TƏSİSÇİ: AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN İŞLƏR İDARƏSİ VƏ QƏZETİN REDAKSİYA HEYƏTİ

Qəzet 1919-cu ildən nəşr edilirwww.xalqqazeti.com№ 144 (29409) 24 iyul 2020-ci il, cümə

Prezident İlham Əliyevin yanında su təsərrüfatının vəziyyətinə həsr olunmuş videoformatda müşavirə keçirilib

Prezident İlham Əliyevin giriş nitqi � İyulun 23-də

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin yanında su təsərrüfatının vəziyyətinə həsr olunmuş videoformatda müşavirə keçirilib. Dövlətimizin başçısı müşavirəni giriş nitqi ilə açdı.

– Bu gün biz su təsərrüfatında möv-cud olan problemləri müzakirə edəcəyik, görüləcək işlər haqqında danışacağıq. İnfrastruktur layihələri arasında su layihələrinin xüsusi yeri vardır. Biz ölkəmizdə bütün infrastruktur layihələrini ardıcıl şəkildə icra edirik. Bu layihələrin icrası nəticəsində ölkəmiz sürətlə inkişaf edib. Əgər biz bu layihələri icra etməsəydik, bu gün ölkəmizin dayanıqlı inkişafı mümkün ola bilməzdi. Təbii ki, infrastruktur layihələri arasında prioritetlər müəyyən edilməli idi və 2004-cü ildə regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair birinci Dövlət Proqramı qəbul olunanda bu prioritetlər çox açıq şəkildə ortaya qoyuldu.

O vaxt bizim infrastrukturla bağ-lı problemlər kifayət qədər ciddi idi. Ölkəmizdə enerji qıtlığı mövcud idi. Biz elektrik enerjisinin istehsalı ilə bağlı böyük problemlərlə üz-üzə idik, idxaldan asılı idik. Əlbəttə ki, ilk növbədə, bu sahədə vəziyyət normallaşdırılmalı idi. Çünki əks təqdirdə hər hansı bir inkişafdan söhbət gedə bilməzdi. Son illərdə enerji sektoruna qoyu-lan vəsait, bu sahədə aparılan müasirləşmə imkan yaratdı ki, biz nəinki özümüzü artıq uzun müddət ərzində elektrik enerjisi ilə təmin edirik, eyni zamanda, bizim əlavə generasiya güclərimiz nəticəsində ixrac imkanlarımız da yaranmışdır. Bu ixrac artıq öz coğrafiyasını genişləndirir. Təbii ki, bu sahəyə çox böyük investisiyalar qoyulmalı idi və qoyuldu. Bu gün 30-dan çox elektrik stansiyamız enerji təhlükəsizliyini təmin edir.

Son vaxtlar bu sahədə daha böyük həcmli işlər görülüb və itirilmiş güclərin bərpası məsələləri öz həllini tapıb. Mövcud stansiyalarda təqribən 800 meqavatdan çox itirilmiş güclər bərpa edildi və bu proses davam etdirilir. Yəni, bütün enerji təsərrüfatı müasirləşir.

Əlbəttə ki, o vaxt ölkəmizdə qazlaş-dırmanın səviyyəsi çox aşağı idi. Görül-müş işlər nəticəsində bu gün qazlaşdırma ölkəmizdə 96 faizə çatıb. Deyə bilərəm ki, bu, dünya miqyasında ən yüksək göstəricilərdən biridir. Amma nəzərə alsaq ki, sənayemiz, əhalimiz artır, təbii qaza tələbat artır və bizim elektrik stansiyalarımız yalnız təmiz enerji resursları – təbii qaz və su əsasında fəaliyyət göstərir, əlbəttə, biz bu sahəni bundan sonra da prioritet olaraq diqqətimizdə saxlayacağıq.

Nəqliyyat infrastrukturu böyük dərəcədə müasirləşib. Bütün nəqliyyat layihələrini sadalamaq hesab edirəm ki, yersizdir. Çünki bu barədə dəfələrlə ictimaiyyətə məlumat verilib. Sadəcə olaraq, onu demək kifayətdir ki, Davos Ümumdünya İqtisadi Forumunun hesabatında bu sahədə görülmüş işlərə çox yüksək qiymət verilir. Hava nəqliyyatının səmərəliliyinə görə Azərbaycan dünyada 11-ci, dəmir yollarının səmərəliliyinə görə isə 12-ci yerdədir. Avtomobil yollarının keyfiyyətinə görə Azərbaycan 27-ci yerdədir. Bütövlükdə infrastrukturla bağlı olan vəziyyətə görə Azərbaycan dünya miqyasın-da 34-cü yerdədir.

Təbii ki, bu infrastruktur layihələri ara-sında içməli su və meliorasiya layihələri öz yerini tapıbdır. Son illərdə bu sahədə də bö-yük işlər görüldü. Bu sahə diqqətdən kənarda qalmadı. Sadəcə olaraq, bir neçə rəqəmi ictimaiyyətin diqqətinə çatdırmaq istərdim. Regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair birinci Dövlət Proqramının qəbul edildiyi 2004-cü ildə Azərbaycanda içməli su ilə təminat 40 faiz səviyyəsində idi. Bu gün isə bu rəqəm 70 faizə çatıbdır. Bakı şəhərində içməli suyu davamlı şəkildə alan əhalinin sayı 29 faiz idi. Bu gün bu rəqəm, təxminən, 82 faizə çatıbdır. Regionlarda isə əhalinin içməli su ilə əhatə dairəsi cəmi 9 faiz idi. Bu gün bu rəqəm 63 faizdir. Bu, doğrudan da tarixi nailiyyətdir. Biz bunu, ilk növbədə,

insanların sağlamlığı, iqtisadiyyatın, kənd təsərrüfatının inkişafı üçün etmişik. Ancaq bununla bərabər, bu rəqəmlər onu göstərir ki, biz istədiyimizə tam nail ola bilməmişik. Buna görə bundan sonra içməli su layihələri, meliorasiya layihələri bizim gündəliyimizdə ən vacib məsələlər kimi duracaq. Bugünkü müşavirənin əsas məqsədi odur ki, bu sahədə buraxılmış səhvlər, mövcud çatışmazlıqlar bundan sonrakı illərdə aradan qaldırılsın, vahid idarəetmə mexanizmi işlənib təqdim edilsin və biz ardıcıl olaraq qısamüddətli, ortamüddətli və uzunmüddətli fəaliyyət planımızı icra edək. Bunun nəticəsində Azərbaycanda içməli su və suvarma suyu ilə təminat 100 faiz olmalıdır.

Suvarma suyu ilə bağlı görülmüş işlər də hesab edirəm ki, diqqətəlayiqdir. Əgər biz bu işləri görməsəydik, bu gün vəziyyətimiz çox ağır ola bilərdi. Bir neçə layihə, həm içməli su layihəsi, həm də suvarma suyu layihəsi kimi xidmət göstərir. Son illərdə Azərbaycanda həyata keçirilən nəhəng su layihələri vəziyyəti tamamilə müsbət tərəfə dəyişmişdir. Mən onların arasında Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəmərini xüsusilə qeyd etmək istərdim. Bu kəmərin çox böyük əhəmiyyəti var. İlk növbədə, böyük həcmdə təmiz içməli su Bakı şəhərinə çatdırılır. Nəzərə alsaq ki, bizim su resurslarımızın böyük hissəsi xarici ölkələrdə forma-laşır, Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəməri sırf yerli mənbə üzərində inşa edilmiş böyük layihədir. Bu layihənin inşası demək olar ki, bizim ilk neft gəlirlərimiz əldə olunandan sonra başlamışdır. O vaxt mən demişdim ki, biz qara qızılı insan kapitalına çevirməliyik və Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəməri bunun əyani sübutudur. Çünki bizim neft gəlirlərimiz 2006-cı ildən sonra ölkəyə gəlməyə baş-lamışdır. O vaxt Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri istismara verildi. O zaman bizim gəlirlərimiz, əlbəttə ki, çox aşağı səviyyədə idi. Ancaq, ilk növbədə, biz bu gəlirləri məcburi köçkünlərin problemlərinin və su məsələlərinin həllinə yönəltdik.

İndi mütəxəssislər yaxşı bilirlər ki, əgər bu gün Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəməri olma-saydı, Bakı şəhərinin su problemləri çox kəskinləşə bilərdi.

Bu, yeganə layihə deyil. Hesab edirəm ki, Taxtakörpü su anbarının tikintisi tari-xi layihədir. Çünki bu anbarın su tutumu kifayət qədər böyükdür – 270 milyon kub-metr. Eyni zamanda, Taxtakörpü su anbarın-dan Ceyranbatan su anbarına qədər yeni be-ton kanalı tikilibdir. Taxtakörpü su anbarının xüsusi əhəmiyyəti ondadır ki, Samur çayının suları orada yığılır, təbii yollarla təmizlənir və beləliklə yeni bir rezervuardan Ceyran-batan anbarına su gəlir. Çünki buna qədər Samur çayından birbaşa kanal vasitəsilə su

Ceyranbatana gəlirdi. Əgər ortada bu böyük su hövzəsi olmasaydı, biz bu gün Bakı-nı içməli su ilə təmin edə bilməzdik. Bu, birmənalıdır. Ona görə bu layihənin icrası və ümumiyyətlə Samur çayının sularının ədalətli bölüşdürülməsi üçün çox böyük işlər görülüb. Eyni zamanda, bu, Şabran, Siyəzən, Xızı rayonlarında suvarılan əkin sahələrini böyük dərəcədə artırıb, təqribən 30 min hektar suvarılmayan torpaqlara su verilir və indi o torpaqlarda geniş kənd təsərrüfatı işləri görülür.

Digər böyük layihə Ceyranbatan su anbarının yenidən qurulması və müasir təmizləyici qurğuların inşa edilməsidir. O vaxt layihə başa çatanda bu təmizləyici qur-ğu dünyanın ən böyük təmizləyici qurğusu hesab olunurdu. O vaxtdan bu günə qədər bəlkə də haradasa daha da böyük qurğular tikilib. Amma söhbət ondan getmir. Əsas məsələ odur ki, Bakı şəhərinə keyfiyyətli suyun verilməsi artıq mümkün olub.

Təbii ki, mən Şəmkirçay su anbarının əhəmiyyətini də qeyd etməliyəm. Bu gün Şəmkirçay su anbarı bizim su resurslarının yığılmasında və bölüşdürülməsində xüsusi rol oynayır. Bu anbarın su tutumu 165 mil-yon kubmetrdir və qərb zonasının bir neçə rayonu bu imkanlardan faydalanır, orada əkin sahələri genişləndirilir. Beləliklə, Tax-takörpü şimal zonasının, Bakının, Şəmkirçay qərb bölgəsinin su ilə təminatında mühüm rol oynayır.

Bununla paralel olaraq, son illərdə cənub zonasında yerləşən Göytəpə və Tovuzçay su anbarları da inşa edilib. Son 15 il ərzində yaradılmış böyük su anbarlarının həcmi 470 milyon kubmetrdir. Mütəxəssislər bunu yaxşı bilir, bu, çox böyük rəqəmdir.

İçməli su layihələrinə gəldikdə, bu layihələrin xüsusi əhəmiyyəti var. Mənim təşəbbüsümlə bu layihələr ardıcıl olaraq icra edilir. Bu gün bizim əksər şəhərlərimizdə içməli su və kanalizasiya layihələri icra olunub. Cəmi bir neçə şəhərdə bu işlər hələ ki, tamamlanmayıb, amma iş gedir. Biz bu sahədə həm müsbət, həm mənfi təcrübəni təhlil etməliyik. Çünki mənə verilən məlumata görə, bəzi hallarda suyun mənbələri düzgün seçilməmişdir və təbiətin dəyişməsi, iqlim dəyişikliyi, o cümlədən, son iki il ərzində yaşanan quraqlıq və bunun riskləri hesablanmamışdır. Ona görə içməli su layihələri başa çatan bəzi yerlərdə su qıtlığı yaranıb. Odur ki, bu məsələ çox ciddi araşdırılmalıdır. Əlbəttə, bayaq gətirdiyim rəqəmlər onu göstərir ki, biz böyük inkişa-fa nail olduq. Ancaq hələ ki, görüləsi işlər çoxdur.

Son vaxtlar mənə yerlərdən hər gün məktublar gəlir. Quraqlıq və bəzi hallarda aidiyyəti qurumların laqeyd münasibəti

nəticəsində çox ciddi problemlər yaranıb-dır. Daha çox fermerlər, sahibkarlar yazır-lar, gündə, təqribən 10-dan çox rayondan məktublar gəlir. Bu məktublara Prezident Administrasiyasında və Nazirlər Kabinetində baxılır. Bu siqnallar nəzarətdədir və bu məsələlər operativ qaydada həll olunur. An-caq biz bu məsələləri kompleks şəkildə həll etməliyik ki, gələcəkdə təbii problemlərin yaratdığı xoşagəlməz mənzərəyə və çətinliklərə hazır olaq.

Ona görə qeyd etdiyim məsələlər birmənalı şəkildə göstərir ki, içməli su və meliorasiya problemləri, nəinki diqqət mərkəzindədir, bu problemlərin həlli istiqamətində çox böyük işlər görülüb. An-caq keçən il yaşanan quraqlıq onu göstərdi ki, biz bu böhranlı vəziyyətə hazır deyilik. Böhranlı vəziyyətdə nə etməyin lazım oldu-ğunu aidiyyəti qurumlar düzgün müəyyən edə bilməyiblər. Ona görə keçən il biz vaxt itirmişik. Əgər aidiyyəti qurumlar keçən il fəal işləsəydilər, günahı bir-birinin üstünə yıxmasaydılar və təxirəsalınmaz tədbirlər görsəydilər, bu gün biz bu problemlərlə üzləşməyəcəkdik. Bu problemlər həm insanların sağlamlığına, həm də kənd təsərrüfatının inkişafına mənfi təsir göstərir. Çünki su həyat deməkdir. İlk növbədə, insanların sağlamlığı böyük dərəcədə təmiz içməli sudan asılıdır.

Eyni zamanda, su resursları ekoloji taraz-lığa, kənd təsərrüfatının inkişafına çox böyük təsir göstərir. Biz kənd təsərrüfatımızı intensiv yollarla inkişaf etdirməliyik və buna nail olmaq üçün kifayət qədər su mənbələrimiz olmalıdır və bu, var. Sadəcə olaraq, əgər, dəhşətli dərəcədə bu itkilər olmasaydı, biz mövcud su resursları ilə özümüzü tam təmin edə bilərdik. İndi bu məsələ araşdırılır, bəzi hallarda itkilər 40 faizdir və 50 faizə çatır, bu, dözülməzdir. Biz suyu itiririk. Beləliklə, o, əkin sahəsinə, insanların evinə çatmır, əksinə, torpaqlara ziyan vurur. Bizim indi ən çox əməktutumlu sahələr taxılçılıq və pambıqçı-lıqdır. Pambıqçılıq, ümumiyyətlə, su olmadan inkişaf edə bilməz. Pambıqçılıqda, təqribən 200-300 min adam işləyir, öz ailə büdcəsini təmin edir. Biz müasir texnologiyaların, o cümlədən, müasir suvarma sistemlərinin mövcud olduğu taxılçılıq təsərrüfatlarında hər hektardan təqribən 70-80 sentner buğda alırıq. Bu, inkişaf etmiş ölkələrin səviyyəsindədir. Yəni, bu, dünyada ən yüksək səviyyədir, bun-dan yüksək səviyyə yoxdur. Əgər su olmasa, biz buna nail ola bilərikmi?

