RAPORTI MUJOR I POLITIKËS MONETARE, PRILL 2006...Buletini Zyrtar vëllimi 8 numër 5 maj 2006 Banka...

Buletini Zyrtar

vëllimi 8numër 5

maj 2006

6 Banka e Shqipërisë

1. ZHVILLIMET KRYESORE

• Çmimet e mallrave të konsumit u rritën me 0.57 për qind gjatë muajit prill 2006, duke arritur një normë vjetore inflacioni prej 2.4 për qind. Inflacioni mesatar vjetor arriti në 2.2 për qind.

• Rritja e inflacionit vjetor i atribuohet kryesisht rritjes së çmimeve të ushqimeve. Rritja e tejçimit të inflacionit të importuar dhe disa ndryshime strukturore që ulën përkohësisht ofertën e disa mallrave, patën ndikim më të madh kryesisht në rritjen e çmimeve të frutave dhe të perimeve.

• Rreziqet e kahut të ofertës mbi inflacionin e përgjithshëm u balancuan nga kushte të favorshme monetare dhe një politikë fiskale e kujdesshme, duke ndikuar në kontrollin e presioneve inflacioniste.

• Tendenca kryesore e vënë re në zhvillimet monetare gjatë tremujorit të parë të vitit ka qenë ngadalësimi i rritjes së agregatëve monetarë. Ngadalësimi i normave të rritjes së parasë së gjerë vjen kryesisht nga huamarrja e ulët e qeverisë gjatë kësaj periudhe.

• Teprica e kredisë u rrit me 12 miliardë lekë gjatë tremujorit të parë të vitit 2006 duke arritur në nivelin 22.3 për qind të agregatit M3 në fund të këtij tremujori. Rritja e portofolit të kredisë është kontribuesi kryesor në rritjen e ofertës monetare. Megjithatë, norma e rritjes vjetore të saj regjistroi një trend rënës, duke zbritur në nivelin 68 për qind në muajin mars.

• Tregu i parasë vazhdon të karakterizohet nga krijimi i një teprice likuiditeti në sistemin bankar, si pasojë e kërkesës së ulët të qeverisë për fonde. Tregu ndërbankar dhe tregu i kredisë në lekë kanë patur një qëndrueshmëri të normave të interesit, ndërkohë që interesi i depozitave në lekë dhe yield-i i bonove të thesarit kanë patur presione rënëse.

• Kursi i këmbimit ka qenë relativisht i qëndrueshëm gjatë muajve të fundit, me presione të lehta mbiçmuese. Sjellja e lekut në terma vjetorë vazhdoi të jetë e njëjtë si në muajt paraardhës: zhvlerësim kundrejt dollarit amerikan dhe vlerësim kundrejt euros. Në terma efektivë nominalë, leku u vlerësua me 1.3 për qind që nga fillimi i vitit.

2. ECURIA E INFLACIONIT NË MUAJIN PRILL 2006

Inflacioni vjetor u rikthye brenda këtij intervali gjatë muajit prill pasi u luhat poshtë kufirit të poshtëm të zonës së tolerancës gjatë tre muajve

RAPORTI MUJOR I POLITIKËS MONETARE, PRILL 2006

Buletini Zyrtar

vëllimi 8numër 5maj 2006

Banka e Shqipërisë 7

të parë të vitit 2006. Rritja vjetore e çmimeve të konsumit shënoi vlerën 2.4 për qind këtë muaj, duke u rritur me 0.9 pikë përqindje nga niveli i muajit mars. Inflacioni mujor shënoi vlerën 0.57 për qind; i përcaktuar kryesisht nga kontributi me 0.56 pikë përqindje i grupit “Ushqime dhe pije joalkolike”. Norma mesatare vjetore e inflacionit gjatë katër muajve të parë të vitit ishte 2.0 për qind ose 0.4 pikë përqindje më e ulët se norma mesatare gjatë së njëjtës periudhë të vitit të kaluar.

Rritja e inflacionit vjetor në muajin prill i atribuohet kryesisht rritjes së çmimeve të ushqimeve. Rritja e tejçimit të inflacionit të importuar, kushtet e pafavorshme klimaterike dhe përmirësimi i administrimit doganor ulën përkohësisht ofertën e disa mallrave, duke ndikuar në rritjen e çmimeve të frutave, të perimeve dhe të nëngrupit të ëmbëlsirave. Rritja e çmimeve për këto nëngrupe ka kontribuar me 1.2 pikë përqindjeje në inflacionin vjetor të muajit prill.

2.1 ECURIA E INFLACIONIT SIPAS GRUPEVE PËRBËRËSE

Inflacioni vjetor në rritje gjatë muajit prill 2006 u përcaktua nga zhvillime disi të ndryshme nga i njëjti muaj një vit më parë. Inflacioni i produkteve ushqimore pësoi një rritje në krahasim me një vit më parë, ndërkohë që çmimi i energjisë shënoi një ngadalësim të ritmit të rritjes.

Çmimet e grupit “Ushqime dhe pije joalkolike” u rritën me 2.5 për qind, krahasuar me një vit më parë dhe 1.3 për qind, krahasuar me muajin mars 2006. Ecuria e çmimeve brenda këtij grupi paraqiti një sjellje të ndryshme krahasuar me të njëjtin muaj të një viti më parë. Çmimet e ushqimeve gjatë periudhës mars-prill 2006 ishin nën ndikimin e disa faktorëve goditës: kushtet e këqija klimaterike krijuan probleme për ofertën bujqësore; rritja e përpjekjeve të qeverisë për luftimin e ekonomisë joformale (kryesisht në dogana dhe tatime) uli përkohësisht ofertën për mallra të ndryshëm; ndërsa nënçmimi i lekut ndaj euros gjatë dy muajve të fundit ndikoi në rritjen e transmetimit të inflacionit të mallrave ushqimorë të Greqisë dhe Italisë.

