Rok CVI LIPIEC GRUDZIEŃ 2016 Nr 2 (1065)gfx.archwwa.pl/wp-content/uploads/2017/01/WA_2_2016... ·...

Półrocznik Duchowieństwa Archidiecezji Warszawskiej

Rok CVI LIPIEC – GRUDZIEŃ 2016 Nr 2 (1065)

Warszawa Miodowa 17/19

Podsumowanie Jubileuszu Miłosierdzia

Instrukcja „Ad resurgendum cum Christo”

List pasterski Episkopatu Polski z okazji Roku św. Brata Alberta

Przesłanie Kościołów w Polsce w sprawie uchodźców

Wykaz parafii po zmianie nazwy wg stanu na 30 grudnia 2016 roku

Otwarcie Świątyni Opatrzności Bożej dla wiernych

Komunikat Kancelarii Kurii odnośnie funkcji świadka chrztu

Informacja dla księży proboszczów i rektoróww związku z aktami apostazji przesyłanymi drogą elektroniczną

Program działania Akcji KatolickiejArchidiecezji Warszawskiej na rok 2017

Małgorzata WyszkowskaZłoty jubileusz konsekracji kościoła pw. NMP Królowej Pokoju w Baniosze,

15.11.1966 – listopad 2016

Agata MirekWysiedlenia sióstr zakonnych w 1954 r. na Śląsku.

Obozy pracy dla zakonnic w Polsce w latach 1954–1956

Ks. Wiesław KądzielaU „Pani na Lesznie”

ISSN 0209-3804

Wydawca: Wydawnictwo Głosimy Sp. z o.o.

ul. Wiązana 6a/2

04-765 Warszawa

www.glosimy.pl

Nakład 450 egz.

Redaktor naczelny: ks. kan. dr Piotr Odziemczyk

Tel. Kurii: (22) 531 72 00, tel. wicekanclerza Kurii: (22) 531 72 71

Adres redakcji: 00-246 Warszawa, ul. Miodowa 17/19

Pismo urzędowe dla duchowieństwa rozsyłane bezpłatnie

Korekta: Beata Gołkowska, www.beatus.biz

Skład: Marzena Rosochacz

Do użytku wewnętrznego

Errata do nr 1 (1064) – na str. 51, pkt 13 powinien brzmieć: „Odstępca nie może za-wrzeć małżeństwa bez zezwolenia ordynariusza miejsca z zachowaniem przepisów określonych w kan. 1125 oraz kan. 1071 par. 1 nr 4 i 5, kan. 1071 par. 2 KPK”.

1

Drodzy Czytelnicy,

Wraz z początkiem roku kończymy wydanie kolejnego numeru „Wiado-mości Archidiecezjalnych Warszawskich”, stąd znajdziecie w nim różne podsumowania oraz plany związane z nowym rokiem. Akcja Katolicka, która w 2016 roku obchodziła jubileusz 20-lecia swojego istnienia w Archi-diecezji Warszawskiej, prezentuje np. program pracy na rok 2017, w dziale Stolica Apostolska podsumowujemy Jubileusz Miłosierdzia, a w dziale Z życia Archidiecezji piszemy o minionych wydarzeniach, z których naj-ważniejszym były ŚDM w Krakowie i związane z nimi Dni w Diecezjach oraz na terenie naszej archidiecezji otwarcie dla wiernych Świątyni Opatrz-ności Bożej, co miało miejsce w Dzień Niepodległości.

Zachęcamy do zapoznania się z ciekawym artykułem Agaty Mirek o wysiedleniu sióstr zakonnych w 1954 r. na Śląsku i obozach pracy dla zakonnic w Polsce w latach 1954–1956, który znajdziecie w dziale Varia.

W dziale Stolica Apostolska zamieszczamy Instrukcję „Ad resurgen-dum cum Christo” dotyczącą pochówku ciał zmarłych oraz przechowywania prochów w przypadku kremacji, piszemy o Konstytucji apostolskiej papieża Franciszka na temat życia kontemplacyjnego, a także m.in. o nowych świę-tych Kościoła i prześladowanych za wiarę.

Publikujemy ważne komunikaty kurialne oraz dekrety naszego metro-polity. Wśród nich – o dyspensowaniu uczestników przyjęcia weselnego od spożywania pokarmów mięsnych w dni pokutne, poza okresem Wielkiego Postu, o zmianie granic między parafiami, a także komunikat kancelarii Kurii w związku z pojawiającymi się przypadkami, w których niektórzy proponują katolikom żyjącym w związku niesakramentalnym wejście w funkcję „świadka chrztu” i inne. Informujemy o powołaniu duszpasterza krwiodawców Archidiecezji Warszawskiej i o nowych prezesach zarządów Akcji Katolickiej.

Wydział Duszpasterstwa Rodzin przekazuje wiadomości m.in. na temat powstałego przy parafii św. Huberta w Zalesiu Górnym Szpitalika Małżeń-skiego i o przygotowaniu do sakramentu małżeństwa.

Witamy wśród nas nowych diakonów, którzy 8 grudnia przyjęli świę-cenia, a także akolitów i lektorów.

2

Składam wszystkim duszpasterzom wielu łask Bożych w Nowym Roku, aby każdy dzień był przepełniony Bożą obecnością wśród rozmai-tych wydarzeń związanych ze służbą wiernym, żeby nie zabrakło czasu na cichą modlitwę i zwykły odpoczynek po trudach pracy.

Życzę dobrej lektury

Ks. kan. dr Piotr OdziemczykRedaktor naczelny

3

Dział urzędowy

STOLICA APOSTOLSKA

Jubileusz 80-lecia papieża Franciszka17 grudnia 2016 roku papież Franciszek skończył 80 lat. Dla papieża był to zwykły dzień pracy, choć rozpoczął go trochę później niż zwykle, Mszą św. w Kaplicy Paulińskiej Pałacu Apostolskiego, a koncelebrowali ją z papieżem mieszkający w Rzymie kardynałowie. Każdy z wiernych mógł złożyć papieżowi Franciszkowi życzenia e-mailowo.

Podsumowanie Jubileuszu Miłosierdzia20 listopada 2016 roku dobiegł końca Nadzwyczajny Jubileusz Miłosier-dzia rozpoczęty 8 grudnia 2015 roku. Uroczyste zamknięcie Bram Miło-sierdzia w całym Kościele nastąpiło w niedzielę 13 listopada, tydzień przed zamknięciem Roku Miłosierdzia przez papieża Franciszka. Odpusty jubi-leuszowe związane z przejściem przez Bramy Miłosierdzia można było uzyskać do niedzieli Chrystusa Króla włącznie; tego bowiem dnia papież Franciszek zamknął Drzwi Święte Bazyliki św. Piotra w Rzymie i tym samym zakończył się w całym Kościele Rok Miłosierdzia.

W czterech papieskich bazylikach Wiecznego Miasta: św. Piotra w Watykanie, św. Jana na Lateranie, Matki Bożej Większej i św. Pawła za Murami otwarto Bramy Miłosierdzia. Jak policzono spośród zareje-strowanych pielgrzymów, do 19 listopada 2016 roku Bramę przekroczyło 21 212 926 osób.

W Warszawie uroczyste zamknięcie Drzwi Świętych nastąpiło pod-czas Mszy św. o godz. 12.30, sprawowanej w katedrze warszawsko-praskiej św. Michała Archanioła i św. Floriana Męczennika, pod przewodnictwem abpa Henryka Hosera.

Ojciec Święty rozesłał na cały świat 1071 kapłanów-misjonarzy miło-sierdzia (w tym 76 z Polski), którym udzielił władzy rozgrzeszenia z grze-chów zastrzeżonych Stolicy Apostolskiej i powierzył zadanie głoszenia „radości przebaczenia”. Przyznał także wszystkim księżom prawo do roz-grzeszania z grzechu aborcji.

Papież w soboty głosił audiencje jubileuszowe, organizowane 11 razy, niezależnie od środowych audiencji ogólnych. Odbyły się one:

4

20 stycznia, 20 lutego, 12 marca, 9 kwietnia, 30 kwietnia, 14 maja, 18 czerwca, 30 czerwca, 10 września, 22 października i 12 listopada.

Organizacją wydarzeń jubileuszu zajmowała się Papieska Rada ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji, która uruchomiła oficjalną stronę jubi-leuszu (http://www.iubilaeummisericordiae.va), dostępną w siedmiu języ-kach: włoskim, angielskim, hiszpańskim, portugalskim, francuskim, nie-mieckim i polskim.

Do Watykanu przybyło wielu pielgrzymów ze wszystkich części świata. W przeciągu roku swój jubileusz obchodziły osoby, ruchy i stowa-rzyszenia żyjące w sposób szczególny duchowością miłosierdzia. Był też osobny jubileusz wolontariatu, połączony z kanonizacją bł. Matki Teresy z Kalkuty.

W lipcu papież Franciszek udał się z wizytą apostolską do Polski, gdzie miały miejsce Światowe Dni Młodzieży. Było to centralne wydarzenie jubi-leuszowe poza Rzymem.

Nie zabrakło inicjatyw modlitewnych, jak „24 godziny dla Pana”, która związana była z udzielaniem sakramentu pokuty do późnych godzin noc-nych i adoracją eucharystyczną, a także czuwanie modlitewne dla ludzi potrzebujących pocieszenia, pod hasłem „Osuszyć łzy”.

Do Rzymu przybywały osoby z różnych krajów w pielgrzymkach naro-dowych. Polska pielgrzymka narodowa przebywała w Wiecznym Mieście w dniach 20–23 października. Była ona jednocześnie dziękczynieniem za wizytę papieża w Polsce i za 1050 lat chrześcijaństwa w naszym kraju. Wzięło w niej udział siedem tys. wiernych. Przez cztery dni pielgrzymowa-nia siedem tys. wiernych z Polski modliło się w najważniejszych rzymskich świątyniach, spotkało się z Ojcem Świętym podczas jubileuszowej audien-cji generalnej, nawiedziło grób Jana Pawła II oraz najważniejsze miejsca wiary chrześcijańskiej.

Szczególne miejsce w Roku Miłosierdzia poświęcono sakramentowi pokuty. Raz w miesiącu miały miejsce tzw. „piątki miłosierdzia”. Wów-czas papież zwracał uwagę na potrzebę pełnienia uczynków miłosierdzia co do duszy i co do ciała. W ramach swoich działań papież spotykał się z chorymi, uzależnionymi, z ludźmi zepchniętymi na margines, odwiedzał ich w placówkach pomocy.

Przy okazji jubileuszu więźniów, Franciszek zaapelował do „kompe-tentnych władz cywilnych wszystkich krajów” o możliwość ogłoszenia amnestii – „aktu łaski, wobec tych więźniów, których uzna się za odpowied-nich do skorzystania z tego środka”. Na papieskie wezwanie zareagowały tylko władze komunistycznej Kuby i muzułmańskiego Pakistanu.

5

Na Kubie ułaskawiono 787 osadzonych, w tym – ze względów huma-nitarnych – kobiety, ludzi młodych i chorych. Wyłączono natomiast tych, którzy dopuścili się zabójstwa, gorszenia niepełnoletnich, gwałtu, handlu narkotykami i innych czynów społecznie szkodliwych.

Z kolei w Pakistanie wypuszczono na wolność 69 osadzonych w cen-tralnym więzieniu, w mieście Faisalabad, którzy wprawdzie odbyli już kary za niewielkie przestępstwa, nie są jednak w stanie zapłacić kar pieniężnych, które także zostały im zasądzone.

W Paragwaju z aktu łaski skorzystało 16 osób. Zarówno władze Paki-stanu, jak i Paragwaju zapowiedziały także polepszenie bardzo złych warunków, w jakich przebywają więźniowie. Nie wykluczają też dalszych zwolnień.

Na zakończenie Jubileuszu Miłosierdzia papież podpisał 20 listopada list apostolski Misericordia et misera, wskazujący drogę dalszego życia miłosierdziem w Kościele.

Na podstawie wiadomości KAI przygotował ks. kan. dr Piotr Odziemczyk

Pielgrzymka papieża Franciszka do Polski27.07–31.07.2016

PLAN PIELGRZYMKI:

• 27.07.2016 – papież Franciszek na WaweluSpotkanie z polskimi biskupami w Katedrze WawelskiejPrzemówienie do władz i korpusu dyplomatycznego na Wawelu

• 28.07.2016 – Msza św. w Częstochowie; homilia papieża Franciszka wygłoszona na Jasnej GórzePowrót do Krakowa i wygłoszenie przemówienia na BłoniachWieczorem wystąpienie w Oknie Papieskim

• 29.07.2016 – przemówienie papieża Franciszka podczas wizyty w szpi-talu dziecięcym w Prokocimiu Droga Krzyżowa na Błoniach krakowskichSpotkanie w Oknie Papieskim

• 30.07.2016 – Łagiewniki, Sanktuarium Bożego Miłosierdzia Msza św. z homilią papieską w Krakowie-Łagiewnikach, spotkanie z duchowieństwem i osobami życia konsekrowanego

6

Przemówienie Ojca Świętego na Campus Misericordiae podczas modli-tewnego czuwania z młodzieżą

• 31.07.2016 – Msza św. na Campus Misericordiae i homilia papieża FranciszkaModlitwa Anioł Pański z rozważaniami papieżaSpotkanie z wolontariuszami w hali Tauron Arena Ostatnie spotkanie w Oknie Papieskim i podziękowania

Homilia Ojca Świętego Franciszka wygłoszona podczas Mszy św. z duchowieństwem

i osobami życia konsekrowanegoSanktuarium św. Jana Pawła II

w Łagiewnikach, 30 lipca 2016 roku

Fragment Ewangelii, który wysłuchaliśmy (por. J 29, 19–31), mówi nam o miejscu, o uczniu i o księdze.

Miejscem jest to, gdzie przebywali uczniowie w wieczór Wielkanocny: o nim powiedziane jest jedynie, że drzwi były zamknięte (w. 19). Osiem dni później uczniowie przebywali jeszcze w tym domu, a drzwi nadal były zamknięte (w. 26). Jezus wchodzi do niego, staje pośrodku i przynosi swój pokój, Ducha Świętego i odpuszczenie grzechów, jednym słowem: miło-sierdzie Boga. W tym zamkniętym miejscu silnie rozbrzmiewa zachęta, jaką Jezus kieruje do swoich uczniów: „Jak ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam” (w. 21).

Jezus posyła. Od samego początku pragnie On, aby Kościół wychodził, aby szedł do świata. Chce, aby to czynił tak, jak On sam tego dokonał, jak On został przez Ojca posłany na świat: nie jako potężny, ale w postaci sługi (por. Flp 2, 7), nie „aby Mu służono, lecz żeby służyć” (Mk 10, 45) i nieść dobrą nowinę (por. Łk 4, 18); podobnie też ci, którzy do Niego należą, są posłani w każdym czasie. Uderzający kontrast: podczas gdy uczniowie zamykali drzwi ze strachu, Jezus posyła ich na misję; chce, aby otworzyli drzwi i wyszli szerzyć z mocą Ducha Świętego przebaczenie i pokój Boży.

To wezwanie skierowane jest także do nas. Jakże nie usłyszeć tu echa wielkiej zachęty świętego Jana Pawła II: „Otwórzcie drzwi!”? Jednak w naszym życiu, kapłanów i osób konsekrowanych często może pojawić się pokusa, by ze strachu lub wygody pozostać trochę zamkniętymi w nas

7

samych i w naszych środowiskach. Jezus jednak wskazuje drogę tylko w jednym kierunku: wyjść z naszych ograniczeń. To podróż bez biletu powrotnego. Chodzi o to, by dokonać wyjścia z naszego „ja”, aby stracić swoje życie dla Niego (por. Mk 8, 35), idąc drogą daru z samego siebie. Z drugiej strony, Jezus nie lubi dróg przemierzanych połowicznie, przy-mkniętych drzwi, podwójnego życia. Wymaga, by wyruszyć w drogę bez obciążeń, wyjść, rezygnując ze swoich zabezpieczeń, mocni jedynie w Nim.

Innymi słowy, życie Jego najbliższych uczniów, do których grona jeste-śmy powołani, składa się z konkretnej miłości, czyli służby i dyspozycyjno-ści; jest to życie, gdzie nie ma przestrzeni zamkniętych i własności prywat-nych, dla własnej wygody. Ten, kto postanowił upodobnić całe swoje życie do Jezusa, nie wybiera już swoich własnych miejsc, ale idzie tam, gdzie został posłany; gotów odpowiedzieć Temu, Który go wzywa, nie wybiera już nawet czasu dla siebie. Dom, w którym mieszka, nie należy do niego, ponieważ Kościół i świat są otwartymi miejscami jego misji. Jego skarbem jest wpro-wadzać Pana w środek życia, nie szukając innego skarbu dla siebie. W ten sposób unika sytuacji samozadowolenia, które postawiły by go w centrum, nie staje na chwiejnych postumentach potęg światowych, ani nie opiera się na wygodach, które osłabiają ewangelizację; nie marnuje czasu na planowaniu bezpiecznej i zasobnej przyszłości, aby uniknąć ryzyka stania się odizolowa-nym i skrytym, zamkniętym w ciasnych murach egoizmu bez nadziei i rado-ści. Zadowolony w Panu, nie zadowala się życiem przeciętnym, ale płonie pragnieniem świadczenia i dotarcia do innych; lubi ryzyko i wychodzi, nie ograniczony drogami już wytyczonymi, lecz otwarty i wierny trasom wskaza-nym przez Ducha Świętego: przeciwny wegetacji, uradowany z ewangelizacji.

Po drugie, w dzisiejszej Ewangelii pojawia się postać jedynego ucznia nazwanego z imienia – Tomasza. W swoim wątpieniu i pragnieniu zrozu-mienia uczeń ten, również dość uparty, jest trochę do nas podobny i żywimy do niego sympatię. Nie wiedząc o tym, sprawia nam wielki dar: przybliża nas do Boga, bo Bóg nie ukrywa się wobec tego, kto Go szuka. Jezus uka-zuje jemu swoje chwalebne rany, każe mu dotknąć nieskończonej czułości Boga, żywych znaków tego, jak wiele wycierpiał z powodu miłości do ludzi.

Dla nas, uczniów, bardzo ważne jest umieszczenie naszego czło-wieczeństwa w kontakcie z ciałem Pana, czyli zaniesienie Mu z ufnością i pełną szczerością, aż do końca, tego czym jesteśmy. Jezus, jak powiedział siostrze Faustynie, cieszy się, gdy mówimy Mu o wszystkim, nie nuży się wydarzeniami naszego życia, które już zna, oczekuje, że będziemy się nimi dzielić, a nawet opisem naszych dni (por. Dzienniczek, 6.09.1937). W ten sposób poszukuje się Boga w takiej modlitwie, która byłaby przejrzysta

8

i nie zapominała o wyznaniu i zawierzeniu bied, trudów i przeciwieństw. Serce Jezusa zdobywa się szczerym otwarciem, sercem, które potrafi rozpo-znać i opłakiwać swoje słabości, z ufnością, że właśnie tam działać będzie Boże miłosierdzie. Czego Jezus od nas oczekuje? Pragnie On serc naprawdę konsekrowanych, które żyją przebaczeniem otrzymanym od Niego, aby je przelewać ze współczuciem na braci. Jezus poszukuje serc otwartych i deli-katnych wobec słabych – w żadnym wypadku surowych; serc uległych i przejrzystych, które nie udają wobec tych, którzy mają w Kościele zadanie wskazywania drogi. Uczeń nie waha się stawiać sobie pytań, ma odwagę prze-żywania wątpliwości i zanoszenia ich Panu, formatorom i przełożonym, bez kalkulacji i powściągliwości. Wierny uczeń dokonuje czujnego i nieustannego rozeznania, wiedząc, że serce trzeba wychowywać każdego dnia, począwszy od uczuć, aby uniknąć wszelkiej dwulicowości w postawach i w życiu.

Apostoł Tomasz pod koniec swego żarliwego poszukiwania nie tylko uwierzył w zmartwychwstanie, ale znalazł w Jezusie cały sens swego życia, odnalazł w Nim swego Pana; powiedział Mu: „Pan mój i Bóg mój” (w. 28). Warto, abyśmy codziennie modlili się tymi wspaniałymi słowami, którymi możemy Mu powiedzieć: Jesteś moim jedynym dobrem, drogą mojego piel-grzymowania, sercem mojego życia, wszystkim.

W ostatnim wersie, który usłyszeliśmy, mowa jest o księdze: chodzi o Ewangelię, w której nie opisano wielu innych znaków dokonanych przez Jezusa (w. 30). Możemy zrozumieć, że po wielkim znaku Jego miłosier-dzia, nie trzeba było dodawać już innego. Istnieje jednak pewne wyzwa-nie, jest miejsce na znaki dokonane przez nas, którzy otrzymaliśmy Ducha miłości i jesteśmy powołani do szerzenia miłosierdzia. Można powiedzieć, że Ewangelia, żywa księga Bożego miłosierdzia, którą trzeba nieustannie czytać i odczytywać na nowo, ma wciąż na końcu białe karty: pozostaje księgą otwartą, do której pisania jesteśmy powołani – tym samym stylem, to znaczy wypełniając dzieła miłosierdzia. Pytam was: jak wyglądają karty księgi każdego z was? Czy są codziennie zapisywane? Czy są trochę zapi-sywane, a trochę nie? Czy może są puste? Niech nam w tym pomoże Matka Boża: Ona, która w pełni przyjęła Słowo Boże w życiu (por. Łk 8, 20–21), niech da nam łaskę bycia żyjącymi pisarzami Ewangelii; niech nasza Matka Miłosierdzia uczy nas troszczyć się konkretnie o rany Jezusa w naszych potrzebujących braciach i siostrach, zarówno bliskich, jak i dalekich, cho-rego i migranta, ponieważ służąc cierpiącym oddajemy cześć ciału Chry-stusa. Niech Maryja Panna pomaga nam poświęcać się aż do końca na rzecz dobra powierzonych nam wiernych i nieść brzemiona jedni drugich, jak prawdziwi bracia i siostry we wspólnocie Kościoła, naszej świętej Matki.

9

Drodzy bracia i siostry, każdy z nas nosi w głębi serca najbardziej oso-bistą kartę księgi miłosierdzia Boga: jest to historia naszego powołania, głos miłości, która pociągnęła i zmieniła nasze życie, prowadząc nas do porzu-cenia wszystkiego na Jego słowo i pójścia za Nim (por. Łk 5, 11). Ożywmy dziś z wdzięcznością pamięć o Jego wezwaniu, silniejszym niż jakikolwiek opór i trud. Kontynuując celebrację eucharystyczną, centrum naszego życia, dziękujmy Panu, bo wszedł w nasze zamknięte drzwi ze swoim miłosier-dziem; bo, podobnie jak Tomasza, wezwał nas po imieniu; bo daje nam łaskę dalszego pisania Jego Ewangelii miłości.

Za: KEP

List Ojca Świętego do Przewodniczącego Episkopatu po pielgrzymce do Polski

Czcigodny BratArcybiskup Stanisław GądeckiArcybiskup PoznańskiPrzewodniczący Konferencji Episkopatu Polski

Po powrocie z Podróży Apostolskiej do Polski, pragnę ponowić wyrazy mojej żywej wdzięczności dla Ciebie, Biskupów, kapłanów, osób konse-krowanych i wiernych świeckich, za serdeczne przyjęcie i za zaangażowa-nie, z jakim została przygotowana moja wizyta. Jestem głęboko wzruszony waszą mocną wiarą, niezachwianą nadzieją, jaką zachowaliście pomimo trudności i tragedii, i żarliwą miłością, która ożywia wasze pielgrzymowa-nie ludzkie i chrześcijańskie.

W sposób szczególny jest mi drogie intensywne wspomnienie celebra-cji Eucharystii w Sanktuarium w Częstochowie, w 1050. rocznicę Chrztu Polski, jak również wzruszające, modlitewne zatrzymanie się w obozie kon-centracyjnym w Auschwitz. Wielką radość sprawia mi powracanie myślą do spotkań z młodymi pochodzącymi z różnych narodów.

Zapewniam o mojej modlitwie, aby Kościół w Polsce kontynuował z wytrwałością i odwagą swoją drogę, świadcząc wobec wszystkich o miło-siernej miłości Pana. Również Wy módlcie się za mnie. Z serca Wam błogo-sławię.

Z braterskim pozdrowieniem,Franciscus

BP KEP

10

Instrukcja „Ad resurgendum cum Christo” dotycząca pochówku ciał zmarłych

oraz przechowywania prochów w przypadku kremacjiAby zmartwychwstać z Chrystusem, należy umrzeć z Chrystusem, należy „opuścić nasze ciało i stanąć w obliczu Pana” (2 Kor 5, 8). W instrukcji Piam et constantem z dnia 5 lipca 1963 roku, ówczesne Święte Oficjum ustanowiło, by „wiernie dochowywać zwyczaju grzebania ciał wiernych zmarłych”, dodając jednak, że kremacja nie jest „sama w sobie sprzeczna z religią chrześcijańską” i aby nie odmawiano już sakramentów i uroczysto-ści pogrzebowych tym, którzy poprosili o kremację po śmierci, pod warun-kiem, że wybór ten nie był podyktowany wolą „odrzucenia chrześcijańskich dogmatów, albo w duchu sekciarskim, albo też pod wpływem nienawiści wobec religii katolickiej i Kościoła”1. Owa zmiana dyscypliny kościelnej została później wprowadzona do Kodeksu Prawa Kanonicznego (1983) oraz do Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich (1990).

Tymczasem praktyka kremacji rozpowszechniła się znacząco w dużej liczbie krajów, ale jednocześnie rozpowszechniły się także nowe idee, sprzeczne z wiarą Kościoła. Po dokładnym wysłuchaniu Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Papieskiej Rady ds. Tekstów Prawnych oraz licznych Konferencji Episkopatów i Synodów Biskupich Kościołów Wschodnich, Kongregacja Nauki Wiary uznała za właściwe opublikować nową Instrukcję, w celu potwierdzenia przyczyn doktrynal-nych i duszpasterskich, dla których preferuje się pochówek ciał, oraz wydać normy dotyczące przechowywania prochów w przypadku kremacji.

Zmartwychwstanie Jezusa jest kulminacyjną prawdą wiary chrześci-jańskiej, głoszoną jako zasadnicza część Tajemnicy Paschalnej od samych początków chrześcijaństwa: „Przekazałem wam to, co przejąłem: że Chry-stus umarł – zgodnie z Pismem – za nasze grzechy, że został pogrzebany, że zmartwychwstał trzeciego dnia, zgodnie z Pismem: i że ukazał się Kefa-sowi, a potem Dwunastu” (1 Kor 15, 3–5). Przez swoją śmierć i zmartwych-wstanie, Chrystus uwolnił nas od grzechu i dał nam dostęp do nowego życia: „Jak Chrystus powstał z martwych dzięki chwale Ojca, także i my możemy wkroczyć w nowe życie” (Rz 6, 4). Ponadto, Chrystus zmartwych-wstały jest początkiem i źródłem naszego przyszłego zmartwychwstania: „Chrystus zmartwychwstał jako pierwszy spośród tych, co pomarli…; i jak w Adamie wszyscy umierają, tak też w Chrystusie wszyscy będą ożywieni”

1 AAS 56 (1964), 822–823.

11

(1 Kor 15, 20–22). Jeśli prawdą jest, że Chrystus wskrzesi nas „w dniu ostatecznym”, jest również prawdą, pod pewnym względem, że już zmar-twychwstaliśmy z Chrystusem. Przez chrzest bowiem jesteśmy zanurzeni w śmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa i sakramentalnie do Niego upodob-nieni: „jako razem z Nim pogrzebani w chrzcie, w którym też razem zostali-ście wskrzeszeni przez wiarę w moc Boga, który Go wskrzesił” (Kol 2, 12). Zjednoczeni z Chrystusem przez chrzest, już teraz uczestniczymy w sposób rzeczywisty w życiu Chrystusa zmartwychwstałego (por. Ef 2, 6). Dzięki Chrystusowi w chrześcijaństwie śmierć ma znaczenie pozytywne. Kościół w liturgii modli się: „Albowiem życie Twoich wiernych, o Panie, zmienia się, ale się nie kończy, i gdy rozpadnie się dom doczesnej pielgrzymki, znajdą przygotowane w niebie wieczne mieszkanie”2.

Z chwilą śmierci dusza zostaje oddzielona od ciała, ale w zmartwychwsta-niu Bóg przywróci niezniszczalne życie naszemu przekształconemu ciału, jednocząc je ponownie z naszą duszą. Również w naszych czasach Kościół wezwany jest do głoszenia wiary w zmartwychwstanie: „Zmartwychwstanie zmarłych jest wiarą chrześcijan: wierząc w nie, nimi jesteśmy”3.

Idąc za starodawną tradycją chrześcijańską, Kościół usilnie zaleca, by ciała zmarłych chowane były na cmentarzu lub w miejscu świętym4.We wspomnieniu śmierci, pogrzebania i zmartwychwstania Pana, tajem-nicy, w świetle której objawia się chrześcijański sens śmierci5, pochówek jest przede wszystkim najbardziej odpowiednią formą wyrażenia wiary i nadziei w zmartwychwstanie ciała6.

Kościół, który jak Matka towarzyszył chrześcijaninowi podczas jego ziemskiej pielgrzymki, ofiaruje Ojcu, w Chrystusie, dziecko Jego łaski i powierza ziemi jego śmiertelne szczątki w nadziei, że zmartwychwstanie w chwale7. Grzebiąc ciała wiernych zmarłych, Kościół potwierdza wiarę w zmartwychwstanie ciała8 i zamierza uwydatnić wysoką godność ludzkiego ciała, jako nierozłącznej części osoby, której historię to ciało współdzieli9. Nie może zatem pozwolić na postawy i obrzędy, które uwzględniają błędne pojęcie śmierci, postrzeganej zarówno jako ostateczne unicestwienie osoby,

2 Mszał Rzymski, Prefacja o zmarłych, I.3 Tertulian, De resurrectione carnis, 1,1: CCL 2, 921.4 Por. Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 1176, § 3; kan. 1205; CCEO, kan. 876, § 3;

kan. 868.5 Por. Katechizm Kościoła Katolickiego, nr 1681.6 Por. tamże, nr 2300.7 Por. 1 Kor 15, 42–44; KKK, nr 1683.8 Por. Święty Augustyn, De cura pro mortuis gerenda, 3, 5: CSEL 41, 628.9 Por. Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska „Gaudium et spes”, nr 14.

12

jak i chwilę jej fuzji z matką naturą lub ze wszechświatem, jako etap w pro-cesie reinkarnacji, lub też jako ostateczne wyzwolenie z „więzienia” ciała.

Ponadto pochówek na cmentarzach lub w innych miejscach świętych właściwie odpowiada współczuciu i szacunkowi, jakie należą się ciałom zmarłych wiernych, które przez chrzest stały się świątynią Ducha Świętego i którymi, „jak narzędziami i naczyniami, w sposób święty posłużył się Duch Święty, aby dokonać wielu dobrych dzieł”10.

Sprawiedliwy Tobiasz wychwalany jest za zasługi zdobyte wobec Boga przez to, że grzebał zmarłych11, a Kościół uważa pochówek zmar-łych za dzieło miłosierdzia wobec ciała12. Na koniec wreszcie pochówek ciał wiernych zmarłych na cmentarzach lub w innych miejscach świętych sprzyja pamięci i modlitwie za zmarłych ze strony rodziny i całej wspólnoty chrześcijańskiej, jak też czczenia męczenników i świętych. Przez pochówek ciał na cmentarzach, w kościołach czy na terenach do tego przystosowa-nych, tradycja chrześcijańska strzegła wspólnoty między żywymi i umar-łymi, i przeciwstawiała się tendencji ukrywania lub prywatyzowania wyda-rzenia śmierci oraz znaczenia, jakie ma ona dla chrześcijan.

Tam, gdzie przyczyny typu higienicznego, ekonomicznego lub spo-łecznego prowadzą do wyboru kremacji – wyboru, który nie może być sprzeczny z jasno wyrażoną wolą zmarłego, lub z jego wolą niebezpod-stawnie domniemaną – Kościół nie dostrzega przyczyn doktrynalnych, by zakazać takiej praktyki, jako że kremacja zwłok nie dotyka duszy i nie uniemożliwia boskiej wszechmocy wskrzeszenia ciała, a więc nie zawiera obiektywnego zaprzeczenia doktryny chrześcijańskiej na temat nieśmier-telności duszy i zmartwychwstania ciała13.

Kościół nadal preferuje pochówek ciał, jako że w ten sposób okazuje się większy szacunek zmarłym; kremacja jednak nie jest zakazana, „chyba że została wybrana z powodów sprzecznych z nauką chrześcijańską”14.

W przypadku braku motywacji sprzecznych z doktryną chrześcijańską, Kościół, po odprawieniu uroczystości pogrzebowych, towarzyszy w kre-macji przez właściwe wskazówki liturgiczne i duszpasterskie, dokładając szczególnej troski, by unikać wszelkiego rodzaju skandalu czy obojętności religijnej.

10 Por. Święty Augustyn, dz. cyt., 3, 5: CSEL 41, 627.11 Por. Tb 2, 9; 12, 12.12 Por. KKK, nr 2300.13 Por. Najwyższa Święta Kongregacja Świętego Oficjum, Instrukcja „Piam et constantem”,

5 lipca 1963: AAS 56 (1964), 822.14 KPK, kan. 1176 § 3; por. Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich, kan. 876 § 3.

13

Kiedy z uzasadnionych przyczyn dokonuje się wyboru kremacji zwłok, prochy zmarłego muszą być przechowywane z zasady w miejscu świę-tym, czyli na cmentarzu, lub jeśli trzeba w kościele albo na terenie prze-znaczonym na ten cel przez odpowiednie władze kościelne. Od samego początku chrześcijanie pragnęli, by ich zmarli byli obiektem modlitw i wspomnień wspólnoty chrześcijańskiej. Ich groby stawały się miejscami modlitwy, pamięci i zadumy. Zmarli wierni są częścią Kościoła, który wie-rzy we wspólnotę „tych, którzy pielgrzymują na ziemi, zmarłych, którzy jeszcze oczyszczają się, oraz tych, którzy cieszą się już szczęściem nieba; wszyscy łączą się w jeden Kościół”15.

Przechowywanie prochów w miejscu świętym może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka odsunięcia zmarłych od modlitwy i pamięci krew-nych i wspólnoty chrześcijańskiej. W ten sposób ponadto unika się możli-wych sytuacji zapomnienia czy braku szacunku, jakie mogą mieć miejsce przede wszystkim po przeminięciu pierwszego pokolenia, jak również nie-odpowiednich czy przesądnych praktyk.

Z wyżej wymienionych powodów przechowywanie prochów w miej-scu zamieszkania nie jest dozwolone. Jedynie w przypadku ważnych i wyjątkowych okoliczności, zależnych od uwarunkowań kulturalnych o charakterze lokalnym, Ordynariusz, w porozumieniu z Konferencją Epi-skopatu lub Synodem Biskupów Kościołów Wschodnich, może udzielić zezwolenia na przechowywanie prochów w miejscu zamieszkania. Prochy jednak nie mogą być rozdzielane między poszczególne ogniska rodzinne i zawsze należy zapewniać im szacunek oraz odpowiednie warunki prze-chowywania.

Aby uniknąć wszelkiego rodzaju dwuznaczności o charakterze pan-teistycznym, naturalistycznym czy nihilistycznym, nie należy zezwalać na rozrzucanie prochów w powietrzu, na ziemi lub w wodzie albo w inny sposób, ani też przerabianie kremowanych prochów na pamiątki, biżuterię czy inne przedmioty, pamiętając, że w stosunku do tego typu postępowania nie można brać pod uwagę przyczyn higienicznych, społecznych czy eko-nomicznych, które mogą prowadzić do wyboru kremacji.

W przypadku gdy zmarły notorycznie żądał kremacji i rozrzucenia własnych prochów w naturze z powodów sprzecznych z wiarą chrześci-jańską, należy, zgodnie z prawem, odmówić przeprowadzenia uroczystości pogrzebowych16.

15 KKK, nr 962.16 KPK, kan. 1184; KKKW, kan. 876 § 3.

14

W czasie audiencji udzielonej w dniu 18 marca 2016 roku niżej pod-pisanemu Kardynałowi Prefektowi, Ojciec Święty Franciszek zatwierdził niniejszą Instrukcję, przyjętą podczas Sesji Zwyczajnej w tej Kongregacji w dniu 2 marca 2016 roku, i polecił ją opublikować.

Rzym, w siedzibie Kongregacji Nauki Wiary, 15 sierpnia 2016 roku, w Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

Gerhard Kard. MüllerPrefekt

† Luis F. Ladaria, S.I.Arcybiskup tytularny Thibica

Sekretarz

Prześladowani za wiaręJak podało Radio Watykańskie, według badań Centrum Studiów nad Nowymi Religiami szacuje się, że w 2016 r. zabitych zostało 90 tys. chrze-ścijan, a od 500 do 600 mln doświadczyło represji z powodu swej wiary.

Papież Franciszek wielokrotnie przypominał, że współcześnie wyznawcy Chrystusa są bardziej prześladowani niż w pierwszych wiekach chrześcijaństwa.

– Nie zapominamy ani też nie próbujemy umniejszyć cierpień przed-stawicieli innych religii, jednak wyraźnie musimy powiedzieć, że to chrze-ścijanie stanowią grupę religijną najbardziej prześladowaną na świecie. Różnice w liczbach podawanych przez niektóre organizacje związane są z różnym podejściem do omawianego zjawiska – powiedział Radiu Waty-kańskiemu prof. Introvigne. – Niektórzy zaliczają tylko te przypadki, gdy ktoś staje w obliczu tragicznego wyboru: „albo zanegujesz swą wiarę, albo umrzesz”, a takich sytuacji są rokrocznie setki. Inni wymieniają katego-rię osób, które świadomie zdawały sobie sprawę z tego, że za pełnienie pewnych dzieł, gestów, czy praktyk może czekać je śmierć. I tu można już mówić o tysiącach ludzi. Jeśli jednak skupimy się na osobach, którym odebrano życie tylko dlatego, że były chrześcijanami, liczba ta sięga 90 tys., co znaczy, iż ktoś zostaje zabity co sześć minut.