Biz indi taxılçılıqda müasir texnolo-giyaların tətbiq edilməsi ilə mövcud əkin sahələrində, bəlkə də bir qədər az əkin sahələrində daha çox məhsul istehsal edə bilərik, idxaldan daha az asılı ola bilərik. Su həm həyatdır, həm inkişafdır, həm

təhlükəsizlikdir. Ona görə bu məsələlərə la-qeyd yanaşmaq olmaz. Açıq deməliyəm, bu iş başlı-başına buraxılıb, heç kim bu məsələ ilə məşğul olmayıb. Aidiyyəti qurumların hər biri öz işləri ilə məşğul idi, koordina-siya aparılmamışdır. Azərsu, meliorasiya qurumları, sadəcə olaraq, dövlət investisiya proqramı müzakirə olunarkən fəallaşırdılar ki, onlara nə qədər dövlət büdcəsindən pay düşəcək. Bəzi hallarda onların təklif etdikləri layihələr, ümumiyyətlə, diqqətəlayiq de-yildi. Sadəcə olaraq görürdüm ki, burada məqsəd dövlət vəsaiti götürüb ondan istifadə etməkdir. Amma ondan sonra bu layihələrin səmərəliliyinə kimsə baxıb? Kimsə bunu təhlil edib? Yox. Ona görə bəzi böyük həcmdə investisiya qoyulmuş layihələr faktiki olaraq heç bir səmərə verməyib. Necə ola bilər ki, suyun mənbəyi düzgün təhlil edilmir? O qədər böyük xərc çəkilir, boru xətləri çəkilir, vətəndaşlar buna sevinir. Sonradan min dənə bəhanə gətirirlər ki, belə oldu, elə oldu, su çatmadı, yeni mənbə axtarmalıyıq, yenə vəsait verin, yeni mənbə axtaracağıq. Buna son qoyulmalıdır. Ona görə mən bütün bu işləri mütəşəkkil qaydada tənzimləyəcəyəm. Aidiyyəti qurumlara göstərişlər verilib. Ciddi nəzarət mexanizmi olmalıdır. İlk növbədə, xərclərə ciddi nəzarət mexanizmi olmalıdır. Yoxsa Azərsudan, “Meliorasiya və Su Təsərrüfatı” Səhmdar Cəmiyyətindən sifariş gəlir, mənə bu qədər pul lazımdır ki, bunu edim. Amma sonra baxıb görürlər ki, bunun texniki-iqtisadi əsaslandırması yoxdur. Bu rəqəmlər haradan götürülüb? Havadan.

İnvestisiya proqramına ciddi nəzarət yox idi, nəyi sifariş edirdilər, onu da verirdilər. Bəs sonra necə xərclənirdi? Buna son qo-yulmalıdır. Ona görə bugünkü müşavirədə mən giriş sözümdə deyirəm hansı işlər görülüb. Amma bu işlərin görülməsi nəticəsində daha böyük səmərə əldə oluna bilərdi. Əfsuslar olsun ki, bu, belə deyil. Bundan sonra bu işlər yalnız koordinasiya şəklində aparılmalıdır. İndi mənə məlumat verilir ki, bizdə heç vaxt su balansı tərtib edilməmişdir. Necə ola bilər? Bizim enerji balansımız tərtib olunur. Buna görə biz bilirik ilboyu bu sahədə nə etmək lazımdır? Hansı quruma nə qədər yanacaq lazımdır? Məgər su balansını tərtib etməyi Prezident-mi deməlidir?! Bunu aidiyyəti qurumlar etməlidirlər. Bizim yeraltı, yerüstü su ehtiyatlarımız qiymətləndirilməyib. Son dəfə sovet vaxtında qiymətləndirilib, ondan sonra qiymətləndirilməyib. İndi artezian quyuları-nın qazılması prosesi gedir. Amma baxmaq lazımdır, harada qazılmalıdır, necə qazıl-malıdır? Yeraltı su mənbələrinə bunun təsiri necə olacaq? Düzgün yerlər seçilməlidir. Çünki mən deyirəm, burada əsas məqsədi bu

qurumlar onda görürlər ki, pul ver artezian qazım, pul ver su çəkim, pul ver nə bilim bunu edim. Yaxşı, bunu veririk, amma son-ra? Bir çox hallarda səmərəsiz olur. Xərclərə nəzarət çox aşağı səviyyədədir.

Dediyim kimi, indi mənə hər gün 10-dan çox məktub gəlir. Mən Prezident Admi-nistrasiyasına, Nazirlər Kabinetinə tapşırıq verirəm. Onlar baxırlar, operativ şəkildə həll edirlər. Axı, bu, onların demək olar ki, əsas işi deyil. Bunu aidiyyəti qurumlar etməlidirlər. Nə üçün bu məktublar mənə yazılır? Ona görə ki, aidiyyəti qurumlara yazılanda onlar əhəmiyyət vermirlər, başdan edirlər. Nə qədər belə faktlar var. Biz nə qədər buna dözməliyik?

Ona görə mən vəziyyəti tam təhlil edərkən bu il aprel ayında xüsusi komissi-ya yaratmışam. Artıq komissiya üç aydır ki, işləyir və bu müddət ərzində gördüyü işlər, mövcud problemlərlə bağlı müntəzəm olaraq mənə məlumat verib. Komissiyanın rəhbəri Baş Nazirin müavini Şahin Musta-fayevdir. Komissiyanın tərkibində nazirlər, aidiyyəti qurumların rəhbərləri fəaliyyət göstərirlər. Əgər bütün aidiyyəti qurumlar öz işini düzgün qursaydılar, bu komissiyaya ehtiyac olmayacaqdı. Necə ola bilər ki, üç ay ərzində işləyən komissiya bəlkə də son 20 il ərzində görülən, təhlil və təklif baxımından daha dəyərli, əhəmiyyətli nəticə hasil edib? Deməli, bunu etmək mümkündür. Sadəcə olaraq, heç kimin vecinə deyildi, biri-birinin üstünə yıxırdı. Ortalıqda da nə – quraqlıq. Bu problem iki ildir var və gələn il də ola bilər. İndi iqlim dəyişikliyi elə məsələdir ki, bunu bütün dünya müzakirə edir. Bəzi hesablama-lara görə, əgər operativ tədbirlər görülməsə, 2030-cu ildə ölkəmizdə səhralaşma prose-si sürətlə gedəcək. Nədir, siz istəyirsiniz Azərbaycan səhraya dönsün? Ona görə bu münasibətə son qoyulmalıdır. Qüsurlara yol verən, bu məsələyə laqeyd yanaşan bütün vəzifəli şəxslər cəzalandırılmalıdır.

İndi isə Şahin Mustafayev görülmüş işlərlə bağlı məlumat və təkliflər versin.

Baş Nazirin müavini Şahin Mustafa-yev çıxış edərək dedi:

– Təşəkkür edirəm, cənab Prezident. Möhtərəm cənab Prezident, cari ilin

birinci yarısının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunmuş müşavirədə məruzə olunduğu kimi, su ehtiyatlarının az olması, iqlim dəyişməsi, orta temperaturun yüksəlməsi, əsasən qonşu ölkələrdən daxil olan yerüstü su ehtiyat-larının, çaylarda sululuğun və yağıntıla-rın əhəmiyyətli dərəcədə azalması, digər tərəfdən ölkə iqtisadiyyatının, o cümlədən, kənd təsərrüfatının inkişafı, əkin sahələrinin, suvarma və içməli su təchizatı üzrə şəbəkələrin genişləndirilməsi nəticəsində suya tələbatın artması son illərdə ölkədə su çatışmazlığını şərtləndirmişdir. Müşavirədə Sizin xüsusi vurğuladığınız kimi, bütün bun-lar son nəticədə su təhlükəsizliyi məsələsini ən aktual mövzulardan birinə çevirmişdir. Bu baxımdan, xüsusilə cari ildə ölkənin su ehtiyatları sahəsində gərgin vəziyyət yaranmışdır. Hazırda əsas su anbarlarında 20,5 milyard kubmetr tutuma qarşı əvvəlki illərdən kəskin aşağı səviyyədə – cəmi 11,1 milyard kubmetr su mövcuddur ki, bunun da 8,6 milyard kubmetri ölü həcmdir. Müqayisə üçün qeyd edim ki, əsas su anbarlarında suyun həcmi 2019-cu ildə 12,9 milyard, 2018-ci ildə 14,1 milyard, 2017-ci ildə 14,2 milyard, 2016-cı ildə isə 16,5 milyard kubmetr olmuşdur. Eyni zamanda, strateji əhəmiyyət kəsb edən Mingəçevir su anba-rında 15,7 milyard kubmetr tutuma qarşı 8,8 milyard kubmetr su mövcuddur ki, bunun da 7 milyard kubmetri ölü həcmdir. Halbuki, həmin anbarda suyun həcmi 2019-cu ildə 9,7, 2018-ci ildə 10,9, 2017-ci ildə 11,6, 2016-cı ildə isə 13,6 milyard kubmetr təşkil etmişdir. Sizin rəhbərliyinizlə əvvəlki illərdə böyük həcmdə işlərin həyata keçirilməsinə, ehtiyat tədbirlərinin görülməsinə, məsələn, Taxtakörpü, Şəmkirçay, Tovuzçay, Göytəpə, Naxçıvanda Heydər Əliyev (Vayxır) su an-barlarının, Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəmərinin və digər layihələrin reallaşdırılmasına baxmayaraq, hazırda kəskin su çatışmazlığı müşahidə edilir.

(ardı 2-ci səhifədə)

24 iyul 2020-ci il, cümə2Prezident İlham Əliyevin yanında su təsərrüfatının

vəziyyətinə həsr olunmuş videoformatda müşavirə keçirilib(əvvəli 1-ci səhifədə)

Möhtərəm cənab Prezident, su eh-tiyatlarından səmərəli istifadənin təmin edilməsi, su təsərrüfatının idarə olunmasının təkmilləşdirilməsi və bu sahədə fəaliyyətin əlaqələndirilməsi məqsədilə müvafiq Sərəncamınızla komissiya yaradılmışdır. Su təsərrüfatı üzrə idarəetmədə sahələrarası koordinasiyanın zəif olması, sudan istifadədə itkilərin yüksək olması, sudan optimal bölgü əsasında və qənaətlə istifadə edilməməsi, suvarmada suya qənaət edən müasir tex-nologiyalardan istifadənin aşağı səviyyədə olması, nəzarətdənkənar qoşulmalar, uçot və nəzarət sisteminin zəifliyi kimi problemlərin həlli istiqamətində tədbirlərin görülməsi komissiyaya tapşırılmışdır. Komissiya ölkə ərazisində su anbarlarında yaranmış vəziyyəti, suvarma mövsümünün başlan-masını nəzərə alaraq operativ tədbirlərin görülməsi məqsədilə fəaliyyətini intensiv formada təşkil etmiş və bütün aidiyyəti qu-rumların koordinasiyası təmin olunmuşdur. Ötən müddət ərzində müxtəlif formatlarda müzakirələr aparılmış, kritik əhəmiyyət kəsb edən obyektlərə baxış keçirilmiş, onlayn müşavirə formasında komissiyanın tam tərkibdə üç iclası keçirilmiş, zəruri hallarda komissiyada təmsil olunmayan bir sıra digər dövlət qurumları cəlb edilmiş və təxirəsalınmaz tədbirlərin görülməsi təşkil edilmişdir.

Əhəmiyyəti baxımından aşağıdakı tədbirləri xüsusilə qeyd etmək istərdim: Su ehtiyatları barədə operativ məlumat sistemi qurulmuş, aidiyyəti qurumlardan alınan məlumatlar təhlil edilmiş, sudan səmərəli istifadə ilə bağlı verilmiş tapşırıqların icrasına gündəlik nəzarət təmin olunmuşdur. Operativ məlumat mexanizmi hazırda “Elek-tron su təsərrüfatı” informasiya sisteminə inteqrasiya olunur. Xüsusi əhəmiyyətə malik Mingəçevir və Ceyranbatan su anbarları üzrə suvarma, içməli su təchizatı və energetika məqsədləri üçün sudan istifadə rejimi təsdiq olunmuş, hətta Mingəçevir su anbarında su-dan istifadə üzrə hər on gündən bir yenilənən iş rejiminin tətbiqi qərara alınmışdır.

Məhdud su ehtiyatlarının ədalətli, optimal və proporsional bölgüsü prinsipi əsasında 580 mindən çox əkin sahəsi üzrə suvarma qrafikləri tərtib olunmuşdur. Suvar-ma qrafikləri bütün maraqlı tərəflər imzala-dıqdan və rəsmi saytda dərc edildikdən sonra tətbiq edilir. Yaradılmış proqram təminatı sayəsində “Elektron kənd təsərrüfatı” infor-masiya sisteminə su modulu kimi inteqrasiya olunan sudan istifadə qrafikləri növbəti mərhələdə əkin sahələrini və subsidiyalaş-manı optimal şəkildə planlaşdırmaq imka-nı verir. Belə ki, tərtib olunmuş qrafiklər suvarma dövrü başlamamışdan əvvəl kənd təsərrüfatı bitkilərinin suvarılması üçün tələb olunan suyun sifarişini formalaşdırmağa, beləliklə əkin siyasətinə uyğun daha təkmil suvarma təchizatının qurulmasına, digər tərəfdən isə məhdud su ehtiyatları və əkin növünün suya tələbatı nəzərə alınmaqla əkin sahələrinin optimal şəkildə planlaşdırılması-na şərait yaradır.

Suvarmaya dair problemlərin ope-rativ həlli məqsədilə Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin 60 rayon üzrə Dövlət Aqrar İnkişaf mərkəzlərinə Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin nümayəndələri cəlb edilməklə birgə fəaliyyəti əlaqələndirilmişdir. Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi ilə birlikdə Bakı Metropoliteni ərazisindəki qrunt suların-dan yaşıllıqların suvarılmasında istifadə istiqamətində layihə təklifləri hazırlanmışdır. Aparılan analizlər sərfi saatda 127 (sutkada 2500-3000) kubmetr olan suyun suvarmaya yararlı olduğunu göstərmişdir və artıq bu sudan istifadəyə başlanılmışdır.

Zəruri istiqamətlərdən biri də hidrotexni-ki qurğuların mühafizəsinin gücləndirilməsi və həmin qurğulara mümkün mənfi təsirlərin qarşısının alınması üçün qum-çınqıl karxana-larının fəaliyyətinə nəzarət mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsidir və bu istiqamətdə müvafiq iş aparılır.

