Raport mbi të gjeturat nga hulumtimi i realizuar me nxënës të ...
Transcript of Raport mbi të gjeturat nga hulumtimi i realizuar me nxënës të ...
Raport mbi të gjeturat nga hulumtimi i realizuar me nxënës të shkollave fillore dhe të mesme të kryeqytetit
rreth përceptimit të sigurisë në shkolla
Republika e KosovësRepublika Kosova – Republic of Kosovo
Qeveria – Vlada – GovernmentMinistria e Punëve të Brendshme - MinistarstvoUnutrašnjih Poslova
Ministry of Internal Affairs
PolIcIA e KosoVës/PolIcIjA KosoVA/KosoVo PolIce
Drejtoria e Policisë në Bashkësi Dhe Preventivë sektori Për ParanDalim të krimit Dhe Delikuencës së të miturve
.
PËRMBAJTJA
Lista e shkurtesave …………………………………………………………………...... 4
Parathënie nga menaxherët e projektit …...……………..…………………………...... 5
Hyrje ………………………………………………………………………………….... 6
Metodologjia ………………………………………………………………………....... 8
Përmbledhje ekzekutive ……………………………………………………………..... 9
Të gjeturat e përgjithshme nga zhvillimi i pyetësorit në ShFMU dhe ShML ……....... 10
Të gjeturat nga zhvillimi i pyetësorit në ShFMU “Ismail Qemajli” …..……………........ 14
Të gjeturat nga zhvillimi i pyetësorit në ShFMU “Dardania” ……………………….... 16
Të gjeturat nga zhvillimi i pyetësorit në ShFMU “Asim Vokshi” ………..…………...... 18
Të gjeturat nga zhvillimi i pyetësorit në ShFMU “Model” ………….………….…….. 20
Të gjeturat nga zhvillimi i pyetësorit në ShML “Sami Frashër” ….…………….……. 22
Të gjeturat nga zhvillimi i pyetësorit në ShML “28 Nënori” ……..…………….…….. 24
Të gjeturat nga zhvillimi i pyetësorit në ShML “Hoxhë Kadri Prishtina” …………....... 26
Të gjeturat nga zhvillimi i pyetësorit në ShML “Xhevdet Doda” ….…………….….... 28
REKOMANDIMET ….......................................................................................................……..…...... 30
ANEKSI …………………………………………………………………………..…..... 31
4
PK Policia e Kosovës
DO Departamenti për Operacione
DSP Divizioni për Siguri Publike
DPBP Drejtoria e Policisë në Bashkësi dhe Preventivë
SPKDM Sektori për Parandalim të Krimit dhe Delikuencës së të Miturve
ZIMP Zyra për Informim dhe Marrëdhënie me Publikun
NjHKK Njësia për Hetimin e Krimeve Kibernetike
ZKSB Zyra Koordinuese për Siguri në Bashkësi
MASHT Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë
DKA Drejtoria Komunale e Arsimit
SHFMU Shkolla Fillore e Mesme e Ulët
SHML Shkolla e Mesme e Lartë
KKSB Këshilli Komunal për Siguri në Bashkësi
EVSB Ekipi Veprues për Siguri në Bashkësi
KLSP Komiteti Lokal për Siguri Publike
SPVPB Strategjia dhe Plani i Veprimit 2012-2016 “Policimi në Bashkësi”
LISTA E SHKURTESAVE
5
PARATHËNIE NGA MENAXHERËT E PROJEKTIT
Policia e Kosovës në kuadër të misionit dhe vizionit të saj në identifikimin, hetimin dhe ndjekjen e keqbërësve dhe sjelljen e tyre para drejtësisë, fokus të veçantë dhe me prioritet i jep parandalimit të veprave të ndryshme penal e sidomos delikuencës së të miturve si një fushë shumë e ndjeshme dhe e ndërlikuar.
Nëpër vite, Policia e Kosovës përmes Drejtorisë së Policisë në Bashkësi dhe Preventivë organizon aktivitete të ndryshme respektivisht ligjërata nëpër institucionet e arsimit parauniversitar ku trajtohen tema të ndryshme sa i përket vetëdijesimit të të miturve rreth dukurive negative dhe çështjeve tjera delikuente.
Projekti Parandalimi i dhunës dhe delikuencës së të miturve në vete shtjellon tema të ndryshme si për shembull: policimi në bashkësi, delikuenca e të miturve, siguria në trafik, parandalimi i përdorimit të narkotikëve, parandalimi i keqpërdorimit të internetit me theks të veçantë rrjeteve sociale të komunikimit.
Ky projekt është duke u zbatuar në tetë (8) shkolla fillore dhe të mesme të kryeqytetit.
Me këtë rast, falënderojmë përzemërsisht Drejtorinë Komunale të Arsimit në Komunën e Prishtinës dhe menaxhmentin e shkollave fillore të larta “Asim Vokshi”, “Model”, Dardania” dhe “Ismail Qemajli” si dhe menaxhmentin e shkollave të mesme të larta “Sami Frashëri”, Xhevdet Doda”, 28 Nëntori” dhe Hoxhë Kadri Prishtina” si dhe nxënësit e këtyre shkollave për një përkrahje të jashtëzakonshme në zbatimin e aktiviteteve që dalin nga ky projekt.
