Rola ekspertów w procesie identyfikacji wartości dodanej na obszarach objętych wdrażaniem LSR
description
Transcript of Rola ekspertów w procesie identyfikacji wartości dodanej na obszarach objętych wdrażaniem LSR
1
Rola ekspertów w procesie identyfikacji wartości dodanej na obszarach objętych
wdrażaniem LSRdr Jacek Puchała – Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”Projekt opracowany przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013
- Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Projekt zatytułowany:Budowanie systemu wsparcia eksperckiego i doradczego dla lokalnych grup działania (LGD) we wdrażaniu lokalnych strategii rozwoju - cztery seminaria regionalne i jedno seminarium krajowe
Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Krakowie
Kraków 2012
2
Rysunek 1. LEADER to współpraca trzech sektorów
Publiczny
PrywatnySpołeczny
3
Znaczenie LEADERA "LEADER" stał się czwartym filarem podtrzymującym rozwój
obszarów wiejskich (rysunek 1).
Rysunek 2. Wizualizacja miejsca programu Leader w podtrzymaniu zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich
Źródło: opracował Jacek Puchała.
3
4
Lokalna Grupa Działania po obecnym okresie programowania
• Osoby znające lepiej swój teren funkcjonowania,
• Osoby z wizją obszaru działania,• Osoby zorientowane w prawidłowościach
(może lepiej) praktycznej realizacji zadań z wykorzystaniem środków Unii Europejskiej.
5
Pod pojęciem „wartość dodana” należy rozumieć:
• przyrost wartości - zasobów fizycznych (ruchomości i
nieruchomości) - kapitału ludzkiego (wiedzy i umiejętności) - kapitału społecznego (zdolności do
współpracy).
6
Ograniczenia percepcji
• Zasoby fizyczne są najłatwiej identyfikowalne (np. prace remontowo budowlane – wartość, liczba)
• Zasoby wiedzy i umiejętności są już trudniej dostrzegalne (nie chodzi tu tylko o wysokość kosztów kursu/szkolenia ale o rzeczywisty jego wpływ na dalsze losy osoby szkolonej)
7
Ograniczenia percepcji
• Największe trudności wiążą się z identyfikacją kapitału społecznego,
• Dostrzegane są najbardziej jaskrawe skutki jego obecności (stowarzyszenia, akcje społeczne, współpraca gospodarcza),
• Długotrwałość procesu budowania kapitału społecznego powoduje, że dostrzec jest go najtrudniej.
8
Kapitał społeczny jako element wartości dodanej
• Kapitał społeczny tworzony jest w oparciu o zasoby fizyczne i zasoby ludzkie (stąd znaczenie tworzenia miejsc i wydarzeń – sale, święta lokalne)
• Kapitał społeczny pomiędzy osobami należącymi do różnych sektorów – kapitał najbardziej pożądany z punktu widzenia trójsektorowosci.
9
Kapitał społeczny jako element wartości dodanej
• Zbyt silne więzi kapitału społecznego wiążącego wewnątrz np. grupy społecznej mogą powodować wykluczanie osób nie należących do grupy – kapitał społeczny może przyjmować wartość ujemną
10
Lokalne Grupy Działania
• Nie zawsze są jednak w stanie zidentyfikować całościowo wartość dodaną wynikającą ze swojego funkcjonowania,
• Stąd pojawiają się pytania do doradców/ekspertów o pomoc w identyfikacji możliwości wykorzystania powstałego potencjału infrastrukturalnego i społecznego w przyszłości.
11
Wartość dodana współpracy
• Grono osób znających teren stworzyło jego plan rozwoju,
• Zrealizowano szereg działań promujących możliwość włączenia się do realizacji planu rozwoju (Lokalnej Strategii Rozwoju),
• Przeprowadzono szereg działań aktywizujących mieszkańców obszaru,
• Wzajemne poznanie swoich słabych i mocnych stron i samokształcenie.
12
Wartość dodana współpracy
• Za każdym ze zrealizowanych projektów, które przeszły przez ręce pracowników biura i Rady LGD kryje się inna opowieść.
• Beneficjenci zyskali wiedzę, że środki unijne nie są „do wzięcia od zaraz” – najpierw trzeba środki finansowe mieć i to najlepiej swoje.