-2% Mars 06

Janar 06

Nëntor 05

Shtator 05

Korrik 05

Maj 05

Mars 05

Janar 05

Nëntor 04

Shtator 04

Korrik 04

Maj 04

Mars 04

Janar 04

Nëntor 03

Shtator 03

Korrik 03

Maj 03

Mars 03

0%

2%

4%

6%

Inflacioni vjetor Kufiri i poshtëm 2%Kufiri i sipërm 4% Mesatarja rrëshqitëse (vjetore)

Burimi: INSTAT.

Grafik 1. Inflacioni vjetor (në përqindje).

-2%

-1%

0%

1%

2%

3%

4%

5%

Prill-03

Qershor-03

Gusht-03

Tetor-03

Dhjetor-03

Shkurt-04

Prill-04

Qershor-04

Gusht -04

Tetor-04

Dhjetor-04

Shkurt-05

Prill-05

Qershor-06

Gusht-05

Tetor-05

Dhjetor-05

Shkurt-06

Prill-06

gr."Ushqime dhe pije joalkolike" gr."Qira, ujë, lëndë djegëse"gr."Transport" gr."Hotele, kafene, restorante"Inflacioni vjetor

Burimi: INSTAT.

Grafik 2. Kontributi i grupeve kryesore nëinflacionin vjetor (në pikë përqindjeje).

Buletini Zyrtar

vëllimi 8numër 5

maj 2006


Inflacioni vjetor’05

Kontributi (pp)

Inflacioni vjetor’06

Kontributi (pp)

Itali1 Inflacioni vjetor’06

Greqi2 Inflacioni vjetor’06

Shkurt -1.2 -0.5 -0.3 -0.1 0.9 2.0Mars -1.7 -0.7 0.4 0.2 1.0 2.1Prill -2.2 -1 2.5 1 3.8

Burimi: INSTAT.

Grupi “Qira, ujë, energji dhe lëndë djegëse” kontribuoi me 0.84 pikë përqindje në inflacionin total në muajin prill. Duke filluar nga muaji janar i këtij viti, kontributi pozitiv që jep ky grup në inflacionin total vjetor ka ardhur në rënie. Shkak për këtë ka qenë mosrritja e çmimit të energjisë elektrike në muajin janar të vitit 2006, çka solli mënjanimin e efektit në inflacion të rritjes së çmimit të energjisë në muajin janar 2006. Sipas nëngrupeve përbërëse, çmimet e qirasë dhe të rentës së imputuar janë rritur me norma vjetore më të larta se një vit më parë. Kontributin më të madh në inflacionin total e dha nëngrupi “Renta e imputuar” me + 0.7 pikë përqindje.

Inflacioni vjetor’05 Kontributi (pp) Inflacioni vjetor’06 Kontributi (pp)Shkurt 9.8 2.4 3.5 0.9Mars 9.8 2.4 3.2 0.8Prill 7.2 1.8 3.2 0.8

Burimi: INSTAT.

Rritja e çmimeve të naftës në muajin prill ndikoi në normën vjetore të inflacionit të grupit “Transport”, e cila u rrit me 4 për qind. Pasi shënoi vlera negative përgjatë tre muajve të parë të vitit, norma mujore e rritjes së çmimeve për këtë grup shënoi rritje 0.3 për qind në muajin prill. Nëngrupi “Shërbime ndaj mjeteve personale të transportit” shënoi rritje vjetore 9.6 për qind duke kontribuar me 0.13 pikë përqindje në inflacionin e përgjithshëm vjetor.

Rritja e moderuar e inflacionit vjetor në muajin prill, reflekton dhe rritjen vjetore të çmimeve të grupit “Shëndeti” me 5.7 për qind. Ky grup dha një kontribut prej 0.13 pikë përqindjeje në inflacionin total gjatë këtij muaji. Kontributet e grupeve të tjera nuk kanë luhatje të theksuara si në madhësinë ashtu edhe në kahun me të cilin kanë ndikuar normën vjetore të inflacionit të përgjithshëm.

2.2 AMBIENTI MAKROEKONOMIK DHE ÇMIMET E KONSUMIT

Kombinimi i faktorëve të kërkesës ka siguruar një ambient makroekonomik të favorshëm për

Tabelë 1. Inflacioni i grupit “Ushqime dhe pije

joalkolike” dhe pesha e tij në inflacionin total.

Tabelë 2. Inflacioni i grupit “Qira, ujë, lëndë djegëse, energji” dhe pesha e tij në

inflacionin total.

-5

0

5

10

15

2002 2003 2004 2005 2006

Ushqime dhe Pije joalkolike

0

2

4

6

2002 2003 2004 2005 2006

Hotele, Kafene dhe Restorant

-5

0

5

10

15

20

2002 2003 2004 2005 2006

Qira, Ujë, Lëndë Djegëse dhe Energji

-4

-2

0

2

4

6

8

2002 2003 2004 2005 2006

Transport

Burimi: INSTAT.

Grafik 3. Inflacioni vjetor i 4 grupeve kryesoretë shportës së IÇK-së (në përqindje).

Buletini Zyrtar



mbajtjen e çmimeve të konsumatorit në nivele të ulta. Muaji prill u karakterizua nga shpenzime të ulta buxhetore si dhe nga ritme më të ulta rritjeje të parasë. Nga ana tjetër, ulja e ofertës për disa mallra, rritja e vazhdueshme e çmimeve të naftës në tregjet jashtë dhe tejçimi i inflacionit të partnerëve tregtarë u ndjenë në rritjen e normës vjetore të inflacionit gjatë muajit prill 2006.

POLITIKA MONETAREZhvillimet monetare kanë favorizuar ruajtjen e një ambienti

inflacionist të ulët. Gjatë muajit prill është vënë re ngadalësim i rritjes së agregatëve monetarë, norma të ulta të parave jashtë bankave ndaj M3 dhe qëndrueshmëri e kursit të këmbimit. Rritja e kredisë, megjithë rreziqet potenciale që paraqet, nuk konstatohet ende të ketë gjeneruar presione inflacioniste nga ana e kërkesës.

