Punëtoria numër 9 Hyrje në planifikimin e menaxhimit të aseteve John Champion

Leaders in the design, implementation and operation of markets for electricity, gas and ëater.

Punëtoria numër 9

Hyrje në planifikimin e menaxhimit të aseteve

John Champion27 gusht 2008

2

John Champion - Historiku

• Mbi 20 vjet përvojë në menaxhimin e aseteve• Përvojë të gjërë në planifikimine e mirëmbajtjes

së kapitalit në tërë botën dukë përfshirë këtu Evropën, Azinë dhe Lindjen e mesme

• Gjatë 9 muajve të fundit ka përgatitur planin e biznesit për dy kompani të ujit në MB

3

Struktura e prezantimit

DY PREZANTIME :

1. ASPEKTET E MENAXHIMIT TË ASETEVE

2. MENAXHIMI I ASETEVE DHE PLANET E

BIZNESIT

4

Aspeketet e menaxhimit të aseteve

Përmbajtja:

1. Hyrja2. Çka është menaxhimi i aseteve?3. Rëndësia e matjes4. Koncepti i “shërbyeshmërisë”

5

Qëllimi i biznesit tonë

Të furnizojmë konsumatorët me ujë dhe të largohen ujërat e kanalizimit:

• Në sasi të duhura;• Në vendet e duhura; • Në kohë të duhur dhe• të kualitetit të duhur;• Me ndikim minimal dhe• Në mënyrë financiarisht të qëndrueshme

6

Si arriten këto qëllime?

Me menaxhim efektiv të :− Burimeve të ujit− Aseteve fizike− Aseteve njerëzore (fuqisë punëtore)− Aseteve financiare− Konsumatorëve− Ambientit

7

Çfarë është plani i menaxhimit të aseteve? “Pjesa e Planit të Biznesit që merret me

asetet fizike të kompanisë”

Përfshin:• Mirëmbajtjen kapitale• Investimet kapitale për rritje• Investimet kapitale për obligime të reja• Investimet kapitale për zgjerim

8

Çfarë është planifikimi i menaxhimit të aseteve?Të pasurit njohuri për:

− Inventarin e aseteve (çka kompania ka)− Gjendja dhe perfomansa− Rreziku− Kostot në nivel të aseteve− Kërkesat dhe obligimet e të ardhmes

Në mënyrë që:− Të mund të përcaktohen mungesat në shërbim të tashëm− Të mund të identifikohen rreziqet dhe sfidat në të ardhmen− Opcionet për lehtësim mund të testohen

Që të:− Bëhen zgjedhje racionale në mes të opcioneve praktike të

investimit për të nxjerrë një plan të shëndoshë biznesi

9

Inventari i aseteve

Asetet nën-tokësore dhe mbi-tokësore trajtohen ndryshe

• Shënimet për asete mbi-tokësore zakonisht mbahen në një sistem të menaxhimit të mirëmbajtjes.− Inventaret e tashëm që mbahen nga kompanitë

nuk janë adekuat pa modifikime• Asetet nën-tokësore zakonisht mbahen

përbrenda një *GIS

10

PMA si pjesë e procesit të biznesit Planifikimi i menaxhimit të aseteve

nuk duhet të jetë i komplikuar

− Nuk është “shkenca mbi raketat”− E thjeshtë, “njohuri e zakonshme” dhe

pragmatik− Sistematik− I integruar në aktivitet e përditshme− Nuk ka nevojë të jetë e kompjuterizuar

11

Rëndësia e matjes

Inventari & Performansa

Çështjet & Rreziqet

Analizat & Konkluzionet

Strategjia & Plani

Të Dhënat

INFORMIMI

DITURIA

MENÇURIA

12

Matja

Pasi që matja është baza e të gjitha proceseve të biznesit, ajo duhet të jetë:

− Relevante− E saktë − E azhurnuar− Transparente për auditim

Inventory & Performance

Issues & Risks

Analysis & Conclusions

Strategy & Plan

DATA

INFORMATION

KNOWLEDGE

WISDOM

Inventory & Performance

Issues & Risks

Analysis & Conclusions

Strategy & Plan

DATA

INFORMATION

KNOWLEDGE

WISDOM

DATA

INFORMATION

KNOWLEDGE

WISDOM

13

Shembuj të matjes së performansësKonsumatorët:• Numri i tyre në secilën zonë (hulumtimi)Shërbimi i konsumatorëve:• Shtypja e dobët (kyçje për vit)• Ndërprerje në furnizim > 3orë (të pa-

planifikuara)Performansa e aseteve:• “Shërbyeshmëria” e aseteve mbi-tokësore

(kategozirimi nga 1 deri 25)• Numrat e dështimeve të gypave

kryesor/km/yr

14

Aseti “Shërbyeshmëri” 1

“Shërbyeshmëria”:

“Aftësia e një sistemi të aseteve që të sjellë një nivel të referuar shërbimi ndaj konsumatorëve dhe ambientit si tani ashtu edhe në të ardhmen”.

(Definicioni zyrtar i rregullatorit në MB)

Gjendja :•Integriteti•Siguria•Qëndrueshmëria

Performansa:•Aftësia•BesueshmëriaX

“Shërbyeshmëria”

Nuk është e njëjtë me vlerën e amortizuar

15

Kategorizimi sipas gjendjes – Qasja e përgjithshme

1. Pa prishje dhe dëmtime të papërfillshme2. Prishje të vogla dhe/apo keqësime të vërejtura,

asnjëra prej të cilave nuk ndikon në performansë3. Prishje dhe keqësime të vërejtura por që nuk

ndikojnë në performansë në masë të rëndësishme as aktualisht e as në afat të shkurtër

4. Prishje të rëndësishme të vërejtura apo që janë duke u zhvilluar që më se sigurt do të kenë ndikim në performansën në afatin e shkurtë (kërkojnë riparime/ndërrime)

5. Gjendje kritike që pengon performansën e kërkuar apo nuk janë në gjendje shërbimi (kërkon ndërrim të menjëhershëm)

16

Kategorizimi sipas performansës – Qasja e përgjithshme

1. Të specifikuara dhe të dizajnuara sipas standardeve moderne, plotësisht në gjendje që të furnizojnë me shërbime të kërkuara pa probleme sa I përket besueshmërisë

2. Të dizajnuara sipas standardeve të vjetra dhe/apo që tregojnë probleme të vogla besueshmërisë por që ofrojnë shërbimin e kërkuar

3. Gabime në dizajn dhe efikasitet të operimit që nuk e pengojnë operimin normal

4. Tregojnë probleme të aftësise apo besueshmërisë të cilat ndikojnë në operim normal

5. Nuk arrijnë të përmbushin kërkesat e aftësisë apo qëndrueshmërisë që e bëjnë asetin të jetë i pa-aftë të ofrojë shërbimin e kërkuar

17

Kategorizimi sipas “shërbyeshmërisë” – Qasja e përgjithshme

2520151055

201612844

15129633

1086422

543211

54321

Gjendja

Perform

ansa

18

Shkalla 1 e shërbyeshmërisë

19


20


21

Shkalla 5 e shërbyeshmërisë - Strukturat

22

Informimi menaxherial

Matja• E “shërbyeshmërisë” së aseteve;• e shërbimit për konsumatorë dhe• Matja e kostoveAnaliza• E trendeve dhe• Performansa ndaj caqeve të brendshmeMenaxhimi• Veprime të bazuara në matje dhe analizë

23

Informimi menaxherial

GIS MENAXHIMI I PUNëVE

SHëRBIMI iKONSUMATORËVE KONTABILITETI

PlanifikimiI menaxhimit

të aseteve

Kontaktet &

ankesat

Shënimet mbi asete,

performansa dhe

analiza

Loka

cion

et,

shty

pja,

ndër

prer

jet

Shënimet mbi operimim dhe mirëmbajten

Shë

nim

et m

bi

oper

imim

dhe

mirë

mba

jten

Kostot e njësisë

24

Shembulli 1 “Kostot gjatë tërë jetës”