Policia e Kosovës do të vazhdojë me përkushtimin e saj në parandalimin e dukurive negative dhe dhunës në institucionet arsimore dhe asaj në përgjithësi ndaj fëmijëve duke zbatuar konceptin e policimit në bashkësi si një koncept mjaft i suksesshëm në parandalim të rasteve të ndryshme.
Për fund, inkurajojmë çdo qytetar të Republikës së Kosovës e posaçërisht të miturit që, nëse ka indikacione për dhunë potenciale apo ndokush tenton ose ushtron dhunë të cilës do formë, menjëherë të informojnë kujdestarin e klasës, prindërit dhe policinë në mënyrë që të parandalohen pasojat të cilat shpesh herë mund të jenë edhe fatale për nxënësit apo fëmijët tanë.
Me respekt,
Kapiten Sebahate REXHA - KRASNIQI
Zyrtar Policor Mentor CAKOLLI
Shkolla është më shumë se një institucion akademik, para se gjithash, shkolla është një institucion
edukativo-arsimor për fëmijët tanë. Krijimi i një mjedisi të sigurt për nxënësit pa frikën nga sjelljet e
dhunshme dhe jo njerëzore, është një sfidë relativisht e madhe për shoqërinë dhe para se gjithash
një kusht elementar për ngritjen sigurisë dhe cilësisë së arsimit në Republikën e Kosovës.
Dhuna në shkolla (School Bullying, në anglisht) dhe delikuenca e të miturve në përgjithësi është një
realitet i pothuajse i përditshëm për miliona nxënës të shkollave në mbarë botën. Kohën e fundit,
jemi dëshmitarë të shfaqjes së disa sjelljeve jo-shoqërore apo të dhunshme të formave të ndryshme
në shoqërinë tonë. Së fundmi, një perceptim është shfaqur në shoqëri ku mendohet se sjelljet e
dhunshme apo dhuna në cilën do formë është bërë më e përhapur dhe e theksuar në shoqëri, duke
përfshirë edhe institucionet e edukimit para-universitar të Republikës së Kosovës.
Është me rëndësi të theksohet se, dhuna në shkolla nuk manifestohet menjëherë pas një
mosmarrëveshjeje në mes të nxënësve gjegjësisht bashkëmoshatarëve, mirëpo, kjo arrogancë dhe
sjellje jo shoqërore përcillet me një histori në të cilën palët në konflikt kanë kaluar para kryerjes së
ndonjë sulmi eventual. Tani më, me përsosmërinë e teknologjisë informative respektivisht lehtësimin
e komunikimit përmes rrjeteve sociale, ka avancuar dhe në të njëjtën kohë është vështirësuar
identifikimi i shkaktarëve apo historisë së konfliktit në fazat e hershme të zhvillimit e cila shpie
deri tek mundësia që dhuna fizike potencialisht të manifestohet në institucionin shkollor; p.sh. kemi
raste kur, për shkak të një statusi të postuar në rrjetin social FACEBOOK përmes të cilit një grup
nga një shkollë ka etiketuar një grup tjetër të bashkëmoshatarëve nga një shkollë tjetër kemi pasur
përleshje të rëndë ku janë përdorur edhe mjete të mprehta.
Kjo do të thotë se, dhuna në shkolla përfshinë shumë më tepër se vetëm përdorimin e forcës fizike,
mjeteve të ndryshme, thirrjeve me emra fyes (nënçmues) apo BULLYING siç njihet në anglisht,
frikësimit, rrëmbimit të ushqimit dhe parave nga viktimat etj.
6
HYRJE
Nxënës të cilët janë viktimë e dhunës në shkolla mund të ndjehen “fajtorë” dhe të krijojnë
perceptimin dhe besimin se e meritojnë dhunën e ushtruar ndaj tyre. Në të kaluarën, por edhe në
ditët e sotme, në shoqëri dhe tradita të ndryshme, ndëshkimi fizik ka qenë dhe sipas situatës në
terren ende mbetet njëra nga mënyrat për imponimin e “zgjidhjeve”, disiplinimin dhe “edukimin” e
nxënësve apo nënshtrimin e tyre sipas rregullave të një grupi të caktuar nxënësish apo individësh
në hapësirat shkollore.
Policia e Kosovës përmes Drejtorisë së Policisë në Bashkësi dhe Preventivë respektivisht Sektorit për
Parandalimin e Krimit dhe Delikuencës së të Miturve vazhdimisht harton projekte dhe kampanja
vetëdijesuese me qëllim të parandalimit të sjelljeve të dhunshme dhe delikuente në shkolla, ngritjen
e vetëdijes së prindërve, mësimdhënësve dhe nxënësve rreth formave të ndryshme të dhunës të
cilat mund të shfaqen ndërmjet bashkëmoshatarëve.
7
Policia e Kosovës përmes Drejtorisë së Policisë në Bashkësi dhe Preventivë respektivisht Sektorit
për Parandalim të Krimit dhe Delikuencës së të Miturve ka hartuar projektin i cili ka të bëjë me
parandalimin e dhunës në shkolla dhe delikuencës së të miturve në institucionet e edukimit para
universitar të Republikës së Kosovës.