Möhtərəm cənab Prezident, bu gün su təsərrüfatı sahəsində uçot və nəzarət işinin təkmilləşdirilməsi həlli vacib məsələ kimi qarşımızda durur. Suyun mənbədən götürülməsindən son istehlakçıyadək bütün mərhələlər üzrə uçotun və dəqiq qiymətləndirmənin apa-rılması ilə bağlı təxirəsalınmaz tədbirlər həyata keçirilməlidir. Bu məqsədlə ope-rativ tədbirlərlə yanaşı, ölkə üzrə ilk dəfə su təsərrüfatı balansı tərtib edilmişdir. Su təsərrüfatı balansının formalaşdırılması üçün su təsərrüfatı subyektlərinin məlumatlarının elektronlaşdırılması və hesabatın alınması ilə bağlı elektron su təsərrüfatı informasiya sistemi yaradılmışdır. Birinci mərhələdə su təsərrüfatı balansı sistemə ayrıca modul şəklində daxil edilmişdir. İkinci mərhələdə aidiyyəti dövlət qurumlarının informa-siya sistemlərinin inteqrasiyası, üçüncü mərhələdə isə su obyektlərinə daxil olan, çıxan və obyektlərdə olan suyun həcmi ilə bağlı ölçmə cihazlarının və digər avadan-lıqların məlumatlarının real vaxt rejimində ötürülməsi və dövri hesabatların əldə edilməsi təmin olunacaqdır. Eyni zaman-da, əsas su və su təsərrüfatı obyektlərində müasir ölçmə cihazlarının quraşdırılması həyata keçirilir. Bu vaxta qədər xüsusi əhəmiyyətli obyektlərin su ehtiyatlarından müasir ölçmə cihazları tətbiq edilmədən və ya ümumiyyətlə ölçmə aparılmadan

istifadə edilmişdir. Hazırda prioritet hesab edilən məntəqələr üzrə Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Su Ehtiyatları Dövlət Agentliyi tərəfindən 12, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi tərəfindən 25 müasir ölçmə cihazı-nın quraşdırılaraq yaxın günlərdə tam funk-sional vəziyyətə gətirilməsi üzərində intensiv iş gedir. Artıq Mingəçevir su anbarında və çıxışlarında quraşdırılan müasir ölçmə cihaz-ları tam işlək vəziyyətdədir.

Cənab Prezident, məruzə edim ki, artıq üç gündür biz real müasir ölçmə cihazları vasitəsilə əsas su anbarımızın həm çıxışları-nı, həm su həcmini nəzarətə götürmüşük.

Möhtərəm cənab Prezident, cari ilin birinci yarısının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunmuş müşavirədə vurğuladığı-nız kimi, su təsərrüfatı sahəsində vahid idarəetmə və nəzarət sisteminin, effektiv koordinasiyanın olmaması su ehtiyatların-dan səmərəsiz istifadəyə gətirib çıxarmışdır. Su və su təsərrüfatı obyektlərindən dəqiq uçot və optimal bölgü aparılmadan istifadə ilə yanaşı, aparılan monitorinqlər kütləvi şəkildə nəzarətdənkənar qoşulma hallarının da mövcud olduğunu ortaya çıxarmışdır. Su ehtiyatlarından istifadədə səmərəliliyin artırılması, əhalinin və iqtisadiyyatın artan tələbatına uyğun dayanıqlı su təchizatının təmin edilməsi, su təsərrüfatının idarə edilməsinin təkmilləşdirilməsi məqsədlərinə nail olmaq üçün görülməli tədbirləri ehtiva edən Milli Strategiyanın hazırlanması da məqsədəuyğundur.

Ölkə üzrə ilk dəfə tərtib olunan su təsərrüfatı balansına əsasən, cari ildə ölkənin su ehtiyatları ötən illə müqayisədə 2,8 milyard kubmetr az – 34,1 milyard kubmetr həcmində proqnozlaşdırılır. O cümlədən ilin əvvəlinə su anbarlarında qalıq 10,6 milyard kubmetr təşkil edib, il ərzində ölkə üzrə formalaşan su ehtiyatlarının 23,5 milyard kubmetr olacağı gözlənilir. Proqnoza əsasən, cari ildə ölkə üzrə formalaşan yerüstü su ehtiyatlarının 70 faizini qonşu ölkələrdən daxilolmalar, onun da təqribən yarısını təkcə Kür çayı təşkil edir. Qeyd olunanları nəzərə alaraq, Kür çayı hövzəsinin su ehtiyatlarının mühafizəsi və davamlı istifadəsi sahəsində ölkələrarası əməkdaşlığın gücləndirilməsi məqsədilə müvafiq saziş layihəsi hazırlana-raq aidiyyəti üzrə artıq təqdim olunmuşdur.

Möhtərəm cənab Prezident, qeyd edilənlərlə yanaşı, sudan istifadə za-manı itkilərin azaldılması da həlli va-cib istiqamətlərdəndir. Həm suvarma, həm də içməli su təchizatı şəbəkələrinə nəzarətdənkənar qoşulmaların aradan qaldırılması, içməli su təchizatı sahəsində sayğaclaşmanın başa çatdırılması itkilərin azaldılması baxımından xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.

Suvarma sahəsində itkilərin əsas səbəblərindən biri də suvarma kanallarının əksəriyyətinin torpaq məcralardan olması-dır. İtkilərin azaldılması və su ehtiyatlarının səmərəli istifadəsi məqsədilə suvarma ka-nallarının əsaslı təmiri və yenidən qurulması üzrə prioritet layihələrlə bağlı təkliflər hazır-lanır. Eyni zamanda, ölkədə su ehtiyatlarının artırılması və bu istiqamətdə dağ çaylarının sularının yığılması üçün relyefə uyğun ya-radılması nəzərdə tutulan sututarlar üzrə də prioritet layihələrə, habelə içməli su təchizatı üçün yeni mənbələrin müəyyən edilməsinə dair təkliflər hazırlanır.

Prioritet məsələlərdən biri də energetika sahəsində su ehtiyatlarından səmərəli istifadə ilə bağlıdır. Məlum olduğu kimi, suvarma dövrü əsasən beş aydır: may-sentyabr ayları. Xüsusi əhəmiyyətli su anbarlarında qeyri-suvarma dövründə, o cümlədən qış ayların-da su ehtiyatlarının artırılması məqsədilə istilik elektrik stansiyalarının soyutma sistemlərinin müasirləşdirilməsi, bu stansi-yalarda soyutma məqsədilə sudan qənaətli istifadənin təmin edilməsi, ölkə üzrə elektrik enerjisi tezliyinin daha optimal formada tənzimlənməsi imkanları araşdırılmalıdır.

Bunlarla yanaşı, aşağıdakı tədbirlərin həyata keçirilməsini zəruri hesab edirik:

Kür-Araz ovalığında yerləşən və içməli su tələbatı Kür çayından təmin edilən yaşa-yış məntəqələrinin su təchizatının alternativ mənbələr hesabına təmin edilməsi ilə bağlı təkliflərin hazırlanması;

Qrunt sularından, təmizlənmiş tullantı sularından və Xəzər dənizinin suyundan istifadə imkanının araşdırılması;

Subartezian və artezian quyularının sifarişi, layihələndirilməsi, qazılması və istismarı qaydalarının hazırlanaraq təsdiq edilməsi;

Kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsal-çıları tərəfindən suvarmada müasir texnolo-giyaların tətbiqinin təşviq olunması;

Suvarma suyundan güzəştli istifadə ilə bağlı yeni mexanizmin hazırlanması.

Möhtərəm cənab Prezident, bugün-kü müşavirədə verəcəyiniz tapşırıqlar da daxil olmaqla, su ehtiyatlarından səmərəli istifadənin təmin edilməsi ilə bağlı qarşı-mıza qoyduğumuz bütün vəzifələr yerinə yetiriləcək.

Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm.Prezident İlham Əliyev: İndi söz verilir

Kənd Təsərrüfatı naziri İnam Kərimova. Kənd Təsərrüfatı naziri İnam

Kərimov çıxış edərək dedi: – Möhtərəm cənab Prezident, quraqlıq

və su çatışmazlığının təsir etdiyi ən böyük sahələrdən biri də kənd təsərrüfatıdır. Ölkə üzrə su istehlakının 80 faizə yaxını məhz

kənd təsərrüfatının payına düşür. Bu ilin əvvəllərindən havaların quraq

keçməsi, yağıntıların miqdarının azalması, əkin balansının əsas hissəsini təşkil edən taxılın becərilməsində problemlər yaradıb. Mart-aprel aylarında havaların yağıntılı ol-ması vəziyyəti qismən xilas etsə də, bir sıra, xüsusilə aran rayonlarında 100 min hektar ərazidə taxıl sahələrinə ziyan dəymişdir. Suvarma problemi yaşanmayan digər rayon-larda məhsuldarlıq əvvəlki illə müqayisədə xeyli yüksək olsa da, quraqlıq keçmiş ərazilər səbəbindən bu il taxıl üzrə ümumi nəticə ötən ilə nisbətən 5,5 faiz az olmuşdur.

Prezident İlham Əliyev: Nə qədərdir bu gün?

İnam Kərimov: Cənab Prezident, bu il 90 faiz biçilib, 1 milyon 800 min ton buğda yığılıb və buğda istehsalı, təxminən, 1 mil-yon 900 min ton ətrafında gözlənilir.

Prezident İlham Əliyev: Məhsuldarlıq nə qədərdir?

İnam Kərimov: Bu günə faktiki yığıl-mış ərazilərdən məhsuldarlıq 31,3 sentner olub.

Prezident İlham Əliyev: Keçən il də təqribən 32 sentner idi?

İnam Kərimov: Bəli, 32, 31,7 sentner.Prezident İlham Əliyev: Düşüb,

amma bu tənəzzül o qədər də kritik deyil. Əgər su təminatı yaxşı olsaydı, daha çox məhsuldarlıq ola bilərdi.

İnam Kərimov: Cənab Prezident, bir məsələni qeyd edim ki, burada faktiki yığılan ərazilər götürülüb, yəni hansı ərazilərdə ki, məhsul yığılmayıb, bu statistikaya daxil edilməyib.

Quraqlıq və su çatışmazlığı pambıq bitkisinin becərilməsinə də öz təsirini göstərməkdədir. Cari ildə 100 min hektardan çox sahədə pambıq əkini həyata keçirilib. Pambıq əkinləri üzrə 7 min hektar sahədə birinci vegetasiya suvarması hələ də başa çatmayıb. Eyni zamanda, bu günə 49 min hektar sahədə ikinci vegetasiya suvarması həyata keçirilib ki, bu göstərici ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 23 min hektar azdır.

Pambığın suvarılmasında ən kritik faza ikinci vegetasiya suvarmasıdır. Keçənilki dövrdə bugünkü tarixə biz 23 min hektar az ikinci suvarma həyata keçirmişik. Pambı-ğın ikinci vegetasiya suvarması vaxtında aparılmasa, məhsuldarlığın 25-40 faiz aşağı düşməsi ilə üzləşə bilərik. Hazırda pambığın suvarılması üzrə əsas problemlər daha çox Saatlı, Sabirabad, Biləsuvar, Zərdab, Salyan və Neftçala rayonlarında müşahidə olunur.

Bundan əlavə, 35 rayon üzrə 50 min hektar sahədə təkrar qarğıdalı əkini nəzərdə tutulub. Bu günədək 36 min hektar sahədə səpin aparılıb. Hazırda suvarma problemi ilə əlaqədar bu işin həyata keçirilməsində çətinliklər yaşayırıq.

Su çatışmazlığı və quraqlıq səbəbindən suya daha çox tələbatı olan bəzi bitkilərin becərilməsi üzrə də məcburi azalmalar baş vermişdir. Belə ki, şəkər çuğunduru üzrə 7500 hektar əkin nəzərdə tutulurdusa, faktiki əkin 4800 hektarda aparılıb. Çəltik üzrə 4000 hektar proqnoza qarşı 3000 hektarda əkin aparılması mümkün olmuşdur.

Mövcud vəziyyət meyvə bağları üçün də risklər yaradır. Meyvə bağlarının əsasən çoxillik ağaclardan ibarət olduğunu nəzərə alsaq, su çatışmazlığının mənfi təsiri bu sahədə daha çox ola bilər. Yaranmış vəziyyət yem bitkilərinə və təbii yem mənbələrinə də mənfi təsir göstərir. Suvarma kifayət qədər olmazsa, yem bitkiləri üzrə məhsuldarlıq xeyli dərəcədə azala bilər. Həmçinin, yağın-tının azalması səbəbindən otlaq sahələrində təbii ot örtüyünün zəif inkişafı müşahidə olunur. Bu da heyvandarlığın inkişafına maneələr yarada bilər.

Hazırda aqrar sektorda təsərrüfat fəaliyyətinin ən qızğın dövrüdür. Növbəti aylarda da su təminatı ilə bağlı çətinliklərin davam etməsi gözlənilir. Belə ki, əsas su kanallarına verilən suyun həcminin ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə iyul ayının sonunadək 30 faizə qədər, avqust ayında isə 40-50 faiz düşməsi gözlənilir. Söhbət Yuxarı Şirvan və Yuxarı Qarabağ kanallarından gedir.

Su çatışmazlığı, o cümlədən, izafi su itkisi torpaqların şoranlaşmasına, eyni za-manda, eroziya və səhralaşmaya səbəb olur. Sadalanan problemlər torpağın münbitlik göstəricilərinin pisləşməsinə, nəticədə məhsuldarlığın aşağı düşməsinə gətirib çıxarır.

Hazırda su çatışmazlığı fermerləri narahat edən ən aktual problemlərdəndir. İlin birinci yarısında bununla əlaqədar nazirliyə 2500-dən çox müraciət daxil olub. Müraciətlər əsasən suvarmada yaranmış çətinliklər, subartezian quyularının istis-marı və qazılmasında yaranmış problemlər, irriqasiya sistemlərinin nasazlığı, suvarma qrafiklərinin pozulması ilə bağlı olub. Bu problemlərin həlli üçün Sizin sərəncamınızla yaradılmış komissiyanın koordinasiyası ilə müvafiq tədbirlər görülür, qurumların fəaliyyəti əlaqələndirilir. Mövcud su ehti-yatlarının ədalətli bölünməsi üçün 53 rayon üzrə 580 mindən çox suvarma qrafiki tərtib olunub və nazirliyin saytında yerləşdirilib. Qrafiklərə əməl edilməsi ilə bağlı yerlərdə maarifləndirmə və nəzarət işləri həyata keçirilir. Daxil olan müraciətlər təhlil edilir və baxılması üçün Meliorasiya və Su Təsərrüfatı ASC-yə göndərilir. Müraciətlərin sayına görə Goranboy, Sabirabad, Ucar,

İmişli, Kürdəmir, Xaçmaz, Ağcabədi, Beyləqan, Biləsuvar və Salyan rayonları üstünlük təşkil edir. Həmçinin, fermerlərin müraciətləri ilə bağlı müvafiq komissiya-ya hər gün operativ məlumatlar göndərilir və problemlərin aradan qaldırılması üçün yerlərdə Meliorasiya və Su Təsərrüfatı ASC və yerli icra hakimiyyəti orqanları ilə birgə fəaliyyət göstərilir.

Görülən tədbirlərin əsas məqsədi dəyər zəncirinin bütün mərhələlərində, yəni suyun sututarlarda toplanması, kanallarla nəqli və əkin sahələrinə paylanmasında effektivliyin təmin olunmasıdır. Habelə su balansının elektronlaşdırılması, dəqiq uçot sistemi-nin qurulması və suvarma məlumatlarının elektron kənd təsərrüfatı sisteminə inteq-rasiya edilməsi sudan səmərəli və qənaətlə istifadəni özündə ehtiva edən subsidiya me-xanizminin formalaşdırılması istiqamətində təkliflər hazırlanır.