POLITIKA FISKALEPërgjatë muajit mars 2006 shpenzimet e

qeverisë regjistrojnë ulje vjetore dhe të ardhurat regjistrojnë rritje vjetore për të tretin muaj rresht. Shpenzimet janë realizuar 12 për qind më pak se çfarë ishte parashikuar, kurse të ardhurat buxhetore janë rritur 6 për qind më tepër, duke bërë që muaji prill të regjistrojë një suficit të qeverisë rreth 9 herë më të lartë nga sa pritej. Zhvillimet e treguesve fiskalë gjatë tre muajve të parë të vitit sugjerojnë një impakt frenues të saj në kërkesën agregate dhe në rritjen e çmimeve gjatë tremujorit të parë. Gjithsesi, kjo tendencë parashikohet të kthehet gjatë pjesës së dytë të vitit, gjatë së cilës është shpallur një rritje e shpenzimeve buxhetore.

KURSI I KËMBIMIT DHE INFLACIONI I IMPORTUARLeku vazhdon të jetë i mbiçmuar ndaj euros

edhe gjatë vitit 2006. Në terma nominalë efektivë leku është vlerësuar me 1.3 për qind që nga fillimi i vitit. Ecuria e kursit të këmbimit përfaqëson një faktor të rëndësishëm në ecurinë e çmimeve të konsumit, duke qenë se ajo ndikon direkt në nivelin e çmimeve të një pjese të madhe të artikujve të shportës, me origjinë importi. Megjithatë, tendencat mbiçmuese të kursit të këmbimit paraqiten më të qeta gjatë muajve të fundit, duke u reflektuar edhe në sheshimin e trajektores mbiçmuese të lekut ndaj

0%

5%

10%

15%

20%

25%

M3 real - mesatare lëvizëse 12-mujore

90.0

100.0

110.0

120.0

130.0

140.0

150.0

Janar-01Prill-01Korrik-01Tetor-01Janar-02Prill-02Korrik-02Tetor-02Janar-03Prill-03Korrik-03Tetor-03Janar-04Prill-04Korrik-04Tetor-04Janar-05Prill-05Korrik-05Tetor-05Janar-06Prill-06

Janar-03

Prill-03

Korrik-03

Tetor-03

Janar-04

Prill-04

Korrik-04

Tetor-04

Janar-05

Prill-05

Korrik-05

Tetor-05

Janar-06

Prill-06Shkurt 06N

ëntor 05G

usht 05M

aj 05Shkurt 05N

ëntor 04G

usht 04M

aj 04Shkurt 04N

ëntor 03G

usht 03M

aj 03Shkurt 03N

ëntor 02G

usht 02M

aj 02Shkurt 02N

ëntor 01G

usht 01M

aj 01Shkurt 01N

ëntor 00G

usht 00M

aj 00

lek - usd lek - euro

Raporti i parasë jashtë bankave ndaj /M3

23%

24%

25%

26%

27%

28%

29%

30%

31%

yield-i i b.th. 12mujor

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

Janar-03M

ars-03M

aj-03Korrik-03Shtator-03N

ëntor-03Janar-04M

ars-04M


ëntor-04Janar-05M

ars-05M


ëntor-05Janar-06M

ars-06

Burimi: Banka e Shqipërisë.

Grafik 4. Ecuria e kushteve monetare.

-20%

-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

20%

Janar-03

Mars-03

Maj-03

Korrik-03

Shtator-03

Nëntor-03

Janar-04

Mars-04

Maj-04

Korrik - 04

Shtator-04

Nëntor-04

Janar-05

Mars-05

Maj-05

Korrik - 05

Shtator-05

Nëntor-05

Janar-06

Shpenzimet buxhetoreBurimi: Ministria e Financave.

Grafik 5. Rritja vjetore e shpenzimeve buxhetore.

Buletini Zyrtar

vëllimi 8numër 5

maj 2006


valutave. Ulja e mbiçmimit të lekut ndaj euros gjatë dy muajve të fundit krijon një efekt inflacionist në rritje, duke rrezikuar reflektimin e rritjes së çmimeve të Italisë dhe të Greqisë në tregun e konsumatorit shqiptar për muajt në vazhdim.

Dhjetor Janar Shkurt Mars PrillGreqi3 3.6 3.2 3.2 3.3 3.3Itali4 2 2.2 2.1 2.1Lek/Euro -3.2 -2.5 -3.3 -2.9 -2.5

Burimi: INSTAT, Banka e Shqipërisë.

ÇMIMET E PRODHIMITIndeksi i çmimeve të prodhimit ka regjistruar

ulje 0.4 për qind gjatë tremujorit të fundit të vitit 2005, krahasuar me tremujorin paraardhës. Normat më të ulura të rritjes vjetore të çmimeve të prodhimit që u vunë re gjatë vitit të kaluar dhe praktikisht mospasqyrimi i tyre në rritje të çmimeve të konsumatorit, nuk përbën kërcënim për presione inflacioniste nga rritja e kostove.

ÇMIMET E NAFTËSRritja e shpejtë e çmimeve të naftës, të

cilat patën një hov të ri rritës sidomos gjatë gjysmës së dytë të muajit prill 2006, dëshmuan për presione të jashtme në rritje. Ndikimi i drejtpërdrejtë i rritjes së çmimit të naftës jashtë, i zbutur gjithsesi nga vlerësimi mujor i lekut ndaj dollarit, u pasqyrua në rritjen në 8.6 për qind të inflacionit vjetor të muajit prill të nëngrupit “Shërbime ndaj mjeteve personale të transportit”.

Rreziqet e kahut të ofertës që vepruan mbi inflacionin e përgjithshëm të muajit prill u balancuan nga kushte të favorshme monetare dhe një politikë fiskale e kujdesshme. Rreziku për rritjen e çmimeve të konsumatorit për muajt në vijim, lidhet me ecurinë e çmimit të naftës në tregjet e huaja, ecurinë e inflacionit të importuar dhe masën e amortizimit të tij nga zhvillimet e kursit të lekut ndaj dy monedhave kryesore tregtare, euros dhe dollarit.