Në kuadër të projektit, një ndër aktivitetet ka qenë edhe zhvillimi i një hulumtimi përmes pyetësorit
me nxënës të katër (4) shkollave fillore të mesme të ulëta të kryeqytetit (“Ismail Qemajli”, “Shkolla
Model”, “Dardania” dhe Asim Vokshi”) dhe katër (4) shkollave të mesme të larta të kryeqytetit
(“Sami Frashëri”, Xhevdet Doda”, “28 Nëntori” dhe “Hoxhë Kadri Prishtina”). Në këtë pyetësorë,
1200 nxënës të shkollave të lartpërmendura kanë marrë pjesë duke filluar që nga klasa e VI deri
në klasën e XII.
Menaxherët e projektit në mënyrë aktive janë takuar me drejtorët e shkollave që shënjestron
projekti të cilët në bashkëpunim të ngushtë kanë mundësuar organizimin e takimeve me nxënës
ku edhe është realizuar pyetësori.
Pyetësori është përpiluar në formën ku nxënësit të kenë mundësi të japin përgjigje rreth
problemeve të caktuara të cilat projekti synon të adresojë. Pyetjet kanë qenë të formuluara në
mënyrë që nxënësit me vetëm një “tik në formë të shenjës NIKE” të japin përgjigje të shpejtë dhe
adekuate.
Duke u bazuar në rezultatet dhe të gjeturat e pyetësorit do të përpilohen dhe dizajnohen
broshura vetëdijesuese për nxënësit rreth dukurive të ndryshme negative që mund të shfaqen në
institucionet shkollore siç janë; dhuna në mes të bashkëmoshatarëve dhe delikuenca e të miturve,
siguria në komunikacionin rrugorë, parandalimi i përdorimit të substancave narkotike gjegjësisht
pasojat nga droga, parandalimi i keqpërdorimit të teknologjisë informative dhe rrjeteve sociale
të komunikimit. Gjithashtu, menaxherët e projektit do të hartojnë këto broshura përfshirë edhe
broshurën sensibilizuese për nxënësit rreth konceptit të policimit në bashkësi, ku rreth dizajnit do
të përkujdeset ZIMP në kuadër të PK-së.
Në bashkëngjitje si aneks i këtij raporti me të gjeturat nga zhvillimi i pyetësorit me nxënës do të
gjeni pyetësorin.
METODOLOGJIA
8
Raporti me të gjeturat nga hulumtimi i realizuar në tetë (8) shkolla fillore dhe të mesme të kryeqytetit
me 1200 nxënës është përpiluar nga menaxherët e projektit dhe ka për qëllim pasqyrimin e të
gjeturave.
Raporti synon që në përpikëri të elaborohen të gjeturat të cilat janë identifikuar nga hulumtimi i cili
është realizuar me nxënës përmes pyetësorit i cili përmbanë tetë (8) pyetje të cilat kryesisht kanë të
bëjnë me përceptimin e sigurisë në shkolla nga vet nxënësit.
Problemi i dhunës dhe delikuencës në institucionet e arsimit para-universitar mund të paraqitet edhe
më shpesh duke bartur me vete pasoja potencialisht serioze për fëmijët nëse nuk identifikohen me
kohë indikatorët kryesor që shpijnë deri tek përdorimi i dhunës në mes të bashkëmoshatarëve.
Lirisht mund të themi se, një nga arsyet e manifestimit të dhunës në shkolla është mungesa e
kulturës për raportimin e kësaj dukurie nga vet viktimat apo përjetuesit e dhunës, dëshmitarët apo
personeli shkollor dhe, kur bëhet fjalë për viktimën potenciale ata, dhunën e ushtruar ndaj tyre e
konsiderojnë si diçka normale me të cilën ata vetë duhet të ballafaqohen dhe të nënshtrohen.
Është me rëndësi të nënvizohet se, mos raportimi i rasteve të dhunës nga përjetuesit e dhunës
apo dëshmitarët dhe personeli shkollorë, po mundëson krijimin e një perceptimi ku, tek ushtruesi
i dhunës po krijohet bindja se me të vërtetë dhuna është e pranueshme dhe konsideron se dhuna
ndaj bashkëmoshatarëve është alternativë e mirë për të ushtruar ndikim tek të tjerët. Do me thënë,
ushtruesi i dhunës, dhunën të cilën e ushtron ndaj tjetrit e arsyeton dhe i duke krejt normale.
Derisa në anën tjetër, tek viktima potenciale e dhunës të ushtruar nga bashkëmoshatarët, krijohet
një perceptim i gabuar përmes së cilit ai apo ajo e sheh të arsyeshme dhunën e përjetuar për shkak
se veten e sheh si më të paaftë, të prapambetur në shumë fusha në raport me ushtruesin e dhunës.
Dhe për me tepër, viktima e arsyeton në njëfarë forme dhunën e përjetuar dhe mendon se ai apo
ajo si viktimë duhet të ndryshojë dhe t’i përshtatet kushteve dhe rregullave të atij apo asaj e cila e
ushtron dhunën.
