, kjo prokurori në 119 raste për veprat penale në fushën e korrupsionit të regjistruara, ka vendosur 28.6 % mosfillimin e çështjeve penale, 19.3 % pushimin e tyre, 21.8 % vazhdimin e hetimeve, dhe çështjet e dërguara për gjykim në gjykatë zënë rreth 26.9 %. Pra vihet re një konkurrim në shifra mes rasteve për të cilat është vendosur pushimi dhe çështjeve që janë dërguar për gjykim.

C) Ecuria e procedimeve në Prokurorinë pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Gjirokastër

Nga monitorimi i procedimeve penale për vitet 2005-2008 në Prokurorinë pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Gjirokastër rezultoi se procedimet penale të përfunduara nga kjo prokurori për veprën penale të shpërdorimit të detyrës (neni 248) zënë vendin e parë në grupin e veprave penale në fushën e korrupsionit, të pasuara nga veprat penale të



parashikuara nga neni 259, (korrupsioni pasiv (mitmarrja) e personave që ushtrojnë funksione publike) Nga të dhënat e tabelës nr-1/2 në lidhje me numrin e çështjeve dhe numrin e të pandehurve, si dhe grafikëve përkatës, rezulton se gjatë periudhës 2005-2008 numri i personave të marrë si të pandehur është i konsiderueshëm, krahasuar me numrin e veprave penale të regjistruara në fushën e korrupsionit. Por ajo që paraqet shqetësim është fakti se numri i veprave penale në fushën e korrupsionit, të regjistruara për procedim gjatë viteve 2005 – 2008 është i ulët krahasuar me gjendjen faktike, dhe arsyeja kryesore e këtij fakti është numri i ulët i raportimeve të rasteve të tilla. Nga tabela nr-2/2 e cila ka si objekt mënyrën e përfundimit të procedimeve penale sipas llojit të akuzave në Prokurorinë pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Gjirokastër, rezulton se: në vitet 2005-2008, kjo prokurori në 78 raste të regjistruara, ka vendosur : 20.5 % mosfillimin e çështjeve penale, 29.4 % pushimin e tyre, 19.2 % vazhdimin e hetimeve, dhe çështjet e dërguara për gjykim në gjykatë zënë rreth 26.9 %. Pra vihet re një ndarje pothuajse konkurruese midis çështjeve të pushuara dhe atyre të dërguara për gjykim.

D) Të dhënat e Prokurorisë pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Berat Nga monitorimi i procedimeve penale për vitet 2005-2008 në Prokurorinë pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Berat rezultoi se çështjet për veprën penale të shpërdorimit të detyrës (neni 248), zënë vendin e parë në grupin e veprave penale në fushën e korrupsionit, të pasuara nga veprat penale te parashikuara nga neni 244, (korrupsioni aktiv (mitmarrja) e personave që ushtrojnë funksione publike) madje vihet re një disproporcion i lartë në raportimin e shifrave Ecuria është tepër e çrregullt. Nga të dhënat e tabelës nr-1/3, në lidhje me numrin e çështjeve dhe numrin e të pandehurve si dhe grafikëve përkatës, rezulton se gjatë periudhës 2005-2008 numri i personave të marrë si të pandehur është i ulët, krahasuar me numrin e veprave penale të regjistruara në fushën e korrupsionit. . Nga të dhënat e tabelës nr-2/3 e cila ka si objekt mënyrën e përfundimit të procedimeve penale sipas llojit të akuzave në Prokurorinë pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Berat rezulton se: në vitet 2005-2008 kjo prokurori në 51 raste të regjistruara, ka vendosur : 15.7 % mosfillimin e çështjeve penale, 39.2 % pushimin e tyre., 5.9 % vazhdimin e hetimeve, dhe çështjet e dërguara për gjykim në gjykatë zënë rreth 37.2 %. Pra vihet re sikurse në Prokurorinë pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Gjirokastër, një ndarje pothuajse konkurruese midis çështjeve të pushuara dhe atyre të dërguara për gjykim.

