8 feb 2018

1

Pré-NLT-modules

Producten van TU Delft, SEC

Wim Sonneveld, vakdidacticus na, NLT TU DelftArjan Boer, lerarenopleiding SEC TU Delft

Science Education and Communication

Inhoud presentatie

• Inleiding

• Modules

• contexten

• concepten

• opbouw en lesschema

• doelen

• werkvormen

• toetsing

• Stand van zaken

8 feb 2018 2

Inleiding

• TU-Delft, lerarenopleiding, SEC

• vak “Ontwerpen Educatief Product” -> lesmodules met DH

• landelijk behoefte aan nieuwe pré-NLT-modules

• kennis maken met de aard van NLT

• breed vakgebied, interessant voor leerlingen klas 3HV

• ontwikkeling maart – juni 2017

• we zoeken scholen als tester/gebruiker

• Space X - Hersenen en leren - Sprinkhanen

8 feb 2018 3

8 februari 2018

Space X Algemeen

• Doelgroep: pré-module voor 3 vwo

• Studielast: 20 SLU

40% theorie, 40% praktijk, 10% practicum, 10% debat

• Natuurkunde, scheikunde, wiskunde, ook connecties met aardrijkskunde en economie

• Studierichtingen: economie en natuurkunde, lucht- en ruimtevaart, werktuigbouwkunde

8 februari 2018

Space X Context

• De rode draad is het doel van SpaceX om naar Mars te gaan en de planeet te koloniseren (H1).

• Hoe vertrek je? (H2)

• Welke gevaren zijn er onderweg? (H3)

• Hoe overleef je op Mars? (H4)

• Eerst de optimistische kijk op koloniseren, later maken leerlingen ook kennis met het pessimistische beeld van ruimtereizen (H5).

8 februari 2018

Space X

Lesprogramma

8 februari 2018

Space X H1 inhoud en werkvormen

• Korte geschiedenis (commerciële) ruimtevaart

• Elon Musk > diverse projecten

• SpaceX – koloniseren van Mars

• Beeldmateriaal over bijv. ‘Interplanetary Transport system’

• Informatie zoeken, vragen maken.

• Optioneel: waterraket ontwerpen (inclusief werkblad) / luciferraketje bouwen

8 februari 2018

Space X H2 lesdoelen

• De krachten die op de opstijgende raket werken, tekenen.

• Uitleggen wat de ontsnappingssnelheid is, waardoor deze wordt bepaald.

• In eenvoudige gevallen de ontsnappingssnelheid uitrekenen

• Voor- en nadelen noemen van twee soorten brandstof

• Uitleggen wat een meertrapsraket is

8 februari 2018

Space X H2 inhoud en werkvormen

• Voortstuwende kracht, wrijvingskracht, nettokracht > schetsen

• Vergelijking ontsnappingssnelheid planeten

• Koolwaterstoffen (scheikunde)

• SpaceX rocket landing > hergebruik van een raket

• Krachten schetsen, rekenen, zoekopdrachten

8 februari 2018

Space X H3 lesdoelen

• Gevaren van een ruimtereis benoemen

• Functies van de (aardse) dampkring benoemen

• Bronnen van ioniserende straling benoemen

• Stralingsdosis berekenen

• Uitleggen wat halveringsdikte is

8 februari 2018

Space X H3 inhoud en werkvormen

• Opzoeken geslaagde en niet-geslaagde ruimtemissies

• Fasen en fase-overgangen

• UV-straling en ozonlaag

• Bronnen van kosmische straling

• Effecten straling op mens: rekenen aan stralingsbelastiging (dosis)

• Bescherming: eenvoudig rekenen aan halveringsdikte

• zoekvragen, discussie (waarom naar Mars?), rekenen

8 februari 2018

Space X H4 lesdoelen

• Factoren noemen waarmee rekening gehouden moet worden bij het koloniseren van Mars

• Uitleggen hoe een broeikaseffect werkt

• Een manier noemen om zuurstof te produceren

• Een beschrijving geven van een manier om Mars voor langere tijd te bewonen.

8 februari 2018

Space X H4 inhoud en werkvormen

• Vergelijken van Mars en aarde

• Marskalender maken

• Ideeën beoordelen over broeikasgassen genereren op Mars

• Verslagje over de voor- en nadelen van de diverse methodes (ook a.d.h.v. fragment op YouTube)

• Discussie over en ontwerp van een stad op Mars > hoe kom je aan eten, drinken, zuurstof etc.