Włoski historyk zauważa, że obecnie wyznawcy Chrystusa szczególnie cierpią z ręki przedstawicieli tzw. Państwa Islamskiego. Wskazuje zarazem, iż wszystko inicjuje brak tolerancji, który staje się przedsionkiem najpierw dyskryminacji, a następnie prześladowań.

Na podst. wiadomości Radia Watykańskiego

15

Polscy kapłani w Watykanie

Emerytowany przewodniczący Papieskiej Rady ds. Świeckich kard. Stani-sław Ryłko został 28 grudnia nowym archiprezbiterem i administratorem papieskiej bazyliki większej Matki Bożej Większej (Santa Maria Maggiore). Zastąpił on na tym stanowisku Hiszpana kard. Santosa Abril y Castelló, który w tym samym dniu ustąpił z tego urzędu.

Ks. prof. dr hab. Antoni Żurek z Wydziału Teologicznego, Sekcji w Tar-nowie krakowskiego UPJPII został mianowany przez Ojca Świętego kon-sultorem Kongregacji ds. Edukacji Katolickiej.

Obok niego papież mianował konsultorami tej dykasterii 19 innych osób, w tym dwóch biskupów – rektora Papieskiego Katolickiego Uni-wersytetu Argentyny abpa Victora Manuela Fernándeza i abpa Bernarda Anthony Hebdą z Saint Paul i Minneapolis (USA), ponadto siedmiu kapła-nów, brata zakonnego, ośmiu mężczyzn świeckich i dwie kobiety. Jedna z nich jest zakonnicą, a druga osobą świecką.

Za: KAI

Nowi święci Kościoła

Matka Teresa z Kalkuty została ogłoszona świętą 4 września 2016 roku podczas Mszy św. na placu św. Piotra w Watykanie.

Dwie siostry Misjonarki Miłości przyniosły przed ołtarz relikwie nowej świętej. W drewnianym relikwiarzu w kształcie krzyża znajduje się krew Matki Teresy.

W homilii Franciszek powiedział, że „Matka Teresa przez całe swoje życie była hojną szafarką Bożego miłosierdzia”. Stała się „dyspozycyjną dla wszystkich poprzez przyjęcie i obronę życia ludzkiego, zarówno niena-rodzonego, jak i opuszczonego i odrzuconego”.

W wielojęzycznej modlitwie wiernych proszono Boga m.in. za naj-uboższych tej Ziemi i za prześladowanych chrześcijan, a także za ludzi sprawujących władze, by zawsze szukali prawdziwego dobra człowieka.

We Mszy św. wzięło udział 120 tys. wiernych. Liturgiczne wspomnienie św. Matki Teresy z Kalkuty będzie obcho-

dzone w Kościele 5 września, tak jak było dotychczas po beatyfikacji w 2003 roku.

* * *

16

Papież Franciszek zatwierdził 8 lipca dziewięć dekretów beatyfikacyjnych dotyczących 15 sług Bożych. Wśród nowych kandydatów na ołtarze jest jedna kobieta i jeden świecki. Ośmiu kandydatów to męczennicy.

Oto lista sług Bożych:• Ludwik Antoni Róża (Louis Antoine Rose) Ormières (1809–1890)

– Francuz, kapłan, założyciel Zgromadzenia Sióstr Świętego Anioła Stróża;

• Antoni (Antonio) Arribas Hortigüela i jego sześciu towarzyszy – Hisz-panie, misjonarze Najświętszego Serca Jezusa, męczennicy, zamordo-wani z nienawiści do wiary 29 września 1936 roku;

• Józef (Josef) Mayr-Nusser (1910–1945) – Austriak/Niemiec z Górnej Adygi, uznanie męczeństwa, zamordowany z nienawiści do wiary;

• Alfons (Alfonso) Gallegos (1931–1991) – Meksykanin, działający w USA, z Zakonu Augustianów Rekolektów, biskup;

• Rafał (Rafael) Sánchez García (1911–1973) – Hiszpan, kapłan;• Andrzej Filomen (Andrés Filómeno) García Acosta (1800–1853)

– Hiszpan, działający w Chile, brat zakonny Braci Mniejszych;• Józef (Giuseppe) Marchetti (1869–1896) – Włoch, kapłan ze Zgroma-

dzenia Misjonarzy św. Karola (skalabrynianów);• Jakub (Giacomo) Viale (1830–1912) – Włoch, kapłan Zakonu Braci

Mniejszych, proboszcz;• Maria Pia od Krzyża (Maria Pia della Croce (w świecie Maddalena)

Notari (1847–1919) – Włoszka, zakonnica, założycielka Zgromadzenia Sióstr Ukrzyżowanych Czcicielek Eucharystii.

* * *

16 października 2016 roku ogłoszono kanonizację trzech osób: Salo-mona Leclercqa (lub Leclerca) – Francuza, brata szkolnego, męczennika czasów rewolucji francuskiej; Józefa (José) Sáncheza del Río – Meksyka-nina, męczennika z czasów prześladowań religijnych; Emanuela (Manuela) Gonzáleza García – Hiszpana, biskupa, wielkiego czciciela Eucharystii, założyciela Dzieła Tabernakulów-Kalwarii.

W czasie homilii beatyfikacyjnej papież Franciszek powiedział m.in.: „Święci to mężczyźni i kobiety, którzy dogłębnie wchodzą w tajemnicę modli-twy. Mężczyźni i kobiety, którzy walczą za pomocą modlitwy, pozwalając, aby modlił się i walczył w nich Duch Święty. Walczą aż do końca ze wszystkich swoich sił i zwyciężają, ale nie sami: Pan zwycięża w nich i wraz z nimi”.

17

* * *Niebawem Kościół wyniesie do chwały ołtarzy nowych błogosławionych, z których większość to męczennicy. • Ks. Giovanni Schiavo, (1903–1967), włoski kapłan ze zgromadzenia

św. Józefa. Był misjonarzem w Brazylii. Zmarł na skutek poważnej choroby 27 stycznia 1967 roku w Caxias do Sul.

• Ks. Vicente Queralt Lloret (1894–1936) ze Zgromadzenia Misji (CM) i 20 towarzyszy, w tym kapłanów należących do tego zgromadzenia, pięciu kapłanów diecezjalnych, dwie szarytki i siedem osób świeckich, zamordowanych z nienawiści do wiary.

• Teofil Matulionis (1873–1962), litewski biskup, wieloletni więzień łagrów sowieckich.

• Ks. Stanley Francis Rother (1935–1981), misjonarz w Gwatemali, zgi-nął z rąk uzbrojonych ludzi. Był jednym z 10 kapłanów zamordowa-nych w Gwatemali w tymże roku.

Pozostali przyszli błogosławieni:• Salomon Leclerc;• Józef Sancheza del Río;• Emanuel González Garcíi;• Ludwik Pavoni;• Alfons Maria Fusco;• Józef Brochero;• Elżbieta od Trójcy Przenajświętszej.

PO

Nowi kardynałowie

W 2016 roku papież ogłosił nominacje na kardynałów, którymi zostali: abp Mario Zenari, nuncjusz apostolski w Syrii (Włochy); abp Dieudonné Nzapalainga CSSp, abp Bangui (Republika Środkowoafrykańska); abp Car-los Osoro Sierra, abp Madrytu (Hiszpania); abp Sérgio da Rocha, abp Bra-sílii (Brazylia); abp Blase J. Cupich, abp Chicago (USA); abp Patrick D’Rozario CSC, abp Dakki (Bangladesz); abp Baltazar Enrique Porras Cardozo, abp Méridy (Wenezuela); abp Jozef De Kesel, abp Malines--Brukseli (Belgia); bp Maurice Piat, bp Port-Louis (Mauritius); bp Kevin Joseph Farrell, prefekt Dykasterii ds. Świeckich, Rodziny i Życia, (USA); abp Carlos Aguiar Retes, abp Tlalnepantli (Meksyk); abp John Ribat MSC,

18

abp Port Moresby (Papua Nowa Gwinea); abp Joseph William Tobin CSsR, Abp Newarku (USA); abp Anthony Soter Fernandez, emerytowany abp Kuala Lumpur (Malezja); bp Renato Corti, emerytowany bp Nowary (Włochy); abp Sebastian Koto Khoarai OMI, emerytowany abp Mohale’s Hoek (Lesotho); ks. Ernest Simoni, kapłan archidiecezji Szkodra-Pult (Albania).

Ojciec Święty ogłosił, że kardynałowie: Zenari, Farrell i Simoni będą kardynałami diakonami. Pozostałych 14 będzie kardynałami prezbiterami.

Każdy z nowo mianowanych otrzymał z rąk papieża biret kardynalski i pierścień. Wyznaczono im kościoły tytularne w Rzymie (jest to symbo-liczne włączenie kardynała do prezbiterium diecezji rzymskiej).

BG

Pielgrzymki Ojca Świętego w roku 2016

SZWECJA, 31.10.2016–1.11.2016

Papież Franciszek odwiedził dwa miasta: Malmö i Lund.

Program papieskiej wizyty: • 31 października

8.20 – wylot z portu lotniczego Rzym-Fiumicino11.00 – przylot do międzynarodowego portu lotniczego w Malmö, gdzie nastąpi oficjalne powitanie Ojca Świętego. Na lotnisku papież odbył rozmowę z premierem Szwecji13.50 – wizyta kurtuazyjna u rodziny królewskiej w pałacu Kungshuset w Lund14.30 – wspólna modlitwa ekumeniczna w katedrze luterańskiej w Lund, w czasie której wygłoszona została papieska homilia16.40 – spotkanie ekumeniczne na stadionie Malmö Arena w Malmö z przemówieniem Ojca Świętego18.10 – spotkanie z delegacjami ekumenicznymi w Malmö Arena.

• 1 listopada9.30 – Msza św. na terenie Swedbank Stadion w Malmö z papieską homilią12.30 – oficjalna uroczystość pożegnalna na terenie międzynarodo-wego portu lotniczego w Malmö

19

12.45 – odlot do Rzymu15.30 – przylot na rzymskie lotnisko Ciampino

AZERBEJDŻAN, 30.09–2.10.2016

Pielgrzymka przebiegała pod hasłem „Wszyscy jesteśmy braćmi”. Druga wyprawa obecnego papieża na Kaukaz, po jego wizycie pod koniec czerwca br. w Armenii.

BG

Zmiany w Kodeksie Prawa Kanonicznego i nowa dykasteria na Watykanie

List Apostolski w formie Motu proprio „De concordia inter Codices” prze-widuje uzgodnienie norm Kodeksu Prawa Kanonicznego oraz Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich w sprawach dotyczących małżeństwa i chrztu dzieci.

Zmiany wynikają z nasilenia zjawiska migracji oraz z faktu, że wierni Katolickich Kościołów Wschodnich często zamieszkują na terenach zdomi-nowanych przez Kościół łaciński. Nową treść na mocy papieskiej decyzji mają całe kanony lub niektóre paragrafy kanonów: 111, 112, 535, 868, 1008, 1009, 1111, 1112, 1116 oraz 1127. Dotychczas w kwestiach tych odwoły-wano się przez analogię do Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich.

W Liście Apostolskim w formie Motu proprio papież Franciszek posta-nowił również powołać do życia od 1 stycznia 2017 roku nową dykasterię – ds. Integralnego Rozwoju Człowieka. Obejmuje ona kompetencje dotych-czasowych papieskich rad: „Iustitia et Pax”, „Cor unum”, ds. Duszpaster-stwa Migrantów i Podróżujących oraz ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia. Papież napisał w Liście: „Kościół, w całym swoim istnieniu i działaniu, jest powołany do promowania integralnego rozwoju człowieka w świetle Ewangelii. Rozwój taki dokonuje się przez troskę o niezmierzone dobra, jakimi są sprawiedliwość, pokój i ochrona stworzenia. Następca apostoła Piotra, działając na rzecz utwierdzania tych wartości, nieustannie dostoso-wuje, współpracujące z nim organizmy, by mogły lepiej wychodzić naprze-ciw oczekiwaniom mężczyzn i kobiet, którym z powołania mają służyć. Dlatego, aby urzeczywistniać troskę Stolicy Świętej w wyżej wymienio-nych zakresach, jak również w tym, co dotyczy zdrowia i dzieł miłosier-dzia, ustanawiam Dykasterię do spraw integralnego rozwoju człowieka. Ta Dykasteria będzie szczególnie kompetentna w kwestiach dotyczących

20

migracji, potrzebujących, chorych i wyłączonych, zmarginalizowanych i ofiar konfliktów zbrojnych oraz katastrof naturalnych, więźniów, bezro-botnych i ofiar jakiejkolwiek formy niewolnictwa i tortury”.

Na podstawie informacji prasowych

Konstytucja apostolska papieża Franciszka na temat życia kontemplacyjnego

W lipcu 2016 roku ogłoszono Konstytucję apostolską Franciszka „Vultum Dei quaerere” (VDQ) na temat żeńskiego życia kontemplacyjnego. Doku-ment ukazał się 66 lat po poprzedniej konstytucji tego rodzaju – Sponsa Christi, ogłoszonej przez Piusa XII.

Jego myślą przewodnią jest podkreślenie znaczenia życia kontem-placyjnego w dzisiejszych czasach oraz wskazanie głównych tematów do refleksji i rozeznania, aby siostry klauzurowe mogły jak najlepiej pełnić swe posłannictwo w Kościele.

Kościół jest wdzięczny za ogromny dar, jakim są dla niego zakony kontemplacyjne i ich stała modlitwa.

Tytuł konstytucji wskazuje na „poszukiwanie oblicza Boga”. Zawiera 12 punktów do refleksji i rozeznania, które mają „pomóc siostrom kontempla-cyjnym osiągnąć właściwy cel ich powołania”. Po pierwsze – formacja, która jest drogą umożliwiającą kształtowanie życia na wzór Jezusa. Jest to proces, który nigdy się nie kończy i wymaga postawy ciągłego nawracania się. Papież przypomina, że okres formacji wymaga długiego czasu – od 9 do 12 lat. Po drugie, modlitwa, jako „rdzeń życia konsekrowanego”. Modlitwą nazywa papież „rozszerzenie serca, aby objąć całą ludzkość”. Po trzecie, Słowo Boże, zajmujące centralne miejsce – pierwsze źródło wszelkiej duchowości i począ-tek wspólnoty dla wspólnot. Papież zachęca do lectio divina, które powinno następnie zamienić się w actio, czyli życie Słowem Bożym.

Jako czwarty punkt wymieniono sakramenty eucharystii i pojednania, a jako punkt piąty – życie braterskie we wspólnocie, rozumiane jako „odbi-cie świata w dawaniu się Bogu” i jako „pierwsza forma ewangelizacji”.

Szósty punkt podkreśla autonomię klasztorów, która sprzyja stabil-ności, jedności i kontemplacji wspólnoty. Punkt siódmy mówi natomiast o wadze federacji, jako „struktur wspólnotowych między klasztorami prak-tykującymi ten sam charyzmat”.

Dokument w punkcie dziewiątym wymienia pracę, według benedek-tyńskiej zasady „ora et labora”, czyli „módl się i pracuj”.

21

Temat dziesiąty podejmuje zagadnienie milczenia, jako „słuchanie i przemyśliwanie Słowa”, „ogołacanie samego siebie, aby zrobić miejsce na przyjęcie” oraz słuchanie Boga i krzyku ludzkości.

Ostatnie punkty, jedenasty i dwunasty poświęcone zostały tematyce środków przekazu – są to „narzędzia użyteczne do formacji i komuniko-wania się” oraz ascezie, czyli wstrzemięźliwości, odcięcia się od spraw doczesnych, ofiarowania samych siebie w posłuszeństwie i przejrzysto-ści w relacjach wspólnotowych. Asceza nie oznacza ucieczki od świata. Mniszki pozostają bowiem w ścisłej relacji ze światem zewnętrznym.

Końcowa część dokumentu składa się z 14 punktów określających spo-sób realizacji wcześniejszych punktów.

Przygotował ks. kan. dr Piotr Odziemczyk

22

EPISKOPAT POLSKI

List pasterski Episkopatu Polski z okazji Roku św. Brata Alberta

Drodzy Bracia i Siostry!

Motywem przewodnim dzisiejszej liturgii słowa jest radosna nowina o Emmanuelu – Bogu bliskim każdemu z nas. O Bogu, który jest blisko nie tylko dla tych, którzy z troską Go szukają, ale również o Bogu, który pragnie bliskości tych, którzy poprzez różnego rodzaju nieszczęścia, porażki życiowe czy moralne zagubienie utracili poczucie Jego obecności. Szczyt owego zbli-żenia się Boga do człowieka stanowi Wcielenie Bożego Syna, przyjście na świat poczętego z Maryi Dziewicy Jezusa Chrystusa, który „zbawia swój lud od jego grzechów” (Mt 1,21). Przeżywamy aktualnie ostatni tydzień liturgicznego czasu Adwentu, przygotowując się do świętowania narodzenia Emmanuela, Boga, którego pragnieniem jest bycie z nami.

Rok św. Brata Alberta – kontekst, motywy oraz cel

Z dniem Bożego Narodzenia wiąże się w tym roku specjalna okoliczność. Sto lat temu, właśnie w ten dzień, gdy w południe dzwony wzywały do modlitwy Anioł Pański, narodził się dla nieba św. Brat Albert, opiekun nędzarzy i wydziedziczonych – „Brat naszego Boga”, jak trafnie określił go Karol Wojtyła1. Setna rocznica śmierci stanowi dobrą okazję, by przy-bliżyć wszystkim tę niezwykłą postać poprzez ogłoszenie roku 2016/2017 Rokiem św. Brata Alberta.

Rok poświęcony uczczeniu tego szczególnego Patrona Miłosierdzia sta-nowi doskonałą kontynuację zakończonego niespełna miesiąc temu przez papieża Franciszka Nadzwyczajnego Jubileuszu Miłosierdzia. „Miłosierni jak Ojciec” to hasło, które przyświecało nam w tym czasie i wzywało do odnowienia wiary w Boga – miłosiernego Ojca. Tak odnowiona wiara na skutek doświadczenia Bożej dobroci, przynieść powinna owoce w postaci

1 Brat naszego Boga – to tytuł dramatu Karola Wojtyły, poświęconego postaci Adama Chmielowskiego – Brata Alberta.

23

przemiany serca, które otrzymuje nową wrażliwość, niejako nowe spojrzenie na otaczający nas świat. Prawdziwa przemiana serca z konieczności wyraża się na zewnątrz, w pełnym oddania miłosiernym działaniu na rzecz bliźnich. Taki był właśnie cel tego czasu łaski dla Kościoła ukazany nam przez papieża Franciszka: „aby uczynić świadectwo wierzących jeszcze mocniejszym i skuteczniejszym”2. W bezpośrednim następstwie Jubileuszu Miłosierdzia mamy okazję przyjrzeć się bliżej osobie św. Brata Alberta, który wyraziście ukazuje nam, jak w praktyce urzeczywistniać chrześcijańskie miłosierdzie.

W roku 2016 w naszej Ojczyźnie również przeżywaliśmy 1050. rocznicę Chrztu Polski. Okres ponadtysiącletnich dziejów chrześcijaństwa w naszym Narodzie zaowocował niezliczoną rzeszą świadków wiary: świętych i błogo-sławionych, osób duchownych i świeckich, tych którzy zostali wyniesieni na ołtarze, jak i tych ukrytych i nieznanych. Niewątpliwie do grona znaczących postaci w dziejach Polski należy św. Brat Albert, jako świadek miłosiernej miłości, zwłaszcza wobec ludzi ubogich i opuszczonych.

Rok poświęcony św. Bratu Albertowi wpisuje się dobrze jeszcze z jed-nego powodu w całokształt działań duszpasterskich Kościoła w Polsce. Temat określający charakter tego roku brzmi: świadectwo i misja, a hasłem, które mu przyświeca, są słowa zaczerpnięte z Ewangelii: „Idźcie i głoście” (por. Mk 16,15)3. Jedną z zasadniczych misji chrześcijan to czynne miłosier-dzie, miłość, która przejawia się w konkretnym działaniu. Święty Brat Albert jest bez wątpienia wyrazistym świadkiem niesienia Ewangelii ubogim.

Pragniemy więc w sposób szczególny w nadchodzącym czasie uka-zać tę wyjątkową osobę, jako wzór oraz patrona czynnej miłości bliźniego. Ojciec ubogich, jak nazywamy często św. Brata Alberta, może nas nauczyć jak w praktyce wypełnić nakaz Jezusa: „Bądźcie miłosierni, jak miłosierny jest wasz Ojciec w niebie”. Potrzeba nam takich świadków, aby nasze serca nie stygły, były wciąż i na nowo uwrażliwione na niezliczone biedy ludzkie, abyśmy stale w naszym postępowaniu byli inspirowani „wyobraźnią miło-sierdzia”. Brat Albert wskazuje nam, jak możemy otworzyć nasze serca „na tych wszystkich, którzy żyją na najróżniejszych peryferiach egzystencjal-nych, które często dzisiejszy świat stwarza w sposób dramatyczny”4.

2 Bulla „Misericordiae vultus” Ojca Świętego Franciszka O nadzwyczajnym Jubileuszu Miłosierdzia, TUM Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, Wrocław 2015, s. 4.

3 „Przez Chrystusa, z Chrystusem, w Chrystusie. Przez wiarę i chrzest do świadectwa”, Program duszpasterski Kościoła w Polsce na lata 2013–2017, Wydawnictwo Święty Wojciech, Poznań 2013.

4 Bulla „Misericordiae vultus”…, dz. cyt., s. 24.

24

Adam Chmielowski – św. Brat Albert: powstaniec, malarz, święty opiekun ubogich

Kim był św. Brat Albert, cóż niezwykłego było w tym niepozornym „sza-rym mnichu”, którego klasztorem stał się świat materialnej i moralnej nędzy? Czym zasłużył sobie na miano, którym określali go współcześni: „Najpiękniejszy człowiek swojego pokolenia”5?

Adam Chmielowski, bo tak brzmi jego świeckie imię i nazwisko, przy-szedł na świat 20 sierpnia 1845 r. w Igołomi pod Krakowem. Pochodził z rodziny zubożałej szlachty. Wcześniej stracił obojga rodziców – ojca, gdy miał osiem lat a matkę, gdy miał 14.

Z domu rodzinnego wyniósł solidne podstawy życia religijnego oraz gorący patriotyzm. Na tyle silny, że w 17. roku życia jako jeden z pierwszych zaciągnął się w szeregi powstania styczniowego. W bitwie pod Mełchowem 30 września 1863 r. został ciężko ranny w skutek czego amputowano mu nogę. Dozgonnie naznaczony został stygmatem miłości Ojczyzny.

Po klęsce powstania musiał udać się na emigrację. Był to czas, kiedy zwrócił się w kierunku sztuki. W latach 1870–1874 podejmuje systema-tyczne kształcenie w Akadami Sztuk Pięknych w Monachium. Maluje pierwsze obrazy i rozpoczyna artystyczną karierę. Znawcy przedmiotu zali-czają go do prekursorów polskiego impresjonizmu. Chmielowski uważał, że sztuka nie stanowi wartości samej w sobie, lecz powinna służyć warto-ściom wyższym, z których na pierwszym miejscu stawiał wartości religijne. Pragnął „sztukę i talent i myśli Bogu na chwałę poświęcić”6. W tym celu porzuca świat i wstępuje do nowicjatu oo. jezuitów. Po kilkumiesięcznym pobycie w zakonie odkrył, że Pan Bóg przewidział dla niego inną drogę powołania i misji.

Zwraca się w kierunku pogodnej duchowości św. Franciszka z Asyżu oraz jego idei Trzeciego zakonu dla świeckich. Stał się Patronem i Orędow-nikiem ludzi ubogich, wydziedziczonych, zepchniętych na „egzystencjalne peryferia”. Spotkanie z nędzą ogrzewalni miejskiej na krakowskim Kazi-mierzu, z nieludzkimi warunkami, w jakich przebywał tam tłum nędzarzy, poruszyło go dogłębnie. Postanowił, że ludzi tych w tak przerażającym

5 Najpiękniejszy człowiek mego pokolenia Brat Albert – tytuł książeczki Adolfa Nowaczyń-skiego, Katolicki Uniwersytet Lubelski (1999); Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uni-wersytetu Lubelskiego (1999); Księgarnia św. Wojciecha (1936).

6 Pisma Adama Chmielowskiego (św. Brata Alberta) (1845–1916), wydanie II poprawione i uzupełnione, Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy, Kraków 2004, s.60 n.

25

położeniu nie pozostawi samych sobie i zdecydował się nimi zamieszkać. Wkrótce objął zarząd nad miejską ogrzewalnią i przekształcił ją w przytu-lisko, gdzie każdy potrzebujący mógł znaleźć pożywienie, dach nad głową, a przede wszystkim miłosierne serce. Chcąc w pełni realizować swą misję, 25 sierpnia 1887 r. przywdział habit Trzeciego zakonu św. Franciszka, od tego też czasu zaczął posługiwać się nowym imieniem: Brat Albert. Rok później złożył śluby zakonne. Aby sprostać tak wymagającemu zadaniu, jakim była opieka nad rzeszą ubogich, Brat Albert potrzebował współpra-cowników. Tak powstała nowa wspólnota zakonna nazwana przez Zało-życiela Braćmi Posługującymi Ubogim Trzeciego Zakonu św. Franciszka, popularnie zwana albertynami. Za umowną datę powstania zgromadzenia przyjęto rok 1888. Trzy lata później, w dniu 15 stycznia 1891 r., habit zakonny przybrały pierwsze Siostry Posługujące Ubogim – siostry alber-tynki, które podjęły się opieki nad ubogimi kobietami.

Istnienie obu zgromadzeń Brat Albert oparł na zasadzie ewangelicz-nego ubóstwa. Ojciec ubogich nie chciał posiadać niczego na własność, ani osobiście, ani wspólnotowo. Był przy tym spokojny o rozwój swoich dzieł, ponieważ bez zastrzeżeń ufał Bożej Opatrzności. Inną istotną zasadą, jaką Brat Albert pozostawił swoim naśladowcom, była zasada służby wobec tych, którym nikt inny nie chciał lub nie był w stanie usłużyć. Przytuliska stały się domami, gdzie ludzie bezdomni, nędzarze, niedołężni, żebracy, wyrobnicy bez zajęcia znajdą ratunek w swych ostatecznych potrzebach, a w dalszym celu mogą uzyskać poprawę stanu materialnego przez dobrowolną pracę zarobkową7. Przy tym w swojej posłudze kierował się Brat Albert zasadą powszechności. Święty Paweł, jak słyszeliśmy w dzisiejszej lekcji, uważa się za powołanego, by „pozyskiwać wszystkich pogan dla posłuszeństwa wie-rze” (Rz 1,5). Brat Albert również przyjmuje do swoich przytulisk każdego ubogiego bez względu na narodowość, wyznanie lub pochodzenie.

Aktualność przesłania ojca ubogich

Czego uczy nas dzisiaj św. Brat Albert? Jakie przesłanie nam pozostawia? Uroczysty akt beatyfikacji w 1983 r. oraz kanonizacji w 1989 r. ukazują nam św. Brata Alberta jako wzór dla naszych czasów.

Świadectwo jego życia wskazuje najpierw na prawdę o nierozerwalnej więzi między miłosierdziem a chrześcijaństwem. Św. Jan Paweł II, jesz-cze jako kardynał Karol Wojtyła, ujął tę prawdę oraz świadectwo o niej w sposób następujący: „Miłosierdzie i chrześcijaństwo to jedno i to samo.

7 Pisma Adama Chmielowskiego (św. Brata Alberta), dz. cyt., s. 246.

26

Jeśli nie byłoby miłosierdzia, nie ma chrześcijaństwa… Wyznanie wiary musi się dopełnić wyznaniem miłości…”8. Cóż więc znaczy nasza wiara bez miłosierdzia, bez konkretnego zaangażowania, wyrażającego troskę o bliźniego: chorego, samotnego, opuszczonego, ubogiego duchowo czy materialnie? Ten bliźni nie znajduje się gdzieś daleko. Z tym właśnie bliź-nim utożsamia się sam Chrystus: „cokolwiek uczyniliście jednemu z braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili” (Mt 25,40). W tym bliźnim Bóg staje się Emmanuelem – Bogiem z nami.

Z kolei powstaje pytanie, w jaki sposób powinniśmy dawać świadectwo ewangelicznej miłości? Kardynał Wojtyła wyjaśnia nam, jak chrześcija-nin powinien wyrażać swoją wiarę: „Trzeba świadczyć swoim człowie-czeństwem, trzeba świadczyć sobą i tutaj Brat Albert jest dla nas wzorem nieporównanym. Przecież on nie miał prawie żadnych środków, ślubował najsurowsze ubóstwo, nie dysponował żadnymi funduszami, żadnymi gotowymi instytucjami, tylko postanowił dawać siebie”9. Święty porzucił sztukę, powab kariery i sławy, aby duszę swoją oddać Bogu i bliźnim, nie zatrzymując nic dla siebie. A czym może być owo „dawanie siebie” dzisiaj dla nas? To nic innego jak codzienny trud, cicha ofiara ze swojego czasu, swoich sił, swojego zdrowia, to umniejszanie siebie w służbie bliźnim, to bycie „dobrym jak chleb, który dla każdego leży na stole, z którego każdy może kęs dla siebie ukroić i nakarmić się, jeśli jest głodny”10.

Na zakończenie podamy jeszcze jedną naukę, przekazaną milczącym świadectwem świętego Ojca ubogich. To nauka o godności każdego czło-wieka, o konieczności okazywania szacunku i dobroci każdej ludzkiej oso-bie, ponieważ kryje ona w sobie niezatarty obraz Bożego podobieństwa. Tam, gdzie dla wielu trudno było dostrzec nawet człowieczeństwo, przy-kryte brudem nędzy i moralnego zaniedbania, św. Brat Albert dostrzegał oblicze Chrystusa cierpiącego – Ecce Homo. Prośmy Boga o taką wiarę i taką wrażliwość, abyśmy mieli niewzruszone przekonanie, że to samemu Jezusowi służymy: karmiąc głodnych, dając dach nad głową bezdomnym, odziewając nagich, opatrując chorych, wyciągając rękę do spętanych nało-gami, pocieszając strapionych, dobrze radząc wątpiącym, sprowadzając na właściwą drogę błądzących. Oby rok Jubileuszu setnej rocznicy śmierci

8 Świadectwo oddania bez reszty. Przemówienia, homilie i utwory Karola Wojtyły – kapłana, biskupa, kardynała i papieża o Bracie Albercie – Adamie Chmielowskim, wydanie II uzu-pełnione, Nakładem SS. Albertynek, Kraków 1990, s. 45.

9 Tamże.10 Módlmy się ze świętym Bratem Albertem. Modlitwy i pieśni ku czci świętego Brata Alberta

Chmielowskiego, Nakładem SS. Albertynek, Kraków 1990, s. 29.

27

św. Brata Alberta stał się nie tylko okazją do przypomnienia świadka bez reszty oddanego Bogu, ale przede wszystkim przynosił owoce przemiany serc, ożywionych nową i większą wrażliwością na ludzką biedę. Ufamy, że pobudzenie naszej wyobraźni miłosierdzia uwidoczni się także w kon-kretnych inicjatywach oraz dziełach, „aby świadectwo wierzących stało się jeszcze mocniejsze i skuteczniejsze”11. Prośmy Matkę Najświętszą, którą św. Brat Albert czcił szczególnym nabożeństwem, aby jako Matka Miło-sierdzia wspierała swym wstawiennictwem wszystkich pragnących podążać szlakami miłosiernej miłości.

Podpisali: Pasterze Kościoła katolickiego w Polsce obecni na 373. Zebraniu Plenarnym

Konferencji Episkopatu Polski w Warszawie w dniu 8 czerwca 2016 r.

List do wykorzystania duszpasterskiego w IV Niedzielę Adwentu, 18 grudnia 2016 r.

Komunikat z 374. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski

W dniach 4 i 5 października br. w Warszawie odbyło się 374. Zebranie Plenarne Konferencji Episkopatu Polski. Obradami kierował abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski. W zebraniu wziął udział ks. prał. Mykhaylo Tkhorovskyy, Chargé d’Affaires Nuncjatury Apo-stolskiej w Polsce.

1. Konferencja Episkopatu Polski wyraziła wielką wdzięczność Ojcu Świętemu Franciszkowi za wizytę w naszym kraju i Światowe Dni Mło-dzieży. Biskupi dziękują za serdeczne spotkania z następcą Świętego Piotra i jego nauczanie, które podnosi na duchu i inspiruje do działania. Polska młodzież pragnie kontynuacji Światowych Dni Młodzieży w swoim życiu osobistym i wspólnotowym. Biskupi proszą więc duszpasterzy, aby wraz z młodzieżą rozeznawali w swoich parafiach i wspólnotach, w jaki sposób można kontynuować to dzieło. Diecezje, parafie czy wspólnoty są zapro-szone do tego, aby nie czekać na odgórne sugestie, ale – jak mówił Papież w Polsce – zejść z przysłowiowej „kanapy” i założyć „buty wyczynowe”, czyli wyjść z własną inicjatywą.

11 Bulla „Misericordiae vultus”…, dz. cyt., s. 4.

28

Biskupi polscy dziękują wszystkim, którzy zaangażowali się w Świa-towe Dni Młodzieży. Serdecznie dziękują młodzieży, która tak licznie wzięła udział w spotkaniu z Ojcem Świętym. Szczególna wdzięczność należy się Stolicy Apostolskiej, Konferencjom Episkopatów krajów, z których przybyła młodzież, Archidiecezji Krakowskiej oraz wszyst-kim goszczącym młodych ludzi w Polsce, szczególnie polskim parafiom i rodzinom, które okazały się najlepszymi ambasadorami naszej Ojczy-zny. Jednocześnie biskupi wyrażają podziękowanie władzom rządowym i samorządowym za zaangażowanie w przygotowanie i przeżycie Świa-towych Dni Młodzieży. Szczególne słowa wdzięczności kierują do służb mundurowych, medycznych i wolontariuszy. Konferencja Episkopatu Polski dziękuje osobom pracującym w środkach społecznego przekazu, które z poświęceniem obsługiwały to najważniejsze wydarzenie medialne w Polsce.

Światowe Dni Młodzieży i trwający Rok Miłosierdzia są wezwaniem do ożywienia wyobraźni miłosierdzia. To właśnie miłosierdzie powinno być obliczem Kościoła w Polsce w duchu słów Jezusa Chrystusa: „Błogosła-wieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią” (Mt 5,7).

2. Podczas obrad biskupi podsumowali obchody 1050. rocznicy Chrztu Polski. Jubileusz stał się czasem pogłębienia duchowości chrzcielnej, twórczego podjęcia chrześcijańskiego dziedzictwa oraz rozbudzenia ducha miłości do Ojczyzny. Podkreślono potrzebę kontynuowania działań ewan-gelizacyjnych w parafiach oraz tworzenia i rozwoju grup towarzyszących młodzieży i dorosłym we wzroście wiary. Owocem Jubileuszu winna stać się większa troska o liturgię chrztu świętego w parafiach, a także pogłę-bienie i rozszerzenie katechezy dorosłych przed chrztem dziecka. Biskupi zwracają uwagę na potrzebę inicjacji chrześcijańskiej jako metody formacji oraz na konieczność pogłębienia ducha misyjnego wspólnot.

3. Biskupi rozważali też kwestie związane z duszpasterstwem rodzin w świetle adhortacji Papieża Franciszka Amoris laetitia. Konferencja Episkopatu Polski podkreśliła potrzebę pogłębionej refleksji teologiczno--duszpasterskiej nad tym ważnym dokumentem, który ukazuje piękno małżeństwa i rodziny. Biskupi wyrazili wdzięczność Ojcu Świętemu za umocnienie rodzin katolickich, które z miłością i poświęceniem realizują swoje powołanie. Zwrócili uwagę na potrzebę jeszcze większego zaangażo-wania w duszpasterstwo osób, które nie żyją w związkach sakramentalnych. Zaproponowali również powołanie – tam, gdzie ich nie ma – diecezjalnych duszpasterzy związków niesakramentalnych, którzy będą współpracowali z duszpasterzami rodzin.

29

4. W kwestii świętości życia ludzkiego biskupi przypominają nauczanie Ojca Świętego Jan Pawła II, który napisał: „Akceptacja przerywania ciąży przez mentalność, obyczaj i nawet przez prawo jest wymownym znakiem niezwykle groźnego kryzysu zmysłu moralnego, który stopniowo traci zdol-ność rozróżnienia między dobrem i złem, nawet wówczas, gdy chodzi o pod-stawowe prawo do życia (…). Ciężar moralny przerywania ciąży ukazuje się w całej prawdzie, jeśli się uzna, że chodzi tu o zabójstwo, a zwłaszcza jeśli rozważy się szczególne okoliczności, które je określają. Tym, kto zostaje zabity, jest istota ludzka u progu życia, a więc istota najbardziej niewinna, jaką w ogóle można sobie wyobrazić: nie sposób uznać jej za napastnika, a tym bardziej za napastnika niesprawiedliwego! (…) Jest całkowicie powie-rzona trosce i opiece tej, która nosi ją w łonie” (Evangelium vitae, 58).

Kościół od wieków nieprzerwanie wspiera kobiety w macierzyństwie. Ponad 800 instytucji Kościoła katolickiego w Polsce realizuje ok. pięć tys. dzieł charytatywnych, docierając do ok. trzech mln osób. Wśród nich są domy samotnej matki, okna życia, ośrodki adopcyjne oraz pomoc rodzicom samotnie wychowującym dzieci. Konferencja Episkopatu Polski z zado-woleniem przyjmuje inicjatywy społeczne i państwowe, które wspierają narodziny dzieci i ich rozwój. Jednocześnie biskupi dziękują wszystkim, którzy już zaangażowali się w troskę o kobiety i dzieci.