4.1 Ecuria e çështjeve penale të gjykuara në gjykatat objekt studimi Funksionimi dhe efektiviteti i sistemit gjyqësor ndikojnë në rritjen e besimit të komunitetit tek drejtësia, pasi gjykatat janë ato të cilat luajnë një rol vendimtar në parandalimin dhe ndëshkimin e korrupsionit. Pavarësisht mendimit opinional në lidhje



me efektivitetin e organeve të drejtësisë në luftën kundër korrupsionit, është me tepër interes studimi i praktikës së gjykatave në këtë fushë. Në gjykatat objekt monitorimi, puna u fokusua tek numri i çështjeve penale të korrupsionit të gjykuara, numri i të gjykuarve sipas llojit të veprës penale të konsumuar si dhe lloji i dënimit të aplikuar për çdo rast. Konkretisht duke iu referuar tabelave dhe grafikëve bashkëlidhur këtij punimi janë konstatuar këto të dhëna:

A) Çështjet penale të korrupsionit të gjykuara dhe numri i të gjykuarve në gjykatat e rretheve gjyqësore, Vlorë, Fier, Berat, Gjirokastër

Nga analiza e çështjeve penale të gjykuara, referuar tabelës nr-1 (tabela e çështjeve penale të korrupsionit të gjykuara dhe numri i të gjykuarve sipas rretheve), rezulton se gjatë periudhës 2005-2008 janë gjykuar 104 çështje penale me 112 persona të gjykuar. Numri më i madh i personave të gjykuar i përket Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Vlorë, pasuar nga Gjykata e Rrethit Gjyqësor Fier. Sipas të dhënave rezulton se në Gjykatën e Rrethit Gjyqësor Vlorë, numri i çështjeve dhe i të gjykuarve ka ardhur në rritje, përveç vitit 2006 që duke e krahasuar me vitin 2005 ka një rënie të ndjeshme. Ndërsa për tre gjykatat e tjera, Fier, Berat dhe Gjirokastër kemi një zhvillim jo të rregullt. Një rritje vërehet në vitin 2008 në gjykatën e Fierit. gjykata e Beratit ka pak a shumë të njëjtin nivel, dhe gjykata e Gjirokastrës regjistron një rritje të nivelit vetëm në vitin 2007.

B) Numri i të gjykuarve në vite sipas akuzave Nga të dhënat e tabelës nr-2 (tabela në lidhje me numrin e të gjykuarve sipas akuzave dhe sipas viteve), vihet re se në të katër gjykatat objekt monitorimi, të gjykuarit për shpërdorim detyre (neni 248) janë në një përqindje më të lartë në krahasim me veprat e tjera penale në fushën e korrupsionit. Po të analizojmë të dhënat për çdo gjykatë vëmë re se për veprën penale të shpërdorimit të detyrës të parashikuar në dispozitën nr-248 të KP, në gjykatën e Vlorës ka një rritje të numrit të të gjykuarve, në gjykatën e Fierit ka një ecuri të çrregullt, dhe në gjykatat Gjirokastër dhe Berat ecuria nuk ka ndonjë ndryshim të konsiderueshëm. Ndërsa përsa i përket veprave të tjera siç vërehet nga tabela mund të themi se ato janë në një numër të vogël edhe pse kallëzimet penale për këto çështje janë në rritje. Madje për veprat penale të parashikuara nga nenet 260 dhe 319, përveç një rasti në gjykatën e Fierit në vitin 2005, për veprën penale të parashikuar nga neni 260, nuk rezulton asnjë rast tjetër.

C) Llojet e dënimeve të zbatuara nga gjykatat e Fierit, Vlorës, Gjirokastrës, Beratit

Kodi Penal i vitit 1995 i ndryshuar në 2001 dhe 2004 parashikon dënimin me burgim dhe njëkohësisht me gjobë për veprën penale të shpërdorimit të detyrës (neni 248). Përsa i përket korrupsionit pasiv të personave që ushtrojnë funksione publike (neni 259) dhe korrupsionit pasiv të funksionareve te lartë shtetërorë ose të të zgjedhurve vendore



(neni 260), ligji parashikon sërish dënime të ashpra me burgim dhe me gjobë njëkohësisht. Nga tabela nr 3 vërejmë politikën e dënimit të zbatuar nga secila gjykatë e monitoruar. Konkretisht duke i analizuar të dhënat në grup për të katër gjykatat rezulton se në 116 raste të gjykuara, 32.7 % e zënë dënimet me burgim, 30.2 % e zënë dënimet me gjobë, në 21.6 % të rasteve është dhënë pafajësi, dhe në 15.5 % është vendosur pushimi. Nga të dhënat e studiuara në katër gjykatat e monitoruara. rezulton se ato kanë aplikuar në përqindje më të madhe dënimin me burgim dhe me gjobë, që zënë një pjesë të konsiderueshme të llojit të dënimeve. Gjithsesi vihet re një numër i lartë rastesh të dhënies së pafajësisë. Ky numër tregon se hetimi i çështjeve penale për veprat penale në fushën e korrupsionit është problematik. Në këto kushte del tepër e nevojshme rritja e cilësisë së hetimeve dhe e provueshmërisë nga ana e organit të prokurorisë.

