UNIVERZITET U BEOGRADU

FILOLOŠKI FAKULTET- ODSEK ZA ORIJENTALISTIKU

Katedra za kineski jezik i književnost

Poezija Qu Yuan-a

seminarski rad iz Kineske književnosti 1

Januar, 2015. Konstantin Milekić

u Beogradu redovan student

2. godina Grupe za kineski

jezik i književnost

Mentor: dr Zoran Skrobanović

Ocena:

1

Qu Yuan i njegova poezija

Qu Yuan poreklom je pripadao plemstvu države Chu, bio je pesnik,

ministar iz perioda Zaraćenih država (475-221. p. n. e), i bio jedan od značajnih

državnika ondašnjeg vremena. Život je proveo u oštroj političkoj borbi. Uporno je

predlagao političke reforme, tvrdeći da stari i snažni dekadentni uticaji ne mogu

da budu u skladu sa borbenim duhom.1 Kad su reforme propale napisao je dugu

poemu Li Sao (Tuga odbačenog) u kojoj je otvoreno i oštro napao iskvarenu, trulu

politiku države Chu i izrazio svoju odanost i veliku ljubav prema narodu i

domovini. Među njegovim delima nalaze se: Devet pesama, Pitanja nebu, Devet

kompozicija i druge pesme, i sva su po svom misaonom sadržaju bliska poemi Li

Sao. Najveći doprinos klasičnom pesništvu je dao kroz poeziju Chu Ci2, poznatu i

pod nazivom Pesme Juga ili Pesme države Chu. Zajedno sa Shi Jing, Chu Ci je

jedna od dve velike zbirke stihova drevne Kine. U Qu Yuan-ovoj metodi stvaranja

oseća se snažni romantizam. Narodne pesme države Chu poslužile su mu kao

temelj i osnovna građa za pesme. Oslobodio se četvorosložnog stiha

karakterističnog za Knjigu pesama i stvorio novi oblik pesme – chu-pesmu (Chu

Ci), s različitim brojem slogova u stihovima (od 4 do 9) i naizmeničnom rimom.

U Qu Yuan-ovim pesmama mašta je bujna i osobena, jezik je bogat i slikovit,

snažno se oseća dah života i lokalni kolorit. Qu Yuan je prvi veliki pesnik u

istoriji kineske civilizacije. On je započeo eru individualizacije stvaralaštva, za

razliku od ranijeg kolektivnog stvaralaštva. Njegova spremnost da se žrtvuje,

njegova istančana osećajnost, uporan i nesalomiv duh otpora, kao i veliko

bogatstvo i snaga njegovog umetničkog izraza, veoma su uticali na književno

stvaralaštvo kasnijih epoha, ne samo na poeziju. Najveći kineski pisac

savremenog doba Lu Xun smatrao je da uticaj Qu Yuan-ovih dela na kasniju

književnost prevazilazi uticaj Knjige pesama.

Malo je verodostojnih podataka o Qu Yuan-ovom životu, a pitanje autorstva je još uvek otvoreno nad mnogim Chu Ci pesmama koje mu se često

1 Đurđević, Zečević, 1995: 10.2 Ovde je u pitanju žanr, a ne zbirka stihova, te je zato izostavljen kurzivni stil.

2

pripisuju.3 Ipak, priznaje mu se autorstvo nad Li Sao, najpoznatijom Chu Ci poemom. Iako su tokom istorije komentatori Qu Yuan-ovih dela pokušali da restauriraju originalni tekst poeme Li Sao, obično predstavljajući sopstvenu verziju kao jedinu pravu, koja je verna originalu, ipak je originalni tekst poeme nepoznat, i bio je nepoznat i njima, kao i nama danas. Ovo je u potpunosti vidljivo kada se uzmu u obzir greške koje su komentatori pravili. Te greške podrazumevaju njihovo viđenje rodova lica, tumačenje simbolike cvetnih ornamenata i tome slično. Ono što su interpretatori zapravo uspeli da obnove i prikažu ostatku sveta, su njihova sopstvena viđenja i doživljaji poeme Li Sao. 4

Qu Yuan-ov život

Qu Yuan se prvi put pominje u poemi koju je 174. godine p. n. e. napisao Jia Yi, zvaničnik iz Luoyang-a, koga je car Wen od Han-a proterao u Changsha. U putu je napisao poemu o sličnoj sudbini jednog svog prethodnika. Osamdeset godina kasnije, prva poznata biografija Qu Yuana se pojavila u Zapisima velikog istoričara, koji su delo istoričara dinastije Han, Sima Qian-a. Ona sadrži mnoštvo kontradiktornosti.