Məhdud su resursları kontekstində suvarmanın səmərəliliyinin artırılması üçün suvarma zəncirinin bütün mərhələlərində, o cümlədən birbaşa suvarma fazasında innovasiyaların tətbiqi artıq zərurətə çevril-mişdir. Suvarma zəncirinin son mərhələsi olan birbaşa suvarmada fermerlərin pivot, damlama, yağış yağdırma və tamburlu su-varma sistemlərinə marağı yüksəkdir. Dövlət tərəfindən müasir suvarma sistemlərinin qurulması təşviq edilir. Belə ki, suvarma sistemləri dövlət tərəfindən subsidiyalaşdı-rılan avadanlıqlar siyahısına daxildir. Son iki il ərzində nazirlik xətti ilə 9,3 min hektar ərazidə suvarma sistemlərinin qurulmasına 28,8 milyon manat subsidiya verilib. Verilən güzəştlərlə iki il ərzində iqtisadiyyata əlavə 54 milyon manat investisiya qoyuluşu təşviq edilib.

Möhtərəm cənab Prezident, hazırda yazlıq əkinlər üzrə suvarılmanın aparıldığı aktiv dövrdür. Su çatışmazlığının əkinlərə mənfi təsirinin minimuma endirilməsi üçün nazirlik tərəfindən və müvafiq komissiyanın koordinasiyası ilə digər qurumlarla birlikdə tədbirlər görüləcəkdir. Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm.

Prezident İlham Əliyev: Sizin məruzənizdə açıq-aydın göstərilir ki, suyun çatışmazlığı iqtisadiyyatımıza, kənd təsərrüfatının inkişafına, fermerlərin gəlirlərinə nə qədər böyük ziyan vurur. Biz indi fermerləri, sahibkarları stimullaşdır-maq üçün çox böyük proqramlar icra edirik - subsidiyalar, güzəştli kreditlər, texnika ilə təminat, gübrə, yanacaqla təminat. Bütün bunları dövlət öz üzərinə götürüb ki, fermerlər daha yaxşı yaşasınlar. Biz onları torpaq vergisi istisna olmaqla, bütün vergilərdən azad etmişik. Amma təkcə suyun çatışmazlığı görün bizə nə qədər böyük ziyan vurur. Taxılçılıqda məhsuldarlıq daha yüksək olmalı idi, pambıqçılıqda da həmçinin.

Bu il biz birinci dəfə təkrar əkinlə bağlı təcrübədən istifadə etdik. Mənə ilk verilən məlumat o idi ki, biz 100 min hektarda qarğıdalı əkək. Sonra suyun çatışmazlığı ilə əlaqədar bunun 50 min hektarını ixtisar etdik. Amma heç 50 min hektarda da əkə bilmədik. Misal üçün, biz 100 min hek-tarda bunu əkə bilsək, bu, bizə nə qədər xeyir verəcək, yem bazamız, nə qədər genişlənəcək və idxaldan asılılıq azalacaq, valyuta xaricə getməyəcək. Ona görə bütün bu məsələlər çox ciddi təhlil edilməlidir və edilir. Eyni zamanda, veriləcək tapşırıqlar və qəbul ediləcək proqram hərtərəfli olmalıdır. Biz nə mümkündürsə, bu il etməliyik. Əsas işləri, əlbəttə ki, gələn ilin əkin mövsümünə hazırlıq məqsədilə etməliyik.

Mənə göndərilən məktublarla bağlı. Mən bu məktubları Prezident Administra-siyasının şöbəsinə və Nazirlər Kabinetinə göndərirəm. Zeynal Nağdəliyev məlumat verin, məktublarda qaldırılmış məsələlərin araşdırılması və görülən tədbirlər nədən ibarətdir və bu məsələlərin təxminən neçə faizi öz həllini tapıb? Bundan sonra hansı addımların atılması gözlənilir?

Prezidentin köməkçisi Zeynal Nağdəliyev: Təşəkkür edirəm, cənab Pre-zident. İcazə verin, məruzə edim ki, təkcə iyulun 2-dən başlayaraq Siz tərəfdən bizə araşdırılmaq üçün 100 müraciət göndərilib. Araşdırılan müraciətlərin 10-u tam olaraq həllini tapmışdır və yüksək diqqətinizə məruzə edilmişdir. Hazırda təqribən 12-15 müraciət yerlərdə həllini tapmışdır və biz bununla bağlı məruzəyə hazırlaşırıq. Bunlar suyun çatışmazlığı ilə bağlı olan müraciətlərdir, söhbət ondan gedir. Eyni zamanda, suyun çatışmazlığı ilə bağlı 10 müraciətin Sizin tapşırığınız əsasında əlavə potensial imkanlardan istifadə etməklə həlli istiqamətində iş görülür. Sizin tapşırı-ğınız müvafiq qurumlara çatdırılmışdır və indi o imkanlar araşdırılır. Ümumiyyətlə, yerlərdə suyun çatışmazlığında əsas məsələ, həqiqətən də suyun olmaması idi. Bəzi hallarda suyun verilməsinin, onun fermerlərə çatdırılmasının sistemliliyi pozulmuşdu. Tap-şırığınıza uyğun olaraq Nazirlər Kabineti ilə birlikdə məsələyə müdaxilə etdikdən sonra nizamlanmış növbəlilik təmin edilmişdir. Arxlar təmizlənmiş, digər texniki çatışmaz-lıqlar aradan qaldırılmışdır. Cənab Prezi-dent, hazırda bu istiqamətdə bütün tədbirlər görülməkdədir.

Prezident İlham Əliyev: Hər bir məktuba çox diqqətlə yanaşmaq lazımdır və həlli bilavasitə qısa müddət ərzində mümkün olan məsələlər dərhal həll olun-malıdır. Məktublarda elə məsələlər qaldırılır

ki, onlar daha genişmiqyaslı iş tələb edir. Əlbəttə ki, biz onları nəzərə almalıyıq. Artıq İqtisadiyyat Nazirliyinə göstəriş verildi ki, bizim investisiya proqramımızın imkanları daxilində bu məqsədlər üçün əlavə vəsaitin ayrılması da nəzərdən keçirilsin və biz gələn ili gözləməyək, nə mümkündürsə, bu il edək. Maliyyə Nazirliyi və İqtisadiyyat Nazirliyi əlavə vəsaitin tapılması ilə əlaqədar birlikdə işləsinlər.

Fövqəladə Hallar naziri Kəmaləddin Heydərov, vəziyyətlə bağlı məruzə edin.

Nazir Kəmaləddin Heydərov: Çox sağ olun, möhtərəm cənab Prezident. Azərbaycan Respublikasının su ehtiyatlarının qiymətləndirilməsi layihəsi haqqında Sizin tapşırığınıza əsasən 2014-cü ildə Niderlandın “Deltares” şirkəti ilə müqavilə bağlanmışdır və ölkəmizin bütün su balansının çıxarılma-sı, həm yeraltı ehtiyatların, həm də yerüstü çayların, göllərin təhlili prosesi başlanmışdı. Təəssüflər olsun ki, 2014-cü ildən sonra bu layihənin icrası müəyyən maliyyə çatışmaz-lıqları səbəbindən dayandırılmışdır.

Yüksək diqqətinizə məruzə edirəm ki, bu dövr ərzində Bakı və Abşeron yarımada-sının bütün yeraltı, yerüstü suları və gölləri haqqında təhlil hazırlanmış və müvafiq orqanlara göndərilmişdir. Amma bizim ölkə üzrə digər çaylarımızın, göllərimizin tam təhlili əlavə vəsait tələb edir və qısa müddətdə başa çatdırıla bilər. 2017-ci ildən bu layihənin həyata keçirilməsi dayandırıl-mışdır.

Möhtərəm cənab Prezident, vaxtını-zı çox almamaq üçün bir cümlə ilə qeyd edim ki, həm hidrotexniki qurğuların, həm göllərin və su anbarlarının vəziyyəti haq-qında müvafiq qurumlara ünvanladığımız məktubların bir qismi öz həllini tapmışdır. Azərenerji tərəfindən Mingəçevir gölünün beton hissəsinin su-torpaq yuyulmasından qorunması üçün işlər tamamilə başa çatdı-rılmışdır. Yuxarı Qarabağ kanalının bütün layihə işləri hazırlanıb verilmişdir. Amma, möhtərəm cənab Prezident, bu, Sizin qeyd etdiyiniz kimi, köklü və əsaslı surətdə təmin olunmalıdır. Əgər biz həm suvarma suyunun, həm içməli suların tam nəzarətdə olması və səmərəli istifadə edilməsi, ədalətli bölünməsi üçün işlər görmək istəyiriksə, bir neçə təklifimiz var. İcazənizlə, onların bir-ikisini səsləndirim.

Suyun uçotunun təkmilləşdirilməsi üçün müasir ölçmə vasitələrinin tətbiq edilməsi. Bu prosesi Baş Nazirin müavininin dediyi kimi, biz başlamışıq, yəqin ki, qısa müddətdə başa çatdıracağıq. Əkin sahələrində suya qənaətedici müasir suvarma texnologiyasının tətbiqi üçün istehsalçılara dövlət dəstəyinin verilməsi. Kollektor-drenaj tullantı sularının təmizlənməsi, təkrar istifadəyə cəlb olunması istiqamətində tədbirlərin hazırlanması və həyata keçirilməsi. Dağ çaylarında relyefin imkan verdiyi yerlərdə sel sularının toplan-ması üçün kiçik su anbarlarının və yağış sularının toplanması məqsədilə sututarların tikintisi.

Möhtərəm cənab Prezident, Sizinlə müzakirə zamanı suvarma dövründən başqa dağ çaylarındakı suyun akkumulyasiya olunması üçün müvafiq yerlərin seçilməsi və oralarda qış dövründə, yəni suvarma olma-yan dövrdə suların akkumulyasiya edilməsi haqqında mənə tapşırıq vermişdiniz. Biz Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Geologiya İnstitutu ilə bu istiqamətdə bəzi yerlərdə araşdırma aparmışıq. Onun reallaş-dırılması üçün xarici mütəxəssislərə ehtiya-cımız var və yəqin ki, onları pandemiyadan sonra dəvət edəcəyik. Çünki təbii olaraq Kürün suyu artmağa doğru deyil, azalmağa doğru gedir. Bizim də əsas su ehtiyatlarımızı təmin edən Mingəçevir, Varvara, Şəmkirçay və digər anbarlardır. Ona görə də biz gələcək üçün mövcud anbarların faydalı həcmini ar-tırmaqdan ötrü Varvara, Türyançay və Əliçay çaylarını təmizləməliyik.

Bir də, möhtərəm cənab Prezident, bildirməliyəm ki, dövlət əhəmiyyətli Şəmkir, Yenikənd, Mingəçevir, Varvara və Ceyranbatan hidroqovşaqlarının tex-niki təhlükəsizliyinin qiymətləndirilməsi məqsədilə Yaponiyanın “Kahişa” şirkəti ilə 2017-ci ildə bağlanmış müqavilənin həyata keçirilməsi üçün vəsaitin ayrılması lazımdır.

Prezident İlham Əliyev: Bəs nə üçün bu müqavilə icra edilməyib? 2017-ci ildə bağlanıb, üç il keçib, niyə icra olunmayıb?

Kəmaləddin Heydərov: Deməli, 9 milyon dollar vəsait çatışmadı. Ona görə də bu layihənin icrası dayandırıldı.

Prezident İlham Əliyev: Onda gərək bu məsələ çoxdan öz həllini tapaydı. Bir halda ki, müqavilə bağlanıb. Buyur, Maliyyə naziri, arayış ver.

Maliyyə naziri Samir Şərifov: Möhtərəm cənab Prezident. Məsələ ilə bağlı məruzə etmək istərdim ki, bu vəsaitin ayrıl-ması ilə bağlı Nazirlər Kabinetinin xüsusi bir qərarı olub. Həmin qərara əsasən, bu vəsaitin bir qismi Fövqəladə Hallar Nazir-liyi tərəfindən 2 milyon dollar məbləğində həll edilməli idi. Yerdə qalan hissəsi ilə “Azərenerji” Səhmdar Cəmiyyəti tərəfindən görülməli idi. Lakin naməlum səbəblərə görə bu məsələlər öz həllini tapmadı. Hər iki qurumun vəsaiti olub və 2014-cü ildə də “Deltares” şirkətinin apardığı texniki araş-dırma ilə bağlı da burada mən sözün açığı hər hansı bir əsas tapa bilmirəm, nəyə görə bu vəsait olmayıb. Amma icazə versəniz, biz bununla bağlı müvafiq arayış təqdim edə bilərik.

Prezident İlham Əliyev: Siz məsələni araşdırın. Çünki mən belə başa düşürəm ki, bu vəsait olub, ancaq Fövqəladə Hallar Nazirliyi və Azərenerji bundan istifadə etməyib. Elədir?

Samir Şərifov: Bəli. O zaman bu vəsaiti dövlət büdcəsindən istəyiblər. Cənab Prezident, amma hər iki qurum bilir ki, bu, büdcədə nəzərdə tutulmamışdı. Bununla bağlı həm Azərenerjidə bunun bir hissəsinin verilməsi nəzərdə tutulmuşdu, 2 milyonunu isə Fövqəladə Hallar Nazirliyi ayırmışdı.

Prezident İlham Əliyev: Bu, böyük vəsait deyil. Bunu indi yubatmaq olmaz. Neçə il keçib və əgər bu vaxtında olsaydı, bu qiymətləndirmə də aparılardı və bütün təmir-bərpa işləri görülərdi.

Kəmaləddin Heydərov: Möhtərəm cənab Prezident, bizim tərəfimizdən 2 milyon və xatirimdədirsə 3 milyon da Azərenerji tərəfindən ayrılmışdı və qalan hissəsini büdcə təmin etməli idi. Sonradan bu vəsait təmin olunmadığına görə layihə dayandırılmışdır.

Prezident İlham Əliyev: Gərək, məsələ qaldıraydınız. Vəsait təmin olunmayıb, siz də məsələ qaldırmamısınız. Mən bu gün bunu eşidirəm. İndi Baş Nazirə tapşırıq verirəm ki, tez bir zamanda bunu həll edin və builki investisiya proqramından vəsait ayırın ki, bu məsələ tezliklə həll olunsun. Siz də tərəf müqabilləri ilə əlaqə saxlayın və onları indi dəvət etmək lazımdır ki, gəlib bu qiymətləndirməni aparsınlar. Çünki bilirsi-niz, əgər bu bürokratiya belə davam edərsə, bu, heç bir nəticəyə gəlib çatmayacaq. Çünki kontrakt imzalanıb, vəsait ayrılmayıb. Nəyə görə ayrılmayıb? Kimsə ya istəməyib, ya da ki, istəyib kimsə verməyib, ya sonra ixtisar olunub. Belə şeylərə son qoymaq lazımdır.

İndi isə Ekologiya və Təbii Sərvətlər naziri, məlumat verin.