5. Konkluzione • Të dhënat statistikore tregojnë se perceptimi në lidhje me përhapjen e korrupsionit

është shumë më i madh, krahasuar me çështjet në proces ose të gjykuara. • Gjatë periudhës 2005-2008 procedimet penale për veprat penale në fushën e

korrupsionit kanë shënuar rritje. Ndër veprat penale objekt monitorimi, ajo e shpërdorimit të detyrës dhe korrupsionit pasiv i personave që ushtrojnë funksione publike zënë vendet e para në grupet e veprave penale në fushën e korrupsionit.

• Pjesëmarrja e publikut në denoncimin e korrupsionit nuk është e lartë. Ka një sensibilizim dhe informim të pamjaftueshëm të publikut për kuptimin dhe format e korrupsionit pasiv, si dhe format e shfaqjes së tij në marrëdhënien e shtetasve me funksionarët dhe të zgjedhurit vendorë.

• Kallëzimet penale jo gjithmonë kanë cilësinë e kërkuar nga ligji me qëllim që të përbëjnë bazën e mjaftueshme për fillimin e procedimeve penale dhe dërgimin e çështjeve në gjykatë.

• Edhe pse Kodi Penal pasqyroi ndryshime të rëndësishme në kuadrin e zgjerimit të diapazionit të veprave penale në fushën e korrupsionit aktiv dhe pasiv, ende mungon një praktikë gjyqësore unifikuese, e cila do t’i vinte në ndihmë organeve të gjykatës dhe prokurorisë në kuptimin dhe zbatimin e drejtë dhe të njëjtë të përmbajtjes së këtyre dispozitave. Gjithashtu ndryshimet e bëra në legjislacionin penal, nuk janë shoqëruar me zbërthime të përmbajtjes së dispozitave dhe nocioneve të reja.

• Ndryshimet e bëra në legjislacionin penal, të pakonsultuara më parë me punonjës të praktikës, marrja në mënyrë mekanike e përmbajtjes së konventave ndërkombëtare në fushën e luftës kundër korrupsionit, mosqartësimi i dispozitave dhe gjuha e ndërlikuar, janë arsye të tjera që ndikojnë në rënien e efektivitetit të parandalimit dhe të dënimit të veprave penale në këtë fushë.

• Nga studimi i vendimeve gjyqësore, rezulton se nga viti në vit, ka përmirësime në mënyrën e arsyetimit të vendimit penal, duke analizuar elementët e kryerjes së



veprës penale. Por pothuajse në të gjitha vendimet e gjykatës në politikën penale ndaj të gjykuarit janë mbajtur parasysh nga gjykata vetëm probleme të lidhura ngushtë me autorin e veprës si: mosha, familja, gjendja ekonomike, dhe nuk mbahen shumë parasysh probleme të tjera që mund të lidhen me ligjin, apo me problemet e zbatimit të tij, rrethanat e krijuara për këto vepra penale etj.

• Nga studimi i vendimeve gjyqësore u konstatua se nuk pasqyrohej qëndrimi institucional ndaj personit të akuzuar, pra nëse ndaj tij ishin masa disiplinore të karakterit administrativ apo jo. Ky evidentim është i rëndësishëm pasi ndikon në zbatimin e një politike penale më të efektshme.

• Konstatohet një numër i madh çështjesh të pushuara nga prokuroria dhe dhënie të pafajësisë nga gjykata. Në këtë prizëm është i rëndësishëm që nga ana e qarqeve profesionale dhe akademike të konstatohen shkaqe që prodhojnë pushimin e gjykimit ose dhënien e pafajësisë. Ata do të bëjnë edhe rekomandime në përmirësimin e legjislacionit dhe zbatimin e tyre në praktikë, si dhe për rritjen e efektivitetit të organeve të prokurorisë.

• Në politikën penale nuk janë mbajtur parasysh gjithmonë nga gjykata të gjitha rrethanat që e favorizojnë ose jo të gjykuarin në kryerjen e veprës penale, dhe nuk janë dhënë përgjithësisht dënimet plotësuese.

• Në lidhje me dëmin e shkaktuar rezulton të mos ketë padi civile në procesin penal. Në disa raste gjykata ka thirrur ekspertë për të përcaktuar saktë dëmin, por ky ka qenë një detyrim për efekt të kualifikimit ligjor të veprës, dhe jo të zhdëmtimit.

