Radna Memorija-pojam Sadasnjeg Vremena

8/16/2019 Radna Memorija-pojam Sadasnjeg Vremena

http://slidepdf.com/reader/full/radna-memorija-pojam-sadasnjeg-vremena 1/39

RADNA MEMORIJA-POJAM

SADASNJEG VREMENA

U NEURONAUKAMA



• Pojam radna memorija označava dinamički mentalni radni

prostor namenjenog privremenom čuvanju informacija kojima

se aktuelno (u sadasnjosti) manipuliše u toku izvodjenja

složenih svakodnevnih aktivnosti (npr. razumevanje tuđeg

govora ili rešavanja aritmetičkih zadataka).



• Najviše je prihvaen koncept radne memorije ! "edlijev

višekomponentni model# prema kome je grade najmanje tri

komponente$ – centralni izvršitelj# zadužen za kontrolu i regulaciju

cjelokupnog sistema radne memorije i za interakciju

izmedju dugoročne i radne memorije# i

–dva potčinjena# modalno specifčna sistema• fonološka petlja i

• vizuospacijalna kontura (matrica)# zadužena za

privremeno čuvanje ver%alnih#odnosno vizuelnih i

spacijalnih informacija.



• & novije vreme u model radne memorije je uveden koncept

epizodičkog skladišta (%afera)# kao modalno neutralna komponenta

skladišta# zadužena za integraciju informacija iz su%komponenti

radne memorije i dugoročne memorije.

• 'emorijski sistem omoguava praenje naloga uz istovremenoizvršavanje zadatka# pisanje složenih rečenica po sjeanju#

razumjevanje pročitanog teksta ili# usmeno rješavanje aritmetičkih

zadataka. akođe# omoguava da se u svjesti održe planovii

instrukcije tokom sukcesivnih aktivnosti. & svim ovim situacijama

novu informaciju je potre%no simultano o%raditi i integrisati sauskladištenim znanjem ili informacijama koje su prethodno

primljene. eč je o mentalnoj aktivnosti koja je voljna# ali i

podložna greškama.



• adna memorija ima ograničen kapacitet# pa svako

preoptereenje informacijama tokom neke kognitivneaktivnosti može dovesti do njihovog potpunog gu%itka iz ovog

privremenog skladišta

• postoje velike individualne razlike u kapacitetu radne

memorije# koje se odražavaju na sposo%nosti usvajanja znanja

i veština ili izvođenja složenih kognitivnih operacija.

• *apacitet radne memorije ima značajan uticaj na sposo%nost

učenja i kod dece sa različitim razvojnim poremeajima#

značajna je zanastanak teškoa u čitanju# jezičkih poremeaja i

motornih teškoa.

• *od oso%a sa intelektualnom ometenošu radna memorija je

povezana sa uspehom u različitima akademskim o%lastima# i

sa nivoom konceptualnih adaptivnih vještina.



• adna memorija je važna i za kontrolu pažnje i održavanje relevantnih

informacija u procesu rješavanja različitih životnih situacija.

• + minimalni upliv distraktora (npr. usled sla%osti inhi%itorne kontrole)

može da dovede do potpunog gu%itka informacije# pose%no ukoliko je

kapacitet radne memorije snižen.• ,ptimalan kapacitet radne memorije omoguava# na primjer# sposo%nost

fokusiranja na jedan glas uprkos %učnom okruženju.

• Niži kapacitet radne memorije dovodi do neusmjerenosti i sanjarenja

tokom rješavanja zadatka#kao i teškoa u domenu samoregulacije# u

tipičnoj populaciji i u populaciji dece sa -+,.



adna memorija registruje pristigle informacije + zadrzava ih kratko vrijeme

nakon prijema ! drzimo informaciju ##na umu/

!,mogucava da se sadrzaj zadrzi.

!Nije jedinstven entitet.

!0astoji se od nekoliko komponenti$1o%rada + deponovanje pristiglih informacija

1zvukove#imena dogadjaja + o%jekata

1svjesnost!fokusiranje paznje



- 'nogo%rojne kortikalne areje su uključene u radnu memoriju.- Prefrontalni korteks je vazna regija za radnu memoriju. vrši selekciju informacija.

- 2entrolateralni prefrontalni korteks povezan je sa somatosenzornim

asocijativnim korteksom#sa kortikalnim projekcijama vizuelnog P puta

+ sa auditivnim asocijativnim korteksom. Na taj način prima o%ilje

informacije o vizuelnim + prostornim karakteristikama.,n učestvuje u

prvom nivou memorisanja.