• Përdoret kur krahasohen opcionet e investimit

• Siguron që implikimet e OPEX-it të zgjedhjeve të CAPEX-it janë marrur parasysh siç duhet− Shembull: Fabrika e trajtimit të ujit në

Skenderaj

25

“Kostot gjatë tërë jetës”

Kostoja e plotë e pronësisë gjatë jetës së asetit (zakonishe e shprehur si vlera të tashme neto):

Kapitali Operimi Koha jashtëpërdorimitMirëmbajtja Largimi/

Eliminimi

Që përfshin:

SpecifikacionetDizajnin

InstaliminPranimin teknik

Pranimin

Që përfshin:

PunënMaterialetEnergjinëShërbimet

Që përfshin:

PunënMaterialetRiparimet

Që përfshin:

HumbjetKostot eZëvendësimitTë përkohshëm

Që përfshin:

Vlera e mbeturinësminusVlera eliminimit/largimit

+ + + +

26

Shembull 2 – Justifikimi

Skemat e ripërtëritjes së gypave kryesor të ujit

• Aplikimi praktik I principeve të PMA• Jep justifikim transparent për

projekte• Lehtëson klasifikimin sipas

rëndësisë

Aplikimi I politikave për ripërtëritjen e gypave kryesor të ujit

Mbledjha e shënimeve mbi prishjet

Alokimi i prishjeve në gypat kryesor

Kalkulimi i shkallës së prishjeve

për gyp kryesor

Alokimi I konsumatorëve në gypa kryesor

Mbledhja e shënimeve

mbi konsumatorë

Mbledhja e shënimeve mbi koston

Kalkulimi I normës së njësisë (€/m)

Kalkulimi I ndikimit

(Prishje* konsumatorë/vit)

Kalkulimi I kostos kuruese për çdo gyp kryesor

Kategorizo gypat kryesor sipas€/(Prishje*konsumatorë/vit)

Skemat e justifikuara ngaPërmirësimi I shërbimeve

Dhe vlera për të holla

G I S Kontabiliteti

Plani I Biznesit

A M P

27

28

Aspektet e Menaxhimit të aseteve

Përmbledhje

1. Objektiv kryesore është shërbimi I konsumatorëve

2. Pse kemi nevojë ti menaxhojmë asetet në mënyrë formale që të arrijmë këtë

3. Pse matja është aq me rëndësi4. “Shërbyeshmëria” si mjeti për

përzgjedhjen e aseteve për ndërrim5. Shembuj si principet PMA mund të

aplikohen në praktikë

29

Break

30

Menaxhimi i aseteve dhe planet e biznesit

Përmbajtja:

1. PMA në kuadër të procesit të biznesit2. Planet e biznesit3. Raportimi rregullator

31

PMA si pjesë e procesit të biznesit

Planifikimi i menaxhimit të aseteve nuk duhet të jetë i komplikuar

− Nuk është “shkenca mbi raketat”− E thjeshtë, “njohuri e zakonshme” dhe

pragmatik− Sistematik− E integruar në aktivitet e përditshme− Nuk ka nevojë të jetë e kompjuterizuar

32

Elementet kyçe të PMA-së

Planifikimi i menaxhimit të aseteve

Planet e biznesit

ObligimetKërkesat & Standardet

Standardet e shërbimit të konsumatorëve

RreziqetPlanifikimi strategjik

Vlerësimi i rreziqeve

Nryshimi i klimës

AsetetInventari

Vlera e aseteve (RCV)

Shënimet mbi aktivitete & kosto


Përkrahja financiareSubvencionet qeveritare

Financimi nga donatorët

Kreditë komerciale

33


Asset Management Planning

Business Plans

ObligationsRequirements & Standards

Customer Service Standards

RisksStrategic Planning

Risk Assessment

Climate Change

AsetetInventari

Vlera e aseteve (RCV)