PËRMBLEDHJE EKZEKUTIVE
9
Të gjeturat e përgjithshme nga zhvill imi i pyetësorit në ShFMU dhe ShML
Drejtoria e Policisë në Bashkësi dhe Preventivë përmes Sektorit për Parandalim të Krimit dhe
Delikuencës së të Miturve ka bërë organizimin e tetë (8) takimeve me nxënësit dhe personelin
arsimorë në shkollat që shenjtëron projekti për të diskutuar rreth brengave dhe shqetësimeve në
përgjithësi në fushën e sigurisë:
1. Shkolla e Fillore e Mesme e Ulët “Asim Vokshi”, Prishtinë;
2. Shkolla e Fillore e Mesme e Ulët “Ismail Qemajli”, Prishtinë;
3. Shkolla e Fillore e Mesme e Ulët “Dardania”, Prishtinë;
4. Shkolla e Fillore e Mesme e Ulët “ Shkolla Model”, Prishtinë;
5. Shkolla e Mesme e Lartë “Xhevdet Doda”, Prishtinë;
6. Shkolla e Mesme e Lartë “28 Nëntori”, Prishtinë;
7. Shkolla e Mesme e Lartë “Hoxhë Kadri Prishtina”, Prishtinë;
8. Shkolla e Mesme e Lartë “Sami Frashëri”, Prishtinë.
Takimet janë organizuar në bashkëpunim dhe bashkërendim të plotë me menaxhmentin e shkollave
gjatë procesit mësimorë. Në përgjithësi, përmes pyetësorëve janë intervistuar 1200 nxënës nga
shkollat e lartpërmendura. Pyetësori është përbërë nga tetë (8) pyetje me mundësi alternative të
përgjigjeve. Pyetësori ka qenë anonim ku nxënësi përveç numrit të paralelës nuk ka pasur nevojë të
shkruaj emrin dhe mbiemrin.
Në vazhdim do të paraqesim në përgjithësi të gjeturat përmes pyetjeve të përgjigjura nga
1200 nxënësit e shkollave që ka shenjëstruar projekti për parandalimin e dhunës në shkolla dhe
delikuencës së të miturve:
10
Të gjETUrAT NgA PyETëSOrI I ZHVILLUAr ME 1200 NxëNëS Në TETë (8) SHKOLLA që SHENjëSTrON PrOjEKTI:
PyETjA 1: A shfrytëzoni rrejtet sociAle të komunikimit?
PyETjA 2: Për çkA më shumë e shfrytëzoni internetin?
11
760
247
12766
0
100
200
300
400
500
600
700
800
1
MESSENGER
662
69 73
203 193
0
100
200
300
400
500
600
700
1
Komunikimeme shoqëriHulumtime
Literaturë dheedukimTë kaloj kohëne lirëArgëtim melojëra online
PyETjA 3: GjAtë komunikimit në internet, A kA PAsur rAste kur ju jeni kërcënuAr APo Përulur APo Përqeshur nGA bAshkëmoshAtArët APo ndonjë i rritur?
PyETjA 4: A keni PërjetuAr APo A keni qenë dëshmitArë të dhunës së ushtruAr nGA nxënësit në shkollën tuAj?
PyETjA 5: A e dini, A është dukuri e shPeshtë Përdorimi i substAncAve nArkotike?
12
325
875
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1
PO
JO
569 631
0
100
200
300
400
500
600
700
1
PO
JO
503
92
605
0
100
200
300
400
500
600
1
PO
JO
NUK E DI
PyETjA 6: në komunikAcionin rruGorë, Për kAlimin e rruGës nGA një Anë në Anë tjetër, A i shfrytëzoni zebrAt (vendkAlimin e shënuAr Për këmbësorë)?
PyETjA 7: nëse jeni dëshmitArë të një Aktiviteti të dyshimtë, A e rAPortoni kujdestArin e klAsës, Prindin APo Policinë?
PyETjA 8: A e dini numrin Për të kontAktuAr Policinë e kosovës?
13
975
39
186
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
1
PO
JO
NGANJËHERË
305
727
168
0
100
200
300
400
500
600
700
1
Kujdestarin eklasësPrindërit
Policinë
496
704
0
100
200
300
400
500
600
700
1
PO
JO
14
Të gjETUrAT NgA PyETëSOrI I ZHVILLUAr ME 229 NxëNëS Në SHKOLLëN FILLOrE Të
MESME Të ULëT “ISMAIL qEMAjLI”
PyETjA 1: A shfrytëzoni rrejtet sociAle të komunikimit?
Pyetësori është zhvilluar me 229 nxënës të SHFMU “Ismail Qemajli” në Prishtinë. Nxënësit kanë qenë të niveleve të ndryshme shkollore duke filluar
nga niveli i VI, VII, VIII dhe IX.
169
42
11
7
0 50 100 150 200 250
MESSENGERINSTAGRAMTWITTERFACEBOOK
PyetjA 2: Për çkA më shumë e shfrytëzoni internetin?
PyetjA 3: GjAtë komunikimit në internet, A kA PAsur rAste kur ju jeni kërcënuAr APo Përulur APo Përqeshur nGA bAshkëmoshAtArët APo ndonjë i rritur?
PyetjA 4: A keni PërjetuAr APo A keni qenë dëshmitArë të dhunës së ushtruAr nGA nxënësit në shkollën tuAj?
93
19
13
68
36
0 50 100 150 200 250
Argëtim me lojëra onlineTë kaloj kohën e lirëLiteraturë dhe edukimHulumtimeKomunikimi me shoqëri
39
190
0 50 100 150 200 250
1JO
PO 111
118
0 50 100 150 200 250
1JO
PO
15
PyetjA 5: A e dini, A është dukuri e shPeshtë Përdorimi i substAncAve nArkotike??
PyetjA 6: në komunikAcionin rruGorë, Për kAlimin e rruGës nGA një Anë në Anë tjetër, A i shfrytëzoni zebrAt (vendkAlimin e shënuAr Për këmbësorë)?