Nazir Muxtar Babayev: Hörmətli cənab Prezident, bildiyiniz kimi, iqlim dəyişmələrinin təsiri nəticəsində su ehti-yatlarımız son onilliklərdə təqribən 15 faiz azalmışdır. Beynəlxalq iqlim modelləri göstərir ki, 2050-ci ilədək su resurslarımız təqribən daha 15 faizə qədər azala bilər. Əvvəlki dövrlərdə quraqlıq müddəti 2-3 il davam edirdisə, son 8 ildə davamlı quraqlıq-lar müşahidə olunur. Aparılan araşdırmalar göstərir ki, dünya ölkələrində olduğu kimi, ölkəmizdə də yağıntıların zaman və məkan üzrə qeyri-bərabər şəkildə paylanması baş verir. İqlim dəyişmələri nəticəsində ölkəmizdə havanın temperaturu yüksəlir, bunun nəticəsi olaraq ölkənin dağlıq ərazilərində şaxtalı və qarlı günlərin sayının azalması qeydə alınır. İqlimin istiləşməsi ölkənin dağ çaylarını qidalandıran qar ehtiyatının və buzlaqların azalmasına da səbəb olur. Yağıntıların azalması Xəzərsahili rayonlar istisna olmaqla, ölkənin bütün regi-onlarını əhatə edir. Anomal hadisələrin sayı və sel-daşqın proseslərinin təkrarlanması artır. Kür və Qanıq çaylarında sululuq norma ilə müqayisədə 2019-cu ildə 29,2, son 6 ayda isə 45,8 faiz azalıb. Yağıntılar norma ilə müqayisədə 2019-cu ildə 17 faiz, 2020-ci ildə isə 25 faiz az olub. Əsas dağ çaylarımız formalaşan ərazilərdə son 10 ildə yağıntının miqdarı orta hesabla 8,7 dəfə azalmışdır. İqlimin inertliyini əsas götürsək, növbəti onillikdə iqlim norma ilə müqayisədə daha 8 faiz azalmanı ehtimal etmək olar. Hər il mütəmadi olaraq hidrometeoroloji xidmət çaylarda sululuq üzrə proqnozları hazırlayır və müvafiq qurumlara təqdim olunur. Bu proqnozlar həm də dağlarda qarölçmə işləri əsasında aparılır. Bu qədər, cənab Prezident.

Prezident İlham Əliyev: İndi söz verilir Prezident Administrasiyasının Dövlət nəzarəti şöbəsinin müdiri Kərəm Həsənova. Mənə geniş arayış hazırlayıb. Çox böyük təhlil işi aparılıb. Bu təhlil işini, bu arayışı mən komissiyaya göndərmişəm, komissiya da buna baxır. Siz, indi görülmüş işlərlə bağ-lı qısa məlumat verin və mövcud vəziyyəti necə qiymətləndirirsiniz?

Kərəm Həsənov: Təşəkkür edirəm, möhtərəm cənab Prezident. Sizin tapşırı-ğınızla, əhalinin içməli su təminatı, suyun keyfiyyəti və bu sahədə olan vəziyyətlə, eyni zamanda, kənd təsərrüfatının suvarma sistemi ilə bağlı yaxın günlərdə tərəfimizdən monito-rinq aparılmışdır. Həmçinin ölkənin mövcud su ehtiyatları, onlardan istifadə vəziyyəti ilə bağlı araşdırmalar aparılmış və hazırlanmış arayış ali diqqətinizə təqdim edilmişdir.

İcazənizlə, mövcud vəziyyətlə bağ-lı onu demək istərdim ki, tamamilə çox düzgün buyurursunuz, ölkəmizin su mənbələri üzrə ehtiyatları təxminən 35,6 milyard kubmetr qiymətləndirilir. Axırıncı dəfə ölkə üzrə yerüstü su ehtiyatlarımız 1970-ci ildə, yeraltı su ehtiyatlarımız isə 1980-ci illərdə qiymətləndirilmişdi. Biz hazırda su sistemi ilə bağlı məlumatları bu qiymətləndirmələrdən əldə edirik. Təxminən, 40-50 il keçməsinə baxmayaraq, su ehti-yatlarımız yenidən qiymətləndirilməmişdir. Bayaq Fövqəladə Hallar naziri bu məsələ ilə bağlı qeyd etdi. Eyni zamanda, 35,6 milyard kubmetr su ehtiyatından il ərzində içməli su üçün təxminən orta hesabla 653 milyon kubmetr su götürülür. Bu da əvvəllər su ehtiyatlarımızın 1,8 faizini təşkil etmişdir. Hazırda isə 15 faiz su ehtiyatlarının azalma-sı bu rəqəmlərə təsir etmişdir . Mövcud su ehtiyatlarına içməli su 2,2 faiz nisbətindədir. Amma buna baxmayaraq, bu rəqəmlər suyun təminatının azalmasına çox cüzi təsir edir.

(ardı 3-cü səhifədə)

24 iyul 2020-ci il, cümə 3Prezident İlham Əliyevin yanında su təsərrüfatının

vəziyyətinə həsr olunmuş videoformatda müşavirə keçirilib(əvvəli 2-ci səhifədə)

Cənab Prezident, bir rəqəmi demək istərdim ki, sistem üzrə götürülən 653 mil-yon kubmetr suyun təxminən orta hesabla 57 milyon kubmetri, yəni 9 faizi sistemin texnoloji proseslərinə sərf edilir, 286 milyon kubmetr su isə müxtəlif sərflərə silinir. Yal-nız, təxminən, 283 milyon kubmetr su – bu, şəbəkəyə daxil olan suyun 45 faizi, götürül-müş suyun isə 50 faizi deməkdir, istehlakçı-lara çatdırılmışdır. Çox düzgün qeyd etdiniz ki, su itkiyə məruz qalır və bu da təxminən istehlakçılara verilən su təchizatının 50 faizi həcmindədir. Yəni, istehlakçılara verilən su itkiyə gedən sudan azlıq təşkil edir. Bəli, bu rəqəmlər var. Eyni zamanda, çox düzgün qeyd etdiniz ki, su anbarlarımızda mövcud vəziyyətlə, yəni hidrotexniki qurğuların və avadanlıqların istismar müddəti ilə bağlı bəzi yerlərdə vaxtı keçmiş məsələlər var. Ona görə də çox doğru tapşırıq oldu ki, bu təhlükə mənbələrinin aradan götürülməsi üçün hidrotexniki qurğuların yenilənməsi ilə bağlı müvafiq iş aparılsın.

Digər məsələ isə, çox düzgün buyurdu-nuz ki, suya qoyulan investisiyaların sosial-iqtisadi səmərəliliyi düzgün hesablanmır. Yəni, həm əhalinin sayına görə, eyni zaman-da, təchizat sistemində, yəni investisiyaların geri dönməsi, iqtisadi cəhətdən onların səmərəli olması heç də düzgün hesablanmır və sosial səmərəliliyinə baxılmır. Belə ki, bəzi ərazilərdə, məsələn Xaçmaz rayonun-da biz bu məsələlərə baxmışıq. Xaçmaz rayonunda su təchizatı həll edilməmişdən öncə bir su mənbəyi müəyyən olunmuşdur. Sonradan isə bu mənbəyə də quraqlıq təsir etmişdir və bulaq qurumuşdur. Nəticədə bu gün 2 min fərdi ev, təxminən 10 minə yaxın əhali su təchizatından narazıdır. Bu narazılığı biz ali diqqətinizə çatdırmışıq və Siz göstəriş vermisiniz. Biz əməkdaşlarımızı Xaçmaz rayonuna dərhal ezam etdik və Zey-nal Nağdəliyevin şöbəsinin əməkdaşları ilə birlikdə orada bu məsələlərlə məşğul olduq.

Eyni zamanda, şikayətlərlə bağlı isə onu demək istərdim ki, 12 rayondan su təchizatı ilə bağlı şikayətlər var idi. Bunu, əsasən, aran rayonları – Sabirabad, Saatlı, Kürdəmir, Ucar, İmişli, Biləsuvar rayonları təşkil edir-di. Sizin tapşırığınız əsasında onların su ilə təminatı məsələlərinə ciddi fikir verilmişdir və məsələlər araşdırılmışdır.

Suvarma sistemi ilə bağlı isə onu demək istərdim ki, orta hesabla ölkə üzrə illik 6,3 milyarddan 6,7 milyard kubmetrə qədər su təminatı mövcuddur. Ölkə üzrə orta hesabla 2017-2019-cu illərdə, əslində, il ərzində 3,2 dəfə suvarma olmalıdır. Bu, “Meliorasiya və Su Təsərrüfatı” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin verdiyi məlumatlardır. Əslində, faktiki vəziyyətdə isə bir qədər fərqli rəqəmlər görünür. Kənd Təsərrüfatı naziri də bu məsələni qeyd etdi. Yəni, 28 rayonda 671 min 264 hektar kənd təsərrüfatı torpaqlarının 50 faizində suvarma ortalama həddən aşağı olmuşdur. Məsələn, daha kritik vəziyyət Qobustan rayonunda 1,2 dəfə, Ağsuda 1,4 dəfə, Şamaxıda 1,6 dəfə və Füzuli rayonunda 1,8 dəfə suvarma işləri həyata keçirilmişdir. Bu da kənd təsərrüfatının, xüsusilə aqrar sektorun inkişafına çox ciddi mənfi təsir edən amillərdən biridir. Beləliklə, Sizin tapşırığınızla biz həm kənd təsərrüfatının suvarma sistemində, həm də əhalinin içməli su ilə təminatı sistemində bu məsələlərə fikir veririk və Sizin tapşırığınızla nəzarətə götürmüşük, baxırıq. Amma suda sanitar məsələləri də xüsusilə qeyd etmək istərdim. Cənab Prezident, ali diqqətinizə çatdırı-ram ki, suyun keyfiyyətinə, epidemioloji vəziyyətə aidiyyəti qurumlar tərəfindən fikir verilsə, daha yaxşı olar. Bu qədər. Təşəkkür edirəm.

Prezident İlham Əliyev: Bilirsiniz bu, nəyi göstərir? Onu göstərir ki, uzun illər ərzində bu sahəyə dövlət nəzarəti olmamış-dır, o cümlədən Prezident Administrasiya-sından da olmamışdır. Mən Dövlət nəzarəti şöbəsinə göstəriş verəndən sonra onlar işə başladılar, geniş arayış hazırladılar. Kərəm Həsənov bütün məsələləri indi demədi, çünki vaxt baxımından imkan yoxdur. Amma bu arayışda hər şey göstərilib. Komissiya formalaşdı, işə başladı, üç ay ərzində təhlil apardı, demək olar ki, bütün qüsurlar üzə çıxdı. Yaxşı, bu qüsurları görən yox idimi? Aidiyyəti qurumlar bu məsələ ilə nə üçün məşğul olmurdular? Hesab edirdilər ki, ora-da boru çəkdim, burada kanalı betonladım. Bununla da iş bitir? Bununla iş bitmir. Gərək işi elə qurasan ki, fermerlər, vətəndaşlar razı olsunlar. Su qıtlığı ola bilər, təbii səbəblər var. Aydın məsələdir ki, keçən il, bu il heç tarixdə bəlkə də görünmədiyi səviyyədə quraqlıq var idi. Amma əgər düzgün işlər görülsəydi, vaxtında bu məsələlər üzə çıxsaydı, əlbəttə ki, biz bu vəziyyətdən daha az itkilərlə çıxardıq. Ona görə bu-günkü müşavirədən sonra, əlbəttə, geniş tədbirlər planı hazırlanacaq. Bu gün səslənən təkliflər və eyni zamanda, aidiyyəti qurum-lar tərəfindən aparılmış təhlil nəticəsində təkliflər, yerlərdən gələn təkliflər mütləq nəzərə alınmalıdır. Çünki regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair birinci Dövlət Proq-ramını və ondan sonrakı proqramları qəbul edərkən biz yerlərdən məlumat əsasında bir çox məsələləri o proqramlara daxil etdik. İnsanları nə narahat edir? Hansı rayonda hansı problem var? Bu ərizələr və təkliflər əsasında biz bu proqramları tərtib etdik. Eyni qaydada bu dəfə də bu, olmalıdır. Çünki bü-tün mövcud problemlər gərək bu proqramda

öz əksini tapsın. Su təsərrüfatı balansına gəldikdə, yaxşı

ki, bu məsələ qısa müddət ərzində həll olundu. Təbii ki, bundan sonra müntəzəm olaraq su balansı hazırlanmalıdır. Bu, bizim üçün əsas “yol xəritəsi” olacaqdır. Su balansı tərtib olunmadan biz öz işimizi planlaşdıra bilmərik.

Bizim əsas su obyektlərində müasir ölçü cihazları quraşdırılmalıdır və bir neçə obyektdə artıq quraşdırılıb. Amma bu, çox-dan olmalı idi. Necə ola bilər ki, bizim əsas su anbarlarında ölçü cihazları yoxdur. Nə qədər su gəldi, nə qədər su çıxdı, dədə-baba üsulu ilə baxırlar, səviyyəyə baxırlar, orada xətlərə baxırlar, ondan da nəticə çıxarırlar. Ona görə indi mən Şahin Mustafayevdən soruşmaq istəyirəm ki, hansı obyektlərdə bu quraşdırıldı və bu məsələ nə vaxt tam təmin ediləcək?

Şahin Mustafayev: Cənab Prezident, 12 ədəd müasir ölçü cihazı Fövqəladə Hallar Nazirliyi tərəfindən əldə olunub və ondan 4-ü artıq quraşdırılıb. Biz, ilk növbədə, məsləhətləşdik, baxdıq ki, əsas suyu-muz haradadır. Ona nəzarəti təmin etmək üçün Mingəçevir Su Anbarını götürdük. Mingəçevir Su Anbarına üç çıxış var – Yuxarı Qarabağ, Yuxarı Şirvan kanalları, bir də Mingəçevir SES-ə gedən Varvara Su Anbarına tökülən yerdə.

Biz, ilk növbədə, bu üç yerdə və bir də Mingəçevirin özünün su həcminin ölçülməsi üçün cihaz quraşdırdıq. Bu 4 cihaz artıq quraşdırılıb. Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi tərəfindən də 25 cihaz əldə olunub. Mən düşünürəm ki, təxminən bir ay ərzində daha 33 cihaz quraşdıracağıq. Komissiyada baxmışıq ki, ilk növbədə, hansı nöqtələrdə bu cihazlar quraşdırılmalıdır. Bir neçə gün öncə biz komissiyada məsləhətləşdik, razı-laşdırdıq ki, şimal istiqamətində bir neçə ən önəmli su anbarında və kəmərlərdə, kanallar-da da bu cihazları quraşdıraq. Düşünürəm ki, biz bu sahədə bütün işləri bu ilin sonunadək zəruri yolla, amma kritik olanları bir ay ərzində başa çatdıracağıq.

Prezident İlham Əliyev: Fövqəladə Hal-lar naziri əlavən var?

Kəmaləddin Heydərov: Möhtərəm cənab Prezident, əslində, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin nəzdində suölçmə cihazları artıq var idi. Amma onlar mənəvi və fiziki olaraq köhnəlmişdi. Sizin tapşı-rığınızdan sonra bu yeni cihazların əldə olunması və quraşdırılması prosesi gedir. Baş Nazirin müavininin dediyi kimi, qısa bir müddətdə ən vacib yerlərdə Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi ilə birgə bunları quraşdıracağıq. İkinci və üçüncü əhəmiyyətli yerlərdə də ilin axırına qədər bu proses qurtaracaq.