6. Rekomandime • Është e këshillueshme që institucionet e administratës shtetërore në mënyrë

sistematike dhe periodike të vlerësojnë ecurinë e shërbimeve që i ofrojnë publikut dhe të shohin efektivitetin e masave dhe të instrumenteve që përdoren për të parandaluar abuzimet me detyrën. Përzgjedhja më e mirë e punonjësve nëpërmjet procedurave të përzgjedhjes, kriteret e vlerësimit të punës së tyre, studimi i opinionit të publikut për shërbimet dhe korrektesën e shërbimit të agjencive të ndryshme, vendosja e disa treguesve të matjes së performancës së punonjësve, mund të jenë disa prej instrumenteve të minimizimit të abuzimeve dhe të rritjes së cilësisë dhe transparencës me publikun.

• Krijimi i gjykatave administrative është më se i nevojshëm në zgjidhjen e drejtë, të shpejtë dhe profesionale të konflikteve të lindura. Ato do të ndihmojnë edhe në parandalimin e veprave korruptive, dhe do të lehtësojnë çështjet e dërguara në gjykatë duke ndihmuar në rritjen e profesionalizmit në gjykim.

• Rritja e cilësisë së kallëzimeve penale dhe koordinimi mes institucioneve të ndryshme me atë të prokurorisë është i nevojshëm për një goditje të veprave penale të lidhura me korrupsionin dhe për parandalimin e tyre.



• Trajnimi i oficerëve të policisë gjyqësore, prokurorëve dhe gjyqtarëve në fushën e veprave penale të korrupsionit është tepër i nevojshëm, por domosdoshmëri paraqet zhvillimi i praktikës dhe trajnimi i personelit të seksioneve të krimit ekonomik pranë prokurorive.

• Organi i prokurorisë dhe sistemi gjyqësor e kanë të nevojshëm përmirësimin e sistemit të vlerësimit të punës së prokurorit dhe gjyqtarit me qëllim që të shmangen veprimet e abuzimeve me ligjin dhe rastet e korrupsionit mes tyre.

• Analiza e problemeve dhe e mangësive që do të vihen re në hetimin dhe gjykimin e veprave penale në fushën e korrupsionit nga punonjës të teorisë dhe të praktikës do të ndikojë në sqarimin e kuptimeve jo të qarta të përmbajtjes së disa dispozitave të Kodit Penal dhe ligjeve të tjera penale të miratuara kohët e fundit në këtë fushë.



Bibliografia

Literaturë: Michael Kirby, “Zgjidhja e korrupsionit në nivel global”. Vito Tanzi, “Korrupsioni në mbarë botën, shkaqet, pasojat, qëllimi, trajtimi”. Simon Johnson, Daniel Kaufmann & Pablo Zoido-Lobaton, “Korrupsioni, financat publike dhe ekonomia jozyrtare”. Kuadri ligjor: Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë Kodi Penal i RSH Konventa civile”Për korrupsionin”, ratifikuar me ligjin ne-8635 datë 06.07.2000; Konventa penale “Për korrupsionin”, ratifikuar me ligjin 8778 datë 26.04.2001; Konventa e Kombeve të Bashkuara “Kundër korrupsionit”ratifikuar me ligjin nr-9492 datë 13.03.2006; Konventa “Për pastrimin, zbulimin, sekuestrimin, konfiskimin e të ardhurave nga krimi”, ratifikuar nga Shqipëria me ligjin nr-9646 datë 27.11.2006; Konventa e OECD-së “Për luftimin e korrupsionit të zyrtarëve publikë të huaj në transaksionet e biznesit ndërkombëtar” Konventa Inter-Amerikane kundër korrupsionit Rezoluta (97) 24 “Për 20 parimet e luftës kundër korrupsionit” Rekomandimi R (2000) 10 “Për kodin e sjelljes së nëpunësve publikë” Burime të tjera: GRECO 2003 Raport vlerësues Transparenca ndërkombëtare. Modeli i luftimit të korrupsionit Plani antikorrupsion për ekonomitë në tranzicion



Rrjeti antikorrupsion për shoqëritë në tranzicion Akti për krimin ekonomik dhe korrupsionin 1999 Botimi statistikor i Ministrisë së Drejtësisë 2007 Burime në internet: http:/transparency.org/toolkits/2001 http:/transparency.org/sourcebook/14.htm http://www.pp.gov.al/alb/statistikë/stat%202006/stato602.html