Tabelë 3. Inflacioni vjetor i vendeve partnere dhe ndryshimet në kursin e

këmbimit (në përqindje).

-10%

-6%

-2%

2%

6%

10%

14%

18%

22%

Dhjetor-02

Mars-03

Qershor-03

Shtator-03

Dhjetor-03

Mars-04

Qershor-04

Shtator-04

Dhjetor-04

Mars-05

Qershor-05

Shtator-05

Dhjetor-05

Mars-06

-1%

0%

1%

2%

3%

4%

5%

6%

IÇK IÇP

Burimi: INSTAT.

Grafik 6. Ndryshimet vjetore të IÇP-së dhe IÇK-së për vitet 2002-2004.

-30

-10

10

30

50

70

90

110

Tetor-03

Dhjetor-03

Shkurt-04

Prill-04

Qershor-04

Gusht-04

Tetor-04

Dhjetor-04

Shkurt-05

Prill-05

Qershor-05

Gusht-05

Tetor-05

Dhjetor-05

Shkurt-06

Prill-06

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

në %

Çmimi i naftës në vendÇmimi i naftës jashtë

Kursi Lek/Usd


Grafik 7. Ndryshimi vjetor i çmimit të naftësdhe i kursit të këmbimit (boshti djathtas).

Buletini Zyrtar



3. POLITIKA MONETARE DHE ZHVILLIMET MONETARE.

3.1 KËRKESA DHE OFERTA PËR MJETE MONETARE

Zhvillimet monetare të tremujorit të parë të vitit 2006 qëndruan përgjithësisht në vijë me tendencën që u vu re në gjysmën e dytë të vitit të kaluar. Tendenca kryesore e vënë re ka qenë ngadalësimi i rritjes së parasë, si për agregatin M3 ashtu edhe për agregatin M2.

Agregatët e parasë shfaqin gjithashtu tendenca të ngjashme në terma realë.

Ngadalësimi i normave të rritjes së parasë së gjerë vjen kryesisht nga huamarrja e ulët e qeverisë gjatë kësaj periudhe. Në dymbëdhjetë muajt e fundit kërkesa për para është dominuar gjithmonë e më shumë nga kredia për sektorin privat. Megjithatë, ecuria e M3 është duke shfaqur gjithnjë e më tepër efektin e rritjes së shpejtë të depozitave në valutë.

Raporti midis parasë jashtë bankave dhe M3 ka arritur nivelet më të ulta historike. Raporti i parasë jashtë bankave ndaj M3, në muajin mars, ishte 23.7 për qind. Ky raport shënon një rënie prej 1.1 pikësh përqindjeje ndaj së njëjtës periudhë të vitit të kaluar. Normat e qëndrueshme të interesit real të depozitave bankare kanë kontribuar pozitivisht në ruajtjen e ritmit rritës të depozitave në lek.

4%

8%

12%

16%

20%

Dhjetor-02

Shkurt-03

Prill-03

Qershor-03

Gusht-03

Tetor-03

Dhjetor-03

Shkurt-04

Prill-04

Qershor-04

Gusht-04

Tetor-04

Dhjetor-04

Shkurt-05

Prill-05

Qershor-05

Gusht-05

Tetor-05

Dhjetor-05

Shkurt-06

Prill-06

-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

M3 M2 Paraja jashtë bankave (shkalla djathtas)


Grafik 8. Rritja vjetore e M3, M2 dheparaja jashtë bankave.

0%

5%

10%

15%

Dhjetor-02

Shkurt-03

Prill-03

Qershor-03

Gusht-03

Tetor-03

Dhjetor-03

Shkurt-04

Prill-04

Qershor-04

Gusht-04

Tetor-04

Dhjetor-04

Shkurt-05

Prill-05

Qershor-05

Gusht-05

Tetor-05

Dhjetor-05

Shkurt-06

Prill-06

-16%

-10%

-4%

2%

8%

14%

Rritja vjetore e M3 real Norma reale e rritjes së PjB (djathtas)


Grafik 9. Norma e rritjes së M3 dhe tëparasë jashtë bankave në terma realë.

-10

0

10

20

30

40

Nëntor-01

Janar-02M

ars-02M


ëntor-02Janar-03M

ars-03M


ëntor-03Janar-04M

ars-04M


ëntor-04Janar-05M

ars-05M


ëntor-05Janar-06

20

30

40

50

60

70

80

Të drejta neto ndaj QeverisëKredia për sektorin privat

M3-rritja vjetore në lekë (shkalla djathtas)


Grafik 10. Kontributi i qeverisë dhe i sektorit privatnë rritjen e M3 (norma vjetore nominale).

Buletini Zyrtar

vëllimi 8numër 5

maj 2006


Mars Ndryshimet Tremujore Ndryshimet Vjetore2006 mld lekë përqindje mld lekë përqindje

Paraja jashtë bankave 137.3 -12.4 -8.3 7.9 6.1Depozita totale 443.1 14.7 3.4 50.9 13.0- në lekë 284.2 7.8 2.8 19.7 7.5- në valutë 158.9 7.0 4.6 31.2 24.4M1 217.3 -10.4 -4.6 47.1 27.7M2 421.5 -4.7 -1.1 27.6 7.0M3 580.3 2.3 0.4 58.8 11.3Paraja rezervë 186.3 -11.9 -6.0 15.2 8.9


KREDIA PËR EKONOMINËTeprica e kredisë u rrit me 12 miliardë lekë

gjatë tremujorit të parë të vitit 2006, duke arritur në 134.6 miliardë lekë në fund të muajit mars. Rritjen e qëndrueshme të kredisë gjatë kësaj periudhe e dëshmon edhe treguesi i kredisë së re. Kredia e re e disbursuar gjatë tremujorit të parë arriti në vlerën 30 miliardë lekë ose 33 për qind më shumë se e njëjta periudhë e vitit të kaluar.

