Programi mësimor - MASHT · − Mundësi të përshtatshme për të nxënë, pavarësisht nga...

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë

Programi mësimor ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2008

Arkitekturë Niveli I dhe II

Kosovë, 2008

UDHEZIMI ADMINISTRATIV

ZBATIMI I PLANIT DHE PROGRAMIT PËR ARSIMIN PROFESIONAL

FUSHA: ARKITEKTURË PËR NIVELIN E PARË (KL.X, XI) NUMËR:30/2008 Datë: 19. 08. 2008 Në bazë të Kapitullit VI, neneve 93 (4) dhe 97 (2) të Kushtetutës së Republikës së Kosovës, nenit 6.1 paragrafi (d) të Ligjit mbi Arsimin Fillor dhe të Mesëm në Kosovë, nenit 6, 8, 11 të Ligjit mbi Arsimin dhe aftësimin profesional, si dhe nenit 25 paragrafit 7 të Rregullores së Punës të Qeverisë së Kosovës nr. 1/2007, Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë nxjerr këtë Udhëzim administrativ (më tutje UA): Neni 1 Qëllimi Qëllimi i këtij udhëzimi është zbatimi i planit dhe programit mësimor për shkollat profesionale, nivelin e parë (kl.X, XI).

Neni 2 Planprogrami Plani dhe programi i ri për nivelin e parë (kl.X, XI) fusha: Arkitekturë, i është bashkangjitur kë-tij Udhëzimi administrativ. Neni 3 Zbatueshmëria Me zbatimin e planit dhe programit të nivelit të parë, zëvendësohen planet dhe programet e deritashme të kl.X,XI. Neni 4 Hyrja në fuqi Ky udhëzim administrativ hyn në fuqi me fillimin e vitit shkollor 2008/2009

PËRMBAJTJA I. Parathënie II. Korniza e programit mësimor profesional për profilin “Arkitekturë”, Niveli I dhe II. III. Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve të praktikave

profesionale për Nivelin I a) Programet e lëndëve profesionale, kl. 10. 1. Vizatim i lirë 2. Konstruksionet ndërtimore 3. Gjeometri dhe perspektivë 4. Kompozicionet arkitektonike 5. Materialet ndërtimore b) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 10. 1. Përgatitja e llaçit 2. Muratimi i mureve me tulla dhe blloqe 3. Muratimi i mureve ndarëse 4. Punimi i themeleve c) Programet e lëndëve profesionale, kl. 11. 1. Vizatimi i lirë 2. Konstruksionet ndërtimore 3. Gjeometri dhe perspektivë 4. Elementet e projektimit I 5. Mekanika teknike 6. CAD – Disenjimi me anë të kompjuterit d) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 11. 1. Vizatimi teknik i elementeve të objekteve me vlerë arkitektonike 2. Punimi i një projekti të thjeshtë me CAD 2d

IV. Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale për Nivelin II. a) Programet e lëndëve profesionale, kl. 12. 1. Vizatimi i lirë 2. Konstruksionet ndërtimore 3. CAD 4. Konstruksionet e drurit dhe çelikut 5. Elementet e projektimit II 6. Hortikultura

b) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 12. 1. Punimi i shkallëve 2. Konstruktimi i kulmeve të pjerrta 3. Punime të enterierit dhe eksterierit – punët finale 4. Inçizimi i një objekti me rëndësi arkitektonike me CAD 2d dhe 3d

V. Literatura e rekomanduar

I. PARATHENIE

Shoqëritë bashkëkohore arsimin e konsiderojnë ndër pasuritë më të rëndësishme të njerëzimit dhe përpiqen të gjurmojnë potencialin e tij të plotë, në mënyrë që t’u ndihmojnë njerëzve të ballafaqohen me sfidat e botës së sotme.

Pas një krize të gjatë, shoqëria kosovare sot ballafaqohet me një sfidë të re për t’iu bashkangjitur rrjedhave aktuale të zhvillimit ndërkombëtar. Në sferën e arsimit, reforma e planprogramit është një reagim ndaj zhvillimeve të reja në shoqërinë kosovare. Procesi i reformës së planprogramit synon rritjen e cilësisë së arsimit dhe barazisë në gëzimin e dobive që ofron ai për të gjithë nxënësit dhe inkuadrimin e sistemit të arsimit në rrjedhat aktuale që kanë të bëjnë me reformat e arsimit në sistemet tjera të përparuara. Nevojat e përhershme për ristrukturimin e shkollimit dhe për ripërkufizimin e qëllimeve dhe objektivave të tij, lidhen me ndryshimet që shfaqen në shoqëri, ekonomi, politikë, shkencë e teknologji.

Që nga fillimi i veprimtarisë në Kosovë, Ministria e Arsimit e Shkencës dhe e Teknologjisë (MASHT) reformën e vet e ka mbështetur në dy shtylla: (a) përfshirja e ekspertëve, specialistëve dhe konsulentëve vendorë për zhvillimin e strukturave të reja, dhe (b) angazhimin e agjencive ndërkombëtare e vendore, të cilat ndihmojnë Ministrinë në sajimin dhe zbatimin e programeve të reja në sistemin e ri të arsimit në Kosovë.

Në planprogramet për arsimin profesional të Kosovës gjerësia dhe thellësia e formimit të nxënësve shikohen si një proces integral që përmbledhë dimensionin e përgjithshëm të njeriut, dimensionin shoqëror të qytetarit dhe dimensionin profesional të punëtorit, të pajisur me dije, shprehi dhe vlera të shumëfishta. Nxënësit do të ndjekin lëndë të përgjithshme dhe profesionale. Në këtë mënyrë, MASHT synon të zhvillojë një kulturë të përgjithshme unike për të gjithë nxënësit që përfundojnë shkollat teknike e profesionale.

Programet e reja të lëndëve të përgjithshme, së bashku me ato të lëndëve e të praktikave të ndryshme profesionale, do të sigurojnë një formim bashkëkohor, sa i përket kulturës së përgjithshme dhe profesioneve të ndryshme, duke synuar të përgatisin brezin e ri si qytetarë të ardhshëm të një shoqërie kosovare të lirë e demokratike, të aftë për t’u ballafaquar me sfidat e zhvillimit kulturor e ekonomik dhe me kërkesat e tregut të punës në shkallë vendi, rajoni e më gjerë.

Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe Teknologjisë i fton të gjithë mësimdhënësit dhe drejtuesit e shkollave profesionale, specialistët, prindërit, nxënësit dhe të gjithë të interesuarit për zhvillimin e sistemit të Arsimit të Mesëm Profesional të Kosovës të japin ndihmesën e tyre për ngritjen e nivelit të këtyre shkollave në nivel të shkollave përkatëse evropiane e më gjerë, sa u përket parametrave e standardeve.

Shfrytëzojmë rastin ti falënderojmë të gjithë ata që me përkushtim të madh punuan në këtë dokument dhe donatorët që kanë ndihmuar dhe përkrahur procesin e zhvillimit të planprogramit deri në këtë fazë.

Korniza e programit mësimor profesional

ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2008


Korniza e programit mësimor profesional

Lëmi: Ndërtimtari Profili: Arkitekturë Niveli: I dhe II I. Njoftime të përgjithshme për shkollimin 1. Struktura e shkollimit Arsimimi në profilin mësimor “Arkitekturë” për nivelet I dhe II trajtohet në kuadrin e shkollimit të mesëm të lartë në Kosovë. – Niveli i parë i arsimimit profesional, me kohëzgjatje dy vite mësimore pas përfundimit të

arsimit të detyruar (kl. 10 dhe 11), i përgatit nxënësit për kompetencat fillestare (hyrëse) të punësimit në profesionin e arkitekturës. Jep një certifikatë të përgatitjes profesionale të nivelit të punonjësit të gjysmëkualifikuar (ndihmës) dhe mundëson kalimin në nivelin e dytë të arsimimit profesional.

– Niveli i dytë i arsimimit profesional, me kohëzgjatje një vit mësimor (kl. 12) pas përfundimit me sukses të nivelit të parë, i përgatit nxënësit për të fituar një kualifikim profesional që u mundëson atyre integrimin në tregun e punës për arkitekturë, si dhe vazhdimin e arsimimit në nivele më të larta. Jep një certifikatë të përgatitjes profesionale të nivelit të punonjësit të kualifikuar dhe mundëson kalimin në nivelin e tretë të arsimimit profesional (maturë) që lejon kalimin edhe në studimet universitare.

Ky dokument përmban dokumentet kurrikulare të profilit mësimor “Arkitekturë” për nivelet I dhe II, të strukturuara në lëndë mësimore (teorike) dhe module mësimore (praktike), në tri grupe kryesore: (i) grupi i lëndëve të përgjithshme, që synojnë formimin shkencor/humanitar të nxënësve për

të lehtësuar integrimin e tyre në shoqëri, si dhe vazhdimin e shkollimit të mëtejshëm. (ii) grupi i lëndëve teorike-profesionale, që synojnë konsolidimin te nxënësit, të koncepteve

shkencore, si dhe bëjnë njohjen e tyre me proceset teknike-teknologjike që lidhen me profesionin e teknikut të arkitekturës.

(iii) grupi i moduleve të praktikës profesionale, që synojnë përgatitjen e nxënësve me kompetencat praktike të nevojshme për t’u integruar me sukses në tregun e punës në sektorin e arkitekturës dhe ndërtimtarisë.

2. Qëllimet e përgjithshme të shkollimit Qëllimi kryesor i shkollimit (dynivelësh) për Arkitekturë është zhvillimi i personalitetit të nxënësve për t’u inkuadruar në një shoqëri demokratike si qytetarë aktivë e kompetentë, si dhe për t’u angazhuar me sukses në tregun e punës gjithnjë në ndryshim. Sfida të rëndësishme për arritjen e këtij qëllimi janë dhe zhvillimi te nxënësit i ndjenjës së vetëbesimit, kultivimi i vullnetit të lirë në marrjen e vendimeve, nxitja e ndjenjës së sipërmarrjes dhe e gatishmërisë për të nxënë gjatë gjithë jetës. Për të mundësuar zhvillimin individual të nxënësve nga pikëpamja emocionale, intelektuale dhe profesionale, është e nevojshme që shkolla profesionale t’u krijojë atyre:

− Mundësi të përshtatshme për të nxënë, pavarësisht nga gjinia, raca, etniteti dhe aftësitë fizike e mendore;

− Lehtësi për të kuptuar mjedisin shoqëror dhe ekonomik, lokal, kombëtar dhe rajonal, si dhe për të qenë të vetëdijshëm për rolin që mund të luajnë në shoqëri;

− Mbështetje për të zhvilluar ndjenjën e sipërmarrjes dhe të disiplinës, kureshtjen intelektuale dhe vlerat morale;

− Kushte për t’u zhvilluar psikologjikisht dhe fizikisht, për të përballuar vështirësitë që do të ndeshin gjatë veprimtarive të ardhshme jetësore dhe profesionale;

− Mundësi për të zhvilluar kompetencat profesionale, të bazuara në njohuritë, shprehitë dhe qëndrimet/vlerat, të mjaftueshme për të lehtësuar punësimin dhe përparimin drejt arsimit dhe aftësimit profesional të mëtejshëm;

− Mbështetje për të çmuar me realizëm vlerat dhe potencialin e tyre, për tu orientuar drejt në drejtimet e karrierës profesionale të ardhëshme dhe për të marrë përgjegjësi në procesin e zhvillimit të tyre të vazhdueshëm personal dhe profesional;

− Mbështetje për të zhvilluar format e bashkëpunimit dhe të besimit të ndërsjellë nëpërmjet përvojës së punës praktike;

− Mundësi për t’u njohur me zhvillimet perspektive të profesionit të tyre, të para këto në kontekstet e integrimit rajonal dhe europian;

− Kushte për t’u njohur me teknologjitë dhe proceset teknologjike aktuale e të perspektivës, në sektorin e arkitekturës dhe ndërtimtarisë;

− Kushte për të njohur dhe për të zbatuar rregullat e mbrojtjes në punë e të ruajtjes së mjedisit, në përputhje me standardet ndërkombëtare.

3. Grupi të cilit i drejtohet shkollimi Shkollimin për “Arkitekturë”, niveli I dhe II, mund ta ndjekin të gjithë të rinjtë dhe të rejat të cilët kanë përfunduar me sukses arsimin e detyruar nëntëvjeçar, janë në moshë deri 24 vjeç dhe zotërojnë aftësi shëndetësore (fizike e mendore) të mjaftueshme për të kryer këto nivele shkollimi. Në raste të veçanta, kur kërkesat e nxënësve për të ndjekur këtë shkollim janë më të larta se sa mundësitë reale të shkollave profesionale të veçanta, Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT) përgatit udhëzime me kritere të posaçme pranimi në këto shkolla. 4. Mundësitë e shkollimit të mëtejshëm Përfundimi me sukses i shkollimit për profilin mësimor “Arkitekturë” në nivelin I, u lejon nxënësve vazhdimin e shkollimit në nivelin II të këtij profili. Përfundimi me sukses i shkollimit për profilin mësimor “Arkitekturë”, niveli II, u lejon nxënësve vazhdimin e shkollimit në shkallën III (të punonjësit me shkathtësi të larta) në të njëjtin profil mësimor, për të fituar diplomën e maturës, me të drejtë kalimi në shkollimin e lartë universitar. 5. Mundësitë e punësimit Shkollimi për “Arkitekturë”, niveli I dhe II, u referohet punëve në ndërmarrjet që merren me ofrimin e punimeve të ndërtimit, zdrukthtarisë, agjustarisë, hortikulturës (lulishteve), enteriereve,

apo punëve në muze dhe galeri arti, apo në byro projektuese në sektorin e ndërtimtarisë, që janë aktuale dhe shihen me përparësi për të ardhmen në tregun e Kosovës. Nisur nga kjo nxënësi për Arkitekturë i nivelit I dhe II mund të punësohet në ndërmarrje (firma, kompani) që japin shërbime që kanë të bëjnë me projektimin e ndërtesave, mobiljeve, lulishteve si dhe ndërtimin e objekteve të ndryshme. Me kualifikime të mëtejshme dhe pas një përvoje pune të konsiderueshme, ai mund të krijojë një biznes të vetin në këtë sektor dhe të punësojë të tjerë. II. Kompetencat e fituara nga nxënësit në përfundim të shkollimit Kompetencat e përgjithshme Ndjekja e shkollimit në profilin mësimor “Arkitekturë”, niveli I, do të zhvillojë te nxënësit një tërësi kompetencash të përgjithshme, të cilat do t’i shërbejnë atij për përvetësimin me efektivitet të programit mësimor, zhvillimin në nivelin e kërkuar të kompetencave profesionale dhe integrimin e mëtejshëm në shoqëri dhe në tregun e punës gjithnjë në ndryshim. Këto kompetenca të përgjithshme do të zhvillohen në një nivel më të lartë gjatë kryerjes së shkollimit për “Arkitekturë”, niveli II. Kështu, nxënësi do të jetë i aftë: − Të komunikojë në mënyrë korrekte, me shkrim dhe me gojë, për të shprehur mendimet e

ndjenjat e tij dhe për të argumentuar opinionet për çështje të ndryshme. − Të përdorë burime dhe teknika të ndryshme (përfshirë dhe ato të kompjuterizuara) të

mbledhjes dhe të shfrytëzimit të informacioneve të nevojshme për zhvillimin e tij personal dhe profesional.

− Të angazhohet fizikisht, mendërisht dhe emocionalisht në zgjidhjen e situatave të ndryshme problemore që do të ndeshë në kontekstin profesional, personal dhe shoqëror.

− Të manifestojë qasje të një kritike konstruktive ndaj zhvillimeve profesionale, personale dhe shoqërore.

− Të nxitë potencialin e tij të brendshëm për kërkim të vazhdueshëm në drejtim të zgjidhjeve të reja, më efektive dhe më efiçiente.

− Të respektojë rregullat dhe parimet e një bashkëjetese demokratike në kontekstin e integrimeve lokale, rajonale dhe globale.

− Të manifestojë guxim dhe iniciativë në marrjen e përgjegjësisë për të ardhmen e tij. − Të tregojë vetëkontroll në ushtrimin e veprimtarive të tij në kontekstin e pavarësisë në

vendimmarrje. − Të organizojë drejt procesin e të nxënit të tij dhe të shfaqë gatishmërinë e vullnetin për një të

nxënë që zgjat gjithë jetën. − Të respektojë parimet e punës në grup dhe të bashkëpunojë aktivisht në arritjen e objektivave

të pranuara. − Të bëjë vlerësime dhe vetëvlerësime nisur nga kritere të drejta, si bazë për të përmirësuar

dhe çuar më tej arritjet. − Të hulumtojë vetveten dhe rrugët e mundëshme të karrierës profesionale për të bërë zgjedhje

të përshtatëshme të veprimtarive profesionale të ardhëshme. Kompetencat profesionale Me përfundimin e suksesshëm të shkollimit dyvjeçar në profilin “Arkitekturë”, niveli I, nxënësi do të jetë i aftë të ushtrojë kompetencat profesionale si më poshtë:

– Përgatit vendin e punës. – Përzgjedh veglat, pajisjet dhe materialet e duhura për punë. – Përdor dhe mirëmban veglat dhe pajisjet e punës. – Zbaton standardet e ndërtimit gjatë kryerjes së punimeve. – Zbaton rregullat e mbrojtjes në punë e të ruajtjes së mjedisit. – Lexon dhe interpreton skema të thjeshta dhe dokumentacionin teknik të objekteve të thjeshta

ndërtimore dhe arkitektonike. – Inqizon (mat) elemente të objekteve të thjeshta. – Përgatit llaçin. – Bën muratimin e mureve me materiale dhe dimensione të ndryshme. – Bën muratimin e mureve ndarëse. – Bën punimin e themeleve. – Bën vizatimin teknik të elementeve të thjeshta të objekteve me vlerë arkitektonike. – Bën vizatimin teknik me CAD 2d nga një vizatim i thjeshtë më parë i realizuar me dorë të

lirë. – Përcjell zhvillimet e arkitekturës, artit, kulturës dhe teknologjisë në përgjithësi. – Zbaton rregullat për ruajtjen e vlerave të trashëguara. – Përdor në mënyrë të pavarur literaturën me qëllim të ngritjes profesionale. Me përfundimin e suksesshëm të shkollimit të mëtejshëm njëvjeçar në profilin mësimor “Arkitekturë”, niveli II, nxënësi do të rrisë në një shkallë më të lartë nivelin e kompetencave profesionale të fituara në nivelin I, si dhe do të aftësohet të ushtrojë kompetenca të tjera profesionale si më poshtë: – Lexon dhe interpreton detaje nga projekti. – Zbaton detaje ndërtimore nga projekti. – Bën punimin e shkallëve. – Bën konstruktimin e kulmeve të pjerrta. – Kryen punimet finale të enterierit dhe eksterierit. – Bën vizatimin teknik me CAD 2d dhe 3d nga një vizatim i thjeshtë më parë i realizuar me

dorë të lirë. – Mat dhe kontrollon punimet e thjeshta të ndërtimit. – Punon në mënyrë të pavarur për të zgjidhur probleme të natyrave të ndryshme që paraqiten

në momente (situata) të caktuara.