4.1 Të dhënat e realizuara nga monitorimi i procedimeve penale në prokuroritë Fier, Vlorë, Gjirokastër, Berat.

Tabela nr-1 e të dhënave në lidhje me numrin e çështjeve penale dhe numrin e të pandehurve sipas veprave penale në fushën e korrupsionit të proceduara në Prokurorinë e Fierit. GRAFIKU NR- 1

Akuza Neni 244 Neni 248 Neni 250 Neni 259 Neni 319 Viti çështje pandehur çështje pandehur çështje pandehur çështje pandehur çështje pandehur 2005 - - 17 3 2 - 1 1 1 1 2006 - - 11 6 1 - 1 1 - - 2007 - - 32 11 3 - 3 2 - - 2008 - - 26 8 5 1 - - 1 - Total - - 86 28 11 1 5 4 2 1



Tabela nr-2 në lidhje me mënyrën e përfundimit të procedimeve penale sipas llojit të akuzave në Prokurorinë e Fierit

Viti 2005 2006 2007 2008

Kodi Penal Neni

hetu

ar

pezu

lluar

push

uar

gjyk

uar

tran

sfer

uar

mos

fillu

ar

hetu

ar

pezu

lluar

push

uar

gjyk

uar

tran

sfer

uar

mos

fillu

ar

hetu

ar

pezu

lluar

push

uar

gjyk

uar

tran

sfer

uar

mos

fillu

ar

hetu

ar

pezu

lluar

push

uar

gjyk

uar

tran

sfer

uar

mos

fillu

ar

244 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

248 - - 5 10 2 - - 1 5 5 - - 2 21 2 6 1 - - 11 8 1 6

250 - - 2 - - - - - - - 1 - - - 1 - 2 - - - 4 - 1 -

259 - - - 1 - - - - - 1 - - 1 - 1 - - 1 - - - - - -

319 - - 1 - - - - - - - - - - - - - - - - 1 - - - -

Total - - 8 11 2 - - 1 5 6 1 - 1 2 23 2 8 2 - 1 15 8 2 6



GRAFIKU NR- 2

0

10

20

30

40

50

Viti 2005 Viti 2006 Viti 2007 Viti 2008

Perfundimi i ceshtjeve penale sipas llojit te akuzave ne viteProkuroria Fier

Mosfilluar Neni 319Transferuar Neni 319Gjykuar Neni 319Pushuar Neni 319Pezulluar Neni 319Hetuar Neni 319Mosfilluar Neni 259Transferuar Neni 259Gjykuar Neni 259Pushuar Neni 259Pezulluar Neni 259Hetuar Neni 259Mosfilluar Neni 250Transferuar Neni 250Gjykuar Neni 250Pushuar Neni 250Pezulluar Neni 250Hetuar Neni 250Mosfilluar Neni 248Transferuar Neni 248Gjykuar Neni 248Pushuar Neni 248



Tabela nr-1/1 e të dhënave në lidhje me numrin e çështjeve penale dhe numrin e të pandehurve sipas veprave penale në fushën e korrupsionit të proceduara në Prokurorinë e Vlorës.

Akuza Neni 244 Neni 248 Neni 250 Neni 259 Neni 319 Viti heshtje pandehur çështje pandehur çështje pandehur çështje pandehur çështje pandehur2005 - - 12 2 - - 1 6 - - 2006 - - 16 3 1 - 2 1 - - 2007 - - 24 3 2 1 3 1 - - 2008 1 3 50 8 2 1 4 1 1 - Total 1 3 102 16 5 2 10 9 1 -

GRAFIKU NR- 1/1



Tabela nr-2/1 në lidhje mënyrën e përfundimit të procedimeve penale sipas llojit të akuzave në Prokurorinë e Vlorës

