Öğretim İlkeve

Yöntemleri

Editör:

Prof. Dr. Firdevs Güneş

Editör: Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞ

ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

ISBN 978-605-364-985-4

Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.

© 2014, Pegem AkademiBu kitabın basım, yayın ve satış hakları

Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir.Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında

yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.

I. Baskı: Aralık, 2014 Ankara

Yayın-Proje Yönetmeni: Ayşegül EroğluDizgi-Grafik Tasarım: Şermin Demirhan

Kapak Tasarımı: Yılmaz Yücel

Baskı: Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık Ltd. Şti.İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 770. Sokak No: 105/A

Yenimahalle/ANKARA(0312-394 55 90)

Yayıncı Sertifika No: 14749Matbaa Sertifika No: 13987

İletişim

Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARAYayınevi 0312 430 67 50 - 430 67 51

Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08

Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60

İnternet:www.pegem.netE-ileti: pegem@pegem.net

ÖNSÖZ

Bilgi çağını yaşayan dünyamızda bilim ve teknoloji alanındaki hızlı gelişmeler eğitim kurumlarını çağa uygun, nitelikli ve donanımlı bireyler yetiştirmeye zorla-maktadır. Bu durum eğitimin;

• Öğretme yerine öğrenmeyi öğrenmeye,

• Bilgi tüketme yerine bilgi üretmeye,

• Sınıf merkezli öğretim yerine sınırsız öğrenmeye,

• Öğrenmeyi engelleme yerine öğrenmenin önündeki engelleri kaldırmaya,

odaklanmasını gerektirmektedir. Bu süreçte öğrencilere bilgi aktarma yerine öğ-renmeyi öğretme, araştırma, keşfetme ve bilgi üretme anlayışı öne çıkmaktadır. Yani mevcut bilgileri ezberleyen değil araştıran, keşfeden, üreten ve öğrenen bi-reyler yetiştirme amaçlanmaktadır.

Öğrenen bireyler yetiştirmede eğitim biliminin yaklaşım, model, teori ve yöntemleri büyük önem taşımaktadır. Bunların başında öğretim ilke ve yön-temleri gelmektedir. Öğretim ilkeleri eğitimin hedefl erine ulaşma, yöntemler ise öğrencilere çeşitli bilgileri açıklama, keşfetmelerini sağlama, becerilerini geliştir-me ve değerlendirme süreçlerini iyi yönetme amacıyla kullanılmaktadır. Öğretim ilke ve yöntemlerine dayanmayan eğitim çalışmaları ve sunulan bilgiler karma karışık olmakta, öğrencilerin zihinsel yapısını ve öğrenme sürecini olumsuz etki-lemektedir. Bu nedenle öğretmenlerin öğretim ilke ve yöntemleri iyi bilmeleri, her birini etkili kullanmaları gerekmektedir. Eğitimin başarısı büyük ölçüde öğretim ilke ve yöntemlerine uygun yürütülen etkinliklere bağlı bulunmaktadır.

Eğitimin niteliğini artırmak amacıyla hazırlanan bu kitapta, öncelik öğretmenlerin öğretim yöntem ve tekniklere ilişkin bilgi ve becerilerini geliştir-meye ağırlık verilmiştir. Bu alanda araştırma yapan ve özellikle “Öğretim İlke ve Yöntemleri” derslerini yürüten öğretim elemanlarına da faydalı olacağı düşünü-len bu kitapta, her yöntem ve tekniğin dayandığı bilimsel temeller üzerinde durul-muş, uygulamaya yönelik öneri ve etkinlikler verilmiştir.

Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi akademisyenlerince hazırlanan bu kita-bın alanda çalışan öğretmen ve aday öğretmenlere katkı getirmesini dilerim. Kita-bın hazırlanmasına destek veren akademisyenlere, basımını gerçekleştiren Pegem Akademiye ve emeği geçen herkese teşekkür ederim.

Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞ

Bartın, 2014

BÖLÜMLER VE YAZARLARI

1. Bölüm: Tanım ve Kavramlar - Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞ

2. Bölüm: Yaklaşım ve Modeller Eğitim Yaklaşım ve Modelleri - Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞ Beyin Temelli Öğrenme - Yrd. Doç. Dr. Ayşe ELİÜŞÜK Çoklu Zekâ Yaklaşımı - Yrd. Doç. Dr. Umut SARAÇ

3. Bölüm: Öğretim Stratejileri Öğretim Stratejileri - Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞ Sorgulamaya Dayalı Öğrenme - Doç. Dr. Necati HIRÇA Problem Temelli Öğrenme - Yrd. Doç. Dr. Neslihan USTA

4. Bölüm: Öğretim Yöntem ve Teknikleri - Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞ

5. Bölüm: Geleneksel ve Çağdaş Öğretim Teknikleri Anlatım Yöntemi - Yrd. Doç. Dr. Ayşe Derya IŞIK Gösteri Yöntemi - Arş. Gör. Arzu ÇEVİK Değerleri Açıklama Yöntemi - Yrd. Doç. Dr. Süleyman Erkam SULAK Tarihsel Yöntem - Yrd. Doç. Dr.Ayşegül TURAL Örnek Olay Yöntemi - Yrd. Doç. Dr. Harun ER Yaparak Yaşayarak Öğrenme - Doç. Dr. Sabri SİDEKLİ, Arş. Gör. Özkan ÇELİK Benzetim (Simülasyon) - Yrd. Doç. Dr. Süreyya GENÇ Soru-Cevap Yöntemi - Yrd. Doç. Dr. Harun ER

6. Bölüm: Araştırma ve Sorgulama Yöntemleri Proje Tabanlı Öğrenme - Yrd. Doç. Dr. Özge GÜN Problem Çözme Yöntemi - Yrd. Doç. Dr. Neslihan USTA Araştırma Sorgulama Temelli Öğrenme - Arş. Gör. Yasemin BÜYÜKŞAHİN Sezdirme Yöntemi - Arş. Gör. Ömer KEMİKSİZ

7. Bölüm: Etkileşim ve Araştırma Yöntemleri Zihinsel Etkileşim - Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞ İşbirlikli Öğrenme - Yrd. Doç. Dr. Ayşe Derya IŞIK Tartışma Yöntem ve Teknikleri - Yrd. Doç. Dr. Sedat BALYEMEZ