Megjithë rritjen e shpejtë të kredisë në terma absolutë, norma e rritjes vjetore të saj zbriti në nivelin 68 për qind në muajin mars. Kjo rënie reflekton edhe një herë ndikimin që ka dhënë baza e ulët nga e cila është nisur procesi i kreditimit në normat e larta të rritjes vjetore të tij.

40%

42%

44%

46%

48%

50%

52%

54%

Dhjetor-00

Mars-01

Qershor-01

Shtator-01D

hjetor-01M

ars-02Q

ershor-02Shtator-02D

hjetor-02M

ars-03Q


hjetor-03M

ars-04Q


hjetor-04M

ars-05Q


hjetor-05M

ars-06

0.0%

2.0%

4.0%

6.0%

8.0%

Raporti depozitave në lekë / M3Norma reale e interesit (djathtas)


Grafik 11. Raporti i depozitat në monedhë vendasendaj M3 dhe norma reale e interesit.

Tabelë 4. Agregatët monetarë (në miliardë lekë).

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

0%5%10%15%20%25%30%35%40%45%50%55%60%65%70%75%80%

Kredi/M3Kredi/PBB Norma vjetore e rritjes

Mars 06

Dhjetor 05

Shtator 05

Qershor 05

Mars 05

Dhjetor 04

Shtator 04

Qershor 04

Mars 04

Dhjetor 03

Shtator 03

Qershor 03

Mars 03

Dhjetor 02

Shtator 02

Qershor 02


Grafik 12. Raporti i kredisë ndaj PBB dhe M3 dhenorma vjetore e rritjes (boshti djathtas).

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

140%

Kredia në total Kredia në valutëKredia në lek

-35%

15%

65%

115%

165%

Totali i kredisë në lekëKredia për individët_lekëKredia për bizneset_lekë

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

140%

Kredia në total_valutëKredia për individë_valutëKredia për biznes_valutë

Mars 06

Dhjetor 05

Shtator 05

Qershor 05

Mars 05

Dhjetor 04

Shtator 04

Qershor 04

Mars 04

Dhjetor 03

Shtator 03

Qershor 03

Mars 03

Dhjetor 02

Mars 06

Dhjetor 05

Shtator 05

Qershor 05

Mars 05

Dhjetor 04

Shtator 04

Qershor 04

Mars 04

Dhjetor 03

Shtator 03

Qershor 03

Mars 03

Dhjetor 02

Mars 06

Dhjetor 05

Shtator 05

Qershor 05

Mars 05

Dhjetor 04

Shtator 04

Qershor 04

Mars 04

Dhjetor 03

Shtator 03

Qershor 03

Mars 03

Dhjetor 02


Grafik 13. Norma vjetore e rritjes së kredisë në total.

Buletini Zyrtar



Duke ndjekur rritjen e vazhdueshme të peshës së kredisë në portofolin e aktiveve financiare të ekonomisë, teprica e kredisë arrirti në nivelin 22.3 për qind të agregatit M3 në fund të tremujorit të parë.

2005 20062002 2003 T1 T2 T3 T4 Janar Shkurt Mars

Teprica e kredisë(në miliardë lekë) 50.7 69.3 79.0 95.9 106.0 121.9 124.8 128.5 134.6

Kredi për individët 24.5 30.6 31.0 30.8 31.4 31.6 31.5 31.7 31.9Kredi për biznese 75.5 69.4 69.0 69.2 68.6 68.4 68.5 68.3 68.1Kredia në lekë 19.6 19.5 20.1 22.9 23.7 25.5 25.4 25.7 26.0Kredia në valutë 80.4 80.5 79.9 77.1 76.3 74.5 74.6 74.3 74.0


Kredia në lekë vazhdon të mbetet komponenti

më dinamik i kredisë. Norma vjetore e rritjes së kësaj kredie shënoi vlerën 117.5 për qind në muajin mars, duke qenë rreth dy herë më e lartë së norma e rritjes së kredisë në valutë. Megjithë përshpejtimin e kredisë në lekë, ajo përbën ende vetëm ¼ e portofolit të kredisë.

REZERVAT VALUTORE NETORezervat valutore neto të sistemit bankar

u rritën me 18 milionë usd në muajin mars. Rezervat valutore neto të Bankës së Shqipërisë u rritën me 32.2 milionë usd, ndërkohë që rezervat valutore neto të bankave të nivelit të dytë u ulën me 14.1 milionë usd. Rezervat valutore neto të Bankës së Shqipërisë u rritën si pasojë e ndërhyrjes së saj në tregun valutor dhe efektit të kursit të këmbimit (vlerësimi i euros kundrejt dollarit). Detyrimet valutore (kreditë dhe depozitat e jorezidentëve) të bankave tregtare u rritën në muajin mars, duke shkaktuar një efekt neto negativ në rezervat valutore neto.

KËRKESA E QEVERISË PËR MJETE MONETAREQeveria vazhdoi të kishte një bilanc pozitiv

fiskal edhe gjatë muajit mars. Suficiti buxhetor arriti në 6.1 miliardë lekë në muajin mars. Kjo ecuri kushtëzoi përsëri një prani të kufizuar të qeverisë në tregun e huamarrjes. Financimi i brendshëm ishte në nivele negative, 0.8 miliardë lekë, ndërkohë që depozitat e qeverisë arritën në 5.3 miliardë lekë. Obligacionet e qeverisë me maturitet dy dhe trevjeçar u rritën respektivisht me 4.0 dhe 1.97 miliardë lekë gjatë tremujorit të parë, ndërsa portofoli i bonove të thesarit shënoi një rënie prej 1.6 miliardë lekësh. Nga ana

Tabelë 5. Struktura e tepricës së kredisë (në përqindje ndaj totalit).

Dhjetor 05

Qershor 05

Dhjetor 04

Qershor 04

Dhjetor 03

Qershor 03

Dhjetor 02

0

500

1,000

1,500

2,000

Bankat tregtare Banka e Shqipërisë


Grafik 14. Ecuria e MHN në sistemin bankar(miliardë dollarë).