Shënimet mbi aktivitete dhe kosto


Financial SupportGovernment Subsidies

Donor Funding

Commercial Loans

34

Asetet

• Inventari: Baza e të gjithave− Nëntokë nëpërmes GIS− Mbitokë përmes sistemit të menaxhimit të punëve− Inventarët ekzistues nuk i përshtatet këtij qëllimi

• Shënimet mbi vlerën, aktivitetet dhe kostot të shënohen në pjesët e inventarit

• “Shërbyeshmëria” në nivel e komponenteve është koncept kyç për PMA (jo vlera e amortizuar)

35



Business Plans

ObligimetKërkesat & Standardet

Standardet e shërbimit të konsumatorëve


Risk Assessment

Climate Change

AssetsInventory

Asset Value (RCV)

Activity & Cost Data

“Serviceability”


Donor Funding

Commercial Loans

36

Obligimet

Politikat dhe direktivat qeveritareNevojat e ZRRUM-it :• Interpretimi i politikave dhe direktivave

qeveritareCaqet e shërbimit të konsumatorëve:• Me rëndësi të madhe për procesin• Të demonstrohet përmirësimiCaqet operative:• Të ndërlidhura ngushtë me obligime

37



Business Plans



RreziqetPlanifikimi strategjik

Vlerësimi I rrezikut

Ndryshimi I klimës

AssetsInventory

Asset Value (RCV)




Donor Funding

Commercial Loans

38

Rreziqet

Planifikimi strategjik• Merr parasysh rreziqet e tashme dhe të

ardhme • Parasheh performansën dhe shërbimin

gjatë periudhës së planifikuar• Shtrihet përpara së paku 5 vite• Përfshinë:

− Ndryshimet në klimë;− Balansën në mes të furnizimit / kërkesës etj.

39

Key elements of AMP


Business Plans




Risk Assessment

Climate Change

AssetsInventory

Asset Value (RCV)



Përkrahja financiareSubvecione qeveritare

Financimi nga donatorët

Kreditë komerciale

40

Përkrahja financiare• Justifikim racional për projektin kërkohet gjithnjë e më

shumë nga qeveria, donatorët dhe bankat në mënyrë që të sigurohet financimi.

• Matja e përformansës e ndërlidhur me përmirësime të demonstrushme në shërbimin e konsumatorëve do të jenë shtytësit kyç për propozime të suksesshme

− Lidhjet ndërmjet investimeve dhe përmirësimeve në shërbime do ta përmirësojnë aplikimet për grante dhe kredi

− Kërkesat për kredi në të ardhmen drejtuar bankave si është aplikacioni I tashëm I EBRD-së (BERZH) do të kërkojnë justifikime të projektit gjë që PMA mund të siguroj

41

Key elements of AMP


Planet e biznesit




Risk Assessment

Climate Change

AssetsInventory

Asset Value (RCV)




Donor Funding

Commercial Loans

42

Planet e biznesit• Kërkohen nga çdo Bord I Drejtojrëve të kompanisë që të

autorizohet strategjia dhe shpenzimet gjatë periudhës së planifikuar

• Tregon se si kompanitë propozojnë ti përmbushin obligimet e tyre dhe të lehtësohnë rreziqet në mënyrë të qëndrueshme financiare

• Siguron parashikime të performansës së matshme dhe përfitimet gjatë periudhës së planifikuar

• Përdoren nga Rregullatori (ZRRUM) që të mundësohet caktimi I tarifave

− Në të ardhme ZRRUM-I do të lëshoj udhëzime mbi formatin dhe përmbajtjen që të sigurohet njëtrajtësi nga të gjitha kompanitë

− Qartësia dhe transparenca janë me rëndësi

• Siguron një bazë për raportime vjetore dhe monitorim të performansës

43

Pasqyra e Planit të BiznesitDeklarata e strategjisë

Ndikimi në faturat mesatare

Zotimet mbi shërbime

Shtytësit kyç për ndryshimet e tarifave

Përmbledhja e nevojave shpenzuese

44

“Planet monitoruese”Pasi të jenë përcaktuar tarifat:• Kompanitë mund të krijojnë “plane monitoruese“ të cilat

deklarojnë përmirësimin e shërbimeve të cilat do të rrjedhin nga investimi− Deklaratat e investimeve (çka dhe kur)