8. Bölüm: Birey ve Grup Yöntemleri Bireysel Çalışma Yöntemi - Yrd. Doç. Dr. Süleyman Erkam SULAK Alıştırmalar - Yrd. Doç. Dr. Süleyman Erkam SULAK Ev Ödevi - Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞ

Etkinlik Yöntemi - Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞ Bilişsel Çıraklık - Arş. Gör. Davut GÜREL

9. Bölüm: Teknoloji Merkezli ve Etkileşimli Yöntemler  Teknoloji Merkezli Yöntemler - Yrd. Doç. Dr. Ramazan YILMAZ İnternet Etkileşimli Öğrenme Yöntemleri - Yrd. Doç. Dr. Ramazan YILMAZ Çevrim İçi Bilgi Arama Teknikleri - Yrd. Doç. Dr. Fatma Gizem KARAOĞLAN YILMAZ

10. Bölüm: Sınıf İçi ve Dışı Öğretim Yöntemleri Drama Yöntemi - Yrd. Doç. Dr. Süreyya GENÇ Eğitsel Oyun Yöntemi -Yrd. Doç. Dr. Süreyya GENÇ Gözlem Yöntemi - Yrd. Doç. Dr. Ayşe Derya IŞIK Gezi Yöntemi - Öğr. Gör. Hüseyin UYSAL Sergi Yöntemi - Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞ

11. Bölüm: Güncel Öğretim Teknikleri Altı Şapkalı Düşünme Tekniği - Yrd. Doç. Dr. Ayşe ELİÜŞÜK Altı Ayakkabılı Uygulama Tekniği - Arş. Gör. Arzu ÇEVİK Balık Kılçığı Tekniği - Arş. Gör. Davut GÜREL Beyin Fırtınası Tekniği - Arş. Gör. Fatih TAŞ Zihin Haritası Tekniği - Arş. Gör. Hasan Basri KANSIZOĞLU Kavram Haritası Tekniği - Arş. Gör. Hasan Basri KANSIZOĞLU Karikatürle Öğretim Tekniği - Arş. Gör. Arzu ÇEVİK Konuşma Halkası Tekniği - Arş. Gör. Ömer KEMİKSİZ Görüş Geliştirme Tekniği - Arş. Gör. Tuğba UYGUN Eğitsel Oyun Tekniği - Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞ Gösteri Tekniği - Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞ Sunuş Tekniği - Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞ

12. Bölüm: Çeşitli Öğretim TeknikleriSoru-Cevap Tekniği - Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞSorgulama Tekniği - Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞDidaktik ve Sorgulama Tekniği - Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞGözlem ve İnceleme Tekniği - Prof. Dr. Firdevs GÜNEŞAnaloji (Metafor) Tekniği - Arş. Gör. Bekir GÜLERDeney ve Laboratuvar Tekniği - Arş. Gör. Bekir GÜLERMikro Öğretim - Arş. Gör. Tuğba UYGUNTanılayıcı Dallanmış Ağaç Tekniği - Arş. Gör. Mustafa KOCAARSLANYapılandırılmış Grid - Arş. Gör. Mustafa KOCAARSLANVee (v) Diyagramı - Arş. Gör. Mustafa KOCAARSLAN

vi Öğretim İlke ve Yöntemleri

İÇİNDEKİLER

1. BÖLÜMTANIM VE KAVRAMLAR

1. ÖĞRETİM NEDİR? ....................................................................................................... 22. PEDAGOJİ ..................................................................................................................... 43. ÖĞRENME NEDİR? ..................................................................................................... 5

3.1. KAVRAMSAL GELİŞMELER ............................................................................ 73.2. ÖĞRENME TÜRLERİ ......................................................................................... 7

a. Bilgi Aktarmayla Öğrenme (Geleneksel Öğrenme) ...................................... 8

b. Davranışçı Öğrenme.......................................................................................... 9

c. Bilişsel Öğrenme .............................................................................................. 11

d. Yapılandırıcı Öğrenme .................................................................................... 143.3. ÖĞRENME DÜZEYLERİ ................................................................................ 17

4. EĞİTİM NEDİR? ......................................................................................................... 19KAYNAKLAR ................................................................................................................... 22

2. BÖLÜMYAKLAŞIM VE MODELLER

I. EĞİTİM YAKLAŞIMLARI .......................................................................................... 23a. Yaklaşım Nedir? ...................................................................................................... 23b. Geleneksel Yaklaşım ............................................................................................. 24c. Davranışçı Yaklaşım ............................................................................................... 25d. Bilişsel Yaklaşım .................................................................................................... 28e. Yapılandırıcı Yaklaşım .......................................................................................... 29f. Beceri Yaklaşımı ...................................................................................................... 34g. Etkinlik Yaklaşımı ................................................................................................. 38h. Beyin Temelli Öğrenme ........................................................................................ 39i. Çoklu Zekâ Yaklaşımı ............................................................................................. 44

II. ÖĞRETİM MODELLERİ ........................................................................................... 51

a. Öğretim Modeli Nedir? ......................................................................................... 51b. Öğretim Modelleri ................................................................................................. 52

III. ÖĞRETİM İLKELERİ ............................................................................................. 54a. İlke nedir? ................................................................................................................ 54b. Genel Öğretim İlkeleri........................................................................................... 54c. Yaklaşımların Öğretim İlkeleri ............................................................................. 55

KAYNAKÇA ..................................................................................................................... 57

3. BÖLÜMÖĞRETİM STRATEJİLERİ

I. ÖĞRETİM STRATEJİLERİ ......................................................................................... 61a. Öğretim Stratejisi Nedir? ....................................................................................... 61b. Öğretim Stratejisi Seçimi ...................................................................................... 63c. Öğretim Stratejilerini Sınıfl ama ........................................................................... 63d. Öğretim Model ve Strateji İlişkisi ........................................................................ 64

II. ÇEŞİTLİ ÖĞRETİM STRATEJİLERİ ...................................................................... 65a. Davranışçı Yaklaşım Stratejileri ............................................................................ 65

1. Doğrudan Öğretim Stratejisi ......................................................................... 65

2. Dolaylı Öğretim Stratejisi ............................................................................... 66

3. Tam Öğrenme Stratejisi (Benjamin S. Bloom) ............................................. 67b. Bilişsel Yaklaşım Stratejileri .................................................................................. 68