- 3socijativne aree donjeg temporalnog lo%usa su aktivne kod

prisjeanja vizuelnog stimulusa sa aspekta ##sta je to4! područje P puta.

-

3socijaciona područja aktivna pri prisjeanju prostornih karakteristikastimulusa. u se projektuje ' put ## gdje je to.

- 5orzalno prefrontalni korteks uključuje se u istovremeno praenje +

upotre%u više vrsta informacija iz radne memorije.



- N6P,065N3 '6',+73

!,dnosi se na dužinu zadržavanja mentalne slike jednog senzornog sadržaja u

svojim specifičnim kortikalnim o%lastima

! +konično ili vizuelno pamcenje gu%i se za jednu sekundu a 6ho pamenje se

gu%i za četiri sekunde.!5alja sud%ina senzornog sadržaja zavisi od njgovog značaja.

! Prispjele podatke za%oravljamo za vrlo kratko vrijeme. Na taj način se

mozak rastereuje od viška nepotre%nih informacija.

!,%raanje pažnje na sadržaj + analiza sadržaja omoguavaju da i ona

neposredno predje u kratkotrajnu memoriju #a uz odredjeno ponavljanje u

dugotrajnu.



*3*,37N3 '6',+73

!'ože da traje nekoliko minuta do nekoliko sedmica.

& odjeljcima za kratkoročno pamenje informacija se održava pomou stalnog

ponavljanja. 3ko se izgu%i značaj informacije za dalje djelovanje ona se

gu%i. 3ko se procjeni da je informacija značajna ona se upuuje u odjeljke

za dugotrajnu memoriju uz du%lju razradu i višestruko ponavljanje.

• !,državanje informacije u toku kratkotrajne memorije ostvaruje se kroz

aktivnosti u neuronskim rever%erantnim krugovima kao serija akcionih

potencijala.

• & fazi kratkotrajne memorije dešavaju se privremene promjene na

sinaptickom nivou. ,ne omoguavaju uspostavljanje veza u novim

neuronskim mrežama i komunikaciju sa postojeim memorisanim

sadržajem.



• !Novi sadržaj koji tek ulazi u proces o%rade povezuje se sa starim vec

memorisanim. 2isestruko ponavljanje omogucuje učvršivanje tih veza. & prvih

sat vremena dolazi do konsolidovanja sadržaja#da %i on mogao %iti memorisan.

3ko se iz %ilo kog razloga poremeti normalno neurofiziološko stanje mozga

konsolidacija e %iti otezana ili oneemoguena. Pacjenti ne mogu da zapamte

sadržaje koji su im prezentovani prije traume mozga ili snažnog električnog pražnjenja u mozgu koja su nastala kao posljedica konvulzija ili elektrošoka.

• 5ejstvo anestetika otežava konsolidaciju. o su

stanja amnezije koja ima retrogradni karakter. ,va

stanja ne uzrokuju anterogradnu amneziju što značida e nakon prestanka konvulzija#npr. mozak moi

dalje normalno da o%avlja procese memorisanja



• 8ipokampus i okolne regije imaju značajnu ulogu u konsolidaciji

memorije. Pacijenti sa ošteenjem hipokampusa nisu u stanju da zapamte

sadržaje duže od nekoliko minuta#koliko traje kratkotrajna memorija.

Posljedica ovakvog stanja je anterogradna amnezija#nemogunost

upamivanja novih sadržaja.

• +straživanja perioda kratkotrajne memorije ukazuju da je memorija

privremeno deponovana u hipokampusu#prije nego sto se razviju sta%ilnije

kortikalne forme deponovanja. Na to su ukazla neurofiziološka ispitivanja

%ioelektrične aktivnosti hipokampusa u toku procesa upamivanja. Neuroni

hipokampusa u odredjenim područjima mjenjaju elektrofiziološki odgovor

sa promjenom prezentovanog sadržaja. Neki neuroni hipokampusa mogu

da reprodukuju o%razac stimulusa koji im je predhodno dat.



Ne može se utvrditi jasna vremenska granica izmedju prolongiranog tipa

kratkotrajne memorije i dugotrajne memorije .

Ponavljanje je prvi uslov da informacija iz kratkoročne predje u dugotrajnu. 'ože

se o%avljati preko vizuelnog prikaza informacije. ime se potencira ikonično

pamenje. *od ikoničnih pamenja angažovane su aree za vizuelnu o%radu

podataka koje se svaki put ponovo podražuju kad im se prikaze isti sadržaj.