Qeyd etdiyiniz kimi, bizim su itkilərimizin 40, bəzi yerlərdə də 50 faizi beton və torpaq kanallarda baş verir. Biz Almaniya şirkətləri ilə danışıqlar aparmışıq. Suyu dayandırmadan, yeni üsullarla onu beton kanallarla deyil, digər materiallar var, onlarla üzlənmiş kanallarla nəql edib, su itkisini çox minimuma endirmək olar. Əgər icazə versəniz, biz bu barədə müvafiq qurumlarla danışaq, nəticələrini Nazirlər Kabinetinə təqdim edək. Yeni materiallar həm tez başa gəlir, həm ucuzdur, həm də qu-raşdırılan vaxt suyun qabağını dayandırmır. İcazə versəniz, bu işə başlayardıq.

Prezident İlham Əliyev: Bəli, mütləq məşğul olun. Mən bir dəfə bu haqda fik-rimi demişəm. Demişəm ki, indi dünyada texnologiyalar inkişaf edir. Biz də gərək ən qabaqcıl texnologiyaları ölkəmizə gətirək. Biz həmişə hesab edirdik ki, əgər torpaq kanalı beton üzlüklə örtülərsə, itkilər aza-lacaq. Amma bu, həm böyük xərc, həm də vaxt tələb edir. Ona görə tezliklə dediyiniz o şirkətlə əlaqə saxlayın, onları dəvət edin. Qoy, bizə göstərsinlər və bir pilot layihə də icra etsinlər. İqtisadiyyat Nazirliyi aidiyyəti qurumlarla birlikdə vəsaitlə bağlı məsələləri həll etsinlər ki, biz vaxt itirmədən bu işə başlayaq. Bizim kanallarımızın 73 faizi torpaq kanallardır. Bu da, əlbəttə ki, itkilərin əsas səbəbidir.

Mingəçevir Su Anbarının Yuxarı Qara-bağ kanalına çıxış hissəsi yenidən qurulma-lıdır. Bu məsələ ilə bağlı qərar qəbul edildi, yoxsa yox?

Şahin Mustafayev: Cənab Prezident, komissiyanın bəzi üzvləri orada oldular, baxdılar. Yuxarı Qarabağ kanalının giriş hissəsində qapı var. O qapı faktiki işləmir və o qapının işləməməsi prinsip etibarilə çox ciddi təhlükə yarada bilər. Çünki bu qapı həm Yuxarı Qarabağ kanalına tunelin girişini qoruyur, həm də suyun həcmini tənzimləyir. Ona görə orada olduq, vəziyyət çox pisdir, ağırdır. Bu məsələyə təcili olaraq baxılmalı-dır. Artıq Fövqəladə Hallar Nazirliyi Yaponi-ya şirkəti ilə müqavilə bağlayıb, araşdırmalar aparılıb, layihə-smeta sənədləri hazırdır.

Fövqəladə Hallar Nazirliyi komissiyaya müraciət edib, komissiyadan materiallar artıq İqtisadiyyat Nazirliyinə göndərilib. İq-tisadiyyat Nazirliyi qısa müddətdə layihəyə baxıb, öz qiymətləndirməsini verəcək. Hesab edirəm ki, bu layihənin qısa müddətdə başa çatdırılması mümkündür və zəruridir.

Prezident İlham Əliyev: İcra müddəti təxminən nə qədər ola bilər?

Şahin Mustafayev: Yəqin söhbət aylar-dan gedəcək, cənab Prezident.

Prezident İlham Əliyev: Onda uzat-mayın. Tezliklə baxın məsələyə. Əlbəttə ki, bu, müşavirənin yekunu olaraq imzalanacaq

sərəncamda da öz əksini tapmalıdır. Şahin Mustafayev: Baş üstə.Prezident İlham Əliyev: Elektron su

təsərrüfatı informasiya sistemi haqqında artıq burada deyildi. Bildiyimə görə, indi əsasnamə hazırlanır. Bunu da tezləşdirin, tezliklə təqdim edilsin, imzalansın. Bu, elektron kənd təsərrüfatı informasiya sistemi ilə inteqrasiya şəklində artıq vahid bir infor-masiya sistemi kimi olacaq. Eləmi?

Şahin Mustafayev: Bəli, cənab Prezident. Elektron su təsərrüfatı informa-siya sistemi bütün aidiyyəti dövlət qurum-larının informasiya sistemlərinə inteqrasiya olunacaq, o cümlədən kənd təsərrüfatı informasiya sisteminə.

Prezident İlham Əliyev: Eyni zaman-da, biz peyk imkanlarımızdan da istifadə etməliyik. Mən bilirəm ki, “Azərkosmos” da bu işlərə cəlb edilib. Mütləq müntəzəm olaraq həm müşahidə aparılmalıdır, eyni zamanda, mövcud problemlər artıq peyk vasitəsilə müəyyən edilməlidir. Bu işlər də müntəzəm olaraq aparılmalıdır.

Əkin sahələrinin müasir texnologiya-lar əsasında suvarılmasına böyük ehtiyac var. Xüsusilə nəzərə alsaq ki, indi biz suya qənaət etməliyik. Ona görə biz bu işlərə xarici mütəxəssisləri cəlb etməliyik. İndi komissiya bu məsələ ilə məşğul olsun və eyni zamanda, biz gərək sahibkarları da həvəsləndirək. Yəni, sahibkarlar üçün həvəsləndirici addımlar atılmalıdır ki, onlar bu müasir texnologiyalara daha da yaxından cəlb olunsunlar. Ola bilər güzəştli kreditlər, yaxud da ki, hansısa imtiyazlar xətti ilə ki, təkcə dövlət öz üzərinə götürməsin. Onsuz da biz lazımi infrastruktur məsələlərini həll edəcəyik. Amma bu, sahibkarların özləri üçün də bir motivasiya yaratsın ki, müasir texnologiyalardan istifadə etsinlər. Burada, əlbəttə, maarifləndirmə işi aparıl-malı, təqdimatlar keçirilməlidir, sahibkarlar görsünlər ki, əgər bu texnologiyadan istifadə edəcəklərsə, onda dövlətin güzəştləri nə olacaq və deməli, məhsuldarlıq nə qədər artacaq.

Yeraltı və yerüstü su resurslarının qiymətləndirilməsi məsələsi, hesab edirəm ki, həll olunub. Çatışmayan vəsait tezliklə ayrılmalıdır və həmçinin hidrotexniki qurğu-ların təftişinə də mütləq xarici mütəxəssislər cəlb edilməlidir.

Əkin sahələrinin suvarılması üçün qrafiklərin tətbiq edilməsi prosesi başlamış-dır. Hesab edirəm ki, bu, çox əhatəli bir pro-ses olmalıdır. Ölkə üzrə hər yerdə qrafiklər tətbiq edilməlidir və çox ciddi nəzarət olmalıdır. Bu məsələ həll olunarkən, əlbəttə ki, “Elektron kənd təsərrüfatı” informasiya sistemi ilə də uzlaşdırılmalıdır və fermerlər də buna cəlb edilməlidir. Çünki suların bölüşdürülməsi ədalətli olmalıdır. Yerlərdən gələn bəzi məktublar da göstərir ki, müəyyən hallarda bu ədalət prinsipi pozulur. Kimin imkanı var, kimin təsiri var, kimin haradasa yüksək vəzifədə qohumu var, onun əkin sahəsinə su verilir, amma başqa fermer susuz qalır. Ona görə qrafiklər ədalətli olmalıdır və geniş ictimaiyyət bu işlərə cəlb edilməlidir. Əlbəttə ki, nəzarət mexanizmi olmalıdır. Mərkəzi və yerli icra orqanları birlikdə bu işlərlə məşğul olsunlar.

Mənə verilən məlumata görə, bir çox yerlərdə su xətlərinə qanunsuz qoşulmalar var və bu məsələyə heç kim cavabdehlik da-şımır. Birincisi, bu qoşulmalar qanunsuzdur və buna yol vermək olmaz. İkincisi, mənə gələn məlumata görə, bəzi təsərrüfatlarda lazım olmayan qədər sudan istifadə edilir, ancaq digər təsərrüfatlara su çatmır. Ona görə burada da çox işlək nəzarət mexanizmi olmalıdır, həm viziual, həm elektron nəzarət mexanizmi. İndi xüsusi cihazlar var ki, onlar, misal üçün, borularda təzyiqin aşağı düşməsi nəticəsində dərhal siqnal verir. Ona görə bu-rada da ən müasir sistemlər tətbiq edilməlidir ki, bu məsələ elektronlaşdırılsın və vahid in-formasiya portalında, informasiya sistemində öz əksini tapsın. Onda siz görəcəksiniz, əgər hansısa hissədə təzyiq aşağı düşübsə, deməli, orada qanunsuz qoşulmalar var. Buna qətiyyən yol vermək olmaz.

Bütün bu qanunsuz qoşulmalar tezliklə aradan qaldırılmalıdır. Yerli və mərkəzi icra orqanları, lazım gələrsə, hüquq-mühafizə orqanları bu işlərə cəlb edilməlidir ki, burada bu xaosa son qoyulsun. Ən dəhşətlisi odur ki, heç kim buna məsuliyyət daşımır. Qanunsuz qoşulmalara qarşı heç bir cəza mexanizmi, yaxud da ki, nəzarət mexanizmi yoxdur. Çünki bütün qurumlar hesab edir ki, bu, onun işi deyil. İndi əgər komissiya işləməsəydi, bu komissiyanı mən yaratma-saydım və bunu üzə çıxarmasaydım, belə də davam edəcəkdi. Ona görə mütləq bu məsələ tezliklə öz həllini tapmalıdır.

İtkilərlə bağlı. İtkilərin kəskin azaldılma-sı ilə bağlı kompleks tədbirlər görülməlidir. Əlbəttə, itkilərin əsas mənbəyi torpaq ka-nallardır, amma təkcə torpaq kanallar deyil. Digər mərhələlərdə də itkilərə yol verilir. Bəzi hallarda bu itkilər süni şəkildə şişirdilir. Bəzi hallarda heç itki olmur, amma suyun həcmi itkilərə silinir. Mənə verilən məlumata görə, burada da xoşagəlməz hallar kifayət qədər geniş vüsət alıb. Ona görə, birincisi, biz bu itkiləri azaltmalıyıq. Çünki 40-50 faiz itki dözülməz səviyyədir. Mən yenə də deyirəm, əgər itkilər aradan qaldırılsa, bizim mövcud su mənbələrimiz və su resurslarımız kifayətdir.

İçməli su layihələrinə, meliorasiya layihələrinə böyük vəsait qoyulur. İndi mü-

asir texnologiyalar var. Həmçinin boruların istismar müddətinin uzadılması üçün yeni texnologiyalar var, onlardan istifadə etmək lazımdır. Amma elə bil ki, bu itkilər kiməsə sərf edir. Çünki itkilər olan yerdə uçot olmur. Nəyi istəyirsənsə, itkilərə silmək olar. Ona görə ayrıca bir proqramın içində xüsusi bir istiqamət olmalıdır və qrafik tutulmalıdır ki, itkilərin azaldılması hansı templə gedəcək, hansı ildə hansı səviyyəyə düşəcək və əgər düşməyəcəksə, buna məsuliyyət daşıyan qurumların rəhbərləri cəzalandırılmalıdır. Yoxsa ildən-ilə mən bunu eşidirəm – itkilər, itkilər. Yaxşı, itkilər var, amma bunun qar-şısını almağın yolu da var. Bu illər ərzində məgər bu yolu tapmaq mümkün deyildi?! Deməli, kimsə maraqlıdır ki, bu itkilər olsun. Hər kəs nəticə çıxarsın.

Dağ çaylarının sularının yığılma-sı ilə bağlı təkliflər səsləndi. Mən bunu dəstəkləyirəm. Artıq bizim dağ çaylarımızda mövcud olan resursların geniş təhlili aparı-lıb. Ona görə sututarların, kiçik su anbarla-rının tikilməsi və dağ çaylarının bizim əsas su xətlərinə birləşdirilməsi məsələlərinə də mütləq baxılmalıdır. Hesab edirəm ki, biz bu işi qısa müddət ərzində görə bilərik. Yenə də çox işlək bir nəzarət mexanizmi olmalıdır.

Bir məsələ də su ehtiyatlarının qiymətləndirilməsi ilə bağlıdır. Bu qiymətləndirmə aparılarkən, eyni zamanda, müəyyənləşdirilməlidir ki, bizim su ehtiyat-larımızın artırılması ehtimalı nə dərəcədə realdır, bu, mümkündür, yoxsa yox. Bəlkə də bizim bilmədiyimiz elə sahələr var ki, orada mənbələr var, sadəcə olaraq, işlər görülməyib, kəşfiyyat aparılmayıb. İndi burada mənə məlumat verilir ki, yeraltı və yerüstü su mənbələri sovet dövründə qiymətləndirilib. Görün, bunun üstündən nə qədər vaxt keçib. Üstəgəl yeni texnolo-giyalar. Bizim bəlkə də haradasa geniş su mənbələrimiz var, biz, sadəcə, onu bilmirik.

Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəmərinin tikinti-sini də sovet vaxtında əldə olunmuş bilgilər əsasında icra etmişik. O vaxt bu məsələ ortaya çıxmışdı, təkliflər səsləndirilmişdi. Ancaq o vaxt biz mərkəzi ümumittifaq fondlardan asılı olduğumuz üçün bu sahəyə vəsait ayrılmamışdı, ona görə icra edilmədi. Ancaq layihə olmasa da, hər halda bütün bilgilər var idi ki, bu bölgədə geniş və çox gözəl, təmiz su mənbələri var. Ona görə bu qiymətləndirilmə aparılarkən su ehtiyatla-rımızın artırılma ehtimalı da mütləq təhlil edilməlidir.

Torpaq kanalların yenidən qurulması ilə bağlı artıq təklif verildi. İndi qısamüddətli və uzunmüddətli proqram tutulmalıdır. Dediyim kimi, xarici mütəxəssislər, yeni texnologiyalar cəlb olunmalı, pilot layihələr icra edilməlidir. Siz o pilot layihələrin icrası üçün bir neçə yer seçin ki, biz bu işi bir neçə kanalda başlayaq və sonra bunu təqribən bir neçə ay, bəlkə bir il ərzində sınayaq. Əgər səmərəli olarsa, bu yeni texnologiyalardan istifadə edə bilərik.

Verilən təkliflər arasında ilkin mərhələdə 22 kanalın yenidən qurulması nəzərdə tutulur. Ona görə bu kanallar yenidən necə qurulacaq, bax, əsas məsələ bundadır. Əgər buna nail ola bilsək, biz təqribən 300 min hektara yaxın əkin sahəsinin su ilə təminatını tam həll edəcəyik.

Mil-Qarabağ kollektorunun yenidən qurulması məsələsi də gündəlikdədir. Bu sahədə hansı işlər görülüb və hansı təkliflər var? Şahin Mustafayev, siz məlumat verin.

Şahin Mustafayev: Cənab Prezident, qeyd etdiyiniz kimi, təkliflərin içərisində 22 kanalın yenidən qurulması və əsaslı təmiri təklifi verilmişdi. Artıq Siz qeyd etdiniz ki, bu kanallar təxminən 300 min hektara yaxın əkin sahəsinə xidmət edəcək. Bu kanallarda hazırda təxminən 30-40 faiz ətrafında su itkisinə yol veririk. Biz bu kanalları təmir etsək, onda qarşısı alınan su itkiləri hesa-bına əkin sahələrinin suvarılmasını daha yaxşı təmin edə bilərik. Eyni zamanda, əkin sahələrini genişləndirmək də mümkün ola bilər. O ki qaldı, kollektorun əsaslı təmirinə, bu da çox vacib layihədir. Biz burada da ciddi problemlər görürük və ilk növbədə, bu kollektorun təmir olunması məqsədəuyğun hesab edilmişdir. Biz komissiyada buna baxmışıq. “Meliorasiya və Su Təsərrüfatı” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin təklifini əsas götürərək, ilk növbədə, bu kollektorun əsaslı təmiri məsələsini gündəmə gətirmişik.