III. Plani mësimor për profilin mësimor “Arkitekturë”, Niveli I e II

Orët javore/vjetore dhe kreditet Niveli I Niveli II

Nr

Lëndët dhe modulet mësimore

Klasa 10 Klasa 11 Klasa 12 A. Lëndët e përgjithshme (Gjithësej) 16 13 15 1 Gjuhë shqipe dhe letërsi 3 (105) 3 (105) 3 (105) 2 Gjuhë angleze 2 (70) 2 (70) 2 (70)) 3 Matematikë 3 (105) 3 (105) 3 (105) 4 Teknologji e informacionit dhe komunikimit 2 (70) 2 (70) 2 (70) 5 Ekonomia dhe ndërmarrësia 1 (35) 1 (35) 1 (35) 6 Edukatë qytetare 1 (35) - - 7 Edukatë fizike 2 (70) 2 (70) 2 (70) 8 Fizikë 1 (35) - - 9 Kimi 1 (35) - -

10 Menaxhim i projekteve - - 2 (70) B. Lëndët profesionale (Gjithësej) 10 (350) 13 (455) 11 (385) 1 Vizatim i lirë 2 (70) 2 (70) 2 (70) 2 Konstruksionet ndërtimore 2 (70) 2 (70) 2 (70) 3 Gjeometri dhe perspektivë 2 (70) 2 (70) - 4 Kompozicionet arkitektonike 2 (70) - - 5 Materialet ndërtimore 2 (70) - - 6 Elementet e projektimit I - 3 (105) - 7 Mekanika teknike - 2 (70) - 8 CAD – Disenjimi me anë të kompjuterit - 2 (70) 2 (70) 9 Konstruksionet e drurit dhe çelikut - - 1 (35)

10 Elementet e projektimit II - - 3 (105) 11 Hortikultura - - 1 (35) C. Modulet e praktikës profesionale (Gjithësej) 6 (210) 6 (210) 6 (210) 1 Përgatitja e llaçit 9K (54) - - 2 Muratimi i mureve me tulla dhe blloqe 12K (72) - - 3 Muratimi i mureve ndarëse 6K (36) - - 4 Punimi i themeleve 8K (48) - - 5 Vizatimi teknik i elementeve të objekteve me

vlerë arkitektonike - 17K (102) -

6 Punimi i një projekti të thjeshtë me CAD 2d - 18K (108) - 7 Punimi i shkallëve - - 6K (36) 8 Konstruktimi i kulmeve të pjerrta - - 9K (54) 9 Punime të enterierit dhe eksterierit – punët finale - - 10K (60)

10 Inçizimi i një objekti me rëndësi arkitektonike me CAD 2d dhe 3d

- - 10K (60)

Gjithësej A+B+C 32 (1120) 32 (1120) 32 (1120)

IV. Udhëzime për zbatimin e Kornizës së programit mësimor profesional: Programet e hollësishme të lëndëve të përgjithshme parashtrohen në një dokument të veçantë të MASHT. Javët mësimore sipas klasave: – Klasa 10 – 35 javë; Klasa 11 – 35 javë (niveli I); – Klasa 12 – 35 javë (niveli II). Java mësimore (5 ditë mësimore) përmban 30 – 32 orë mësimore. Një orë mësimore ka 45 minuta. Si njësi e ngarkesës mësimore për praktikat mësimore profesionale do të përdoret krediti (K), i cili do të jetë i barasvlershëm me 6 orë mësimore (1 ditë praktikë mësimore). Rekomandohet që praktikat profesionale të realizohen ditore (6 orë në ditë), si më poshtë: Klasa 10: Praktikë – 1 ditë në javë dhe Teori – 4 ditë në javë Klasa 11: Praktikë – 1 ditë në javë dhe Teori – 4 ditë në javë Klasa 12: Praktikë – 1 ditë në javë dhe Teori – 4 ditë në javë Rekomandohet që modulet praktike për çdo vit mësimor, të realizohen në përputhje me radhën e paraqitur në planin mësimor. Shkollat profesionale, në varësi nga kushtet dhe situatat e veçanta në të cilat ndodhen, mund të bëjnë ndryshime të radhës së trajtimit të moduleve mësimore praktike, gjithnjë duke synuar të mos e dëmtojnë procesin e përvetësimit të tyre. Mbështetur në programet e detajuara të lëndëve profesionale, mësimdhënësit e lëndëve teorike profesionale bëjnë planifikimin e njësive mësimore përkatëse. Mbështetur në përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, mësimdhënësit e praktikave profesionale përgatisin plane më të detajuara, ku parashtrohen veprimtaritë praktike konkrete. Njëkohësisht, ata përgatisin instrumentet e vlerësimit për çdo rezultat mësimor të paraqitur në përshkruesit e moduleve. Vlerësimi përfundimtar i nxënësve, në mbarim të secilit prej të dy niveleve të përgatitjes në profilin “Teknik i arkitekturës”, do të organizohet në formë provimesh: Në Nivelin I: Provimi i integruar i përgatitjes praktike që organizohet nga shkolla profesionale. Në Nivelin II: (a) Provimi i integruar për lëndët e teorisë profesionale, që organizohet nga shkolla profesionale, dhe (b) Provimi i integruar për praktikën profesionale që organizohet nga shkolla profesionale. Rezultatet e provimeve do të pasqyrohen në certifikatat përkatëse të përfundimit të shkollimeve profesionale në të dy nivelet e përgatitjes. Modalitetet e procedurave të provimeve përfundimtare, kriteret e vlerësimit të nxënësve me nota dhe të përmbajtjes së certifikatave, përcaktohen me udhëzime të veçanta të MASHT. V. Udhëzime të përgjithshme didaktike Mësuesit e lëndëve teorike profesionale dhe të praktikave profesionale duhet të përzgjedhin dhe përdorin forma dhe metoda mësimdhënieje të tilla që të nxisin sa më shumë të nxënit aktiv të nxënësve dhe të çojnë në krijimin tek ata, të kompetencave sociale e profesionale, të plota dhe të qëndrueshme. E rëndësishme është që planifikimi i mësimdhënies të bazohet në një proces analize fillestare, i cili të marrë parasysh faktorë të tillë të rëndësishëm si, niveli i hyrjes së nxënësve, përmbajtja e hollësishme e lëndëve të teorisë profesionale dhe e moduleve të praktikave profesionale, shkalla e integrimit të tyre, objektivat konkretë që do të arrihen, mundësitë reale që ka shkolla për

realizimin e veprimtarive mësimore etj. Për këtë planifikim duhet një bashkëpunim i ngushtë i të gjithë personelit drejtues dhe mësimdhënës të shkollës. Elementi kyç për arritjen e suksesit në një proces të nxëni, është motivimi i nxënësve. Njohja e vazhdueshme e nxënësve me shkallën e përmbushjes së objektivave nga ana e tyre, përbën një mekanizëm të fuqishëm motivimi, i cili duhet të shihet me përparësi nga mësimdhnësit e lëndëve teorike dhe moduleve praktike. Një element tjetër që ndihmon suksesin është integrimi i teorisë me praktikën e profesionit. Parimi i “të nxënit duke bërë” duhet të gjejë vendin e duhur në procesin e të mësuarit në shkollën profesionale që përgatit nxënësit në profesionin e Arkitekturës. Mësimdhënësit duhet të përdorin metoda të tilla të të mësuarit që zhvillojnë jo vetëm njohuritë teorike, shkathtësitë dhe shprehitë praktike të nxënësve, por edhe qëndrimet e tyre ndaj jetës, punës dhe shoqërisë në përgjithësi. Puna në grup dhe Puna me projekte janë dy nga format bazë të organizimit të mësimit (teorik apo praktik) për të zhvilluar kompetencat kyçe, të nevojshme për zgjidhjen e problemeve që kanë të bëjnë me veprimtarinë profesionale, në veçanti, dhe veprimtarinë sociale të qytetarit të ardhshëm, në përgjithësi. Një parim tjetër që duhet respektuar nga mësuesit dhe instruktorët është fakti që të nxënët nuk ndodh vetëm në mjediset e shkollës, por edhe jashtë tyre. Dhënia e detyrave dhe puna kërkimore e pavarur e nxënësve ka një ndikim të dukshëm në formimin e tyre si profesionistë të ardhshëm. Format dhe metodat e të mësuarit janë të shumta e të shumëllojshme dhe mësimdhënësit, në konsultim të ngushtë me njëri-tjetrin, duhet të përzgjedhin ato që janë më të përshtatshme për kontekstin e tyre konkret. Të tilla janë: ligjërata tradicionale, demonstrimi, zgjidhja e problemit teorik, ushtrimi praktik, projektet praktike, veprimtaritë në grupe të vogla etj. Rekomandohet që në përmbajtjet teorike të përdoren kryesisht ligjërata, zgjidhja e problemit teorik dhe demonstrimi, kurse në zbatimin e moduleve praktike të përdoren kryesisht demonstrimi nga mësimdhënësi, praktika e mbikqyrur dhe praktika e pavarur e nxënësve. Projektet praktike, sidomos ato që integrojnë kompetenca të lidhura me shumë aspekte të profesionit, janë një metodë që rekomandohet sidomos në fazat përmbyllëse të shkollimit. Në kushtet e mungesës së mjediseve reale të punës, duhet të synohet krijimi i mjediseve të simuluara të punës. Për sa i përket vlerësimit të nxënësve, rekomandohet të përdoren metoda dhe instrumente vlerësimi që të nxisin përparimin e nxënësve, shmangin subjektivizmin në vlerësim dhe pasqyrojnë arritjet reale të tyre. Me rëndësi është vlerësimi i vazhdueshëm dhe ai përfundimtar, ku format dhe instrumentet e vlerësimit përzgjidhen apo hartohen nga vetë mësimdhënësit. Duhet të synohet vlerësimi i arritjeve i bazuar në kriteret, ku arritjet e nxënësit krahasohen me standardet e paracaktuara dhe të shmanget sa më shumë të jetë e mundur vlerësimi i bazuar në renditjen, ku nxënësit krahasohen me njëri-tjetrin. Format dhe instrumentet e vlerësimit që rekomandohen janë: pyetjet me gojë, pyetjet me shkrim, detyrat me shkrim,vëzhgimi i veprimtarisë së nxënësve, listat e kontrollit, projekte për vlerësim etj. Në veprimtaritë praktike, listat e kontrollit duhet të jenë instrumenti vlerësues që duhet të mbizotërojë. Mësimdhënësi përzgjedh ato që janë më të përshtatshme, duke marrë parasysh kushtet konkrete. Edhe gjatë provimeve përfundimtare në teori profesionale dhe praktikë profesionale, në përputhje me udhëzimet përkatëse të MASHT, duhet të mbizotërojë vlerësimi i kompetencave të punës së nxënësve, që testohen në situata pune reale ose të simuluara. Në përgjithësi, si për mësimdhënien, ashtu edhe për vlerësimin duhet të synohen forma e metoda që e vendosin nxënësin në qendër të veprimtarive mësimore dhe e shndërrojnë rolin e mësimdhënësit nga ligjërues (lektor) i thjeshtë, në një moderator, mbikëqyrës dhe vlerësues i veprimtarisë së nxënësve.

Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve profesionale

ARSIMI PROFESIONAL


Klasa 10

Programet e lëndëve profesionale

Programi i lëndës

“Vizatim i lirë” Lëmia: Ndërtimtari Profili: Arkitekturë Niveli: I Klasa: 10 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të, nxënësi duhet të: - shpjegojë rëndësinë e vizatimit me dorë të lirë në profesionin e arkitektit; - përshkruajë historinë e lindjes dhe zhvillimit të vizatimit me dorë të lirë; - dallojë llojet e vijave me dorë të lirë; - bëjë shkallëzimin me vija; - vizatojë trupat gjeometrik; - vizatojë elemente të mobilerisë; - vizatojë forma të lira; - vizatojë sipas modelit; - vizatojë forma dekorative; - formojë kompozicione me figura gjeometrike; - vizatojë objekte nga riprodhimet artistike; - shpjegojë fenomenin e hijes dhe dritës në arkitekturë; - vizatojë objekte të ndryshme me hije dhe dritë. II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/javë = 70 orë III. Programi i detajuar i lëndës Kapitulli 1: Hyrje 20 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë rëndësin themelore të vizatimit të lirë; - përshkruajë historin e zhvillimit të vizatimit në epoka të ndryshme; - shpjegojë rëndësin e perspektivës së vizatimit të lirë; - tregojë llojet e vijave;

- vizatojë forma me vija konstruktive; - bëjë shkallëzimin me vija dhe matjen. b) Temat e kapitullit - Rëndësia dhe historiku i shkurtër i vizatimit të lirë. - Perspektiva e vizatimit të lirë. - Metodat themelore të vizatimit të lirë. - Llojet e vijave. - Vizatimi i formës me vijën konstruktive. - Shkallëzimi me vija dhe matja. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - përdorë shpjegimin e ilustruar me shembuj nga historiku i zhvillimit të vizatimit të lirë; - bashkëbisedojë me nxënësit mbi historikun e zhvillimit të vizatimit të lirë; - demostrojë realizimin e vijave të llojeve të ndryshme; - vendosë nxënësit në situata praktike të vizatimit të vijave me dorë të lirë; - vlerësojë nxënësit nëpërmjet punimeve grafike dhe bashkëbisedimeve. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - mjetet e punës për vizatim si: bllok, lapsa të butë ose qymyr, gomë etj.; - punime të mëparshme të nxënësve; - punime (reale, në fotokopje, fotografi, transparente etj.) nga artistë të periudhave të

ndryshme. Kapitulli 2: Vizatimi i trupave gjeometrikë 16 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - vizatojë trupa të thjeshtë gjeometrikë si: cilindri, piramida, topi dhe forma të ngjashme; - vizatojë me hijësim trupat e thjeshtë gjeometrik. b) Temat e kapitullit - Vizatimi i cilindrit. - Vizatimi i piramidës. - Vizatimi i topit. - Vizatimi i formave të tjera të ngjashme. - Hijëzim i trupave të thjeshtë gjeometrik. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - përdorë shpjegimin e ilustruar me shembuj nga nxënësit e gjeneratave të mëparme ose nga

artistë të ndryshëm; - bashkëbisedojë me nxënësit mbi trupat gjeometrik; - vendosë nxënësit në situatë praktike të vizatimit të trupave të ndryshëm gjeometrik; - demonstroj hijëzimin duke përdorur modele të trupave gjeometrik;

- vlerësojë nxënësit bazuar në punën e tyre grafike dhe në të shprehurit gjatë bashkëbisedimeve.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - mjetet e punës për vizatim si: bllok, lapsa të butë ose qymyr, gomë etj.; - punime të mëparshme-makete të trupave gjeometrik të nxënësve; - punime (reale, në fotokopje, fotografi, transparente etj.) nga artistë të periudhave të

ndryshme. Kapitulli 3: Elementet e mobilerisë 14 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - vizatojë elemente të mobilerisë si : karigë, tavolinë, ulëse, dollapa e të ngjashme me të gjitha

këto. b) Tema e kapitullit - Vizatimi i karrigës. - Vizatimi i tavolinës. - Vizatimi i ulëseve. - Vizatimi i dollapeve. - Vizatimi i elementeve të tjera të ngjashme. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - përdorë elemente të mobilerisë ose makete të elementeve të mobilerisë; - demonstroj vizatimin e trupave gjeometrik në tabelë ose letër; - organizojë vizita salloneve të mobilerisë; - vëzhgojë punën praktike të ushtrimeve në klasë; - vlerësojë nxënësit me detyra kontrolli dhe me anë të punëve të pavarura. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - mjetet e punës për vizatim si: bllok, laps i butë, qymyr, gomë etj. - fotografi të elementeve të mobilerisë; - makete të mobileve; - katalogë me mobile të ndryshme; - punime (reale, në fotokopje, fotografi, transparente etj.) nga artistë të periudhave të

ndryshme. Kapitulli 4: Kompozicioni 20 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - vizatojë forma të lira dekorative; - vizatojë natyrë të qetë; - vizatojë sipas modelit;

- bëjë hijësimin e formës; - vizatojë forma dekorative – frize; - formojë kompozicione me figura gjeometrike-bëjë perceptim të hapësirës; - vizatojë objekte nga riprodhimet artistike; - shpjegojë fenomenin e hijes dhe dritës në arkitekturë. b) Temat e kapitullit - Vizatimi i formave të lira dekorative. - Natyrë e qetë. - Vizatim sipas modelit-hijësimi i formës. - Format dekorative – frizet. - Kompozicione me figura gjeometrike-perceptimi i hapësirës. - Vizatimi i objekteve nga riprodhimet artistike. - Fenomeni i hijes dhe dritës në arkitekturë. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - ilustrojë forma të lira dekorative me shembuj të ndryshëm; - demonstrojë forma të lira në tabelë ose letër; - vëzhgojë punën praktike të ushtrimeve në klasë; - demonstrojë vizatimin e natyrës së qetë; - demonstrojë vizatimin e modeleve-hijëzimin e tyre; - ilustrojë format dekorative – frizet me shembuj (punime të nxënësve, punime të veta

personale, fotografi, transparente, me kompjuter, etj.) ; - demonstrojë kompozicione me figura gjeometrike; - përdorë-shfrytëzojë riprodhime të ndryshme artistike; - demonstrojë në tabelë fenomenin e hijes dhe dritës në arkitekturë; - organizojë vizita objekteve me vlerë aristike; - organizojë vizita ekspozitave të ndryshme në galeri artistike . - vlerësojë nxënësit me detyra kontrolli dhe me anë të punëve të pavarura. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - mjetet e punës për vizatim si: bllok , laps i butë, qymyr, gomë etj.; - përdorimi i modeleve të ndryshme (punimeve të nxënësve – artistëve të ndryshëm); - vizita galerive artistike; - vizita objekteve me vlerë artistike.

Programi i lëndës

“Konstruksionet ndërtimore”

Lëmia: Ndërtimtari Profili: Arkitekturë, Ndërtimtar Niveli: I Klasa: 10 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të, nxënësi duhet të: - numërojë elementet e objektit; - emërtojë elementet e objektit sipas pozitës; - vizatojë elementet e objektit sipas pozitës; - tregojë llojet e mureve; - përshkruajë mënyrat e lidhjes së tullave dhe të blloqeve në kënde të ndryshme; - përshkruajë konstruksionin e mureve (nga betoni, nga guri, me pllaka rigjips, mure

montazhe); - përshkruajë format e krijimit të shtyllave nga materialet e ndryshme ndërtimore; - tregojë llojet e shtyllave; - përshkruajë formimin e shtyllave nga betoni, betoni i armuar, tullat, guri dhe druri; - dallojë llojet e themeleve; - përshkruajë themelet e veçuara nga betoni dhe betoni i armuar; - përshkruajë themelet shiritore; - përshkruajë themelet në formë të pllakës. II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/javë = 70 orë

III. Programi i detajuar i lëndës Kapitulli 1: Objektet ndërtimore si tërësi në hapësirë 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - numërojë elementet e objektit në përgjithësi; - dallojë elementet e konstruksionit; - shpjegojë renditjen e ndërtimit të konstruksionit; - shpjegojë elementet jokonstruktive – mbushëse në objekt; - emërtojë elementet e objektit sipas pozitës dhe sipas funksionit; - shenojë elementet e objektit sipas pozitës dhe sipas funksionit; - vizatojë elementet e objektit. b) Temat e kapitullit - Hyrje në konceptin e konstruksionit dhe të objektit.

- Elementet përbërëse të konstruksionit. - Elementet përbërëse të objektit. - Formësimi i konstruksionit. - Formësimi i objektit. - Objektet e banimit me lartësi P+2. - Llojet e objekteve në ndërtimtari. - Llojet e aktiviteteve ndërtimore. - Standardet e ndërtimit të objekteve. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë dallimet terminologjinë profesionale në mënyrë që nxënësi të formojë

koncept profesional për kuptimet; - përdorë fotografi të skeleteve të konstruksionit dhe të objekteve në përgjithësi; - iu përmbahet standardeve dhe termave profesionalë gjatë mësimit; - vlerësojë me gojë dhe me teste nxënësit në klasë; - japë detyra grafike shtëpie dhe detyra kontrolli; - organizojë vizita të objekteve gjatë ndërtimit. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - fotografi-sllajde të objekteve dhe të konstruksioneve; - projekte kryesore të objekteve; - katalogë për objekte të ndryshme. Kapitulli 2: Muret 25 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - dallojë llojet e mureve në kuptimin e llojeve të materialeve - dallojë llojet e mureve në kuptimin e vetë mureve; - tregojë llojet e mureve; - shpjegojë lidhjen e tullave në mure; - përshkruajë mënyrat e lidhjes së tullave në mure; - shpjegojë lidhjen e blloqeve në mure; - përshkruajë mënyrat e lidhjes së blloqeve në mure; - përshkruajë mënyrat e lidhjes së shtresave të mureve me tulla; - përshkruajë mënyrat e lidhjes së shtresave të mureve me blloqe; - tregojë për ndërhyrjet e mureve në kënde të ndryshme; - përshkruajë muret nga betoni; - përshkruajë muret e parapërgatitura nga betoni; - përshkruajë muret me pllaka gjipsi; - tregojë llojet e mureve nga guri; - përshkruajë muret nga guri. b) Temat e kapitullit - Llojet e mureve dhe ndarja e tyre.

- Mënyrat e lidhjes së tullave në mure. - Mënyrat e lidhjes së shtresave në muret me tulla. - Ndërhyrjet e mureve në kënde të ndryshme. - Mënyrat e lidhjes së blloqeve në mure. - Mënyrat e lidhjes së shtresave në muret me blloqe. - Llojet dhe format e mureve nga betoni. - Konstruktimi i murit të betonit. - Llojet dhe format e mureve montazhe – të parapërgatitura nga betoni i armuar. - Konstruimi dhe montimi i panelit të parapërgatitur. - Llojet dhe format e mureve me pllaka gjipsi. - Konstruktimi dhe montimi i paneleve të rigjipsit. - Llojet dhe format e mureve nga guri. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e standardeve të formateve të mureve në ndërtimtari; - shpjegojë rastet më të thjeshta të mundura të paraqitjes së konstruktimit të mureve; - përdorë fotografi dhe sllajde të mureve nga realizimi i tyre; - vlerësojë me gojë dhe teste me shkrim; - japë detyra grafike; - organizojë vizita të objekteve gjatë ndërtimit. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - fotografi të mureve të përfunduara; - projekte kryesore të mureve të kryera; - makete të mureve nga pllakat prej rigjipsi; - katalogë me mure për objekte të ndryshme. Kapitulli 3: Shtylla 15 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - tregojë llojet e shtyllave në kuptim të përbërjes së materialit; - shpjegojë mënyrat e formimit në shtresa të shtyllave nga tullat; - shpjegojë mënyrat e formimit në shtresa të shtyllave nga guri; - tregojë mënyrat e lidhjes së shtyllave; - përshkruajë shtyllat nga betoni dhe betoni i armuar; - përshkruajë shtyllat nga tullat, gurët dhe druri. b) Temat e kapitullit - Llojet e shtyllave sipas konstruksionit dhe materialit. - Llojet e shtyllave nga materiali i betonit. - Llojet e shtyllave nga tullat. - Llojet e shtyllave nga gurët. - Formimi i shtyllave nga betoni dhe betoni i armuar. - Formimi i shtyllave nga tullat.

- Formimi i shtyllave nga guri. - Shtyllat nga druri. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e llojit të shtyllave në konstruksion; - vëzhgojë punën praktike të ushtrimeve në klasë; - punojë detyra grafike me nxënësit në klasë; - shpjegojë teknikën e realizimit të shtyllave nga tullat; - japë detyra shtëpie për konstruktimin e shtyllave nga tullat, gurët dhe betoni; - vlerësojë nxënësit me detyra kontrolli dhe me anë të punëve të pavarura; - organizojë vizita të objekteve gjatë ndërtimit. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - fotografi nga elementet e shtyllave të realizuara; - projekte kryesore të shtyllave të kryera; - makete të shtyllave; - katalogë me shtylla për objekte të ndryshme.