PyetjA 7: nëse jeni dëshmitArë të një Aktiviteti të dyshimtë, A e rAPortoni kujdestArin e klAsës, Prindin APo Policinë?
PyetjA 8: A e dini numrin Për të kontAktuAr Policinë e kosovës?
71
18
140
0 50 100 150 200 250
1
NUK E DI
JO
PO
64
136
29
0 50 100 150 200 250
1
Policinë
Prindërit
Kujdestarin eklasës
111
118
0 50 100 150 200 250
1
JO PO
194
10
25
0 50 100 150 200 250
1
NGANJËHERËJOPO
16
Të gjETUrAT NgA PyETëSOrI I ZHVILLUAr ME 71 NxëNëS Në SHKOLLëN FILLOrE Të
MESME Të ULëT “DArDANIA”
PyETjA 1: A shfrytëzoni rrejtet sociAle të komunikimit?
Pyetësori është zhvilluar me 71 nxënës të SHFMU “Dardania” në Prishtinë. Nxënësit kanë qenë të niveleve të ndryshme shkollore duke filluar nga niveli i
VI, VII, VIII dhe IX.
PyetjA 2: Për çkA më shumë e shfrytëzoni internetin?
PyetjA 3: GjAtë komunikimit në internet, A kA PAsur rAste kur ju jeni kërcënuAr APo Përulur APo Përqeshur nGA bAshkëmoshAtArët APo ndonjë i rritur?
PyetjA 4: A keni PërjetuAr APo A keni qenë dëshmitArë të dhunës së ushtruAr nGA nxënësit në shkollën tuAj?
39
17
9
6
0 50 100 150 200 250
1
MESSENGER
24
4
5
16
22
0 50 100 150 200 250
1
Argëtim dhe lojëraTë kaloj kohën e lirëLiteraturë dhe edukimHulumtimeKomunikime me shoqëri
16
55
0 50 100 150 200 250
1
JO PO
19
52
0 50 100 150 200 250
1
JO PO
17
PyetjA 5: A e dini, A është dukuri e shPeshtë Përdorimi i substAncAve nArkotike??
PyetjA 6: në komunikAcionin rruGorë, Për kAlimin e rruGës nGA një Anë në Anë tjetër, A i shfrytëzoni zebrAt (vendkAlimin e shënuAr Për këmbësorë)?
PyetjA 7: nëse jeni dëshmitArë të një Aktiviteti të dyshimtë, A e rAPortoni kujdestArin e klAsës, Prindin APo Policinë?
PyetjA 8: A e dini numrin Për të kontAktuAr Policinë e kosovës?
27
2
0 50 100 150 200 250
1
NUK E DI JO PO
66
2
3
0 50 100 150 200 250
1
NGANJËHERË JO PO
19
38
14
0 50 100 150 200 250
1
Policinë
Prindërit
Kujdestarin e klasës
37
34
0 50 100 150 200 250
1
JO PO
18
Të gjETUrAT NgA PyETëSOrI I ZHVILLUAr ME 76 NxëNëS Në SHKOLLëN FILLOrE Të
MESME Të ULëT “ASIM VOKSHI”
PyETjA 1: A shfrytëzoni rrejtet sociAle të komunikimit?
Pyetësori është zhvilluar me 76 nxënës të SHFMU “Asim Vokshi” në Prishtinë. Nxënësit kanë qenë të niveleve të ndryshme shkollore duke filluar nga niveli i
VI, VII, VIII dhe IX.
PyetjA 2: Për çkA më shumë e shfrytëzoni internetin?
PyetjA 3: GjAtë komunikimit në internet, A kA PAsur rAste kur ju jeni kërcënuAr APo Përulur APo Përqeshur nGA bAshkëmoshAtArët APo ndonjë i rritur?
PyetjA 4: A keni PërjetuAr APo A keni qenë dëshmitArë të dhunës së ushtruAr nGA nxënësit në shkollën tuAj?
31
23
13
9
0 50 100 150 200 250
1
MESSENGER
29
9
7
13
18
0 50 100 150 200 250
1
Argëtim me lojëra onlineTë kaloj kohën e lirëLiteraturë dhe edukimHulumtimeKomunikime me shoqëri
17
59
0 50 100 150 200 250
1
JO PO
35
41
0 50 100 150 200 250
1
JO PO
19
PyetjA 5: A e dini, A është dukuri e shPeshtë Përdorimi i substAncAve nArkotike??
PyetjA 6: në komunikAcionin rruGorë, Për kAlimin e rruGës nGA një Anë në Anë tjetër, A i shfrytëzoni zebrAt (vendkAlimin e shënuAr Për këmbësorë)?
PyetjA 7: nëse jeni dëshmitArë të një Aktiviteti të dyshimtë, A e rAPortoni kujdestArin e klAsës, Prindin APo Policinë?
PyetjA 8: A e dini numrin Për të kontAktuAr Policinë e kosovës?
64
1
11
0 50 100 150 200 250
1
NGANJËHERËJOPO
46
30
0 50 100 150 200 250
1
JO PO
19
44
13
0 50 100 150 200 250
1
PolicinëPrindëritKujdestarin e klasës
50
8
21
0 50 100 150 200 250
1
NUK E DI
JO
PO
20
Të gjETUrAT NgA PyETëSOrI I ZHVILLUAr ME 27 NxëNëS Në SHKOLLëN FILLOrE Të
MESME Të ULëT “MODEL”
PyETjA 1: A shfrytëzoni rrejtet sociAle të komunikimit?