Cənab Prezident, yanaşma belə oldu ki, biz, ilk növbədə, magistral kanalların, onlar-dan çıxan birinci dərəcəli və ikinci dərəcəli su kanallarının təmirini prioritet hesab etdik. Yəni, kompleks olaraq bir blok qurtaran-dan sonra, digər blokda işlərin başlanması nəzərdə tutulur. Beləliklə, kompleks şəkildə bir blok magistral kəmər, ondan çıxan birinci dərəcəli, ikinci dərəcəli kanallar və onlardan çıxan paylayıcı şəbəkələr birdəfəlik təmir olunsun. Yəni, biz işləri yarımçıq qoyma-yaq və blok-blok qurtaraq. Verilən təkliflər əsasən Araz çayından, bəzi hissəsi isə Kür çayından qidalanan və aran regionunu əhatə edən su kəmərləri ilə bağlıdır. Komissiya-nın təklifi ondan ibarətdir ki, ilk növbədə, texniki-iqtisadi əsaslandırmalar, layihə-smeta sənədləri hazırlanmalıdır, ondan sonra prioritetlər üzrə yekun qərar qəbul olunmalı-dır ki, maksimum səmərə təmin edilsin.

Prezident İlham Əliyev: Kollektorun uzunluğu təqribən 100 kilometrdən çoxdur. Bu, çox böyük layihədir. “Meliorasiya və Su Təsərrüfatı” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin sədri bu barədə nə kimi məlumat verə bilər?

Əhməd Əhmədzadə dedi: – Möhtərəm cənab Prezident, cəbhə

bölgəsində yaranmış gərgin vəziyyətdə, pandemiyanın dünyada tüğyan etdiyi bir vaxtda su təsərrüfatı məsələləri, su itkilərinin qarşısının alınması ilə bağlı belə tədbirin keçirilməsinə görə, ilk növbədə, Sizə dərin minnətdarlığımı bildirirəm. Burada deyilənlərin hamısı çox düzgün, vaxtında qaldırılmış məsələlərdir. Bu məsələlərlə bağlı onu deyə bilərəm ki, 17 il ərzində Siz Azərbaycanda bu sahədə çox böyük işlər görmüsünüz. Əgər bu gün Taxtakörpü su anbarı, Şəmkirçay su anbarı olmasaydı, Bakı, Sumqayıt şəhərlərinin su təchizatında, şimal zonasının suvarma məsələlərində çox ciddi çətinliklər olardı. Bu gün həqiqətən quraqlıq şəraitində Bakıda su təchizatında, içməli su məsələsində təhlükəli vəziyyət yarana bilərdi. Amma gördüyünüz tədbirlər nəticəsində həm şimal zonasında, həm də Bakı və Sumqayıt şəhərlərində bunu heç kəs hiss etməyib. Hazırda Bakıya verilən suyun 70 faizi Ceyranbatan su anbarından götürülür. Bu da Taxtakörpü su anbarından götürülən suyun hesabınadır. Şəmkirçay su anbarının tikilməsi isə qərb bölgəsinin problemlərini çox yüksək səviyyədə həll edib. Bunun xeyrini həmin zonanın əhalisi də hiss edir.

Cənab Prezident, quraqlıq səbəbindən son 70 ildə Mingəçevir su anbarı istifadəyə veriləndən birinci dəfədir ki, indiki bu səviyyəyə düşüb. Sizin yaratdığınız ko-missiya çox fəal işləyir, çox yaxşı işlər görülür. Biz səhmdar cəmiyyət olaraq bu sərəncamın icrası ilə bağlı 2020-2030-cu illər üçün proqram tərtib edib komissiyaya təqdim etmişik. Həmin proqramda Sizin qarşıya qoyduğunuz vəzifələrin hamısı, yəni su itkilərinin azaldılması, su ehtiyatlarından istifadə olunması, müasir texnologiyaların tətbiqi, suyun idarə edilməsi üçün institusio-nal dəyişikliklərin aparılması öz əksini tapıb. Proqrama komissiyada baxırlar, yəqin ki, yaxın vaxtlarda Sizə təqdim olunacaq. Qeyd edilən 22 magistral kanalın, eyni zamanda, Mil-Qarabağ kollektorunun və bir neçə su anbarının tikintisinə başlanması, əsasən də bu işlərin görülməsi üçün layihə-smeta sənədlərinin hazırlanması, müasir texnolo-giyalara uyğun işlənməsi nəzərdə tutulub. İndi müasir texnologiyalar var, bu işlər də yəqin ki, layihələndiriləndə, icra olunanda bu texnologiyalara uyğun aparılacaq.

Cənab Prezident, Mil-Qarabağ kollektoru Baş Mil-Muğan kollektorunun davamıdır. Kollektorun tikintisi çoxdan layihələndirilib, İslam İnkişaf Bankının hesabına texniki-iq-tisadi əsaslandırma aparılıb. Vəsaitlə bağlı olaraq həmin sahə hələ bir qədər sonraya saxlanıldı. Amma onun çəkilməsi çox vacibdir, çünki həmin zonada Sizin gördür-düyünüz böyük su təsərrüfatı işləri, Şəmkir sonasından başlayaraq Goranboy, Samux rayonlarında görülən işlər, ümumiyyətlə, çöl sularının atılması üçün həmin kollektorun yenidən qurulmasını tələb edir. O, kiçik iş deyil, gərək bir neçə il onun üzərində effektli işlənilsin.

Biz builki quraqlıqla bağlı bütün imkan-ları kənd təsərrüfatını su ilə təmin etmək, birinci növbədə isə içməli su məsələsini əsas götürmüşük. Şimal zonasında müəyyən əkinlərin aparılmasında təkliflərimiz ondan ibarət olub ki, bu zonanın suyu əsasən Bakı-nın, Sumqayıtın içməli suyu ilə birgə gedir və onu kənd təsərrüfatı sahəsinə yönəltmək paytaxtın su təchizatında hər halda bir qədər çətinlik yarada bilər. Siz bilirsiniz, kəndlərimizin əksəriyyətində indi su xətləri çəkilir. Çay sularından istifadə olunur. Mobil qurğular qurulub, o qurğulara gərək su veril-sin, bu işlər görülsün. Yəni, biz alternativ su mənbələrindən də, kollektorların suyundan da istifadə edirik. İndi Kür çayının suyuna kollektorlardan saniyədə 48 kubmetr su qatı-rıq. Bu da bizim əlimizdən tutur ki, pambıq sahələrini suvara bilək. Qarabağ kanalına ümumi imkanın 70 faizi qədər su götürülür. Şirvan kanalına 60 faizə qədər su götürü-rük. Bu 60-70 faizlə, növbəliliyi artırmaqla Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi, onun yerlərdəki idarələri, icra hakimiyyətləri ilə birlikdə qrafiklə 580 minə yaxın fermerlə müqavilə bağlanılıb. 580 min fermer bilir ki, onların suyu haradan gələcək və necə gedəcək. Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin sistemi vasitəsilə hər bir şəxs bilir ki, nə vaxt su ilə təmin olunacaq. Ümumiyyətlə, qısa müddətdə su təsərrüfatı sahəsində kadastrın hazırlanması təmin olunub. Kadastrda 200 min melio-rasiya obyektinin adı var ki, bu gün onları tapmaq olur. Yəni, uçotu aparmaq üçün, Sizin qarşıya qoyduğunuz məsələlərin həlli üçün görülən işlər öz effektini verəcəkdir. Biz komissiyaya lazım olan materialları təqdim etmişik. Əgər tapşırıq versəniz, xarici mütəxəssislərin də dəvət olunması ilə bu işi Sizin tələbləriniz səviyyəsində görə biləcəyik.

Diqqətinizə görə minnətdaram.Prezident İlham Əliyev: Biz sudan

elektrik stansiyalarının fəaliyyətində də istifadə edirik və əlbəttə, həm su elekt-rik stansiyalarının, eyni zamanda, istilik elektrik stansiyalarının fəaliyyəti, əlbəttə ki, sudan asılıdır. Çünki bu soyutma işləri olmadan istilik elektrik stansiyaları fəaliyyət göstərə bilməz. İndi qeyd etdiyim kimi, biz son vaxtlar elektrik stansiyalarının reabilitasiyası, müasirləşdirilməsi ilə bağlı böyük işlər gördük, itirilmiş gücləri bərpa etdik, haradasa 800 meqavat səviyyəsində.

Bu yaxınlarda Mingəçevir İstilik Elektrik Stansiyasının yenidənqurmadan sonra açılışı olmuşdur və stansiya 2400 meqavat elektrik enerjisi generasiya edir. Əlbəttə ki, bu sahədə soyutma məqsədilə sudan qənaətlə istifadə edilməlidir. Eyni zaman-da, Xəzər dənizinin səviyyəsi aşağı düşüb. Bu, ilk növbədə, Sumqayıt İstilik Elektrik Stansiyasının fəaliyyətinə çox mənfi təsir göstərir, o da 525 meqavat gücündə olan stansiyadır. İstisna edilmir ki, “Şimal-1”, “Şimal-2” elektrik stansiyalarının soyutması ilə bağlı problemlər yarana bilər. Orada da ümumi generasiya gücü 800 meqavatdır. İndi Azərenerjinin sədri məlumat versin, Sumqa-yıt Elektrik Stansiyasının soyudulması üçün estakada tikilir və bu tikinti nə yerdədir və nə vaxt başa çatacaq? Ümumiyyətlə, Xəzərin suyunun aşağı düşməsi ilə bağlı hansı qabaq-layıcı tədbirlər görülür ki, biz özümüzü bu vəziyyətdən sığortalaya bilək.

“Azərenerji” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin prezidenti Baba Rzayev dedi:

– Təşəkkür edirəm, möhtərəm cənab Prezident.

Siz çox doğru qeyd etdiniz. Xəzərin səviyyəsinin son ildə bir metr yarımadək aşağı düşməsi nəticəsində sahilin “ləpədöyən” deyilən hissəsindən soyut-ma sistemi üçün dövrə nasoslarının suyu gətirdiyi, qəbul etdiyi bir ərazi seçilmişdi ki, bu, doğru deyildi. Ona görə biz vəziyyəti Sizə məruzə etdik. Sizin göstərişinizlə bütün tədbirlər planı həyata keçirildi və dənizə doğru 750 metr estakadanın tikintisi artıq başa çatıb. Bu ayın sonunda 6 ədəd çox güclü nasos artıq Bakıda olacaq. Sizə söz verdiyim kimi, biz oktyabrın axırı, noyab-rın əvvəllərində Sumqayıtda yaranan su probleminin həllinə nail olacağıq. O ki qaldı, dənizin səviyyəsinin düşməsindən itirdiyi-miz elektrik enerjisinə, son həftənin reallığı odur ki, bu gün əgər havaların isti keçməsinə görə texniki göstərici olaraq biz qoyulmuş gücdən 8 faiz itiririksə, 8 faiz də səviyyənin aşağı düşməsindən itiririk. Hazırda Sum-qayıt elektrik stansiyası 420-430 meqavat gücündə fəaliyyət göstərir. Yəni, bunun təsiri bu qədərdir. Bu, maya dəyərinə də çox ciddi təsir edir. Eyni problem, demək olar ki, “Şimal-1”, “Şimal-2”də də var. Biz ancaq dərinləşdirici lilsovuran qurğulardan istifadə edərik. Hələlik orada da 8-10 faiz itki var. Cəmi 800 meqavatlıq elektrik stansiyası - 400 “Şimal-1” və 400 “Şimal-2”. “Şimal-1”in rotorunun köhnə olması səbəbindən biz orada 30 meqavat itiririk, qalır 370. Amma havanın və dənizin təsirindən bu gün 320 meqavatla işləyir. Dənizin səviyyəsinin aşağı düşməsi nəticəsində biz “Şimal-2”də də təxminən 30 meqavat itiririk. Bu gün cəmi 670 meqavatla tam stabil gücdə çalışırıq.

Prezident İlham Əliyev: İndi Xəzər dənizinin suyunun səviyyəsinin dəyişməsi təbii səbəblərə bağlıdır. Bunu, bildiyimə görə, heç alimlər də bu günə qədər müəyyən edə bilmirlər, nə üçün bir müddət su gedir, ondan sonra suyun səviyyəsi qalxır. Bu, dövri xarakter daşıyır, ona görə biz istənilən vəziyyətə hazır olmalıyıq. Son illər ərzində hər il Xəzərin səviyyəsi aşağı gedir, ona görə bütün lazımi tədbirlər görülür, estakada yaxın aylarda istifadəyə veriləcəkdir. O ki qaldı, “Şimal-1”, “Şimal-2”, bu günə qədər hələ ki, suyun səviyyəsinin düşməsi o qədər də təsir etməyib. Amma əgər gələcəkdə bu proses davam edərsə, biz buna hazır olmalıyıq. Bütövlükdə bütün su təsərrüfatı məsələlərinin həllində, əlbəttə ki, energetika sektoru da fəal olmalıdır və koordinasiya tam olmalıdır və bu, mövsümi xarakter əsasında biz öz generasiya güclərimizi işə salmalıyıq. Bizim indi tələbatdan təxminən 1000 meqavat artıq generasiya gücümüz var, ona görə biz istənilən stansiyanı ya söndürə bilərik, ya da onun fəaliyyət əmsalını aşağı sala bilərik ki, bu işlər tam uzlaşma şəklində həll olunsun. İçməli su layihələri ilə bağlı Qorxmaz Hüseynov məlumat versin.

“Azərsu” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin sədri Qorxmaz Hüseynov dedi:

– Möhtərəm cənab Prezident, təşəkkür edirəm. Siz bu gün içməli su təsərrüfatında olan həm uğurlardan, həm də nöqsanlardan geniş danışdınız. İcazə versəniz, mən də bununla bağlı bir neçə məsələyə toxunmaq istəyirəm. Son zamanlar iqlim dəyişikliyi ilə bağlı regionlarda, bir neçə rayonda suyun verilişində fasilələr yaranmışdır. Bu, əsasən Xızı, Altıağac rayonlarında su mənbələrində suyun azalması ilə bağlı olmuşdur. Eyni zamanda, Zaqatala şəhərində dağ çaylarında baş verən daşqınlar zamanı mənbədə bula-nıqlıq artdığına görə şəhərə suyun verilişində fasilələr yaranır. Siz çox doğru qeyd etdiniz ki, alternativ su mənbələrinin tapılması mü-hüm məsələlərdir. Zamanında bu layihələr hazırlanarkən ehtiyatlar qiymətləndirilib, amma iqlim şəraitinin bu cür dəyişməsi ola bilsin ki, nəzərə alınmayıb. Lakin biz qabaqcadan bu dinamikaları nəzərə alaraq, həm suyun keyfiyyət parametrlərində, həm həcmində bir neçə rayonla bağlı məsələ qal-dırdıq və Sizin sərəncamınızla Lerik, Qobus-tan, Ağstafa, Gədəbəy, Şamaxı və Tovuz ra-yonlarında bu işlər həyata keçirildi. Şamaxı və Tovuz şəhərlərində hələ bu layihələr tam başa çatmasa da, birinci mərhələdən sonra şəhərə suyun verilişində problemlər nisbətən aradan qaldırıldı. Lakin digər rayonlarda isə həmin alternativ mənbələr hesabına suyun verilişində heç bir problem yaranmamışdır.