13
Zakup maszyn i urządzeń, środka transportu, założenie działalności gospodarczej związanej
ze sprzątaniem budynków
Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej
14
Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej
Zakup maszyn i urządzeń, środka transportu, założenie działalności gospodarczej związanej
ze sprzątaniem budynków
15
Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej
Zakup maszyn i urządzeń, środka transportu, założenie działalności gospodarczej związanej
ze sprzątaniem budynków
16
Doradca w zakresie identyfikacji wartości dodanej w LGD pomaga
• Spojrzeć z innego punktu widzenia, zewnętrznego obserwatora na efekty współpracy,
• Podpowiedzieć nowe możliwości rozwoju organizacji/obszaru funkcjonowania łącząc dotychczasowe dokonania LGD ze swoją wiedzą,
17
Doradca pomaga dostrzec
• Obecną konfigurację podstawowych elementów układanki rozwoju lokalnego,
• Tematyczny zakres wykorzystania potencjału infrastrukturalnego i społecznego,
18
Doradca jako ekspert rozwoju lokalnego
• Możliwości wyboru kierunków rozwoju nie mamy zbyt wiele
• Funkcje, które możemy rozwijać na obszarach wiejskich można zamknąć w czterech podstawowych: rolnicza, mieszkaniowa, usługowa i przemysłowa.
• Te funkcje oznaczmy jako „klocki” o różnych kolorach i spróbujmy je ułożyć tak aby odpowiadały one obecnej konfiguracji lokalnej.
19
Rysunek 3. Schemat przekształceń funkcjonalnych gmin
rolnicza mieszkaniowa usługowa przemysłowaFunkcja:
Funkcje towarzyszące: transportowa, łącznościowa.
Funkcje towarzyszące: turystyczna, wypoczynkowa, rekreacyjna, uzdrowiskowa.
Źródło: opracowanie własne na podstawie „Strategie rozwoju funkcji pozarolniczych województwa małopolskiego” D. Sochackiej i innych [1999] s. 413.
20
Określenie wartości dodanej w zakresie:
• Rozwoju/podtrzymania funkcji rolniczej (funkcje te nie powinny całkowicie zaniknąć),
• Rozwoju funkcji mieszkaniowej,• Rozwoju funkcji usługowej,• Rozwoju funkcji przemysłowej.
21
Wskazywany przez doradcę tematyczny zakres wykorzystania potencjału
• Wynikać powinien z wiedzy eksperckiej (znajomości teorii i praktyki rozwoju lokalnego)
• Doradca nie tylko wskazuje na przyrost wartości dodanej ale także potrafi podpowiedzieć wspieranie jakich funkcji przyniesie relatywnie większy efekt dodany
• Dla przykładu: doradca podpowiada działania z zakresu sprzedaży bezpośredniej i marketing artykułów rolnych na małą skalę – ostateczna decyzja zawsze w rękach LGD.
22
Doradca pomaga dostrzec szansę
• Po wyborze zakresu tematycznego należy się zastanowić nad bardziej szczegółowymi pytaniami.
• Dla przykładu ważne jest pytanie o to w jaki sposób utrzymać dostępność powstałej infrastruktury i kto ma to robić oraz jak może w tym pomóc LGD?
23
Rysunek 2. Lokalna Grupa Działania może łączyć różne inicjatywy
w spójną całość - doradca pobudza kreatywność
Źródło: opracowanie własne.
24
Doradcy źródłem inspiracji, np. jak wykorzystać sale wiejskie?
• Można prowadzić w nich szkolenia, spotkania tematyczne grup zainteresowań,
• Mogą one być i już są miejscem, gdzie udostępniany jest Internet dla mieszkańców wsi,
• Można pomyśleć o sfinansowaniu w ramach nowego okresu odnawialnych źródeł energii przy każdym z tych miejsc – promocja proekologicznej aktywności mieszkańców (dobre przykłady)
25
Doradcy poznają przykłady rozwiązania konkretnego problemu np. czas wolny
starszych osób
• Uruchomienie uniwersytetu trzeciego wieku, którego zajęcia odbywają się w każdej lokalizacji (sali wiejskiej) po kolei,
• Gry, hobby, grupy zainteresowań osób starszych,
• Lokalne miejsce wymiany myśli i wiedzy.
26
Doradcy mogą pokazywać możliwości – LGD podejmuje decyzje
• Dla przykładu: organizowanie imprez integracyjnych dla firm (w tym czasie dzieci pod specjalistyczną opieką – wyjazdy rodzinne)
• Ten i inne pomysły wynikać powinny z uwarunkowań lokalnych obszaru.
• Nikt tych uwarunkowań nie zna lepiej niż ich mieszkańcy i poprzez kontakt z terenem samo LGD.
27
Podsumowanie
• Doradcy są w stanie ocenić wartość pomysłów projektowych z perspektywy pracy z różnymi Lokalnymi Grupami Działania.
• Praca z Grupą wnosi wartość poznawczą dla eksperta, który – co tu dużo mówić – uczy się też od osób pracujących w LGD.
• Być może to jest największa wartością dodaną, że zaczęliśmy się bardziej przyglądać rozwojowi danego miejsca i dobre praktyki przenosić w inne im podobne.
28
Dziękuję za uwagę