Pyetësori është zhvilluar me 27 nxënës të SHFMU “Model” në Prishtinë. Nxënësit kanë qenë të niveleve të ndryshme shkollore duke filluar nga niveli i
VI, VII, VIII dhe IX.
PyetjA 2: Për çkA më shumë e shfrytëzoni internetin?
PyetjA 3: GjAtë komunikimit në internet, A kA PAsur rAste kur ju jeni kërcënuAr APo Përulur APo Përqeshur nGA bAshkëmoshAtArët APo ndonjë i rritur?
PyetjA 4: A keni PërjetuAr APo A keni qenë dëshmitArë të dhunës së ushtruAr nGA nxënësit në shkollën tuAj?
16
6
3
2
0 50 100 150 200 250
1
MESSENGER
12
1
4
5
5
0 50 100 150 200 250
1
Argëtim me lojëra onlineTë kaloj kohën e lirëLiteraturë dhe edukimHulumtimeKomunikime me shoqëri
16
11
0 50 100 150 200 250
1
JO PO
11
16
0 50 100 150 200 250
1
JO PO
21
PyetjA 5: A e dini, A është dukuri e shPeshtë Përdorimi i substAncAve nArkotike??
PyetjA 6: në komunikAcionin rruGorë, Për kAlimin e rruGës nGA një Anë në Anë tjetër, A i shfrytëzoni zebrAt (vendkAlimin e shënuAr Për këmbësorë)?
PyetjA 7: nëse jeni dëshmitArë të një Aktiviteti të dyshimtë, A e rAPortoni kujdestArin e klAsës, Prindin APo Policinë?
PyetjA 8: A e dini numrin Për të kontAktuAr Policinë e kosovës?
9
2
16
0 50 100 150 200 250
1
NUK E DI JO PO
21
0
6
0 50 100 150 200 250
1
NGANJËHERËJOPO
8
15
4
0 50 100 150 200 250
1
PolicinëPrindëritKujdestarin e klasës
19
8
0 50 100 150 200 250
1
JO PO
22
Të gjETUrAT NgA PyETëSOrI I ZHVILLUAr ME 108 NxëNëS Në SHKOLLëN E MESME Të
Të LArTë “SAMI FrASHërI”
PyETjA 1: A shfrytëzoni rrejtet sociAle të komunikimit?
Pyetësori është zhvilluar me 108 nxënës të SHML “Sami Frashëri” në Prishtinë. Nxënësit kanë qenë të niveleve të ndryshme shkollore duke filluar nga niveli i
X, XI dhe XII.
PyetjA 2: Për çkA më shumë e shfrytëzoni internetin?
PyetjA 3: GjAtë komunikimit në internet, A kA PAsur rAste kur ju jeni kërcënuAr APo Përulur APo Përqeshur nGA bAshkëmoshAtArët APo ndonjë i rritur?
PyetjA 4: A keni PërjetuAr APo A keni qenë dëshmitArë të dhunës së ushtruAr nGA nxënësit në shkollën tuAj?
69
21
11
7
0 50 100 150 200 250
1
MESSENGER
71
4
6
11
16
0 50 100 150 200 250
1
Argëtim me lojëra onlineTë kaloj kohën e lirëLiteraturë dhe edukimHulumtimeKomunikime me shoqëri
42
66
0 50 100 150 200 250
1
JO PO
67
41
0 50 100 150 200 250
1
JO PO
23
PyetjA 5: A e dini, A është dukuri e shPeshtë Përdorimi i substAncAve nArkotike??
PyetjA 6: në komunikAcionin rruGorë, Për kAlimin e rruGës nGA një Anë në Anë tjetër, A i shfrytëzoni zebrAt (vendkAlimin e shënuAr Për këmbësorë)?
PyetjA 7: nëse jeni dëshmitArë të një Aktiviteti të dyshimtë, A e rAPortoni kujdestArin e klAsës, Prindin APo Policinë?
PyetjA 8: A e dini numrin Për të kontAktuAr Policinë e kosovës?
70
5
33
0 50 100 150 200 250
1
NUK E DI JO PO
76
5
27
0 50 100 150 200 250
1
NGANJËHERËJOPO
27
63
18
0 50 100 150 200 250
1
PolicinëPrindëritKujdestarin e klasës
42
66
0 50 100 150 200 250
1
JO PO
24
Të gjETUrAT NgA PyETëSOrI I ZHVILLUAr ME 140 NxëNëS Në SHKOLLëN E MESME Të
Të LArTë “28 NëNTOrI”
PyETjA 1: A shfrytëzoni rrejtet sociAle të komunikimit?
Pyetësori është zhvilluar me 140 nxënës të SHML “28 Nëntori” në Prishtinë. Nxënësit kanë qenë të niveleve të ndryshme shkollore duke filluar nga niveli i
X, XI dhe XII.
PyetjA 2: Për çkA më shumë e shfrytëzoni internetin?
PyetjA 3: GjAtë komunikimit në internet, A kA PAsur rAste kur ju jeni kërcënuAr APo Përulur APo Përqeshur nGA bAshkëmoshAtArët APo ndonjë i rritur?