Dhjetor 05

Qershor 05

Dhjetor 04

Qershor 04

Dhjetor 03

Qershor 03

Dhjetor 02

-9.0

-3.0

3.0

9.0

15.0

21.0

27.0

Individë Banka e Shqipërisë Banka tregtare Institucione


Grafik 15. Zhvillimet në financimin e deficitit(kumulative) (në mld Lekë).

Buletini Zyrtar

vëllimi 8numër 5

maj 2006


tjetër, qeveria injektoi 3.45 miliardë lekë në sistemin bankar, nëpërmjet marrëveshjeve të anasjellta të repos.

3.2 TREGJET E PARASË, NORMAT E INTERESIT, KURSI I KËMBIMIT

TREGJET E PARASËNdjekja e një politike monetare neutrale

nga Banka e Shqipërisë dhe krijimi i një teprice likuiditeti në sistemin bankar, si pasojë e kërkesës së ulët të qeverisë për fonde, kanë krijuar dhe vazhdojnë të ruajnë presione rënëse në tregjet e lekut. Megjithëse këto presione janë paraqitur më të zbutura gjatë dy muajve të fundit, spread-i midis depozitave në lekë dhe në valutë, vazhdon të shënojë tendenca rënëse. Kjo tendencë motivohet edhe nga rritja e normave të interesit në tregjet ndërkombëtare, në përgjigje të shtrëngimit të politikës monetare nga Banka Qendrore Evropiane dhe Rezerva Federale. Ngushtimi i spread-it dhe zbutja e dallimeve midis investimeve në lekë dhe në valutë nuk duket të jetë shoqëruar ende me ndryshim të sjelljes së portofolit të agjentëve ekonomikë në vend. Gjithsesi, kjo mundësi mbetet një çështje me rëndësi kyçe në mbarëvajtjen e ekuilibrave dhe treguesve të ndryshëm të tregjeve financiare. Tregu ndërbankar u karakterizua nga një qëndrueshmëri në normat e interesit dhe nga një diferencë e ulët midis normave të interesit njëditore dhe normave të interesit shtatëditore. Pas miratimit vitin e kaluar të korridorit të ri simetrik, normat e interesit ndërbankar po vijnë duke iu afruar normës bazë të interesit të Bankës së Shqipërisë.

Tregu i kredisë në lekë karakterizohet në përgjithësi nga stabiliteti i normave të interesit në periudhën e kaluar. Gjithsesi, duke konfirmuar edhe sjelljen e segmenteve të tjera të tregut, kjo tendencë është përkthyer në ngushtim të spread-it midis normave të interesit të kredisë në lekë dhe në valutë. Nga ana tjetër, diferenca midis normave të interesit të kredisë dhe depozitave në lekë, një aspekt i rëndësishëm ky i kostos së ndërmjetësimit të sistemit, vazhdon të mbetet e lartë. Në muajin mars kjo diferencë ishte në vlerën 8.6 për qind.

Sipas të dhënave të fundit, diferenca midis yield-it të bonove të thesarit dhe normave (operative) të interesit të depozitave në lekë, në fund të muajit prill 2006 është sipas tabelës më poshtë.

Prill 2006 3 muaj 6 muaj 12 muaj1.00% 1.02% 0.86%


1.88%

1.27%

8.20%

2.54%1.68%

7.24%

0%

1%

2%

3%

4%

5%

6%

7%

8%

9%

dhjetor-01

mars-02

qershor-02

shtator-02

dhjetor-02

mars 03

qershor-03

shtator-03

dhjetor-03

mars-04

qershor-04

shtator-04

dhjetor-04

mars 05

qershor-05

shtator-05

dhjetor-05

mars-06

Spread-i lekë-usd i interesave të depozitave 12-mujoreSpread-i lekë-euro i interesave të depozitave 12-mujore


Grafik 16. Spread-i i interesave të depozitave12 mujore lekë-valutë.

4%

5%

6%

7%

8%

9%

10%

11%

12%

13%

14%

04.10.0113.12.0121.02.0202.05.0211.07.0219.09.0227.11.0206.02.0317.04.0326.06.0304.09.0311.11.0322.1.0430.03.0408.06.0417.08.0426.10.0405.01.0515.03.0524.05.0502.08.0511.10.0522.12.0501.03.06

yield-i i b.th. 3 mujoreyield-i i b.th. 6 mujore

yield-i i b.th. 12 mujore


Grafik 17. Trendi i yield-it në tregun primar

Tabelë 6. Spread-i midis yield-it të bonove të thesarit

dhe interesave të depozitave në lekë.

Buletini Zyrtar



Yield-i i bonove të thesarit në tregun primar arriti në nivelin më të ulët në muajin prill. Kjo tendencë u vu re edhe në tregun e obligacioneve të qeverisë. Në ankandet e fundit, yield-i i bonove dyvjeçare ishte 6.5 për qind dhe yield-i i bonove trevjeçare ishte 7.5 për qind. Yield-i i bonove të thesarit po i afrohet normave të interesit të depozitave në lekë, duke ushtruar presion për uljen e mëtejshme të tyre.

KURSI I KËMBIMITKursi i këmbimit të lekut kundrejt euros vazhdoi

të jetë relatvisht i qëndrueshëm gjatë dy muajve të fundit. Nga ana tjetër, tendenca e vlerësimit të lekut kundrejt dollarit amerikan u intensifikua më shumë në muajin maj, duke reflektuar forcimin e euros në tregjet ndërkombëtare. Sjellja e lekut në terma vjetorë vazhdoi të jetë e njëjtë si në muajt paraardhës: zhvlerësim kundrejt dollarit amerikan dhe vlerësim kundrejt euros. Në terma efektivë nominalë, leku u vlerësua me 1.3 për qind që nga fillimi i vitit. Gjatë javës së parë të majit, normat e këmbimit ishin 96.86 lek/dollar dhe 122.75 lek/euro.