Iako je biografija Qu Yuan-a pisana pod velikim uticajem sopstvenog identifikovanja njenog autora sa Qu Yuan-om, ona je ipak jedini izvor podataka o Qu Yuan-ovom životu. Sima Qian je zapisao da je Qu Yuan bio član kraljevskog klana Chu i služio pod kraljem Huai-em od Chu-a, koji je vladao od 328. do 299. godine pre nove ere.

Tokom ranih dana vladavine kralja Huai-ja, Qu Yuan se suočio sa proterivanjem na teritorije severno od reke Han, usled uticaja korumpiranih ministara na kralja. Posle određenog vremena, Qu Yuan je pomilovan i ponovo postavljen u službu, te poslat u diplomatsku misiju u državu Qi. Pokušao je da obnovi veze između država Chu i Qi, koje su bile pokidane usled borbi oko teritorije.

Tokom vladavine kralja Qingxiang-a, premijer Zilan je oklevetao Qu Yuan-a, što je uzrokovalo njegovo ponovno proterivanje, ali sada u oblasti južno od reke Jangce. Veruje se da je Qu Yuan tom prilikom posetio svoj rodni kraj i okrenuo se prikupljanju legendi i prerađivnju narodnih pripovetki. Izrazio je velike brige zbog stanja u kome se nalazila država Chu. Prema legendi, stalni nemir mu je uništio zdravlje. Tokom depresije, često bi se šetao pored izvesnog bunara i posmatrao svoj mršav i koščat odraz u vodi. Ovaj bunar je postao poznat

3 http://www.chinapage.com/quyuan.html (04.01.2014)4 MCLELLAN ZIKPI, 2014: 45.

3

kao „Bunar u kome se ogleda lice“ (Face Reflection Well). Na jednom brdu u Xiangluping-u, u današnjem okrugu Zigui, u provinciji Hubei, postoji bunar za koji neki smatraju da je upravo bunar iz vremena Qu Yuan-a.

Godine 278. p. n. e, kada je saznao da je prestonica njegove države – Ying, pala u ruke generala Bai Qi-ja iz države Qin, Qu Yuan je navodno napisao obimno delo, tužnu poemu pod nazivom Tuga za Ying-om, te da je zatim uzeo kamen i zakoračio u reku Miluo u današnjoj provinciji Hunan, kako bi izvršio ritualno samoubistvo u znak protesta protiv korupcije koja je vladala u to vreme. Samoubistvo je bilo posledica očaja koji je u njemu izazvao pad rodnog grada, kao i nesreća koje su snašle njegove sunarodnike.

Prvi književnik sa imenom – značaj Qu Yuan-a

Qu Yuan se smatra prvim tvorcem stihova u Kini čije je ime zapamćeno i dovedeno u vezu sa njegovim delima, s obzirom na to da, pre njega, književna dela nisu pripisivana autorima, dakle, prektično nije ni bilo autorske književnosti. Qu Yuan se smatra i začetnikom takozvanog „sao“ pesničkog stila, koji je naziv dobio po njegovom delu Li Sao, u kome je napustio klasični četvoro-karakterni stih koji je bio zastupljen u Shi Jing-u. Qu Yuan se smatra i jednom od najznačajnijih romantičarskih figura u klasičnoj kineskoj književnosti, i njegova remek-dela su uticala na neke od najvećih romantičara dinastije Tang, kao što je Li Bai. U vreme dinastije Han, Qu Yuan je služio kao primer hrabrosti i časti.

Chu Ci poeme je kompilirao Wang Yi (živeo do 158. g.n.e), dok uloga koju je Qu Yuan imao kao autor, redaktor, prenosilac i dalje ostaje nejasna. Chu Ci poeme su važne jer predstavljaju prethodnicu literarnog stila fu, koji je bio karakterističan za književnost dinastije Han.

U Narodnoj republici Kini, Qu Yuan je smatran vrhunskim primerom patriotizma. Njegov socijalni idealizam i nesalomiv osećaj rodoljublja, služe kao primer čak i današnjim intelektualcima, naročito nakon osnivanja nove Kine 1949. godine. Primera radi, 1950-ih, Kina je štmpala poštanske marke sa Qu Yuan-ovim likom.

4

Sadržaj

Qu Yuan i njegova poezija..........................................................................................................................2

Qu Yuan-ov život....................................................................................................................................3

Prvi književnik sa imenom – značaj Qu Yuan-a......................................................................................4

Bibliografija................................................................................................................................................5

Bibliografija

1. Mirjana Đurđević i Ada Zečević, Antologija stare kineske poezije od XI veka pre naše ere do XIX veka naše ere, Beograd, 1995;

2. http://www.chinapage.com/quyuan.html (04.01.2014);3. TRANSLATING THE AFTERLIVES OF QU YUAN

by MONICA EILEEN MCLELLAN ZIKPI A DISSERTATION Presented to the Department of Comparative Literature and the Graduate School of the University of Oregon in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy June 2014

5