Biskupi podkreślają, że instytucje Kościoła nie zajmują się przygoto-wywaniem projektów ustaw cywilnych, ale korzystają z prawa do wyraża-nia swoich opinii nt. proponowanych regulacji prawnych. W tym kontekście Konferencja Episkopatu Polski zaznacza, iż życie każdego człowieka jest wartością podstawową i nienaruszalną. Biskupi polscy przypominają, iż nie popierają projektów zapisów prawnych, które przewidują karanie kobiet, które dopuściły się aborcji. Te kwestie Kościół rozwiązuje w sakramencie pojednania, zgodnie z przepisami Kodeksu Prawa Kanonicznego i normami etyczno-moralnymi (zob. Komunikat z 372. Zebrania Plenarnego Konfe-rencji Episkopatu Polski, Gniezno – Poznań, 14–16 kwietnia 2016 r.). Kon-ferencja Episkopatu Polski zachęca jednocześnie do modlitwy w intencji kobiet, które swoim życiem wypełniają powołanie do macierzyństwa oraz w intencji kobiet, które przeżywają trudności w swoim życiu.

5. Biskupi omówili inicjatywy pastoralno-społeczne, jakie Kościół w Pol-sce podejmuje w Roku Miłosierdzia w ramach działalności Caritas Polska, wspólnie z diecezjalnymi Caritas, zespołami parafialnymi i Szkolnymi Kołami Caritas. Do tych inicjatyw należą głównie dzieła pomocy na rzecz rodzin, dzieci, młodzieży, chorych, niepełnosprawnych, bezdomnych, osób w krajach Trzeciego Świata, ofiar wojen, emigrantów i uchodźców.

30

Księża biskupi z uznaniem ocenili dotychczasowe działania Cari-tas i poparli program, pomocy ofiarom konfliktu syryjskiego pod nazwą „Rodzina Rodzinie” przygotowany przez Caritas Polska. Umożliwia on wspieranie konkretnej rodziny przez określone środowisko, wspólnotę, rodzinę lub pojedyncze osoby. Dla ułatwienia realizacji tego programu została utworzona specjalna strona internetowa: www.rodzinarodzinie.cari-tas.pl. Biskupi wzywają także do modlitwy o pokój na świecie, szczególnie na Bliskim Wschodzie.

6. Konferencja Episkopatu Polski ponawia swoje poparcie dla obywatel-skiego projektu ustawy NSZZ „Solidarność” w sprawie ograniczenia han-dlu w niedzielę. Biskupi przypominają, że niedziela jest wartością religijną i rodzinną oraz ufają, że Polacy – podobnie jak obywatele innych krajów – będą mogli cieszyć się prawem do wolnej niedzieli.

7. Biskupi zapraszają wszystkich wiernych do udziału w proklamacji Jubileuszowego Aktu Przyjęcia Jezusa za Króla i Pana. List pasterski przy-gotowujący duchowo do tego wydarzenia zostanie odczytany w kościołach w niedzielę 16 października br.

8. W bieżącym roku obchodzone jest 100-lecie działalności Papieskiej Unii Misyjnej. W tym kontekście – doceniając misyjne zaangażowanie Kościoła w Polsce – biskupi apelują do duszpasterzy, osób konsekro-wanych i wiernych świeckich, aby z nowym entuzjazmem włączyli się w dzieło misyjne Kościoła, które wpisuje się w przyszłoroczny program duszpasterski „Idźcie i głoście!”. Szczególną okazją ku temu będzie zbli-żający się Światowy Dzień Misyjny przypadający w tym roku 23 paź-dziernika.

9. W dniach 20–24 października 2016 r. będzie miała miejsce Piel-grzymka Narodowa do Rzymu. Jest to forma dziękczynienia Bogu za Rok Miłosierdzia, 1050-lecie Chrztu Polski oraz wizytę Ojca Świętego Fran-ciszka w Polsce i Światowe Dni Młodzieży. Pielgrzymi będą uczestniczyć w Eucharystiach w czterech Bazylikach Patriarchalnych, przejdą przez Bramy Miłosierdzia i spotkają się na audiencji z Ojcem Świętym Francisz-kiem. Konferencja Episkopatu Polski zachęca wiernych do wzięcia udziału w pielgrzymce, aby podziękować Bogu za otrzymane łaski.

10. Biskupi podjęli temat duszpasterstwa ludzi sportu i podziękowali spor-towcom za godne reprezentowanie naszej Ojczyzny na arenie międzynaro-dowej. Wyrażają również wdzięczność za świadectwo wiary, które stanowi przykład dla wielu osób.

31

Biskupi błogosławią rodakom w kraju i za granicą, zawierzając Matce Bożej kontynuację dzieła Światowych Dni Młodzieży, Jubileuszu Miłosier-dzia i Roku 1050-lecia Chrztu Polski.

Podpisali: Pasterze Kościoła katolickiego w PolsceWarszawa, 5 października 2016 r.

Za zgodność:† Artur G. MizińskiSekretarz Generalny KEP

Komunikat Prezydium Konferencji Episkopatu Polski w sprawie Dnia Solidarności z Kościołem PrześladowanymW drugą niedzielę listopada (13.11.2016 r.) obchodzimy już po raz ósmy w Polsce Dzień Solidarności z Kościołem Prześladowanym.

Dzięki dobrej woli Księży Biskupów, Kapłanów i wszystkich, którzy corocznie włączają się w organizację tego dnia, objęto do tej pory pomocą setki tysięcy potrzebujących naszych Braci i Sióstr. Pomoc dociera wszę-dzie tam, gdzie jest wojna, płacz i cierpienie.

W ubiegłym roku Polacy za pośrednictwem Papieskiego Stowarzysze-nia Pomoc Kościołowi w Potrzebie przekazali na rzecz uchodźców oraz prześladowanych w Syrii osiem mln zł. Pomoc otrzymało kilka tysięcy osób.

Tym razem pragniemy w sposób szczególny pomóc osobom potrze-bującym w Iraku, wypędzanym ze swoich domów i mordowanym. Liczba chrześcijan w tym kraju dramatycznie maleje. W 2003 r. było ich półtora mln, a w 2016 r. tylko 250 tys. Te tragiczne dane nie pozwalają nam milczeć, dlatego wspieramy prośbę Papieskiego Stowarzyszenia „Pomoc Kościo-łowi w Potrzebie” o modlitwy i ofiary w Dzień Solidarności z Kościołem Prześladowanym na rzecz naszych cierpiących Braci i Sióstr.

† Abp Stanisław Gądecki Metropolita Poznański Przewodniczący KEP

† Abp Marek Jędraszewski Metropolita Łódzki

Zastępca Przewodniczącego KEP

† Bp Artur G. Miziński Sekretarz Generalny KEP

32

Przesłanie Kościołów w Polsce w sprawie uchodźców„Gościnności nie zapominajcie; przez nią bowiem niektórzy,

nie wiedząc o tym, aniołów gościli. Pamiętajcie […] o uciskanych, skoro sami również w ciele jesteście” (Hbr 13, 2–3).

Narody Europy i Kościoły stoją przed ogromnym wyzwaniem, którym jest kryzys migracyjny. Około trzech milionów ludzi z krajów Afryki i Azji przekroczyło granicę Unii Europejskiej. Jedni z nich uciekają z powodu wojny i prześladowań religijnych, inni w poszukiwaniu lepszego życia.

Obecna sytuacja wystawiła na próbę koncepcję współpracy państw w ramach Unii Europejskiej. Dała się zauważyć polaryzacja stanowisk w kwestii skutecznych sposobów radzenia sobie z kryzysem migracyjnym. Przed tym wyzwaniem stanęła także Polska.

Obowiązki chrześcijan w tym zakresie wynikają z Objawienia Bożego i Tradycji Kościołów. W Księdze Rodzaju czytamy, że gdy nastał głód w kraju, w którym mieszkał Abraham, udał się on do Egiptu i tam osiedlił się jako cudzoziemiec (por. Rdz 12,10). Również patriarcha Jakub na pole-cenie Boże przeniósł się z całą rodziną i dobytkiem do Egiptu i tam znalazł ratunek przed śmiercią głodową (por. Rdz 42,1–6; 46,1–7). Losu uchodźcy doświadczył także nasz Pan, Jezus Chrystus oraz Jego Rodzina, gdy musieli uciekać przed gniewem Heroda (por. Mt 2,13–15). Zadaniem Kościołów jest wychowywanie serc, które przez konkretne czyny miłosierdzia przyjdą z pomocą cierpiącym, tym, którzy uciekają przed wojną, prześladowaniami i śmiercią. Tego rodzaju stosunek chrześcijan do innych ludzi od początku istnienia Kościoła był ich znakiem szczególnym.

Nasz kraj wiele razy stawał się schronieniem dla tych, którzy musieli ucie-kać przed prześladowaniami. W czasach Jagiellonów nasze ziemie zasłynęły z gościnności. Po upadku niepodległości także Polacy mogli jej doświadczyć w innych krajach. W latach 80. ubiegłego stulecia pomocy udzieliły nam kraje Europy Zachodniej. Dekadę później polskiej gościnności mogli doświadczyć Białorusini, Ukraińcy i Czeczeni. Jej podtrzymywanie i wychowywanie do niej powinno być wyrazem chrześcijańskiej wrażliwości i narodowej tradycji.

Nie ulega wątpliwości, że rozwiązanie problemu migracyjnego w Pol-sce i w Europie wymaga współpracy ludzi dobrej woli na wielu płaszczy-znach. Potrzebna jest hojność i roztropność, otwarcie serca i ustanowienie praw gwarantujących poszanowanie godności własnych obywateli i tych, którzy proszą o pomoc.

Chrześcijanie powinni dążyć do współpracy z odpowiednimi organami władzy państwowej i organizacji społecznych. Tylko szeroko zakrojona

33

akcja humanitarna i uwzględnienie politycznych i ekonomicznych przy-czyn istniejących trudności może doprowadzić do rzeczywistej poprawy sytuacji. Niech będzie ona również impulsem dla rozwoju wolontariatu, także na poziomie naszych parafii, aby skutecznie i odpowiedzialnie zara-dzić rodzącym się problemom.

Nie powinniśmy tracić z oczu głównej przyczyny aktualnego kryzysu migracyjnego, czyli wojen toczonych na Bliskim Wschodzie i w Afryce. Z tego wynika konieczność modlitwy o pokój, wszelkich zabiegów mediacyj-nych i nieustannego apelowania do sumień rządzących. Wiele osób pozostało w swoich krajach i oczekuje, że nasza pomoc będzie kierowana bezpośrednio do poszkodowanych regionów. Jednocześnie musimy otoczyć opieką tych, którzy zdecydowali się opuścić ziemię swoich ojców. Wzywamy wiernych naszych Kościołów, aby trwali w modlitwie i świadczyli pomoc potrzebu-jącym. Nie ustawajmy w dążeniu do przezwyciężenia zaistniałego kryzysu.

Ufamy, że Bóg da nam światłe oczy serca, abyśmy z ewangeliczną miłością sprostali wezwaniu Chrystusa: „Byłem przybyszem, a przyjęliście Mnie” (Mt 25,35).

Warszawa, 30 czerwca 2016 r.

W imieniu Kościołów zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej i Konferencji Episkopatu Polski

† Pastor Leszek Wakuła Prezbiter Okręgu Centralnego Kościoła Chrześcijan Baptystów w RP

† Ks. bp Jerzy Samiec Biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP

† Ks. bp Andrzej Malicki Superintendent Naczelny Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w RP

† Ks. bp Marek Izdebski Biskup Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP

† Ks. bp Wiktor Wysoczański Biskup Kościoła Polskokatolickiego w RP

† Ks. bp Marek M. Karol Babi Biskup Naczelny Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w RP

† Metropolita Sawa Prawosławny Metropolita Warszawski i Całej Polski

† Ks. abp Stanisław Gądecki Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski

34

Komunikat Prezydium Konferencji Episkopatu Polski ws. ochrony życia ludzkiego

W obecnie dyskutowanej kwestii ochrony życia ludzkiego Konferencja Epi-skopatu Polski podkreśla, że ważne są projekty pomocowe mające na celu wsparcie osób w trudnej sytuacji życiowej. Nie zwalnia to jednak z obo-wiązku dążenia do pełnej ochrony życia ludzkiego od poczęcia do natural-nej śmierci. Jest to zadanie zarówno parlamentarzystów, jak i wszystkich ludzi dobrej woli, bez względu na wyznawaną religię czy światopogląd.

† Abp Stanisław Gądecki Metropolita Poznański

Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski


Zastępca Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski

† Bp Artur G. Miziński Sekretarz Generalny Konferencji Episkopatu Polski

Warszawa, 6 października 2016 r.

Prawo do wolnej niedzieli – Komunikat Prezydium KEP

Wolna niedziela jest marzeniem wielu Polaków. Podobnie jak obywatele innych krajów europejskich, także Polacy – bez względu na religię czy światopogląd – winni mieć prawo do wolnej niedzieli. Święty Jan Paweł II pisał o tym w specjalnym dokumencie: „Także w obecnej sytuacji histo-rycznej mamy obowiązek tak działać, aby wszyscy mogli zaznać wolności, odpoczynku i odprężenia, które są człowiekowi niezbędne ze względu na jego ludzką godność oraz związane z nią potrzeby religijne, rodzinne, kul-turowe i społeczne, trudne do zaspokojenia, jeśli nie jest zagwarantowany przynajmniej jeden dzień w tygodniu dający wszystkim możliwość wspól-nego odpoczynku i świętowania (List Apostolski „Dies Domini” o święto-waniu niedzieli, 66).

W tym kontekście pragniemy przypomnieć, iż na zebraniu Plenarnym Konferencji Episkopatu Polski w czerwcu br. biskupi polscy jednomyśl-nie poparli obywatelski projekt ustawy zgłoszony przez NSZZ „Solidar-ność” w sprawie ograniczenia handlu w niedzielę. Ten projekt jest głosem

35

sprzeciwu wobec nadużyć związanych z wykorzystywaniem pracowników a także próbą podkreślenia świątecznego charakteru niedzieli. Powszech-nie oczekuje się, że inicjatywa związku zawodowego NSZZ „Solidarność” i znaczące poparcie społeczeństwa nie zostaną zlekceważone, a Parlament Rzeczypospolitej Polskiej przywróci i zabezpieczy narodowi polskiemu niedzielę jako wartość religijną, rodzinną i kulturową.

† Abp Stanisław Gądecki Metropolita Poznański

Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski


Zastępca Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski

† Bp Artur G. Miziński Sekretarz Generalny Konferencji Episkopatu Polski

Warszawa, 13 września 2016 r.

36

ARCYBISKUP WARSZAWSKI

Wybrane homilie kardynała Kazimierza Nycza

HOMILIA KARDYNAŁA KAZIMIERZA NYCZA wygłoszona podczas Mszy Świętej

inaugurującej rok akademicki na uczelniach warszawskich

Kościół św. Anny w Warszawie, 9 października 2016 roku

Podsumowanie wszystkich inauguracji roku akademickiego, jakie miały miejsce w uczelniach warszawskich, przeżywaliście jako studenci, pro-fesorowie, pracownicy poszczególnych uczelni. Dzisiaj przychodzimy razem podziękować za te wszystkie inauguracje i otwarcie roku akade-mickiego w naszych uczelniach. Dobrze, że pielęgnujecie podczas inaugu-racji w poszczególnych uczelniach swoisty ceremoniał wyrastający z tra-dycji lat, który zawiera w sobie tajemnicę, element misterium, potrzebny do tego, żeby uprawiać naukę, służyć prawdzie, kształcić studentów. Ten element swoistej celebracji tego misterium jest bardzo ważny, należy go pielęgnować, aby nie uczynić z uczelni przedsiębiorstw czy miejsc, w któ-rych spełnia się tylko takie czy inne zadania. Należy zachować tę tajemnicę i mądrość, która jest domeną każdej uczelni.

Dzisiaj w sposób szczególny przeżywamy celebrację roku akade-mickiego – dla studentów tutaj obecnych, przedstawicieli duszpasterstw akademickich z uczelni warszawskich, przedstawicieli tych wszystkich miejsc w Warszawie, gdzie proponuje się studentom refleksję duchową, ewangeliczną. W tym znaczeniu inauguracja, drodzy państwo rektorzy, z waszym udziałem nie jest czymś dodanym do tamtych inauguracji, które przeżywaliśmy w tygodniu. Jest ważnym i potrzebnym elementem i wymiarem całej formacji człowieka. Ona nie może zamknąć się tylko w wiedzy, ona nie może zamknąć się tylko w edukacji, tylko w dydak-tyce. Ona musi być integralnie związana z troską o duszę człowieka, z troską o duchowość przyszłego magistra, który kończy uczelnię, czy pracownika. Także troska o głęboką refleksję etyczną jest dziś tak ważna

37

w świetle tego, o czym wspomniał przed chwilą pan rektor Politechniki, bo czasy w których żyjemy są bardziej skomplikowane niż te, które były w 1928 roku. Myślę, że bardziej skomplikowane niż kilka czy kilkanaście lat temu.

Dziś wszyscy przychodzimy słuchać Słowa Bożego: profesorowie, stu-denci, wszyscy wierni obecni tutaj w kościele. Jest to Słowo, które można streścić w trzech pojęciach, trzech słowach. Mianowicie – słowo o miło-sierdziu Bożym, słowo o dziękczynieniu i wdzięczności, a także o odwadze w przepowiadaniu Słowa Bożego oraz słowa ludzkiego.

Czego uczy nas pierwsze czytanie o syryjskim wodzu Naamanie, który przyjechał do Narodu Wybranego, bo słyszał o cudach proroka Elizeusza? Chciał oczyścić się z trądu; był dotknięty tą straszną chorobą. Przyjechał z całym orszakiem, z poczuciem, że wszystko mu się należy. Tymczasem prorok nawet nie wyszedł do niego, ale powiedział przez sługi, aby się obmył siedem razy w Jordanie. Oczywiście wódz bardzo się oburzył, bo przecież przyszedł roszczeniowo, należało mu się, ale słudzy przekonali go, aby zastosował się do słów proroka. Rzeczywiście, obmywszy się, został oczyszczony. Wrócił po pewnym czasie, jeszcze niewiele się nauczył, ponieważ przyszedł ze złotem i chciał zapłacić za miłosierdzie, za oczysz-czenie. Kiedy prorok nie podjął z nim rozmowy na ten temat, był mocno zdziwiony; przecież jemu się wydawało, że wszystko można kupić, zapłacić za uzdrowienie, łącznie z miłosierdziem Bożym. Natomiast prorok czekał, i w pewnym sensie formował Naamana.

Istotne jest zakończenie przeczytanej dzisiaj perykopy. Kiedy uzdro-wiony dochodzi do wniosku, że skoro nie może wynagrodzić niczym za uzdrowienie, to od dzisiaj będzie czcił tylko Boga, Pana Izraela. Można byłoby powiedzieć, że trochę dorósł, by odpowiedzieć na otrzy-mane miłosierdzie Boga, na które można odpowiedzieć nawróceniem i wdzięcznością.

O tym mówi nam także fragment Ewangelii. Dziesięciu ludzi trędowa-tych przychodzi do Jezusa; wszyscy doznają uzdrowienia. Jezus doskonale wie, kto jest między nimi, jest także obcy Syryjczyk. Uzdrawia ich wszyst-kich, ale wraca podziękować tylko Syryjczyk. Wtedy Jezus pyta o wdzięcz-ność: Czy nie wszyscy zostali uzdrowieni? Jezus stawia tego Syryjczyka za wzór, bo jako jedyny przyszedł i podziękował. Zadajemy więc pytanie: Czy rzeczywiście Panu Jezusowi tak bardzo zależało na podziękowaniu za uzdrowienie? Panu Jezusowi zależało na nich, na dziesięciu uzdrowionych. Ponieważ oni przyszli z podobnym nastawieniem jak starotestamentowy Naaman, przyszli jakby należało się im uzdrowienie.

38

Nie pomyśleli, że otrzymawszy zdrowie, należy za nie podziękować. Jezusowi zależy na tych ludziach i zależy Jemu na nas, żebyśmy nie wyrośli na tych, którym wszystko się należy, którzy przychodzą z postawą rosz-czeniową, a kiedy coś otrzymają, nawet bezinteresownie, nie raczą podzię-kować. A więc odpowiedzią na miłosierdzie Boga oprócz nawrócenia jest wdzięczność. Jest dziękczynienie.

Na koniec zastanówmy się jeszcze nad jedną myślą z Listu św. Pawła do Tymoteusza. Kiedy Paweł wyznaje wiarę w Jezusa ukrzyżowanego: „Pamiętaj na Jezusa Chrystusa, potomka Dawida! On według Ewangelii mojej powstał z martwych. Dla niej znoszę niedolę aż do więzów jak zło-czyńca; ale słowo Boże nie uległo skrępowaniu”. I mówi Tymoteuszowi, swojemu uczniowi – tak działaj, tak umiej przyjmować prześladowania, aby Słowo Boże nie uległo skrępowaniu. Tą drogą szedł błogosławiony ks. Jerzy Popiełuszko, wbrew temu co słyszy się nieraz – on nie wnosił na ambonę żadnej polityki, żadnych podziałów, on głosił Ewangelię. Istotę Ewangelii: „Nie daj się zwyciężyć złu, ale zło dobrem zwyciężaj”. Wiele innych słów ewangelicznych. Byli tacy, którzy poddawali go prześlado-waniu, cierpieniu, bo chcieli skrępować Słowo Boże, chcieli, żeby głosił je z mniejszą stanowczością. A może, żeby dokonywał jakiejś interpretacji Ewangelii, według tego, czego oczekiwali.

W tym momencie możemy powiedzieć, że jest to zasada przyjmowania pewnej postawy, czasem nawet cierpienia, prześladowania, w każdym gło-szeniu Słowa, w każdym zwykłym, a może niezwykłym głoszeniu prawdy, na którą istnieje zapotrzebowanie w głębi ludzkich serc. Tylko znowu są te przeszkody, które sprawiają, że słowo przez nas głoszone, zwłaszcza to niepoparte świadectwem, staje się słowem skrępowanym. Te sposoby współczesnego krępowania Słowa Bożego są zarazem podobne i nie-podobne do tego, co przeżywał św. Paweł, podobne do tego, co przeży-wał Jerzy Popiełuszko. Takim sposobem krępowania Słowa Bożego jest z naszej strony brak odwagi. Takim sposobem krępowania prawdy, którą wyznajemy, jest wszechobecna cenzura obyczajowa, pozwalająca w imię powszechnie panującej poprawności podsuwać człowiekowi to, co wypada, a czego nie wypada. Takim sposobem krępowania prawdy jest, niestety, także po naszej stronie, swoista autocenzura, kiedy mówimy to, co przy-jemne, to, co się podoba, to, co jest popularne. Dokładnie filtrując to, co chcemy powiedzieć, zamiast głosić Słowo Boże, także słowo ludzkie, żeby ono nigdy nie uległo skrępowaniu.

Na początku roku akademickiego przyjmijmy, bracia i siostry, studenci, profesorowie, te proste zasady, ale bardzo ważne, wymagające zasady, jakie

39

daje nam Słowo Boże, abyśmy potrafili służyć człowiekowi, unikając tego wszystkiego, co jest roszczeniowością, unikając tego, co jest brakiem dzięk-czynienia, także unikając tego wszystkiego, co z naszego wnętrza krępuje Słowo Boże i ogranicza je wtedy, kiedy chcemy je głosić, także dotyczy to prawdy, do której głoszenia jesteśmy powołani.

Módlmy się za wszystkie uczelnie warszawskie, za wszystkich profe-sorów, doktorów, senaty, studentów. Prośmy Boga, aby na cały rok akade-micki wszystkim wam błogosławił.


z okazji początku Kongresu Młodzieży Polonijnej

17 lipca 2016 roku

Przedstawiciele Polonii, drodzy parafianie, kochana młodzieży, którzy uczestniczycie w tej Mszy Świętej, w parafii, w której odbywa się rozpo-częcie Kongresu Młodzieży Polonijnej, związanego z odbywającymi się Światowymi Dniami Młodzieży.

Prawie trzy lata przygotowujemy się w naszej ojczyźnie, także przy-gotowuje się młodzież świata, do przybycia na kolejne Światowe Dni Mło-dzieży, które tym razem odbędą się w Krakowie. Wydawało się, że jest to spory okres czasu, a przeszedł bardzo szybko, jesteśmy w przededniu tych dni. W przyszłą niedzielę, we wszystkich parafiach archidiecezji będziemy gościli młodzież, która w drodze do Krakowa przyjedzie i zatrzyma się na kilka dni we wszystkich diecezjach. Za dwa tygodnie zgromadzimy się w miejscu, które nazywa się Brzegi, aby w Eucharystii przeżywać ten szczytowy moment Światowych Dni Młodzieży. Przedtem odbędą się kate-chezy, spotkanie z papieżem na Błoniach, Droga Krzyżowa, wiele innych wydarzeń religijnych i kulturalnych.

Wasza parafia ma to szczęście, jednocześnie winniście być wdzięczni, że przyjedzie do was młodzież zagraniczna, młodzież polską natomiast gościcie już dzisiaj w swoich domach, rodzinach na terenie parafii Waw-rzyszew, ponieważ przybyli wcześniej, aby przygotować się do Światowych Dni Młodzieży przez Kongres Młodzieży Polonijnej, organizowany przez duszpasterza odpowiedzialnego za duszpasterstwo Polonii, biskupa Wie-sława Lechowicza.

Z jednej strony chciałbym wyrazić radość, że tu jesteście, aby spotkać się, porozmawiać, wspólnie się modlić, zastanawiać się nad problemami,

40

które nurtują wasze serca, ubogacać naszą polską młodzież swoją obecno-ścią, rodziny, u których będziecie mieszkać.

Z drugiej strony korzystam z okazji, aby bardzo serdecznie podzięko-wać księdzu proboszczowi, także wszystkim parafianom, za to, że macie otwarte serca, za to, że macie otwarte drzwi waszych domów, za to, że w ten sposób tworzymy wspólnotę Kościoła, że jesteśmy Kościołem, tym, który jest jeden, święty, powszechny, apostolski, choć żyje, działa, we wszystkich miejscach świata, na wszystkich kontynentach.

Bracia i siostry, wielkie więc Bóg zapłać, wielkie dziękuję, na początku. Wierzę, że młodzież będzie mogła poznać gorące serca Polaków, gorące serca mieszkańców Wrzeciona.

Spróbujmy po tym wstępie przeżyć krótką refleksję nad dzisiejszym Słowem Bożym, które Pan Jezus tu i teraz mówi do nas. To słowo ożywa, staje się aktualne, skierowane tu i teraz do każdego z nas. Bardzo dobrze znamy fragment Księgi Rodzaju, który mówi o Abrahamie i jego starej żonie Sarze, którzy właściwie przeżyli już całe swoje życie, dobiegają kresu, i wydawało się im po ludzku, że już wszystko skończone. I oto sie-dząc sobie w namiocie w upalny dzień, siedząc u wejścia do namiotu, widzą idących do nich trzech mężczyzn, trzy postacie, trzech aniołów. Przychodzą, zatrzymują się. Rozpoczyna się dialog, próbują powiedzieć Abrahamowi, że przychodzą od Boga, chcą, aby ich przyjął i odpowiedział na tę niepraw-dopodobną propozycję, którą złożą mu przy końcu wizyty. Mianowicie, że jego żona Sara, mimo swej starości, będzie miała syna. Z synem będzie związany wielki zamiar i plan Pana Boga – zbawienia rodzaju ludzkiego, z tego syna wyjdzie Naród Wybrany i Zbawiciel świata.

Tak interpretujemy ten fragment Księgi Rodzaju. Przez posłuszeń-stwo Bogu w tej trudnej po ludzku sytuacji Abraham staje się de facto ojcem wszystkich wierzących. Wiara Abrahama jest podstawą tego, co się wydarzyło w Bożym planie zbawienia. Wiara Abrahama jest wzorem dla wiary każdego z nas. Ta opowieść może mieć jeszcze inną, głębszą inter-pretację, którą dał prawosławny mnich Andrej Rublow, pisarz ikon, który w XV wieku, bardzo dawno temu, w 1425 roku, napisał ikonę przedsta-wiającą postaci trzech siedzących osób przy stole, na którym stoi waza z pożywieniem otrzymanym od Abrahama. Nazwał ten obraz Trójcą Świętą. Potem teologowie dodali: Trójca Święta Starotestamentalna. Jest to także zapowiedź Eucharystii, zapowiedź Kościoła. Niewątpliwie jest w tej ikonie, w tym wydarzeniu spod dębów Mamre, to, co możemy nazwać wspólnotą nieba, wspólnotą Boga Trójjedynego, o którym jeszcze nie wiedziano, że jest Trójjedyny, wspólnotą Boga Trójjedynego, który oddaje się człowiekowi,

41

przychodzi do człowieka. „Zamieszkuje Trójca Święta w domu ludzkim”, jak śpiewaliśmy w psalmie responsoryjnym. Abraham jest tym, który na to oddawanie się wspólnoty nieba odpowiada wiarą. Całe swoje życie oddaje Bogu, który przychodzi do niego.

Moi kochani, w tym wydarzeniu, w tym, jak to opisał piszący ikonę prawosławny mnich, Andrej Rublow, mamy zawartą istotę życia chrześci-jańskiego. Istotą chrześcijaństwa jest to, że Bóg przychodzi pierwszy do człowieka, a człowiek na tę miłość odpowiada oddaniem; w ten sposób powstaje więź, spotkanie.

Drugi fragment dzisiejszych czytań, dobrze znany nam wszystkim – mówi o wejściu Jezusa do domu Marii i Marty. Marta zatroskana, żeby god-nie przyjąć Mistrza, robi wszystko, sprząta, gotuje, wie, że to jest ważne. Maria klęka u Jego stóp i słucha tego, co Jezus mówi, chce być blisko Niego, chce słuchać i kontemplować. Wówczas Marta upomina się u Jezusa o zwrócenie uwagi siostrze, że jej nie pomaga. Pan Jezus prowadzi reflek-sję, w której w jakimś sensie popiera obie postawy. To, co robi Marta, jest ważne, trzeba się troszczyć o wiele, kiedy jest się człowiekiem, kiedy ma się zadania i obowiązki. Ale Maria wybrała lepszą cząstkę, mówi Jezus. Nie jest to więc pochwała Marii na pierwszym miejscu, ale jest to zwrócenie uwagi na ważność słuchania Słowa Bożego, ważność kontemplacji, waż-ność tego, co jest refleksją nad słowami Boga, a także niezaniedbywanie tego, co robi Marta.

Ważne, aby człowiek potrafił zadbać, wręcz w dzisiejszym świecie powalczyć, o równowagę między tym, co jest kontemplacją, a tym, co jest działaniem, akcją. W prawdziwej kontemplacji modlitwy, zjednoczenia z Chrystusem, rodzi się piękne, aktywne życie chrześcijańskie.

Mamy wiele takich przykładów ludzi wspaniałych, świętych. Ludzi, którzy żyją nieraz wokół nas – jak potrafią oni pięknie łączyć codzienny czyn, wynikający z wiary, z modlitwą, z byciem przy Panu Bogu. Taki był św. Jan Paweł II; widzieliśmy to na co dzień.

Dzisiaj, na koniec, chciałbym powiedzieć wam kilka zdań. O takim świętym, który jest młodym człowiekiem, umarł bowiem, mając 24 lata, bł. Pier Giorgio Frassati. Żył na początku XX wieku, zmarł w 1925 roku w Turynie. Był człowiekiem rozmodlonym, wychowanym w dobrej religij-nej rodzinie, w rodzinie bardzo bogatej, inteligenckiej, ale wybrał tę drogę o której nawet rodzice nie wiedzieli, drogę zjednoczenia z Jezusem. Codziennie widziało się go na Eucharystii, przyjmował Komunię Świętą, modlił się, kontemplował; równocześnie potrafił być uczniem, studentem, młodym inteligentem po studiach technicznych, potrafił być człowiekiem

42

głębokiej wiary. Bł. Pier Giorgio Frassati jest idealnym przykładem, patro-nem dla świeckich katolików. Jest idealnym patronem dla was, młodych ludzi, młodzieży, studentów i inteligencji katolickiej. Jego relikwie prze-bywają w Polsce.

Kiedy Jan Paweł II beatyfikował go w 1990 roku szczególnie mocno nawiązał do tego, że Frassati był człowiekiem ośmiu błogosławieństw. Wręcz wdrapywał się na Górę Błogosławieństw… Był ubogi, czysty, miło-sierny, wspaniały. Żył błogosławieństwami; w ten sposób odpowiadał świę-tym życiem na wezwanie i powołanie, które otrzymał od Boga. Natomiast papież Franciszek, kiedy mówi do was, młodych, o nim, w liście na Świa-towe Dni, eksponuje inny przymiot tego młodego, świętego człowieka. Jego wielkie, dyskretne miłosierdzie wobec ludzi potrzebujących.

Przypomina papież Franciszek, żeby ten młody człowiek, który ma tyle zajęć, aktywności, miał czas na modlitwę, Mszę św., a także po cichu odwiedzał dziesiątki, setki ludzi chorych, cierpiących, biednych, potrzebu-jących. Kiedy odbywał się jego pogrzeb, byli ludzie z rodziny; ale rodzina była zaskoczona, że przybyły setki, ludzie, biedacy miasta. Wtedy dopiero się okazało, w jak cichy, spokojny sposób ten młody Frassati, który sam zaraził się od swoich podopiecznych chorobą Heinego-Medina, na nią zachorował i umarł, jak był miłosierny.

Przypomina się nam w tym miejscu hasło tegorocznych Dni Młodzieży. Jedziemy do Krakowa, przygotowujemy się do wyjazdu, słuchając słów błogosławieństw: „Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią”. Tak chce papież Franciszek, to jest jego wielkie pragnienie, żeby ten dzisiejszy świat i człowiek w tym świecie, chrześcijanin w tym świe-cie, aby był miłosierny tak, jak miłosierny jest Bóg. Gdy słyszę te słowa, które mówi Jezus: „Bo byłem głodny, a daliście Mi jeść. Byłem spragniony, a daliście Mi pić. Byłem przybyszem, a przyjęliście Mnie”, to nie są słowa na wyrost. To są słowa, które streszczają Ewangelię.

Nie możemy być obojętni, udawać, że mamy swoje Światowe Dni Młodzieży, i nic, co obok, nas nie obchodzi. Chciałbym wspomnieć, żebyśmy chociaż w modlitwie byli miłosierni dla tych, którzy w ostat-nich dniach zostali zabici w Nicei, byśmy byli miłosierni dla tych, którzy zginęli w Turcji i giną codziennie w tylu miejscach świata, abyśmy byli miłosierni przez naszą modlitwę. Niech słowa Jezusa będą naszą intencją: „Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią”. Niech te słowa nas połączą i sprawią, że z nimi pojedziemy do Krakowa, aby przeżyć Kościół, który jest Kościołem Boga, który jest i musi być Kościo-łem miłosiernym.

43

HOMILIA KARDYNAŁA KAZIMIERZA NYCZA wygłoszona podczas Mszy Świętej z okazji 25-lecia

Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego Księży Orionistów, parafia św. Jakuba w Warszawie

6 października 2016 roku

(…) młodzieży, która przychodzisz do kościoła św. Jakuba, aby od Euchary-stii rozpocząć świętowanie 25-lecia Młodzieżowego Ośrodka Wychowaw-czego Księży Orionistów, którego częścią jesteś.

Wpisujecie się w te dzieła Kościoła i nie tylko Kościoła, które służą wychowaniu młodego pokolenia. Jubileusz 25. lat to jest czas, kiedy spo-glądacie z jednej strony wstecz, zwłaszcza ci, którzy stają u początku tego ośrodka – księża orioniści, wychowawcy, nauczyciele. Ale także, wy, mło-dzi, którzy jesteście tutaj od pewnego czasu. Dla własnej tożsamości chce-cie znać początki, chcecie znać drogę tych 25 lat, przede wszystkim po to, by dziękować.

Prócz tego jubileusz ukazuje historię dzieła, za które dziękujemy. Jubi-leusz jest także wspaniałą okazją do dziękczynienia. Jest także przyczyn-kiem, aby spojrzeć w przód – na to, co przed nami, żeby charyzmat, który wynika z tego, co dał zgromadzeniu ksiądz Alojzy Orione, był realizowany jak najpełniej i jak najpiękniej. Z tego charyzmatu zrodziło się to dzieło.

Jesteśmy tutaj, aby na Eucharystii, w dziękczynieniu Bogu w Chry-stusie i z Chrystusem, dziękować za ten piękny jubileusz, za to piękne dzieło, które jest prowadzone w Warszawie przy ulicy Barckiej. W ten spo-sób otwiera się nam przyszłość, która zawsze polega na tym, żeby służyć ludziom, w tym wypadku służyć młodemu pokoleniu Kościoła i świata, ojczyzny, miasta, tych wszystkich miejsc, z których pochodzicie.

Oczywiście przeżywamy ten jubileusz w ważnym kontekście obec-nego roku 2016 – jest to Rok Miłosierdzia. Rok ogłoszony przez papieża Franciszka, abyśmy wszyscy otwierali się na Boga, który jest miłosierny. Na Boga, który czeka na człowieka, aby mu przebaczyć, ponieważ miło-sierdzie jest przede wszystkim przebaczeniem, które otrzymujemy od Pana, kiedy przychodzimy do Niego świadomi naszych słabości i naszej grzeszności.

Rok Miłosierdzia jest także po to, aby obudzić w nas wrażliwość, aby być miłosiernym dla innych ludzi. Dlatego mamy w tym roku takich patronów i takie postacie, które przypominają nam o tej wrażliwości na młodych ludzi: św. Matkę Teresę z Kalkuty, która jest świadkiem miłosier-dzia, św. Alojzego Orione i św. brata Alberta. Mamy wpatrywać się w nich,

44

a przez ich naśladowanie, tych wielkich ludzi miłosierdzia, prowadzić takie dzieła, jakie wy prowadzicie dzisiaj.

Drugim kontekstem, o jakim należy wspomnieć, są Światowe Dni Młodzieży, które odbyły się w tym roku, w lipcu, w Krakowie, a także we wszystkich diecezjach w Polsce. Papież podczas spotkania z młodzieżą przypomniał nam, jak bardzo ważną częścią działalności Kościoła jest wychowanie młodego pokolenia.