1. Buluş Yoluyla Öğretim (Jerome Bruner) ...................................................... 68

2. Sunuş Yoluyla Öğretim (David Ausubel) ...................................................... 70

3. Araştırma-İnceleme Yoluyla Öğretim (John Dewey) ................................. 73

c. Yapılandırıcı Yaklaşım Stratejileri ........................................................................ 74

1. Etkileşimli Öğretim ......................................................................................... 74

2. Deneyerek Öğrenme ........................................................................................ 74

3. Bağımsız öğrenme .......................................................................................... 75

4. İşbirlikli Öğrenme ............................................................................................ 75

5. Sorgulamaya Dayalı Öğrenme ....................................................................... 78

6. Problem Temelli Öğrenme ............................................................................. 84KAYNAKÇA ..................................................................................................................... 91

viii Öğretim İlke ve Yöntemleri

4. BÖLÜMÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ

I. ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ ......................................................................................... 931. Öğretim Yöntemi Nedir? ....................................................................................... 93

1.1. Boyutları ......................................................................................................... 95

1.2. Türleri ............................................................................................................. 96

1.3. Seçimi ............................................................................................................ 972. Öğretim Yöntemlerini Sınıfl ama .......................................................................... 98

2.1. Geleneksel Sınıfl ama .................................................................................... 99

2.2. Tournier Sınıfl aması (1978) ......................................................................... 99

2.3. De Ketele Sınıfl aması (1988) ..................................................................... 100

2.4. Prégent Sınıfl aması (1990) ........................................................................ 100

2.5. Chamberland, Lavoie ve Marquis Sınıfl aması (1996) ........................... 100

2.6. Rieunier Sınıfl aması (2001) ....................................................................... 1013. Öğretim Yöntemleri ve Temel Özellikleri ........................................................ 101

3.1. Geleneksel ve Çağdaş Öğretim Yöntemleri ............................................ 102

3.2. Araştırma ve Sorgulama Yöntemleri ....................................................... 104

3.3. Etkileşim ve Tartışma Yöntemleri ............................................................. 105

3.4. Bireysel ve Grup Yöntemleri ...................................................................... 105

3.5. Araç-Gereç ve Teknolojiye Dayalı Yöntemler ......................................... 106

3.6. Sınıf İçi ve Dışı Öğretim Yöntemleri ....................................................... 106II. ÖĞRETİM TEKNİKLERİ ........................................................................................ 106

1. Öğretim Tekniği Nedir? ...................................................................................... 106

1.1. Türleri .......................................................................................................... 107

1.2. Seçimi ........................................................................................................... 1072. Teknikleri Sınıfl ama ............................................................................................. 1083. Yöntem ve Teknik Arasındaki Fark ................................................................... 1084. Model, Strateji, Yöntem ve Teknik İlişkisi ......................................................... 109

KAYNAKÇA ................................................................................................................... 110

İçindekiler ix

5. BÖLÜMGELENEKSEL VE ÇAĞDAŞ ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ

I. GELENEKSEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ ............................................................ 1111. Anlatım Yöntemi .................................................................................................. 1112. Gösteri Yöntemi ................................................................................................... 1173. Değerleri Açıklama Yöntemi .............................................................................. 1174. Tarihsel Yöntem .................................................................................................... 119

II. ÇAĞDAŞ ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ ................................................................... 1211. Örnek Olay Yöntemi ............................................................................................ 1212. Yaparak Yaşayarak Öğrenme Yöntemi............................................................... 1313. Benzetim (Simülasyon) Yöntemi ....................................................................... 1344. Soru Cevap Yöntemi ............................................................................................ 140

KAYNAKÇA ................................................................................................................... 149

6. BÖLÜMARAŞTIRMA VE SORGULAMA YÖNTEMLERİ

I. ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ .................................................................................. 1551. Proje Tabanlı Öğrenme ....................................................................................... 155

1. Merkeziyet ....................................................................................................... 159

2. Yönlendirici soru ............................................................................................ 159

3. Yapılandırmacı araştırmalar ......................................................................... 159

4. Özerklik ........................................................................................................... 160

5. Gerçekçilik ...................................................................................................... 1602. Problem Çözme Yöntemi ................................................................................... 167

II. SORGULAMA YÖNTEMLERİ ............................................................................... 1781. Araştırma-Sorgulama Temelli Öğretim Yöntemi ............................................ 1782. Sezdirme Yöntemi ............................................................................................... 183

KAYNAKÇA ................................................................................................................... 186

x Öğretim İlke ve Yöntemleri

7. BÖLÜMETKİLEŞİM VE TARTIŞMA YÖNTEMLERİ

I. ETKİLEŞİM YÖNTEMLERİ ..................................................................................... 1891. Zihinsel Etkileşim Yöntemi ................................................................................. 1892. İşbirlikli Öğrenme Yöntemi ............................................................................... 190

II. TARTIŞMA YÖNTEMLERİ .................................................................................... 1991. Panel ....................................................................................................................... 2002. Münazara............................................................................................................... 2033. Açık Oturum ......................................................................................................... 2064. Forum .................................................................................................................... 2085. Sempozyum (Bilgi Şöleni) .................................................................................. 2096. Zıt Panel ................................................................................................................ 2117. Akvaryum ............................................................................................................. 2138. Buzz Grup Tekniği ............................................................................................... 213

Buzz Grup Çeşitleri ........................................................................................... 2148.1. Phillips 66 Tekniği ...................................................................................... 2148.2. Clark’s 22 Tekniği ........................................................................................ 2158.3. Huddle Tekniği ........................................................................................... 2158.4. Dairesel Cevap Tekniği ............................................................................. 2158.5. Gelişmiş Buzz Oturumları ......................................................................... 2158.6. Buzz Grup Tekniğinin Yararları ve Sınırlılıkları ..................................... 215

9. Sokratik Tartışma ................................................................................................ 21610. Sokratik Seminer ................................................................................................ 216

KAYNAKÇA ................................................................................................................... 217

8. BÖLÜMBİREY VE GRUP YÖNTEMLERİ

1. Bireysel Çalışma Yöntemi ......................................................................................... 2191.1. Alıştırmalar ....................................................................................................... 2211.2. Ev Ödevleri ........................................................................................................ 221

2. Etkinlik Yöntemi ......................................................................................................... 2273. Bilişsel Çıraklık Yöntemi ........................................................................................... 232KAYNAKÇA ................................................................................................................... 235