PyetjA 4: A keni PërjetuAr APo A keni qenë dëshmitArë të dhunës së ushtruAr nGA nxënësit në shkollën tuAj?
73
33
21
13
0 50 100 150 200 250
1
MESSENGER
31
109
0 50 100 150 200 250
1
JO PO
52
88
0 50 100 150 200 250
1
JO PO
84
9
6
10
31
0 50 100 150 200 250
1
Argëtim me lojëra onlineTë kaloj kohën e lirëLiteraturë dhe edukimHulumtimeKomunikime me shoqëri
25
PyetjA 5: A e dini, A është dukuri e shPeshtë Përdorimi i substAncAve nArkotike??
PyetjA 6: në komunikAcionin rruGorë, Për kAlimin e rruGës nGA një Anë në Anë tjetër, A i shfrytëzoni zebrAt (vendkAlimin e shënuAr Për këmbësorë)?
PyetjA 7: nëse jeni dëshmitArë të një Aktiviteti të dyshimtë, A e rAPortoni kujdestArin e klAsës, Prindin APo Policinë?
PyetjA 8: A e dini numrin Për të kontAktuAr Policinë e kosovës?
25
12
103
0 50 100 150 200 250
1
NUK E DI
JO
PO
126
2
12
0 50 100 150 200 250
1
NGANJËHERËJOPO
44
59
37
0 50 100 150 200 250
1
PolicinëPrindëritKujdestarin e klasës
42
98
0 50 100 150 200 250
1
JO PO
26
Të gjETUrAT NgA PyETëSOrI I ZHVILLUAr ME 229 NxëNëS Në SHKOLLëN E MESME Të
Të LArTë “HOxHë KADrI PrISHTINA”
PyETjA 1: A shfrytëzoni rrejtet sociAle të komunikimit?
Pyetësori është zhvilluar me 229 nxënës të SHML “Hoxhë Kadri Prishtina” në Prishtinë. Nxënësit kanë qenë të niveleve të ndryshme shkollore duke filluar
nga niveli i X, XI dhe XII.
PyetjA 2: Për çkA më shumë e shfrytëzoni internetin?
167
33
22
7
0 50 100 150 200 250
1
MESSENGER
138
15
19
31
26
0 50 100 150 200 250
1
Argëtim me lojëra onlineTë kaloj kohën e lirëLiteraturë dhe edukimHulumtimeKomunikime me shoqëri
62
167
0 50 100 150 200 250
1
JO
PO
PyetjA 3: GjAtë komunikimit në internet, A kA PAsur rAste kur ju jeni kërcënuAr APo Përulur APo Përqeshur nGA bAshkëmoshAtArët APo ndonjë i rritur?
PyetjA 4: A keni PërjetuAr APo A keni qenë dëshmitArë të dhunës së ushtruAr nGA nxënësit në shkollën tuAj?
122
107
0 50 100 150 200 250
1
JO
PO
27
PyetjA 5: A e dini, A është dukuri e shPeshtë Përdorimi i substAncAve nArkotike??
PyetjA 6: në komunikAcionin rruGorë, Për kAlimin e rruGës nGA një Anë në Anë tjetër, A i shfrytëzoni zebrAt (vendkAlimin e shënuAr Për këmbësorë)?
PyetjA 7: nëse jeni dëshmitArë të një Aktiviteti të dyshimtë, A e rAPortoni kujdestArin e klAsës, Prindin APo Policinë?
PyetjA 8: A e dini numrin Për të kontAktuAr Policinë e kosovës?
94
23
112
0 50 100 150 200 250
1
NUK E DI
JO
PO
179
12
38
0 50 100 150 200 250
1
NGANJËHERËJOPO
115
114
0 50 100 150 200 250
1
JO
PO
62
141
26
0 50 100 150 200 250
1
PolicinëPrindëritKujdestarin e klasës
28
Të gjETUrAT NgA PyETëSOrI I ZHVILLUAr ME 320 NxëNëS Në SHKOLLëN E MESME Të
Të LArTë “xHEVDET DODA”
PyETjA 1: A shfrytëzoni rrejtet sociAle të komunikimit?
Pyetësori është zhvilluar me 320 nxënës të SHML “Xhevdet Doda” në Prishtinë. Nxënësit kanë qenë të niveleve të ndryshme shkollore duke filluar nga niveli i
X, XI dhe XII.
PyetjA 2: Për çkA më shumë e shfrytëzoni internetin?
PyetjA 3: GjAtë komunikimit në internet, A kA PAsur rAste kur ju jeni kërcënuAr APo Përulur APo Përqeshur nGA bAshkëmoshAtArët APo ndonjë i rritur?
PyetjA 4: A keni PërjetuAr APo A keni qenë dëshmitArë të dhunës së ushtruAr nGA nxënësit në shkollën tuAj?
196
72
37
15
0 50 100 150 200 250
1
MESSENGER
211
8
22
40
39
0 50 100 150 200 250
1
Argëtim me lojëra onlineTë kaloj kohën e lirëLiteraturë dhe edukimHulumtimeKomunikime me shoqëri
102
218
0 50 100 150 200 250
1
JO PO152
168
0 50 100 150 200 250
1
JO
PO
29
PyetjA 5: A e dini, A është dukuri e shPeshtë Përdorimi i substAncAve nArkotike??