Oznacza to troskę o młodych ludzi. Troskę, aby budowali oni swoje życie na Ewangelii, na przykazaniach. Aby budowali swoje życie na warto-ściach, które wynikają z Ewangelii. Chrystus ukazuje nam, jaka jest droga do tego, by człowiek był naprawdę szczęśliwy. Tak odpowiedział młodemu człowiekowi, który pytał Go o szczęście, o zbawienie. Każdy człowiek chce być szczęśliwy. Przede wszystkim młodzi ludzie chcą być szczęśliwi, tylko, niestety, każdy inaczej rozumie szczęście. Każdy w innym miejscu tego szczęścia próbuje szukać. A Pan Jezus mówi – jeśli chcesz być szczęśliwy, zachowaj przykazania, kochaj Boga i bliźniego swego, chodź za Mną. Pan Bóg daje człowiekowi prawdziwą wolę szczęścia, która zaspokaja najgłęb-sze ludzkie pragnienia. To właśnie nam wszystkim przypomina rok, który przeżyliśmy, Światowe Dni Młodzieży, ten wielki entuzjazm młodych ludzi zgromadzonych przy Ojcu Świętym w Kościele; wielką radość.

Moi drodzy, to dzisiejsze Słowo, które Pan Bóg kieruje do nas, mówi nam, że przecież zostaliście powołani przez Chrystusa i w Chrystusie, w Duchu Świętym. Skąd się w was bierze to, że żyjecie według ciała, a nie według ducha, w którym jesteście powołani? Trzeba postawić sobie to pyta-nie, jak wygląda u mnie, konkretnie u Ciebie, bracie i siostro, młody czło-wieku, jak wygląda troska o wartości tego świata w relacji do troski o duszę i ducha, czyli życie według ducha.

Właśnie do tego zachęca nas dzisiaj Pan Jezus – abyśmy byli wytrwali, wytrwali w modlitwie. Obraz człowieka, który spełnia prośbę natarczywego przyjaciela, ten obraz pokazuje nam, że człowiek spełnia ludzkie potrzeby i pragnienia, więc o ileż bardziej Pan Bóg – jeżeli Go prosimy, spełni nasze potrzeby. Ta prośba wielokrotna i wytrwała nie jest potrzebna ze względu na Pana Boga. Bóg nigdy się nie opóźnia, by przyjść do nas i obdarzyć nas łaską. Ta natarczywa prośba potrzebna jest modlącemu się. Czasem siedem razy, czasem 77 razy prosi on o wolę Boga, jak ją przyjąć, bo taki jest najgłębszy sens modlitwy, zwłaszcza prośby. Modlitwa jest nade wszystko dziękczynieniem, uwielbieniem Boga. Jest także prośbą, żeby człowiek przychodzący do Pana Boga nie próbował trzymać się swojego projektu życia i udowadniać Panu Bogu, że to jest Jego wola, aby umiał przyjąć to,

45

co mówi Pan Bóg. Stąd potrzebna jest wytrwała modlitwa. Najwspanialszą modlitwą, jak słyszeliśmy, jest modlitwa, której nauczył nas Pan Jezus – Ojcze nasz. Dlatego tę modlitwę odmawiajcie z wiarą, ze zrozumieniem, z pobożnością, a będziecie na tej właściwej drodze.

W czasie tej Mszy Świętej zanośmy błaganie, nasze dziękczynienie, za wasz ośrodek, za dzieło św. księdza Orione, aby Pan Bóg błogosła-wił wam na następne lata, na następne 25 lat, abyście wychodzili z tego ośrodka uformowani, ukształtowani na dobrych ludzi, którzy są w stałej więzi z Panem Bogiem i w stałej więzi z ludźmi. Abyście byli otwarci na dzieła tych postaci, o których dzisiaj także wspominaliśmy.

SŁOWO KARDYNAŁA KAZIMIERZA NYCZA wygłoszone w czasie modlitwy ekumenicznej w intencji uchodźców,

Bazylika Archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie

1 października 2016 roku

Na początku chciałem bardzo serdecznie podziękować wszystkim, któ-rzy włączyli się w dzisiejszą modlitwę w intencji uchodźców, zwłaszcza w intencji tych, którzy w drodze do Europy, w drodze na inne kontynenty stracili życie, zmarli lub zginęli. Chciałbym pozdrowić w sposób szczególny wszystkich przedstawicieli Kościołów chrześcijańskich, z którymi wspól-nie w ten niedzielny wieczór rozpoczynamy Tydzień Modlitw w Intencji Uchodźców, także tych uchodźców, którzy umarli.

Na początku tego zgromadzenia wnieśliśmy uroczyście krzyż i wysłu-chaliśmy Ewangelii według św. Mateusza, tak dobrze nam znanej. Czytanie w zestawieniu ze świadectwem drogiego nam małżeństwa – można stwier-dzić – tu już nie potrzeba żadnej homilii, żadnego komentarza, wszystko mówi samo za siebie. Ale pozwólcie bracia i siostry na parę słów refleksji w ten niedzielny wieczór, kiedy pochylamy się po raz kolejny nad wielkim i nowym problemem. Zwłaszcza nad rzeczywistością, w jakiej się on ujaw-nia, czyli nad problemem fali uchodźców.

Przyczynami uchodźstwa są wojna, bieda, przyczyną są prześladowania. Chciałoby się powiedzieć, że ten problem istniał tak długo, jak długo ludzie żyją na świecie. Przemieszczali się, migrowali, często uciekali przed woj-nami, prześladowaniami. Ale problem nasilił się bardzo w ciągu tego tysiąc-lecia, zwłaszcza niezwykle nasilił się w ciągu ostatnich pięciu, sześciu lat. Jest swoistym paradoksem, że szczyt tego problemu, który istnieje obecnie, przede wszystkim istotnego dla chrześcijan, ma miejsce w roku, który nie bez powodu ogłosił papież Franciszek Rokiem Świętym Miłosierdzia. Nie

46

ma w tym paradoksu, Pan Jezus mówił – „ubogich, potrzebujących zawsze mieć będziecie. (…) Mnie prześladowali, was prześladować będą”. Jako chrześcijanie, jako katolicy, w Roku Miłosierdzia, kieruje nami podwójna motywacja wobec tego problemu, o którym ludzie mówią i działają w różny dla siebie sposób. Niektórzy opisują problem w sposób tylko socjologiczno--demograficzny. Zapominają o ludziach, który cierpią i potrzebują pomocy. Czasem inni mówią w sposób tylko polityczny, mają takie czy inne postawy, w zależności od swojej opcji politycznej. Mówią w sposób ekonomiczny, nawet próbują wprowadzać w debatę na temat uchodźców wątek kulturowy, cywilizacyjny, ukazując duże obawy.

Nam nie wolno ulegać takiemu sposobowi mówienia i takiemu spo-sobowi działania wobec sprawy uchodźców, bo za każdym pojedynczym przypadkiem stoi żywy, konkretny człowiek, tak jak słyszeliśmy przed chwilą, stoi konkretna żyjąca rodzina.

W rodzinie, która szuka świateł nadziei, jest wiele osób, a kiedy znaj-duje ona dla siebie tę nadzieję, bo znaleźli się życzliwi ludzie w Polsce, to szuka nadziei również dla swoich najbliższych.

Pochwała, którą usłyszeliśmy przed chwilą, wypowiedziana z dużą życzliwością dla nas, w tej katedrze, jest po prostu zobowiązaniem. W tym znaczeniu zobowiązaniem, bo jako chrześcijanie robimy za mało w sto-sunku do tego, czego spodziewa się od nas Chrystus. Stajemy wobec wiel-kiego wyzwania. A tym wyzwaniem są słowa Ewangelii, które słyszeliśmy. One nam dyktują język, sposób przeżywania, empatię i sposób działania wobec problemu uchodźców. Chrześcijanin nie retuszuje Ewangelii, także w tym wymiarze, w którym ją przed chwilą usłyszał, bo jest tam napisane: „Bo byłem głodny, a daliście Mi jeść. Byłem spragniony, a daliście Mi pić. Byłem przybyszem, a przyjęliście Mnie. Bo wszystko, co uczyniliście dla tych braci Moich najmniejszych, Mnieście uczynili” – mówi Chrystus.

To jest solidarność Boga z człowiekiem, jako pierwszy i najważniejszy efekt tajemnicy wcielenia. Bóg stał się człowiekiem, by mógł być spotkany, rozpoznawany w drugim człowieku. Oblicze Jezusa Chrystusa. W tym fragmencie Ewangelii nie jest napisane: byłem przybyszem, a przyjęliśmy ciebie, gdy pochodziłeś z dobrego kraju, który akceptujemy. Byłem przyby-szem, a przyjmujemy ciebie, gdy masz metrykę chrześcijańską. Ewangelia w tym wypadku nie stawia żadnych warunków, dlatego jako chrześcijanie musimy mieć swój sposób mówienia i działania w sprawie uchodźców.

Tak się składa, że papież Franciszek dał nam w Roku Miłosierdzia św. Matkę Teresę z Kalkuty jeszcze raz jako przykład, wzór, poprzez jej kanonizację. Ona uczy nas bardzo wiele, dlatego jest ważną świętą dla

47

każdego z nas. Ona nam tłumaczy, dlaczego w środek nabożeństwa wpro-wadziliśmy Krzyż Chrystusa, naszego ukrzyżowanego Mistrza, jako znak naszego zbawienia. Mówią biografowie Matki Teresy, że ona rozpoczynała swój dzień od długiej adoracji Najświętszego Sakramentu. Wpatrując się w oblicze Chrystusa ukrzyżowanego po to, aby to oblicze łatwiej rozpo-znać w każdym spotykanym człowieku w jej życiu. Żeby rozpoznać oblicze Chrystusa zwłaszcza w człowieku, który najbardziej potrzebuje pomocy. Sama mówiła, że bez adoracji, bez wpatrywania się w oblicze Chrystusa na modlitwie, nie miałaby siły cały dzień czynić tego, co czyniła. Ten fakt uczy nas, którzy czasem jesteśmy współczesnymi malkontentami, mówiącymi – co ja jeden mogę zrobić?, jak postępować? Nie zrzucajmy z siebie odpowie-dzialności chrześcijańskiej. Ile może uczynić jeden, mały człowiek, mówię, mały, nawiązując do wzrostu Matki Teresy. Ta niska kobieta potrafiła zrobić w ciągu swojego życia tak ogromnie wiele. Potrafiła gromadzić wokół sie-bie współpracowników, zakładając zakon, który za jej życia liczył prawie pięć tysięcy sióstr poświęcających się ludziom potrzebującym.

Ona uczy nas tego, o czym nie powinniśmy zapominać, gdy mówimy, myślimy, modlimy się za uchodźców. Zmarłych uchodźców, zabitych, tych, którzy utonęli w Morzu Śródziemnym u bram Europy, podobno chrześci-jańskiej, wyrosłej na chrześcijańskich korzeniach. Matka Teresa uczy nas, że spotykając człowieka leżącego na ulicy, nie pytamy, czy jest hindusem, muzułmaninem, czy jest człowiekiem zasługującym na akt miłosierdzia, pomoc. Ona każdemu potrafiła pomóc, ponieważ wierzyła w uniwersal-ność wcielenia. Potrafiła dostrzec oblicze Chrystusa w każdym człowieku, nie tylko ochrzczonym. Myślę, że tego bardzo nam potrzeba. Starajmy się my, jako chrześcijanie różnych wyznań, znaleźć taką drogę pomocy innym, o jakiej słyszeliśmy przy okazji wielu tego typu spotkań, pomoc skuteczną. Spróbujmy włączyć się w program szczególnego partnerstwa „Rodzina Rodzinie”, jaki jest realizowany dla ludzi potrzebujących. Myślę, że nie jest nam daleko do programu korytarzy humanitarnych tworzonych przez Wspólnotę św. Idziego we Włoszech, jesteśmy blisko jego realizacji. Pamiętajmy, by mieć swój sposób mówienia, działania, w tym ważnym temacie, chrześcijańskie spojrzenie. Problem uchodźców dla chrześcijan jest wielkim sprawdzianem, testem naszej wiary. I nie mówmy nigdy, że nie ma uchodźców, są tylko migranci.

Nie powtarzajmy tych wytartych schematów, dzięki którym ludzie róż-nych profesji, zaangażowań politycznych, próbują oczyścić swoje sumie-nie, żeby nie zrobić w tej kwestii, by za wiele nie czynić w tej wielkiej sprawie, dla ludzi, którzy potrzebują pomocy. Nawet każdy, kto nie ogląda

48

wybiórczo środków masowego przekazu, wiadomości z tamtej części świata, już powinien widzieć, jak to prawdziwie wygląda. Zwłaszcza ci, którzy byli tam na miejscu i widzieli, ilu jest ludzi, którzy uciekli i nie mają już do czego wrócić. Uciekli, bo groziła im utrata życia, prześladowanie. Uciekli, bo zburzono im domy, miasta; oni potrzebują naszej wrażliwości, naszej pomocy. Nie próbujmy nigdy retuszować Ewangelii, aby pasowała do naszych schematów, do naszych ludzkich programów, które czasem wbrew deklaracji tworzone są obok Ewangelii.

W sposób szczególny módlmy się za tych, którzy szli do światła nadziei i nie doszli, zginęli, stracili życie. Módlmy się za wszystkich zmarłych uchodźców.


w parafii bł. Matki Teresy z Kalkuty na Adamowiźnie. Dziękczynienie za kanonizację Matki Teresy z Kalkuty

12 września 2016 roku

Dzisiaj, w czasie świętej Eucharystii, która zawsze jest dziękczynieniem, dziękować będziemy Panu Bogu za kanonizację, za ogłoszenie przez papieża Franciszka, w minioną niedzielę na placu Świętego Piotra w Rzy-mie, Matki Teresy z Kalkuty świętą Kościoła. Sama kanonizacja nastąpiła bardzo szybko. Sześć lat po śmierci matki Teresy papież Jan Paweł II ogłosił ją błogosławioną, a teraz przeżywamy jej kanonizację.

Nie o czas tu jednak chodzi, lecz o jej podobieństwo do Jana Pawła II; za jej życia już, podobnie jak za życia papieża, mówiło się powszechnie o jej świętości. Na pogrzebie papieża ludzie wołali: „Santo subito” – święty natychmiast. Pewnie podobnie wołano w czasie pogrzebu św. Matki Teresy z Kalkuty, w 1997 roku.

Ta mała fizycznie kobieta była wielką świętą Kościoła czasów współ-czesnych. Jej życie pokazuje, że jeden człowiek, jeżeli jest święty, jeżeli jest niezwietrzałą solą ziemi, to nawet jeżeli tej soli w jego życiu jest mało, to sól niezwietrzała może zrobić ogromnie dużo. Tak stało się w życiu świętej Matki Teresy z Kalkuty. Wy, w tej parafii potrafiliście odczytać znaki czasu. Ksiądz dziekan, ksiądz proboszcz, podejmowali decyzję, już po beatyfi-kacji Matki Teresy z Kalkuty, o jej wyborze na patronkę waszej parafii. Normalnie jest taka zasada w Kościele, że na patronów parafii wybiera się kanonizowanych świętych. Wy przekroczyliście ten liturgiczny przepis, bo byliście pewni, że kanonizacja to jest tylko kwestia czasu. Wspaniale jest

49

mieć taką patronkę, taką świętą, która rozumie problemy współczesnego świata i jest pośredniczką, wstawia się za nami do Boga.

I to jest najważniejsze. Mieć taką patronkę, to móc wpatrywać się w obraz jej życia. Uczyć się tego, co czyniła, po to, aby naśladować ją, w życiu rodziny i w życiu parafialnej rodziny.

Tak jak powiedziano wiele razy przy okazji kanonizacji – nie głosiła Ewangelii słowem, nie wygłaszała kazań, nie była katechetką, która głosi katechezę Kościoła. Samo jej życie polegało na sile świadectwa. Gło-siła Ewangelię tym, kim była i co robiła. Stąd moc jej świadectwa. Papież Paweł VI mawiał, że dzisiejszy świat potrzebuje nie tylko nauczycieli, lecz świadków. I takim mocnym świadkiem na ziemi była Matka Teresa z Kalkuty.

Wy, jako parafianie, wiecie już bardzo dużo i przygotowanie do przy-jęcia Matki Teresy za patronkę przypomniało wam jej życie z uwzględnie-niem różnych jego aspektów.

Chciałbym poruszyć tylko dwie rzeczywistości, na których Matka Teresa z Kalkuty wycisnęła ogromne piętno na współczesnym świecie. Chodzi o jej świętość, a przede wszystkim ogrom dzieła, która sama czyniła przez założony przez siebie zakon, którego siostry przedstawicielki tutaj gościmy, tak czyniła przez całe swoje życie. Jedną z jej cech był radykalizm głoszenia Ewangelii. Ona miała ogromną wiarę. Taką wiarę, która kazała setnikowi zatrzymać Jezusa przed swoim domem i powiedzieć: nie jestem godzien, abyś wszedł do mojego domu, ale powiedz tylko słowo, a mój sługa będzie zdrowy. Rzeczywiście tak się stało, słyszeliśmy o tym przed chwilą. Pan Jezus pochwala tę wielką wiarę setnika. Matka Teresa z Kal-kuty była właśnie taką radykalną osobą, jeśli chodzi o wyznawaną wiarę całym swoim życiem, była radykalną osobą, jeśli chodzi o praktykowanie miłości. Tej miłości, o której mówi nam św. Paweł, tej miłości, o której mówi nam Hymn o miłości. Ona tą miłością żyła w sposób radykalny, nie szła na żadne kompromisy. Wiedziała, że to należy do istoty jej życia. Była świętą, chciała być świętą. Świętość realizowała w konkrecie życia w Kal-kucie, także przy założonym przez siebie zgromadzeniu. Była radykalna, ponieważ wstąpiła do zakonu, i od początku, od młodości, chciała robić coś więcej niż inni. Chciała być na misjach, chciała pomagać ludziom, wstąpiła do zakonu, który był nastawiony na misje, Sióstr Matki Bożej Loretań-skiej, przeżyła tam prawie 38 lat. Prawie połowę swoich lat. Skorzystała z okazji, wstępując do zakonu, podczas formacji w Irlandii, pojechała na misje do Indii, właśnie do Kalkuty. Tam po dwóch latach trudnych zmagań, kiedy jej spowiednik, kierownik duchowy, przeciwny był jej decyzji, po dwóch latach zmagań, postanowiła założyć nowe zgromadzenie w imię

50

radykalizmu miłości, nie jakiejś ludzkiej zawziętości, upartości. Bo nie każdy radykalizm jest ewangeliczny, niektórzy podpierają nim swoją ludzką zawziętość, mówią, że wynika ona z Ewangelii. Nie każdy radykalizm jest ewangeliczny. Ale Matka Teresa była radykalna Ewangelią, która nie jest żadną ideologią używaną do jakichkolwiek celów. W imię swojego rady-kalizmu matka Teresa wystąpiła z zakonu i założyła nowe zgromadzenie. A była tak przekonywująca, nie tylko dla świata, który patrzył na to, co ona robi z umierającymi na ulicach ludźmi. Była tak radykalna, że porywała dziewczyny, kobiety, do swojej działalności. Mało jest takich założycieli zakonów, którzy za swojego życia doczekali się pięciu tysięcy zakonnic. To świadczy, jak wielka była potrzeba we współczesnym świecie.

Drugą cechę, którą zawdzięcza współczesny świat Matce Teresie z Kal-kuty, jest przypomnienie, niezwykle wyraźnie, prawd odnośnie każdego człowieka. To są nieliczne słowa, które wypowiadała przed forum świata, także przed forum Kościoła, słowa na temat obrony godności człowieka. Była wiarygodna, ponieważ sama potrafiła zobaczyć w ludziach oblicze Jezusa, w osobach, które fizycznie nie przypominali już ludzi. I wierzyła, że pomagając tym ludziom, nie tylko postępuje humanitarnie, ale że pomaga samemu Chrystusowi: „Bo byłem głodny, a daliście Mi jeść, byłem spra-gniony, a daliście Mi pić”. Kiedy w ONZ mówiła o życiu nienarodzonych, kiedy występowała przeciwko aborcji, kiedy występowała w obronie życia dziecka poczętego, inni musieli się z nią liczyć. Ci wszyscy, którzy ją słu-chali, musieli się z nią liczyć, wiedzieli, że nie są to słowa wypowiadane przez polityka. To są słowa wypowiadane przez świętą osobę, która wierzy w godność człowieka, człowieka, z którym solidaryzował się Jezus przez swoje wcielenie.

I dlatego wielu przytaczało Jej słowa w obronie życia, m.in. bardzo często przytaczał jej słowa papież Jan Paweł II, także podczas pielgrzymek w Polsce.

Moi drodzy, macie taką patronkę. Patron jest po to, aby modlić się przez jego wstawiennictwo. Patron jest po to, by naśladować jego życie, wstawiać się za nami. Jest, aby z tamtej strony opiekował się nami. Mając nową para-fię, po kilku latach budowania wspólnoty, bo to jest najważniejsze, chciał-bym wam życzyć, żeby wstawiennictwo świętej Matki Teresy z Kalkuty pomagało wam stale, nieustannie, w głoszeniu Ewangelii słowem, ale przede wszystkim życiem, w rodzinach, w parafii, żeby pomagało wam w budo-waniu wspólnoty Kościoła, która będzie znakiem Boga obecnego między nami. Ale także życzę wam, aby wasza patronka była dla was wzorem tej wrażliwości miłosiernej. Nie bez powodu papież kanonizował Matkę Teresę

51

właśnie w Roku Miłosierdzia. Uczynił tak, żebyście potrafili w waszej parafii wcielić to wszystko, czego przykładem, wzorem, jest dla nas Matka Teresa z Kalkuty, jeśli chodzi o biednych, chorych, potrzebujących.

Macie takie potężne dzieło, które wraz z władzami miasta czynicie dla ludzi, dla rodzin, dzieło, jakim jest wspólne przedszkole. Trzeba, aby na takie sprawy uwrażliwiać siebie nawzajem i w ten sposób naśladować, także w wymiarze społecznym, w waszej parafii, Świętą Matkę Teresę z Kalkuty.

Bardzo prosimy tę nową świętą, także obecną podczas tej Eucharystii, tutaj z nami, Eucharystii Kościoła, bardzo prosimy o takie wstawiennic-two, taką pomoc, niech wam wyprasza Boże błogosławieństwo dla budowy Kościoła duchowego, także dla budowy kościoła, który tak pięknie wznie-śliście przez ostatnie lata, niech pomoże wam doprowadzić do takiego momentu, kiedy ten kościół wewnątrz będzie jeszcze piękniejszy, niczym jego zewnętrzny wygląd. Rzeczywiście, jak przyjeżdża się po dłuższej nie-obecności, ten kościół jest perełką, która nadaje kształt tej części Grodziska, części, która nazywa się Adamowizna. Żebyście byli przyciągający tym, co zewnętrzne, to też jest bowiem ważne. Przede wszystkim jednak życzę wam wszystkim, żebyście przyciągali Chrystusa i Kościół tym, co duchowe. Tym, co piękne w życiu religijnym, tym, co piękne w życiu moralnym. Tym, co piękne w naszym miłosierdziu, względem naszych braci, i miło-sierdziu szczególnie względem ludzi potrzebujących, tak jak to czyniła Matka Teresa z Kalkuty.

52

KURIA METROPOLITALNA WARSZAWSKA

Dekret dotyczący obliczania podatku dla parafii, kościołów rektorskich i kaplic publicznych

Archidiecezji WarszawskiejWarszawa, dnia 14.12.2016 r.

Nr 344/E/2016

Dekret

Mając na względzie potrzebę zapewnienia niezbędnych środków finan-sowych służących wypełnianiu celów własnych Kościoła w Polsce oraz Archidiecezji Warszawskiej, w szczególności organizowania kultu Bożego oraz prowadzenia dzieł apostolatu, na podstawie kanonów 1263 i 1266 Kodeksu Prawa Kanonicznego, zgodnie ze statutem 472 Czwartego Synodu Archidiecezji Warszawskiej, po zasięgnięciu opinii Rady Kapłańskiej oraz Księży Dziekanów, ustalam następujące zasady obliczania podatku obejmu-jącego wszystkie parafie, kościoły rektorskie i kaplice publiczne w naszej Archidiecezji:1. Parafie prowadzone przez księży diecezjalnych: nie mniej niż 26 zł ×

Dominicantes;2. Parafie prowadzone przez instytuty zakonne i stowarzyszenia życia

apostolskiego: nie mniej niż 20 zł × Dominicantes;3. Kościoły rektorskie i kaplice publiczne prowadzone przez instytuty

zakonne i stowarzyszenia życia apostolskiego: nie mniej niż 10 zł × Dominicantes;

4. Pozostałe kościoły rektorskie i kaplice publiczne: nie mniej niż 20 zł × Dominicantes,gdzie słowo Dominicantes oznacza średnią arytmetyczną liczby osób

uczestniczących w niedzielnej Mszy Świętej, liczoną z ostatnich pięciu lat.Minimalna podwyżka ryczałtu po ośmiu latach funkcjonowania sys-

temu (o 1 zł) jest wynikiem inflacji i nowych potrzeb budżetu.Ryczałt ten zastępuje wszystkie dotychczasowe zbiórki, z wyjątkiem

nadzwyczajnych, ogłaszanych na cele losowe.

53

Jednocześnie upoważniam Ekonoma Archidiecezji Warszawskiej do indywidualnego określenia, po uzgodnieniu ze mną, należności podatko-wych dotyczących poszczególnych ww. struktur i jednostek.

Dekret wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2017 roku.

† Kazimierz Kardynał NyczArcybiskup Metropolita Warszawski

Ks. dr Janusz BodzonKanclerz Kurii

Dekret dotyczący zmian granic między parafiamiWarszawa, 13 grudnia 2016 roku

Nr 3341/A/2016

Dekret

Mając na względzie potrzeby administracyjne i duszpasterskie Archidie-cezji Warszawskiej, niniejszym, po wysłuchaniu opinii Rady Kapłańskiej i dziekana dekanatu oraz uwzględniając prośby zainteresowanych probosz-czów, na mocy kan. 515 § 2 Kodeksu Prawa Kanonicznego, postanawiam dokonać korekty przebiegu granicy, między należącymi do dekanatu wol-skiego, Parafią Miłosierdzia Bożego i św. Faustyny w Warszawie a Parafią św. Augustyna w Warszawie.

Niniejszym dekretem zostają odłączeni z Parafii Miłosierdzia Bożego i św. Faustyny w Warszawie i przyłączeni do Parafii św. Augustyna w Warsza-wie mieszkańcy budynków: przy ul. Dzielnej 21 oraz przy ul. Nowolipki 27.

Niniejszym dekretem zostają odłączeni z Parafii św. Augustyna w War-szawie i przyłączeni do Parafii Miłosierdzia Bożego i św. Faustyny w War-szawie mieszkańcy budynków: przy ul. Nowolipie 26, 26A i 26B.

Pozostałe granice obu parafii pozostają bez zmian. Dekret wchodzi w życie w Uroczystość Narodzenia Pańskiego,

dnia 25 grudnia, roku Pańskiego 2016.


Ks. dr Janusz BodzonKanclerz Kurii

54

Wykaz parafii po zmianie nazwy wg stanu na 30 grudnia 2016 roku

Lp.DEKANAT BIELAŃSKI

Pisownia obowiązująca od marca 2015 roku

Nazwa skrócona

1. Parafia Rzymskokatolicka Błogosławionego Edwarda Detkensa w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Bł. E. Detkensa w Warszawie

2. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Zygmunta w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Zygmunta w Warszawie

3. Parafia Rzymskokatolicka Matki Bożej Wspomożycielki Wiernych w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka MB Wspomożycielki Wiernych w Warszawie

4. Parafia Rzymskokatolicka Matki Bożej Królowej Pokoju w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka MB Królowej Pokoju w Warszawie

5. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Krzysztofa w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Krzysztofa w Warszawie

6. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Ignacego Loyoli w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. I. Loyoli w Warszawie

7. Parafia Rzymskokatolicka Świętej Marii Magdaleny w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. M. Magdaleny w Warszawie

8. Parafia Rzymskokatolicka Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Niepokalanego Poczęcia NMP w Warszawie

Lp.DEKANAT JELONKOWSKI

Pisownia obowiązująca od 1 listopada 2015 r.

Nazwa skrócona

1. Parafia Rzymskokatolicka Matki Bożej Królowej Aniołów w Warszawie

2. Parafia Rzymskokatolicka Wojskowo-Cywilna Matki Bożej Ostrobramskiej w Warszawie

55

3. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Łukasza Ewangelisty w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Łukasza Ewangelisty w Warszawie

4. Parafia Rzymskokatolicka Bogurodzicy Maryi w Warszawie

5. Parafia Rzymskokatolicka Podwyższenia Krzyża Świętego w Warszawie

6. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Jana Pawła II w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Jana Pawła II w Warszawie

Lp.DEKANAT MOKOTOWSKI

Pisownia obowiązująca od 1 stycznia 2016 roku

Nazwa skrócona

1. Parafia Rzymskokatolicka Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Warszawie

2. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Andrzeja Boboli w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Andrzeja Boboli w Warszawie

3. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Michała Archanioła w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Michała Archanioła w Warszawie

4. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Szczepana w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Szczepana w Warszawie

5. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Kazimierza w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Kazimierza w Warszawie

6. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Stefana Króla Wyznawcy w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Stefana Króla Wyznawcy w Warszawie

7. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Maksymiliana Kolbego w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Maksymiliana Kolbego w Warszawie

8. Parafia Rzymskokatolicka Matki Bożej Anielskiej w Warszawie

56

9. Parafia Rzymskokatolicka Najświętszej Maryi Panny Matki Zbawiciela w Warszawie

Lp.DEKANAT OCHOCKIPisownia obowiązująca

od 24 czerwca 2016 rokuNazwa skrócona

1. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Jakuba Apostoła w Warszawie na Ochocie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Jakuba Apostoła w Warszawie na Ochocie

2. Parafia Rzymskokatolicka Najświętszej Maryi Panny Królowej Świata w Warszawie

3. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Franciszka z Asyżu w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Franciszka z Asyżu w Warszawie

4. Parafia Rzymskokatolicka Opatrzności Bożej w Warszawie na Ochocie

5. Parafia Rzymskokatolicka Zwiastowania Pańskiego w Warszawie

6. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Grzegorza Wielkiego w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Grzegorza Wielkiego w Warszawie

7. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Alojzego Orione w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Alojzego Orione w Warszawie

Lp.DEKANAT ŚRÓDMIEJSKI

Pisownia obowiązująca od 27 marca 2016 roku

Nazwa skrócona

1. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Andrzeja Apostoła w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Andrzeja Apostoła w Warszawie

2. Parafia Rzymskokatolicka Matki Bożej Częstochowskiej w Warszawie

57

3. Parafia Rzymskokatolicka Świętej Trójcy w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Trójcy w Warszawie

4. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Antoniego z Padwy w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Antoniego z Padwy w Warszawie

5. Parafia Rzymskokatolicka Świętej Barbary w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Barbary w Warszawie

6. Parafia Rzymskokatolicka Najświętszego Zbawiciela w Warszawie

7. Parafia Rzymskokatolicka Wszystkich Świętych w Warszawie

8. Parafia Rzymskokatolicka Świętej Teresy od Dzieciątka Jezus w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Warszawie

9. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Aleksandra w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Aleksandra w Warszawie

Lp.DEKANAT URSUSKIPisownia obowiązująca

od 24 czerwca 2016 rokuNazwa skrócona

1. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Jana Apostoła i Ewangelisty w Warszawie

Parafia RzymskokatolickaŚw. Jana Apostoła i Ewangelisty w Warszawie

2. Parafia Rzymskokatolicka Matki Bożej Fatimskiej w Warszawie

3. Parafia Rzymskokatolicka Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa w Warszawie

4. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny w Warszawie Ursusie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny w Warszawie Ursusie

5. Parafia Rzymskokatolicka Najświętszego Serca Pana Jezusa w Warszawie

58

6. Parafia Rzymskokatolicka Świętej Rodziny w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Rodziny w Warszawie

7. Parafia Rzymskokatolicka Świętych Teresy od Dzieciątka Jezus i Męczenników Rzymskich w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Teresy od Dzieciątka Jezus i Męczenników Rzymskich w Warszawie

8. Parafia Rzymskokatolicka Matki Bożej Saletyńskiej w Warszawie

Lp.DEKANAT WILANOWSKI

Pisownia obowiązująca od 8 grudnia 2016 roku

Nazwa skrócona

1. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Bonifacego w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Bonifacego w Warszawie

2. Parafia Rzymskokatolicka Posłania Uczniów Pańskich w Warszawie

3. Parafia Rzymskokatolicka Świętej Elżbiety w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Elżbiety w Warszawie

4. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Tadeusza Apostoła w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Tadeusza Apostoła w Warszawie

5. Parafia Rzymskokatolicka Najświętszej Maryi Panny Królowej Wyznawców w Warszawie

6. Parafia Rzymskokatolicka Świętego Antoniego Marii Zaccarii w Warszawie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Antoniego Marii Zaccarii w Warszawie

7. Parafia RzymskokatolickaNajświętszej Maryi Panny Matki Miłosierdzia w Warszawie

8. Parafia Rzymskokatolicka Świętej Anny w Warszawie Wilanowie

Parafia Rzymskokatolicka Św. Anny w Warszawie Wilanowie

9. Parafia Rzymskokatolicka Opatrzności Bożej w Warszawie Wilanowie

59

Komunikat Kancelarii Kurii w sprawie dyspensy na spożywanie pokarmów mięsnych

w miejscu organizowania przyjęcia weselnego

Upoważnienia Proboszczów do dyspensowania uczestników przyjęcia weselnego od spożywania pokarmów mięsnych

w dni pokutne, poza okresem Wielkiego Postu

Kancelaria Kurii przypomina, że po przeprowadzeniu nowelizacji treści IV przykazania kościelnego (zgodnie z Komunikatem z 362 Zebrania Plenarnego KEP z dnia 23.06.2013 r.) na organizowanie ślubów w dni pokutne, poza czasem Wielkiego Postu, wymagana jest jedynie dyspensa na spożywanie pokarmów mięsnych, w miejscu organizowania przyjęcia weselnego.

Zgodnie z kan. 1245 i przy uwzględnieniu kann. 1249–1253 KPK Proboszcz miejsca, w którym odbędzie się przyjęcie weselne, może, dla słusznej przyczyny, udzielić wymaganej dyspensy, zamieniając wstrzemięź-liwość na inny czyn pobożny. Ingerencja Kurii nie jest także konieczna w przypadku, gdy Proboszcz miejsca ślubu upewni się, że Proboszcz miej-sca przyjęcia weselnego udzielił takiej dyspensy i obydwaj Proboszczowie są z terenu Archidiecezji Warszawskiej.

W sytuacjach, gdy przyjęcie weselne ma miejsce poza terytorium Archidiecezji Warszawskiej, sprawę należy wyjaśnić zgodnie z prawem obowiązującym na terenie danej diecezji. Przy tej okazji informujemy, że Biskup Warszawsko-Praski wydał dekret, mocą którego Proboszczowie tej diecezji mogą sami rozstrzygać takie przypadki.

Zaleca się, aby gości weselnych informować o udzieleniu dyspensy pod koniec ceremonii zawarcia małżeństwa, podając jednocześnie do wia-domości powód jej udzielenia oraz naznaczając czyn pobożny, jaki należy wykonać. Jeśli czynem tym jest modlitwa, należy odmówić ją w kościele wraz z wiernymi, którzy będą chcieli skorzystać z dyspensy.

Na śluby i inne zabawy zbiorowe w czasie Wielkiego Postu nadal wymagana jest zgoda Kurii miejsca. Także należy wystąpić do Kurii o udzielenie takiej dyspensy w sytuacjach wyjątkowych, w których istnieje zagrożenie poważnym zgorszeniem bądź skandalem.

60

Komunikat Kancelarii Kurii odnośnie funkcji świadka chrztu

W związku z pojawiającymi się przypadkami, w których duchowni proponują katolikom żyjącym w związku niesakramentalnym wejście w funkcję „świadka chrztu” przypominamy, że taka praktyka jest nie-zgodna z prawem. Funkcja „świadka chrztu” została dopuszczona przez Kodeks Prawa Kanonicznego (kan. 874 § 2) przede wszystkim z uwagi na potomstwo zrodzone z małżeństw mieszanych. Zgodnie z zapisem prawa „świadkiem chrztu” może zostać jedynie chrześcijanin wyznania niekato-lickiego i to pod warunkiem, że towarzyszy rodzicowi chrzestnemu – kato-likowi. Warunki dopuszczające do godności świadka chrztu, powinny być weryfikowane analogicznie z warunkami określającymi zdolność rodzica chrzestnego (kan. 874 § 1). Dlatego zarówno katolik, jak i niekatolik żyjący niezgodnie z moralnością chrześcijańską nie powinni być dopuszczeni do żadnej z tych godności.

Przypominamy, że rodzicem chrzestnym może zostać prawosławny, ale także w towarzystwie rodzica chrzestnego katolickiego.

Informacja dla księży proboszczów i rektorów w związku z aktami apostazji przesyłanymi

drogą elektronicznąWarszawa 18.10.2016 r.

Nr 2865/S/2016Wielebni Księża Proboszczowie i Rektorzy,

W przypadku, gdy Księża otrzymają (pocztą lub elektronicznie) akt aposta-zji, powinny skontaktować się z autorem deklaracji w celu ustalenia, który proboszcz jest kompetentny do przyjęcia apostazji oraz poinformowania o tym, jak należy ją dokonać, aby mogła wywołać skutek na gruncie prawa kanonicznego.

Podstawę prawną, w której są określone warunki dokonania aposta-zji, można znaleźć w Dekrecie Ogólnym Konferencji Episkopatu Polski w sprawie wystąpień z Kościoła oraz powrotu do wspólnoty Kościoła, pro-mulgowanym dnia 19.02.2016 r., w Aktach Konferencji Episkopatu Polski 27(2015), s. 101–104 (w załączeniu).

Zgodnie z aktualnie obowiązującą procedurą osoba mająca zamiar dokonać apostazji powinna stawić się przed proboszczem parafii

61

zamieszkania z dowodem osobistym i metryką chrztu (metryki nie musi przedstawiać, gdy ochrzczony był w miejscowej parafii).