Kapitulli 4: Themelet 20 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - tregojë llojet e themeleve; - dallojë llojet e themeleve nga forma e tyre; - dallojë llojet e themeleve nga materiali i tyre; - përshkruajë themelet e veçuara nga betoni dhe betoni i armuar; - përshkruajë themelet shiritore; - përshkruajë themelet në formë të pllakës. b) Temat e kapitullit - Roli dhe rendësia e themelit në konstruksion. - Kushtet e mbështetjes së themeleve në trollë. - Thellësia e fundimit të themelit. - Llojet e themeleve nga materiali i gurit. - Llojet dhe forma e themeleve në konstruksione. - Themelet e veçuara, shiritore dhe në formë të pllakës nga betoni dhe betonarmeja. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e themeleve në konstruksion; - vëzhgojë punën praktike të ushtrimeve në klasë; - punojë detyra grafike me nxënësit në klasë; - japë detyra shtëpie për konstruktimin e themeleve nga materialet e ndryshme; - vlerësojë nxënësit me detyra kontrolli dhe me anë të punëve të pavarura; - organizojë vizita të objekteve gjatë ndërtimit të themeleve.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - fotografi të themeleve të përfunduara; - projekte kryesore të themeleve të kryera; - katalogë me themele për objekte të ndryshme.

Programi i lëndës

“Gjeometri dhe perspektivë” Lëmia: Ndërtimtari Profili: Arkitekturë Niveli: I Klasa: 10

I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të, nxënësi duhet të: - përshkruajë metodat themelore të gjeometrisë deskriptive; - përshkruajë rrafshet e projeksionit; - paraqesë projeksione ortogonale të thjeshta, projeksione të pikës dhe të segmentit në dy dhe

tri rrafshe; - paraqesë projeksione të figurave të thjeshta gjeometrike; - paraqesë projeksionet ortogonale të trupave gjeometrikë: prizmit, piramidës, cilindrit, - konit, sferës; - dallojë paraqitjet aksonomerike nga llojet e tjera të projeksionit; - dallojë izometrin; - paraqesë aksonometrinë. II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/javë = 70 orë III. Programi i detajuar i lëndës Pjesa I– Gjeometria deskriptive Kapitulli 1: Bazat e gjeometrisë deskriptive 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të: - shpjegojë metodat themelore të gjeometrisë deskriptive;

- tregojë dhe dallojë llojet e projeksioneve; - përshkruajë llojet e projeksioneve. b) Temat e kapitullit - Projektimi (projektesa) qendror – perspektiva. - Projektimi paralel. - Projektimi i pjerrët.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e perspektivave në jetën e përditshme duke përdorur shembuj

konkret të ilustruara me vizatime të nxënësve të gjeneratave të mëparme; - rrisë vëmendjen dhe pjesëmarrjen e nxënësve në mësim nëpërmjet pyetjeve dhe përgjigjeve; - japë detyra shtëpie dhe t’i kontrollojë ato, duke bërë njëkohësisht edhe vlerësimin e tyre; - vlerësojё nxënësit me detyra grafike të realizuara në klasë. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - veglat-mjetet dhe materialet për vizatimin gjeometrik-teknik. Kapitulli 2: Projektimi ortogonal 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - dallojë rrafshet e projeksionit; - përshkruajë rrafshet e projeksionit; - intepretojё rastet e veçanta të projektimit të pikёs. b) Temat e kapitullit - Projektimi i pikës në një, dy dhe tri rrafshe. - Rastet e veçanta të projeksionit të pikës. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë mënyrat e projektimit të pikës në rrafshe të ndryshme në tabelë me vegla pune; - rrisë vëmendjen e nxënësve për projeksionin e një pike nga hapësira në projeksione

ortogonale; - demonstrojё shembuj konkret të projektimit gjatë kohës së ushtrimeve në klasë; - organizojё punё në grupe pёr ushtrime të projeksioneve me koordinata të ndryshme të

pikave; - vlerësojё nivelin e nxënësit përmes detyrave kontrolluese në klasë dhe shtëpi. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - veglat dhe materialet për vizatimin gjeometrik-teknik. Kapitulli 3: Projeksioni i pikës, drejtëzës dhe segmentit 16 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - dallojë projeksionet në dy dhe tri rrafshe; - përshkruajë pikën, drejtëzën dhe segmentin; - dallojë drejtëzën nga segmenti; - përshkruajë projektimet e pikës, drejtëzës dhe segmentit.

b) Temat e kapitullit - Projeksioni i drejtëzës dhe segmentit në dy dhe tri rrafshe. - Drejtëza dhe segmenti në pozita të veçanta ndaj rrafsheve të projeksionit. - Përcaktimi i gjurmëve të drejtëzës(depërtimi i drejtëzës) në rrafshin e projektimit. - Përcaktimi i madhësisë së vërtetë të segmentit dhe këndeve. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë ortogonalitetin dhe kuptimin e hapësirës; - shpjegojë mënyrat e projektimit të pikës, drejtëzës dhe segmentit në rrafshe ortogonale në

tabelë; - rrisë vëmendjen e nxënësve për projeksionin e një pike, drejtëze dhe segmenti nga hapësira

në projeksione ortogonale; - demonstrojë shembuj konkret të projektimit gjatë kohës së ushtrimeve në klasë; - punojë në grupe ushtrime të projeksioneve me koordinata të ndryshme të pikave; - vlerësojë nivelin e nxënësit përmes detyrave kontrolli; - japë detyra shtëpie për kontrollim. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - veglat dhe materialet (letër, fllomaster dhe shkumsa me ngjyra të ndryshme) për vizatimin

gjeometrik-teknik. Kapitulli 4: Projeksioni i rrafshit 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - dallojë rrafshet e projeksionit; - përshkruajë rrafshet e projeksionit; - dallojë rastet e veçanta të rrafshit ndaj rrafsheve të projeksionit. b) Temat e kapitullit - Projeksioni i një rrafshi. - Rrafshi në pozita të veçanta ndaj rrafsheve të projeksionit. - Rrafshet e projeksionit (rrafshet projektuese). - Projeksioni i rrafshit në të cilin shtrihet drejtëza me pikë. - Projeksioni i rrafshit në të cilin shtrihet drejtëza me pikë. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të:

- shpjegojë kuptimin e rrafshit të imagjinuar në hapësirë; - rrisë vëmendjen e nxënësve për projeksionin e rrafshit në projeksione ortogonale; - demonstrojë shembuj konkret të projektimit gjatë kohës së ushtrimeve në klasë; - punojë në grupe ushtrime të projeksioneve me koordinata të ndryshme të pikave; - vlerësojë nivelin e nxënësit përmes detyrave të kontrollit. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - veglat dhe materialet për vizatim gjeometrik-teknik. Kapitulli 5: Projeksioni i figurave të rrafshta dhe i trupave të rregulltë gjeometrik 18 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - vizatojë projeksionet e figurave gjeometrike në rrafshet e projeksionit; - përshkruajë figurat gjeometrike; - tregojë dallimin e trupave gjeometrik nga figurat gjeometrike; - demonstrojë trupat gjeometrik me materiale të ndryshme. b) Temat e kapitullit - Projeksioni i figurave të rrafshta gjeometrike (shumëkëndshat). - Projeksioni i rrethit. - Trupat e rregullt gjeometrikë (prizmi, piramida, koni, cilindri, sfera).

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë kuptimin e figurës së imagjinuar në hapësirë; - rrisë vëmendjen e nxënësve për projeksionin e figurës në projeksione ortogonale; - demonstrojë shembuj konkret të projektimit të figurës gjatë kohës së ushtrimeve në klasë; - punojë në grupe ushtrime të projeksioneve me koordinata të ndryshme të pikave; - demonstrojë mënyrat e formimit të figurave përmes ushtrimeve në klasë; - angazhojë me detyrë shtëpie nxënësit ashtu që të krijojnë trupa gjeometrik me materiale të

ndryshme; - vlerësojë nivelin e nxënësit përmes detyrave të kontrollit. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - veglat dhe materialet për vizatim gjeometrik-teknik; - materialet e ndryshme praktike për demonstrim; - makete të ndryshme të punuara nga nxënësit. Kapitulli 6: Aksonometria 12 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - dallojë aksonometrinë nga projeksionet e tjera; - dallojë llojet e aksonometrive; - vizatojë aksonometri;

- vizatojë në hapësirë në bazë të pamjeve ortogonale. b) Temat e kapitullit - Aksonometria ortogonale. - Shkurtimi i akseve në aksonometrinë ortogonale. - Paraqitja e një elementi (trupi, detali, objekti) në aksonometrinë ortogonale. - Vizatimi në hapësirë në bazë të pamjeve ortogonale. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e aksonometrisë në jetën praktike; - rrisë vëmendjen e nxënësve dhe pjesëmarrjen e nxënësve në mësim nëpërmejt pyetjeve dhe

përgjigjeve; - demonstrojё shembuj konkret të projektimit të aksonometrisë në tabelë; - punojё në grupe ushtrime të aksonometrisë të figurave të rregullta jo të ndërlikuara; - vlerësojё nivelin e nxënësit përmes detyrave të kontrollit. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - veglat dhe materialet për vizatim gjeometrik-teknik.

Programi i lëndës

“Kompozicionet arkitektonike” Lëmia: Ndërtimtari Profili: Arkitekturë Niveli: I Klasa: 10 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të, nxënësi duhet të: - tregojë se çfarë kupton me kompozicione arkitektonike; - tregojë rëndësinë dhe qëllimin e vizatimit teknik-grafikës arkitektonike në arkitekturë; - përshkruajë llojet dhe përdorimin e veglave për vizatim teknik; - zbatojë standardet ndërkombëtare të vizatimit teknik; - përshkruajë llojet e formateve, të tabelave dhe të vijave që përdoren në vizatim teknik; - demonstrojë mënyrat e matjeve të elementeve arkitektonike- ndërtimore; - realizojë shkrimin teknik standard; - identifikojë simbolet e materialeve arkitektonike dhe ndërtimore në një vizatim; - dallojë shkallët numerike në një vizatim teknik; - përshkruajë vizatimin teknik me dimensione;

- përshkruajë mënyrat e konstruktimit të figurave të rregullta gjeometrike; - dallojë praqitjet e detajeve (elementeve ndërtimore) në vizatimin teknik; - përceptojë hapësirën; - caktojë relacionin në mes njeriut dhe hapësirës; - punojë modele(maketa) të thjeshta dhe me to të formojë kompozicione tëndryshme; - tregojë realizime të ndryshme në historin e arkitekturës; - analizojë objektet në bazë të: funksionit, përmbajtjes, formës, ngjyrës, materialit, teksturës. II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/javë = 70 orë III. Programi i detajuar i lëndës

Pjesa I – Grafika arkitektonike-Vizatimi teknik-arkitektonik

Kapitulli 1: Veglat për vizatimin teknik dhe shfrytëzimi i tyre 2 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e vizatimit teknik për paraqitjen e trupave dhe objekteve me

anë të vizatimit; - përshkruajë llojet e tavolinave,të veglave dhe të letrës për vizatim teknik; - përshkruajë mënyrën e përdorimit të veglave për vizatim teknik; - dallojë vijat sipas formës dhe pozitës. b) Temat e kapitullit - Roli dhe rëndësia e vizatimit teknik. - Tavolinat e punës për vizatim teknik. - Llojet e vizoreve dhe të lakoreve. - Lapsat, gomat, kompaset, këndmatësit. - Llojet e letrës për vizatim teknik. - Përdorimi i veglave për vizatim. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj duke përdorur shembuj të nxënësve ose

nga literatura e gjërë profesionale; - tregojë mostra në mënyrë vizuale të materialeve dhe të veglave për vizatim; - shpjegojë-demonstroj në mënyrë praktike përdorimin e veglave për vizatim. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - vegla dhe materialet për vizatim teknik-arkitektonik.

Kapitulli 2: Standardet, formatet, tabelat (legjendat) dhe matjet 4 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e standardeve ndërkombëtare për paraqitjen, leximin dhe

interpretimin e vizatimeve teknike; - përshkruajë llojet e formateve të letrës që përdoren në vizatim teknik; - përshkruajë mënyrën e realizimit dhe të vendosjes së tabelave në formatet e vizatimit; - bëjë matje të trupave, objekteve, figurave dhe sipërfaqeve të ndryshme; - përdorë me saktësi veglat për matje; - formatizojë,prejë dhe palosë dokumentacionin-projektet e çfarëdo formati në formatin A4. b) Temat e kapitullit - Njohja me standardet ndërkombëtare të vizatimeve teknike. - Formatet e letrës për vizatim teknik. - Tabelat (legjendat).

Matja me vegla të ndryshme. - Formatizimi, prerja, palosja e projekteve në formatin A 4. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rolin dhe rëndësin e standardeve të formateve për letrat; - përdorë materiale të letrave nga fomatet e ndryshme; - përdorë katalogë të prodhuesve të materialeve teknike për vizatime; - pyetë me gojë për të kontrolluar nivelin e të kuptuarit nga ana e nxënësve; - demonstrojë formimin e formateve të letrës, të tabelave dhe të matjeve në mënyrë praktike; - demonstrojë formatizimin,prerjen dhe palosjen e dokumentacionit-projektit në formatin A 4. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - veglat dhe materialet për vizatim teknik; - katalogë të prodhuesve të materialeve teknike; - veglat për matje të ndryshme.

Kapitulli 3: Llojet e vijave dhe përdorimi i tyre 4 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - përshkruajë llojet dhe përdorimet e vijave të ndryshme në vizatimin teknik; - dallojë llojet e vijave (të plota, të ndërprera, vijën vizë-pikë, vijën me dorë të lirë); - kombinojë vijat e thjeshta dhe të ndryshme në një vizatim teknik; - zbatojë rregullat e vizatimit të vijave; - përdorë veglat e duhura për vizatimin e vijave. b) Temat e kapitullit - Vijat e plota (të trasha, të holla), të ndërprera (të trasha, të holla), vija vizë–pikë–vizë, vija

me dorë të lirë - Kombinimi i vijave të ndryshme në një vizatim teknik.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e llojit të vijave të përdorura në vizatime të përgjithësuara; - vëzhgojë punën praktike të ushtrimeve në klasë; - punojë detyra grafike me nxënësit në klasë dhe të jape detyra shtëpie.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - veglat dhe materialet për vizatim teknik; - përdorimi i shembujve të nxënësve të gjeneratave të ndryshme.

Kapitulli 4: Shkrimi teknik 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - përshkruajë llojet dhe përdorimet e shkronjave të ndryshme në vizatimin teknik; - zbatojë stilet e shkrimit teknik; - shkruajë me dorë të lirë tekste të ndryshme. b) Temat e kapitullit - Shkrimi i shkronjave teknike standarde-bllok shkronjat. - Shkrimi i shkronjave teknike të vogla dhe i numrave teknik standard. - Vizatimi i bllok shkronjave me rrjetin e horizontaleve, vertikaleve dhe diagonaleve. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e llojit të shkronjave të përdorura në vizatime të përgjithësuara; - vëzhgojë punën praktike të ushtrimeve në klasë; - demonstrojë punime grafike me nxënësit në klasë, dhe të japë detyra shtëpie; - vlerësojë punimet grafike të nxënësve, duke diskutuar për grafikun në mënyrë që të kuptojë

nivelin e përgatitjes së nxënësit. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - veglat dhe materialet për vizatim teknik.

Kapitulli 5: Materialet dhe simbolizimi i tyre në vizatimin teknik 2 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - dallojë llojet e simboleve për paraqitjen grafike të materialeve ndërtimore; - përshkruajë materialet ndërtimore në mënyrë grafike; - lexojë llojet e materialeve të përdorura në bazat-planimetritë e projektit. b) Temat e kapitullit - Shënimet e materialeve të ndryshme ndërtimore në vizatimin teknik. - Simbolizimi i materialeve të ndryshme.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e paraqitjes grafike të materialeve ndërtimore në projektet e

ndërtimit; - shpjegojë se cilat materiale dhe në qfarë mënyre grafike mund të paraqiten në ndërtimtari; - ushtrojë nxënësit në klasë me shembuj konkretë, për paraqitjen grafike dhe të simboleve të

materialeve; - vlerësojë nxënësit me anë të pyetjeve me gojë dhe testit me shkrim. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - veglat dhe materialet për vizatim teknik; - planimetri – baza të projekteve arkitektonike si mostra.

Kapitulli 6: Shkalla numerike e një vizatimi teknik 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - dallojë shkallët numerike – përpjesën; - përshkruajë shkallët numerike (natyrore, të zvogëlimit dhe të zmadhimit); - përshkruajë mënyrën e përdorimit të shkallëve të ndryshme numerike-përpjesës.

b) Temat e kapitullit - Shkalla natyrore. - Shkalla e zvogëlimit. - Shkalla e zmadhimit. - Përpjestuesit (përpjesa). c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë mënyrën e përpjestimit, të shkallës duke krahasuar me shembuj numerikë në

natyrë; - rrisë vëmendjen dhe pjesëmarrjen e nxënësve në mësim nëpërmjet pyetjeve-përgjigjeve. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - veglat dhe materialet për vizatim teknik; - përpjestuesit.

Kapitulli 7: Kuotimi (dimensionimi) 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - dallojë elementet e kuotës; - përshkruajë kuotimet e brendshme dhe të jashtme; - përshkruajë format e kuotimeve; - përshkruajë kuotimin e përgjithshëm.

b) Temat e kapitullit - Elementet e kuotës. - Kuotimi i jashtëm dhe i brendshëm. - Kuotimi i shkallëve. - Masat muratuese dhe zdrukthtare. - Kuotimi i pjesëve të lakuara. - Kuotat e përgjithshme.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - demonstrojë mënyrat e kuotimeve të objekteve, në tabelë ose letër; - japë shembuj grafikë në baza të ndryshme ndërtimore ose edhe në detaje për ekzekutim; - paraqesë shembuj grafikë gjatë ushtrimeve, në mënyrë që të rrisë vëmendjen dhe

përqendrimin e nxënësve, duke diskutuar gjatë gjithë kohës së ushtrimeve; - vlerësojё nxënësit me detyra kontrolli dhe me anë të punëve të pavarura. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - veglat dhe materialet për vizatim (hamer, paus, etj.).

Kapitulli 8: Konstruktimi i fugurave të rregullta gjeometrike 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - përshkruajë figurat gjeometrike; - dallojë figurat gjeometrike – shumëkëndëshat; - dallojë lakoret; - përshkruajë rakordimet. b) Temat e kapitullit - Konstruktimi i shumëkëndshave. - Konstruktimi i lakoreve. - Rakordimet. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë mënyrat e ndërtimit të figurave gjeometrike dhe njëkohësisht tregojë se si

duhet të përdoret trashësia e vijave; - tregojë shembuj grafikë në klasë, duke bërë më parë demonstrimin e shembujve të ngjashëm; - përgatisë detyra shtëpie për konstruktimin (ndërtimin) e figurave gjeometrike; - vlerësojë nxënësit me detyra grafike të realizuara në klasë dhe në shtëpi. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - veglat dhe materialet për vizatim. Kapitulli 9: Paraqitja e detajeve (elementeve ndërtimore) në vizatimin teknik 4 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - lexojë detalin e parapetit të dritares; - lexojë detalin e shtresave të dyshemesë; - lexojë detalin e shtresave të kulmit. b) Temat e kapitullit - Kallëpet. - Themeli i veçuar, muri dhe muri nën dritare. - Detajet elementare (të dyerve dhe të dritareve). - Detajet e kulmeve të thjeshta. - Nyja sanitare. - Pusetat. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë mënyrat e vizatimit të detajeve të elementeve në konstruksion, me qëllim që të

rrisë përgatitjen e vizatimeve të elementeve në mënyrë rutinore pa u ndalur në korrektësinë e zgjedhjes së drejtë të detalit;

- demonstrojë shembuj konkret për secilin detal të dhënë në pjesën e mësimeve; - paraqesë në mënyrë vizuale me grafoskop ose diaprojektor fotografi të shembujve konkretë

të detajeve; - vlerësojë punën e nxënësve me ushtrime në klasë. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - veglat dhe materialet për vizatim; - shembuj të detajeve të ndryshme të dhëna në punime të nxënësve të gjeneratave të më parme. Kapitulli 10: Hapësira 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - përcaktojë hapësirën si element fundamental të arkitekturës; - caktojë lidhjen mes njeriut dhe hapësirës; - caktojë dimensionet e përafërta të objekteve varësisht nga proporcionet e trupit të njeriut; - përshkruajë relacionet hapësirore dhe marrëdhëniet ndërmjet elementeve në arkitekturë. b) Temat e kapitullit - Hapësira si element kryesor i arkitekturës. - Lidhja në mes njeriut dhe hapësirës. - Caktimi i dimensioneve të objekteve varësisht nga proporcionet e trupit të njeriut. - Relacionet hapësirore dhe mardhënjet ndërmjet tyre.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - demonstrojë me vizatim raportin mes njeriut dhe elementeve në hapësirë;

- paraqesë në mënyrë vizuale me grafoskop ose diaprojektor, fotografi të shembujve të pozitave të ndryshme të njeriut në hapësirë;

- vlerësojë punën e nxënësve me ushtrime në klasë. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - veglat dhe materialet për vizatim; - shembuj të gjeneratave të ndryshme të nxënësve. - sallë me projektor ose videobim. Kapitulli 11: Kompozicionet 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - vizatojë modele të thjeshta; - prejë modelet me mjete gjegjëse; - bëjë ngjitjen me mjete adekuate; - vizatojë bazën për vendosjen e modeleve; - punojë - përpunojë bazën për vendosjen e modeleve; - formojë forma të ndryshme kompozicionale varësisht nga aspekti i formës, ritmit, simetrisë,

asimetrisë dhe proporcionit. b) Temat e kapitullit - Punimi i modeleve (maketave) të thjeshta nga aspekti i formës, ritmit, simetrisë, asimetrisë

dhe proporcionit. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - demonstrojë vizatimin e modeleve të thjeshta; - demonstrojë metodat e ndryshme të prerjes së tyre; - demonstrojë ngjitjen me mjete gjegjëse varsisht nga materiali i preferuar; - demonstrojë formimin e bazës për vendosjen e modeleve; - demonstrojë forma të ndryshme kompozicionale me mjete konkretizuese; - vëzhgojë dhe vlerësojë punën praktike të nxënësve në klasë. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - veglat dhe materialet për vizatim; - mjetet për prerje,ngjitje dhe dekorim; - shembuj të punimeve të ndryshme-modeleve të bëra nga nxënësit; - sallë me projektor ose videobim.