PyetjA 6: në komunikAcionin rruGorë, Për kAlimin e rruGës nGA një Anë në Anë tjetër, A i shfrytëzoni zebrAt (vendkAlimin e shënuAr Për këmbësorë)?
PyetjA 7: nëse jeni dëshmitArë të një Aktiviteti të dyshimtë, A e rAPortoni kujdestArin e klAsës, Prindin APo Policinë?
PyetjA 8: A e dini numrin Për të kontAktuAr Policinë e kosovës?
160
22
138
0 50 100 150 200 250
1
NUK E DI
JO
PO
249
7
64
0 50 100 150 200 250
1
NGANJËHERËJOPO
84
236
0 50 100 150 200 250
1
JO
PO62
231
27
0 50 100 150 200 250
1
PolicinëPrindëritKujdestarin e klasës
30
Në fazën e parë të projektit, gjegjësisht gjatë takimeve që kemi zhvilluar me nxënës kemi kërkuar që, në përgjigjet e dhëna të jenë sa më të sinqertë si dhe gjatë dhënies së përgjigjeve të mos komunikojnë me njëri tjetrin, në mënyrë që të gjeturat të jenë reale dhe të punohet bashkërisht në zgjidhjen e çështje që dalin nga ky hulumtim. Pasi kemi bërë kompletimin dhe analizën e të gjeturave nga pyetësorët. Nga përgjigjet e pranuara, është shqetësuese se shumica prej tyre në pyetjen se për çka e shfrytëzojnë internetin apo rrjetet sociale të komunikimit, përgjigjja e tyre ka qenë për komunikim me shoqëri, për kalimin e kohës së lirë apo për lojëra online. Kjo na jep të kuptojmë se edhe dhuna e ushtruar në shkolla shumë shpesh vije pikërisht për shkak të keqpërdorimit të rrjeteve sociale të komunikimit. Vlen të theksohet po ashtu edhe në pyetjen se sa prej tyre e dinë numrin e Policisë së Kosovës për raportim, shumica e nxënësve kanë dhënë përgjigjen se e dinë por numri i shkruar prej tyre ka qenë 112, 911, 912, 111 apo të ngjashme (asnjëri nga këta numra nuk i takon PK-së) apo nxënësit nuk e dinë numrin fare.
Gjithashtu na shqetëson fakti se në pyetjen se gjatë komunikimit në internet a keni qenë të kërcënuar, të përulur apo të përqeshur nga bashkëmoshatarët apo nga ndonjë i rritur, përgjigjja e një numri të konsiderueshëm të nxënësve ka qenë PO, gjë që na jep të kuptojmë se ka pasur raste të ngacmimeve, etiketimeve apo dhunës përmes teknologjisë informative por se ajo nuk është raportuar asnjëherë në organet e rendit.
Bazuar në të gjeturat, rEKOMANDOjMë:1. Në bashkëpunim me menaxherët e shkollave si dhe me nxënës të organizohen takime për të bashkëbiseduar në mënyrë që të ndikojmë në vetëdijesimin e nxënësve që rastet e dhunës, dukurive negative dhe substancave narkotike të raportohen tek kujdestari, prindi ose edhe te policia. Takimet të organizohen çdo tre muaj, dhe në këto takime të pranishëm të jeni zyrtarët policorë nga sektorët policorë në zonën e përgjegjësisë të të cilëve është shkolla.
2. Organizimi dhe mbajtja e ligjëratave me qëllim të sensibilizimit të nxënësve dhe përmirësimit të nivelit të sigurisë në shkolla, me tema aktuale ( parandalimi i dhunës, siguria ne komunikacionin rrugor, komunikimi ne internet ne mënyrë të sigurt, policimi në bashkësi, parandalimi i përdorimit të substancave narkotike etj.), ligjëratat të mbahet muajve vijues duke filluar nga muaji Maj e për të vazhduar edhe tutje nga muaji Shtator. Sipas nevojës, inkurajohen drejtorët e shkollave që të ftojnë Policinë e Kosovës për të mbajtur ligjërata për tema që do të ndikonin në ngritjen e sigurisë së nxënësve.
3. Mbajtja e takimeve me drejtorët, menaxherët e shkollave, këshillin e prindërve si dhe këshillin e nxënësve për të parë mendimet dhe shqetësimet e secilit prej tyre sa i perkës sigurisë si dhe adresimin e tyre në fazat e hershme të zhvillimit me qëllim të evitimit të pasojave për fëmijët – rekomandojmë që pjesë e këtyre takimeve të jetë edhe zyrtari policor i sektorit përkatës. Gjithashtu, të angazhohemi si institucione edukative dhe të sigurisë për të ngritur nivelin vetëdijes në mënyrë që secili nga nxënësit të mbajë përgjegjësi për neglizhencë dhe për mospërkujdesje ndaj obligimeve që ka. Takimet të organizohen gjatë muajve Shtator - Dhjetor 2015, nga shefi i sektorit së bashku me menaxhmentin e shkollave në sektorin përkatës.
31
AN
EKS
32
33
ky rAPort hulumtues i zhvilluAr në tetë (8) shkollA fillore dhe të mesme të kryeqytetit është reAlizuAr nGA PoliciA e kosovës Përmes drejtorisë së Policisë në bAshkësi dhe Preventivë resPektivisht sektorit Për PArAndAlim të krimit dhe delikuencës së të miturve.
Prill 2015
Prishtinë, rePublikA e kosovës