1%

3%

5%

7%

9%

11%

13%

18.12.0118.02.024.04.0220.05.0201.07.0212.08.0223.9.024.11.0219.12.0223.01.0303.02.0318.03.0330.04.0312.06.0324.07.0304.09.0316.10.0303.12.0311.01.0410.02.0411.03.0413.04.0426.05.047.07.0418.08.0429.09.0410.11.0428.12.0411.02.0530.03.0512.05.0523.06.0504.08.0515.09.0527.10.0508.12.0519.01.0602.03.0614.04.06

Interesat në treg ndërbankar1-ditore

Interesat në treg ndërbankar1-javore

Interesat e depozitave 1-ditore

Interesat e kredisë 1-ditore

Norma bazë e interesit


Grafik 18. Normat e interesit në treg ndërbankardhe politika monetare e Bankës së Shqipërisë.

85

90

95

100

105

1/1/2001

5/21/2001

10/8/2001

2/25/2002

7/15/2002

12/2/2002

4/21/2003

9/8/2003

1/26/2004

6/24/2004

11/21/2004

4/16/2005

10/6/2005

02.05.06


Grafik 19. Ecuria e kursit nominal efektivtë këmbimit te lekut (NEER).

-25%

-20%

-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

20%

Dhjetor'99

Dhjetor'00

Dhjetor'01

Dhjetor'02

Dhjetor'03

Dhjetor'04

Dhjetor'05

Lek/Usd Lek/Euro


Grafik 20. Ndryshimet vjetore të kursit mesatartë këmbimit të lekut (-/vlerësim).

Buletini Zyrtar

vëllimi 8numër 5

maj 2006


SHTOJCË STATISTIKORE

INFLACIONI

2001 2002 2003 2004 2005 2006Janar 2.2 6.5 0.0 3.3 3.3 1.4Shkurt 1.5 7.6 1.1 4.4 1.8 1.3Mars 2.9 7.5 1.3 4.0 1.6 1.5Prill 3.0 6.5 2.3 3.2 1.3 2.4Maj 2.5 4.6 2.8 2.6 2.0Qershor 4.0 3.7 2.6 2.9 2.9Korrik 5.6 4.2 3.0 3.1 1.8Gusht 4.1 5.5 3.0 2.7 2.3Shtator 3.5 5.3 2.8 2.0 3.1Tetor 1.8 5.8 2.9 2.0 3.3Nëntor 2.8 3.7 3.4 2.2 3.0Dhjetor 3.5 1.7 3.3 2.2 2.0Mesatar 3.1 5.2 2.2 3.0 2.4 1.6

Burimi: INSTAT.

shtator-05

tetor-05

nëntor-05

dhjetor-05

janar-06

shkurt-06

mars-06

prill-06

Ushqime dhe pije joalkolike 0.61 0.71 0.09 -0.8 -0.16 -0.11 0.16 1.03Qira, ujë, lëndë djegëse, energji 2.00 2.13 2.30 2.26 0.94 0.93 0.85 0.84

Transport 0.29 0.23 0.22 0.24 0.26 0.1 0.14 0.13Hotele, kafe dhe restorant. 0.12 0.17 0.21 0.21 0.21 0.19 0.20 0.22Të tjera 0.11 0.07 0.13 0.15 0.14 0.10 0.11 0.12Totali 3.14 3.32 2.94 2.06 1.39 1.33 1.48 2.35


AGREGATËT MONETARË

Mars Ndryshimi 3-mujor Ndryshimi vjetor2006 Absolut Përqindje Absolut Përqindje

Para jashtë bankave 137.3 -12.4 -8.3 7.9 6.1Depozita totale 443.1 14.7 3.4 50.9 13.0- në lekë 284.2 7.8 2.8 19.7 7.5- në valutë 158.9 7.0 4.6 31.2 24.4Depozita pa afat 130.6 1.1 0.9 42.6 48.4- në lekë 80.1 2.1 2.7 39.2 96.0- në valutë 50.5 -0.9 -1.8 3.4 7.1Depozita me afat 312.5 13.6 4.6 8.3 2.7- në lekë 204.2 5.7 2.9 -19.5 -8.7- në valutë 108.3 7.9 7.9 27.8 34.6M1 217.3 -10.4 -4.6 47.1 27.7M2 421.5 -4.7 -1.1 27.6 7.0M3 580.3 2.3 0.4 58.8 11.3Baza monetare 186.3 -11.9 -6.0 15.2 8.9


Tabelë 1. Norma vjetore e inflacionit (në përqindje).

Tabelë 2. Kontributi në inflacionin total i grupeve

përbërëse të shportës.

Tabelë 3. Ecuria e treguesve monetarë në

muajin mars (në miliardë lekë).

Buletini Zyrtar



Mars 2006 Ndryshimi mujor Ndryshimi vjetorMjete valutore neto 2102.4 18.1 91.4Mjete valutore Banka e Shqipërisë 1471.4 30.8 117.5BPD 904.5 12.9 -18.7Detyrimet valutoreBanka e Shqipërisë 104.1 0.3 -9.2BPD 177.3 27.1 24.4


Në vlerë absolute Ndryshimi mujor Ndryshimi vjetorPretendime ndaj qeverisë neto 275.4 - 3.9 - 2.8 Banka e Shqipërisë 53.7 - 1.9 - 3.4 BPD 221.8 - 1.9 0.6 Depozita pranë Bankës së Shqipërisë 5.3 - 0.7 2.5 Deficiti buxhetor 6.1 2.4 7.9


2003 2004 T-1 ‘05 T-2 ‘05 T-3 ‘05 T-4 ‘05 T1-06Teprica e kredisë (në mld lekë) 50.7 69.3 79.0 95.9 106.0 121.9 134.6Kredi afatshkurtër 46.0 34.0 34.1 33.7 31.6 32.8 31.9Kredi afatmesme 33.3 36.0 34.5 33.1 31.2 30.3 30.3Kredi afatgjatë 20.7 30.0 31.4 33.1 36.9 37.0 37.8Kredi për individët 24.5 30.6 31.0 30.8 31.4 31.6 31.9Kredi për sektorin privat 75.5 69.4 69.0 69.2 68.6 68.4 68.1Lekë 19.6 19.5 20.1 22.9 23.7 25.5 26.0Valutë 80.4 80.5 79.9 77.1 76.3 74.5 74.0