Kapitulli 12: Analiza e objekteve me vlerë arkitektonike 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - dallojë realizimet arkitektonike gjatë historisë së ndërtimit dhe tani; - shpjegojë trendet e reja në arkitekturë;

- bëjë analizën e objekteve nga aspekti i funksionit, përmbajtjes, formës, ngjyrave, materialeve, teksturës etj.

b) Temat e kapitullit - Vështrimi i realizimeve arkitektonike në histori dhe tani. - Trendet e reja në arkitekturë. - Analiza e objekteve nga aspekti i funksionit, përmbajtjes, formës, ngjyrave, materialeve,

teksturës etj. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - demonstrojë me shembuj realizimet më të njohura arkitektonike gjatë periudhave të

ndryshme kohore; - bëjë analizën e objekte të ndryshme, të dhënë me shembuj të ndryshëm konkret në fotografi,

punime reale, kompjuter etj.; - paraqesë shembuj në : revista,libra,me projektor etj. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - sallë me projektor ose videobim; - shembuj të objekteve të ndryshme arkitektonike gjatë historisë dhe të kohës; - shembuj të punimeve të bëra nga nxënësit.

Programi i lëndës

“Materialet ndёrtimore“ Lëmia: Ndërtimtari Profili: Arkitekturë, Ndërtimtar Niveli: I Klasa: 10 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10–të, nxënësi duhet të: - përshkruajë se me çfarë merret lënda e materialeve ndërtimore, llojet e materialeve

ndërtimore, përdorimi i tyre gjatë kohërave të ndryshme historike; - shpjegojë rëndësinë e njohjes së materialeve ndërtimore; - përshkruajë vetitë e materialeve më të rëndësishme ndërtimore; - dallojë llojet e shkëmbinjve dhe vetitë e tyre; - përshkruajë llojet dhe cilësitë e gurit; - dallojë llojet e ndryshme të materialeve me bazë nga guri natyror; - përshkruajë njohurit e përgjithshme për produketet e qeramikës; - shpjegojë klasifikimin e produkteve të qeramikës; - tregojë llojet e tullave, të blloqeve dhe të tjegullave nga argjila;

- tregojë llojet e pllakave të qeramikës për veshje të mureve dhe të dyshemeve; - shpjegojë materialet lidhëse joorganike; - dallojë materialet lidhëse joorganike; - përshkruajë procesin e shuarjes së gëlqeres; - shpjegojë mënyrat e fortësimit të materialeve lidhëse joorganike; - shpjegojë vetitë e çimentos si material lidhës hidraulik; - tregojë mënyrën e ngurtësimit të çimentos; - përshkruajë lëndët përshpejtuese dhe vonuese për ngrirjen e çimentos; - shpjegojë historikun e shkurtër të betonit si material ndërtimi; - shpjegojë llojet e betoneve; - përshkruajë elementet parapërgatitura prej betoni; - shpjegojë llojet e llaçeve si material lidhës – në ndërtimtari; - përshkruajë penetratin; - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e prodhimeve silikate; - përshkruajë prodhimet silikate; - shpjegojë historikun e përdorimit të drurit gjatë kohës në ndërtimtari; - përshkruajë llojet botanike të drurit; - shpjegojë drurin monolit për ndërtim; - shpjegojë llojet e prodhimeve nga druri; - shpjegojë materialet termoizuluese në baza sintetike; - shpjegojë materialet termoizuluese në baza minerale; - shpjegojë prodhimet për izolime akustike; - shpjegojë bitumenin; - përshkruajë prodhimet me baza bitumenoze; - shpjegojë materialin prej plastmasi; - shpjegojë polirasterin dhe prodhimet nga polirasteri; - përshkruajë materialet termoizuluese prej plastmasi; - përshkruajë tubacionet prej plastmasi. II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/javë = 70 orë III.Programi i detajuar i lëndës

Kapitulli 1: Vetitë kryesore të materialeve të ndërtimit 4 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - përshkruajë se me çfarë merret lënda e materialeve ndertimore; - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e vetive të materialeve ndërtimore; - përzgjedhë materialet me veti më të mira mekanike; - dallojë materialet me veti më të mira termoteknike; - dallojë materialet me cilësi më të mira mekanike.

b) Temat e kapitullit - Materialet e ndërtimit, klasifikimi dhe kërkesat e standardeve. - Struktura dhe vetitë. - Përbërja dhe vetitë. - Karakteristikat e materialeve të ndërtimit. - Vetitë fizike. - Vetitë termoteknike. - Vetitë mekanike të materialeve të ndërtimit. - Fortësia dhe rezistenca e materialeve të ndërtimit. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë zhvillimin e materialeve ndërtimore, përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj; - rrisë vëmendjen dhe pjesëmarrjen e nxënësve në mësim përmes pyetjeve dhe përgjigjeve. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - katalogë të prodhimeve të materialeve ndërtimore; - mostra të materialeve ndërtimore.

Kapitulli 2: Materialet prej guri natyror 4 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë rëndësinë e njohjes së gurit si material ndërtimor; - përshkruajë cilësitë e materialeve ndërtimore më elementare; - krahasojë cilësitë e gurit si material ndërtimor; - përzgjedhë materialin e gurit për lloje të ndryshme të mureve; - përzgjedhë pllakat prej gurit për veshje; - tregojë mënyrat e mbrojtjes së dëmtimit të sipërfaqeve të veshura me gurë. b) Temat e kapitullit - Njohuri të përgjithshme. - Mineralet shkëmbformuese. - Klasifikimi i shkëmbinjve natyrorë. - Përpunimi i materialeve prej guri natyror. - Përdorimi i materialeve prej guri natyror. - Blloqe dhe gurë për mure. - Gurë dhe pllaka për veshje. - Përdorimi i mbetjeve të gurëve. - Mbrojtja e materialeve prej guri nga shkatërrimi. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë mënyrat e formimit të shkëmbinjve; - shpjegojë rëndësinë e cilësive të materialeve prej guri; - përdorë katalogë të prodhuesve-përpunuesve të materialeve të gurit ndërtimor;

- pyetë me gojë për të kontrolluar nivelin e të kuptuarit nga ana e nxënësve; - vlerësojë nxënësit me testet me shkrim. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - katalogë të prodhuesve-përpunuesve të materialeve të gurit; - mostra të pllakave prej gurit.

Kapitulli 3: Materiale dhe prodhime prej qeramike 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - klasifikojë llojet e prodhimeve të qeramikës; - dallojë llojet e tullave dhe të blloqeve; - dallojë llojet e tjegullave; - dallojë llojet e pllakave të qeramikës; - shpjegojë vetitë e materialeve të argjilës.

b) Temat e kapitullit - Klasifikimi i prodhimeve prej qeramike. - Lënda e parë. - Vetitë e lëndëve të para argjilore. - Teknologjia e prodhimit prej qeramike. - Materiale qeramike për ndërtim muri dhe për mbulim çatie. - Tullat e plota, të lehtësuara dhe me vrima. - Llojet e tjegullave. - Llojet e blloqeve. - Qeramika me masë kompakte (greset dhe porcelani). - Elementet qeramike për veshje të mureve. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e kapitullit, duke theksuar në vazhdimësi lidhjet me ndërtimin; - shpjegojë rëndësinë e përdorimit të materialeve të qeramikës në ndërtimtari; - përdorë mostra të prodhimeve nga argjila e pjekur, si: tulla, blloqe, tjegulla, pllaka; - vlerësojë nxënësin me anë të pyetjeve me gojë dhe testit me shkrim. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - katalogë të prodhuesve të materialeve ndërtimore; - mostra të materialeve ndërtimore.

Kapitulli 4: Materialet lidhëse joorganike 5 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - përshkruajë llojet dhe vetitë e materialeve lidhëse joorganike; - tregojë llojet e materialeve lidhëse joorganike;

- shpjegojë elementet e prodhuara nga allçia; - dallojë prodhimet me materiale lidhëse joorganike. b) Temat e kapitullit - Njohuri të përgjithshme. - Llojet dhe përdorimi i gëlqeres. - Prodhimi dhe shuarja e gëlqeres. - Gëlqerja hidraulike. - Materialet lidhëse me bazë gjipsi. - Elementet dhe prodhimet prej allçie. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë të gjitha llojet e prodhimeve të gëlqeres; - tregojë prodhime të elementeve me bazë allçie (pllakat e rigjipsit); - vlerësojё nxënësin me pyetje me gojë dhe teste me shkrim.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - katalogë të prodhuesve të materialeve ndërtimore; - mostra të materialeve ndërtimore. Kapitulli 5: Materialet lidhëse hidraulike 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - tregojё veçoritё e materialeve lidhёse hidraulike; - përshkruajë llojet e çimentos Portland dhe pёrdorimet e tyre; - shpjegojё origjinёn e prodhimit tё çimentos Portland; - dallojë lёndёt pёrshpejtuese nga ato vonuese tё ngrirjes; - pёrshkruajё lёndёt plastikuese dhe pёrdorimet e tyre. b) Temat e kapitullit - Veçoritё e materialeve lidhёse hidraulike. - Çimentoja Portland. - Përbërja kimike dhe mineralogjike e klinkerit. - Përdorimi i çimentos Portland. - Struktura e gurit të çimentos. - Llojet e veçanta të çimentos Portland. - Lëndët përshpejtuese dhe vonuese të ngrirjes (aditivet). - Lëndët plastifikuese. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e gurit të çimentos – klinkerit për formimin e çimentos; - shpjegojë rolin e çimentos në formimin e betonit; - të rrisë vëmendjen dhe pjesëmarrjen e nxënësve në mësim pёrmes pytjeve dhe përgjigjeve;

- vlerësojё nxënësit me anë të pyetjeve me gojë dhe testit me shkrim. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - mostra materialesh të ndryshme lidhëse. Kapitulli 6: Betoni si material ndërtimor 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë historikun e betonit si material ndërtimi; - përshkruajë llojet e betoneve; - shpjegojë betonin normal; - shpjegojë betonet e lehta dhe ato speciale; - përshkruajë elementet e parafabrikuara prej betoni. b) Temat e kapitullit - Historiku i betonit si material ndërtimor (konstruktiv). - Betonet normale. - Betonet e lehta. - Betonet speciale. - Elementet e parapërgatitura nga betoni (pllakat për trotuare, blloqet, shtyllat). c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - demostrojë me shembuj konkret historikun e zhvillimit të betonit; - demostrojë me shembuj konkret llojet e betoneve; - demostrojë me shembuj konkret elementet e parafabrikuara prej betoni; - të rrisë vëmendjen dhe pjesëmarrjen e nxënësve në mësim pёrmes pytjeve dhe përgjigjeve; - vlerësojë nxënësin me anë të pytjeve me gojë dhe të testit me shkrim. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - katalogë të prodhimeve nga betoni; - mostra të betoneve; - organizimi i vizitave të objekteve gjatë ndërtimit. Kapitulli 7: Llaçet e ndërtimit 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë historikun e zhvillimit të llaçeve; - përshkruajë llaçin si material lidhës ndërtimor; - shpjegojë llojet e llaçeve; - shpjegojë veçoritë e penetratit. b) Temat e kapitullit - Historiku i zhvillimit të llaçeve.

- Llaçi si material lidhës ndërtimor. - Llojet e llaçeve. - Lloji gëlqeror. - Lloji i çimentos. - Llojet e llaçit vazhdues. - Llojet e allçisë dhe ato fisnike. - Penetratet (llaçi për fasada – llaçi hidroizolues). c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë historikun e llaçeve; - shpjegojë llaçin si material ndërtimor; - shpjegojë llojet e llaçeve; - shpjegojë penetratet (llaç hidroizolues për fasada); - rrisë vëmendjen dhe pjesëmarrjen e nxënësve në mësim pёrmes pytjeve dhe përgjigjeve - vlerësojë nxënësin me anë të pytjeve me gojë dhe të testit me shkrim. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - katalogë të prodhimeve ndërtimore nga llaçi; - mostra të fasadave (penetrate); - organizimi i vizitave të objekteve gjatë ndërtimit. Kapitulli 8: Prodhimet silikate 3 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - klasifikojë llojet e prodhimeve silikate; - dallojë llojet e tullave dhe të blloqeve silikate; - rendisë veçoritë e pllakave silikate. b) Temat e kapitullit - Historiku i shkurtër mbi silikatet. - Prodhimet silikate në ndërtimtari – roli dhe rëndësia e tyre. - Tullat dhe blloqet silikate. - Pllakat silikate. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë zhvillimin e prodhimeve silikate; - shpjegojë llojet e prodhimeve silikate; - shpjegojë tullat, blloqet dhe pllakat silikate; - rrisë vëmendjen dhe pjesëmarrjen e nxënësve në mësim pёrmes pytjeve dhe përgjigjeve - vlerësojë nxënësin me anë të pytjeve me gojë dhe të testit me shkrim d) Kushtet për realizimin e kapitullit - katalogë të prodhimeve silikate;

- mostra nga prodhimet silikate. Kapitulli 9: Druri 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë lëndën e drurit si material ndërtimor; - dallojë llojet botanike të drurit ; - shpjegojë drurin monolit; - përshkruajë prodhimet prej druri; - dallojë prodhimet prej druri. b) Temat e kapitullit - Përdorimi i drurit si material ndërtimor – historik. - Llojet botanike të drurit. - Druri monolit. - Pllakat prej druri. - Druri i lameluar. - Produktet e përziera prej druri. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë drurin si material ndërtimor gjatë kohës; - shpjegojë llojet botanike të drurit; - shpjegojë drurin monolit; - shpjegojë llojet e prodhimeve prej druri; - rrisë vëmendjen dhe pjesëmarrjen e nxënësve në mësim pёrmes pytjeve dhe përgjigjeve - vlerësojë nxënësin me anë të pytjeve me gojë dhe të testit me shkrim. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - katalogë të prodhimeve prej drurit; - mostra e llojeve të drurit dhe të prodhimeve prej druri. Kapitulli 10: Materialet termoizoluese 4 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë materialet termoizoluese; - dallojë materialet termoizoluese në baza sintetike – gjeotekstile; - përshkruajë leshin mineral (qelqin); - përshkruajë stiroporet.

b) Temat e kapitullit - Materialet termoizoluese me bazë sintetike. - Materialet me bazë leshi mineral – gjeotekstile. - Materialet me bazë stiropor.

- Materialet e përziera. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e materialeve termoizoluese; - tregojë raste të izolimeve me stiropor dhe me lesh mineral; - përshkruajë materialet e përziera termoizoluese; - vlerësojë nxënësin me anë të pytjeve me gojë. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - katalogë të prodhimeve termoizoluese; - mostra të termoizolimeve; - organizim i vizitave në depo të materialeve ndërtimore. Kapitulli 11: Materialet akustike 4 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë materialet akustike në përgjithësi; - dallojë materialet akustike; - tregojë materialet e ngurta akustike; - përshkruajë kombinimin e materialeve akustike. b) Temat e kapitullit - Ajri (hapësirat ajrore). - Produktet prej gome dhe prej plastike. - Materialet e ngurta akustike. - Kombinimi i materialeve akustike. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë ajrin si izolator akustik; - tregojë raste të izolimeve me gomë dhe me plastikë si material izolues akustik; - përdorë materiale, fotografi dhe sllajde të materialeve të ngurta si izolues akustik; - shpjegojë kombinimin e materialeve akustike; - vlerësojë nxënësit me anë të pytjeve me gojë dhe të testit me shkrim. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - fotografi të objekteve të realizuara me izolim akustik; - katalogë të materialeve izoluese; - mostra të materialeve izoluese.

Kapitulli 12: Lëndët bitumenoze 4 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të:

- shpjegojë bitumenin; - tregojë prodhimet prej bitumeni; - përshkruajë letrën ter dhe kondorin; - përshkruajë mbulesat me bazë bitumenoze.

b) Temat e kapitullit - Bitumeni. - Produktet bitumenoze. - Letra ter dhe kondor. - Mbulesat me bazë bitumenoze (tegolla). c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë bitumenin; - shpjegojë prodhimet prej bitumeni; - tregojë raste të punimit të mbulesave me materiale bitumenoze; - vlerësojë nxënësit me anë të pytjeve me gojë dhe të testit me shkrim. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - fotografi të objekteve të realizuara me materiale bituminoze; - katalogë të prodhimeme të ndryshme bituminoze; - mostra nga prodhimet e bitumenit. Kapitulli 13: Materialet prej plastike 4 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë plastmasin; - dallojë polirasterin dhe prodhimet prej polirasteri; - përshkruajë tubacionet prej plastmasi; - përshkruajë materialet izoluese prej plastmasi. b) Temat e kapitullit - Mbulesat prej plastike (plastmasi). - Polirasteri dhe produktet prej polirasteri. - Tubacionet prej plastike (plastmasi). - Materialet termoizoluese prej plastike (plastmasi).

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë mbulesat prej plastmasi; - shpjegojë polirasterin; - përdorë mostra të tubacioneve prej plastmasi; - përdorë katalogë të materialeve izoluese prej plastmasi; - vlerësojë nxënësin me anë te pytjeve me gojë dhe të testit me shkrim.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - fotografi të mbulesave të realizuara me materialet termoizoluese prej plastike; - katalogë të prodhimeve plastike; - mostra nga prodhimet e plastikës.

Klasa 10

Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale

PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE

“Përgatitja e llaçit” Lëmia: Ndërtimtari Profili: Arkitekturë Niveli: I Klasa: 10

Numri i modulit

1

Qëllimi i modulit

Një modul që aftëson nxënësit për të përgatitur llaçërat për muratime dhe suvatime.

Kohëzgjatja e modulit

9 kredite (54 orë)

Rezultatet e të mësuarit (RM) dhe përmbajtja

RM 1 Nxënësi formon llaçin e vazhduar për muratime me tulla dhe blloqe. Përmbajtja - Përzgjedhja e rërës me granulacion nga 0-1mm, - Përzgjedhja e materialit lidhës, e gëlqeres dhe e

çimentos, - Zbatimi i përpjesës së përzierjes, raporti i përzierjes

(1:3:9), - Përcaktimi i konsistencës së llaçit, - Përzierja e llaçit me mikser, - Përzierja dhe përgatitja e materialit për formimin e

llaçit për muratim, - Rregullat për mbrojtje në punë dhe për mbrojtje të

mjedisit.

RM 2 Nxënësi formon llaçin gëlqeror për suvatimin e mureve. Përmbajtja - Përzgjedhja e rërës me granulacion nga 0-1mm, - Përzgjedhja e materialit lidhës - gëlqeres (hidraulike,

ose të shuar), - Zbatimi i përpjesës së përzierjes, raporti i përzierjes

(1:6), - Përcaktimi i konsistencës së llaçit, - Përzierja e llaçit me mikser, - Përzierja dhe përgatitja e materialit për formimin e

llaçit për suvatim me dorë, - Rregullat për mbrojtje në punë dhe për mbrojtje të

mjedisit.

RM 3 Nxënësi formon llaçin e çimentos për suvatimin e mureve në nyjat sanitare. Përmbajtja - Përzgjedhja e rërës me granulacion nga 0-1mm, - Përzgjedhja e materialit lidhës - çimentos (pc 35

cilado shtesë), - Zbatimi i përpjesës së përzierjes, raporti i përzierjes

(1:5), - Përcaktimi i konsistencës së llaçit, - Përzierja e llaçit me mikser, - Përzierja dhe përgatitja e materialit për formimin e

llaçit të çimentos për suvatim me dorë, - Rregullat për mbrojtje në punë dhe për mbrojtje të

mjedisit.

RM 4 Nxënësi formon llaçin për suvatim me makinë. Përmbajtja - Përgatitja për punë e makinës për përzierjen dhe

hedhjen e llaçit për suvatim, - Përzgjedhja e materialit të thatë të përgatitur nga

tregu, - Përcaktimi i përpjesës së përzierjes-konsistenca e

llaçit, - Përzierja dhe përgatitja e materialit për suvatim me

makinën e suvatimit, - Rregullat për mbrojtje në punë dhe për mbrojtje të

mjedisit.