İçindekiler xi

9. BÖLÜMTEKNOLOJİ MERKEZLİ VE ETKİLEŞİMLİ YÖNTEMLER

I. TEKNOLOJİ MERKEZLİ YÖNTEMLER ............................................................... 2371. Programlı Öğretim ............................................................................................... 2372. Modüler Öğretim ................................................................................................. 2383. Bilgisayar Destekli Öğrenme .............................................................................. 2394. Uzaktan Eğitim ..................................................................................................... 2405. Harmanlanmış Eğitim ......................................................................................... 2426. Çoklu Ortam Öğrenme ....................................................................................... 242

II. İNTERNET TEMELLİ ETKİLEŞİM YÖNTEMLERİ ......................................... 2431. E-Posta ................................................................................................................... 2472. Viki ......................................................................................................................... 2483. Blog ........................................................................................................................ 2494. Forum .................................................................................................................... 2515. Podcast ................................................................................................................... 2526. Sosyal Ağ Siteleri .................................................................................................. 2537. Web Konferans ..................................................................................................... 2548. İşbirlikli Yazma ve Düzenleme Araçları ............................................................ 2559. Elektronik Gelişim Dosyası ................................................................................ 25510. Sanal Müze .......................................................................................................... 25611. Sanal Laboratuvar Uygulamaları ..................................................................... 25712. Dijital Öyküleme ................................................................................................ 25813. Dijital Bulmaca ve Yapbozlar ............................................................................ 25914. Dijital Kavram Haritası ..................................................................................... 26015. Çeşitli Web Araçları ........................................................................................... 262

III. ÇEVRİMİÇİ BİLGİ ARAMA TEKNİKLERİ ...................................................... 263KAYNAKÇA ................................................................................................................... 289

10. BÖLÜMSINIF İÇİ VE DIŞI ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ

1. Drama Yöntemi........................................................................................................... 2932. Eğitsel Oyun Yöntemi ................................................................................................ 3073. Gözlem Yöntemi ........................................................................................................ 3154. Gezi Yöntemi ............................................................................................................... 3175. Sergi Tekniği .............................................................................................................. 320KAYNAKÇA ................................................................................................................... 321

xii Öğretim İlke ve Yöntemleri

11. BÖLÜMGÜNCEL ÖĞRETİM TEKNİKLERİ

1. Altı Şapkalı Düşünme Tekniği ................................................................................. 3252. Altı Ayakkabılı Uygulama Tekniği ........................................................................... 3293. Balık Kılçığı Tekniği ................................................................................................... 3324. Beyin Fırtınası Tekniği .............................................................................................. 3365. Zihin Haritası Tekniği................................................................................................ 3386. Kavram Haritası Tekniği ........................................................................................... 3507. Karikatürle Öğretim Tekniği..................................................................................... 3578. Konuşma Halkası ....................................................................................................... 3639. Görüş Geliştirme ........................................................................................................ 36510. Eğitsel Oyun Tekniği................................................................................................ 36611. Gösteri Tekniği ......................................................................................................... 36712. Sunuş Tekniği ............................................................................................................ 367KAYNAKÇA ................................................................................................................... 368

12. BÖLÜMÇEŞİTLİ ÖĞRETİM TEKNİKLERİ

1. Soru-Cevap Tekniği ................................................................................................... 3732. Sorgulama Tekniği ..................................................................................................... 3753. Didaktik Sorgulama Tekniği (5 N 1K)..................................................................... 3774. Gözlem ve İnceleme Tekniği ..................................................................................... 3785. Analoji Tekniği ........................................................................................................... 3786. Deney ve Laboratuvar Tekniği .................................................................................. 3817. Mikro Öğretim ........................................................................................................... 3858. Tanılayıcı Dallanmış Ağaç Tekniği (TDA) .............................................................. 3889. Yapılandırılmış Grid (YG) ......................................................................................... 39210. V-Diyagramı (Vee Diagram) .................................................................................. 397KAYNAKÇA ................................................................................................................... 403

İçindekiler xiii

ŞEKİL LİSTESİ

Şekil 1. Örnek Olay Yöntemi .......................................................................................123

Şekil 2. Soru-Cevap Yöntemi ......................................................................................141

Şekil 3. Soru-Cevap Yönteminin Kullanım Amaçları ..............................................142

Şekil 4. İyi Soru Sormanın Beş Temel Özelliği .........................................................144

Şekil 5. Proje Tabanlı Öğrenmenin Tanımı ...............................................................157

Şekil 6. Bir Öğrenme Modülünün Başlıca Unsurları ...............................................239

Şekil 7. E-Öğrenme Hakkında Bilgilerin Yer Aldığı Bir Viki Sayfası ....................249

Şekil 8. E-Öğrenme Hakkında Bilgilerin Yer Aldığı Bir Viki Sayfası ....................250

Şekil 9. T.C. Yükseköğretim Kurulu Bilgi Paylaşım Forumu ..................................251

Şekil 10. Mobil Cihazda Gösterilen Bir Podcast Ders Kaydı ..................................253

Şekil 11. Mobil Cihazlar İçin Geliştirilmiş Bir Sanal laboratuvar Uygulaması ...258

Şekil 12. Dijital Kavram Haritası Kullanımından Bir Örnek .................................261

Şekil 13. Google Arama Motoru Ana Sayfası ...........................................................267

Şekil 14. Anahtar Kelimeler Kullanılarak Gerçekleştirilmiş Bir Web Arama Sonuç Sayfası .....................................................................268

Şekil 15. Google’da Sanal Klavye Uygulaması ...........................................................269

Şekil 16. Google’da Sesli Arama Yapma .....................................................................270

Şekil 17. Anahtar Kelimeler Kullanılarak Gerçekleştirilmiş Bir Görsel Arama Sonuç Sayfası .................................................................271

Şekil 18. Arama Araçları Menüsü ..............................................................................271

Şekil 19. Görsel Öğelerin Boyutlarının Belirlenmesi ...............................................272

Şekil 20. Görsel Öğelerin Renklerinin Belirlenmesi ................................................272

Şekil 21. Görsel Öğelerin Türünün Belirlenmesi .....................................................273

Şekil 22. Bilgisayarda Bulunan Bir Görsel Öğenin Web ’de Aranması ..................274

Şekil 23. Google Videolar Arama Araçları ................................................................274

Şekil 24. Google Haberlerde Arama ..........................................................................276