2002 2003 2004 T1 ‘05 T2 ‘05 T3 ‘05 T4 ‘05 T1-06Bujqësia, Gjuetia dhe Silvikultura 0.8 1 1.5 1.5 1.5 2.4 2.71 2.17

Industria përpunuese 17 17 17.1 16.7 15.6 13.9 16.8 14.22Ndërtimi 8.6 10 9.8 11.2 11.2 12.8 13.78 13.02Tregtia, Riparimi i Automobilave dhe Artikujve Shtëpiake

0.4 34 23.3 20.6 19.1 20.0 15.9 18.99

Hotele dhe Restorante 6 6 8.3 5.2 4.7 4.4 13.02 4.78Pasuritë e Patundshme 9.1 13 9.8 14.7 13.5 13.9 23.1 14.56Të tjera 18.1 19 30.2 30.1 34.3 32.6 33.2 32.27Totali 100 100 100 100 100 100 100 100


2005T1 ‘06

Shtator Totali T1 T2 T3 T4Kredia e re (në mld lekë) 5.7 99.7 22.1 32.8 32.1 32.9 29.4Kredi afatshkurtër 58.78 62.54 53.2 47 47.4 48.7 44.2Kredi afatmesme 22.56 22.53 22.4 31 30.3 25.6 30.1Kredi afatgjatë 18.66 14.93 24.4 22 22.2 25.7 25.7Lekë 38.79 32.59 30.1 32.8 30.2 31.4 27.7Valutë 61.21 67.41 70 67.2 69.8 68.6 72.3


Tabelë 4. Ecuria e treguesve të MVN sipas grupeve kryesore për mars 2006(në millionë usd).

Tabelë 5. Ecuria e treguesve të kredisë neto për qeverinë sipas grupeve kryesore.

Tabelë 6. Tregues të tepricës së kredisë në përqindje ndaj totalit.

Tabelë 7. Ecuria e kredisë për degët më kryesore të ekonomisë.

Tabelë 8. Tregues të kredisë së re në përqindje ndaj totalit.

Buletini Zyrtar

vëllimi 8numër 5

maj 2006


TREGJET FINANCIARE

Normat e interesitPrill ‘06

Ndryshimi Prill – Mars ‘06

Ndryshimi Prill ‘06 – Prill ‘05

Norma bazë e interesit 5.00% 0.00 0.00Tregu ndërbankarInteresi i tregut ndërbankar 1-ditor 4.68% -0.09 +2.15Interesi i tregut ndërbankar 7-ditor 5.18% -0.02 -0.12Tregu primaryield-i i bono thesari 3-mujore 4.87% -0.35 -0.24yield-i i bono thesari 6-mujore 5.57% -0.29 -0.95yield-i i bono thesari 12-mujore 5.83% -0.28 -1.11Tregu i obligacioneveyield-i i obligacioneve 2-vjeçare 6.5% -0.48 -1.20

Burimi: Banka e Shqipërisë dhe bankat e nivelit të dytë.

Normat e interesitMars 2006

NdryshimiMars-Shkurt 2006

NdryshimiMars’06 –Mars ‘05

Norma bazë e interesit 5.00% 0.00 0.00Interesat e depozitave në lekë 3-mujore 3.96% -0.32 -0.206-mujore 4.80% +0.09 -0.0512-mujore 5.28% -0.06 -0.1624-mujore 5.97% -0.40 -0.82Interesat e kredive në lekëKredi deri 6 muaj 13.53% +0.52 -0.47Kredi 6 muaj -1vit 13.86% +0.34 +1.44Kredi 1-3 vjet 17.26% +-0.77 -1.29Kredi mbi 3 vjet 12.53% +0.18 +0.15


Normat e interesitMars 2006

NdryshimiMars-Shkurt 2006

NdryshimiMars’06 –Mars ‘05

Fed-norma bazë e interesit 4.75% 0.00 +2.00Interesat e depozitave në usd1 - mujore 2.40% -0.02 +0.703 - mujore 2.82% -0.05 +0.876 - mujore 3.13% +0.07 +1.0312 - mujore 3.40% +0.05 +0.9124 - mujore 4.32% +0.39 +1.30BQE-norma bazë e interesit 2.50% +0.25 +0.50Interesat e depozitave në euro1 - mujore 1.95% +0.11 +0.283 - mujore 2.33% +0.09 +0.586 - mujore 2.39% +0.08 +0.5712 - mujore 2.74% +0.06 +0.8424 - mujore 3.22% +0.38 +0.16


Tabelë 9. Normat e interesit në fund të muajit prill 2006

dhe ndryshimi i tyre me periudhat e mëparshme (në

pikë përqindje).

Tabelë 10. Normat e interesit dhe ndryshimi i tyre në tregun e depozitave dhe të kredive në lekë (në pikë

përqindjeje).

Tabelë 11. Normat e interesit të depozitave në

valutë dhe ndryshimi i tyre (në pikë përqindjeje).

Buletini Zyrtar



SHËNIME

1 Burimi: ISTAT; faqja e internetit http://www.istat.it2 Burimi: Sekretariati i Përgjithshëm i Shërbimit Statistikor Kombëtar i

Greqisë; http://www.statistics.gr3 Burimi: Sekretariati i Përgjithshëm i Shërbimit Statistikor Kombëtar i

Greqisë; http://www.statistics.gr4 Burimi: ISTAT; faqja e internetit http://www.istat.it

RAPORTI MUJOR I POLITIKËS MONETARE, PRILL 2006...Buletini Zyrtar vëllimi 8 numër 5 maj 2006 Banka...

Documents

Transcript of RAPORTI MUJOR I POLITIKËS MONETARE, PRILL 2006...Buletini Zyrtar vëllimi 8 numër 5 maj 2006 Banka...