Procedurat e vlerësimit

Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mesuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vëzhgim me listë kontrolli

KR Nxënësi duhet të:

- përzgjedhë rërën me granulacion prej 0-1 mm për formimin e llaçit të vazhduar,

- përzgjedhë materialin lidhës, gëlqeren dhe çimenton,

- zbatojë përpjesën e duhur për përzierjen e llaçit (1:3:9),

- zbatoj drejt formimin e konsistencës së llaçit gjatë përzierjes,

- përgatisë llaçin e vazhduar me makina - mikser, - përgatisë dhe përziej materialin për formimin e

llaqit për muratim - zbatojë rregullat për mbrojtje në punë dhe për

mbrojtje të mjedisit.


KR Nxënësi duhet të: - përzgjedhë rërën me granulacion prej 0-1 mm për

formimin e llaçit të vazhduar, - përzgjedhë materialin lidhës, gëlqeren dhe

çimenton, - zbatojë përpjesën e duhur për përzierjen e llaçit

(1:6), - përgatisë llaçin e vazhduar me makina - mikser, - zbatojë drejt formimin e konsistencës së llaçit

gjatë përzierjes, - zbatojë rregullat për mbrojtje në punë dhe për



KR Nxënësi duhet të: - përzgjedhë rërën me granulacion prej 0-1 mm për

formimin e llaçit të vazhduar, - përzgjedhë materialin lidhës të çimentos (pc 35

cilado shtesë), - zbatojë përpjesën e duhur për përzierjen e llaçit

(1:5), - përcaktojë konsistencën e llaçit, - përziejë llaçin me makinë - mikser, - përziejë dhe të përgatitë materialin për formimin e

llaçit të çimentos për suvatim me dorë, - zbatojë rregullat për mbrojtje në punë dhe për



KR Nxënësi duhet të: - përgatitë për punë makinën për përzierjen dhe

hedhjen e llaçit për suvatim, - përzgjedhë materialin e thatë të përgatitur nga tregu

për llaçin, - përcaktojë raportin e përpjesës së përzierjes -

konsistenca e llaçit, - përgatitë materiali - llaçin për suvatim me makinën

e suvatimit, - zbatojë rregullat për mbrojtje në punë dhe për


Metodat e rekomanduara të të mësuarit

- Ky modul duhet të trajtohet në repartin e punës, si dhe të organizohen vizita njohëse në objekte ku kryhen punë të suvatimit.

- Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete të përdorimeve të drejta të pajisjeve si dhe të vetë materialeve,

- Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete për caktimin e përpjesave të përzierjes dhe të konsistencës së llaçit,

- Gjatë vlerësimit të nxënësve, vlerësohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara.

Baza materiale e domosdoshme

Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme: - Mjedise pune për kryerje të përzgjedhjes, të përzierjes dhe

të konsistencës së llaçit, - Kompleti i veglave dhe i pajisjeve për përgatitjen e

materialeve për formimin e llaçit, - Makina për përzierjen e llaçit dhe makina për suvatim


“Muratimi i mureve me tulla dhe blloqe” Lëmia: Ndërtimtari Profili: Arkitekturë Niveli: I Klasa: 10

Numri i modulit

2

Qëllimi i modulit

Një modul praktik që aftëson nxënësit për të ndërtuar muret me materiale ndërtimore tulla, blloqe më llaçin e vazhduar.


12 kredite (72 orë)


RM 1 Nxënësi interpreton skemat e thjeshta për formimin e konstruksionit të mureve nga materialet e ndryshme ndërtimore. Përmbajtja - Leximi dhe interpretimi i planeve të konstruksionit

të murit, - Intepretimi i detajeve të lidhjeve të mureve me

meteriale tulla dhe blloqe në kënde të ndryshme, - Radha e punës, - Përzgjedhja e mjeteve të punës, - Rregullat për mbrojtjen në punë dhe për ruajtjen e

mjedisit.

RM 2 Nxënësi muraton muret me tulla të plota (ose me zbrastësira) me trashësi 12 cm në llaçin e vazhduar. Përmbajtja - Përzgjedhja e mjeteve të punës, - Përzgjedhja e materialit për muratim, - Rrafshimi dhe pastrimi i bazës ku muratohet, - Muratimi i murit me tulla në shtresa me llaçin e

vazhduar, - Lidhja e shtresave të muratimit me njëra-tjetrën, - Përdorimi i drejtë i mjeteve të punës, - Kontrollimi i vertikalitetit të murit të përfunduar

dhe lidhja e fugave të blloqeve, - Rregullat për mbrojtjen në punë dhe për ruajtjen e

mjedisit.

RM 3 Nxënësi muraton muret me blloqe (standardi 25x20x20 cm) me trashësi 25 cm në llaçin e vazhduar. Përmbajtja

- Përgatitja e mjeteve të punës për muratim, - Përzgjedhja e materialit për muratim, - Rrafshimi dhe pastrimi i bazës ku muratohet, - Muratimi i murit me blloqe në shtresa me llaçin e

vazhduar, - Lidhja e shtresave të muratimit me njëra-tjetrën, - Përdorimi i drejtë i mjeteve të punës, - Kontrollimi i vertikalitetit të murit të përfunduar

dhe lidhja e fugave të blloqeve, - Rregullat për mbrojtjen në punë dhe për ruajtjen e

mjedisit.

RM 4 Nxënësi muraton kryqëzimin e mureve me tulla me trashësi 25 cm, në këndin 900. Përmbajtja - Përgatitja e materialeve: sjellja e materialeve te

vendi i muratimit, përgatitja e llaçit etj., - Përcaktimi i pozitës të ndërhyrjes së mureve, - Vendosja e shtresës së parë të tullave në mure me

llaçin e vazhduar, - Vendosja e shtresës së dytë duke lidhur me shtresën

paraprake të murit, - Muratimi i murit të kryqëzuar prej 90o me tulla në

llaçin e vazhduar, - Rregullat për mbrojtjen në punë dhe për ruajtjen e

mjedisit.

RM 5 Nxënësi muraton kryqëzimin e mureve me blloqe me trashësi 25cm, në këndin 900. Përmbajtja - Përgatitja e materialeve: sjellja e materialeve te

vendi i muratimit, përgatitja e llaçit etj., - Përcaktimi i pozitës së ndërhyrjes së mureve, - Vendosja e shtresës së parë të blloqeve në mure me

llaçin e vazhduar, - Vendosja e shtresës së dytë duke e lidhur me

shtresën paraprake të murit, - Muratimi i murit të kryqëzuar prej 90o me blloqe në

llaçin e vazhduar, - Rregullat për mbrojtjen në punë dhe për ruajtjen e

mjedisit.

RM 6 Nxënësi muraton kanalet vertikale me dimensione 14x14cm me tulla të plota. Përmbajtja - Përzgjedhja e mjeteve të punës,

- Përgatitja e materialit për muratim, - Përcaktimi i pozitës së lokacionit të muratimit të

kanalit vertikal sipas projektit, - Muratimi i kanalit me tulla të plota, - Rregullat për mbrojtjen në punë dhe për ruajtjen e

mjedisit.



RM 1 IV Interpretim i një skeme të dhënë, për formimin e një

muri

KR Nxënësi duhet të: - interpretojë planin e konstruksionit të murit, - tregojë kordinatat e konstruksionit të murit, - tregojë detajet e lidhjeve të rendeve dhe të

shtresave të murit, - përcaktojë rrafshet horizontale dhe ato vertikale

me libelën, perin ose edhe me instrument gjeodezik,

- radha e punës, - përzgjedhja e mjeteve të punës, - zbatojë rregullat për mbrojtjen në punë dhe për

ruajtjen e mjedisit.


KR Nxënësi duhet të: - afrojë materialet dhe veglat e punës, - përzgjedhë materialin e nevojshëm për muratim

me tulla, - nivelizojë vendin ku do të muratohet, - përgatisë llaçin për muratim, - rendisë tullat në shtresën e llaçit në mënyrë të

drejtë, - lidhë rendet e shtresave të murit në mënyrë të

drejtë, - përdorë drejt çekanin dhe veglat e tjera të

nevojshme për muratim, - kontrollojë vertikalitetin e murit me libelë ose me

instrument gjeodezik, - lidhë fugat e blloqeve sipas standardeve për

muratim, - zbatojë rregullat për mbrojtjen në punë dhe për



KR Nxënësi duhet të: - përzgjedhë materialin e nevojshëm për muratim

me blloqe, - rrafshojë dhe pastrojë bazën ku muratohet, - përgatisë llaçin për muratim, - rendisë blloqet në shtresën e llaçit në mënyrë të

drejtë duke mbajtur drejtimin e perit, dhe vertikalitetin e muratimit me libelën ose lavjerrësin,

- lidhë rendet e shtresave të murit në mënyrë të drejtë,

- përdorë drejt çekanin dhe veglat e tjera të nevojshme për muratim,

- kontrollojë vertikalitetin e murit me libelën ose lavjerrësin,

- lidhë fugat e tullave sipas standardeve për ndërtim,

- zbatojë rregullat për mbrojtjen në punë dhe për ruajtjen e mjedisit.



- caktojë pozitën e kryqëzimit të mureve me tulla, si dhe të përcaktojë këndin e kryqëzimit,

- shtresojë llaçin e vazhduar në shtresë të mureve, - presë tullat në madhësit standarde (1/2, 3/4 etj.), - rendisë tullat në shtresa, duke lidhur tullat drejt në

kryqëzim, - përcaktojë drejt rrafshet vertikale dhe ato

horizontale të muratimit, gjatë muratimit, - zbatojë rregullat për mbrojtjen në punë dhe për



KR Nxënësi duhet të: - caktojë pozitën e kryqëzimit të mureve me blloqe,

si dhe përcaktojë këndin e kryqëzimit, - shtresojë llaçin e vazhduar në shtresë të mureve, - presë blloqet në madhësit standarde (1/2, ¾ etj.), - rendisë blloqet në shtresa duke lidhur ato në

mënyrë të drejtë në kryqëzim – lidhje modulare, - përcaktojë drejt rrafshet vertikale dhe ato

horizontale të muratimit, gjatë muratimit, - zbatojë rregullat për mbrojtjen në punë dhe për



KR Nxënësi duhet të: - interpretojë pozitën e kanalit vertikal, - caktojë pozitën e kanalit vertikal, - shtresojë llaçin e vazhduar në shtresë të kanalit, - caktojë modulin e muratimit në rende, - rendisë tullat në shtresa duke i lidhur ato në

mënyrë të drejtë, - përcaktojë drejt rrafshet vertikale dhe ato

horizontale të muratimit, gjatë muratimit të kanalit vertikal,



Ky modul duhet të trajtohet në repartin e punës, si dhe organi-zohen vizita njohëse në objekte ku kryhen punë të mureve me tulla dhe blloqe nga argjila e pjekur. Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete të përdorimeve të drejta të pajisjeve si dhe të vetë materialeve, Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete për caktimin e rrafsheve horizontale dhe të atyre vertikale, për lidhjen e elementeve njësi me njëri-tjetrin, lidhjen e rendeve të mureve, si dhe në diskutime në lidhje me rastet e ndryshme që paraqiten gjatë muratimeve, Gjatë vlerësimit të nxënësve, vlerësohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara.


Për realizimin si duhet të modulit, është e domosdoshme të sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme: - mjedise pune për kryerje të muratimeve. - kompleti i veglave dhe i pajisjeve për kuotime, centrime të

rrafsheve, muratimin e mureve. - materialet e tullave dhe të blloqeve për muratime. - Makina për përzierjen e llaçit dhe makina për suvatim.


“Muratimi i mureve ndarëse”

Lëmia: Ndërtimtari Profili: Arkitekturë, Ndërtimtar Niveli: I Klasa: 10 Numri i modulit

3

Qëllimi i modulit

Një modul praktik që aftëson nxënësit për të ndërtuar muret ndarëse me pllakat e rigjipsit (allçisë) në konstruksionet e mureve nga metali, për veshjen e plafoneve me pllaka rigjipsi, si dhe për formimin e llaçërave për muratim.


6 kredite (36 orë)


RM 1 Nxënësi interpreton skemat e thjeshta për formimin e konstruksionit të murit me panele gjipsi. Përmbajtja - Leximi dhe interpretimi i planeve të konstruksionit

të murit, - Leximi i detajeve të lidhjeve të elementeve me

bulona në bazë të simboleve të paraqitjes në skemë,

- Intepretimi i detajeve të lidhjeve të elementeve me bulona,

- Paraqitja e saktë e koordinatave të konstruksionit të murit,

- Intepretimi i fillimit të palimit të paneleve, - Përzgjedhja e mjeteve të punës, - Shpjegimi i përdorimit të mjeteve të punës, - Rregullat për mbrojtje në punë dhe për mbrojtje të

mjedisit.

RM 2 Nxënësi monton skeletin e murit me profile metalike. Përmbajtja - Përzgjedhja e mjeteve të punës, - Përcaktimi i rrafshit vertikal të murit, - Montimi i profileve metalike në kornizë,

shtyllëzat, trarëzat, - Montimi i paneleve të rigjipsit nga njëra anë e

murit, - Vendosja e termoizolimit në mes të murit, - Montimi i paneleve të rigjipsit nga ana tjetër e

murit, - Rregullat për mbrojtje në punë dhe për mbrojtje të

mjedisit.

RM 3 Nxënësi vesh plafonin e lëshuar me pllaka gjipsi Përmbajtja - Përzgjedhja e materialit si dhe e veglave dhe e

pajisjeve për punë, - Përcaktimi i rrafshit horizontal të plafonit të

lëshuar, - Montimi i skeleve të nevojshme për punë, - Lidhja e ankerëve - litarëve në konstruksionin e

plafonit, - Montimi i binarëve metalike në ankerët - litarët, - Montimi i paneleve të rigjipsit në konstruksionin e

lëshuar, - Mbyllja e fugave në mes të pllakave të rigjipsit me

material fuge së bashku me rrjetë, - Rregullat për mbrojtje në punë dhe për mbrojtje të

mjedisit.

RM 4 Nxënësi vesh plafonin e lëshuar me pllaka gjipsi të tipit në binarë (“amstrong”). Përmbajtja - Përzgjedhja e materialit si dhe e veglave dhe e

pajisjeve për punë, - Përcaktimi i rrafshit horizontal të plafonit të

lëshuar, - Montimi i skeleve të nevojshme për punë, - Lidhja e ankerëve - litarëve në konstruksionin e

plafonit, - Montimi i binarëve të aluminit në ankerët - litarët, - Nivelizimi i konstruksionit, binarëve të aluminit,

për pllakat e gjipsit, - Montimi i pllakave të gjipsit në konstruksionin e

lëshuar – binarët, - Rregullat për mbrojtje në punë dhe për mbrojtje të

mjedisit.



RM 1 IV Interpretim i një skeme të dhënë, për formimin e një muri


- lexojë dhe interpretojë planet e konstruksionit të murit,

- lexojë detajet e lidhjeve të elementeve me bulona në bazë të simboleve të paraqitjes në skemë,

- intepretojë d - etajet e lidhjeve të elementeve me bulona, - tregojë saktë koordinatat e konstruksionit të murit, - intepretojë fillimin e palimit të paneleve, - përzgjedhë mjetet e punës, - shpjegojë përdorimin e mjeteve të punës, - zbatojë rregullat për mbrojtje në punë dhe për



KR Nxënësi duhet të: - përzgjedhë drejt mjetet, veglat e punës dhe

materialet për montimin e skeletit të murit me profile metalike (gërshërët, makita si dhe veglat dhe pajisjet e tjera të nevojshme),

- përcaktojë rrafshin vertikal të murit, - montojë profilet metalike për konstruksionin e

murit - ankerojë profilet me bulona në perimetër të murit - përdorë drejt gërshërët për prerje të profilit - përdorë drejt makitën për bulona, - lidhë profilet vertikale në binarët e shtrirë më herët - lidhë profilet horizontale - trarëzat me shtyllëzat, - montojë panelet e rigjipsit në konstruksionin e

murit, - vendosë termoizolimin në mes të murit, në rrafshin

e konstruksionit, - mbyllë murin nga ana tjetër me panele gjipsi, - zbatojë rregullat për mbrojtje në punë dhe për



KR Nxënësi duhet të: - përzgjedhë materialin si dhe veglat dhe pajisjet për

punë, - përcaktojë rrafshin horizontal të plafonit të lëshuar,

- montojë skelet e nevojshme për punë, - lidhë ankerët - litarët në konstruksionin e plafonit, - montojë binarët metalikë në ankerët-litarët, - montojë panelet e rigjipsit në konstruksionin e

lëshuar, - mbyllë fugat në mes të pllakave të rigjipsit me

material fuge së bashku me rrjetë, - zbatojë rregullat për mbrojtje në punë dhe për



KR Nxënësi duhet të: - përzgjedhë materialin si dhe veglat dhe pajisjet për

punë, - përcaktojë rrafshin horizontal të plafonit të lëshuar, - montojë skelet e nevojshme për punë, - lidhë ankerët - litarët në konstruksionin e plafonit, - montojë binarët e aluminit në ankerët-litarët, - nivelizojë konstruksionin e binarëve të aluminit për

pllakat e gjipsit, - montojë pllakat e gjipsit në konstruksionin e

lëshuar – binarët, - zbatojë rregullat për mbrojtje në punë dhe për



- Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete të përdorimeve të drejta të pajisjeve si dhe të vetë materialeve,

- Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete për caktimin e rrafsheve horizontale dhe atyre vertikale, shpim vrimash, centrim të paneleve, si dhe diskutime në lidhje me rastet e ndryshme që paraqiten,

- Gjatë vlerësimit të nxënësve, vlerësohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara.


Për realizimin si duhet të modulit, është e domosdoshme të sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme: - mjedise pune për kryerje të shpimeve për lidhjen e profileve - kompleti i veglave dhe i pajisjeve për kuotime, centrime të

rrafsheve, shpuarje të vrimave, shtrëngim të bulonave,


“Punimi i themeleve” Lëmia: Ndërtimtari Profili: Arkitekturë Niveli: I Klasa: 10 Numri i modulit

4

Qëllimi i modulit

Një modul praktik që aftëson nxënësit për të ndërtuar themelet me materiale ndërtimore guri, betoni si dhe betoni i armuar.


8 kredite (48 orë)


RM 1 Nxënësi interpreton skemat e thjeshta për formimin e konstruksionit të themelit nga materialet e ndryshme ndërtimore. Përmbajtja - Leximi dhe interpretimi i planeve të konstruksionit

të themelit, - Intepretimi i detajeve të lidhjeve të themeleve me

meteriale: guri,betoni si dhe betoni i armuar në kënde të ndryshme,

- Radha e punës, - Përzgjedhja e mjeteve të punës, - Rregullat për mbrojtjen në punë dhe për ruajtjen e

mjedisit.

RM 2 Nxënësi bën shënimin si dhe matjen e themeleve. Përmbajtja - Përgaditja e vendit dhe e veglave të punës për

shenim, - Përdorimi i drejtë i mjeteve të punës, - Rrafshimi dhe pastrimi i bazës ku do të bëhët

shënimi i themeleve, - Shënimi i objektit, - Shënimi i themelit - Rregullat për mbrojtjen në punë dhe për ruajtjen e

mjedisit.

RM 3 Nxënësi bënë hapjen e themeleve, njëkohësisht bën edhe sigurimin nga rreshqitja e dheut. Përmbajtja - Përgatitja e mjeteve të punës për hapjen e

themeleve, - Përzgjedhja e materialit (kallupeve) që shërbejnë

për sigurimin e anëve të gropës se themelit, - Rrafshimi dhe pastrimi i bazës ku do të bëhët hapja

e themelit, - Zgjedhja e lartësisë së fondimit (Lf), - Hapja e themelit: i veçuar,shiritor apo në formë

pllake në mënyrë manuele (me dorë), - Sigurimi i anëve të gropës se themelit: i

veçuar,shiritor apo në formë pllake me kallupe (horizontale ose vertikale),mbështetësa tërthor dhe të pjerrët,

- Sigurimi i gropës se themelit : i veçuar, shiritor apo në formë pllake nga rrjedha e ujit atmosferik,

- Përdorimi i drejtë i mjeteve të punës, - Rregullat për mbrojtjen në punë dhe për ruajtjen e

mjedisit.