Şekil 25. Google Kitaplarda Arama ............................................................................277

Şekil 26. Google Uygulamalarda Arama ...................................................................279

Şekil 27. Google Maps (Haritalarda) Arama ............................................................280

Şekil 28. Google Gelişmiş Arama ...............................................................................281

Şekil 29. Google Akademik (Scholar) Arama Sayfası ..............................................282

Şekil 30. Google Akademik (Scholar) Arama Sayfasında Bir Yazara Ait Eser Aratma ..........................................................................282

Şekil 31. Google Yazım Düzeltme Ekranı .................................................................283

Şekil 32. Google Birim Dönüşüm İşlemleri ..............................................................286

Şekil 33. Google Zaman Uygulaması .........................................................................286

Şekil 34. Google Güncel Para Birimi Dönüşümleri .................................................286

Şekil 35. Google’da Tanım Arama ..............................................................................287

Şekil 36. Google Hesap Makinesi ...............................................................................287

Şekil 37. OR Operatörünün Kullanımı ......................................................................288

Şekil 38. AND Operatörünün Kullanımı ..................................................................288

Şekil 39. Balık Kılçığı Diyagramı ................................................................................333

Şekil 40. Örnek Bir Uygulama “Öğrenci Başarısızlığına Etki Eden Nedenler’’ ....335

Şekil 41. Sağ ve Sol Beynin Anahtar Kavramları ......................................................340

Şekil 42. Zihin Haritası Tekniğinin Uygulama Adımları ........................................341

Şekil 43. Kavram Haritasının Unsurlarını Gösteren Bir Örnek .............................352

Şekil 44. Konuşma halkası tekniği oturma düzeni örneği ......................................364

Şekil 45. Tanılayıcı Dallanmış Ağaç Tekniği İle Hazırlanmış Örnek Değerlendirme Etkinliği ..................................................................390

Şekil 46. V -Diyagramının Temel Yapısı ....................................................................398

Şekil 47. V-Diyagramına İlişkin Örnek Bir Etkinlik ................................................401

xvi Öğretim İlke ve Yöntemleri

Eğitim dünyayı değiştiren en önemli güçtür. Bu güce ulaşmanın yolu ise düşünen, anlayan, araştıran, sorgulayan ve sorun çözen bireyler yetiştirmektir. Şartlanmış, davranışçı, taklitçi ve ezberci zihinler üreten eğitim sistemleri çağdaş gelişmeler karşısında yetersiz kalmaktadır. Bu durum eğitim yaklaşım ve uygu-lamalarını güncellemeyi gerektirmektedir. Günümüzde çoğu gelişmiş ülkede bi-reylere 21. yüzyılın bilgi ve becerileri kazandırılmaya çalışılmaktadır. Bunlar yeni bilgiye hızlı ulaşma ve uygulama, sözlü ve yazılı iletişim, eleştirel düşünme, so-run çözme, ekip çalışması ve işbirliği yapma, teknoloji kullanma, liderlik ve proje yönetme olarak sıralanmaktadır. Bunun için ilk okuldan üniversiteye kadar her düzeyde planlı ve bilinçli çalışmalar yapılmakta, çağdaş eğitim yaklaşım ve yön-temlerinden yararlanılmaktadır.

Eğitim alanında günümüze kadar çeşitli eğitim yaklaşım ve modellerinin uygulandığı görülmektedir. Bunlar dönemlere, felsefe, psikoloji gibi eğitimi doğ-rudan etkileyen alanlara, araştırmalara göre değişmektedir. Bu yaklaşımlarla bir-likte öğretim, öğrenme ve eğitimin tanımları, öğretim ilke ve yöntemleri, prog-ram, araç-gereç, ölçme ve değerlendirme anlayışı değişmektedir. Öğretmenlerin eğitimle ilgili temel kavramları iyi bilmeleri ve uygulamada kullanmaları öğrenci başarısını artırıcı olmaktadır. Aşağıda öğretim, pedagoji, öğrenme ve eğitim kav-ramları ayrıntılı olarak verilmektedir.

TANIM VE KAVRAMLAR

1. BÖLÜM

1. ÖĞRETİM NEDİR?

Öğretim, Türkçe sözlüklerde “belli bir amaca göre gerekli bilgileri verme işi, tedris, tedrisat, talim” olarak açıklanmaktadır. Yabancı sözlüklerde ise “didaktik” anlamında ele alınmaktadır. Eğitim Terimleri Sözlüğünde ise farklı anlamları şöy-le sıralanmaktadır:

1. Belli bir amaca göre gereken şeyleri öğretme işi, 2. Bir eğitim kurumunda bir küme öğrenciye belli dal ya da konularda bilgi

verme, 3. Öğrenmeyi kolaylaştıracak etkinlikleri düzenleme, gereçleri sağlama ve

kılavuzluk etme eylemi, olarak ifade edilmektedir (Eğitim Terimleri Söz-lüğü, 1974).

Çeşitli kaynaklarda ise öğretim, “bir alana özgü bilgileri öğrencilere kazan-dırma süreci” denilmektedir. Bu süreçte öğrenmeyi kolaylaştıracak etkinlikleri düzenleme, araç gereçleri sağlama ve rehberlik etme işi de bu kavram içinde yer almaktadır. Kısaca bir eğitim kurumunda önceden hazırlanmış bir program çer-çevesinde amaçlı, planlı, düzenli ve kontrollü olarak yürütülen uygulamalara öğ-retim denilmektedir.

Görüldüğü gibi bu açıklamalarda öğretim kavramının üç yönüne vurgu ya-pılmaktadır. Birincisi belirli bir amaca göre öğrencilere çeşitli bilgi ve becerileri öğretme, ikincisi bunları bir alana ya da konuya bağlı olarak gerçekleştirme, üçün-cüsü öğrenmeyi kolaylaştıracak etkinlikleri düzenleme, araç gereçleri sağlama ve rehberlik etme olmaktadır. Öğretim, öğretme ve öğrenme faaliyetlerinin bir bileş-kesi olmaktadır. Yani hem öğretme ve hem de öğrenme faaliyetlerini kapsamakta-dır. Bu nedenle öğretimin gerçekleşmesi için sadece bilgi aktarma yeterli değildir. Öğrenmeyi kolaylaştıracak çalışmaları da yapmak gerekmektedir.