Apostazja może zostać przyjęta, po przeprowadzonej rozmowie duszpa-sterskiej, w której proboszcz upewnieni się co do woli wystąpienia i pouczy o wszystkich konsekwencjach apostazji oraz zweryfikuje zgodność danych osobowych zamieszczonych w metryce z dokumentem stwierdzającym tożsamość. W przypadku zmiany danych osobowych zainteresowany winien przedstawić dokumenty cywilne, poświadczające dokonanie zmian.

Następnie akt apostazji, podpisany własnoręcznie przez apostatę i przyjęty przez proboszcza (co wyraża stosowna adnotacja [np. „przy-jąłem”, czy coram me], opatrzona podpisem i pieczęciami), wraz z kopią dokumentu stwierdzającego tożsamość i metryką chrztu (nie musi być aktualna), należy przesłać do Kancelarii Kurii. Należy pamiętać, że pro-boszcz przyjmując akt apostazji, tym samym wcale nie zobowiązuje się do wypełnienia zawartych w nim roszczeń, ani tym bardziej nie zgadza się z jego treścią.

Na podstawie przesłanych dokumentów Ordynariusz wyda stosowny dokument upoważniający parafię chrztu do dokonania wpisu do akt chrztu o formalnym wystąpieniu z Kościoła katolickiego. Akt apostazji przyjęty oficjalnie przez proboszcza (wystawiony w trzech kopiach; dla apostaty, dla parafii i dla Kurii), jest jednocześnie dokumentem potwier-dzającym dokonanie apostazji. Jednakże po dokonaniu wpisu o apostazji do akt chrztu parafia chrztu może, na wniosek apostaty, wydać mu metrykę chrztu, z adnotacją o formalnym wystąpieniu z Kościoła katolickiego.

Skutki prawne, jakie Kodeks Prawa Kanonicznego przewiduje w przy-padku odstępstwa od wiary, są następujące: 1) apostatę wyłącza się ze wspólnoty Kościoła i nie może on przyjmować

sakramentów świętych; 2) nie może być chrzestnym; 3) świadkiem bierzmowania; 4) świadkiem ślubu (p. 3, par. 4b Dekretu); 5) oraz pozbawia się go prawa do pogrzebu katolickiego, zgodnie z kann.

1184 § 1; 1331 §1; 1364 KPK.Dla uniknięcia ewentualnych nieporozumień z rodziną warto poprosić

apostatę o dopisanie własnoręcznie do aktu apostazji deklaracji, w której nie wyraża on zgody na obecność księdza na swoim pogrzebie.

W razie wątpliwości czy w trudnych sytuacjach należy zgłosić sprawę do Kancelarii Kurii.

Kanclerz Kurii

62

Duszpasterz Krwiodawców Archidiecezji WarszawskiejWarszawa, 1 grudnia 2016 r.

Nr 3250/AP/2016CzcigodnyKsiądz Paweł PaligaParafia Objawienia Pańskiego05-082 Blizne

Mając na względzie konieczność otoczenia należytą opieką duszpaster-ską Honorowych Krwiodawców, niniejszym mianuję Wielebnego Księdza Pawła Paligę duszpasterzem Krwiodawców Archidiecezji Warszawskiej.

Na podjęty trud pracy z serca błogosławię


Ks. kan. dr Piotr OdziemczykWicekanclerz Kurii

Komunikaty Wydziału Duszpasterstwa RodzinWarszawa, 23 sierpnia 2016 r.

Nr 2384/D/2016Kuria Metropolitalna Warszawska Wydział Duszpasterstwa Rodzin

Przewielebny Księże Proboszczu,Przewielebny Księże Rektorze,

W dniach 24–25 września br. na Jasnej Górze odbędzie się XXXII Ogól-nopolska Pielgrzymka Małżeństw i Rodzin. Będzie ona miała miejsce w szczególnym dla naszej Ojczyzny roku 1050-lecia Chrztu Polski i 60. rocznicy Jasnogórskich Ślubów Narodu. Pięknym uczczeniem tych jubile-uszy może stać się udział wspólnoty parafialnej w tej pielgrzymce, modli-twa małżonków i całych rodzin przed tronem Królowej Polski.

Wiodącymi tematami jasnogórskiego spotkania będą: radość wypływa-jąca z ludzkiej miłości oraz dziękczynienie za dar powołania małżeńskiego, do których tak wymownie zachęca nas Ojciec Święty Franciszek w adhorta-cji apostolskiej Amoris Laetitia. Podjęta będzie również refleksja dotycząca przezwyciężania trudności, które dotykają tę podstawową wspólnotę ludzką.

63

Centralnym punktem programu pielgrzymki będzie Msza święta cele-browana na Szczycie Jasnogórskim w niedzielę, 25 września o godz. 11. Podczas tej uroczystości dokona się odnowienie przyrzeczeń małżeńskich, ślubowanie nowych doradców życia rodzinnego oraz zawierzenie mał-żeństw i rodzin Królowej Polski. Serdecznie zachęcamy do zorganizowania w tych dniach pielgrzymki parafialnej bądź dekanalnej (w załączeniu plakat z programem).

Zwyczajem lat ubiegłych pielgrzymka małżeństw i rodzin na Jasną Górę połączona jest także z odnowieniem przyrzeczeń małżeńskich w parafiach w całej Polsce. Jest to wspaniała okazja do szczególnej modli-twy za małżeństwa, refleksji na temat tego sakramentu, a dla samych mał-żeństw do odnowienia więzi miłości oraz rodzinnego dziękczynienia za otrzymywane łaski. W związku z tym bardzo gorąco prosimy, aby w nie-dzielę 25 września w parafiach naszej archidiecezji w czasie Mszy świę-tych dokonał się obrzęd odnowienia przyrzeczeń małżeńskich. Ostateczną decyzję odnośnie do formy przeprowadzenia tego obrzędu zostawiamy duszpasterskiej roztropności Księdza Proboszcza/Rektora. Prosimy o poin-formowanie wiernych o tej uroczystości tydzień wcześniej, w niedzielę 18 września.

† Piotr JareckiWikariusz Generalny

Biskup Pomocniczy Warszawski

Ks. Marcin SzczerbińskiDyrektor Wydziału Duszpasterstwa Rodzin

* * *

Warszawa, dnia 20 września 2016 r.Nr 2610/D/2016

Kuria Metropolitalna Warszawska Wydział Duszpasterstwa Rodzin


1. W naszej archidiecezji przy parafii św. Huberta w Zalesiu Górnym powstał Szpitalik Małżeński. Jest to miejsce dla małżeństw, które w wirze codzienności zagubiły radość ze wspólnego życia i chciałyby ożywić

64

i wzmocnić swoją relację. W pięknym parku krajobrazowym mają możli-wość zatrzymać się, by odkryć na nowo radość wspólnego życia.

Do dyspozycji małżeństwa jest samodzielne mieszkanie z aneksem kuchennym, kaplica z Najświętszym Sakramentem, materiały multimedialne oraz możliwość skorzystania z porady doświadczonego małżeństwa i kapłana, którzy są obecni na miejscu. Czas pobytu można zaplanować do 7 dni.

Szczegółowe informacje w załączonym folderze oraz na: www.swieta-rodzina.org, 517 050 407, [email protected].

2. Organizujemy także w Wydziale Duszpasterstwa Rodzin kurs dla absolwentów studiów nauk o rodzinie oraz osób z wykształceniem psy-chologiczno-pedagogicznym. Jego celem jest przygotowanie do pracy w parafialnych poradniach życia rodzinnego. Kurs kończy się egzaminem z rozpoznawania płodności wg metody prof. Jozefa Rotzera na stopień nauczyciela.

Szczegółowe informacje można uzyskać w Wydziale Duszpaster-stwa Rodzin, od poniedziałku do piątku w godz. 9–14, tel. 22 53 17 244, 664 42 42 41, www.duszpasterstworodzin.pl.

Terminy spotkań w ramach kursu:• 15–16 października 2016• 19–20 listopada 2016• 10–11 grudnia 2016w godzinach: 9–17

Zgłoszenia przyjmujemy do 7 października br.

Serdecznie prosimy o rozpowszechnienie tych informacji wśród wiernych.

Z braterskim pozdrowieniem

Ks. dr Marcin Szczerbiński Ks. prałat Tadeusz Sowa Dyrektor Wydziału Moderator Wydziałów Duszpasterstwa Rodzin Duszpasterskich

* * *

65

Warszawa, dnia 5 października 2016 r.Nr 2743/D/2016



Papież Franciszek, zwołując dwa Synody Biskupów w 2014 i 2015 r., wezwał Kościół do refleksji nad powołaniem i misją rodziny we współcze-snym świecie. Wśród podjętych tematów istotne miejsce znalazło zagadnie-nie właściwego przygotowania do sakramentu małżeństwa.

W odpowiedzi na wskazania obu synodów 1 stycznia 2016 r. w naszej archidiecezji zostały wprowadzone Zasady bezpośredniego przygotowa-nia do sakramentu małżeństwa. Znalazły się w nich wytyczne dotyczące wzbogacenia katechez w ramach kursu przedmałżeńskiego m.in. o: warsztat grupowy, świadectwo małżonków współprowadzących, pracę w parach – dialog narzeczonych oraz pracę indywidualną.

W ramach realizacji tych wskazań pragniemy we współpracy z kapła-nami, środowiskami parafialnymi i specjalistami, przygotować nowe materiały do programu dziesięciu cotygodniowych spotkań realizowanych w ramach kursu przedmałżeńskiego w parafiach.

W związku z tym serdecznie zapraszamy do włączenia się w prace nad tym projektem. Prosimy także o przekazanie tej zachęty kapłanom, małżeń-stwom i świeckim, którzy według rozeznania Księdza Proboszcza/Rektora, mogą wnieść istotną wiedzę i doświadczenie.

Prosimy również o przesłanie kontaktów do prowadzących kursy przedmałżeńskie, które odbywają się na terenie Księdza parafii/rektoratu.

Informacje o chęci współpracy wraz z danymi kontaktowymi oraz kon-takty do prowadzących kursy przedmałżeńskie w parafii/rektoracie prosimy przesłać na adres: [email protected] do 31 października 2016 r.



* * *

66

Warszawa, dnia 7 listopada 2016 r.Nr 3050/D/2016



TERMINY KATECHIZACJI NARZECZONYCH

Jak co roku serdecznie prosimy o zgłoszenie do 30 listopada br. w biu-rze Duszpasterstwa Rodzin, lub wysłanie na adres e-mail: [email protected], zestawienia terminów zaplanowanego w swoich parafiach przygotowania do sakramentu małżeństwa dla narzeczonych na rok 2017.

Informacje te prosimy przygotować według następującego wzoru: parafia, data i godzina rozpoczęcia kursu oraz forma zapisu, jeśli taki jest prowadzony.

UZNAWANIE ZAŚWIADCZEŃ O ODBYTEJ KATECHIZACJI PRZEDMAŁŻEŃSKIEJ

W związku z pytaniami dotyczącymi uznawania zaświadczeń o odbytej w innych diecezjach katechizacji przedmałżeńskiej (kursie) przypomi-namy, że w naszej archidiecezji są one nadal uznawane, nawet jeśli przy-gotowanie miało skrócony charakter, np. weekendu. Nie uznajemy nato-miast jako katechizacji narzeczonych przygotowania odbytego w szkołach średnich.

SZKOLENIE DO PROGRAMU,,RADOŚĆ I NADZIEJA”

W terminie 11–12 lutego i 18–19 marca odbędzie się kolejne szkolenie dla małżeństw do prowadzenia katechizacji przedmałżeńskiej według pro-gramu „Radość i nadzieja”.

Program ten został przygotowany do prowadzenia w małych grupach (do siedmiu par narzeczonych) przez zespół składający się z kapłana, pary małżeńskiej i doradcy życia rodzinnego. Jego część realizowana jest w for-mie warsztatów, do których prowadzenia potrzebne jest szkolenie. Serdecz-nie zachęcamy do prowadzenia w parafii również takiej formy przygotowa-nia narzeczonych i prosimy o zgłoszenie pary małżeńskiej na to szkolenie do Wydziału Duszpasterstwa Rodzin.

67

NABOŻEŃSTWO DO ŚWIĘTEJ RODZINY

Przekazujemy z serdeczną zachętą do wykorzystania duszpasterskiego tekst Nabożeństwa do Świętej Rodziny oraz plakat informacyjny. Zostało ono w tej formie przygotowane przez Zgromadzenie Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu i prowadzone przez nie Stowarzyszenie Najświęt-szej Rodziny. Do wprowadzenia tego nabożeństwa w formie regular-nej w parafiach zachęca także Przewodniczący Rady ds. Rodziny KEP, ks. bp Jan Wątroba.



* * *

Warszawa, dnia 6 grudnia 2016 r.Nr 3290/D/2016



PRZYGOTOWANIE DO SAKRAMENTU MAŁŻEŃSTWA

Uprzejmie przypominamy o zgłoszeniu do Wydziału Duszpasterstwa Rodzin terminów zaplanowanego przygotowania do sakramentu małżeń-stwa dla narzeczonych w 2017 r. Chcemy, by informacje te jak najwcześniej mogły być udostępnione narzeczonym, którzy planują zawrzeć małżeństwo w przyszłym roku. Jednocześnie serdecznie dziękujemy Księżom Probosz-czom i Rektorom, którzy przesłali już te dane.

PROPOZYCJA DO WYKORZYSTANIA W PRACY DUSZPASTERSKIEJ Z RODZINAMI

Polecamy program zajęć plastycznych Kredkami do nieba, który pomaga rodzicom w przygotowaniu swoich dzieci do słuchania i rozumienia niedziel-nej Ewangelii. Autorki programu deklarują możliwość przyjazdu do parafii,

68

aby przeprowadzić zajęcia pokazowe dla dzieci i jednocześnie przygotować rodziców do samodzielnego ich prowadzenia dla swoich dzieci lub dla dzieci w parafii. Program ten uzyskał aprobatę ks. kard. Kazimierza Nycza.

Kontakt do autorek: Dorota Cichocka – 608 434 936, Anna Moszczyńska – 514 264 657. Więcej szczegółowych informacji: kredkamidonieba.com, e-mail: [email protected].

Załączamy plakat informacyjny o wystawie prac plastycznych dzieci ilustrujących niedzielne Ewangelie, którą można zobaczyć do 28 lutego 2017 r. w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej.

REKOLEKCJE DLA MAŁŻEŃSTW

Ruch małżeński „Małżeńskie Drogi” cyklicznie prowadzi weekendowe rekolekcje dla małżeństw w Laskach k. Warszawy. Najbliższe odbędą się w dniach 13–15 stycznia 2017 r. Następne terminy rekolekcji i szczegółowe informacje na: www.malzenstwo.pl.

Załączamy plakat informacyjny.

Serdecznie pozdrawiamyBeata Chojnacka Ks. Marcin Szczerbiński

Dyrektor Wydziału Duszpasterstwa Rodzin

Święcenia diakonatu

Akt święceń diakonatu

Warszawa, 18 października 2016 r.2688/S/2016

We wtorek, w święto św. Łukasza Ewangelisty, 18 października 2016 roku, w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie, podczas litur-gii mszalnej, Święta Matka Kościół przedstawia Jego Eminencji Kazimie-rzowi Kardynałowi Nyczowi, Arcybiskupowi Metropolicie Warszawskiemu, następujących akolitów, kandydatów Archidiecezjalnego Seminarium Misyjnego Redemptoris Mater w Warszawie, do święceń DIAKONATU:1. Grzegorz Rafał Łapiński syn Adama i Wandy2. Mario de Jesus Mayo Monsalve ,, Juan de Dios i Sofii 3. Tymoteusz Mietelski ,, Krzysztofa i Bożeny

69

Wszystkie przepisy prawa kanonicznego, obowiązujące przy przedsta-wianiu kandydatów do święceń, zostały zachowane.

* * *Święcenia diakonatu zostały udzielone z zachowaniem obowiązujących przepisów prawa kanonicznego.



Akt święceń diakonatu

Warszawa, 8 grudnia 2016 r.3089/S/2016

W czwartek, w Uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, 8 grudnia 2016 roku, w kościele seminaryjnym pw. Wniebowzię-cia NMP i św. Józefa Oblubieńca Bogarodzicy, podczas liturgii mszalnej, Święta Matka Kościół przedstawia Jego Eminencji Kazimierzowi Kardy-nałowi Nyczowi, Arcybiskupowi Metropolicie Warszawskiemu, następu-jących akolitów, kandydatów Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie, do święceń DIAKONATU:1. Piotr Ambroziak syn Kazimierza i Małgorzaty2. Mateusz Farfus „ Czesława i Agnieszki3. Michał Sylwester Jarmuszewski „ Mirosława i Ewy4. Grzegorz Więcek „ Mariana i Zofii5. Paweł Zakrzewski „ Sylwestra i Marzeny

Wszystkie przepisy prawa kanonicznego, obowiązujące przy przedstawia-niu kandydatów do święceń, zostały zachowane.

* * *Święcenia diakonatu zostały udzielone z zachowaniem obowiązujących przepisów prawa kanonicznego.



70

Posługa akolita i lektora

Akt ustanowienia w posłudze akolity i lektora

Warszawa, 25 października 2016 r.Nr 2923/S/2016

We wtorek, Trzydziestego Tygodnia Zwykłego, dnia 25 października 2016 roku, w kościele seminaryjnym pw. Wniebowzięcia NMP i św. Józefa Oblu-bieńca Bogarodzicy, podczas liturgii mszalnej, Święta Matka Kościół przed-stawia Jego Ekscelencji Michałowi Janosze, Biskupowi Pomocniczemu Archidiecezji Warszawskiej, delegowanemu przez Kazimierza Kardynała Nycza, Arcybiskupa Metropolitę Warszawskiego, kandydatów Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie, do otrzymania posługi lektora i akolity:

DO POSŁUGI LEKTORA:

1. Tomasz Jan Barański syn Krzysztofa i Anny

DO POSŁUGI AKOLITY:

1. Krystian Arkadiusz Barszcz syn Waldemara i Bogusławy2. Bartłomiej Jakub Kita „ Tadeusza i Agnieszki 3. Markos Płoński „ Jerzego i Ewy4. Marek Jacek Ruciński „ Jana i Krystyny

Wymienieni alumni wykazują znamiona prawdziwego powołania i zdecy-dowaną wolę poświęcenia się Bogu i Kościołowi oraz przygotowują się do służby kapłańskiej w Archidiecezji Warszawskiej.

Wszystkie przepisy prawa kanonicznego obowiązujące przy przedsta-wianiu kandydatów do posługi lektora i akolity, zostały zachowane.

* * *Liturgiczne ustanowienie w posłudze LEKTORA i AKOLITY zostało dokonane z zachowaniem obowiązujących przepisów prawa kanonicznego.

† Michał JanochaBiskup Pomocniczy Archidiecezji Warszawskiej


71

Akt ustanowienia w posługach lektora i akolity

Warszawa, 20 grudnia 2016 r.Nr 3119/S/2016

We wtorek, Czwartego Tygodnia Adwentu, dnia 20 grudnia roku Pańskiego 2016, w kościele Archidiecezjalnego Seminarium Misyjnego Redemptoris Mater, pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Warszawie, pod-czas liturgii mszalnej, Święta Matka Kościół przedstawia Jego Eminencji Kazimierzowi Kardynałowi Nyczowi, Arcybiskupowi Metropolicie War-szawskiemu, następujących alumnów z Archidiecezjalnego Seminarium Misyjnego Redemptoris Mater w Warszawie:

DO POSŁUGI LEKTORA:

1. Michał Tomasz Domański syn Stanisława i Haliny (Gdynia)

2. Wojciech Kamil Prostko ,, Adama i Barbary (Olsztyn)

3. Mateusz Rusiński ,, Jana i Marzenny (Lublin)

4. Fernando Sousa Freitas da Costa „ Manuela i Marii (Brazylia)

DO POSŁUGI AKOLITY:

1. Jan Piotr Chaciński syn Henryka i Anny (Warszawa)

2. Cezary Tomasz Graczyk ,, Bernarda i Emilii (Bydgoszcz)

3. Janusz Andrzej Kapusta ,, Edwarda i Ewy (Malbork)

4. Fernando Sousa Freitas da Costa „ Manuela i Marii (Brazylia)

5. Krzysztof Dariusz Ważyński ,, Jerzego i Zofii (Warszawa)

Wymienieni alumni wykazują znamiona prawdziwego powołania oraz zde-cydowaną wolę poświęcenia się Bogu i Kościołowi i przygotowują się do służby kapłańskiej w Archidiecezji Warszawskiej oraz wszędzie tam, gdzie zostaną posłani przez Arcybiskupa Warszawskiego.

72

Wszystkie przepisy prawa kanonicznego, obowiązujące przy przedsta-wianiu kandydatów do posługi lektora i akolity, zostały zachowane.

* * *Liturgiczne ustanowienie w posłudze LEKTORA i AKOLITY zostało dokonane z zachowaniem obowiązujących przepisów prawa kanonicznego.



Kapłani Archidiecezji Warszawskiej odznaczeni godnościami kościelnymi

Warszawa, Wigilia Bożego Narodzenia, 24 grudnia 2016 r.

PRZYWILEJ ROKIETY I MANTOLETU W KOLORZE CZARNYM:Ks. dr Dariusz Bartoszewicz, proboszcz Parafii Świętej Faustyny Kowal-skiej w Sękocinie, w dek. raszyńskim,Ks. dr Matteo Campagnaro, kapelan i sekretarz Arcybiskupa Metropolity Warszawskiego,Ks. Dariusz Kruszewski, proboszcz Parafii Narodzenia NMP w Rososzy, w dek. czerskim,Ks. Leszek Kwiatkowski, prokurator w Wyższym Metropolitalnym Semi-narium Duchownym św. Jana Chrzciciela w Warszawie,Ks. Jacek Laskowski, wizytator nauczania religii i rejonowy duszpasterz młodzieży w rejonie północnym,Ks. Marcin Loretz, moderator diecezjalny Ruchu Światło – Życie w Archi-diecezji W.Ks. kan. dr Piotr Odziemczyk, wicekanclerz Kurii Metropolitalnej War-szawskiej; Diecezjalny Asystent Akcji Katolickiej AW.Ks. Sławomir Paszowski, proboszcz Parafii Świętego Izydora Oracza w Nowej Wsi, w dek. wareckim i ojciec duchowny tego dekanatu,Ks. Andrzej Sadowski, proboszcz Parafii MB Częstochowskiej w Kuklówce, w dek. grodziskim,

73

Ks. dr Piotr Wierzbicki, prefekt w Wyższym Metropolitalnym Semina-rium Duchownym św. Jana Chrzciciela w Warszawie,Ks. dr Grzegorz Wolski, proboszcz Parafii Świętego Ducha w Werdunie, w dek. tarczyńskim,Ks. Tomasz Zaperty, wizytator nauczania religii w rejonie zachodnim i diecezjalny duszpasterz młodzieży.

KANONIK PROTEKTOR KAPITUŁY KAMPINOSKO-BIELAŃSKIEJ:

Ks. Bolesław Bolek, proboszcz Parafii NMP Matki Kościoła w Otrębusach; w dekanacie brwinowskim i wicedziekan tego dekanatu.

KANONIK HONOROWY KAPITUŁY OPATRZNOŚCI BOŻEJ W WILANOWIE:

Ks. Lech Sitek, proboszcz Parafii Świętej Elżbiety w Powsinie, w dek. wilanowskim,

KANONICY HONOROWI KAPITUŁY METROPOLITALNEJ WARSZAWSKIEJ:

Ks. prałat dr Andrzej Gałka, rektor kościoła Świętego Marcina w Warsza-wie, wykładowca w PWTW i krajowy duszpasterz niewidomych,Ks. dr Marek Szymula, wicerektor w Wyższym Metropolitalnym Semi-narium Duchownym św. Jana Chrzciciela w Warszawie i Moderator Domu Formacji Propedeutycznej w Urlach.

Życzenia na Boże Narodzenie 2016 wygłoszone podczas spotkania opłatkowego

kapłanów Archidiecezji Warszawskiej

Ks. dr Marcin Szczerbiński

Eminencjo, Najdostojniejszy Księże Kardynale, nasz Ojcze, Ekscelencje, Czcigodni Księża Biskupi,

Pragnę, w imieniu wszystkich nas, tu zebranych – i będących w swoich para-fiach – kapłanów diecezjalnych i zakonnych Archidiecezji Warszawskiej, zło-żyć Księdzu Kardynałowi oraz Księżom Biskupom życzenia Bożonarodze-niowe i korzystając z tej okazji, skierować proste, kapłańskie podziękowanie.

74

Uroczystość Wcielenia Syna Bożego przypomina nam prawdę o miło-ści Boga do swego stworzenia. Ta miłość uobecnia się w naszym codzien-nym kapłańskim posługiwaniu, na miarę możliwości każdego z nas tak, aby jak mówi do nas Ojciec Święty Franciszek, „nieść na sobie zapach naszych owiec”.

Dziś chcemy wyrazić wdzięczność naszemu Pasterzowi, Księdzu Kardynałowi Kazimierzowi, za to, że niesie na sobie, wyrażając się sło-wami papieża Franciszka, „zapach nas kapłanów”; że przez swoją posługę, wychodzisz Ojcze, naprzeciw naszym potrzebom, a tym samym potrzebom Tych, którym jako Kapłani posługujemy.

Dziękujemy za troskę o duchowe oblicze Kapłanów poprzez organizo-wane różnego rodzaju spotkania o charakterze formacyjnym i coroczne spo-tkania rocznicowe poszczególnych jubilatów w katedrze i przy wspólnym stole w rezydencji Księdza Kardynała. Za możliwość osobistych spotkań i kontaktu telefonicznego.

Dziękujemy za troskę o kapłanów młodych, starszych i chorych, a szczególnie tych, którzy przeżywają różne życiowe trudności. Ufamy, że osobiste zaangażowanie Księdza Kardynała oraz naszych Biskupów, ból serca i modlitwa przyniosą dobre owoce. W tę troskę o jakość naszego kapłańskiego życia chcemy być wszyscy coraz bardziej zaangażowani.

Dziękujemy za troskę o Warszawskie Seminaria Duchowne – na Kra-kowskim Przedmieściu, w Urlach i na Młocinach, gdzie kształtują się nowe zastępy przyszłych kapłanów.

Poprzez stronę internetową naszej Archidiecezji możemy na co dzień obserwować zaangażowanie naszych Pasterzy w sprawy wielkie i małe.

Dziękujemy za obecność w naszych wspólnotach parafialnych; za nadające kierunek naszemu posługiwaniu Pasterskie Słowa. Za zaangażo-wanie w dzieło Światowych Dni Młodzieży, w czym przejawiała się głę-boka troska o młodych ludzi z naszych parafii.

Dziękujemy za troskę o materialny wymiar naszej Archidiecezji, którego szczególnym wyrazem jest finalizowanie wznoszonego Wotum Narodu – Świątyni Opatrzności Bożej.

Ojciec Święty Franciszek powiedział w jednej ze swoich homilii: „Życie chrześcijańskie można opisać trzema postawami: „na stojąco”, czyli oczekując na przyjęcie Boga, „w wyciszeniu”, czyli tak, by usłyszeć Jego głos, oraz „wychodząc”, aby głosić Go innym.

Jako Kapłani Archidiecezji Warszawskiej pragniemy życzyć, aby-śmy w jedności z naszym Arcypasterzem wspólnie oczekiwali przyjęcia

75

naszego Pana w postawie służebnej wobec powierzonych nam osób. Aby-śmy trwając w wyciszeniu codziennej modlitwy Liturgii Godzin i sprawo-wanych sakramentów, wychodzili na areopag warszawskich ulic i osiedli, miast i wiosek z gotowością do podejmowania walki duchowej o każdego człowieka. Abyśmy w oparciu o jedność naszego prezbiterium przy swym Biskupie głosili odważnie prawdę o Bożej miłości, szczególnie dziś, gdy tyle jest zamętu i bólu, niepewności jutra.

Niech łaski, jakie Bóg chce zlewać w tegoroczne Boże Narodzenie, ubogacą serce Księdza Kardynała, niech Dzieciątko Jezus będzie natchnie-niem Twych, Ojcze, myśli, słów i czynów.

Niech Boże Dziecię obdarzy Księdza Kardynała, obecnych z nami Biskupów i wszystkich najbliższych współpracowników, łaskami pokoju i nadziei, a rozpoczynające się Bożonarodzeniowe świętowanie będzie cza-sem wytchnienia i radości z pełnionej posługi w Kościele Warszawskim.

Szczęść Boże.ks. dr Marcin Szczerbiński

76

Dział nieurzędowy

Z ŻYCIA ARCHIDIECEZJI

Kalendarium wydarzeń w Archidiecezji Warszawskiej, drugie półrocze 2016 roku

XIII Warszawskie Spotkania Wigilijne – opłatek i kolędowanie na pl. Zamkowym.

Wigilia z Bezdomnymi – ponad 400 osób bezdomnych i ubogich z War-szawy zasiadło dziś do wspólnego wigilijnego stołu. Zorganizowana przez Wspólnotę Sant’Egidio ósma już Wigilia z Ubogimi odbyła się w podzie-miach kościoła Wniebowstąpienia Pańskiego na Ursynowie.

16 grudnia – 100. rocznica śmierci bł. o. Honorata Koźmińskiego. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2017 m.in. Rokiem Honorata Koź-mińskiego.

18 grudnia – „Oratorium” Roberta Grudnia „Bóg Ciebie ochrzcił, Bóg dał Ci siłę” zostało wykonane w Warszawie, w kościele Matki Bożej Królowej Polski na Marymoncie.

12 grudnia – 35. rocznica powołania Prymasowskiej Rady Społecznej.

cały grudzień – Akcja „Siatka Miłosierdzia”, nowa inicjatywa Caritas Archidiecezji Warszawskiej, której celem jest wzmocnienie i poszerzenie funkcjonujących z powodzeniem od lat zbiórek żywności i środków czy-stości.

30 listopada – bp Józef Guzdek, delegat Episkopatu Polski ds. Duszpa-sterstwa Policji, przewodniczył Mszy św. w katedrze polowej w intencji funkcjonariuszy i pracowników Policji. Po Mszy św. wręczono medale „Błogosławionego ks. Jerzego Popiełuszki” oraz „Gloria Intrepidis et Animi Promptis”. Odczytano list gratulacyjny prezydenta Andrzeja Dudy z okazji 15-lecia Jasnogórskich Spotkań Środowiska Policyjnego.

30 listopada – w warszawskim sanktuarium Matki Bożej Łaskawej, któ-rym opiekują się ojcowie jezuici, wystawiono obraz o. Józefa Andrasza, kierownika duchowego św. Faustyny Kowalskiej, wraz z modlitwą (do pry-watnego odmawiania) o jego beatyfikację. 30 listopada wykład o o. Andra-szu wygłosił w kościele propagator jego kultu, Czesław Bogdański.

77

30 listopada – konferencja o o. Andraszu – spowiedniku św. Faustyny w kościele MB Łaskawej na Starówce.

28–29 listopada – konferencja „Solidarność i Miłosierdzie” w College of Europe w Warszawie. Spotkanie zostało zorganizowane przez Teologię Polityczną wspólnie z Narodowym Centrum Kultury, Kolegium Europej-skim Natolin, Ośrodkiem Kultury Francuskiej i Studiów Frankofońskich Uniwersytetu Warszawskiego oraz Akademią Sztuki Wojennej.

27 listopada – rozpoczął się Tydzień Modlitw o Nowe Rodziny.

23 listopada – bp polowy Wojska Polskiego Józef Guzdek, ordynariusz wojskowy, przewodniczył modlitwie w intencji oficerów, którzy we wrze-śniu 1939 roku ewakuowali złoto Banku Polskiego z kraju. 10 grudnia w Warszawie odbędą się uroczystości pogrzebowe oficerów.

22 listopada – konferencja pt. „Robimy raban? – czyli o młodych w Kościele” w dawnej bibliotece UW. Wydarzenie organizowane przez Catholic Voices Polska oraz Akademickie Stowarzyszenie Katolickie „Soli Deo”.

20 listopada – bp Rafał Markowski dokonał uroczystego zamknięcia nad-zwyczajnego Roku Świętego Miłosierdzia w Archidiecezji Warszawskiej podczas dziękczynnej Mszy św. w archikatedrze warszawskiej. Towarzy-szyła temu wydarzeniu ikona MB zwana Bramą Miłosierdzia.

18–20 listopada – Festiwal Chrześcijańskie Granie.

18–19 listopada – Festiwal Filmów Dokumentalnych „Kino z duszą” w Kinotece.

17 listopada – 25-lecie konsekracji kościoła św. A. Boboli.

16–17 listopada – ekumeniczna konferencja pt. „200 lat teologii uniwersy-teckiej w Warszawie” na UKSW i Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej. Uroczystość związana była z jubileuszem dwóch wieków istnienia Uniwer-sytetu Warszawskiego.

15 listopada – debatę z udziałem Juana Grabois, członka „Iustitia et Pax” i przyjaciela papieża Franciszka w Centrum Myśli Jana Pawła II w Warsza-wie. Organizator: Pallotyńska Fundacja Misyjna Salvatti.pl.

5 listopada – 10-lecie Instytutu Papieża Jana Pawła II w Warszawie; uro-czysta Msza św. w świątyni Świętej Opatrzności Bożej pod przewodnic-twem Kazimierza kard. Nycza oraz sesja okolicznościowa.

78

2 listopada – Msza św. za zmarłych biskupów, kapłanów i wiernych archi-diecezji warszawskiej, odprawiona przez Kazimierza kard. Nycza w archi-katedrze św. Jana Chrzciciela.

1 listopada – Kazimierz kard. Nycz odprawił Mszę św. w uroczystość Wszystkich Świętych w kościele św. Ignacego na warszawskich Młocinach.

31 października – Nowy Nuncjusz Apostolski w Polsce, abp Salvatore Pennacchio, odwiedził Warszawę, złożył też listy uwierzytelniające na ręce Prezydenta RP.

28 października – debata nt. nauki Kościoła o homoseksualizmie i oso-bach homoseksualnych oraz o tym, jakie należy stąd wyprowadzić wnio-ski, warszawska siedziba Klubu Inteligencji Katolickiej. Debatę poprzedził referat znanego etyka, b. rektora Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, ks. prof. Andrzeja Szostka.

28 października – sesja naukowa pt. „Aresztowanie i uwięzienie kard. Stefana Wyszyńskiego w świetle nowych dokumentów”, rezydencja arcybi-skupów warszawskich. Zorganizowana została z okazji 60. rocznicy uwol-nienia prymasa.

24 października – jubileusz 60-lecia Klubu Inteligencji Katolickiej. Uro-czysta Msza św. z udziałem Kazimierza kard. Nycza w kościele św. Jacka w Warszawie.

22 października – spotkanie członkiń Krajowej Rady Duszpasterstwa Kobiet. Dyskutowano m.in. o zadaniach stojących przed Radą, zaangażo-waniu młodych w misję Kościoła, sposobach uczczenia Roku Jubileuszu Chrztu Polski oraz 300-lecia koronacji Obrazu Matki Boskiej Jasnogórskiej.

20 października – Msza św. w kościele św. Stanisława Kostki na Żolibo-rzu w 32. rocznicę męczeńskiej śmierci bł. księdza Popiełuszki.

18 października – przyznanie nagród Grand Prix XXXI Międzynarodo-wego Katolickiego Festiwalu Filmów i Multimediów „Niepokalanów 2016”.

15 października – Dzień otwarty w pałacu Arcybiskupów Warszawskich. Do przechadzki po niedostępnych na co dzień dla zwiedzających wnętrzach przy ul. Miodowej zapraszało Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyń-skiego. Wydarzenie organizowane jest z okazji 60. rocznicy uwolnienia Prymasa Tysiąclecia.

12 października – 100-lecie parafii Matki Boskiej Królowej Polski na Marymoncie.

79

7–9 października – II Warszawski Kongres Małżeństw. Odbył się w para-fii Ofiarowania Pańskiego na stołecznym Ursynowie. Organizatorem Kon-gresu wraz z parafią były: Stowarzyszenie Spotkania Małżeńskie, Kościół Domowy (rodzinna gałąź Ruchu Światło-Życie) oraz Odnowa w Duchu Świętym.

9 października – XVI Dzień Papieski.

8 października – przyznanie nagród Totus 2016. Dębickie Hospicjum Domowe im. Jana Pawła II, muzyk Jan Budziaszek, s. prof. Zofia Zdybicka, tygodnik „Idziemy” oraz wybitny poeta Ernest Bryll – to tegoroczni laure-aci nagrody Totus, przyznawanej osobom i instytucjom, które przyczyniają się do promowania nauczania św. Jana Pawła II.

8 października – debata o tym, na ile w dzisiejszej Polsce i Europie reali-zowane jest dziedzictwo Jana Pawła II. Organizator: Instytut „Tertio Mil-lennio”, miejsce: Dom Arcybiskupów Warszawskich. W spotkaniu wziął także udział George Weigel, słynny biograf papieża.

1 października – Ekumeniczna modlitwa za uchodźców, zmarłych w dro-dze do Europy z udziałem Kazimierza kard. Nycza, pod hasłem „Umrzeć z nadziei” rozpoczęła Tydzień Modlitw za Uchodźców (1–8 października).

24 września – otwarto Aleję księdza Janusza Pasierba na warszawskim Powiślu. Otwarcia dokonali biskup pomocniczy archidiecezji warszawskiej Michał Janocha i emerytowany metropolita warmiński abp Edmund Piszcz, jeden z najbliższych przyjaciół i znawców twórczości wybitnego poety.

22 września – zakończenie I Kongresu Teologii Praktycznej. W trzydnio-wym spotkaniu pastoralistów, katechetyków i homiletyków z najważniej-szych ośrodków akademickich w Polsce diagnozowano problemy i szukano nowych celów pracy duszpasterskiej Kościoła. Spotkaniu towarzyszyło hasło: „Polska jest krajem misyjnym. 1050 lat po przyjęciu chrześcijaństwa”.

18 września – Msza św. polowa w Muzeum Katyńskim, którą uczczono pamięć o ofiarach dokonanej przed 77 laty agresji sowieckiej na Polskę.

5 września – Eucharystią i koncertem dedykowanym nowej świętej miesz-kańcy Warszawy uczcili kanonizację Matki Teresy z Kalkuty. Mszy św. w kościele Najświętszego Zbawiciela na Placu Zbawiciela przewodniczył metropolita warszawski Kazimierz kard. Nycz.