RM 1 IV Interpretim i një skeme të dhënë, për formimin e një

themeli

KR Nxënësi duhet të: - interpretojë planin e konstruksionit të themelit, - tregojë kordinatat e konstruksionit të themelit, - tregojë detajet e lidhjeve të themeleve me

meteriale: guri,betoni si dhe betoni i armuar në kënde të ndryshme,

- radha e punës, - përzgjedhja e mjeteve të punës, - zbatojë rregullat për mbrojtjen në punë dhe për



KR

Nxënësi duhet të: - afrojë materialet dhe veglat e punës, - përzgjedhë veglat e nevojshme për shënimin dhe

matjen e themeleve, - nivelizojë vendin ku do të fundohet themeli, - shënoj vijën ndërtimore, - vendosë pikat të cilat saktësisht precizojnë bazën e

objektit, - shënojë themelin i cili bëhet pas shenimit të

objektit, - vendosë në distance 1.0-1.5 m nga skaji i gropës

shtylla të shkurtëra (kuja druri) me diameter 12-16 cm,

- gozhdojë në këta kunja dërrasa me prerje tërthore 5/12 cm,

- vendosë në keto dërrasa gozhda me të cilat shenohen skajet e themelit dhe pikat boshtore,



KR

Nxënësi duhet të: - përgatisë mjetet e punës për hapjen e themeleve, - përzgjedhë materialin (kallupet) që shërbejnë për

sigurimin e anëve të gropës se themelit, - rrafshojë dhe pastrojë bazën ku do të bëhët hapja e

themelit, - zgjedhë lartësinë e fondimit (lf), - hapë themelin: të veçuar, shiritor apo në formë

pllake në mënyrë manuele (me dorë), - sigurojë anët e gropës se themelit: të veçuar,

shiritor apo në formë pllake me kallupe (horizontale ose vertikale), mbështetësa tërthorë dhe të pjerrët,

- sigurojë gropën e themelit: të veçuar, shiritor apo në formë pllake nga rrjedha e ujit atmosferik,

- përdorë drejt mjetet e punës, - zbatojë rregullat për mbrojtjen në punë dhe për

ruajtjen e mjedisit. Metodat e rekomanduara të të mësuarit

Ky modul duhet të trajtohet në repartin e punës, si dhe të organizohen vizita njohëse në objekte ku kryhen punë të themeleve prej materjaleve ndertimore guri, betoni si dhe betoni i armuar. Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete të përdorimeve të drejta të pajisjeve si dhe të vetë materialeve,

Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete qe të kenë mundësi të bëjnë shenimin e objektit, shënimin e themeleve, hapjen e tyre si dhe sigurimin e anëve të gropës se themelit. Gjatë vlerësimit të nxënësve, vlerësohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara.


Për realizimin si duhet të modulit, është e domosdoshme të sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme: - mjedise pune për kryerje të themeleve, - kompleti i veglave dhe i pajisjeve për shënim si dhe matje

të themeleve. - Kompleti i veglave që nevojiten për hapjen e themeleve, - Materiale (kallupe) qofshin ato prej druri apo metalike që

nevojiten për sigurimin e anëve të gropës së themelit.

Klasa 11

Programet e lëndëve profesionale

Programi i lëndës

“Vizatim i lirë” Lëmia: Ndërtimtari Profili: Arkitekturë Niveli: I Klasa: 11 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të, nxënësi duhet të: - përshkruajë historinë e lindjes dhe zhvillimit të arkitekturës; - bëjë vizatimin e elementeve të arkitektures së vjeter (stilet), si shtylla, konzolla, kurora etj; - vizatojë kompozicione të natyrës së qetë; - dallojë enterjerin nga eksterieri arkitektonik dhe të vizatojë pjesë të tyre. II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/javë = 70 orë III. Programi i detajuar i lëndës Kapitulli 1: Zhvillimi i elementeve arkitektonike 16 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegojë rëndësin themelore të elementeve arkitektonike; - përshkruajë historinë e zhvillimit të elementeve arkitektonike në epoka të ndryshme; - përshkruajë metodat themelore te vizatimit të elementeve arkitektonike. b) Temat e kapitullit - Rëndësia dhe historiku i shkurtër i elementeve arkitektonike. - Vizatimi i elementeve arkitektonike. - Vizatimi i ornamenteve nga materjale te ndryshme (hekur, dru, guri etj). c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të:

- përdorë shpjegimin e ilustruar me shembuj nga historiku i zhvillimit të elementeve arkitektonike;

- demostrojë realizimin e ndonjë elementi arkitektonik apo ornamenteve të ndryshme; - japë detyrë nxënësve për të shkruar ese për një objekt me vlerë arkitektonike, të zgjedhur nga

vetë nxënësit; - bashkëbisedojë (debatojë) me nxënësit për esen dhe historikun e zhvillimit të elementeve

arkitektonike; - organizojë vizitë në ndonjë objekt arkitektonik ku ka elemente arkitektonike (psh.muzeun

dhe muzeun etnografik); - vlerësojë nxënësit me detyra kontrolli dhe me anë të punëve të pavarura; - vlerësojë nxënësit nëpërmjet punimeve grafike dhe bashkëbisedimeve. - organizojë vizita ekspozitave të ndryshme në galeri artistike; - zhvillojë debat me nxënës për ekspozitën, në mënyrë që nxënësit të bëhen kritikë të së

bukurës. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - mjetet e punës për vizatim si: bllok, lapsa të butë ose thengjill, gomë etj.; - punime të mëparshme të nxënësve; - punime (reale, në fotokopje, fotografi, transparente etj.) nga artistë të periudhave të

ndryshme; - flip-chart, kompjuter me videobim, projektor. Kapitulli 2: Natyra e qetë 14 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitulli, nxënësi duhet të: - vizatojë kompozicione të ndryshme (trupa , figura gjeometrike, pemët, lulet etj;). b) Temat e kapitullit - Vizatimi i trupave të qetë. - Vizatimi i drurëve (bredhit, lisit, kaçubes). - Vizatimi i pemëve (mollës, dardhës etj). - Vizatimi i luleve të ndryshme. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - përdorë shpjegimin e ilustruar me shembuj nga punimet e nxënësve të gjeneratave të

mëparshme ose nga artistë të ndryshëm; - bashkëbisedojë me nxënësit mbi trupat e qetë; - vendosë nxënësit në situatë praktike të vizatimit të trupave të qetë të ndryshëm; - demonstrojë hijëzimin duke përdorur modele të trupave të qetë; - vlerësojë nxënësit bazuar në punët e tyre grafike dhe në të shprehurit gjatë

bashkëbisedimeve; - organizojë vizita në ekspozita të ndryshme në galeri artistike; - zhvillojë debat me nxënës për ekspoziten në mënyrë që nxënësit të bëhen kritikë të së

bukurës.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - mjetet e punës për vizatim si: bllok, lapsa të butë ose thëngjill, gomë etj.; - punime të mëparshme-maketa; - punime (reale, në fotokopje, fotografi, transparente etj.) nga artistë të periudhave të

ndryshme; - flip-chart, kompjuter me videobim, projektor. Kapitulli 3: Eksterieri 20 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - dallojë dhe vizatojë elemente të eksterierit me motive të ndryshme (objekte të arkitekturës së

vjetër dhe asaj bashkohore); - shpjegojë fenomenin e hijes dhe dritës në eksterier; - bëjë vizatime të ndryshme me hijëzime, sipas modelit ose zgjidhjes së tij. b) Tema e kapitullit - Vizatimi i elementeve të eksterierit. - Vizatimi i Kullës tradiconale. - Vizatimi i një objekti banimi me motive nga Prizereni. - Vizatimi i Koleseumit të Romës. - Vizatimi i eksteriereve të objekteve bashkohore e të ngjashme. - Paraqitje e hijësimit në eksterier. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - përdorë elemente të eksterierit nga periudhat e ndryshme historike; - demonstrojë vizatimin e eksterierit në tabelë ose letër; - organizojë vizita në objekteve të ndryshme; - vëzhgojë punën praktike të ushtrimeve në klasë; - vlerësojë nxënësit me detyra kontrolli dhe me anë të punëve të pavarura; - bashkëbisedojë me nxënësit për eksterierin; - vlerësojë nxënësit bazuar në punën e tyre grafike dhe në të shprehurit gjatë

bashkëbisedimeve; - organizojë vizita në ekspozita të ndryshme në galeri artistike; - zhvillojë debat me nxënësit për ekspoziten, në mënyrë që nxënësit të bëhen kritik të së

bukurës. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - mjetet e punës për vizatim si: bllok, laps i butë, thëngjill, gomë etj.; - fotografi të eksterierit të objekteve të ndryshme; - punime (reale, në fotokopje, fotografi, transparente etj.) nga objekte të periudhave të

ndryshme; - flip-chart, kompjuter me videobim, projektor.

Kapitulli 4: Enterieri 20 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - vizatojë elemente të enterierit me motive të ndryshme (prej objekteve të arkitekturës së vjetër

dhe asaj bashkohore); - vizatojë forma të lira dekorative; - bëjë hijëzimin e formës gjatë vizatimit sipas modelit; - vizatojë objekte nga riprodhimet artistike; - shpjegojë fenomenin e hijes dhe dritës në enterier. b) Temat e kapitullit - Rëndësia e ngjyrave në enterier. - Vizatimi i formave të lira decorative te enterierit. - Vizatim sipas modelit-hijësimi i formës. - Format dekorative te enterierit. - Vizatimi i enterierit të objekteve nga riprodhimet artistike. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - ilustrojë forma të lira dekorative me shembuj të ndryshëm; - demonstrojë forma të lira në tabelë flip-chart; - vëzhgojë punën praktike të ushtrimeve në klasë; - demonstrojë vizatimin e modeleve-hijëzimin e tyre; - ilustrojë format dekorative me shembuj (punime të nxënësve, punime të veta personale,

fotografi, transparente, me kompjuter etj.); - përdorë-shfrytëzojë riprodhime të ndryshme artistike; - demonstrojë në tabelë fenomenin e hijes dhe dritës në arkitekturë; - organizojë vizita objekteve me vlerë aristike; - japë detyrë nxënësve për të shkruarë ese për enterier ose eksterier; - organizojë vizita në ekspozita të ndryshme dhe në galeri artistike; - zhvillojë debat me nxënës për ekspozitën në mënyrë që nxënësit të bëhen kritik të së bukurës; - vlerësojë nxënësit me detyra kontrolli dhe me anë të punëve të pavarura. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - mjetet e punës për vizatim si: bllok, laps i butë, thëngjill, gomë etj.; - përdorimi i modeleve të ndryshme (punimeve të nxënësve – artistëve të ndryshëm); - flip-chart, kompjuter me videobim, projektor.

Programi i lëndës

“Konstruksionet ndërtimore”

Lëmia: Ndërtimtari Profili: Arkitekturë Niveli: I Klasa: 11 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të, nxënësi duhet të: - shpjegojë llojet e sistemeve konstruktive të objektit; - shpjegojë elementet konstruktive të objektit; - shpjegojë simbolet e materialeve ndërtimore; - vizatojë elementet konstruktive të objektit; - shpjegojë muratimin e mureve me materiale, dimenzione dhe kënde të lidhjeve të ndryshme; - shpjegojë kanalet vertikale (për ajrosje dhe oxhaqet) dhe kanalet ,,SHUNT’’; - vizatojë kanalet vertikale (për ajrosje dhe oxhaqet), kanalet ,,SHUNT’’ në prerje horizontale

dhe vertikale; - vizatojë përfundimin e oxhaqeve mbi qati,në prerje horizontale dhe vertikale; - shpjegojë llojet e hapjeve në mur; - vizatojë llojet e hapjeve në mure në bazë (prerje horizontale) dhe në dukje; - shpjegojë llojet e kallëpeve sipas materialit dhe mënyrës së punimit të tyre; - vizatojë llojet e kallëpeve në prerje horizontale dhe vertikale (kallëpe të shtyllave); - përshkruajë skelet dhe llojet e tyre; - shpjegojë llojet e trajeve horizontale sipas pozitës ku vendosen; - vizatojë llojet e trajeve horizontale dhe konstruksioneve të meskatit; - shpjegojë llojet e konstrukcioneve të meskatit në bazë të mënyresë së ndërtimit; - shpjegojë llojet e konstruksioneve të meskatit sipas materialit që përdoret për ndërtim; - bëjë vizatimin e prerjeve tërthore dhe gjatësore të konstruksionit të meskatit; - vizatojë mënyrën e lidhjes së mureve me traun horizontal dhe konstruksionin meskatësh. II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/javë = 70 orë

III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Sistemet dhe elementet konstruktive të objektit 4 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - numërojë sistemet konstruktive të objektit në përgjithësi; - dallojë elementet konstruktive të objektit; - shpjegojë renditjen e ndërtimit të konstruksionit; - shpjegojë elementet jokonstruktive – mbushëse në objekt;

- emërtojë elementet e objektit sipas pozitës, funksionit dhe materialit; - shënojë elementet e objektit sipas pozitës, sipas funksionit dhe materialit; - vizatojë elementet e objektit sipas pozitës, sipas funksionit dhe materialit. b) Temat e kapitullit - Llojet e objekteve ndertimore dhe arkitektonike. - Sistemet konstruktive të objektit. - Elementet konstruktive të objektit. - Aktivitetet dhe standardet e objekteve. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - nxisë nxënësit të përsërisin lënden nga viti paraprak (i kaluar); - shpjegojë bashkë me nxënësitë dallimet terminologjike profesionale në mënyrë që nxënësi të

kuptojë konceptet profesionale; - përdorë fotografi të skeleteve të konstruksionit dhe të objekteve në përgjithësi; - iu përmbahet standardeve dhe termave profesionalë gjatë mësimit; - bëjë ndarjen e një projekti të thjeshtë dhe ai të përpunohet gjatë tërë vitit. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - fotografi-sllajde të objekteve dhe të konstruksioneve; - projekte kryesore të objekteve të kryera dhe në ndërtim e sipër; - katalog për objekte të ndryshme dhe materiale ndërtimore të ndryshme; - projektor dhe kompjuter me videobim. Kapitulli 2: Kanalet vertikale dhe muret 22 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitulli, nxënësi duhet të: - dallojë llojet e mureve dhe kanaleve vertikale sipas llojit të materialit; - tregojë llojet e mureve dhe kanaleve vertikale në kuptimin e dimensioneve; - shpjegojë mënyrenë e lidhjes së tullave e blloqeve në mure dhe mënyrën e lidhjes se tullave

dhe blloqeve në kanale vertikale; - shpjegojë lidhjen e kanaleve vertikale me muret me blloqe dhe tulla; - përshkruajë mënyrat e lidhjes së shtresave (shtresa I dhe II) të kanaleve vertikale për ajrosje

dhe oxhaqeve prej tulle; - vizatojë prerjen horizontale dhe vertikale të kanaleve vertikale prej tulle; - përshkruajë mënyrat e lidhjes së kanaleve vertikale ,,SHUNT” me mure prej tullave dhe

blloqeve dhe mënyrën e punimit, funksionimit dhe përdorimit të tyre; - vizatojë prerjen horizontale dhe vertikale të kanaleve vertikale për ajrosje dhe oxhaqetë

,,SHUNT’’; - shpjegojë mënyrën e përfundimit të oxhaqeve mbi çati; - vizatojë mënyrën e përfundimit të oxhaqeve mbi çati. b) Temat e kapitullit - Llojet dhe format e kanaleve vertikale prej tullave, blloqeve dhe ‘’SHUNT’kanalet.

- Mënyrat e lidhjes së shtresave (I-II) në kanalet vertikale prej tullave. - Mënyrat e lidhjes së shtresave (I-II) në kanalet vertikale prej blloqeve. - Mënyra e përfundimit të kanaleve vertikale prej tullave dhe blloqeve mbi kulm. - Llojet e kanaleve vertikale ,,SHUNT’’. - Mënyra e lidhjes së ,,SHUNT” kanaleve me ambientin jashtë dhe përfundimi mbi kulm. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - diskutojë bashkë me nxënësit rolin dhe rëndësinë e standardeve të formateve të mureve në

ndërtimtari (përsëritje nga viti i kaluar); - shpjegojë rastet më të thjeshta të mundura të paraqitjes së konstruktimit të kanaleve vertikale; - përdorë fotografi dhe sllajde të mureve dhe kanaleve vertikale nga realizim i tyre; - vlerësojë me gojë dhe teste me shkrim; - japë detyra grafike: vizatimi i prerjeve horizontale dhe vertikale të kanaleve vertikale për

ajrosje dhe oxhaqeve; detyra të ndryshme (llojet e kanaleve vertikale) për grup të nxënësve, ku në grup është së paku një nxënës i mirë;

- shpjegojë mënyrën e vizatimi të prerjeve horizontale dhe vertikale të kanaleve vertikale për ajrosje dhe oxhaqeve;

- organizojë vizita të objekteve gjatë ndërtimit; - vlerësojë me gojë dhe teste me shkrim; - japë detyra shtëpie dhe t’i kontrollojë ato, duke bërë njëkohësisht edhe vlerësimin e tyre; - vlerësojë nxënësit me detyra grafike të realizuara në klasë. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - fotografi të mureve dhe kanaleve vertikale të përfunduara; - projekte kryesore të mureve dhe kanaleve vertikale të kryera; - makete të kanaleve vertikale ,,SHUNT’’ të punuara nga nxënësit e gjeneratava të

mëparshme; - katalog të ndryshëm të oxhaqeve (KAMIN); - kompjuter me videobim. Kapitulli 3: Hapjet në mure 12 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegojë llojet e hapjeve në mure; - shpjegojë mënyrat e formimit të hapjeve në muret prej tullave; - vizatojë mënyrat e formimit të hapjeve në muret prej tullave; - shpjegojë mënyrat e formimit të hapjeve në muret prej blloqeve; - vizatojë mënyrat e formimit të hapjeve në muret prej blloqeve; - shpjegojë mënyrat e formimit të hapjeve në muret prej rigipsi; - vizatojë mënyrat e formimit të hapjeve në muret prej rigipsi; - shpjegojë mënyren e përfundimit të murit të hapjeve në kënde të ndryshme; - vizatojë mënyrën e përfundimit të murit të hapjeve në kënde të ndryshme; - lexojë simbolet e llojeve të hapjeve në projekte të ndryshme; - përshkruajë mënyrën e përfundimit të murit të hapjeve të tjera në enterier dhe eksterier.

b) Temat e kapitullit - Llojet e hapjeve në mure. - Dritaret dhe llojet e tyre. - Ndarja e dritareve sipas materialit dhe dimensioneve. - Dyert dhe llojet e tyre. - Ndarja e dyerve sipas materialit dhe dimensioneve. - Masat muratuse dhe zdrukthtare. - Hapje të tjera në enterier dhe eksterier. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e llojit të hapjeve në konstruksion; - vëzhgojë punën praktike të ushtrimeve në klasë; - punojë detyra grafike me nxënësit në klasë që lidhen me projektin e dhënë që në fillim; - shpjegojë teknikën e realizimit të hapjeve prej materialeve të ndryshme; - vlerësojë nxënësit me detyra kontrolli dhe me anë të punëve të pavarura; - organizojë vizita të objekteve gjatë ndërtimit. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - fotografi (katallogë) nga prodhues të ndryshëm të dyerve dhe dritareve; - projekte kryesore të hapjeve të ndryshme; - projektor, kompjuter me videobim. Kapitulli 4: Kallëpet (punët e latuesve) 4 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - tregojë llojet e kallëpeve; - dallojë llojet e kallëpeve nga forma e tyre; - dallojë llojet e kallëpeve nga materiali i tyre; - përshkruajë kallëpet e themeleve, shtyllave, mureve nga betoni dhe betoni i armuar; - përshkruajë kallëpet e trajeve horizontale kallëpet për hapje dhe konstrukcione të meskatit; - vizatojë llojet e kallëpeve në prerje horizontale dhe vertikale (kallëpe të shtyllave); - përshkruajë rolin dhe llojet e skeleve të ndryshme dhe pasojat që mund të vijnë në rast se nuk

punohen siç duhet. b) Temat e kapitullit - Roli dhe rëndësia e kallëpeve në konstruksion. - Llojet e kallëpeve dhe ndarja e tyre sipas materialit. - Llojet e kallëpeve dhe ndarja e tyre sipas pozitës në konstruksion (kallëpet e themelit,

shtyllave, mureve prej B.A, trajeve horizontale). - Kallëpet për konstruksionin e meskatit. - Llojet e skeleve - njohuri të përgjithshme. c) Udhëzime didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e kallëpeve dhe skeleve në konstruksion të objekteve në

mënyrë që nxënësi të ketë njohuri të përgjithshme për kallëpe dhe skele, si edhe të theksojë pasojat që mund të vinë nese këto nuk punohen si duhet;

- vëzhgojë punën praktike të ushtrimeve në klasë; - bëj ndarjen e përpunimit të kallëpeve të shtyllave nga projekti i dhënë që në fillim për

grup nxënësish (kallëpe të shtyllave me prerje terthore të ndryshme); - vëzhgojë punën praktike të ushtrimeve në klasë; - vlerësojë nxënësit me detyra kontrolli dhe me anë të punëve të pavarura. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - fotografi të kallëpeve të objekteve të ndryshme në ndërtim; - fotografi të skeleve të objekteve të ndryshme në ndertim e sipër; - katalog të kallëpeve dhe skeleve të punuara nga materiale të ndryshme. Kapitulli 5: Konstrukcionet e meskatit 28 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegojë llojet e konstrukcionit të meskatit; - vizatojë konstrukcionet e meskatit në bazë, prerje dhe aksonometri; - bëjë dallimin e konstruksioneve të meskatit montazh prej atyre gjysëm montazh; - bëjë dallimin e konstruksioneve të meskatit të fillimit, mesit dhe të fundit; - lexojë skicat e llojeve të konstruksioneve të meskatit nga projekte të ndryshme; - shpjegojë llojet e trajeve horizontale sipas pozitës ku vendosen; - vizatojë llojet e trajeve horizontale dhe konstrukcioneve të meskatit; - shpjegojë llojet e konstrukcioneve të meskatit në bazë të mënyresë së ndërtimit; - shpjegojë llojet e konstrukcioneve të meskatit sipas materialit që përdoret për ndërtim; - bëjë vizatimin e prerjeve tërthore dhe gjatësore të konstruksionit të meskatit; - vizatojë mënyrën e lidhjes së mureve me traun horizontal dhe konstruksionin meskatësh. b) Temat e kapitullit - Llojet e konstrukcioneve të meskatit. - Konstruksioni meskatësh ,,F E R T’’. - Konstruksioni meskatësh ,,plakë prej betoni të armuar (B.A)’’. - Konstruksioni meskatësh ,,KASETON’’. - Trajet horizontale dhe lidhja e tyre me konstruksionin meskatësh. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e konstruksioneve të meskatit; - punojë detyra grafike me nxënësit në klasë; - ndajë nxënësit në grupe dhe ndajë detyrat (lloje të ndryshme të K.M në projektin e dhënë që

në fillim); - vëzhgojë punën praktike të ushtrimeve në klasë; - shpjegojë teknikën e realizimit të konstruksioneve të meskatit prej materialeve të ndryshme;

- shpjegojë llojet e trajeve horizontale; - zhvillojë debat mes grupeve të nxënësve; - vlerësojë nxënësit me detyra kontrolli dhe me anë të punëve të pavarura; - organizojë vizita të objekteve gjatë ndërtimit. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - fotografi (katallogë) nga prodhues të ndryshëm të konstruksioneve të meskatit; - projekte dhe punime të ndryshme të realizuara nga nxënësit; - projektor, kompjuter me videobim.