Öğretim, bir disiplinle ilgili teori, amaç, ilke, içerik, kavram, uygulama bilgi-leri, araç, gereç, materyal gibi bütün ögeleri kapsamaktadır. Ayrıca ilgili disiplini-nin kendine özgü yöntem ve teknikleri ile genel öğretim yöntem ve tekniklerini de içermektedir. Bu yönüyle genel ve özel öğretim olmak üzere iki alana ayrıl-maktadır. Genel öğretim okuldaki bütün alan ve derslerin öğretimine, özel öğretim ise bir alan veya dersin öğretimine yönelik uygulamaları kapsamaktadır. Örneğin matematik öğretimi, okuma yazma öğretimi gibi.

Öğretim geçmişten bu yana eğitim alanının en önemli boyutunu oluşturmak-tadır. Bu nedenle öğretim süreci üzerinde önemle durulmakta ve çeşitli açıklama-lar yapılmaktadır. Jean Houssaye, 1986 yılında eğitim sürecini “pedagojik üçgen” adını verdiği bir eşkenar üçgen ile açıklamaktadır. Üçgenin üst köşesine “öğret-

2 Öğretim İlke ve Yöntemleri

men”, yan köşelerine “bilgi” ve “öğrenci”, kenarlarına ise öğretim, pedagoji ve öğ-renme kavramlarını yerleştirmektedir. Karşılıklı etkileşim içinde olan bu eğitim üçgeninde;

• Öğretim, bilgi ve öğretmen arasında,

• Pedagoji, öğretmen ve öğrenci arasında,

• Öğrenme ise bilgi ve öğrenci arasında yer almaktadır (Houssaye, 2000).

ÖĞRETMEN

ÖĞRENCİBİLGİ

PedagojiÖğretim

Öğrenme

Eğitim üçgenine göre öğretmen ve bilgi etkileşimi “öğretim”, öğretmen ve öğrenci ilişkileri “pedagoji”, öğrenci ve bilgi etkileşimi “öğrenme” sürecini oluş-turmaktadır. Houssaye öğretim ve pedagojiyi üçgenin karşılıklı kenarlarına yer-leştirmiştir. Her ikisi de derste öğretmen tarafından yürütülmekte ancak farklı iki alanı içermektedir. Bunlar;

1. Bilgiyi öğrenciye uygun hale getirme, küçük parçalara ayırma, sırasıyla öğrenciye sunma ve öğretme olmaktadır. Bu alana “öğretim” denilmek-tedir.

2. Bilgiyi işleme, uygun yöntem ve tekniklerle öğrencinin zihnine yerleş-tirme, eğitim ortamını öğrenciye göre düzenleme, bu alan “pedagoji” olmaktadır.

Görüldüğü gibi öğretim bilgileri öğrenciye iyi öğretmeye, pedagoji ise öğ-retmen ve öğrenci arasındaki eğitsel ilişkileri geliştirmeye odaklanmaktadır. Böy-lece öğretim eğitimin içerik boyutunu, pedagoji de süreç boyunu içermektedir. Karşılıklı olarak birbirini etkileyen bu alanlar öğrenme boyutunda birleşmektedir. Öğrenme boyutunda öğrenci bir taraft an öğretmenin aktardığı bilgileri almaya çalışmakta bir taraft an da öğretmenle etkileşim içinde olmaktadır.

Tanım ve Kavramlar 3

Öğretim, öğretmen, bilgi ve öğrenci olmak üzere üç bileşenden oluşmaktadır. Bunlar arasında gerekli uyumu sağlamak için aşağıdaki sorulara cevap aramakta-dır. Bunlar;

- Aktarılacak bilgiler nelerdir?

- Öğrenciler bunları nasıl birleştirecektir?

- Bunları uygulamak için gerekli öğretim süreçleri nelerdir? gibi sorular olmaktadır.

Bu sorularla öğrenciye aktarılacak bilgi ve kavramların neler olacağı, arala-rında nasıl ilişkiler kurulacağı ve bilgilerin hangi aşamalarla verileceği belirlen-mektedir. Böylece öğretmen bilgi ve öğrenci arasında gerekli uyum sağlanarak öğretimin niteliği artırılmaya çalışılmaktadır.

2. PEDAGOJİ

Latince kökenli bu kavramın yaygın bilinen anlamı küçük çocukları eğitme ve rehberlik etmedir. Günümüzde pedagoji kavramının anlamı “öğretmen ve öğ-renci arasındaki eğitsel ilişkiler” olmaktadır. Pedagoji kavramıyla ilgili bazı açık-lamalar şöyledir. Pedagoji;

• Altet’e göre eğitim ve öğretim arasındaki ilişkileri inceler ve bunları iyi-leştirmeye çalışır. Eğitimin amaçları ile süreçte verilen bilgileri ve alınan sonuçları değerlendirir.

• Hooussa’ya göre eğitsel teorilerle uygulamalar arasındaki karşılıklı iliş-kileri inceler.

• Mialaret’e göre eğitim etkinliklerinin işlev ve sonuçlarını inceler, eğitsel eylem ve işlemleri değerlendirir.

Görüldüğü gibi pedagoji eğitim alanının daha çok süreç boyutunu içermek-tedir. Öğretim sınıft a bilgilerin aktarılmasına, pedagoji ise öğrencilerle ilişkilere ve etkileşime odaklanmaktadır. Pedagoji sadece öğrencilerle ve öğrenciler arasındaki ilişkilere değil, çevreyle ve çalışma koşullarıyla da ilgilenmektedir. Çeşitli konuları ve içeriği sınıft aki öğrencilere uyumlu hale getirmeye çalışmaktadır. Bu amaçla önce öğretilecek hedef grubun yani öğrencilerin özellikleri ve düzeyi belirlenmek-tedir. İkinci aşamada alıştırmalarla etkinliklerin seçimi ve uygulanmasına karar verilmekte, son aşamada ise bütün uygulamalar birleştirilmektedir.

Pedagoji, öğretmen, öğrenci bilgi olmak üzere üç bileşenden oluşmaktadır. Bileşenler arasında uyum sağlamak için aşağıdaki sorulara cevap aramaktadır.

4 Öğretim İlke ve Yöntemleri

Bunlar;

- Bilgiler sınıf düzeyine uygun olarak nasıl aktarılmalıdır?

- Uygulama için sınıf nasıl düzenlenmelidir?

- Uygulamalar arasında bütünlük nasıl sağlanmalıdır?