• Kalender maken, discussie, ontwerpen, verslag/poster maken

8 februari 2018

Space X Maatwerk

• In docentenhandleiding: opties tot inkorten

• Discussie over kolonisatie in de vorm van:

• Debat ja/nee

• Verslag of posterpresentatie over ruimtevaart / SpaceX

• Waterraket > ontwerpen, bouwen, wedstrijd van maken

• Luciferraket > zie ook Checkpoint (VPRO)

8 februari 2018

Space X Docentenhandleiding

• Leerdoelen, concepten en context

• Voor elke les een voorbeeldlesplan

• Toelichting bij practica

• Uitwerking van alle opgaven

• Extra (beeld)materiaal bij de hoofdstukken

• Suggesties en aandachtspunten voor debat + beoordeling

• Toetsing: cijfer voor inleveroprachten / poster / debat / ontwerp

8 februari 2018

vragen?discussie?

8 feb 2018 17

Leren met je hersenen

8 feb 2018 18

Leren met je hersenen Algemeen

8 feb 2018 19

• doelgroep: pré-module voor 3 havo/vwo

• lessen: 8 á 9 (50’)

• vakken: biologie, natuurkunde, scheikunde,

wiskunde

• studies: biomedische …, natuurkunde,

psychologie, geneeskunde, …

Leren met je hersenen Contexten

Centrale context: Hersenen & Leren

Verschillende beroepen

• onderzoeker

• dokter

• technicus in een medische omgeving

• verpleegkundige

• goochelaar

• supermarkt manager

• filmmaker

vaak een link naar school

8 feb 2018 20

Leren met je hersenen Prikkelende Vragen

21

Leren jongens hetzelfde als meisjes?

Hoe misleid ik mijn eigen hersenen?

Hoe leer ik het effectiefst?

Wanneer ben je intelligent?

Waaruit bestaan mijn hersenen? En wat

hebben mijn hersenen te maken met leren?

Hoe leer ik?

Hoe kun je onderzoek doen naar leren?

Wat doet Alzheimer met de hersenen?

Waarom koop ik bepaalde producten in de supermarkt?

8 februari 2018

Leren met je hersenen ConceptenBelangrijkste centrale concepten:

• verschillende vormen van intelligentie

• de 4 vier structuren van hersenen

• verwerking van informatie via Blackbox

• verschillende soorten leergedrag

Belangrijkste concepten in de keuzemodules:

• metingen aan hersenen (MRI, EEG)

• verlamming en Alzheimer

• intelligentieverschil jongens en meisjes

• psychologiewetten van Gestalt

• verschillende leerstrategieën8 feb 2018 22

Leren met je hersenen Opbouw/lesschema

Standaardlessen en keuzestof

Opbouw module met 8 of 9 lessen:

• Les 1: Hoofdstuk 1 (intelligentie en IQ-testen)

• Les 2: Hoofdstuk 2 (opbouw hersenen, zenuwstelsel)

• Les 3: Hoofdstuk 3 (prikkels, soorten leergedrag)

• Les 4 en 5: Eerste keuzeblok

• Les 6 en 7: Tweede keuzeblok

• Les 8: Hoofdstuk 4 (eigen onderzoekje)

• Eventueel extra les, met presentaties over de onderzoekjes

8 feb 2018 23

Leren met je hersenen Doelen hfst 1• verschillende vormen van intelligentie omschrijven

• beschrijven welke intelligenties bij jou sterk ontwikkeld zijn

• uitleggen wat een intelligentietest meet

• uitleggen hoe je het IQ van iemand kunt bepalen

• in een toets of intelligentietest bepalen welke intelligenties er worden aangesproken

8 feb 2018 24

Leren met je hersenen Doelen hfst 2 en 3• 4 structuren in de hersenen noemen

• de functies noemen van deze 4 structuren

• uitleggen hoe de structuur van je hersenen verandert tijdens het leren

• uitleggen hoe informatie wordt verwerkt

• verschillenden soorten leergedrag benoemen en herkennen

8 feb 2018 25

Leren met je hersenen Keuzeblokken

1. Neurologisch onderzoek & problemen met de hersenen (verlamming en alzheimer)

2. Intelligentieverschillen tussen jongens en meisjes (zelf data analyseren, conclusies trekken en aanbevelingen doen, o.a. met een Excel-opdracht)

3. Misleiding van de hersenen (met nadruk op reclame-en verkoopstrategieën)

4. Verschillen tussen leerstrategieën (nadenken welke strategieën het beste bij een bepaald vak/bepaald soort toets passen)