− Deklaratat e përmirësimit të shërbimeve

• Kjo lejon konsumatorët dhe ZRRUM-in ta monitorojnë përparimin në krahasim me zotimet nga plani i biznesit

• Nëse këto nuk përmbushën atëherë Rregullatori mund të sigurojë që konsumatorëve tu kthehen të hollat e tyre përmes procesit të ri të shqyrtimit të tarifave

45

Shembull I planit të monitorimitParashikimet e shërbimit

Shtijet&Parashikimet për furnizim/kërkesë

Shërbyeshmëria e aseteve

Të dalurat e definuara

46

Raportimi rregullator

Performansa e aseteve• Mat performansën kundrejt obligimeve• Identifikon trendet përgjatë kohës• Përkrah kërkesat tarifore• Demonstron benefitet për konsumatorët

− Ngrit gatishmërinë për pagesë

Siguron një mënyrë të demonstrimit të një niveli adekuat të mirëmbajtjes së kapitalit të investuar

• Kompanitë i ofrojnë raporte vjetore Rregullatorit mbi performansën

47

Raportet e performansës të ZRRUM-it• ZRRUM nxjerrë raport çdo vit• I njëjti është bërë publik gjatë dy viteve të fundit• Shtojcat e sugjeruara:

− “Shërbyeshmëria” e aseteve nën-tokësore (prishjet)− “Shërbyeshmëria” e aseteve mbi-tokësore (% sipas

kategozimit)− Numri I konsumatorëve që I nënshtrohen shtypjes së ulët

apo shërbimit më të ulët se të vazhdueshëm− Prezantimi i kategorizimit të besueshmërisë për shënime

48

Shmebull – Tabela e raportit vjetor të kompanisë

Shtypja nën standard

Ndërprerjet

49

Raportimi mbi “shërbyeshmërinë” e gypave kryesorë

Tendring Hundred Water Services - Water Main Serviceability

0

20

40

60

80

100

120

140

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Reporting Year

Bur

sts/

1,00

0km

/yr

DUKE U KEQëSUAR

DUKE U PëRMIRëSUAR

NORMA E RAPORTUAR E

PRISHJEVE

PJESA E EPëRME E SPEKTRIT STABIL

PJESA E POSHTME E SPEKTRIT STABIL

50

Informatat publike June Return 2007 Public Domain Folkestone Boards Overview, Table A Water Service - Key Outputs and Service Delivery

Description Units 2002-03 2003-04 2004-05 2005-06 2006-07

SERVICE AND PERFORMANCE

1 DG2 Percentage of properties receiving low water pressure % 0.02 0.01 0.01 0.01 0.00 2 DG3 Overall performance score nr 0.00 0.00 0.14 0.00 0.11 3 DG4 % population - hosepipe restrictions % 0.0 0.0 0.0 0.0 100.0 4 DG4 % population - drought orders % 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 5 DG6 Percentage dealt with within 5 working days % 100.0 100.0 100.0 98.8 96.0 6 DG7 Percentage dealt with within 10 working days % 100.0 100.0 100.0 98.5 100.0 7 DG8 bills for metered customers - performance % 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 8 DG9 percentage of calls abandoned % 1.6 1.9 1.9 1.8 1.8 9 DG9 percentage of calls receiving the engaged tone % 0.5 0.6 0.5 0.9 0.0

10 Text 0.00 11 Text 0.00 DRINKING WATER QUALITY OUTPUTS

12 Percentage mean zonal compliance with drinking water regulations % 99.95 99.95 13 Percentage mean zonal compliance with PCV for iron at the tap % 100.00 97.92 14 Water treatment works improvements nr 0.00 0.00 15 Distribution mains renovated for quality km 0.70 0.00 16 Distribution mains cleaned for quality km 0.00 0.00 ENVIRONMENTAL WATER OUTPUTS