Bu sorularla öğretilecek alana en uygun yöntem, teknik, etkinlik ve uygu-lamalar belirlenmektedir. Böylece öğrencilerin öğrenme güçlükleri giderilmeye çalışılmaktadır. Bu süreçte araç, gereç ve kaynaklar da uygulamaya konulmakta ve denenmektedir. Her birinin uygunluğu konusunda gerekli araştırmalar yapıl-maktadır. Pedagoji ile öğretim alanı birbirinin tamamlayıcısıdır. Pedagoji eğitimin süreç boyutunu, öğretim ise içerik boyutunu oluşturmaktadır.

3. ÖĞRENME NEDİR?

Öğrenme, Türkçe sözlüklerde bilgi edinme, belleme, yetenek ve beceri ka-zanma, haber alma, keşfetme, bilgilere uyum sağlama, özümleme, yeni becerileri yapılandırma, bilinenin ötesine geçme, bilinmeyene doğru gitme, düşünme ve tu-tum biçimlerini değiştirme gibi çeşitli anlamlarda kullanılmaktadır. Eğitim Terim-leri Sözlüğünde öğrenme;

1. Belli bilgi, beceri ve anlayışlar edinme, 2. Kavramsal düzenlemeler yapma süreci, 3. Alıştırma ve uygulamaların sürekli olan etkilerine verilen ad, 4. Tepki ve davranışlarda yaşantıların oluşturduğu değişme, olarak dört

maddede sıralanmaktadır (Eğitim Terimleri Sözlüğü, 1974).Çeşitli kaynaklarda ise öğrenme, “bireyin yaşantılar sonucu bilgi, beceri, dav-

ranış, tutum ve alışkanlıklarında meydana gelen uzun süreli değişmeler” olarak açıklanmaktadır. Görüldüğü gibi bu açıklamalarda öğrenme kavramının dört yö-nüne vurgu yapılmaktadır. Birincisi çeşitli bilgi ve beceriler edinme, ikincisi bun-ları yaşantılar sonucunda kazanma, üçüncüsü zihinde kavramsal düzenlemeler yapma, dördüncüsü de tutum ve davranışlarda değişme olmaktadır. Öğrenmenin gerçekleşmesi için sadece bilgi alma yeterli değildir. Alınan bilgilerin zihinde iş-lenmesi, bunların bireyin bilgi, beceri, davranış ve tutumlarında kalıcı bir değişi-me neden olması gerekmektedir. Böylece bireyin sürekli öğrenerek kendini yaşam boyu geliştirmesi üzerinde durulmaktadır.

Öğrenme dinamik bir süreçtir. İnsanlar çevre ile etkileşimleri sonucu sürekli yeni bilgi ve beceriler öğrenmektedir. Bir konuyu öğrenen insan önceki durumdan farklı biri olmaktadır. Yani öğrenme bireyin çeşitli yönlerden değişmesini getir-

Tanım ve Kavramlar 5

mektedir. Bu değişme önce zihinde başlamakta, sonra davranış ve tutumlara doğ-ru ilerlemektedir. Bu durum şöyle açıklanmaktadır:

• Öğrenme bir değişmedir. Öğrenme değişmeyi getirmekte ancak bu de-ğişmenin iyi, mükemmel ve etkili olması gerekmektedir.

• Değişme bireyin çabalarıyla olmalıdır. Öğrenme ve değişme bireyin aktif çabalarıyla bir etkinliği deneyerek, çevresiyle etkileşerek gerçekleş-melidir.

• Değişme zihin ve davranışları kapsamalıdır. Değişme önce bilgi ve be-cerilerde, ardından zihinde olmalıdır. Bu durum giderek tutum ve dav-ranışlara yansımalıdır.

• Değişme kalıcı olmalıdır. Öğrenilen bilgileri hatırlama ve sürekli uygu-lama açısından değişmenin kalıcılığı önemlidir.

Öğrenme bireyin çevreyle etkileşimi sonucunda çevresinden çeşitli bilgi ve becerileri alması demektir. Birey çevresinden sürekli olarak kendisine ulaşan ve-rileri incelemekte, değerlendirmekte ve bunun sonucuna göre hareket etmektedir. Bir başka deyişle öğrenme sürecinde dışarıdan gelen bilgiler beş duyu organıyla alınmaktadır. Alınan bilgiler zihinde işlenerek gerekli düzenlemeler yapılmakta-dır. Bilgi alma sürecine duyu organlarının katkısı farklı olmaktadır. Araştırmalara göre öğrenciler öğrendiklerinin;

% 1’ini tatma,

% 2’sini dokunma,

% 4’ünü koklama,

% 10’unu işitme,

% 83’ünü ise görme yoluyla almaktadırlar (Lang, McBeath ve File,1995).

Öğrenme bireyin çeşitli yönlerden değişmesini ve bu değişmenin kalıcı ol-masını gerektirmektedir. Değişmenin kalıcılığı için öğrenilen bilgileri uzun süreli hatırlamak çok önemli olmaktadır. Araştırmalara göre öğrenciler bir deste;

Okuduklarının 10’unu,

Duyduklarının % 20’sini,

Gördüklerinin % 30’unu,

Görüp duyduklarının % 50’sini,

Yapıp anlattıklarının % 70’ini hatırlamaktadırlar (Lang, McBeath ve File,1995).

6 Öğretim İlke ve Yöntemleri

3.1. KAVRAMSAL GELİŞMELER

Öğrenme her canlının bir özelliğidir. İnsanlarda öğrenme yeteneği diğer can-lılara göre daha yüksektir. İnsanlar anne karnında öğrenmeye başlamakta ve bu özellik yaşam boyu sürmektedir. Bu kadar uzun bir süreci kapsayan öğrenmenin niteliğini artırmak için çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Geçmişten günümüze kadar süren bu çalışmalarda öğrenme kavramı çeşitli yönlerden ele alınmış ve açıklan-mıştır. Öğrenme önceleri bilgi verme olarak görülmüş ve uzun yıllar bu yönde çalışmalar yapılmıştır. Ardından aktif okul ve yeni eğitim anlayışı gündeme gelmiş ve öğrenciyi merkeze alan eğitim önerilmiştir. Rousseau, Cousinet, Decroly ve De-wey, öğrencinin özgürlüğü, ihtiyaçları ve ilgilerine yönelmişlerdir. Çok geçmeden “öğrenme sanatı” kavramı ortaya atılmıştır. B. F. Skinner 1950-1960 yıllarında öğ-renmenin bir davranış değiştirme olduğu üzerinde durmuştur. Sidney L. Pressey, “insan bir öğrenme makinesidir” açıklamasını yapmıştır (Giordan, 1998). Daha sonraki yıllarda ‘İnsan öğrenmek için doğdu ancak bunu tek başına yapamaz. Bir öğreten olmalı’, denilerek “öğ retmenlik mesleği” vurgulanmıştır.