Viti

2005

2006 2007 2008

Kodi Penal (neni)

hetu

ar

pezu

lluar

Push

uar

gjyk

uar

tran

sfer

uar

mos

fillu

ar

hetu

ar

pezu

lluar

push

uar

gjyk

uar

tran

sfer

uar

mos

fillu

ar

hetu

ar

pezu

lluar

push

uar

gjyk

uar

tran

sfer

uar

mos

fillu

ar

hetu

ar

pezu

lluar

push

uar

gjyk

uar

tran

sfer

uar

mos

fillu

ar

244 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 1 1 - 2

248 2 - 3 4 - 3 4 - 2 3 1 6 2 1 3 8 1 6 15 10 11 1 13

250 - - - - - - - - 1 - - - - - - 1 - 1 1 - 1 - - -

259 - - - 1 - - - - 1 - - 1 1 - - 1 - 1 1 - 1 2 - -

319 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 1

Totali 2 - 3 5 - 3 4 - 4 3 1 7 3 1 3 10 1 8 17 - 13 14 1 16



GRAFIKU NR-2/ 1



Tabela nr-1/2 e të dhënave në lidhje me numrin e çështjeve penale dhe numrin e të pandehurve sipas veprave penale në fushën e korrupsionit të proceduara në Prokurorinë e Gjirokastrës

Akuza Neni 244 Neni 248 Neni 250 Neni 259 Neni 319 Viti çështje pandehur çështje pandehur çështje pandehur çështje pandehur çështje pandehur2005 3 1 12 10 1 2 2 3 - - 2006 1 1 11 3 2 1 2 1 - - 2007 4 2 8 4 4 3 5 3 - - 2008 1 1 15 7 5 2 2 1 - - Totali 9 5 46 24 12 8 11 8 - -

GRAFIKU NR- 1/2



Tabela nr-2/2 në lidhje mënyrën e përfundimit të procedimeve penale sipas llojit të akuzave në Prokurorinë e Gjirokastrës

Viti 2005

2006 2007 2008

Kodi Penal (neni)

hetu

ar

Pezu

lluar

push

uar

gjyk

uar

tran

sfer

uar

mos

fillu

ar

hetu

ar

pezu

lluar

push

uar

gjyk

uar

tran

sfer

uar

mos

fillu

ar

hetu

ar

pezu

lluar

push

uar

gjyk

uar

tran

sfer

uar

mos

fillu

ar

hetu

ar

pezu

lluar

push

uar

Gjy

kuar

tran

sfer

uar

mos

fillu

ar

244 - - 1 1 - 1 - - 1 1

- - - - 1 2 - 1 - - 1 - - -

248 2 - 1 2 - 7 3 - 2 2

1 3 2 - 2 3 - 1 5 - 7 1 1 2

250 - - 1 - - - - - - 1

- 1 - - 1 2 - 1 - - 3 1 1 -

259 1 - - 1 - - 1 - - 1

- - 1 - 1 2 - 1 - - 1 1 - -

319 - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - -

Totali 3 - 3 4 - 8 4 - 3 5

1 4 3 - 5 9 - 4 5 - 12 3 2 -



GRAFIKU NR- 2/2



Tabela nr-1/3 e të dhënave në lidhje me numrin e çështjeve penale dhe numrin e të pandehurve sipas veprave penale në fushën e korrupsionit të proceduara në Prokurorinë e Beratit.

Akuza Neni 244 Neni 248 Neni 250 Neni 259 Neni 319 Viti çështje pandehur çështje pandehur çështje pandehur çështje pandehur çështje pandehur2005 2 1 8 4 1 1 1 1 - - 2006 1 1 9 4 - - 1 1 - - 2007 3 1 8 6 - - 2 1 - - 2008 2 1 11 5 - - 1 1 1 - Totali 8 4 36 19 1 1 5 4 1 -

GRAFIKU NR- 1/3



Tabela nr-2/3 në lidhje mënyrën e përfundimit të procedimeve penale sipas llojit të akuzave në Prokurorinë e Beratit

Viti 2005 2006 2007 2008

Kodi Penal (neni)

hetu

ar

Pezu

lluar

push

uar

gjyk

uar

tran

sfer

uar

mos

fillu

ar

hetu

ar

Pezu

lluar

push

uar

gjyk

uar

tran

sfer

uar

mos

fillu

ar

hetu

ar

pezu

lluar

push

uar

gjyk

uar

tran

sfer

uar

mos

fillu

ar

hetu

ar

pezu

lluar

push

uar

gjyk

uar

tran

sfer

uar

mos

fillu

ar

244 - - 1 1 - - - - - 1 - - - - 1 1 - 1 - - 1 - - 1

248 - - 4 2 - 2 1 - 3 4 - 1 - - 4 3 - 1 2 1 4 3 - 1

250 - - 1 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

259 - - - 1 - - - - - 1 - - - - 1 1 - - - - - 1 - -

319 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 1

Totali - - 6 4 - 2 1 - 3 6 - 1 - - 6 5 - 2 2 1 5 4 - 3



GRAFIKU NR- 2/3



4.2 Të dhënat e realizuara nga monitorimi i çështjeve te gjykuara në Gjykatat e Rretheve Fier,Vlorë,Gjirokastër,Berat.

1. Tabela e çështjeve penale të korrupsionit të gjykuara dhe numri i të gjykuarve sipas rretheve

Viti Nr i Çështjeve Nr i të Gjykuarve Vlorë Fier Berat Gjirokastër Vlorë Fier Berat Gjirokastër 2005 8 12 4 3 10 16 2 4 2006 3 6 6 5 3 6 6 5 2007 10 2 5 9 12 2 3 7 2008 14 10 4 3 16 14 4 2 Totali 35 30 19 20 41 38 15 18

