DR. JOSE RIZAL’S LETTER OF

RETRACTION:

Isinulat nya ba talaga o hindi? Binawi nya nga ba? O nanindigan

sya hanggang kamatayan?

B a g o s y a m a m a t a y :

D is y e m b r e 2 9 , 1 8 9 6

Maraming bisita Bumisita ang mga propesor nya dati Nakipag usap tungkol sa relihiyon Sabi ni Rev. Bernardino Nozaleda, nun

nya sinulat ang liham ng retraksyon Rev. Bernardino Nozaleda – Archibishop

noon ng Manila

Ap a t n a b e r s y o n n g

s u l a t

La Voz Española, December 30, 1896 Bersyon ni Fr. Balaguer, January 1897

"original" text galing sa archdiocesan archives on May 18, 1935

El Imparcial noong araw na namatay si Rizal’s – (short formula)

F r . B a l a g u e r

Barcelona, Spain, on February 14, 1897 Lumabas makalipas ang 14 taon Sinabi nya kay Fr. Pio Pi nung 1910 na

nakatanggap sya ng kopya ng retraksyon na sulat ni Rizal at may pirma nya

Di nya rin alam kung may gumaya lang sa sulat ni Rizal

B e r s y o n n i F r . B a l a g u e r

Natanggap nya daw ang kopya noong gabing namatay si Rizal

Pinadala nya kay Fr. Pio Pi upang husgahan o suriin kung si Rizal nga ba may sulat nito

Hindi rin nasabi ni Pi kung sya nga o hindi

La Vo z E s p a n o l a

Sila ang nakapagsabing nabasa at nakita nga nila ang ORIIHINAL na kopya ng retraksyon

Pinadala DAW sa Arsobispo ito Sinabi nila ito kahit pati ang pamilya

ni Rizal ay hindi naman nakita ang Retraksyon

D a g d a g k o n t r o b e r s y a

Pinadala ito sa Secretary of Chancery, Rev. Thomas Gonzales Feijoo, at tuluyan nang nawala

Ar c h d e o c e a n Ar c h iv is t

F r . M a n u e l G a r c ia , C .M .

Natagpuan ang nawalang kopya Mas nabuhay ang isyu dahil iba ito sa

kopya na meron ang Arsobispo at ang mga Jesuits

“O r ig in a l ” c o p y VS F r .

B a l a g u e r a “original copy” ang saliatang mis cualidades at sa

kopya ni Fr. Balaguermi calidad. Mayroong Catholica pagkatapos ng unang Iglesia sa

“original copy”. Sa kopya ni Fr. Balaguer may salitang misma bago sa

pangatlong Iglesias na wala naman sa “original copy”. Sa kopya ni Fr. Balaguer di nagsisimula ang

pangalawang paragraph bago sa panglimang pangungusap.

Sa “original copy” naman ay nagsimula ang pangalawang paragraph pagkatapos ng pangalawang pangungusap.

Sa “original copy” mayroong lamang na 4 na comma ngunit sa kopya ni Fr. Balaguer may 11.

Magkaiba ang mga saksi sa parehang kopya.

M g a n a iw a n g t a n o n g s a

m a d l a :

Saan nanggaling ang hawak na kopya ni Fr. Balaguer?

Asan ang orihinal na kopya?

Jo s e p h in e B r a c k e n

Sinasabi rin na matagal na raw gumawa si Rizal ng liham ng retraksyon

Upang pakasalan si Josephine Di pumapayag ang simbahang katoliko na

ikasal sila hangga’t hindi binabawi ni Rizal ang mga sinabi nya

T AN O N G S A IN YO :

Naniniwala ba kayong sumulat si Rizal ng liham ng retraksyon? Sa kanyang maraming nagawa, sinabi at pinanindigan, bigla nya na lang ba talagang binawi sa huling sandali? Kung gumawa man sya, pinilit lang ba sya, o bukal sa kanyang puso?