4 września – Narodowe Czytanie „Quo Vadis” Henryka Sienkiewicza. W warszawskiej Galerii Porczyńskich wspólną lekturę powieści zainaugu-rował metropolita warszawski Kazimierz kard. Nycz.

80

21 sierpnia – rozpoczął się „Tydzień Jezusa”. Inicjatywa organizowana jest przez Kościoły i wspólnoty chrześcijańskie. Codziennie na scenie przy pl. Defilad występowały chóry i zespoły ewangelizacyjne, a na zakończenie tygodnia – w niedzielę – ulicami miasta przeszedł Marsz dla Jezusa.

2 sierpnia – na Cmentarzu Powstańców Warszawy odbyła się uroczystość w hołdzie powstańcom oraz cywilnej ludności Woli zamordowanej latem 1944 roku. Odmówiona została modlitwa międzyreligijna, której przewod-niczył biskup polowy Józef Guzdek. Po zakończeniu uroczystości odpra-wiona została Msza św. polowa, której przewodniczył bp Michał Janocha, biskup pomocniczy archidiecezji warszawskiej.

1 sierpnia – 72. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego. Towarzy-szyły jej uroczyste Msze św., sesja rady miasta, spotkania z kombatantami, koncerty, spektakle i wystawy.

sierpień – pielgrzymowanie na Jasną Górę. W 305. Warszawskiej Piel-grzymce Pieszej uczestniczyło w minionym roku ok. sześć tys. osób. Tego-roczna pielgrzymka odbywała się pod hasłem: „Maryja Bramą Miłosier-dzia”. Dziękczynienie za niedawno zakończone Światowe Dni Młodzieży, 1050. rocznica Chrztu Polski oraz modlitwa w Roku Miłosierdzia – to główne intencje warszawskich pielgrzymek, w tym akademickiej, osób niepełnosprawnych i organizowanej przez ojców paulinów.

24 lipca – Kazimierz kard. Nycz odprawił Mszę św. dla pielgrzymów ŚDM w warszawskim kościele pw. św. Jakuba. W uroczystości wzięli udział m.in. członkowie międzynarodowej wspólnoty ewangelizacyjnej Shalom.

24 lipca – Msza św., tzw. Msza Posłania, z udziałem metropolity warszaw-skiego w Świątyni Opatrzności Bożej. Msza Posłania odprawiona została w ramach Warszawskiego Uwielbienia. Na warszawskim Wilanowie spo-tkali się wraz z mieszkańcami stolicy pielgrzymi z całego świata, uczestni-czący w Dniach w Diecezjach.

Dni w Diecezjach przed ŚDM w Krakowie oraz I Kongres Młodzieży Polonijnej w Warszawie, który rozpoczął się 17 lipca. Dla uczestników warszawskich Dni w Diecezjach przygotowano wiele atrakcji.

18 lipca – oficjalne powitanie pielgrzymów na ŚDM w Krakowie. Koncert pt. „Wiara.Nadzieja.Miłość” na pl. Piłsudskiego.

16 lipca – relikwie bł. Piotra Jerzego Frassatiego w drodze na Światowe Dni Młodzieży w Krakowie odwiedziły Warszawę. Warszawski etap ich peregrynacji po Polsce rozpoczął się od kościoła św. Dominika na Służewie.

81

13 lipca – konferencja pod hasłem „Kim jest papież Franciszek?”, zorga-nizowana przez Katolicką Agencję Informacyjną.

10 lipca – już po raz 28. na Międzynarodowych Finałach Parafiady Dzieci i Młodzieży spotkali się przedstawiciele ośmiu krajów z Europy. Do War-szawy przyjechało 1500 młodych ludzi z całej Polski oraz z Litwy, Łotwy, Białorusi, Rosji, Ukrainy, Niemiec i Słowacji, którzy wzięli udział m.in. w konkursach i zawodach sportowych, plastycznych, wokalnych i teatral-nych. Parafiada trwała tydzień.

7 lipca – bp polowy Józef Guzdek przewodniczył Mszy św. w katedrze polowej w intencji pokoju i Ojczyzny w związku z międzynarodowym szczytem państw członkowskich Sojuszu Północnoatlantyckiego (NATO).

Dekrety powołujące przedstawicieli Akcji Katolickiej Archidiecezji Warszawskiej

Dekret

Warszawa, 28 listopada 2016 r.Nr 3212/A/2016

Mając na względzie przedłożoną prośbę Pani Elżbiety Olejnik, Prezes Zarządu DIAK i ks. dra Piotra Odziemczyka, Diecezjalnego Asystenta AKAW, niniejszym, zgodnie z art. 25 pkt 2 Statutu Akcji Katolickiej, powołuję z dniem 1 grudnia 2016 r. Szanowną Panią ANNĘ SKIBIŃ-SKĄ do Rady Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej Archidiecezji Warszawskiej.

Na podjętą pracę dla dobra Kościoła i Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej Archidiecezji Warszawskiej z serca błogosławię.

† Kazimierz kardynał NyczArcybiskup Metropolita Warszawski


82

Dekret


Zgodnie z art. 45 pkt 1 Statutu Akcji Katolickiej, mianuję Szanowną Panią TERESĘ PIOTROWSKĄ Prezesem Parafialnego Oddziału Akcji Katolic-kiej Archidiecezji Warszawskiej w Parafii Rzymskokatolickiej Matki Bożej Różańcowej w Piasecznie, w dekanacie piaseczyńskim.

Na podjętą pracę dla dobra Kościoła i stowarzyszenia z serca błogo-sławię.



Dekret


Zgodnie z art. 45 pkt 1 Statutu Akcji Katolickiej, mianuję Szanowną Panią ELŻBIETĘ MŁOCKĄ Prezesem Parafialnego Oddziału Akcji Katolickiej Archidiecezji Warszawskiej w Parafii Rzymskokatolickiej Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Grodzisku Mazowieckim, w dekanacie grodziskim.




83

Dekret


Zgodnie z art. 45 pkt 1 Statutu Akcji Katolickiej, mianuję Szanownego Pana KAZIMIERZA SADOWSKIEGO Prezesem Parafialnego Oddziału Akcji Katolickiej Archidiecezji Warszawskiej w Parafii Rzymskokatolic-kiej Błogosławionego Władysława z Gielniowa w Warszawie, w dekanacie ursynowskim.




Dekret

Warszawa, 26 października 2016 r.Nr 2962/A/2016

Zgodnie z art. 45 pkt 1 Statutu Akcji Katolickiej, mianuję Szanowną Panią MONIKĘ TROCHIM Prezesem Parafialnego Oddziału Akcji Katolic-kiej Archidiecezji Warszawskiej w Parafii Rzymskokatolickiej św. Rocha w Jazgarzewie, w dekanacie piaseczyńskim.




84

Dekret

Warszawa, 26 sierpnia 2016 r.Nr 2350/A/2016

Zgodnie z art. 45 pkt 1 Statutu Akcji Katolickiej, mianuję z dniem 1 września 2016 r., Szanowną Panią CECYLIĘ MELNIK Prezesem Para-fialnego Oddziału Akcji Katolickiej Archidiecezji Warszawskiej w Parafii Rzymskokatolickiej Matki Bożej Częstochowskiej w Warszawie, w deka-nacie śródmiejskim.




Dekret


Zgodnie z art. 45 pkt 1 Statutu Akcji Katolickiej, mianuję Szanowną Panią EWĘ SKARZYŃSKĄ-SZCZEPANIAK Prezesem Parafialnego Oddziału Akcji Katolickiej Archidiecezji Warszawskiej w Parafii Rzymskokatolickiej św. Bonifacego w Warszawie, w dekanacie wilanowskim.




85

Dekret


Zgodnie z art. 45 pkt 1 Statutu Akcji Katolickiej, mianuję Szanowną Panią FRANCISZKĘ DONICA Prezesem Parafialnego Oddziału Akcji Kato-lickiej Archidiecezji Warszawskiej w Parafii Rzymskokatolickiej Świętej Trójcy w Warszawie, w dekanacie śródmiejskim.




Dekret

Warszawa, 26 sierpnia 2016 r.Nr 2351/A/2016

Zgodnie z art. 45 pkt 1 Statutu Akcji Katolickiej, mianuję z dniem 1 września 2016 r. Szanowną Panią MARTĘ RUDZKĄ Prezesem Para-fialnego Oddziału Akcji Katolickiej Archidiecezji Warszawskiej w Parafii Rzymskokatolickiej Świętego Michała Archanioła w Warszawie, w deka-nacie mokotowskim.




86

Zadania Akcji Katolickiej wobec znaków czasuKs. Krzysztof Pawlina

11 czerwca 2016 r., Jubileusz Akcji Katolickiej

Ekscelencjo,Czcigodny Księże Biskupie,Drodzy Księża,Szanowni Państwo,

Mamy mówić o zadaniach Akcji Katolickiej wobec znaków czasu. Dla-tego na początku trzeba wyjaśnić, co rozumiemy przez znaki czasu. A jeśli postrzegamy posługę Akcji Katolickiej jako służbę w Kościele, to trzeba jeszcze wyjaśnić, co to znaczy teologia znaków czasu.

Otóż znaki czasu to zjawiska, które z racji upowszechnienia i częstotliwo-ści charakteryzują daną epokę, a także wyrażają aspirację i potrzeby ludzkie.

Natomiast teologia znaków czasu to refleksja o charakterze teolo-giczno-pastoralnym zajmująca się współczesnymi i specyficznymi zja-wiskami społecznymi, które Kościół Chrystusowy ma obowiązek badać i wyjaśniać w świetle Ewangelii po to, by w sposób dostosowany do men-talności każdego pokolenia odpowiadać na jego podstawowe pytania.

Umieć widzieć rzeczy, potrzeby i sprawy przez pryzmat Ewangelii. Akcja Katolicka nie jest strażą pożarną ani karetką pogotowia, ale ludźmi, którzy na potrzeby świata odpowiadają logiką Boga.

Dziś wszyscy się spieszą. Dla człowieka kościoła istnieje nowa miara czasu. Owszem, wszyscy jesteśmy uzależnieni od świata kalendarzowego, od czasu fizycznego. Niekiedy ten czas zegarowy biegnie, że biegniemy, nie żyjąc.

Następuje nieraz wyobcowanie od czasu Bożego. Obok czasu zegaro-wego istnieje jeszcze inny czas, kairos – „czas zbawczy”.

Nowa miara czasu – czas łaski.Jest różnica pomiędzy czasem zegarowym a kairosem.Spieszyć się, aby zbawić – jedyny pospiech, który można usprawiedliwić.Członek Akcji Katolickiej jest osobą czytającą znaki czasu w logice

łaski, a nie tylko zaradzaniu bieżących spraw.To pierwsze, moim zdaniem ważne zadanie dla Akcji Katolickiej.Drugie zadanie dotyczy sposobu działania. Jeśli badanie znaków czasu ma nam pomóc w znalezieniu nowych

sposobów duszpasterskich właściwych dla współczesnego człowieka, to

87

zastanawiające jest stwierdzenie Papieża Benedykta XVI, który mówi: „Ten, Który przyszedł, jest wciąż Przychodzącym”. Ale zdaniem papieża „Ten Przychodzący” bywa przedstawiany za pomocą prawdziwych, ale zarazem przestarzałych formuł. W kontekście naszego życia one już nie przemawiają i zdarza się, że nie są już dla nas zrozumiałe. Wówczas Przy-chodzący albo staje się pusty i pozbawiony treści, albo w fałszywy sposób bywa przedstawiany ogólnie jako moralny topos, z którego nic nie wynika. Dlatego musimy, zdaniem papieża, spróbować wypowiadać tę rzeczywi-stość w nowy sposób. Może się to udać tylko wtedy, gdy ludzie będą żyli Przychodzącym.

Zaryzykować można tezę, że zmiana samej tylko formy ewangelizacji może być niebezpieczna. Dlaczego? Widzimy, że z wiarą w Europie jest źle. Ludzie są nawet szczęśliwi, opuszczając Kościół. W Europie rodzi się nowy ruch wyzwalający od Kościoła. Ruch wyzwalający od religii chrześcijań-skiej. Tak więc musieliśmy zrobić coś, co tak bardzo uderzyło w człowieka, że nabawił się on „alergii” na Kościół. Co więcej, im bardziej dany kraj był katolicki, tym ta reakcja jest drastyczniejsza. To wcale nie następuje powoli. Procesy te są bardzo szybkie.

Co się więc stało? Wydaje się, że nastąpiła ideologizacja naszej wiary. Z wiary uczyniliśmy system doktrynalny, pewną filozofię, którą chcieli-śmy narzucić. Na płaszczyźnie wiary nie nastąpiło zatem przylgnięcie do Boga. Zarządzaliśmy wiarą, ale bez przylgnięcia do Miłości Odwiecznej. Głoszonym ideom nie towarzyszył przykład życia. Poza tym przestaliśmy mówić językiem religijnym, przekaz sprowadzając do problemów psycho-logicznych i socjologicznych.

Umieć wypowiedzieć swoją wiarę, która jest moim życiem, to dziś sprawa podstawowa w ewangelizacji. Gdy Chrystus przychodzi z wnętrza egzystencji, wówczas możliwy jest On do przetłumaczenia w taki sposób, aby mógł być obecny w przestrzeni zsekularyzowanego świata.

Do czego skłania nas ta refleksja?Do odwagi spojrzenia na dwie sprawy w posłudze Akcji Katolickiej. Pierwsza z nich to rewizja formy, rewizja sposobu posługi Akcji Kato-

lickiej. To, co legło u podstaw jej powstania, a nawet to, co było ważne 20 lat temu w Polsce, dziś już nie oddziałuje, nie pociąga, gdyż nastąpiła od tamtego czasu zbyt duża zmiana mentalnościowa, społeczna i eklezjalna.

Stare, sprawdzone metody w nowym świecie domagają się zmiany. Owszem, charyzmat Akcji Katolickiej może być czymś trwałym, niezmien-nym, ale sposoby jego realizacji dziś nie są adekwatne do rzeczywistości. Oczywiście można się zdecydować na większą aktywność, ale po co?

88

W zachęcie do nowego działania na rzecz ewangelizacji Benedykt XVI przestrzega przed popadaniem w nadaktywność. Jakby mocy oddziaływania upatrywał gdzie indziej niż tylko w ilości podejmowanych inicjatyw dusz-pasterskich. Jest tak wiele do zrobienia, że można by było bezustannie dzia-łać. A to właśnie jest błędem. Nie popadać w aktywizm oznacza zachować consideratio, perspektywy, ogląd, dogłębne spojrzenie, czas wewnętrznego bycia z Bogiem, aby z Nim i poprzez Niego sprawy rozważać, dostrzegać je i radzić sobie z nimi.

Naszą misją jest życie wiarą, głoszenie jej, a zarazem utrzymanie wewnętrznej łączności z Bogiem.

To wewnętrzne utrzymanie łączności z Bogiem inspiruje mnie do pod-powiedzi kolejnego zadania dla Akcji Katolickiej, ale i dla każdego z nas osobiście. Chodzi mi o wrażliwość na działanie łaski Bożej i jej przyjmo-wanie. Często żyjemy albo przeszłością, albo przyszłością, a życie dzieje się teraz. Uchwycić moment, w którym żyjemy, który się właśnie dzieje.

Kairos – chwila, moment, punkt.W świątyniach poświęconych bogowi czasu, czyli Chronosowi, Grecy

przedstawiali kairos jako młodzieńca – urodziwego, ale łysego, jedynie z niewielką kępką włosów na czole. Chcieli w ten sposób podkreślić, że kairos wymaga czujności i uwagi. Można go schwytać jedynie zawczasu. Kiedy cię minie, nie ma go już za co złapać.

Moment się dzieje.Łaska jest dana na czas stosowny – kairos właśnie. Ile jest zaniedbań

w przyjęciu łaski. Nasze powolne analizy, projekty, idą często obok kairos – a i najczęściej za późno.

Moment się dzieje. Akcja Katolicka się dzieje. To nie jest archiwum, to jest ciągłe wydarzanie się Kościoła.

Mówiąc o zadaniach Akcji Katolickiej w Kościele nie można nie zauważyć eklezjologii papieża Franciszka, który mówi o trzech obrazach Kościoła.

Pierwszy z nich to obraz kobiety pochylonej. Św. Łukasz mówi o kobiecie, która „od osiemnastu lat miała ducha niemocy”, była pochylona i w żaden sposób nie mogła się wyprostować. Papież używa tej ewangelicz-nej postaci do zobrazowania stanu choroby Kościoła skupionego na sobie. To Kościół pochylony, ale nie pochylony przed kimś, lecz raczej pochylony nad sobą – Kościół zajęty samym sobą.

Drugi obraz Kościoła to obraz utraconej nadziei, obraz uczniów idą-cych do Emaus. Użył go papież, aby pokazać, że dziś wewnątrz Kościoła

89

następuje utrata nadziei. Towarzyszy jej pewnego rodzaju zmęczenie, roz-czarowanie.

I wreszcie trzeci obraz to obraz miłosiernego Samarytanina. Jest to Kościół – który pochyla się nad człowiekiem, który znalazł się na margi-nesie życia społecznego.

Tych trzech obrazów ewangelicznych używa papież Franciszek, aby zaprezentować Kościół „otwartych drzwi”. W tym miejscu należy przywo-łać słowa Jana Pawła II: „Nie lękajcie się otworzyć drzwi Chrystusowi!”. Było to wezwanie do otwarcia drzwi, aby Jezus mógł wejść do środka, w różne przestrzenie naszego życia. Jednak wołanie papieża Franciszka o „otwarcie drzwi” ma nieco inne znaczenie – chodzi o otwarcie drzwi Kościoła, aby Chrystus mógł wyjść na zewnątrz.

Ten stan zamknięcia, zaryglowania od środka jest przecież Kościołowi znany. To stan sprzed Pięćdziesiątnicy, kiedy to Kościół trwał w Wieczer-niku zamknięty „z obawy”.

Akcja Katolicka starzeje się wraz ze swymi członkami. Starzeje się, bo młodzi nie zamierzają tłumnie w niej uczestniczyć. Stąd zamyka się hory-zont, a obawy o sens istnienia są coraz większe. Tak, można się zaryglować od środka, aby przetrwać.

Papież Franciszek podkreśla słowo „wyjście”. Ale nie może to być cho-dzenie po bezdrożach współczesności.

Po Soborze Watykańskim II dominowało w eklezjologii nastawienie antropologiczne. Wyrażane ono było w stwierdzeniu: drogą Kościoła jest człowiek. To określenie stało się wiodące dla duszpasterstwa. Tę wizję wzmocniła personalistyczna koncepcja Jana Pawła II.

Za pontyfikatu Benedykta XVI nastąpiło przesunięcie akcentów. Nie umniejszając nic z antropologii, wzmocniono teocentryzm. Papież Benedykt XVI powiedział: „Musimy odważyć się na nowo na ekspery-ment z Bogiem. Bóg ma znowu znaleźć się na pierwszym miejscu. Drogą Kościoła jest miłość”.

Ecclesia semper reformanda. Aby świadomie i aktywnie w tym wydarzaniu się Kościoła uczestni-

czyć, potrzeba też zdobywania nowych umiejętności eklezjalnych. Wielu z was to ludzie bardzo kochający Kościół. Tę miłość należy

uczyć się okazywać. A to niełatwa umiejętność.Dlatego w ramach Papieskiego Wydziału Teologicznego proponuję

projekt, zwany Szkołą Liderów, która – w formie wykładów i warsztatów – może tę umiejętność pomóc zdobyć albo pogłębić.

90

W jaki sposób? Otóż Szkoła Liderów uczy, jak kierować zespołami ludzkimi, jak nawią-

zywać relacje, jak proponować Ewangelię tym, którzy są poza Kościołem. Uczy też głoszenia kerygmatu i stawania się liderem grupy.

Dlaczego wam to proponuję?Bo wielu z nas ma dobrą wolę, miłość do Kościoła, ale brakuje niekiedy

sprawności i praktycznych umiejętności.Zanim komuś się posłuży, trzeba zadbać o jakość tej posługi. Dlatego

zostawiam wam program tego projektu wraz z kalendarium zajęć.I na koniec jeszcze jedno zadanie. Kościół jest dziś atakowany, poma-

wiany i szarpany.Ecclesia jest naszą matką. Nie można jej pozostawić samej. Albrecht Dürer wśród wielu wspaniałych obrazów namalował portret

matki. Jest to najpiękniejszy obraz w jego twórczości malarskiej. Zanim przystąpił do jego malowania, poprosił mamę, aby mu pozowała. Lecz ona nie chciała się zgodzić. Mówiła: jestem starą kobietą, mam twarz pociętą zmarszczkami. Źle wyglądam. Nie nadaję się do pozowania.

„Dla tego, kto cię kocha, pozostajesz najpiękniejszą” – odpowiedział Albrecht Dürer mamie. „Pozwól się więc namalować. Będę cię malował sercem.” I tak powstał obraz pięknej kobiety. Portret malowany sercem.

Nasza Matka, Kościół, też jest podmęczona. Może nawet pomarsz-czona. Ale można z niej uczynić „piękną Panią i Matkę” – tylko trzeba malować ją sercem.

To prawda, że Ojczyzna nasza jest skomplikowana. Kamil Norwid pisał o niej tak: „Polak jest olbrzymem, ale człowiek w Polaku jest karłem”.

Tak, ta Matka-Polska, ale i Matka-Kościół, potrzebuje, aby ją kochać. Bo tylko w klimacie miłości można dojrzewać i wzrastać.

Uczcie się troski o Ecclesię i miłości do niej – oto powinność wobec Matki, oto zadanie dla każdego z nas.

Kończąc, chcę przypomnieć, że do ewangelizacji nie jesteście zaproszeni, ale posłani.

Trzy cechy powinny wam towarzyszyć:1. Świadomość bycia posłanym przez Kościół.2. Być świadkiem zmartwychwstałego Pana.3. Być gotowym tracić życie.

91

Program działania Akcji Katolickiej Archidiecezji Warszawskiej na rok 2017

„Idźcie i głoście”

Czwarty i ostatni rok (2016/2017) realizacji czteroletniego Programu duszpasterskiego przygotowanego przez Konferencję Episkopatu Polski będziemy przeżywali pod hasłem: „Idźcie i głoście”. Przed nami nowy czas, który Bóg składa w nasze ręce. Czeka nas 100. rocznica objawień fatimskich, 300. rocznica koronacji cudownego obrazu Matki Bożej Czę-stochowskiej, 100. rocznica śmierci św. Brata Alberta i ustanowiony przez Konferencję Episkopatu Polski Rok Świętego Brata Alberta, 150. rocznica objawień Matki Bożej w Gietrzwałdzie. W tym szczególnym roku wielkich rocznic, w których powinniśmy odczytać znaki Boże, będziemy obchodzili 20. rocznicę powołania przez kard. Józefa Glempa Prymasa Polski, Para-fialnych Oddziałów Akcji Katolickiej Archidiecezji Warszawskiej. Ta rocz-nica skłania nas do podjęcia specjalnej refleksji nad kondycją naszego sto-warzyszenia z uwzględnieniem jego historii, ale też mając na uwadze jego przyszłość.

* * *

1. Akcja Katolicka Archidiecezji Warszawskiej nawiązując do Programu duszpasterskiego Kościoła w Polsce na rok 2016/2017, przyjmuje hasło dla swojej pracy formacyjnej i apostolskiej: „Idźcie i głoście”

2. Podstawowym miejscem formacji członków i kandydatów Stowarzy-szenia będzie parafia, gdzie na spotkaniach, w obecności Księdza Asy-stenta, będą prowadzone rozważania i dyskusje oparte na: materiałach Akcji Katolickiej na rok 2017 (nr 33) zawarte w 12 katechezach, materiałach for-macyjnych Diecezjalnego Asystenta Kościelnego AK AW, zamieszczanych w miesięczniku „Wierzyć Życiem” oraz dokumentach Kościoła, głównie w dokumentach najnowszych.

W wymiarze ogólnodiecezjalnym formacja będzie obejmowała:a) spotkania rejonowe w ustalonym przez Zarząd DIAK miejscu i terminie;b) dwudniowe rekolekcje zamknięte zorganizowane przez Zarząd DIAK;c) okolicznościowe sesje związane z ww. rocznicami; d) pielgrzymki: na Jasną Górę, do Suchowoli, do Krzeszowa i okolic,

zorganizowane przez Zarząd DIAK.

92

4. Szczególną troską Akcji Katolickiej AW będzie współpraca z ducho-wieństwem, aby coraz bardziej uwidaczniał się charyzmat Akcji Katolic-kiej, jako Stowarzyszenia, gdzie realizuje się bezpośrednia współpraca katolików świeckich z hierarchią kościelną. Zarząd DIAK będzie czynił starania o powołanie nowych Parafialnych Oddziałów oraz utrzymanie tych, które są w bardzo słabej kondycji. Wszelkie działania Akcja Kato-licka AW będzie uzgadniać z biskupem diecezjalnym, który kieruje całością życia diecezjalnego oraz z proboszczami parafii, którzy kierują całością życia parafialnego, uwzględniając przede wszystkim w swoich działaniach propozycje biskupa i proboszczów.

5. Akcja Katolicka Archidiecezji Warszawskiej będzie kontynuowała opiekę nad grobem śp. kard. Józefa Glempa. Parafialne Oddziały, według ustalonego harmonogramu, w każdy piątek lub sobotę zadbają o świeże kwiaty i zapalony znicz.

6. W związku z rocznicami Zarząd DIAK współpracując z Parafialnymi Oddziałami Akcji Katolickiej, zorganizuje w szkołach na terenie Archi-diecezji Warszawskiej konkurs plastyczny lub literacki poświęcony Matce Bożej.

7. Uwzględniając problematykę społeczną programu działania, każdy POAK, na miarę swoich możliwości, podejmie przynajmniej jedną z pro-ponowanych inicjatyw:a) propagowanie katolickiego modelu małżeństwa i rodziny; w poro-

zumieniu z Księdzem Proboszczem podjęcie w parafiach duchową adopcję dziecka poczętego; troska o młodzież i dzieci; troska duchowa i materialna o rodzinę; wspieranie ludzi dotkniętych kryzysem wiary;

b) troska o ubogich, potrzebujących i bezrobotnych na terenie parafii;c) podejmowanie działań charytatywnych; d) podejmowanie współpracy z samorządami lokalnymi i organizacjami

pozarządowymi zajmującymi się problematyką społeczną, w tym bez-robociem oraz zagadnieniami związanymi z edukacją, kulturą, sportem i rekreacją;

e) wspieranie polityków wywodzących się ze środowisk katolickich, a w szczególności członków AK oraz stawianie im wymagań, w świe-tle katolickiej nauki społecznej, aby służyli uczciwie Bogu i Ojczyź-nie; nawiązanie kontaktów z przedstawicielami samorządów teryto-rialnych;

f) czynny udział w życiu społecznym, kulturalnym i oświatowym swo-jego środowiska; promowanie wartościowej literatury i sztuki oraz

93

dziedzictwa kulturowego Kościoła, celem podtrzymania pamięci o przeszłości Kościoła i Ojczyzny; kultywowanie wartości patriotycz-nych, integracja społeczna przez spotkania międzypokoleniowe w miej-scach związanych z historią Polaków, zakończone Mszą św. i agapą; organizowanie kiermaszu książki katolickiej; organizowanie wystaw okolicznościowych związanych z uroczystościami Kościoła w Polsce;

8. Akcja Katolicka zobowiązuje się do zajmowania stanowiska w spra-wach zagrożenia wiary, moralności i znieważania symboli religijnych.

9. Stowarzyszenie aktywnie popierać będzie media katolickie, szczegól-nie promować będzie miesięcznik „Wierzyć Życiem”, który traktujemy nie tylko jako skierowany do członków Akcji Katolickiej, ale jako pismo redagowane przez Stowarzyszenie także dla innych. Ważnym działaniem będzie więc zaangażowanie POAK w dystrybucję „Wierzyć Życiem” po niedzielnych Eucharystiach dla wszystkich parafian.

10. W uzgodnieniu z Księdzem Proboszczem POAK-i podejmą tworzenie „Porozumień Parafialnych Oddziałów Akcji Katolickiej” w ramach każ-dego dekanatu, w celu ożywienia działalności Akcji Katolickiej oraz inte-gracji naszego środowiska.

11. POAK-i podejmować będą na terenie swojej parafii działania infor-macyjne wobec wszystkich wiernych, ukazujące charyzmat Akcji Katolic-kiej, potrzebę jej istnienia w parafii i zachęcające do włączenia się w jej działalność. Działania te obejmować będą: prelekcje, wystawy, rozdawanie ulotek informacyjnych o Akcji Katolickiej lub folderów oraz osobiste roz-mowy z ludźmi w swoim otoczeniu. W święto patronalne Akcji Katolickiej – Chrystusa Króla Wszechświata – Parafialne Oddziały zadbają o uroczyste przeżycie tego dnia w parafiach.

12. Zgodnie z Kalendarium na 2017 r. Akcja Katolicka AW weźmie udział w Biegu Pamięci ku Czci Męczenników Stanu Wojennego do grobu bł. ks. Jerzego Popiełuszki oraz zorganizuje pielgrzymkę rowerową szla-kiem bł. ks. Jerzego Popiełuszki od Czarnej Białostockiej do Suchowoli. Kolejny raz zachęci do udziału w tej pielgrzymce sąsiadujące z Suchowolą DIAK-i; zorganizuje też inne pielgrzymki do miejsc świętych.

13. Akcja Katolicka będzie kontynuowała ścisłą współpracę z Centrum Opatrzności Bożej, a także z Fundacją Dzieło Nowego Tysiąclecia i KSM.

Elżbieta Olejnik Prezes zarządu DIAK AW

94

Jubileusz 20-lecia Akcji Katolickiej w Grójcu, parafia św. Mikołaja

W polskiej tradycji jubileuszów małżeńskich zwykło się obchodzić takie rocznice jak 25-lecie (srebrna rocznica), 40-lecie (rubinowa rocznica), 50-lecie (złota rocznica), aż do 70-lecia (kamienna rocznica). Wspomina-nie danego wydarzenia ma za cel powrót myślą do pięknych chwil zaślubin z jednej strony, a zarazem dopingowanie małżonkom na dalsze lata ich życia. Tak też bywa przy obchodzeniu innych ważnych wydarzeń w dzie-jach narodu, kościoła, rodziny. Wspominamy minione i błogosławimy na przyszłość.

Obchodzimy dziś 20. rocznicę Akcji Katolickiej w Archidiecezji Warszawskiej. Idąc za nazewnictwem ślubnym, trzeba tę rocznicę nazwać PORCELANOWĄ. Porcelana została wynaleziona w Chinach w VII w. Jest ona wytwarzana z mieszanki glinki kaolinowej ze skaleniem i kwar-cem poprzez wypalanie uformowanych wyrobów w temperaturze od 920–980°C (wyroby nieszkliwione) aż do 1280–1460°C (wyroby szkli-wione). Jednak porcelana choć z natury swej, jako efekt końcowy, jest piękna, to i zarazem DELIKATNA. Im wyższa temperatura, tym wyższa jakość. Takim mianem należałoby określić nasz Instytut. Piękny, lecz delikatny.

Akcję Katolicką powołał do istnienia papież Pius XI, natomiast w 1930 roku do Polski sprowadził ją kardynał August Hlond, ówczesny Prymas Polski. W ciągu dziewięciu lat istnienia, do wybuchu wojny 1939 roku, sto-warzyszenie skupiało 750 tys. osób. W Warszawie Akcja Katolicka rozwi-jała swoją działalność pod okiem ks. kard. Aleksandra Kakowskiego i miała się świetnie. Ale tylko przez dziewięć lat. W 1993 roku podczas wizyty biskupów polskich w Watykanie ad limina apostolorum Ojciec Święty Jan Paweł II upomniał się o obecność Akcji Katolickiej na duszpasterskiej mapie Polski. Biskupi spełnili to życzenie Papieża Polaka. I tak – 12 kwiet-nia 1995 roku ks. Kardynał Józef Glemp Prymas Polski powołał dekretem Akcję Katolicką Archidiecezji Warszawskiej. Akcja Katolicka realizuje zadania statutowe poprzez działalność oświatową i wychowawczą, kultu-ralną i wydawniczą, charytatywną oraz turystyczno-sportową. Współpracu-jemy z Centrum Opatrzności Bożej, Fundacją Dzieło Nowego Tysiąclecia, Katolickim Stowarzyszeniem Młodzieży i innymi ruchami i organizacjami kościelnymi.

Czynimy sporo, ale chcemy więcej. Każdy z nas ma świadomość ubo-żenia Kościoła w ogóle. Dzisiejszy człowiek stawia na pierwszym miejscu

95

inne priorytety niż Bóg, honor, ojczyzna. Zdaje się żyć, jakby „Boga nie było”. Zdaje się być samowystarczalny. Do pierwszej tragedii…

Akcja Katolicka zadaje sobie pytanie, jak działać w dzisiejszym świe-cie, jak być odpornym na zeświecczenie świata, jak znaleźć przyczyny osła-bienia całego organizmu Kościoła, jakie lekarstwo podać. Odpowiedź na te pytania znajdziemy u papieża Benedykta XVI.

W roku 1957 młody jako młody profesor, ks. J. Ratzinger opublikował w czasopiśmie „Hochland” tekst Neopoganie i Kościół, przedstawiający wizję Kościoła. Tekst prorocki, niestety na naszych oczach sprawdzający się: „zwąca się jeszcze mianem chrześcijańskiej Europa od czterystu lat to siedlisko nowego pogaństwa narastającego niepowstrzymanie w sercu Kościoła i grożącego mu drenażem od wewnątrz. Wizerunek Kościoła nowożytności w istotny sposób kształtuje fakt, że w zupełnie nieprzewi-dywalny sposób stał się on Kościołem pogan i proces ten postępuje. (…) Obecnie pogaństwo osiadło w samym Kościele”. Jak już wyżej napisa-łem, tekst prorocki, wskazujący na dramat, jakim żyje dzisiejszy Kościół. Na szczęście młody wtedy kapłan Ratzinger wskazuje chorobę, ale apli-kuje również lekarstwo. Pyta, czy: „ponownie nie należałoby przekształ-cić Kościoła w mniejszą wspólnotę żyjących jednym przekonaniem, a tym samym przywrócić mu należny autorytet”.

Św. Jan Paweł II zwykł mówić, że Kościół winien być znów wspólnotą wspólnot. Masa często idzie z prądem, porywem, toczona siłą, której nie jest w stanie przeciwstawić się. Nieliczna grupa ma natomiast swoją świa-domość i tożsamość. Poszczególne Parafialne Oddziały Akcji Katolickiej stanowią część Dużego Diecezjalnego Instytutu. Korzystamy z ogólnopol-skich programów szkoleniowych. Praca jednak zaczyna się od małej grupy. To tu rodzi się coś więcej. Tu tworzy się „coś” na wzór rodziny. We wspo-mnianej wyżej publikacji pisze o tym ks. J. Ratzinger: „oczywiście pomię-dzy wierzącymi należy stopniowo odbudowywać coś na wzór braterstwa komunikujących, którzy ze względu na wspólną przynależność do Stołu Pańskiego, czują się związani również w życiu prywatnym i wiedzą, że mogą liczyć na siebie także w sytuacjach kryzysowych, a więc faktycznie tworzą poniekąd rodzinę”. Każdy z nas, kto na serio angażuje się w daną grupę, wspólnotę, stowarzyszenie, Instytut, tego doświadcza, „braterstwa komunikujących”.

Tego „braterstwa komunikujących” życzę Parafialnemu Oddziałowi Akcji Katolickiej przy Parafii św. Mikołaja Biskupa w Grójcu, który orga-nizuje dzisiejsze uroczystości Jubileuszowe. Dziękuję ks. Kanonikowi Zbigniewowi Sucheckiemu, Waszemu Proboszczowi i opiekunowi POAK,

96

za zaproszenie mnie do przewodniczenia tym uroczystościom. Osobne podziękowanie kieruję do ks. Kamila Falkowskiego, redaktora naczel-nego gazetki parafialnej, który poprosił mnie o kilka słów do Waszego periodyku.

Szczęść Boże

Ks. kan. dr Piotr OdziemczykWicekanclerz KuriiDiecezjalny Asystent AKAW

Złoty jubileusz konsekracji kościoła pw. NMP Królowej Pokoju w Baniosze,

15.11.1966 – listopad 2016Małgorzata Wyszkowska

Skrót historii parafii: 1952–2016

6 grudnia 1951 r. mieszkańcy Baniochy napisali list do swojego Ordy-nariusza, w którym prosili o kapłana na pobyt stały. Uzasadniali swoją prośbę nie tylko dużą odległością (6 km), ale również brakiem wystarcza-jącej komunikacji do kościoła parafialnego w Słomczynie i potrzebami duchowymi. Wierni zatroszczyli się nawet o katechizację sygnalizując, że mają salkę katechetyczną do nauki religii, a na katechezę czeka ok. 400 dzieci. Prośba wiernych została pozytywnie rozpatrzona i już 20 września 1952 r. Prymas Polski, arcybiskup metropolita gnieźnieński i warszawski, ks. Stefan Wyszyński, erygował parafię Najświętszej Maryi Panny Kró-lowej Pokoju w Baniosze, małej i mało znanej wsi, która nabrała dopiero znaczenia i rozwinęła się kiedy zaczęły powstawać wokół niej cegielnie: Rozalin, Marki Grójeckie, Feliks. Połączenie wsi Baniocha z Warszawą kolejką wąskotorową spowodowało, że miejscowość stała się największym dostarczycielem cegieł do stolicy. W związku z rozwojem miejsc pracy w cegielniach zaczęła do Baniochy napływać ludność. Powstawały domy, rezydencje i wille.