GRAFIKU NR- 1



2. Tabela në lidhje me numrin e të gjykuarve sipas akuzave dhe sipas viteve

Vlorë Fier Berat Gjirokastër Lloji i VP

Gjykuar sipas viteve Gjykuar sipas viteve Gjykuar sipas viteve Gjykuar sipas viteve 2005 2006 2007 2008 2005 2006 2007 2008 2005 2006 2007 2008 2005 2006 2007 2008

244 - - - 1 - - - - 1 1 1 - 1 1 2 - 248 4 3 8 11 10 5 2 8 2 4 3 3 2 2 3 1 250 - - 1 - - - - - - - - - - 1 2 1 259 1 - 1 2 1 1 - 1 1 1 1 1 1 1 2 1 260 - - - - 1 - - - - - - - - - - - 319 - - - - - - - - - - - - - - - - Totali 5 3 10 14 12 6 2 9 4 6 4 4 4 5 9 3

GRAFIKU NR- 2



3. Tabela në lidhje me llojet e dënimeve të zbatuara nga gjykatat e Fierit, Vlorës,Gjirokastrës,Beratit

Viti 2005 2006 2007 2008

Lloji i dënimit

burg

Kus

ht

gjob

ë

pafa

jësi

kthi

m

push

im

Bur

g

kush

t

gjob

ë

pafa

jësi

kthi

m

push

im

burg

kush

t

gjob

ë

pafa

jësi

kthi

m

push

im

burg

kush

t

gjob

ë

pafa

jësi

kthi

m

Push

im

Fier 4 - 5 4 - 3 3 - 3 - - - 1 - - 1 - - 6 - 4 4 - -

Vlorë 3 - 3 2 - 2 1 - 1 - - 1 2 - 3 4 - 3 8 - 3 2 - 3



Gjirokastër 2 - 1 1 - - 1 - 2 1 - 1 2 - 3 1 - 1 1 _ 1 - - -

Berat 1 - 1 1 - 1 1 - 2 2 - 1 1 - 2 1 - 1 1 - 1 1 - 1

Totali 10 - 10 8 - 6 6 - 8 3 - 3 6 - 8 7 - 5 16 - 9 7 - 4

GRAFIKU NR- 3



SUMMARY:

THE ROLE OF THE JUDICIAL ORGANS IN THE FIGHT AGAINST CORRUPTION THROUGH THE EFFICIENT ENFORCEMENT OF

ALBANIAN LEGISLATION

Julejda GËRXHI

The monitoring of criminal proceedings and judicial decisions of districts of Vlora, Fieri, Gjirokastra, and Berati, is intended to contribute in a modest way in promoting the level of information of citizens about the Albanian legislation against corruption, and about criminal law and criminal procedure in particular, in encouraging the public to report, prevent and punish criminal acts related to corruption and to avoid inclusion of victims themselves in such criminal offences. The relevant law in researching and monitoring criminal proceedings and decisions concerning criminal acts of corruption is composed of: conventions ratified by Albania regarding the fight against corruption, Albanian criminal and criminal procedural legislation, as well as the legislation serving as basis for the organization and functioning of bodies – object of monitoring. In analyzing the state and trends of criminal policy against penal acts of corruption we have referred not only to the data collected in the monitoring process of penal proceedings and court decisions, but also to the meetings with prosecutors and judges of juridical districts of Vlora, Fieri, Gjirokastra, and Berati.

The methodology used for accomplishing the objectives of the study is as follows:

• Analysis of the existing legislation and its approximation with international standards. • Monitoring of the regular legal process and of the efficiency of decisions in some

selected cases (prosecution, court). • Discussion of outcome in groups of interest.