Görüldüğü gibi dünyamızda öğrenme kavramı, süreci ve bireylerin nasıl öğrendiğine ilişkin araştırmalar sürmektedir. Bu çalışmalar sonucunda çeşitli öğrenme türleri, teorileri ve yaklaşımları ortaya çıkmaktadır. Bunlar geleneksel, davranışçı, bilişsel, yapılandırıcı ve beyin temelli öğrenme başlıkları altında top-lanmaktadır. Geleneksel yaklaşımda öğrenme çeşitli bilgilerin aktarılması, eski bilgilerle yeni bilgilerin değiştirilmesidir. Davranışçı teorilerde öğrenmenin uya-rıcı ile davranış arasında bir bağ kurarak geliştiği ve pekiştirme yoluyla davranış değiştirmenin gerçekleştiği kabul edilmektedir. Bilişsel yaklaşıma göre öğrenme bireyin bilgileri zihnine bir bilgisayar gibi yüklemesidir. Yapılandırıcı yaklaşımda öğrenme ön bilgilerle yeni bilgilerin bütünleştirildiği ve yapılandırıldığı aktif bir süreçtir. Beyin temelli öğrenmede ise beynin paralel bir işlemci olduğu, öğren-menin fizyolojik bir olay olarak değerlendirilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Bu yaklaşımlarda ele alınan ve uygulanan öğrenme türleri ile düzeyleri aşağıda veril-mektedir.

3.2. ÖĞRENME TÜRLERİ

Öğrenme insanlığın doğuşuyla birlikte başlamıştır. İlk insanların balıkçılık ve avcılık yaparken öğrendiklerini çevrelerine aktardıkları bilinmektedir. İnsanlar yaşamları boyunca çevre ile etkileşimleri sonucu çeşitli bilgi, beceri, tutum ve dav-ranışlar kazanırlar. Bunlar öğrenmenin temelini oluşturmakta ve bireylerde kalıcı değişmeleri getirmektedir. Bu şekilde başlayan öğrenme çalışmaları zamanla iler-lemiş, çok sayıda araştırma yapılmış ve çeşitli öğrenme türleri ortaya çıkmıştır.

Tanım ve Kavramlar 7

Öğrenme türlerinin bazılarında bilgi, bazılarında ise davranış ön plana alınmıştır. Bazı öğrenme türleri hayvanların öğrenme biçimine, bazıları da bilgisayarın veri işleme sürecine dayandırılmıştır. Aşağıda öğrenme türleri tarihsel bir süreç içeri-sinde ve eğitim yaklaşımlarıyla ilişkilendirilerek verilmektedir.

a. Bilgi Aktarmayla Öğrenme (Geleneksel Öğrenme)

Geleneksel öğrenme de denilen bu öğrenme biçimi eğitim alanında kullanı-lan en eski uygulamalardan biridir. Bu öğrenme aktarılan bilgilerin tekrar edilmesi ve ezberlenmesine dayanır, “öğrenme” ile “bilgilenme” eş anlamda kullanılır. Bilgi-ler sözlü veya yazılı olarak açıklanır. Öğrencilere öğrenmesi için çeşitli kaynaklar sunulur. Tekrarlama işlemine çok önem verilir. Derslerde kolay uygulandığından fazla sorun yaşanmaz. Geleneksel yaklaşım ve anlatım yönteminde kullanılan bu öğrenme biçimi öğretmen ağırlıklıdır. Bilgi aktarmada öğretmene tam güven var-dır. Bilgiler öğrencilere aşamalı olarak aktarılır.

Günümüzde de sık kullanılan bu uygulamada bilgiler sözlü veya yazılı olarak aktarılmakta, öğrenciler bunları dinleyerek veya okuyarak almaktadır. Bu durum kitle iletişim araçlarına benzemekte çoğu radyo, televizyon, internetten de bu şe-kilde bilgi aktarılmaktadır. Ancak öğrenme teorilerine göre bilgi aktarma öğren-me sayılmamaktadır. Öğrencilerin aktarılan bilgileri tekrar etmesi ve ezberlemesi öğrenmenin en alt düzeyi yani sıfır düzeyi olmaktadır. Bu durum toplumda yanlış anlaşılmakta hâlâ çoğu ders veya kursta bu şekilde öğretim yapılmaktadır. Özetle;

• Ezberleyerek öğrenme: Bu öğrenme genellikle bilgileri sırasına göre ez-berleme, olayları tekrarlama, tanım ve kavramları hatırlama, işlem ve sü-reçleri otomatik yürütme ya da uygulama işlemlerine dayalıdır (Basque, Rocheleau, Winer,1998). Ancak ezberleme yoluyla edinilen bilgiler kısa sürede unutulmaktadır.

• Tekrarlayarak öğrenme: Geleneksel öğrenmede tekrarlama zorunludur. Bir bilgiyi, olayı olduğu gibi saklamak veya hatırlamak için sürekli tek-rar etmek gereklidir. Tekrarlama işlemi düzenli ve planlı yapılmalıdır. Öğrenciye bir konuyu öğrenmesi için önce pasif, giderek aktif olarak bir işlemi tek başına yapıncaya kadar tekrar yaptırılır. Bu süreçte işaretleme, altını çizme, çerçeve içine alma gibi çeşitli ezberleme teknikleri kullanı-lır.

• Öğrenmek için süre gereklidir. Bir bilgiyi öğrenmek için belirli bir süre gereklidir. Süre bütün öğrenmeler için gerekli ve önemlidir. Okulda öğ-rencilere bu süre verilmelidir. Yapılan araştırmalara göre başlangıç öğ-renmelerde bilgileri zihinde yerleştirmek için ortalama 3-5 dakika süre gerekli olmaktadır. (De Landsheere, 1992).

8 Öğretim İlke ve Yöntemleri