Dekret erekcyjny wszedł w życie 12 października 1952 r. W związku z utworzeniem nowej parafii skierowano do Baniochy pierwszego pro-boszcza, ks. Stanisława Kowalskiego (1952–1954). Do nowo utworzonego ośrodka duszpasterskiego w dekanacie piaseczyńskim zostały włączone

97

następujące miejscowości z macierzystej parafii Słomczyn: Baniocha Wieś, Baniocha Cegielnia, Baniocha Letnisko, Baniocha PGR, Baniocha Stacja, Marki Grójeckie, Łubna Cegielnia, Łubna Wieś, Łubna PGR, Solec Wypęk a także gajówki: Dobieszek i Wilczynek. Z parafii Sobików przyłączono do parafii Baniocha wieś Dobiesz i Wojciechowice, z parafii Jazgarzew: Pilawę, Orzeszyn, Chojnów oraz z Góry Kalwarii Domanówek-Tomice.

Początki istnienia parafii były bardzo trudne dla pierwszego probosz-cza. Parafia oficjalnie istniała, ale kapłan nie miał własnego mieszkania ani żadnej innej nieruchomości. Nie było też zgody władz państwowych na użytkowanie cmentarza mimo, że teoretycznie on już istniał. Począt-kowo Msze św. i nabożeństwa były sprawowane w wynajętym na kapliczkę garażu przy ulicy Trakt Napoleoński. Wkrótce właściciel wilii Marysieńka, w której garaż był wynajmowany na kaplicę, wymówił dzierżawę – stało się to pod naciskiem władz stalinowskich. Od początku istnienia parafii dusz-pasterze pracowali nad tym, żeby istniała grupa ministrantów, lektorów, bielanek i Koła Żywego Różańca. Ze względu na bardzo trudną sytuację parafii ks. Stanisław Kowalski tak zniechęcił się, że opuścił archidiecezję warszawską i podjął pracę jako duszpasterz na ziemiach odzyskanych.

Drugi proboszcz: ks. Stanisław Dyśkowski (1954–1956) został usu-nięty z parafii przez władze państwowe za pochowanie zmarłego parafia-nina na cmentarzu w Baniosze.

Trzecim proboszczem został ks. Wiesław Osmólski (1956–1962). W krót-kim czasie udało się mu uzyskać zgodę na urządzenie cmentarza grzebalnego. W 1956 r. założył Ruch Trzeźwości. We wrześniu 1960 r. podjął trud wzno-szenia murów kościoła parafialnego. Budowa posuwała się w szybkim tem-pie. Wspomniana willa o nazwie Marysieńka, wybudowana w 1912 r., została zakupiona w latach 1960–1963 dla parafii jako plebania. Prawdopodobnie nazwa willi była związana z imieniem właścicielki albo osoby zamieszkującej w tej willi, wskazują na to informacje z kroniki parafialnej.

24 listopada 1963 r. kościół poświęcił ks. biskup Jerzy Modzelew-ski. W tym czasie pojawił się już czwarty proboszcz: ks. Józef Stoczyński (1962–1981). Nowo wybudowany kościół miał chrystocentryczny charakter – piękna nadała mu trójmetrowa figura Pana Jezusa w rzeźbie dłuta Kazi-mierza Bińkowskiego, która zdobi front kościoła. Szczególnie w tym cza-sie parafianie byli bardzo zaangażowani w pracach przy kościele, zarówno fizycznie, jak i materialnie. Budowa kościoła nabrała rozmachu w 1965 r.; pomalowano wnętrze kościoła, a ścianę główną w prezbiterium ozdobiono ciekawym freskiem przedstawiającym „Dobrego Pasterza”. Autorem fresku był artysta malarz Jan Zamoyski.

98

15 listopada 1966 r. ks. kardynał Stefan Wyszyński konsekrował kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Pokoju w Baniosze. Na 15-lecie istnienia parafii, 12 października 1967 r., miała miejsce uroczysta konsekra-cja dzwonów przez ks. Biskupa Jerzego Modzelewskiego. Konsekrowanym dzwonom nadano imiona: Paweł, Stefan i Józef. W 1968 r. świątynia zyskała marmurową posadzkę i piękny obraz Matki Bożej Królowej Pokoju. W tym samym roku wyremontowano ogrodzenie, zasadzono krzewy, zagospodaro-wano teren przy kościele i plebani. Na placu przykościelnym wśród sosen i modrzewi wzniesiono figurę Matki Bożej, a przed Nią ołtarz: była to tzw. „Grota Matki Bożej”. Na 25-lecie parafii ks. Prymas Stefan Wyszyński dokonał poświecenia tej figury, a ks. Biskup Jerzy Modzelewski poświęcił płaskorzeźbę Cud w Kanie Galilejskiej, na zewnętrznej, południowej ścia-nie kościoła. W 1968 r. ks. Józef Stoczyński zainicjował Grupę Wieczystego Niewolnictwa Maryi. Ksiądz proboszcz zmarł 26 kwietnia 1996 r. Był tak szanowanym i cenionym Proboszczem, że po śmierci i pochówku na cmen-tarzu bródnowskim – na prośbę parafian i za zgodą Kurii Warszawskiej – został po trzech miesiącach ekshumowany do Baniochy.

W 1982 r. na ścianach kościoła zainstalowano przepiękne Stacje Drogi Krzyżowej. W tym czasie obowiązki piątego proboszcza pełnił ks. Jan Pół-kośnik (1981–1991). To on w 1988 r. zadbał o miedziany dach na budynku kościoła, a w parafii powstała tzw. „Grupa Modlitewna”.

Szósty ksiądz proboszcz Roman Ołtarzewski (1991–2010) zajął się remontem plebanii, ogrzewaniem w kościele i na plebani. Istotnym ele-mentem był zakup 30 ławek, które zastąpiły krzesła teatralne. W oknach pojawiły się witraże autorstwa pani Hanny Szczypińskiej. Cmentarz para-fialny powiększa się o 100 proc. i jest grodzony. Jednym z najważniejszych wydarzeń dla parafii była koronacja obrazu Najświętszej Maryi Panny Kró-lowej Pokoju w 2002 r.

W 2010 r. obowiązki siódmego proboszcza objął ks. Robert Pękacki. Rozpoczął się nowy czas dla parafii i kościoła. Zakończono 620-metrowe ogrodzenie placu kościelnego, a w nim trzy bramy: główną przed kościo-łem tzw. Prymasa Wyszyńskiego z łacińskim napisem: DOMUM TUAM DOMINE DECET SANCTITUDO („DOMOWI TWOJEMU PANIE PRZYSTOI ŚWIĘTOŚĆ”), bramę gospodarczą na pilota od strony ul. Wil-lowej i bramę „ewakuacyjną” od strony ul. Sportowej oraz furtki „Świę-tego Roberta” i „Świętego Antoniego” wymieniono na nowy oświetlony trzymetrowy krzyż na wieży kościelnej, posadowiono pomnik Świętego Papieża Jana Pawła II, ze względu na bezpieczeństwo parafian wcho-dzących i wychodzących ze świątyni wybudowano od nowa schody do

99

kościoła oraz podjazd dla niepełnosprawnych, zadbano o teren przyko-ścielny, który po uporządkowaniu stał się pięknym parkiem z kapliczkami świętych i wmurowanymi w ogrodzenie artystycznie wykonanymi Tajem-nicami Różańcowymi w technice weneckiej mozaiki, autorstwa p. Witolda Zyglewskiego. Wzdłuż Tajemnic Różańca prowadzi Aleja Fatimska, doprowadza ona do wystawy stałej o ks. Prymasie Stefanie Wyszyńskim, w hołdzie wszystkim osobom duchownym i świeckim, którzy przyczy-nili się do wybudowania parafialnego kościoła. Ten malowniczy krajo-braz, w który wpisuje się parafialna świątynia, przyciąga wielu zarówno parafian, jak i gości, buduje klimat duchowego spokoju i pełnej zadumy obecności Matki Bożej na tym terenie. Powstała w 1981 r. – choć już nieistniejąca od kilkunastu dobrych lat – grupa Totus Tuus została reak-tywowana w 2012 r. przez obecnego księdza proboszcza, w niedługim też czasie powstało Nauczycielskie Koło Żywego Różańca, Konfrater-nia Leśników, Legion Maryi, grupa Caritas, Koło Pielgrzymkowe i krąg Domowego Kościoła oraz wiele innych grup parafialnych. Obecnie działa też grupa ministrantów, lektorów i bielanek. Wszystkie te grupy i wspól-noty działają prężnie, a orężem ich jest modlitwa i pielgrzymki do miejsc świętych w Polsce i na świecie, jak też ministranckie, formacyjne wyjazdy wakacyjne organizowane przez parafie.

Ks. Józef Kardynał Glemp we wrześniu 2012 r. poprowadził uroczysto-ści obchodów 60-lecia parafii. To wtedy w kościele pojawiło się tzw. okno papieskie i relikwie z krwią Świętego Papieża Jana Pawła II. Parafia przy-gotowała się do ZŁOTEGO JUBILEUSZU konsekracji świątyni: prezbite-rium zostało gruntownie wyremontowane i odnowione, wybudowano nowy ołtarz i ambonkę z białego marmuru, położono brakujące elementy marmu-rowe na podłodze w prezbiterium zamiast drewnianego podestu, pomalo-wano kaplicę, w której znajduje się koronowany obraz Najświętszej Maryi Panny Królowej Pokoju, a na świeżo pomalowanym w kolorze atramentu suficie znalazło się 60 gwiazd na pamiątkę 60-lecia istnienia parafii. Od 25 marca 2015 r. peregrynuje po rodzinach parafialnych duża kopia obrazu NMP Królowej Pokoju. Na 50. rocznicę konsekracji parafia otrzymała bło-gosławieństwo od papieża Franciszka.

Z parafii pochodzi obecny proboszcz parafii Dzieciątka Jezus w War-szawie, ks. Paweł Piotrowski. Teraz w Seminarium Warszawskim jest trzech kleryków z tutejszej parafii. Tradycją ostatnich lat stała się modlitwa księ-dza proboszcza wspólnie z parafianami w pierwsze czwartki miesiąca oraz każdego roku przez cały miesiąc czerwiec w intencji kapłanów pracujących w tej parafii oraz o nowe powołania.

100

Kościół przez duże „K” to przede wszystkim WSPÓLNOTA ludzi wie-rzących, która powstaje przez lata. Nie dziwi więc fakt, że każdy z wyżej wymienionych proboszczów intensywnie pracował nad tym, aby świątynia stała się Domem Bożym, dbając tak, jak każdy z nich mógł o duszpasterskie szczegóły, mimo różnych trudności. Duszpasterze i wierni parafii Baniocha pw. NMP Królowej Pokoju żyją nadzieją, że opieka ich Patronki zapewni im Boże błogosławieństwo na kolejne lata.

Duszpasterze:ks. Stanisław Kowalski (1952–1954),ks. Stanisław Dyśkowski (1954–1956),ks. Wiesław Osmólski (1956–1962),ks. Józef Stoczyński (1962–1981),ks. Jan Półkośnik (1981–1991),ks. Roman Ołtarzewski (1991–2010),ks Robert Pękacki (2010–….).

Tekst powstał na podstawie pracy magisterskiej p. Małgorzaty Wyszkowskiej, napisanej w 2015 r. pod kierunkiem ks. prof. Andrzeja Gałki na PWTW.

Prawa autorskie: p. mgr Małgorzata Wyszkowska

Cela abpa Antoniego Baraniaka w areszcie śledczym przy ul. Rakowieckiej

W areszcie śledczym przy ul. Rakowieckiej otwarto celę abpa Antoniego Baraniaka. Arcybiskup wycierpiał wiele od komunistycznych oprawców, wytrzymał 27 miesięcy stalinowskich tortur, z których wyrywanie paznokci było jedną z najlżejszych. Nigdy nie chciał jednak opowiadać o cierpie-niach, jakich doznawał.

W poniedziałek, 12 grudnia, abp Stanisław Gądecki wraz z abpem Mar-kiem Jędraszewskim w więziennej świetlicy przy ul. Rakowieckiej odpra-wili Mszę św., a następnie poświęcili celę w miejscu, gdzie przez ponad dwa lata przetrzymywano bpa Baraniaka.

Arcybiskupa przetrzymywano w bardzo złych warunkach, w celi wypełnionej fekaliami. – Dziś czcimy jego postawę, pełną wiary i heroi-zmu, mając nadzieję, że stanie się patronem powołanego w tym areszcie Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL – powiedział podczas uroczystości dyrektor tej placówki, Jacek Pawłowicz.

101

Aresztując bpa Baraniaka w nocy z 25 na 26 września 1953 roku, razem z Prymasem Tysiąclecia, władze komunistyczne zamierzały wyko-rzystać jego osobę do publicznego skompromitowania prymasów Hlonda i Wyszyńskiego.

Dotychczas udokumentowano 145 aktów torturowania, podczas tego czasu próbowano doprowadzić do zeznań obciążających Prymasa Tysiąc-lecia. Nie udało się to. Bp Baraniak, jako więzień Mokotowa, okazał się wielkim Polakiem o ogromnej sile woli.

PO

Inicjatywa „Dzień dobry, czy wszyscy żyją…?”Słowa te towarzyszą akcji Caritas Polska, Straży Miejskiej oraz Lekarzy Nadziei na rzecz bezdomnych. Wspólne patrole odwiedzać będą stołeczne miejsca przebywania pozbawionych dachu nad głową, aby w razie potrzeby udzielić im pomocy. W okresie jesienno-zimowym w pustostanach, kana-łach czy na działkach na terenie Warszawy przebywa bowiem od 400 do 800 osób.

Projekt pomocy bezdomnym w stolicy realizowany jest po raz drugi. Strażnicy miejscy znają miejsca pobytu bezdomnych, stąd można tam łatwo dotrzeć. Oferowana pomoc obejmuje dostarczenie bezdomnym cie-płej odzieży, posiłku, udzielenie im niezbędnego wsparcia. W tym roku do inicjatywy dołączą tzw. Lekarze Nadziei, którzy na miejscu będą się sta-rali dokonać niezbędnych zabiegów pielęgnacyjnych, jak również udzielić pomocy psychologicznej.

Trzymiesięczna pomoc na terenie Warszawy będzie kosztowała ok. 30 tys. zł. Zbiórkę na ten cel Caritas Polska prowadzi w serwisie www.pomagam.caritas.pl.

BG

Warszawskie wystawy Wystawa „100 na 100. Sto najcenniejszych dzieł sztuki ze zbiorów

KUL na stulecie KUL” została otwarta 12 października na Zamku Królew-skim w Warszawie.

W ramach ekspozycji zostały udostępnione rękopisy, inkunabuły i dokumenty ze Zbiorów Specjalnych Biblioteki Uniwersyteckiej. Wystawa powstała z okazji obchodów jubileuszu 100-lecia uniwersytetu, który przy-pada w 2018 r.

102

Zbiory KUL zostały zapoczątkowane darowizną ks. Jana Władziń-skiego (1861–1935), który przekazał na rzecz KUL „zbiór pamiątek histo-rycznych i stylowych okazów z różnych zakątków kraju”. W grudniu 1939 r. dzieła sztuki zostały zarekwirowane przez Niemców i bezpowrotnie utracone. W odradzającym się po wojnie uniwersytecie nie zapomniano o przedwojennych tradycjach muzealniczych. Dzięki ofiarności instytucji kościelnych i osób prywatnych na przestrzeni ostatnich 60 lat na KUL udało się zgromadzić przeszło 1700 obiektów.

Na wystawie można było zobaczyć obrazy i rysunki wybitnych arty-stów polskich od Piotra Michałowskiego i Jana Matejki, przez Józefa Cheł-mońskiego, Leona Wyczółkowskiego, Józefa Mehoffera, Jacka Malczew-skiego i jego syna Rafała, Włodzimierza Tetmajera i Józefa Pankiewicza, aż po Antoniego Michalaka i Jerzego Nowosielskiego.

Z malarstwa obcego na szczególną uwagę zasługiwaly obrazy: „Ecce Homo” – dzieło niderlandzkiego naśladowcy Juana de Flandes z ok. 1574 r.; „Sacra Conversazione”, wiązana z czynnym w Wenecji w pierwszej poło-wie XVI w. warsztatem Francesca Rizzo da Santacroce; powstały po 1600 r. „Pejzaż z Lotem i córkami” pędzla przedstawiciela manieryzmu flamandzkiego Martena van Valckenborcha oraz „Kordegarda małp”, XVII-wieczna kopia obrazu Davida Teniersa Młodszego.

Nie zabrakło średniowiecznych rzeźb, pięknej porcelany z czołowych manufaktur europejskich, zwłaszcza miśnieńskiej, wiedeńskiej i berlińskiej, a także rękopisów, inkunabułów i dokumentów.

Wystawie towarzyszył bogaty program edukacyjny, np. cykl wykładów.

* * *W Muzeum Archidiecezji Warszawskiej, przy archikatedrze św. Jana, do 12 lutego trwa wystawa polskich i ukraińskich ikon.

W wernisażu wystawy wziął udział historyk sztuki, biskup pomocni-czy archidiecezji warszawskiej Michał Janocha, który jest patronem hono-rowym wystawy. Na spotkaniu tłumaczył wówczas symbolikę wybranych ikon. Wskazał też, że Chrystus jest mostem łączącym bratnie narody Polski i Ukrainy. Zachęcił, abyśmy widzieli w sobie braci, ponad przepaścią historii.

Wystawa nosi tytuł „Szukam o Panie Twojego Oblicza. Ikona w dialogu polsko-ukraińskim”. Prace powstały podczas plenerów ikonograficznych, podczas których od ośmiu lat spotykają się środowiska polskich i ukraiń-skich pisarzy ikon. Organizatorem plenerów jest Stowarzyszenie Przyjaciół Nowicy wraz z Bractwem Młodzieży Greckokatolickiej Sarepta i Katedrą Sztuki Sakralnej Lwowskiej Akademii Sztuk Pięknych.

103

* * *Na korytarzach Senatu RP można było zwiedzić wystawę pt. „Polska światu papieża dała”. Wystawa poświęcona została sylwetce Jana Pawła II, wiel-kiego człowieka, wielkiego papieża i wielkiego świętego.

Natomiast w senacie RP w 2016 roku oglądaliśmy wystawę plakatów z Janem Pawłem II.

Były to plakaty powstałe w związku z pontyfikatem Jana Pawła II; gra-fiki powstałe z okazji papieskich pielgrzymek, afisze filmów poświęconych papieżowi oraz plakaty koncertów i wydarzeń kulturalnych.

Dotychczas ekspozycję można było obejrzeć również m.in. w Pozna-niu, Lublinie, Chełmie, Nowym Targu, Jaworze i Łukowie.

* * *Inną wystawą poświęconą Janowi Pawłowi II była ekspozycja zatytu-łowana „Jan Paweł II. Źródła”. Wystawa została zbudowana z sześciu symbolicznych przestrzeni i czterech bram: chrztu, czyli drzwi gnieźnień-skich; bramy Auschwitz; bramy stoczni gdańskiej i bramy prowadzącej do trzeciego tysiąclecia. Ekspozycja opowiada o historii Polski słowami Jana Pawła II.

Ekspozycja trwała do 15 sierpnia, a zorganizowana została z okazji ŚDM. Obejrzało ją w przeciągu niepełnych dwóch tygodni 48 tys. osób, pielgrzymów z różnych krajów świata.

Upamiętniała papieża poprzez prezentację zdjęć historycznych, np. z pielgrzymek Jana Pawła II, reprodukcji obrazów o tematyce histo-rycznej, biogramów świętych i błogosławionych oraz przez projekcje multimedialne.

Miejsce wystawy: pawilon na Krakowskim Przedmieściu 66, naprze-ciwko Biblioteki Rolniczej w Warszawie.

BG

I Kongres Młodzieży PolonijnejPonad 350 osób z całego świata wzięło udział w I Kongresie Młodzieży Polonijnej, który trwał trzy dni tuż przed Dniami w Diecezjach. Młodzi ludzie z całego świata pojechali następnie do Krakowa, aby uczestniczyć w ŚDM z papieżem Franciszkiem.

Celem Kongresu było spotkanie młodzieży mającej polskie korzenie z całego świata.

104

Czas wypełniły prelekcje na temat problemów, osiągnięć i wyzwań dotyczących polonijnej młodzieży i gromadzących ją duszpasterstw oraz ośrodków polskiej kultury.

Do Warszawy przyjechała młodzież z większości krajów b. ZSRR, w tym z Ukrainy, Białorusi, Kazachstanu, Rosji i państw Azji Środkowej, ale także z Rumunii czy Węgier. Większość kosztów związanych z przyjaz-dem młodych do Polski pokrył m.in. Senat RP (do którego należy opieka nad Polakami za granicą) i Zespół Pomocy Kościołowi na Wschodzie.

Każdy dzień kongresu miał swojego patrona: 18 lipca – św. Stanisława Kostkę, 19 lipca – bł. Karolinę Kózkównę, a 20 lipca – św. Jana Pawła II.

Poza granicami Polski żyje blisko 20 mln ludzi o polskich korzeniach. Wśród nich w ok. 1,5 tys. ośrodkach polonijnych pracuje ok. 2 tys. dusz-pasterzy.

BG

Duchowość dla WarszawyCykl wykładów o tym tytule trwał od początku roku akademickiego. 15 grudnia odbyła się ostatnia w 2016 roku prelekcja pt. „O komunikacji budującej bliskość”. Spotkania przyciągały wiele osób.

BG

35. rocznica powołania Prymasowskiej Rady SpołecznejPierwsze posiedzenie Prymasowskiej Rady Społecznej odbyło się 12 grud-nia 1981 r. przy ulicy Miodowej w Warszawie, w rezydencji Prymasa Polski kard. Józefa Glempa i z jego udziałem. Wówczas wielu członków rady zostało aresztowanych, kiedy w nocy z 12 na 13 grudnia wracali do swych domów, co zbiegło się z ogłoszeniem stanu wojennego.

Na przestrzeni lat członkami Prymasowskiej Rady Społecznej byli ludzie świeccy, społecznicy i politycy katoliccy. W spotkaniach brali też udział bp Jerzy Dąbrowski i ks. Alojzy Orszulik.

Efektem działania Rady jest 13 dokumentów odnoszących się do istot-nych zagadnień życia społecznego. Do dzisiaj zachowują one aktualność. Najważniejszym zaś dokumentem pozostają Tezy Prymasowskiej Rady Społecznej w sprawie ugody społecznej, odpowiedź Kościoła na wprowa-dzony przez władzę komunistyczną stan wojenny. Dokument ten był ważny w procesie porozumienia między stronami władza–opozycja–Kościół.

PO

105

Otwarcie Świątyni Opatrzności Bożej dla wiernychOtwarcie dla wiernych Świątyni Opatrzności Bożej zainaugurowało tego-roczne obchody Narodowego Święta Niepodległości. Mszy św. sprawo-wanej we wnętrzu świątyni przewodniczył Prymas Polski, abp Wojciech Polak, a homilię wygłosił przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Stanisław Gądecki.

Uroczystość rozpoczęła się 11 listopada 2016 roku. Wzięli w niej udział przedstawiciele najwyższych władz państwowych, z prezydentem Andrze-jem Dudą, marszałkami Sejmu i Senatu oraz premier Beatą Szydło na czele. Obecni byli także przedstawiciele władz samorządowych, wojewódzkich i miasta stołecznego, na czele z prezydent Warszawy Hanną Gronkiewicz--Waltz oraz darczyńcy. Eucharystię koncelebrowali nuncjusz apostolski w Polsce, abp Salvatore Penacchio, metropolita warszawski Kazimierz kard. Nycz oraz licznie obecni biskupi i kapłani.

Przed rozpoczęciem Mszy św. prezydent Andrzej Duda udał się do Panteonu Wielkich Polaków, gdzie złożył wieniec przy grobie ostatniego prezydenta RP na Uchodźstwie, Ryszarda Kaczorowskiego.

Procesji na wejście towarzyszyła pieśń Bogurodzica. Uroczyście odśpiewano także hymn państwowy. Na początku Mszy św. zebranych powitał metropolita warszawski, Kazimierz kard. Nycz, który podkreślił, że dzisiejsza uroczystość jest przede wszystkim dziękczynieniem, a świą-tynia jest miejscem dziękczynienia i zawierzenia Bożej Opatrzności, oraz miejscem przymierza między Bogiem i człowiekiem. Jak mówił hierarcha, konsekwencją tego przymierza jest budowanie przymierza między ludźmi, którego bardzo potrzebuje współczesny świat i Polska.

Po homilii odmówiono akt dziękczynienia i zawierzenia Opatrzności Bożej.

Świątynia, zgodnie z wolą Prymasa Polski, Józefa kard. Glempa, jest votum polskiego narodu za uchwalenie Konstytucji 3 maja.

Przez cały dzień trwały w Świątyni Opatrzności Bożej inne wydarze-nia. Kolejna Msza św. została odprawiona o godz. 12, a o godz. 17 miała miejsce prapremiera oratorium Michała Lorenca pt. „Przymierze”, które zostało skomponowane z okazji otwarcia Świątyni Opatrzności Bożej oraz jubileuszu 1050-lecia Chrztu Polski.

Każdego dnia, aż do 13 listopada 2016 roku była w świątyni odpra-wiana Msza św. o godz. 12.

Przypomnijmy, że otwarcie Świątyni Opatrzności Bożej dla wier-nych miało miejsce dokładnie 225 lat po złożeniu przez Sejm Czteroletni

106

obietnicy jej budowy. Wzniesienie świątyni uchwalili bowiem w 1791 r. posłowie Sejmu Czteroletniego. Budowa nie była jednak możliwa do prze-prowadzenia, ponieważ nastąpiły kolejne rozbiory Polski, a po II wojnie światowej uniemożliwiały ją władze komunistyczne.

Dopiero w 1989 roku Prymas Polski Józef kard. Glemp powrócił do idei budowy świątyni. W 1991 roku, z okazji 200-lecia Konstytucji 3 maja, Komi-sja Konstytucyjna Senatu RP potwierdziła aktualność ślubu Sejmu Cztero-letniego, a w 1998 roku Sejm RP wydał uchwałę, w której wyraził uznanie dla inicjatywy wypełnienia ślubów sprzed lat i budowy świątyni. Kamień węgielny pod budowę Świątyni Opatrzności Bożej wmurowano w maju 2002 roku, a prace budowlane rozpoczęły się w lutym roku następnego.

BG

ŚDM i Dni w Diecezjach (20–25 lipca)Najważniejszym wydarzeniem minionego półrocza były ŚDM w Krakowie z udziałem papieża Franciszka i młodzieży z całego świata.

Prócz Krakowa pielgrzymi odwiedzili również Mazowsze, w ramach tzw. Dni w Diecezjach.

Na uczestników Dni czekało wiele atrakcji religijnych oraz bogata oferta wydarzeń kulturalnych. ZTM oraz WKD i Kolej Miejska umożliwili przejazd środkami komunikacji miejskiej za darmo nie tylko pielgrzymom, lecz także wolontariuszom, koordynatorom-wolontariuszom i organizato-rom. Oprócz bezpłatnych przejazdów po Mazowszu podczas Dni w Die-cezjach Koleje Mazowieckie uruchomiły na zlecenie poszczególnych die-cezji dodatkowo 19 pociągów dla zorganizowanych grup na wydarzenia centralne ŚDM do Krakowa.

Przygotowano także inne udogodnienia, jak: aplikację mobilną na tele-fony, możliwość bezpłatnego odwiedzenia instytucji kultury podlegających samorządowi, atrakcje turystyczne zarówno w Warszawie, jak i na terenie całego Mazowsza.

Od 20 do 24 lipca na skwerze Hoovera przy Krakowskim Przedmie-ściu działała tzw. Miejska Strefa Kultury. Spotkania z ciekawymi gośćmi, kino plenerowe, animacje i strefa rekreacji czekały w tych dniach nie tylko na uczestników Światowych Dni Młodzieży, ale też mieszkańców Warszawy i Mazowsza oraz turystów. Samorząd Mazowsza przygotował w tym miejscu swoje stoisko informacyjne o Mazowszu, na którym piel-grzymi otrzymywali przewodniki, mapy, foldery i różne gadżety, np. bidon turystyczny.

107

Organizatorem Miejskiej Strefy Kultury było Centrum Myśli Jana Pawła II.

Kongres Młodzieży Polonijnej zgromadził natomiast młodych ludzi z różnych stron świata, by umożliwić im spotkanie i przekazanie cennych doświadczeń związanych z życiem Kościoła w miejscach ich życia. Pod-czas kongresu można było wysłuchać świadectw o życiu młodych kato-lików w Niemczech, Francji czy ukraińskim Donbasie. Opowiadano też o różnych inicjatywach duszpasterskich w kraju i za granicą, które złożyły się na poranną sesję Kongresu, który odbywa się w Warszawie. Kongres stanowił przygotowanie do udziału w ŚDM w Krakowie. Miał charakter formacyjno-warsztatowy.

Poranną część kongresu we wtorek wypełniła prezentacja inicjatyw duszpasterstwa młodzieży w Polsce, takich jak: Młodzieżowa Akademia Dziennikarstwa, Festiwal „Hosanna”, Rajd dla Życia i Rodziny, formacyjne gry miejskie czy Młodzieżowa Agencja Informacyjna. Ich pomysłodaw-cami i organizatorami są głównie diecezjalne KSM-y.

Młodzi z różnych krajów zaprezentowali więc to, co sami robią na co dzień we własnych wspólnotach.

PO

108

VARIA

Wysiedlenia sióstr zakonnych w 1954 r. na Śląsku. Obozy pracy dla zakonnic w Polsce w latach 1954–1956

Agata MirekKUL Lublin

W zestawieniu z innymi krajami bloku komunistycznego Europy Środ-kowo-Wschodniej działania władz komunistycznych zmierzające do likwidacji życia zakonnego w Polsce zostały podjęte najpóźniej. W walce z Kościołem katolickim w PRL jako pierwsze miały ulec likwidacji zakony. Podczas krajowej odprawy funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego płk Julia Brystygierowa, szefowa pionu Ministerstwa Bez-pieczeństwa Publicznego do walki z Kościołem, wygłosiła referat Ofen-sywa kleru a nasze zadania. Niejednokrotnie powtarzała, że likwidacja Kościoła i religii w Polsce będzie się musiała odwlec w czasie. Natomiast likwidację zakonów uznawała za kwestię najbliższego okresu, ponieważ istnieją międzynarodowe i polskie wzorce – kasaty zakonów – które będzie można zastosować. Zakony przedstawiła jako najważniejszy kanał obcego wywiadu1.

Z chwilą zerwania przez władze komunistyczne w Polsce konkor-datu, zakony i zgromadzenia zakonne rzymskokatolickie praktycznie straciły podstawę prawną swej działalności. Stosunek państwa do wspól-not zakonnych określały już nie przepisy prawne, lecz założenia filozo-fii marksistowskiej. W praktyce, korzystając z luki prawnej wytworzo-nej po zerwaniu konkordatu, prowadzono politykę faktów dokonanych2. Dekretem z 5 sierpnia 1949 r. o zmianie przepisów ustawy o stowarzy-szeniach zakwestionowano podstawę prawną samego istnienia zakonów

1 H. Dominiczak, Organy bezpieczeństwa PRL w walce z Kościołem katolickim 1944–1990, Warszawa 2000, s. 127.

2 H. Misztal, Divide et impera. Niszczenie struktur kościelnych w Polsce jako jedna z metod walki systemu stalinowskiego z religią, w: Represje wobec osób duchownych i konsekrowa-nych w PRL w latach 1944–1989, Lublin 2004, s. 26.

109

i zgromadzeń zakonnych oraz stowarzyszeń religijnych3. Pod groźbą rozwiązania i zakazu działalności polecono przełożonym zakonnym (do dnia 4 listopada 1949 r.) przesłać podania o uregulowanie bytu prawnego4. Dekret pozwalał organom państwowym poddać drobiazgowej kontroli życie wewnętrzne wspólnot zakonnych, zarówno w sferze personalnej, jak i majątkowej. W okresie 1945–1956 nastąpiło największe nasilenie terroru komunistycznego. Podczas aresztowań, śledztw i procesów powszechnie gwałcono niezbywalne prawa każdego człowieka do obrony i sprawie-dliwości. Walka z siostrami zakonnymi była prowadzona kompleksowo różnymi metodami. Jej celem, było ograniczenie możliwości pracy podej-mowanej przez siostry i tym samym zmniejszenie ich oddziaływania na społeczeństwo. Szczególne „zagrożenie” ze strony sióstr zakonnych widziały władze w kontaktach z dziećmi i młodzieżą, dlatego w pierwszej fazie walki z zakonnicami przed wszystkim zamykano szkoły prowadzone przez zgromadzenia, upaństwawiano placówki opiekuńczo-wychowaw-czych, szpitale, a nawet zakazano osobom zakonnym prowadzenia lekcji religii w szkołach.

W całym bloku komunistycznym władze państwowe podjęły działania zmierzające do likwidacji żeńskich zgromadzeń zakonnych. Scenariusze, jakie zastosowano, były podobne. Najczęściej tworzono miejsca odosob-nienia – obozy pracy, w których osadzano zakonnice, pozostawiając je pod nadzorem pracowników służb bezpieczeństwa5.

Akcja z 1954 r., mająca na celu likwidację zakonów na Śląsku, była poprzedzona bezpardonowym rozprawieniem się z duchowieństwem diecezjalnym. W styczniu 1951 r. władze komunistyczne w Polsce usu-nęły administratorów diecezji z Gdańska, Olsztyna, Gorzowa Wielko-polskiego, Opola i Wrocławia, zmuszając kapituły do wyboru wikariu-szy6, w listopadzie 1952 r. usunięto biskupów z diecezji katowickiej7, w czerwcu 1954 r. wysiedlono 15 proboszczów z Opolszczyzny, kolej-nych pięciu umieszczono w domu księży emerytów bez prawa swobod-nego opuszczania go8.

3 Dz U RP 1949, nr 45, poz. 335.4 Archiwum Akt Nowych w Warszawie (dalej: AAN), Urząd do Spraw Wyznań, (dalej:

UdSW), sygn. 21/208, Wydział IV zakony żeńskie. Rejestracja zakonów. 5 A. Paczkowski, K. Bartosek, Europa pod rządami komunizmu, w: Czarna księga komuni-

zmu, red. S. Caurtis i inni, Warszawa 1999, s. 382 i nn.6 J. Żaryn, Dzieje katolickiego w Polsce (1944–1989), Warszawa 2003, s. 122 nn.7 Zob. A. Grajewski, Wygnanie, Katowice 2002, s. 131 nn.8 Zob. A. Sitek, Porwali go z miejsca i wyrzucili. Trzy wypędzenia, Opole 2004, s. 26–57.

110

Wśród tego „huraganu bezprawia”9 wyjątkowo brutalną metodę walki zastosowano w 1954 r. wobec zakonów żeńskich, przeprowadzając tak zwaną akcję pod kryptonimem „X-2”, w wyniku której utworzono dla sióstr z Dol-nego i Górnego Śląska osiem obozów pracy zlokalizowanych w krakow-skiem i poznańskiem. Akcja „X-2” została przeprowadzona na mocy decyzji podjętej przez najwyższe władze państwowe. W Warszawie 30 lipca 1954 r., podczas narady prezes Rady Ministrów, Józef Cyrankiewicz poinformował swoich współpracowników o planowanych na dzień 3 sierpnia 1954 r. dzia-łaniach operacyjnych, mających ma na celu „przeniesieniu” pewnej liczby sióstr zakonnych z województw wrocławskiego, opolskiego i katowickiego (wówczas stalinogrodzkiego) do centralnej Polski. Zarządzenie uzasadniono tym, iż wiele sióstr autochtonek podało narodowość niemiecką i zupełnie nie posługuje się językiem polskim. Swą decyzję z dnia 31 lipca 1954 r. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu wzmocniło argu-mentem oskarżającym siostry o rewizjonizm niemiecki. Podstawą prawną dla tych bezprawnych działań stał się art. 16 Rozporządzenia Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 23 grudnia 1927 r. o granicach państwa10 oraz art. 16 prawa o stowarzyszeniach11. W pismach skierowanych do zgro-madzeń zaznaczono, iż siostrom nie przysługuje żadne odwołanie, nadto grożono, iż „opór spowoduje konsekwencje karne”12.

Bezpośrednie działania zmierzające do „scentralizowania zakonnic” przeprowadzono w dniach 27–29 lipca 1954 r., wówczas władze państwowe dokonały weryfikacji danych o klasztorach przeznaczonych do likwidacji13. Materiały te opatrzone klauzulą „ściśle tajne” zostały przez pracowników Urzędu Bezpieczeństwa przekazywane w teren krótko przez samą akcją. Wytyczne zobowiązywały podległe organy UBP oraz UdSW m.in. do tego, by w dniach 26–29 lipca zorganizowały grupy wojewódzkie i powiatowe do opracowania planów operacyjnych na każdy powiat i znalezienie grup likwidacyjnych dla każdej placówki.

„Klasztory scentralizowane”, bo taki eufemizm najczęściej stosowano na określenie obozów pracy dla zakonnic, utworzono w Dębowej Łące,

9 Określenia takiego użył Prymas Polski Stefan Wyszyński, zob. K. Dębowska, Kardynał Stefan Wyszyński, Prymas Polski a zakony żeńskie. Co zgromadzenia zawdzięczają Pryma-sowi Tysiąclecia?, w: Instytuty życia konsekrowanego i stowarzyszenia życia apostolskiego w hołdzie Prymasowi Tysiąclecia, Warszawa 2001, s. 30.

10 Dz.U.R.P. 1937 r. Nr 11, poz. 83.11 Dz.U.R.P. 1932 r. Nr 94, poz. 808 z 1946 r. Nr 4 poz. 30 oraz z 1949 r. Nr 41, poz. 302,

Nr 45 poz. 335.12 M. H. Zając, Kryptonim „X-2”, Wrocław–Poznań 2004, s. 20.13 Tamże, s. 17.

111

Gostyniu, Kobylinie, Otorowie, Stadnikach, Wieliczce oraz dwa obozy w Staniątkach. Obozy pracy zostały utworzone w klasztorach, z których wcześniej, „pomiędzy 27 lipca a 2 sierpnia 1954 r., wysiedlono zakonników (sercanów, filipinów, reformatów i franciszkanów) oraz zakonnice (bene-dyktynki, urszulanki SJK, pasterki i służebniczki starowiejskie), powołu-jąc się na te same podstawy prawne, jak później przy usuwaniu zakonnic z Ziem Zachodnich14. W obozach pracy znalazły się siostry z sześciu zgro-madzeń: Służebniczki Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej (służebniczki śląskie), siostry św. Elżbiety (elżbietanki), Siostry Maryi Niepokalanej (marianki), Ubogie Pielęgniarki III Zakonu św. Franciszka15, Służebnice Najświętszego Serca Jezusowego, Franciszkanki od Chrze-ścijańskiej Miłości. Ponadto do domów prowincjalnych zostały usunięte siostry następujących zgromadzeń: jadwiżanki, szkolne de Notre Dame, boromeuszki, oraz franciszkanki szpitalne.