Programi i lëndës

“Gjeometri dhe perspektivë” Lëmi: Ndërtimtari Profili: Arkitekturë Niveli: I Klasa: 11 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të, nxënësi duhet të: - shpjegojë projeksionet e trupave të ndryshëm nga aksonometria e pjerrtë në projeksion

ortogonal dhe anasjelltas (e kundërta); - konstruktojë projeksionet e trupave të ndryshëm nga aksonometria e pjerrtë në projeksion

ortogonal dhe anasjelltas(ekundërta); - shpjegojë prerjen e trupave me rrafsh në projeksion ortogonal dhe aksonometri të pjertë; - konstruktojë prerjen e trupave me rrafsh në projeksion ortogonal dhe aksonometri të pjertë; - shpjegojë ndërhyrjen në mes të trupave të rregulltë brinjëzor dhe rrotullues në projeksion

ortogonal dhe aksonometri të pjertë; - konstruktojë ndërhyrjen në mes të trupave të rregulltë brinjëzorë dhe rrotulluesë në

projeksion ortogonal dhe aksonometri të pjertë; - shpjegojë mënyrën e zgjidhjes gjeometrike të kulmeve me baza jo shumë të komplikuara; - kryejë zgjidhjen gjeometrike të kulmit në bazë (projeksioni i parë); - kryejë zgjidhjen gjeometrike të kulmit në projeksionin e dytë; - punojë maketen e kulmit; - përshkruajë metodat e perspektivës; - zgjidhë në mënyrë grafike perspektivën -metoda baza e zbritur. II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/javë = 70 orë

III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Projeksionet e trupave dhe prerja e trupave me rrafsh 14 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë projeksionet e trupave të ndryshëm nga aksonometria e pjerrtë në projeksion

ortogonal dhe anasjelltas(e kundërta); - konstruktojë projeksionet e trupave të ndryshëm nga aksonometria e pjerrtë në projeksion

ortogonal dhe anasjelltas(e kundërta); - shpjegojë prerjen e trupave me rrafsh në projeksion ortogonal dhe aksonometri të pjerrët; - konstruktojë prerjen e trupave me rrafsh në projeksion ortogonal dhe aksonometri të pjerrët. b) Temat e kapitullit - Aksonometria e pjerrët dhe projeksioni ortogonal i trupave të rregullt gjeometrikë. - Prerja e piramidës me rrafsh ne projeksion ortogonal dhe aksonometri të pjerrët. - Prerja e prizmës me rrafsh në projeksion ortogonal dhe aksonometri të pjerrët. - Prerja e konit me rrafsh në projeksion ortogonal dhe aksonometri të pjerrët. - Prerja e cilindrit me rrafsh në projeksion ortogonal dhe aksonometri të pjerrët. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - përsërisë lëndën nga viti i kaluar dhe të ndalojë në projeksionet e trupave të ndryshëm, ku së

bashku me nxënësit bën zgjidhje në projeksion ortogonal dhe aksonometri të pjerrët; - kryejë zgjidhjet me vizatim teknik, por edhe me dorë të lirë; - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e prerjes së trupave me rrafsh në jetën e përditshme duke

përdorur shembuj konkret nga jeta, dhe vizatime dhe maketa të nxënësve të gjeneratave të mëparme;

- rrisë vëmendjen dhe pjesëmarrjen e nxënësve në mësim nëpërmjet pyetjeve dhe përgjigjeve; - japë detyra shtëpie dhe t’i kontrollojë ato, duke bërë njëkohësisht edhe vlerësimin e tyre; - vlerësojё nxënësit me detyra grafike të realizuara në klasë. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - veglat-mjetet dhe materialet për vizatimin gjeometrik-teknik; - flip- charti, tabela, shkumsa me ngjyra. Kapitulli 2: Ndërhyrja reciproke në mes të trupave gjeometrik 24 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - konstrukojë (hartojë) ndërhyrjen reciproke në mes të trupave të rregullt gjeometrikë,

rrotullues dhe brinjëzor në projeksion ortogonal dhe aksonometri të pjerrtë; - konstruktojë maketin e trupave në ndërhyrje reciproke nga projeksioni ortogonal. b) Temat e kapitullit

- Ndërhyrja reciproke prizmë prizmë. - Ndërhyrja reciproke e piramidës me prizmë. - Ndërhyrja reciproke e prizmës me cilindër. - Ndërhyrja reciproke e konit me cilinder. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë mënyrat e nderhyrjes së trupit në trupë; - nxisë nxënësit të punojnë vetë deri te nderhyrja ; - konstruktojë ndërhyrjen e trupit në trup në tabelë me vegla pune; - rrisë vëmendjen e nxënësve për projeksionin e nderhyrjes së trupave; - demonstrojё shembuj konkret të nderhyrjes së trupave gjatë kohës së ushtrimeve në klasë; - organizojё punё në grupe pёr ushtrime të nderhyrjes me koordinata dhe trupa të ndryshëm; - vlerësojё nivelin e nxënësit përmes detyrave kontrolluese në klasë dhe shtëpi. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - veglat dhe materialet për vizatimin gjeometrik-teknik; - materiale për punimin e maketës- nxënësit zgjedhin materialin, të cilin ata vetë e disponojnë

në shtëpi; - flip- charti, tabela me shkumsa me ngjyra. Kapitulli 3: Zgjedhja gjeometrike e kulmeve 18 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - bëjë zgjidhjen gjeometrike të kulmeve jo shumë të komplikuara; - dallojë projeksionin ortogonal të kulmit në të dy rrafshet; - përshkruajë rëndësinë dhe mënyrën e zgjedhjes gjeometrike të kulmit; - dallojë projeksionet nga madhësia e vertetë e sipërfaqeve të pjerrta të kulmit; - përshkruajë dhe konstruktojë maketin e kulmit.

b) Temat e kapitullit - Kulmet - roli dhe rëndësia e kulmeve-njohuri të përgjithshme. - Kulmet e thjeshta. - Kulmet e perbëra zgjidhja gjeometrike ne bazë. - Projeksioni i dytë i kulmit. - Madhësia e vërtetë e sipërfaqeve të pjerrta të kulmit (konstruktimi i maketës). c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë mënyrën e zgjidhjes gjeometrike të kulmeve në bazë dhe projeksione tjera; - zgjedhë baza të kulmeve jo shumë të komplikuara; - shpjegojë mënyrat e zgjidhjes gjeometrike të madhësisë së vërtetë; - shpjegojë mënyrën e konstruktimit të maketës dhe udhëzojë nxënësit për punë praktike; - rrisë vëmendjen e nxënësve për rëndësin e projeksionit të kulmit; - demonstrojë shembujë konkret të projektimit të kulmeve gjatë kohës së ushtrimeve në klasë;

- punojë në grupe ushtrime të projeksioneve të kulmit me baza dhe dimensione të objekteve të ndryshme;

- rrisë vëmendjen dhe pjesëmarrjen e nxënësve në mësim nëpërmjet pyetjeve dhe përgjigjeve; - kryejë ushtrime në klasë. - vlerësojë nivelin e nxënësit përmes detyrave kontrolli; - japë detyra shtëpie për kontrollim. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - veglat dhe materialet (letër, fllomaster dhe shkumsa me ngjyra ) për vizatimin gjeometrik-

teknik; - kompjuter – videobim me programe të ndryshme (CAD ARCHI). Kapitulli 4: Perspektivë 14 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - dallojë projeksionet gjeometrike nga perspektiva; - përshkruajë metodat e perspektivës; - konstruktojë perspektivën e objektit me metodën baza e zbritur. b) Temat e kapitullit - Perspektiva - njohuri të përgjithshme. - Metodat e perspektivës. - Perspektiva e figurave gjeometrike. - Perspektiva qendrore. - Perspektiva e objektit - metoda sistemi kordinativ baza e zbritur. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë kuptimin e perspektivës në hapësirë; - rrisë vëmendjen e nxënësve për metodat e perspektivës; - demonstrojë shembuj konkretë të projektimit gjatë kohës së ushtrimeve në klasë; - punojë në grupe ushtrime të perspektivës me objekte të ndryshme; - vlerësojë nivelin e nxënësit përmes detyrave të kontrollit. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - veglat dhe materialet për vizatim gjeometrik-teknik; - kompjuter me videobim; - veglat dhe materialet (letër, fllomaster dhe shkumsa me ngjyra të ndryshme) për vizatimin

gjeometrik-teknik.

Programi i lëndës

“Elementet e projektimit I” Lëmia: Ndërtimtari Profili: Arkitekturë Niveli: I Klasa: 11 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të nxënësi duhet të: - shpjegojë zhvillimin historik të objekteve të banimit; - shpjegojë qëllimin dhe rëndësinë e projektimit në përgjithësi; - shpjegojë zhvillimin urbanistik të vendbanimeve dhe rëndësin e urbanizimit; - dallojë llojet e objekteve ndertimore dhe arkitektonike në përgjithësi; - bëjë ndarjen e banesës dhe objekteve të banimit; - shpjegojë banimin si një funksion kompleks në jetën e njeriut; - vizatojë skema dhe skica të hapsirave (grupeve) të banimit; - shpjegojë dimensionet antropologjike të grupeve të banimit; - dallojë standardet, simbolet,veglat, shenjat për projektim; - perpunonjë (vizatojë)një projektë të thjeshtë dydimensional. II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 3 orë/javë = 105 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës

Kapitulli 1: Njohuri të përgjithshme për banimin (hyrje) 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë qëllimin, rëndësinë dhe zhvillimin historik të banimit; - shpjegojë historinë e zhvillimit urbanistik të vendbanimeve; - bëj përpunimin e situacionit të dy, tri objekteve të banimit; - shpjegojë rëndësinë e projektimit në përgjithësi.

b) Temat e kapitullit - Zhvillimi historik, qëllimi dhe rëndësia e banimit. - Zhvillimi urbanistik i vendbanimeve. - Zgjidhja urbanistike e banimit individual. - Rëndësia e projektimit.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të: - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e banimit duke i ilustruar me shembuj të shumtë;

- shpjegojë rëndësinë e zhvillimit urbanistik duke i ilustruar me shembuj të shumtë; - shpjegojë rolin dhe rëndësin e projektimit duke i ilustruar me shembuj të shumtë; - bëjë zgjidhje me shkumsa me ngjyra në tabelë; - japë detyra grafike; - bëjë skica të zgjidhjes urbanistike-banimi individual dhe në përgjithësi; - nxitë nxënësit për të punuarë zgjidhje të thjeshta urbanistike me dorë të lirë d) Kushtet për realizimin e kapitullit - kompjuteri me videobim; - flip-charti, projector; - projekte të realizuara etj. Kapitulli 2: Ndarja e banimit dhe funksionet themelore të baneses 11 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - bëjë ndarjen e banimit dhe vendbanimeve; - shpjegojë ndikimin e faktorëve natyrorë në formsimin e banesës; - shpjegojë funksionet themelore të banimit në jeten e njeriut; - shpjegojë funksionet e banesës; - bëjë ndarjen e banesës.

b) Temat e kapitullit - Ndarja e banimit dhe vendbanimeve. - Banimi individual dhe kolektiv. - Ndikimi i faktorve natyror në formësimin e banesës. - Banimi si funksion themelor dhe kompleks në jetën e njeriut. - Funksionet fiziologjike dhe psikologjike. - Funksionet e banesës. - Funksionet elementare (E) dhe plotsuese(P). c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të: - shpjegojë ndarjen e banimit dhe vendbanimeve; - shpjegojë ndikimin e faktorve natyror në formsimin e banesës; - shpjegojë funksionet themelore të banimit dhe banesës; - shpjegojë rastet më të thjeshta të mundura të paraqitjes së skicave të funksioneve; - përdorë fotografi dhe sllajde të ndryshme për funksionet dhe faktorët natyrë; - vlerësojë me gojë dhe teste me shkrim. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - skica të skemave të banimeve; - skica të skemave të funksioneve; - Kompjuter me videobim, projektor, flip-charti. Kapitulli 3: Ndarja e hapsirave për banim 34 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë zonat karakteristike të banimit; - bëjë ndarjen e hapësirave (grupeve) për banim; - bëjë dimensionimin antropologjik të hapsirave (grupeve) për banim; - shpjegojë dhe vizatojë skema të banesës dhe grupeve. b) Temat e kapitullit - Zonat karakteristike të banimit. - Zona intime dhe zona e integrimit social. - Ndarja e hapsirave për banim(grupet). - Grupi i hapësirave për qëndrim gjatë ditës. - Dhoma e ditës. - Holli. - Trapezaria. - Dhoma e punës. - Dhoma për hobi. - Terasa, ballkoni dhe llogja. - Atriumi. - Grupi i hapsirave për fjetje. - Dhoma e fjetjes për prind. - Dhomat e fjetjes për fëmi. - Banjot. - Garderoba. - Grupi i hapsirave ndihmëse. - Kuzhina. - Flladniku. - Utiliti. - Garazha. - Bodrumi. - Degazhmanet. - Ermbrojtësi. - Nënstacioni. - Komunikacioni horizontal dhe vertikal në banim. - Koridoret dhe shkallët.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të: - shpjegojë zonat karakteristike të banimit; - vizatojë skema të banesave dhe hapsirave të banimit; - shpjegojë dimensionimin antropologjik të hapsirave; - shpjegojë mënyrën e punimit të elementeve të enterierit të hapësirave; - nxisë nxënësit për të punuar ese për banimin dhe banesën - zhvillojë debat mes grupeve të nxënësve për punën e kryer nga nxënësit;

- kryejë vlerësime gjatë vëzhgimit të punëve të pavarura dhe përdorimit të veglave dhe mjeteve për vizatim teknik;

- zhvillojë ushtrime në klasë; - organizojë vizita në panaire. d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - katallog të ndryshëm të objekteve individuale; - katallog për enterier; - projekte të realizuara nga nxënësit; - maketa; - projektor, kompjuter me videobim; - flip-chart. Kapitulli 4: Përpunimi ose projektimi i një objekti individual 52 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të: - shpjegojë dhe demonstrojë mënyrën e përdorimit të skemave të punuara në kapitullin e

mësipërm; - bëjë kroki (skica) për zgjidhje dhe të diskutojë mbi to; - bëjë përpunimin ose zgjidhjen e një projekti të thjeshtë me vegla për vizatim me dorë, laps; - bëjë përpunimin ose zgjidhjen e një projekti të thjeshtë me CAD 2d. b) Temat e kapitullit - Punimi i skicave ( kroki) për një shtëpi individuale (tek. Laps). - Përvehtësimi i zgjidhjes (debat mes nxënësve). - Punimi i projektit ideorë (P=1:100). - Punimi i bazave. - Punimi i prerjeve terthore dhe gjatësore. - Punimi i pamjeve. - Punimi i situacionit ( P=1:200 ose P=1:500). - Punimi i aksonometris ose perspektives (me dorë). - Punimi i projektit ideorë (P=1:100 tek. Tush ose me kompjuter-CAD). - Punimi i bazave. - Punimi i prerjeve terthore dhe gjatësore. - Punimi i pamjeve. - Punimi i situacionit (P=1:200 ose P=1:500). - Punimi i aksonometrisë ose perspektivës. - Punimi i detaleve në P=1:50, P=1:25, P=1:10.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të: - shpjegojë mënyren e punimit të skicave (kroki); - shpjegojë mënyren e kopjimit të skicave dhe punimin e projektit - demonstrojë skema dhe skica të objekteve të ndryshme ;

- ndajë detyren grafike(projektuese) për objekt banimi individual me numër të ndryshëm banorësh;

- kryejë vlerësime gjatë vëzhgimit të punëve të pavarura; - zhvillojë ushtrime në klasë; - zhvillojë debat mes grupeve të nxënësve; - vlerësojë nxënësit me detyra kontrolli dhe me anë të punëve të pavarura; - organizojë vizita të objekteve gjatë ndërtimit. d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - projekte të ndryshme; - katallogë; - punime të nxënësve; - kompjuteri me videobim; - flip-charti.

Programi i lëndës

“Mekanika teknike” Lëmi: Ndërtimtari Profili: Arkitekturë Niveli: I Klasa: 11 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të, nxënësi duhet të: - përshkruajë trupat e ngurtë, - përshkruajë kuptimin e forcave, llojet e lidhjeve të trupave të ngurtë; - tregojë çfarë paraqesin forcat plane; - caktojë rezultanten në mënyrë grafike dhe analitike; - shtrojë kushtet e ekuilibrit të forcave plane; - caktojë rezultanten e forcave paralele që veprojnë në të njëjtin rrafsh e që mund të kenë kahje

të njëjtë apo të kundërt; - tregojë se si krijohet momenti i rrotullimit nga çifti i forcave paralele; - llogarisë në mënyrë analitike reaksionet nga veprimi i forcave të çfarëdoshme plane; - llogarisë në mënyrë grafike reaksionet nga veprimi i forcave të çfarëdoshme plane. - ketë njohuri të pergjithshme për kapriatat; - bëjë klasifikimin e kapriatave. II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/javë = 70 orë

III. Programi i hollësishëm i lëndës

Kapitulli 1: Kuptimi themelor i mekanikës 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruajë zhvillimin e mekanikës; - përshkruajë veçoritё e trupave tё ngurtë; - përshkruajë kuptimin e forcave; - shpjegojë veprimet e jashtme-ngarkesat dhe forcat planare; - përshkruajë llojet e lidhjeve të jashtme të trupave të ngurtë. b) Temat e kapitullit - Historiku i shkurtër i zhvillimit të mekanikës. - Trupat absolutisht të ngurtë, kuptimi mbi forcën. - Aksiomat e statikës. - Përbërja e forcave që veprojnë në një vijëdrejtim (rezultantja). - Zbërthimi i një force në dy forca përbërëse. - Llojet e lidhjeve të jashtme të trupave të ngurtë. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë përmbajtjen e lëndës dhe rëndësinë e saj; - zgjedhë shembuj praktikë në klasë lidhur me zbërthimin dhe rezultanten e forcave; - japë kuptimin fizik dhe mekanik të lidhjes së trupave të ngurtë me mbështetësat e jashtëm; - pyetë me gojë për të kontrolluar nivelin e të kuptuarit nga ana e nxënësve; - demonstrojë ushtrime të lehta numerike dhe grafike në klasë; - japë detyrë shtëpie zbërthimet dhe rezultantet e forcave; - vlerësojë nxënësit me anë të testit me shkrim; - rrisë vëmendjen dhe pjesëmarrjen e nxënësve në mësim nëpërmjet pyetjeve dhe përgjigjeve; - japë detyra shtëpie dhe t’i kontrollojë ato, duke bërë njëkohësisht edhe vlerësimin e tyre; - vlerësojё nxënësit me detyra të realizuara në klasë. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - flip-charti, tabela; - kalkulatorë për operacione llogaritëse të vlerave numerike.

Kapitulli 2: Sistemi i forcave konkurente plane 26 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitulli nxënësi duhet të: - shpjegojë se çfarë paraqesin forcat plane; - caktojë rezultanten në mënyrë grafike dhe analitike; - shtrojë kushtet e ekuilibrit të forcave plane.

b) Temat e kapitullit - Njohuri të përgjithshme për forcat konkurrente plane. - Kushtet e ekuilibrit të forcave plane. - Mënyra grafike e përbërjes së forcave. - Kushtet e ekuilibrit të përbërjes së forcave. - Mënyra analitike e përbërjes së forcave. - Projeksioni i forcave në aks - kushtet e ekuilibrit. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rolin dhe rëndësinё e forcës - ngarkesës në sistemet statike; - japë shembuj numerikё dhe grafikё të forcave plane; - rrisë vëmendjen dhe pjesëmarrjen e nxënësve në mësim nëpërmjet pyetjeve dhe përgjigjeve. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - flip-charti, tabela; - kalkulatorë për operacione llogaritëse të vlerave numerike. Kapitulli 3: Sistemi i forcave paralele plane, teoria e çifteve 18 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - caktojë rezultanten e forcave paralele që veprojnë në të njëjtin rrafsh dhe që mund të kenë

kahje të njëjtë; - caktojë rezultanten e forcave paralele që veprojnë në të njëjtin rrafsh dhe që mund të kenë

kahje të kundërt; - tregojë se si krijohet momenti i rrotullimit nga çifti i forcave paralele, me krahun e tyre. b) Temat e kapitullit - Përbërja e dy forcave paralele me kahje të njëjtë. - Përbërja e dy forcave paralele me kahje të kundërta. - Teoria e çifteve që shtrihen në një plan. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - japë shembuj numerikë dhe grafikë për forcat plane paralele; - sqarojë rёndësinë e momentit të rrotullimit në kuptimin e sistemeve statike; - rrisë vëmendjen dhe pjesëmarrjen e nxënësve në mësim nëpërmjet pyetjeve dhe përgjigjeve; - vlerësojё nxënësit me anë të testit me shkrim. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - flip-charti, tabela; - kalkulatorë për operacione llogaritëse të vlerave numerike. Kapitulli 4: Sistemi i çfardoshëm i forcave në plan 12 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të: - llogarisë (në mënyrë analitike) reaksionet nga veprimi i forcave të çfarëdoshme plane. b) Temat e kapitullit - Redukimi i një sistemi të çfarëdoshëm forcash plane në një forcë rezultante dhe në një

moment kryesor. - Ekuacionet e ekuilibrit të sistemit të forcave plane. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - japë shembuj numerikë dhe grafikë për forcat plane në sistemet e trupave të ngurtë; - rrisë vëmendjen dhe pjesëmarrjen e nxënësve në mësim nëpërmjet pyetjeve dhe përgjigjeve; - vlerësojё nxënësit me anë të testit me shkrim. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - flip-charti, tabela; - kalkulatorë për operacione llogaritëse të vlerave numerike.