In the framework of the fight against corruption, approximation of the Albanian legislation with international standards is one of most important aspects. The increase of commitments at international level led to the legal reform in the area of criminal legislation with the view of fighting against corruption in all its forms. Of particular importance are amendments and changes made recently in the Criminal Code. Formulations on corruption are now based mainly on international standards. The relevant provisions have improved regarding their content and details and sentences have increased. The system of criminal sanctions has been adjusted; thus besides imprisonment, it provides also for fines. In addition, the scope of provisions relating to the fight against corruption has been enlarged to reflect economic, political, and social reality, which imposes new forms of occurrence of corruptive practices. Therefore new provisions are



included in the Criminal Code related to active and passive corruption of high functionaries or elected local officials, as well as justice officials. For the first time the Albanian Criminal Code provides also for criminal acts of corruption in the private sector which lacked in the past. Another novelty in the Criminal Code is the provision envisaging the criminal responsibility not only for persons providing and receiving irregular profit, but also for that category which promises or ensures the exercise of illegal influence in the decision making of public functionaries. As for the criminal responsibility, it applies to both physical and juridical persons. Hence, from the point of view of a theoretical and juridical analysis, the situation seems to be positive. Though the legal framework has been improved considerably, it was not so successful in changing reality regarding prevention and fighting against corruption, although exist all the possibilities to be the less corrupted country. Negative aspects are still present in all fields of economic, social and political life of the country. In the social area the perception of citizens about corruption is still disturbing. The occurrences of corruptive practices in several aspects of social life and of state activity make them consider them as a normal phenomenon. They are considered just as devices to enable them solve quickly their problems, ignoring the fact that they are themselves involved in a corruptive act. Corruption is perceived by citizens as a vital phenomenon, which is present in all aspects of their daily activity, where frequently they generate and encourage it. If such an occurrence is accompanied by problems of bureaucracy and professional incompetence then it is the main reason that citizens loose trust in state authority. The effect of corruption on the development of economy and market mechanism is quite negative. Corruptive practices and unjustifiable delays, bureaucratic dragging or unjust privileges had their impact on abnormal development of free completion and on inability to guarantee equal chances for economic operators. However, the main effect of corruption is the generation of illegitimacy, inequality and violation of rights and fundamental freedoms of citizens. Although the major part of citizens have been victims of corruptive practices, very few of them are aware of corruption as a criminal activity. In the daily practice the dangerous phenomenon of recycling is occurring in various forms of investments in certain areas of public and private sectors, as well as in products deriving from other criminal acts. Corruptive practices such as nepotism, that is provision of benefits based on family or kindred relationship or clienteles, where benefits are paid back by fidelity or political belonging, have become a common occurrence. There have been also cases when favours or privileges are offered based on regional criteria of friendship/relationship. This kind of corruption is more evident not only socially, but even politically, although the latter aspect and other sensitive kinds of corruption have not been object of this study. In the context of this general overview a question which naturally arises is: How effective have been measures against corruption, and how can they be improved? Though the criminal legislation has been ameliorated, frequent changes have caused difficulties in its implementation in practice. There have been difficulties in its implementation in practice. There



have been difficulties especially in the interpretation of legal norms, where there noticed different attitudes for the same case between procedural subjects, prosecution and court. The legal reform also cannot be successful without an improvement in practices and procedures of investigation, criminal prosecution and trial of cases of corruption, as well as without measures for its prevention. The active role of judicial bodies in implementing legislation remains one of the most important aspects of the fight against corruption. After all, it is these bodies that have to apply the relevant criminal legislation. The role of the public prosecution in this aspect is of particular importance because of the fact that in proceedings related to corruption frequently is very difficult to provide evidence. This difficulty grows because of the lack of reporting from citizens of cases of corruption. Therefore specialized training of judicial police, prosecutors and judges for corruption and special investigative techniques is needed. However, during monitoring process there were identified a number of concerns in such bodies, part of which did not depend on their practice, but on the establishment of necessary infrastructure and on their cooperation with other state institutions. Thus, the most evident concern was the lack of financial means that would allow prosecution to improve its practices in pursuing such criminal acts. Meanwhile, it became clear that authors of criminal corruptive acts continuously perfect their tactics and means. The lack of financial means resulted also as one of the main reasons why courts could not pursue public dissemination through publications in internet, etc. Other concern have been expressed also regarding lack of training and low professional level of lawyers, and responsible persons in various institutions, which impairs the fight against corruption and its prevention by the respective public officials.

ROLI I ORGANEVE TË DREJTËSISË NË LUFTËN...

Documents

Transcript of ROLI I ORGANEVE TË DREJTËSISË NË LUFTËN...