• Ponavljanjem aduditivnih o%rzaca uspostavlja se eho pamenje. *od eho

pamenja o%rasci mogu da se koriste na dva načina. 'ože da se čuje živa

audtitvna informacija ili da se ponavlja u se%i#to je su%vokalni govor. Psihološke

studije pokazale su da je ponavljanje u cilju upamivanja složen proces .

• 2išestruko ponavljanje %ez udu%ljivaja i analize sadržaja koji se uči daje lošijerezultate. &čenje na %rzinu savladavanje velike količine o%radjenih ili sla%o

o%radjenih podataka ne o%eava dugotrajno pamenje.



• 3naliza sadržaja koji se uči od velikog su značaja. 3nalizom se sadržaj

raščlanjuje svaki dio dovodiu vezu sa poznatim. 2eza se traži na osnovu

sličnosti i razlika izmedju novog i starog. Na taj način se omoguava

klasifikovanje informacije i odredjivanje njenog mjesta u odnosu na sistem

postojanja znanja. 2eze izmedju novog i starog znanja omoguavaju

ucvrsšivanje znanja.

• 3naliza pojedinačnih informacija identifikovanje njihovih osnovnih

karakteristika#njihovo medjuso%no povezivanje sa vec naučenim u daljoj

o%radi omoguava razumjevanje uzročno posljedičnih veza u složenim

sadržajima koji se pamte.



• ,vakav pristup o%radi informacija i učenju olakšava proces učenja jer

integriše nove informacije u postojei sistem. & nekim sadržajima je

uočavanje logičkih veza izmedju dijelova upravo ključna informacija koju

tre%a zapamtiti#a prilikom oživljavanja sadržaja prizivanja i memorije

aktiviše ih i priziva kompleks informacija a ne svaka pojedinačno.

• Prizivanju informacija iz memorije u o%liku kompleksa podataka koji se

odnose na različite oso%ine jednog o%jekta doprinosi predhodni proces

o%rade podataka koji uključuje amigdaloidne strukture lim%ičkog sistema.

0poso%nost amigdala da prate#o%radjuju i povezuju ukrštene modalnosti

koje se odnose na jedan predmet omoguava da se prilikom prizivanja iz

memorije do%ije kompleksna slika predmeta#a ne odvojene pojedinačne

oso%ine.



• Neuroni praktično svih djelova nervnog sistema imaju sposo%nost

da mjenjaju sinaptički odgovor na pristiglu informaciju razvijajui

sinaptičku plasticnost. Na taj način se informacija pamti.

• 'aterjalnu %azu memorije predstavljaju engrami. 'noge teorije

funkcionalne # ekstraneuralne i intraneuralne razmatraju nastanakengrama i nastoje da o%jasne učinak strukturalnih i %iohemijskih

promjena koje se dešavaju u toku deponovanja informacija u

memoriju.

• & procesima dugotrajne i kratkotrajne memorije izgleda da osnovnu

ulogu imaju rever%erantni krugovi. +nformacije stvara razdraženje

koje izvjesno vrijeme kruži oscilatornim vezama ne izazivajui

trajne morfološke i %iohemijske promjene u neuronskim mrežama.



*od dugotrajne memorije promjene nastaju ekstraneuralnom + intraneuralno. Na neuronima i glija

elijama i intraneuralnim vezama nastaju modifikacije u toku deponovanja memorijskog

sadržaja.

6kstraneuralne teorije pamenja razmatraju mehanizme stvaranja engrama van neurona. Postoje

ekstraperimentalni podaci koji ukazuju na značaj glije u procesima pamenja .

+ntraneuralne teroije pamenja razmatraju promjene nastale na neuronima kao posljedica

višestrukog stimulisanja sinaptičkih veza.

• adna memorija se# uz inhi%itornu kontrolu i fleksi%ilnost mentalnog

seta# smatra jednim od %azičnih aspekata egzekutivnih funkcija. *ada

se govori o egzekutivnim funkcijama kao kontrolnim funkcijama#često

se postavlja pitanje njihove povezanosti sa konstruktom inteligencije. 0

o%zirom na njihovu centralnu ulogu u usmjeravanju i vođenju

percepcije# mišljenja i akcije# namee se ideja da su egzekutivne

funkcije komponenta# ako ne i glavna komponenta# inteligentnog

ponašanja.



Egzekutivne funkcije

• Cilj usmjereno ponasanje

• Organizacione sposobnosti

• Upravljanje vremenom

• Strategija, predpostavke, analiticko ikriticno misljenje

Radna Memorija-pojam Sadasnjeg Vremena

Documents

Transcript of Radna Memorija-pojam Sadasnjeg Vremena