W sierpniu 1954 r. najwięcej sióstr w liczbie 704 usunięto z woje-wództwa opolskiego, tj. ok. połowy wszystkich wówczas mieszkających na tym terenie.16 Najliczniejszą grupą obozowanych sióstr były służebniczki śląskie, w liczbie 469, co stanowiło ponad 60 proc. wszystkich sióstr tego zgromadzenia. Wyjątkowo drastyczny przebieg „akcja X-2” miała dla sióstr Franciszkanek od Chrześcijańskiej Miłości, które w 100 proc. wraz przeło-żoną prowincjalną osadzono w obozie pracy w Dębowej Łące17.

Warunki bytowe i lokalowe obozów były trudne z uwagi na nieprzy-stosowanie budynków do tak dużej liczby osób. Brak elektryczności, wody bieżącej, brak dostatecznej ilości opału nadto prawie we wszystkich budynkach, gdzie utworzono obozy wadliwie działały systemy grzewcze. W pierwszych miesiącach siostry utrzymywały się z funduszy wyasygno-wanych przez państwo. Natomiast od listopada 1954 r. musiały utrzymy-wać się samodzielnie. We wszystkich obozach został zastosowany ten sam schemat zatrudnienia sióstr. Na zasadzie korporacji we współpracy ze spół-dzielniami pracy w obozach powstały szwalnie, w których prowadzono dwuzmianowy system pracy na tzw. „akord” czy „normę”. W obozach zmu-szono siostry do prac, do których nie były przygotowane. Przykładowo,

14 M. Pabijanek, Wysiedlenie Sióstr Służebniczek NMP Prowincji Opolskiej do obozów pracy (w roku 1954), „Zaranie Śląskie” 2001, nr 3–4, s. 119–140.

15 Obecna nazwa Franciszkanki od Matki Bożej Nieustającej Pomocy.16 H. Dominiczak Organy bezpieczeństwa PRL w walce z Kościołem katolickim 1944–1990,

s. 128.17 Zob. B. Łoziński, Leksykon zakonów w Polsce, Warszawa 2002, s. 200; Represje wobec

sióstr zakonnych w PRL. Obozy pracy dla zakonnic (1954–1956), red. A. Mirek, Lublin 2005.

112

w grupie 366 obozowanych elżbietanek tylko dziewięć sióstr posiadało kwalifikacje krawieckie, większość z nich przed wysiedleniem pełniła obo-wiązki: pielęgniarek (231), nauczycielek (42), kucharek (27), wiele z nich to osoby starsze, emerytki niezdolne do pracy.

Siostry przebywające w obozach poddawane były inwigilacji, a także indoktrynacji politycznej. Wysiedlonym i przetrzymywanym w obozach pracy zakonnicom władze komunistyczne nigdy nie postawiły oficjalnych zarzutów. Przepisy prawne, zastosowane wobec sióstr, na które powoływali się w oficjalnym nakazie opuszczenia domów zakonnych przedstawiciele Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu, Opolu i Katowi-cach, nie znajdowały pokrycia w rzeczywistości. Zarówno kwerenda archi-walna, jak i prowadzone w tej sprawie przez katowicki oddział Instytut Pamięci Narodowej śledztwo wykazały zupełny brak dowodów potwier-dzających lansowaną przez ówczesne władze tezę, iż czyny sióstr zakon-nych zagrażały bezpieczeństwu, spokojowi lub porządkowi publicznemu. Również zarzuty działalności rewizjonistycznej, jak i prowadzenia wrogiej antypaństwowej propagandy nie zostały poparte konkretnymi dowodami potwierdzającymi ich prawdziwość. Oficjalne listy protestacyjne kierowane do władz komunistycznych przez zgromadzenia oraz przedstawicieli Epi-skopatu Polski pozostawały bez odpowiedzi.

Szczególnym sposobem dręczenia internowanych zakonnic był nie tylko brak postawienia im oficjalnych zarzutów, ale przede wszystkim brak perspektywy, że ich czas odosobnienia kiedyś się zakończy. Zastosowana przez władze komunistyczne forma represji, jaką była deportacja zakonnic do obozów pracy, naruszyła w sposób szczególny zasady wolności osobistej przysługujące każdemu obywatelowi, gwarantowane Konstytucją PRL, jak również zanegowała prawa do wolności sumienia i wyznania. Zbrodniczość zastosowanej przez władze komunistyczne taktyki działania potęguje fakt, iż bezprawne pozbawienie wolności nie dotyczyło pojedynczych przypad-ków, ale dotknęło grupę 1296 osób.

Episkopat Polski, a zwłaszcza dyrektor Wydziału Spraw Zakonnych ks. Bronisław Dąbrowski, domagał się od władz likwidacji obozów, trosz-czył się o zapewnienie siostrom odpowiednich pomocy duchowych, a także zabiegał o poprawę warunków materialnych.

W wyniku zawarcia nowego porozumienia między władzami komu-nistycznymi a Kościołem w 1956 r. w ramach rozmów Komisji Wspól-nej Rządu i Episkopatu dnia 8 grudnia tegoż roku wydano komunikat, który zezwalał „na powrót zakonnic przesiedlonych w 1954 r. z woje-wództw opolskiego, wrocławskiego i katowickiego do swoich domów”,

113

pozwalając jednocześnie na wyjazd za granicę tym zakonnicom, które nie czuły związku z Polską.

W rzeczywistości decyzje Komisji Wspólnej w sprawie powrotu sióstr do swoich placówek napotykały wiele trudności. Przyrzeczenia władz pań-stwowych, że wysiedlone siostry otrzymają z powrotem zabrane im domy, nie zostały dotrzymane. Wiele zakonnic nie miało dokąd powrócić. Interwencje sekretarza Episkopatu w Urzędzie ds. Wyznań niewiele pomagały. Gene-ralna Prokuratura zawiadomiła zgromadzenia, iż obiekty pozakonne, które są w pełni wykorzystane i zagospodarowane w sposób społecznie uzasadniony, pozostaną w dalszym ciągu w posiadaniu dotychczasowych użytkowników.

Tylko w województwie opolskim według stanu z 10 lutego 1957 r. na 185 domów zakonnych, zabranych w roku 1954, zwrócono jedynie 42, częściowo – 55 (tj. tylko część domu lub przydzielano mniejsze, zastępcze mieszkanie), natomiast o zwrot aż 88 domów nadal bezskutecznie siostry zabiegały18.

* * *Masowe wysiedlenia zakonnic, zastosowane przez władze komunistyczne na Ziemiach Odzyskanych w sierpniu w 1954 r., nie wpłynęły znacząco na kondycję życia zakonnego w Polsce. Natomiast splot wydarzeń, który doprowadził do kryzysu politycznego w 1956 r., zmusił władze do wyco-fania się z tej strategii działania. Kluczowym powodem, dla którego komu-niści jesienią 1956 r. musieli wycofać się z wcześniej ustalonych działań represyjnych wymierzonych w zakony żeńskie, była postawa Prymasa Pol-ski kard. Stefana Wyszyńskiego, który w rozmowie w Komańczy z wysłan-nikami Gomułki, jako jeden z warunków powrotu do Warszawy, postawił postulat likwidacji obozów pracy przymusowej dla zakonnic i powrót sióstr do placówek, z których zostały one usunięte. Dzięki tej postawie Prymasa, los sióstr zakonnych wysiedlonych w ramach akcji „X-2” i przetrzymywa-nych w obozach pracy przestał być sprawą marginalizowaną, wewnętrznym problemem zakonów, ale zyskał rangę jednej z kluczowych kwestii, która w obliczu odwilży i usuwania przez nowe władze „popełnionych błędów i nadużyć”, domagała się natychmiastowego odwołania i zadośćuczynie-nia. Warto zaznaczyć, iż był to wyjątek i jedyna tego typu decyzja władz w całym bloku komunistycznym19.

18 A. Sitek, „Słowo Powszechne”, 22.01.1957 r., Instytut Pamięci Narodowej (dalej: IPN) IPN, Dokumenty Departamentu V Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, sygn. 1332/4 mf. V 14–22A1.

19 A. Mirek, Siostry zakonne w obozach pracy w PRL 1954–1956, Lublin 2009.

114

Tab.

1. O

bozy

pra

cy d

la si

óstr

zak

onny

ch w

lata

ch 1

954–

1956

Lp.

Mie

jsco

woś

ci,

w k

tóry

ch

utw

orzo

no o

bóz

prac

y dl

a za

konn

ic

Zak

ony

i zgr

oma d

zeni

a us

unię

te

z bu

dynk

ów, g

dzie

utw

orzo

no o

bozy

pra

cy

(licz

ba u

suni

ętyc

h)

Naz

wa

zgro

mad

zeni

a i l

iczb

a si

óstr

os

adzo

nych

w o

boza

ch

Lic

zba

siós

tr

w o

bozi

e

1.St

adni

kiZg

rom

adze

nie

Ksi

ęży

Naj

świę

tsze

go

Serc

a Je

zuso

weg

o (k

sięż

a se

rcan

ie)

– 50

zak

onni

ków

Zgro

mad

zeni

e Si

óstr

Służ

ebni

czek

N

ajśw

ięts

zej M

aryi

Pan

ny N

iepo

kala

nie

Pocz

ętej

(s

łuże

bnic

zki ś

ląsk

ie)

79

2.St

anią

tki I

Mni

szki

Zak

onu

Świę

tego

Ben

edyk

ta

(ben

edyk

tynk

i) –

46 si

óstr

Zgro

mad

zeni

e Si

óstr

Służ

ebni

czek

N

ajśw

ięts

zej M

aryi

Pan

ny N

iepo

kala

nie

Pocz

ętej

(s

łuże

bnic

zki ś

ląsk

ie)

218

3.St

anią

tki I

IZg

rom

adze

nie

Siós

tr Sł

użeb

nicz

ek

Naj

świę

tsze

j Mar

yi P

anny

Nie

poka

lane

j (s

łuże

bnic

zki s

taro

wie

jski

e) –

14

siós

tr

Zgro

mad

zeni

e Si

óstr

Służ

ebni

czek

N

ajśw

ięts

zej M

aryi

Pan

ny N

iepo

kala

nie

Pocz

ętej

(s

łuże

bnic

zki ś

ląsk

ie)

76

4W

ielic

zka

Zako

n B

raci

Mni

ejsz

ych

– (r

efor

mac

i)

– 17

zak

onni

ków

Zgro

mad

zeni

e Si

óstr

Służ

ebni

czek

N

ajśw

ięts

zej M

aryi

Pan

ny N

iepo

kala

nie

Pocz

ętej

(s

łuże

bnic

zki ś

ląsk

ie)

78

5O

twor

ówZg

rom

adze

nie

Siós

tr U

rszu

lane

k

Serc

a Je

zusa

Kon

ając

ego

(urs

zula

nki S

JK )

–

48 si

óstr

Zgro

mad

zeni

e Si

óstr

Mar

yi N

iepo

kala

nej

(mar

iank

i)15

2

6K

obyl

inZa

kon

Bra

ci M

niej

szyc

h (fr

anci

szka

nie)

Zgro

mad

zeni

e Si

óstr

św. E

lżbi

ety

(elż

biet

anki

) 15

1

115

Lp.

Mie

jsco

woś

ci,

w k

tóry

ch

utw

orzo

no o

bóz

prac

y dl

a za

konn

ic

Zak

ony

i zgr

oma d

zeni

a us

unię

te

z bu

dynk

ów, g

dzie

utw

orzo

no o

bozy

pra

cy

(licz

ba u

suni

ętyc

h)

Naz

wa

zgro

mad

zeni

a i l

iczb

a si

óstr

os

adzo

nych

w o

boza

ch

Lic

zba

siós

tr

w o

bozi

e

7G

osty

ńK

ongr

egac

ja O

rato

rium

św. F

ilipa

Ner

i (k

sięż

a fil

ipin

i)Zg

rom

adze

nie

Siós

tr św

. Elż

biet

y (e

lżbi

etan

ki)

184

8D

ębow

a Łą

kaZg

rom

adze

nie

Siós

tr Pa

ster

ek

od O

patrz

nośc

i Boż

ej (p

aste

rki)

–

36 si

óstr

+ 22

wyc

how

anki

Ubo

gie

piel

ęgni

arki

III z

akon

u św

. Fra

ncis

zka

(akt

ualn

a na

zwa

Fran

cisz

kank

i od

Mat

ki B

ożej

N

ieus

tają

cej P

omoc

y)

26

Służ

ebni

ce N

ajśw

ięts

zego

Ser

ca Je

zusa

(s

łuże

bnic

zki N

SJ )

42

Zgro

mad

zeni

e Si

óstr

Fran

cisz

kane

k

od C

hrze

ścija

ński

ej M

iłośc

i 1

6

Zgro

mad

zeni

e Si

óstr

św. E

lżbi

ety

(elż

biet

anki

) 3

1

Źród

ło: A

IPN

BU

, syg

n. 0

1283

/120

1 (V

14–5

2–3)

, AA

N, U

dSW

, syg

n. 2

1/15

8, U

rząd

ds.

Wyz

nań,

Spr

awoz

dani

e z

akcj

i lik

wid

acji

plac

ówek

nie

-kt

óryc

h zg

rom

adze

ń za

konn

ych

na te

reni

e w

ojew

ództ

wa

stal

inog

rodz

kieg

o, sy

gn. 2

1/15

8, W

spom

nien

ia o

wsp

ółpr

acy

mię

dzyz

akon

nej Z

grom

adze

ń Za

konn

ych

Żeńs

kich

w P

olsc

e po

II w

ojni

e św

iato

wej

do

1960

r., c

z. 1

i 2,

opr

ac. A

. Łąc

zka,

War

szaw

a 19

86.

116

Tab.

2. S

iost

ry u

suni

ęte

z pl

aców

ek d

o do

mów

gen

eral

nych

i pr

owin

cjal

nych

w r

amac

h „A

kcji

X-2

”

Lp.

Naz

wa

Zgr

omad

zeni

aL

iczb

a si

óstr

us

unię

tych

z

plac

ówek

Lic

zba

do

mów

zl

ikw

idow

anyc

hM

iejs

cow

ość,

do

któr

ej u

suni

ęto

sios

try

1.Zg

rom

adze

nie

Siós

tr św

. Jad

wig

i od

Nie

poka

lane

j Bog

arod

zicy

Dzi

ewic

y M

aryi

(ja

dwiż

anki

)

54

13K

atow

ice-

Bog

ucic

e (d

om p

row

incj

alny

zg

rom

.)W

rocł

aw (d

om p

row

incj

alny

zgr

om.)

2.Zg

rom

adze

nie

Siós

tr M

iłosi

erdz

ia

św. K

arol

a B

orom

eusz

a (b

orom

eusz

ki)

68

21Tr

zebn

ica

(dom

gen

eral

ny z

grom

.)

3.Zg

rom

adze

nie

Siós

tr Sz

koln

ych

de

Not

re D

ame

94

9O

pole

(dom

pro

win

cjal

ny z

grom

.)

4Zg

rom

adze

nie

Siós

tr Pi

elęg

niar

ek T

rzec

iej

Reg

uły

św. F

ranc

iszk

a (f

ranc

iszk

anki

szpi

taln

e)

31

6O

łdrz

ycho

wic

e K

łodz

kie

(dom

pro

win

cjal

ny

zgro

m.)

Ogó

łem

247

49

Źród

ło: A

IPN

BU

, syg

n. 0

1283

/120

1 (V

14–5

2–3)

, AA

N, U

dSW

, syg

n. 2

1/15

8, U

rząd

ds.

Wyz

nań,

Spr

awoz

dani

e z

akcj

i lik

wid

acji

plac

ówek

nie

-kt

óryc

h zg

rom

adze

ń za

konn

ych

na te

reni

e w

ojew

ództ

wa

stal

inog

rodz

kieg

o, sy

gn. 2

1/15

8, W

spom

nien

ia o

wsp

ółpr

acy

mię

dzyz

akon

nej Z

grom

adze

ń Za

konn

ych

Żeńs

kich

w P

olsc

e po

II w

ojni

e św

iato

wej

do

1960

r., c

z. 1

i 2,

opr

ac. A

. Łąc

zka,

War

szaw

a 19

86.

117

Tab.

3. L

iczb

a si

óstr

i pl

aców

ek d

otkn

ięty

ch d

ział

ania

mi r

epre

syjn

ymi w

ładz

w r

amac

h „A

kcji

X-2

”,

wg

podz

iału

na

woj

ewód

ztw

a

Lp.

Naz

wa

zgro

mad

zeni

a

Ogółem zakonnic

Ogółem placówek

Woj

ewód

ztw

o w

rocł

awsk

ieW

ojew

ództ

wo

opol

skie

Woj

ewód

ztw

o st

alin

ogro

dzki

e

Ogółem do „scentralizo wania”

Zakonnic

Placówek

Zakonnic

Placówek

Zakonnic

Placówek

1.El

żbie

tank

i 9

1011

8 4

97 6

3 4

13 5

4–

– 3

442.

Fran

cisz

kank

i szp

italn

e 4

14 3

8 2

93 2

3 1

21 1

5–

–

343.

Mar

iank

i 3

09 3

2 1

46 3

2 1

60 2

6

3 1

187

4.Ja

dwiż

anki

123

18

82

13

34

4

7

1

545.

Fran

cisz

kank

i z K

rzyż

anow

ic

40

5

13

1

27

4–

–

106.

Fran

cisz

kank

i od

chrz

eści

jańs

kiej

miło

ści

15

3

––

15

3

––

7

7.Si

ostry

szko

lne

de N

otre

Dam

e 3

10 2

5 1

06 1

0 1

44 1

1 6

0 4

86

8.B

orom

eusz

ki 6

42 6

3 4

05 3

2 1

04 1

813

313

69

9.Sł

użeb

nice

NSJ

60

5

11

1

28

3

21

1

2010

.Sł

użeb

nicz

ki śl

ąski

e 6

9813

9 1

38 3

2 4

55 9

010

517

441

Ogó

łem

3521

446

1661

207

1501

228

329

3712

52

Źród

ło: A

IPN

BU

, syg

n. 0

1283

/120

1 (V

14–5

2–3)

, AA

N, U

dSW

, syg

n. 2

1/15

8, S

praw

ozda

nie

z ak

cji l

ikw

idac

ji pl

aców

ek n

iekt

óryc

h zg

rom

adze

ń za

konn

ych

na te

reni

e w

ojew

ództ

wa

stal

inog

rodz

kieg

o, sy

gn. 2

1/15

8, W

spom

nien

ia o

wsp

ółpr

acy

mię

dzyz

akon

nej Z

grom

adze

ń Za

konn

ych

Żeńs

kich

w

Pol

sce

po II

woj

nie

świa

tow

ej d

o 19

60 r.

, cz.

1 i

2, o

prac

. A. Ł

ączk

a, W

arsz

awa

1986

.

118

Tab. 4. Odsetek sióstr wysiedlonych w 1954 r. w ramach „Akcji X-2”, wg podziału na zgromadzenia

Lp. Nazwa zgromadzenia Odsetek sióstr umieszczonych w obozach (w proc.)

1. Elżbietanki 38

2. Franciszkanki szpitalne 8

3. Marianki 60

4. Jadwiżanki 43

5 Franciszkanki z Krzyżanowic 25

6. Franciszkanki od Chrześcijańskiej Miłości 100

7. Siostry szkolne De Notre Dame 27

8. Boromeuszki 10

9 Służebnice NSJ 33

10. Służebniczki śląskie 63

Źródło: AIPN BU, sygn. 01283/1201 (V14–52–3), AAN, UdSW, sygn. 21/158, Sprawozdanie z akcji likwidacji placówek niektórych zgromadzeń zakonnych na terenie województwa stali-nogrodzkiego, Wspomnienia o współpracy międzyzakonnej Zgromadzeń Zakonnych Żeńskich w Polsce po II wojnie światowej do 1960 r., cz. 1 i 2, oprac. A. Łączka, Warszawa 1986.

U „Pani na Lesznie”Ks. Wiesław Kądziela

Warszawa pierwszej połowy XVII wieku była niewielkim miastem, oto-czonym wieńcem małych miasteczek zwanych jurydykami. Każda z nich miała swój ratusz i rządziła się swoimi prawami. Jedna z jurydyk, zwana „na Lesznie”, była własnością rodziny Leszczyńskich, z której pochodził król Stanisław. Ojciec jego Rafał wraz z bratem Bogusławem pozwolili w 1682 r. osiedlić się tu Karmelitom Trzewiczkowym, mieszkającym w Warszawie od 1641 r. przy ul. Długiej, gdzie mieli prywatną kaplicę nie-opodal Arsenału. Przybyli tu z Lipia k. Grójca wraz z siostrami Brygidkami, które nabyte przez siebie tereny podwarszawskie nazwały Nowolipiem

119

i Nowolipkami. Staraniem Karmelitów ze składek ludzi pobożnych, zwłaszcza biskupa Leszczyńskiego, powstały kościół pw. Narodzenia NMP oraz klasztor.

Zakonnicy przenieśli ze swojej kaplicy do nowej świątyni obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, który był kopią cudownego wizerunku z sanktuarium Karmelitów w Białyniczach na Białorusi. Warto dodać, że obraz białynicki był ukoronowany decyzją papieża Benedykta XIV w 1761 r. Kult Matki Bożej rozwijał się szybko, a pobożna ludność zaczęła Maryję nazywać „Panią na Lesznie”.

Warszawa stopniowo wchłonęła wszystkie jurydyki wraz z Lesz-nem, po którym została nazwa ulicy Leszno i obraz „Pani na Lesznie”. Po powstaniu styczniowym w 1864 r. zakonnicy musieli zgodnie z ukazem carskim opuścić klasztor, w którym władze carskie urządziły więzienie dla więźniów politycznych.

Po latach, w czasie okupacji niemieckiej, kościół znalazł się na terenie getta. Podczas Powstania Warszawskiego w 1944 r. został znacznie znisz-czony i częściowo wypalony. Płomienie strawiły też obraz Matki Bożej. Pozostała tylko srebrna XVIII-wieczna suknia przykrywająca wizerunek.

Odbudowana po wojnie świątynia odbyła niezwykłą „podróż”. Prze-sunięto ją o 21 m, poszerzając wąską ulicę i czyniąc z niej wielkomiejską arterię. Zabieg ten był nie lada wyczynem technicznym lat 60. XX wieku. Po wojnie do ocalałej srebrnej sukni Zofia Władysławowa Grabska nama-lowała kopię obrazu „Pani na Lesznie”.

Maryja znów patrzy wzrokiem pełnym miłosiernej słodyczy na nowych mieszkańców Leszna, bo dawnych wymiótł stąd wiatr historii. Swoje przy-wiązanie i miłość do Maryi wyrażają modlitwą zanoszoną tu szczególnie w dzień Matki Boskiej Szkaplerznej i w święto patronalne Narodzenia NMP oraz w codziennej obecności przed umiłowanym wizerunkiem.

Gdy w Wielką Środę 2013 roku dokonano zuchwałej kradzieży zabyt-kowej srebrnej sukni, jedynej pamiątki po dawnym obrazie, parafianie na apel nowego proboszcza, ks. Roberta Strzemiecznego, pospieszyli z darami na nową szatę dla „Pani na Lesznie”.

Poświęcenia wiernie odtworzonej nowej sukni dokonał w dniu odpustu, 8 września, JE bp Michał Janocha.

„Pani na Lesznie” zaprasza, bo chce być nieustannie łaskawą, ser-deczną Matką dla swoich wiernych czcicieli.

120

List KIK do władz RP ws. korytarzy humanitarnych dla uchodźców syryjskich

Szanowny Pan Andrzej Duda Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowna Pani Beata Szydło Prezes Rady Ministrów RP

Szanowny Pan Witold Waszczykowski Minister Spraw Zagranicznych RP

Szanowny Panie Prezydencie, Szanowna Pani Premier, Szanowny Panie Ministrze,

Głęboko poruszeni ostatnimi doniesieniami z Syrii zwracamy się z gorącą prośbą o spowodowanie przez odpowiednie organy naszego kraju natych-miastowego utworzenia tzw. korytarzy humanitarnych. Ta forma pomocy była już proponowana kilka miesięcy temu przez Caritas Polska i została wsparta przez Konferencję Episkopatu Polski, ale z niezrozumiałych powo-dów nie mogła zostać urzeczywistniona do tej pory. Rozwój sytuacji w Syrii nie pozwala już obecnie na dyskutowanie sprawy, ale wymaga po prostu ratowania ginących ludzi. Pamiętając tragedię Warszawy w 1944 roku, zróbmy wszystko, co w naszej mocy, aby pomóc Syryjczykom. W nadziei na oczekiwane działania Pana Prezydenta, Pani Premier i Pana Ministra pozostajemy z wyrazami szacunku,

Zarząd Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie

Do wiadomości:Marek Kuchciński – Marszałek Sejmu VIII kadencji Stanisław Karczewski – Marszałek Senatu IX kadencji Abp Salvatore Pennacchio – Nuncjusz Apostolski w Polsce Abp Wojciech Polak – Prymas Polski Abp Stanisław Gądecki – Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski Kard. Kazimierz Nycz – Arcybiskup Metropolita Warszawski

121

Senat uczcił św. Brata Alberta w 100. rocznicę jego śmierci

Senatorowie podjęli uchwałę w sprawie uczczenia 100. rocznicy śmierci św. Brata Alberta Chmielowskiego. Zgodnie z ubiegłoroczną uchwałą Sejmu mijający rok był Rokiem św. Brata Alberta.

Rocznica śmierci opiekuna ubogich przypada 25 grudnia. W przyjętej wtorek uchwale senatorowie zwracają uwagę, że data ta zbiega się z zakoń-czeniem bieżącego roku, ogłoszonego przez papieża Franciszka jako Rok Miłosierdzia. Dodają, że w roku tym szczególnie warto pamiętać o postaci świętego, „który swym życiem najbardziej dobitnie realizował miłosier-dzie”. Zwracają się też z apelem do nauczycieli i wychowawców o popula-ryzację wśród młodzieży postaci św. Brata Alberta.

BG

122

LIBER MORTUORUM

ś.† p.Ksiądz kanonik Stefan Roguski

Zmarł 9 sierpnia 2016 roku w wieku 78 lat, z tego w kapłaństwie przeżył 46 lat.

Był wieloletnim kapelanem hospicjum domowego Caritas Archi-diecezji Warszawskiej.

Uroczystość pogrzebowa rozpoczęła się 12 sierpnia 2016 roku o godz. 10 w kościele parafialnym pw. św. Franciszka z Asyżu w Warszawie, po czym ciało zmarłego zostało przewiezione do parafii rodzinnej św. Jana Chrzciciela w Pniewniku (diecezja war-szawsko-praska), gdzie została odprawiona Msza św. o godz. 13, po której nastąpiło złożenie ciała zmarłego na miejscowym cmen-tarzu parafialnym.

Dobry Jezu, okaż Księdzu Stefanowi swoje miłosierdzie!

123

ś.† p.Ksiądz Zbigniew Porzeziński


W niedzielę, 21 sierpnia 2016 roku, w parafii Świętej Trójcy na Solcu została odprawiona Msza św. w intencji zmarłego księdza Zbigniewa, poprzedzona modlitwą różańcową o godz. 17.30.

Msza św. pogrzebowa została odprawiona w poniedziałek, 22 sierp-nia 2016 roku o godz. 12 w parafii Matki Bożej Częstochowskiej w Wołominie, po czym ciało zmarłego zostało złożone w grobie rodzinnym na miejscowym cmentarzu parafialnym.

Dobry Jezu, okaż Księdzu Zbigniewowi swoje miłosierdzie!

ś.† p.Ksiądz kanonik Kazimierz Kuracki


Były prokurator Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchow-nego św. Jana Chrzciciela w Warszawie, były proboszcz parafii NSPJ w Kozłowie Biskupim oraz parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Warszawie, od 2003 roku emeryt.

Uroczystość pogrzebowa odbyła się 3 września 2016 roku o godz. 12 w kościele parafialnym pw. Przemienienia Pańskiego w Kurdwano-wie (diecezja łowicka), po której nastąpiło złożenie ciała zmarłego na miejscowym cmentarzu parafialnym.

Dobry Jezu, okaż Księdzu Kazimierzowi swoje miłosierdzie!

124

ś.† p.Ksiądz kanonik Andrzej Ryszard Janicki

Zmarł 6 listopada 2016 roku w wieku 56 lat, po długiej i ciężkiej chorobie. W kapłaństwie przeżył 25 lat.

Był kapelanem Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego i obrońcą węzła małżeńskiego w Sądzie Metropolitalnym Warszawskim.

Msza św. pogrzebowa została odprawiona 10 listopada 2016 roku o godz. 12 w kościele parafialnym św. Kazimierza w Pruszkowie, po czym nastąpiło złożenie ciała do grobu rodzinnego na miejsco-wym cmentarzu.

Zmarłego Księdza polecajmy miłosierdziu Bożemu.

Dobry Jezu, okaż Księdzu Andrzejowi swoje miłosierdzie!

ś.† p.Ksiądz Wojciech Roman Żebrowski

Zmarł 20 grudnia 2016 roku w wieku 66 lat, z tego w kapłaństwie przeżył 20 lat.

Wykładowca matematyki w SGGW – Akademii Rolniczej w War-szawie, katechista wędrowny w archidiecezji gdańskiej, a także w Żytomierzu na Ukrainie.

Wikariusz w parafiach warszawskich: MB Częstochowskiej, Nie-pokalanego Poczęcia NMP, św. Marii Magdaleny i św. Szczepana w Raszynie.

Msza św. pogrzebowa została odprawiona 23 grudnia 2016 roku o godz. 11 w parafii św. Mikołaja w Miszewku Strzałkowskim (die-cezja płocka), po czym ciało zmarłego zostało złożone w grobie rodzinnym na miejscowym cmentarzu parafialnym.

Dobry Jezu, okaż Księdzu Wojciechowi swoje miłosierdzie!

125

ś.† p.Ksiądz prałat Jan Zygmunt Szymborski

Zmarł 28 grudnia 2016 roku w wieku 94 lat, z tego w kapłaństwie przeżył 66 lat.

W latach 1971–1985 był proboszczem parafii Dzieciątka Jezus w Warszawie, ostatnio rezydentem w tej parafii. Były notariusz Wydziału Duszpasterstwa Kurii, wicedziekan dekanatów staromiej-skiego i bielańskiego, kapelan sióstr niepokalanek.

Msza św. pogrzebowa została odprawiona 3 stycznia 2017 roku o godz. 12 w kościele parafialnym Dzieciątka Jezus w Warszawie na Żoliborzu, po czym o godz. 14 nastąpiło złożenie ciała do grobu rodzinnego na Cmentarzu Powązkowskim (wejście przy bramie 4).

Dobry Jezu, okaż Księdzu Janowi swoje miłosierdzie!

ś.† p.Ksiądz kanonik Ireneusz Jędryszek

Zmarł 29 grudnia 2016 roku w wieku 88 lat, z tego w kapłaństwie przeżył 64 lata.

Długoletni proboszcz kościoła w Zalesiu Dolnym i jego budowniczy, ostatnio rezydent w tej parafii.

Msza św. pogrzebowa została odprawiona 4 stycznia 2017 roku o godz. 11 w kościele parafialnym NMP Wspomożenia Wiernych w Zalesiu Dolnym, po czym nastąpiło złożenie ciała na miejscu.

Dobry Jezu, okaż Księdzu Ireneuszowi swoje miłosierdzie!

126

SPIS TREŚCI

DZIAŁ URZĘDOWY

STOLICA APOSTOLSKA

Jubileusz 80-lecia papieża Franciszka ....................................................... 3Podsumowanie Jubileuszu Miłosierdzia .................................................... 3Pielgrzymka papieża Franciszka do Polski ............................................... 5Homilia Ojca Świętego Franciszka wygłoszona podczas Mszy św.

z duchowieństwem i osobami życia konsekrowanego ....................... 6List Ojca Świętego do Przewodniczącego Episkopatu

po pielgrzymce do Polski .................................................................... 9Instrukcja „Ad resurgendum cum Christo” dotycząca

pochówku ciał zmarłych oraz przechowywania prochów w przypadku kremacji ....................................................................... 10

Prześladowani za wiarę ........................................................................... 14Polscy kapłani w Watykanie .................................................................... 15Nowi święci Kościoła .............................................................................. 15Nowi kardynałowie .................................................................................. 17Pielgrzymki Ojca Świętego w roku 2016 ................................................ 18Zmiany w Kodeksie Prawa Kanonicznego i nowa dykasteria

na Watykanie ..................................................................................... 19Konstytucja apostolska papieża Franciszka

na temat życia kontemplacyjnego ..................................................... 20

EPISKOPAT POLSKI

List pasterski Episkopatu Polski z okazji Roku św. Brata Alberta .......... 22Komunikat z 374. Zebrania Plenarnego Konferencji

Episkopatu Polski ............................................................................. 27Komunikat Prezydium Konferencji Episkopatu Polski

w sprawie Dnia Solidarności z Kościołem Prześladowanym ........... 31Przesłanie Kościołów w Polsce w sprawie uchodźców ........................... 32Komunikat Prezydium Konferencji Episkopatu Polski

ws. ochrony życia ludzkiego ............................................................. 34Prawo do wolnej niedzieli – Komunikat Prezydium KEP ...................... 34

127

ARCYBISKUP WARSZAWSKI

Wybrane homilie kardynała Kazimierza Nycza ...................................... 36

KURIA METROPOLITALNA WARSZAWSKA

Dekret dotyczący obliczania podatku dla parafii, kościołów rektorskich i kaplic publicznych Archidiecezji Warszawskiej .......... 52

Dekret dotyczący zmian granic między parafiami .................................. 53Komunikat Kancelarii Kurii w sprawie dyspensy na spożywanie

pokarmów mięsnych w miejscu organizowania przyjęcia weselnego .......................................................................................... 59

Komunikat Kancelarii Kurii odnośnie funkcji świadka chrztu ............... 60Informacja dla księży proboszczów i rektorów w związku z aktami

apostazji przesyłanymi drogą elektroniczną ..................................... 60Duszpasterz Krwiodawców Archidiecezji Warszawskiej ........................ 62Komunikaty Wydziału Duszpasterstwa Rodzin ...................................... 62Święcenia diakonatu ................................................................................ 68Posługa akolita i lektora .......................................................................... 70Kapłani Archidiecezji Warszawskiej odznaczeni godnościami

kościelnymi ....................................................................................... 72Życzenia na Boże Narodzenie 2016 wygłoszone podczas spotkania

opłatkowego kapłanów Archidiecezji Warszawskiej ........................ 73

DZIAŁ NIEURZĘDOWY

Z ŻYCIA ARCHIDIECEZJI

Kalendarium wydarzeń w Archidiecezji Warszawskiej, drugie półrocze 2016 roku ................................................................ 76

Dekrety powołujące przedstawicieli Akcji Katolickiej Archidiecezji Warszawskiej .............................................................. 81

Zadania Akcji Katolickiej wobec znaków czasu ..................................... 86Program działania Akcji Katolickiej Archidiecezji Warszawskiej

na rok 2017 ....................................................................................... 91Jubileusz 20-lecia Akcji Katolickiej w Grójcu, parafia św. Mikołaja ..... 94Złoty jubileusz konsekracji kościoła pw. NMP Królowej Pokoju

w Baniosze, 15.11.1966 – listopad 2016 .......................................... 96

128

Cela abpa Antoniego Baraniaka w areszcie śledczym przy ul. Rakowieckiej ..................................................................... 100

Inicjatywa „Dzień dobry, czy wszyscy żyją…?” ................................... 101Warszawskie wystawy .......................................................................... 101I Kongres Młodzieży Polonijnej ............................................................ 103Duchowość dla Warszawy ..................................................................... 10435. rocznica powołania Prymasowskiej Rady Społecznej ..................... 104Otwarcie Świątyni Opatrzności Bożej dla wiernych ............................. 105ŚDM i Dni w Diecezjach (20–25 lipca) ................................................ 106

VARIA

Wysiedlenia sióstr zakonnych w 1954 r. na Śląsku. Obozy pracy dla zakonnic w Polsce w latach 1954–1956 .............. 108

U „Pani na Lesznie” .............................................................................. 118List KIK do władz RP ws. korytarzy humanitarnych

dla uchodźców syryjskich ............................................................... 120Senat uczcił św. Brata Alberta w 100. rocznicę jego śmierci ............... 121

LIBER MORTUORUM

Ksiądz kanonik Stefan Roguski ............................................................. 122Ksiądz Zbigniew Porzeziński ................................................................ 123Ksiądz kanonik Kazimierz Kuracki ....................................................... 123Ksiądz kanonik Andrzej Ryszard Janicki .............................................. 124Ksiądz Wojciech Roman Żebrowski ...................................................... 124Ksiądz prałat Jan Zygmunt Szymborski ................................................ 125Ksiądz kanonik Ireneusz Jędryszek ....................................................... 125

Ks. kanonik Stefan Roguski, zm. 9.08.2016 r.

Ks. Zbigniew Porzeziński, zm. 16.08.2016 r.

Ks. kanonik Kazimierz Kuracki, zm. 30.08.2016 r.

Ks. kanonik Andrzej Ryszard Janicki, zm. 6.11.2016 r.

Ks. Wojciech Roman Żebrowski, zm. 20.12.2016 r.

Ks. prałat Jan Zygmunt Szymborski, zm. 28.12.2016 r.

Ks. kanonik Ireneusz Jędryszek, zm. 29.12.2016 r.

Rok CVI LIPIEC GRUDZIEŃ 2016 Nr 2 (1065)gfx.archwwa.pl/wp-content/uploads/2017/01/WA_2_2016... ·...

Documents

Transcript of Rok CVI LIPIEC GRUDZIEŃ 2016 Nr 2 (1065)gfx.archwwa.pl/wp-content/uploads/2017/01/WA_2_2016... ·...