8 feb 2018 26

Leren met je hersenen Doelen hfst 4• een onderzoeksvraag opstellen

• een verwachting opstellen van het antwoord

• een concreet onderzoeksplan opstellen

• een conclusie trekken uit de resultaten van geheugentesten

• jouw eigen onderzoeksvraag beantwoorden

8 feb 2018 27

Leren met je hersenen Werkvormen/Activiteiten

Belangrijkste leerling-activiteiten:

• uitvoeren van een intelligentietest

• kijkopdrachten bij enkele filmpjes

• opdrachten maken

• werken met Excel

• simulatie Phet

• schrijven van een artikel voor de schoolkrant

• schrijven van een betoog

• doen van een onderzoek

• analyseren van schoolvakken

8 feb 2018 28

Leren met je hersenen vb steunblad

8 feb 2018 29

Leren met je hersenen Toetsing

de leerling krijgt drie cijfers:

• keuzeblok 1

• keuzeblok 2

• afsluitende onderzoek

8 feb 2018 30

vragen?discussie?

8 feb 2018 31

Eén portie sprinkhaan, graag!

8 feb 2018 32

Module Eén portie sprinkhaan, graag

• Doelgroep: module voor 4 H/V

• 20 lesuren

• Structuur: vergelijken reguliere vleesproductie en insecten –sprinkhaanbiologie – van kweker naar keuken – marketing

• Context: Als onderzoekers gaan leerlingen aan de slag om ervoor te zorgen dat sprinkhanen meer gegeten worden. Vervolgens brengen ze het verpakte product op de markt. Op een sprinkhaanbeurs proberen zij hun product te verkopen aan de consument.

8 februari 2018

Sprinkhanen Activiteiten

8 februari 2018

Sprinkhanen Inleiding (2)

• Beeldvorming alternatieve voedselproductie

• Argumenten voor en tegen bedenken

• Vorming van een standpunt rondom alternatieve voedselproductie

• Maken plan van aanpak onderzoek > waardoor is consumptie insecten in westerste wereld nog omstreden?

• Alternatieve voeding

8 februari 2018

Sprinkhanen H1 – Vlees en sprinkhanen (3)

• Doornemen hoofdstuk over vleesconsumptie en vergelijking met een land als Malawi.

• Hongersnood in Malawi > poster maken (groep)

• Beperking vleesconsumptie > korte presentatie van de gevolgen wereldwijd.

• Voordelen van insecten als voedsel

• Broeikasgassen, waterverbruik, organische reststromen

8 februari 2018

Sprinkhanen H2 - sprinkhaanbiologie (4)

• Meer leren over sprinkhanen > aan de hand van onderwerpen bronnenonderzoek doen

• Voedselweb maken

• Voedselpiramide maken

• Sprinkhaanverblijf: automatisering (gebruik systeembord)

• (a)biotische factoren, voedselrelaties, automatisering

8 februari 2018

Sprinkhanen H3 – Van kweker naar keuken (4)

• Voor- en nadelen van vriesdrogen

• In welke vormen kun je sprinkhanen eten?

• Rekenen met soortelijke warmte

• Vormen van warmtetransport (toegepast op de bereiding)

• De hoeveelheid eiwit in sprinkhanen berekenen en vergelijken met andere eiwitbronnen

• Soortelijke warmte, warmtetransport, voedingswaarde insecten

8 februari 2018

Sprinkhanen H4 – Marketing (4)

• Uitvoeren doelgroepenonderzoek

• Een recept schrijven/bewerken

• Een marketingplan opstellen volgens de marketingmix (4P’s)

• Een verpakking ontwerpen en maken

• Marktonderzoek, marketingmix, ontwerpen

8 februari 2018

Sprinkhanen Sprinkhaanbeurs (1)

• Factsheet / poster maken voor op de beurs

• Feedback geven op elkaars verpakking / verkoopverhaal

8 februari 2018

Sprinkhanen Docentenhandleiding

• Contexten en concepten + voorkennis

• Per les een leerplan

• Uitwerking van alle opgaven en opdrachten

• Achtergrondinformatie (websites) voor docenten en leerling

• Toetsing: poster, presentatie, opdrachten, ontwerp verpakking, factsheet voor beurs. Rubrics voor beoordelen o.a. marketingplan

8 februari 2018

vragen?discussie?

8 feb 2018 42

Wat hebben/willen we nu?

• 2 pré-NLT-modules + 1 NLT-module (eerste versies)

docentenhandleidingen

practica

extra lesmateriaal

uitwerkingen

enz.

• we zoeken testscholen (enquête, logboek, e.d.)

A.J.Boer@TUDelft.nl

W.Sonneveld@TUDelft.nl

8 feb 2018 43