17 Environmental impact - number of investigations nr 0 0 18 Environmental impact - number of options appraisals nr 0 0 19 Other environmental improvements nr 0 0 SERVICEABILITY

20 Mains bursts per 1000km nr 110 126 103 80 70 21 Water treatment work coliform non-compliance % 0.00 0.06 0.00 0.06 0.06 22 Water infrastructure band STABLE STABLE STABLE IMPROV'G IMPROV'G 23 Water non-infrastructure band STABLE STABLE STABLE STABLE STABLE DEFINED OUTPUTS FOR MAINTAINING BASE SERVICES

24 Water infrastructure (1) Text None 25 Water infrastructure (2) Text None 26 Water non infrastructure (1) Text None 27 Water non infrastructure (2) Text None

PERFORMANSA E SHëRBIMIT Të KONSUMATORëVE

PERFORMANSA E KUALITETIT Të UJIT

PERFORMANSA E ASETEVE

51

PMA dhe planet e biznesit

Përmbledhje:• Planifikimi i menaxhimit të aseteve është i

thjeshtë• Kemi ekzaminuar elemente të PMA-së përbrenda

procesit të planifikimit të biznesit• Planet e biznesit janë të nevojshme njësoj si për

kompanitë dhe për ZRRUM-in• Planet e biznesit sigurojnë bazë për raportim

dhe demonstrim të benefiteve për konsumatorët• Raportimi vjetor duhet të identifikojë

performansën e aseteve si dhe trendet e shërbimit të konsumatorëve

52

Hapat e ardhshëm për kompanitë

• Të krijojnë Inventar të përdorshëm të aseteve (të bazuar në dokumentet e korporatizimit), të azhurnohen të gjitha shënimet nga viti 2006 deri tashti (2008) dhe të vazhdojnë të azhurnohen edhe mëtutje.

• Të kompletohet databaza e konsumatorëve dhe të përfshihen të gjithë konsumatorët e ri në regjistrat e faturimit dhe në raportet mujore OFCR

• Të ndërmerren matje më të sakta dhe më të detajizuara të performansës

• Të raportohen shpenzimet kapitale aktuale dhe të arriturat aktuale të implementimit në krahasim me të dhënat e planifikuara në aplikacionet tarifore

• Prioritizimi i planeve të mirëmbajtjes kapitale në të ardhmen duke përdorur qasjen e bazuar në shërbyeshmëri/rrezik.

• Prioritizimi i planeve për zgjerimet kapitale në të ardhmen duke u bazuar në caqet e politikave/zhvillimit

53

Hapat e ardhshëm për ZRRUM-in

• Të azhurnohet OFCR që të jetë më i përputhshëm me regjimin e ri tarifor duke përfshirë indikatorë shtesë p.sh. raportimin mujor të normës së prishjeve të gypave kryesor (shpërthime/km/vit)

• Të rritet fokusi ndaj konsumatorve duke shprehur matjet si numër të konsumatorëve të të cilët ka pasur ndikim ku është e mundshme (p.sh. kontinuiteti i furnizimit)

• Hartimi i udhëzimeve për raportet vjetore të kompanive duke përfshirë:

− Monitorimi aktual në krahasim me kërkesat tarifore për shpenzime kapitale dhe kostot operative përmes raporteve vjetore nga kompanitë

• Përgatitja e udhëzimeve për sistemin rregullator të kontabilitetit për kompanitë

• Përgatitja e kërkesave për përmbajtjen e planit të biznesit për kompanitë e ujit që të përkrahen aplikimet tarifore në të ardhmen

54

Fund

FALEMINDERIT Që NA DEGJUAT

55

Raporti vjetor i aseteve

56

Raporti vjetor i bilancit të ujit

Punëtoria numër 9 Hyrje në planifikimin e menaxhimit të aseteve John Champion

Documents

Transcript of Punëtoria numër 9 Hyrje në planifikimin e menaxhimit të aseteve John Champion