Kapitulli 5: Njohuri për kapriatat 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të: - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e kapriatave në ndërtime të ndryshme; - bëjë klasifikimin e kapriatave; - japë shembuj konkretë kapriatash të tipeve të ndryshme.

b) Temat e kapitullit - Njohuri të përgjithshme për kapriatat. - Klasifikimi i kapriatave. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e kapriatave; - përshkruajë klasifikimin e kapriatave; - tregojë shembuj nga projekte të ndryshme të realizuara (Pallati i Rinisë, S.S “1 TETORI”

etj); - rrisë vëmendjen dhe pjesëmarrjen e nxënësve në mësim nëpërmjet pyetjeve dhe përgjigjeve; - vlerësojё nxënësit me anë të testit me shkrim. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - flip-charti, tabela; - kompjuter me videobim.

Programi i lëndës

“CAD - Disenjimi me ndihmën e kompjuterit” Lëmia: Ndërtimtari Profili: Arkitekturë Niveli: I Klasa: 11 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të nxënësi duhet të: - shpjegojë qëllimin dhe rëndësinë e disenjimit (vizatimit) me kompjuter-programin ”CAD”

për lëminë teknike (inxhinjerike) në përgjithësi; - dallojë standardet, simbolet,veglat (komandat), shenjat për vizatimin me kompjuter (CAD); - përpunojë (vizatojë)një projekt të thjeshtë dydimensional. II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/javë = 70 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës

Kapitulli 1: Njohuri të përgjidhshme në disenjimin me kompjuter 4 orë e) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë qëllimin dhe rëndësinë e disennjimit (vizatimit) me kompjuter me programin

“CAD”për lëminë teknike (inxhinjerike) në përgjithësi; - dallojë dritaren e programit, hapë dhe mbyllë programin; - përshkruajë modelin dhe bëjë nxerrjen e kutive – toolbars.

f) Temat e kapitullit - Qëllimi dhe rëndësia e CAD në lëminë teknike (inxhinjerike). - Dritarja e programit, hapja dhe mbyllja e programit. - Kutitë, nxjerrja e kutive-toolbars.

g) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegojë rolin dhe rëndësinë e disenjimit me kompjuter; - demonstrojë hapjen dhe mbylljen e programit; - demostrojë përzgjedhjen dhe përdorimin e kutive-toolbars; - japë ushtrime në klasë; - vlerësojë nxënësit me detyra kontrolli dhe me anë të punëve të pavarura.

h) Kushtet për realizimin e kapitullit - kompjuteri me videobim;

- flip-charti. Kapitulli 2: Përdorimi i shtresave -layers 6 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë mënyrën e krijimit të shtresave –layers dhe përdorimin e tyre; - krijojë shtresa-layers.

b) Temat e kapitullit - Përdorimi i shtresave-layers. - Kutija e veçorive-shtresave. - Krijimi i layerve. - Dritarja për krijimin dhe editimin e layerve. - Dritarja për zgjedhjen e ngjyrës.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të - shpjegojë rëndësinë e shtresave-layerve; - kryejë demostrime për krijimin e layerve; - kryejë vlerësime gjatë vëzhgimit të punëve të pavarura të krijimit të shtresave-layerve; - zhvillojë ushtrime në klasë. d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - kompjuteri me videobim; - flip-charti. Kapitulli 3: Shiriti i veglave për vizatim DRAW 22 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të: - shpjegojë mënyrën e përdorimit të veglave për vizatim me kompjuter; - demonstrojë mënyrën e përdorimit të veglave për vizatim me kompjuter; - kombinojë përdorimin e veglave; - krijojë (disejnojë) figura dhe forma të ndryshme të thjeshta. b) Temat e kapitullit - Pika (Point). - Vija (Line). - Vija e përbër (polyline). - Drejtëza (construction line). - Vijat paralele (multiline). - Vegla për vizatimin e drejtëkëndshit (rectangle). - Vegla për vizatimin e harkut (arc). - Vegla për vizatimin e rrethit (circle). - Vegla për vizatimin e shumkëndëshit (polygon).

- Vegla për vizatimin e elipsës (ellipse). - Vegla për vizatimin e harkut eliptikë (elipse arc). - Vegla për vizatimin e vijes së lakuar (spline). - Vegla për vizatimin e bllokut (make block). - Insertimi i bllokut (insert block). - Vegla për vijëzim (hetch). - Regjiono (region). - Vegla për tekst (text). - Komanda Donut dhe Sketch. - Komanda Revcloud. - Komanda wipeout.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të: - shpjegojë rëndësinë e veglave-komandave për vizatim; - krijojë, paralel me nxënës, shtresat- layerat dhe për çdo vegël përdor një llajer; - punojë figura, forma të thjeshta të ndryshme sipas llojitë të vegles; - kryejë vlerësime gjatë vëzhgimit të punëve të pavarura të përdorimit të veglave-komandave

dhe të shtresave-layerve; - zhvillojë ushtrime në klasë; - vlerësojë nxënësit me detyra kontrolli dhe me anë të punëve të pavarura. d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - kompjuteri me videobim; - flip-charti,metoda të ndryshme(edhe pse vështirë)në mungesë të kabinetit Kapitulli 4: Kutia e komandave për modifikim (ndryshim) MODIFY 20 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të: - shpjegojë dhe demonstrojë mënyrën e përdorimit të veglave për modifikim; - bëjë zgjedhjen, kopjimin, pasqyrimin, kopjimin paralel të objekteve; - bëjë grumbullimin dhe zhvendosjen (lëvizjen) dhe rrotullimin e objekteve në rrafsh; - shpjegojë përdorimin e komandave për zmadhim apo zvoglim të objekteve; - demonstrojë përdorimin e komandave për zmadhim apo zvoglim të objekteve; - bëjë zgjatjen dhe prerjen (shkurtimin) e vijave dhe objekteve; - shpjegojë dhe përdorë komandat për ndarje, fshirje të objekteve; - bëjë rrëzimin, rrumbullakimin e teheve të objekteve; - bëjë zbërthimin e objektit në elemente të veçanta; - shpjegojë mënyrën si dhe kur duhet t’i përdorë këto vegla. b) Temat e kapitullit - Fshirja e objekteve (erase). - Selektimimi i objekteve. - Komanda për kopjimin e objektëve (Copy). - Komanda Mirror për pasqyrimin e objekteve.

- Komanda Ofsset për ofsetimin (kopjim paralel) e objekteve. - Komanda Array për grumbullimin e objekeve. - Komanda Move për zhvendosjen (lëvizjen) e objekteve. - Komanda Rotate për rrotullimin e objekteve në rrafsh. - Komanda Scale për zmadhimin apo zvoglimin e objekteve. - Komanda Stretch për zgjatjen e objekteve. - Komanda Lengthen për zgjatjen e vijave. - Komanda Trim për prerjen(shkurtimin) e objekteve. - Komanda Extend për zgjatjen e objekteve. - Komanda Break at Point për ndarje të objekteve. - Komanda Break për fshirje të pjesshme të objekteve. - Komanda Chamfer për rrëzimin e teheve të objekteve. - Komanda Fillet për rrumbullakimin e teheve të objekteve. - Komanda Explode për zbërthimin e ojekteve. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të: - shpjegojë rëndësinë e veglave-komandave për modifikim; - shpjegojë përdorimin e veglave – komandave nëpër shtresa- layer; - demonstrojë veglat - komandat nëpër shtresa- layera; - shfrytëzojë punimet e kryera në layerat e veglave për vizatim; - organizojë punimin e një projekti të thjeshtë nga nxënësi, në bashkëpunim me mësuesin; - zhvillojë ushtrime në klasë; - kryejë vlerësime gjatë vëzhgimit të punëve të pavarura të nxënësve për përdorimin e veglave-

komandave; - vlerësojë nxënësit me detyra kontrolli të kryera në klasë. d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - kompjuteri me videobim; - flip-chart. Kapitulli 5: Kriteri OSNAP, vegla ZOOM dhe vegla për KUOTIM 18 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të: - shpjegojë dhe gjejë pika me saktësi të madhe; - bëjë zmadhimin e objektit dhe pjesëve të objektit; - bëjë kuotimin e objektit. b) Temat e kapitullit - Kriteri OSNAP. - Kutia e veglave ZOOM. - Veglat për kuotim të objekteve. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të:

- shpjegojë rëndësinë e veglave-komandave; - demonstrojë mënyrën e punës me këto vegla – komanda; - kryejë vlerësime gjatë vëzhgimit të punëve të pavarura të përdorimit të veglave-komandave; - zhvillojë ushtrime në klasë; - vlerësojë nxënësit me detyra kontrolli të kryera në klasë. d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - kompjuteri me videobim; - flip-chart.

Klasa 11

Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale


“Vizatimi teknik i elementeve të objekteve me vlerë arkitektonike”

Lëmia: Ndërtimtari Profili: Arkitekturë Niveli: I Klasa: 11

Numri i modulit

5

Qëllimi i modulit

Një modul që aftëson nxënësit për vizatimin teknik të elementeve arkitektonike nga objekte me vlerë, si edhe për zbatimin e rregullave për ruajtjen e vlerave të trashëguara.




RM 1 Nxënësi bën përgatitjet për fotografimin e objekteve. Përmbajtja - Përzgjedhja e aparatit fotografik. - Përzgjedhja e pajisjeve ndihmëse. - Mënyra e përdorimit të aparatit fotografik. - Përzgjedhja e objekteve me vlerë arkitektonike. - Përcaktimi i vendndodhjes së objektit të përzgjedhur. - Organizimi i udhëtimit. - Komunikimi me ciceronin (në se ka).

RM 2 Nxënësi bën fotografimin e objekteve në tërësi.

Përmbajtja: - Përcaktimi i pikës së shikimit për fotografimin e

eksteriereve. - Pozicionimi për fotografimin e eksteriereve. - Përcaktimi i pikës së shikimit për fotografimin e

interiereve. - Pozicionimi për fotografimin e interiereve. - Realizimi i fotografive. - Kontrolli i cilësisë së fotografimit. - Rregullat e sigurisë dhe ruajtjes së mjedisit.

- Rregullat specifike gjatë vizitave në objekte me vlerë arkitektonike.

RM 3 Nxënësi bën fotografimin e elementeve arkitektonike në

objekte të ndryshme. Përmbajtja: - Përzgjedhja e elementit arkitektonik për fotografim. - Përcaktimi i pikës së shikimit për fotografimin e

elementit. - Pozicionimi për fotografimin e elementit. - Realizimi i fotografive. - Kontrolli i cilësisë së fotografimit. - Rregullat e sigurisë dhe ruajtjes së mjedisit. - Rregullat specifike gjatë vizitave në objekte me vlerë

arkitektonike.

RM 4 Nxënësi bën vizatimin teknik të elementeve arkitektonikë të fotografuar. Përmbajtja: - Analiza e fotografive të elementeve arkitektonike. - Përzgjedhja e elementit arkitektonik që do të vizatohet. - Vizatimi me dorë të lirë i pamjes horizontale e vertikale

të elementit. - Matja e elementit arkitektonik në vend dhe shënimet

përkatëse. - Kontrolli i matjeve të kryera. - Vizatimi teknik i elementit arkitektonik. - Rregullat e vizatimit teknik.



RM 1 IV Pyetje-përgjigje me gojë dhe vëzhgim me listë kontrolli:


- përzgjedhë drejt aparatin fotografik; - përzgjedhë pajisjet ndihmëse të nevojshme për

realizimin e fotografive; - përshkruajë saktë mënyrën e përdorimit të aparatit

fotografik; - përzgjedhë, sipas dëshirës ose udhëzimeve të dhëna,

objektet me vlerë arkitektonike për fotografim; - përcaktojë, me anë të hartës, vendndodhjen e objektit të

përzgjedhur; - ndërmarrë në kohë masat për realizimin e udhëtimit; - komunikojë drejt me ciceronin (në se ka).



- përcaktojë siç duhet pikën e shikimit për fotografimin e eksteriereve, në varësi të relievit ku ndodhet;

- pozicionohet drejt për fotografimin e eksteriereve; - përcaktojë drejt pikën e shikimit për fotografimin e

interiereve, në varësi të hapësirave të interierit; - pozicionohet drejt për fotografimin e interiereve; - realizojë fotografitë duke bërë shkrepjen e duhur; - kontrollojë cilësinë e fotografimit dhe të ribëjë

fotografimin në se nuk është siguruar cilësia e dëshiruar;

- zbatojë rregullat e sigurisë dhe ruajtjes së mjedisit gjatë fotografimit;

- zbatojë rregullat specifike për objektet me vlerë arkitektonike gjatë qëndrimit në to.



- përzgjedhë elementin arkitektonik, të dëshiruar apo sipas udhëzimeve, për fotografim;

- përcaktojë siç duhet pikën e shikimit për fotografimin e elementit për të patur një cilësi sa më të mirë të fotografisë;

- pozicionohet drejt për fotografimin e elementit; - realizojë fotografinë duke bërë shkrepjen e duhur; - kontrollojë cilësinë e fotografimit dhe ta ribëjë atë në

se nuk është siguruar cilësia e dëshiruar; - zbatojë rregullat e sigurisë dhe ruajtjes së mjedisit gjatë

fotografimeve; - zbatojë rregullat specifike për objektet me vlerë

arkitektonike gjatë qëndrimit në to.


KR Nxënësi duhet të: - analizojë fotografitë e realizuara të elementeve

arkitektonike;

- përzgjedhë elementin arkitektonik që do të vizatohet; - vizatojë me dorë të lirë pamjen horizontale e vertikale

të elementit; - matë elementin arkitektonik në vend dhe mbajë

shënimet përkatëse në vizatimin e kryer më parë për atë element;

- kontrollojë matjet e kryera; - bë1ë vizatimin teknik të elementit arkitektonik- - zbatojë rregullat e vizatimit teknik.


- Ky modul duhet të trajtohet në vendet ku ndodhen objektet me vlerë arkitektonike dhe në klasë. Rekomandohet organizimi i ekskursioneve mësimore në objekte të ndryshme me vlerë arkitektonike.

- Rekomandohet të zgjidhen objektet më të afërta me vlerë arkitektonike (xhami, muzeu etnografik etj.)

- Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete të shembujve gjatë vizitave në objektet me vlerë arkitektonike.

- Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete për zgjedhje të objekteve me vlerë arkitektonike.

- Mësuesi duhet të formojë grupet e nxënësve për fotografimin apo inqizimin e objekteve.

- Nxënësit duhet të punojnë në mënyrë të pavarur për zgjedhjen e objekteve dhe elementeve me vlerë arkitektonike.

- Nxënësi duhet të shpjegojë arsyen e zgjedhjes së objektit. - Gjatë vlerësimit të nxënësve, vlerësohet demonstrimi praktik i

aftësive të fituara. Baza materiale e domosdoshme

Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme: - Aparate fotografike të shkolles apo personale. - Kamera, kompjuter me videobim. - Telefona me kamer. - Pajisje mbështetëse për aparatin fotografik. - Metër, vizore. - Pajisjet, veglat e punës për vizatim teknik. - Rregullore të ruajtes së vlerave të trashëguara.


“Punimi i një projekti të thjeshtë me CAD 2d”

Lëmia: Ndërtimtari Profili: Arkitekturë Niveli: I Klasa: 11

Numri i modulit

6

Qëllimi i modulit

Një modul praktik që aftëson nxënësit për të vizatuar një projekt të thjeshtë me anë të programit kompjuterik CAD në 2d, me dimensione dhe kuotime të sakta nga një zgjidhje e marur në ndonjë katallog apo internet dhe e zgjedhur nga vetë nxënësit apo mësimdhënësi.




RM 1 Nxënësi bën përgatitjet për vizatimin e bazave dhe prerjeve të një projekti për një objekt të thjeshtë. Përmbajtja - Përzgjedhja e skicave të punuara më parë. - Analiza dhe leximi i skicave të grumbulluara. - Përzgjedhja e skicës për punë të mëtejme. - Përzgjedhja e veglave të punës në kompjuter. - Përdorimi i shtresave-layers. - Kutija e veçorive-shtresave. - Krijimi i layerve. - Dritarja për krijimin dhe editimin e layerve. - Dritarja për zgjedhjen e ngjyrës. - Rregullat e punës me kompjuter.

RM 2 Nxënësi bën vizatimin e bazave dhe prerjeve të një projekti

për një objekt të thjeshtë. Përmbajtja - Leximi i skicave të inçizuara më parë. - Prezentimi i sistemit konstruktivë. - Prezentimi i elementeve konstruktive. - Materjalizimi i tyre. - Kuotimi i drejtë dhe me standarde. - Paraqitja e saktë e koordinatave të elementeve. - Përdorimi i dimensioneve dhe kuotimeve (zgjidhjet e

gatshme) nga një vizatim i mëparshëm. - Përdorimi i drejtë i veglave (komandave) për vizatimin e

bazave dhe prerjeve të projektit për një objekt të thjeshtë.


Realizim i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjitha kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vëzhgim me listë kontrolli:


- përzgjedhë skica të punuara më parë me dorë, nga ndonjë arkitekt ose të huazuara nga katallogu apo interneti;

- analizojë dhe lexojë skicat e grumbulluara; - përzgjedhë skicën për punë të mëtejme; - përzgjedhë veglat e punës në kompjuter; - përdorë drejt shtresat-layers; - përdorë drejt kutinë e veçorive-shtresave; - krijojë layerët e dëshiruar; - përdorë saktë dritaren për krijimin dhe editimin e

layerve; - përdorë saktë dritaren për zgjedhjen e ngjyrës; - zbatojë rregullat e punës me kompjuter.

RM 2 IV Vëzhgim me listë kontrolli:


- lexojë skicat e inçizuara më parë; - bëjë saktë prezentimin e sistemit konstruktiv; - bëjë saktë prezentimin e elementeve konstruktive; - bëjë saktë materializimin e tyre; - bëjë kuotime të sakta dhe bazuar në standarde; - bëjë paraqitjen e saktë të koordinatave të elementeve; - përdorë drejt dimensionet dhe kuotimet (si zgjidhje të

gatshme) nga një vizatim i mëparshëm; - përdorë në mënyrën e duhur veglat (komandat) për

vizatimin e bazave dhe prerjeve të projektit për një objekt të thjeshtë;

- zbatojë rregullat e punës me kompjuter. Metodat e rekomanduara të të mësuarit

- Ky modul mund të trajtohet në byro projektuese ose në kabinet- klasë. - Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet

konkrete të përdorimeve të drejta të pajisjeve si dhe të vetë materialeve.

- Nxënësit punojnë në mënyrë të pavarur për zgjedhjen e projektit. - Nxënësi duhet të shpjegojë arsyen e zgjedhjes së atij projekti.

- Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete për punimin në dukje, prerje horizontale dhe vertikale vizatimin arkitektonik, të punuar me përpjesë të caktuar, dimensione dhe kuotime të sakta nga një vizatim i skicuar më parë me dorë .

- Gjatë vlerësimit të nxënësve, vlerësohet demonstrimi praktikë i aftësive të fituara.


Për realizimin si duhet të modulit, është e domosdoshme të sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme: - Kabinet informatike (me kompjutera dhe programin përkatës –

CAD). - Projekte të realizuara më pare. - Katallog, kompjuter me videobim.

VI. Literatura e rekomanduar 1. Kultura Figurative, Dr Hivzi Muharremi 2. Kultura Figurative, Mustafa Ferizi 3. Kohët e Artit (nga parahistoria te mesjeta Pierluigi De Vecchi) Elda Cerchiari

(përkthyer nga Gëzim Qendro) 4. Gjeometri Deskriptive Dr.sc.Bashkim Baxhaku, dr.sc.MusliBajraktari 5. Dimenzionimi Antropologjikë dhe Enterieri, Julius Panero dhe Martin Zelnik,

NOJFERT, NEIMAR 6. AutoCAD 2004 Elmi Konjusha, Ziadin Lutolli

Përpilimi i këtij planprogrami është mbështetur nga Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit (GTZ), Projekti: „Ripërtëritja e Arsimit dhe Aftësimit Profesional në Kosovë“ dhe është financuar nga Ministria Gjermane për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim.

Programi mësimor - MASHT · − Mundësi të përshtatshme për të nxënë, pavarësisht nga...

Documents

Transcript of Programi mësimor - MASHT · − Mundësi të përshtatshme për të nxënë, pavarësisht nga...