(ardı 4-cü səhifədə)

24 iyul 2020-ci il, cümə4Prezident İlham Əliyevin yanında su təsərrüfatının

vəziyyətinə həsr olunmuş videoformatda müşavirə keçirilib(əvvəli 3-cü səhifədə)

Uçqun bulağı Xaçmaz şəhərinin qədim su mənbəyidir. Həmin mənbədə suyun həcmi çox olduğundan onu Bakı xəttinə qoşmuşduq, hazırda yaranan vəziyyətdə iki məhəllədə suyun verilişində fasilə, yəni, su-yun həcmində azalma müşahidə ediləndə biz həmin suyu Xaçmaz şəhərinə birləşdirdik. Lakin cənab Prezident, təkcə Xaçmaz şəhəri deyil, bir çox şəhərlərdə - Şamaxı, Qax, Qəbələ və sair şəhərlərdə, xüsusilə beynəlxalq maliyyə qurumlarının vəsaiti ilə layihələndirilən rayonlarda layihələr 2009–2012-ci illərə əsasən hazırlanıb. Bu layihələr hazırlanarkən şəhərin mövcud ərazisi nəzərə alınmışdır. Amma sonradan bildiyiniz kimi, ölkəmizdə Abşeron yarımadasında, region-larda şəhərlər sürətlə böyüyür və bu böyümə nəticəsində təkcə Şamaxıda min ev bu gün layihədən kənarda qalıb. Yəni, layihə zamanı bu evlər yox idi. Xaçmazda 1450, Qaxda 682, Qəbələdə 500 ev və sair. Belə hallar bir çox rayonlarda var və biz bununla bağlı yeni layihələr hazırlayırıq ki, gələcəkdə inves-tisiya proqramı çərçivəsində bu kəndlərin problemi həll olunsun.

Prezident İlham Əliyev: Axı, hər dəfə mən açılışlarda olanda siz mənə məlumat verirdiniz ki, bu layihələr elə hazırlanıb ki, 2030-cu ilə qədər artan əhalini nəzərə alsın. İndi isə deyirsən ki, əhali artıb 1000 ev orada tikilib, ona görə su çatmır. Bəs necə ola bilər ki, 30-cu ilə qədər siz bunu planlaşdırırdınız ki, indi 600 ev tikilib və su çatmır?

Qorxmaz Hüseynov: Cənab Prezident, üzr istəyirəm, bizim suyun hesabatı 2030-cu il nəzərə alınmaqla, əhali artımı nəzərə alın-maqladır. Amma infrastruktura ayrılan vəsait mövcud ərazi üçün nəzərdə tutulduğundan yenidən maliyyələşib, yenidən qurulmalı-dır, xüsusilə beynəlxalq maliyyə qurumları tərəfindən maliyyələşən rayonlarda. Çünki beynəlxalq maliyyə qurumları bu layihələrə əlavə vəsait ayırmayıb.

Prezident İlham Əliyev: Onlar ayırma-yıb, onda müraciət edəydiniz hökumətə, biz dövlət investisiya proqramından vəsait ayı-rardıq. Onlar ayırmayıb, siz də oturmusunuz ki, onlar ayırmayıb, mən də otururam heç nə etmirəm. Bəs yaxşı heç kim bilmir ki, yeni evlər tikilir, Azərbaycanın əhalisi artır və artacaq? Hər dəfə mənə deyirdiniz ki, 2030-cu ilə qədər hər şey nəzərdə tutulub – mənbə də, infrastruktur da. İndi də deyirsən ki, yox 600 ev orada tikilib, 1000 ev burada tikilib, ona görə su çatmır.

Şahin Mustafayev, bu məsələ ilə bağlı nə kimi arayış verə bilərsən? Bu məsələ araşdı-rılıb, yoxsa yox?

Şahin Mustafayev: Cənab Prezident, biz hələlik bunu detallarla araşdırmamışıq, amma tapşırığınızla biz hər rayon üzrə xüsusilə yarımçıq qalan – Siz çıxışınız-da qeyd etdiyiniz rayonlar üzrə, indidən araşdırmalıyıq ki, dediyiniz kimi 10 il, 15 il müddətində tam təmin olunsun.

Prezident İlham Əliyev: Həm ya-rımçıq qalan, həm də bitmiş hesab olunan layihələr. İndi sən demə belə çıxır ki, digər evlər nəzərə alınmayıb. Ya su mənbəyi düzgün seçilməyib, ya yoxdur, ya da ki, yeni evlər tikilib. Əlbəttə, yeni evlər tikiləcək. Azərbaycanın hər bir yerində yeni evlər tikilir, o demək deyil ki, o evlər tikiləndə onlar susuz qalmalıdır. Deməli, bu, bəri başdan nəzərə alınmalı idi, ona görə siz bu məsələləri təhlil edin. Xarici maliyyə qurum-ları tərəfindən maliyyələşən layihələrə əlavə vəsaitin ayrılmasına da baxın, yerlərdə də dəqiq hesablamalar aparılsın. Prezident Ad-ministrasiyasına da tapşırıram, bu rəqəmləri təhlil edin, hansı şəhərdə, o şəhərlərdə ki, içməli su layihələri başa çatıb, hansı şəhərlərdə və hansı evlərə su verilmir. Çünki mən açılışlarda olanda mənə məruzə edilir, cənab Prezident, bu şəhər 100 faiz su ilə tam təmin edilib, 24 saat fasiləsiz su verilir. Bu məlumatı mənə verirlər. İndi sən demə, mən açılışlarda iştirak etdiyim şəhərlərdə bəzi evlərdə su yoxdur. Belə şey olmaz, bu, nəzərə alınmalıdır. Mənə məlumat verilirdi, təqdimatlarda göstərilirdi ki, 2030-cu ilə qədər, hətta 2035-ci ilə qədər əhalinin artımı nəzərə alınıb. Sən demə, nəzərə alınmayıb. Bunu çox ciddi araşdırmaq lazımdır və mənə

bir neçə mənbədən məlumat verilməlidir – həm komissiya tərəfindən, həm də yerli icra orqanları tərəfindən və “Azərsu”dan.

Prezident İlham Əliyev: Qorxmaz Hüseynov, davam et.

Qorxmaz Hüseynov: Cənab Prezident, Abşeron yarımadasına gəldikdə isə Siz də qeyd etdiyiniz kimi, biz 2011-ci ildə Sizin xüsusi tapşırığınızla yarımadada əhalinin artımını, inkişafı nəzərə alıb, baş plan hazır-ladıq. Hazırlanmış baş plana əsasən, işlərin icrasına 2012-ci ildən etibarən başlanıldı. Mən bir neçə rəqəmi demək istəyirəm, 2011-ci ildə Abşeron yarımadasına 598 milyon kubmetr su verilirdi. 2019-cu ildə isə 526 milyon, yəni 12 faiz az su verilmişdi. Lakin həmin vaxtda yarımadada abonent sayı 50 faiz artmışdır, yəni 684 min abonentə qarşı 1 milyon 17 min abonent olmuşdur.

Görünən odur ki, itirilən suyun həcmi 20 faiz azalmışdır. Yeni infrastruktur qurulmuş, yəni 2600 kilometrdən çox su şəbəkəsi çəkilmişdir. Bu, ümumi baş planın birinci mərhələsi üzrə görüləcək işin 34 faizi idi. 252 kilometr magistral xətdən cəmi 54 faiz icra olunmuşdur, 16 su anbarı tikilmişdir. Bu da tikiləcək ümumi anbarların 33 faizini təşkil edirdi.

Cənab Prezident, aparılan təhlillər göstərirdi ki, şəhərdə olan böyük su itkilərinin qarşısını almaq üçün bu infra-struktur layihələrinin tamamlanması vacib şərtdir. Şəhərin xüsusilə Binəqədi, Sabunçu, Suraxanı, Xəzər rayonlarının ərazisində çox böyük genişlənmə, tikinti işləri aparılmışdır və daha çox fərdi həyət evləri tikilmişdir. Burada həm əhalinin artımı, həm genişlənən ərazi, həm də ki, yaşıllıqların artırılması suya olan tələbatı artırmışdır. Amma mən bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, Abşeron yarım-adasına verilən su şəhərin su təminatına tam bəs edə bilər. Biz bu il keçən illə müqayisədə bir kubmetr/saniyə, yəni, təxminən gündə 85 min kubmetr az su qəbul edirik, şəhərə az su ötürürük. Bu da məlum səbəblərdən Ceyranbatan gölündə Taxtakörpünün su ehtiyatlarının balanslaşdırılması, bir də Kür çayında suyun verilişində çətinliklə bağlıdır. Lakin əgər biz infrastrukturu tamamlaya-rıqsa, artıq qalan itirilən suyu bərpa edib, əhaliyə verə bilərik. Çox böyük ərazilərdə magistral xətlər şəbəkə kimi istismar olunur. Həddən çox qanunsuz birləşmələr var, xüsusilə bağ massivlərində. Magistral xətlər üzərində vətəndaşlar tərəfindən xüsusi nasos-xanalar quraşdırılır. Bu, bu günün, dünənin məsələsi deyil, bu, illərin məsələsidir. Ona görə də magistral xətlər, əslində, anbar-ları qidalandırmaq üçündür. Anbarlar isə qəza vaxtı suyun verilişini və pik saatlar-da suyun təchizatını qarşılamaq üçündür. Bizim anbar, magistral xətt layihələrimiz başa çatdıqdan sonra bu tikinti normalarına cavab verməyənlər – hansı ki, bu 26 faizdir, amma görülən işlərdən əvvəl bu 56 faiz idi, biz bunu 26 faizə salmışıq. Yay ayları istisna olmaqla, əslində, digər mövsümdə su çatışmazlığı yoxdur. Bu, qapalı sistem deyil, bu gün özbaşına tikililər hamısı açıq sistem olduğu üçün suyun germetikliyi itir və sistemdə boşalma yaranır. Nəticə etibarilə həmin ərazilərdə suyun verilişində çətinliklər yaranır, eyni zamanda, daimi su alan ərazilərdə təzyiqlərin düşməsi ilə biz fasiləli rejimlərə keçmək məcburiyyətində qalırıq. Cənab Prezident, ona görə də fürsətdən istifadə edib, demək istəyirəm ki, bu layihələrin başa çatdırılması üçün xüsusi tapşırıqlar verməyiniz məqsədəuyğundur. Söz yox ki, dediyiniz məsələlərdə “Azərsu” ASC-nin, şəxsən mənim günahım var. Qanunsuz istifadələrə qarşı mübarizə yəqin ki, lazımi səviyyədə aparılmır. Qanunsuz qoşulmalara qarşı mübarizələri lazımi səviyyədə apara bilməmişik və bu səbəbdən də infrastrukturun yenilənməsi üçün tədbirlər görülməlidir.

Cənab Prezident, bir neçə kəlmə də suyun keyfiyyəti ilə bağlı demək istərdim. Mən Sizə məruzə etdim, Siz xüsusi tapşırıq verdiniz ki, Ceyranbatanda ən müasir qurğu tikilsin. Çünki həmin vaxt Ceyranbatanda 3 nöqtədən su birbaşa göldən götürülüb şəhərə verilirdi. Biz o qurğunu tikməklə, əslində, suyun həcmini artırmamışdıq,

sadəcə, şəhərə verilən suyun keyfiyyətini ən yüksək standarta gətirmişdik. Su həmin göldən birbaşa götürülür, bütün şəbəkəyə qarışırdı. Ona görə də demək olar ki, bütün sularımızın keyfiyyət parametrləri aşağı idi. Bu gün Abşeron yarımadasına verilən bütün suyun keyfiyyət parametrləri həm bulanıqlıq baxımından, həm bakterioloji çirklənmə baxımından tam standartlara uyğundur. Təbii ki, lokal çirklənmələr mövcuddur. Buna görə də biz həm mərkəzi laboratoriyalar yarat-mışıq, həm də 9 regional laboratoriyamız fəaliyyət göstərir.

Cənab Prezident, itkilərlə bağlı bircə kəlmə deyim, hansı rayonlarda ki, layihələr tam başa çatıb, itkilər 14-22 faiz civarında dəyişir. Təbii ki, burada idarəetmədən də çox şey asılıdır. Amma harada ki, layihələr başa çatmayıb, itkilər bəzi yerlərdə 50 faizdən də çoxdur. Ona görə də bir daha demək istəyirəm ki, infrastrukturun yenilənməsi ilə biz buna nail ola bilərik.

Prezident İlham Əliyev: Sayğaclaşdır-ma ilə bağlı işi siz nə vaxt başa çatdıracaq-sınız?

Qorxmaz Hüseynov: Cənab Prezident, sayğaclaşdırma 89 faiz icra olunub, 227 min sayğacsız abonentimiz var, 128 min isə istismar müddətini bitirmiş sayğac.

Prezident İlham Əliyev: Amma bu, ölkə üzrədir, rayonlarda aşağı səviyyədədir.

Qorxmaz Hüseynov: Abşeron yarım-adasında 89,5 faizdir, regionlarda bir az aşağıdır, təxminən 114 min. Amma regionda aşağı olmasının bir səbəbi də var, cənab Prezident. Balakəndə, Qazaxda, Yevlaxda, Neftçalada hələ layihələr icra olunmadığına görə həmin yerlərdə sayğaclaşma aparmağı-mızın elə də bir mənası yoxdur. Ona görə biz o layihələri kompleks icra edirik.

Prezident İlham Əliyev: Aydındır. Neftçala rayonunda vəziyyətlə bağlı nə deyə bilərsiniz?

Qorxmaz Hüseynov: Hazırda Neftçala-da vəziyyət gərgindir, cənab Prezident. Ora-da baş verən məlum hadisə ilə bağlı Neftçala şəhəri və rayonun 38 kəndi içməli sudan məhrum olub. Fövqəladə Hallar Nazirliyi, rayon icra hakimiyyəti və bizim dəstəyimizlə orada həm maşınlarla və modul tipli qurğu-larla su daşınır. Çənlər quraşdırılıb, rayonda həyətlərə və həmin çənlərə suyu verməklə biz vətəndaşlara...

Prezident İlham Əliyev: İndi məsələ əsaslı şəkildə nə vaxt həll olunacaq?

Qorxmaz Hüseynov: Cənab Prezident, məsələnin həlli üçün Siz keçən il 5 milyon vəsait ayırmışdınız, bu il investisiya proqra-mında 5 milyon vəsait ayrılıb. Biz layihənin tikintisinə başlamışıq və daha etibarlı mənbə olaraq Sizin iştirakınızla təməlqoyması və bir neçə rayonda açılışı olan Şirvan-Muğan magistral xəttindən Salyan ərazisinə 44 kilometr magistral xəttin tikintisinə artıq başlanılıb. Bu ilin noyabrında başa çatması planlaşdırılır və eyni zamanda, bu xəttboyu bütün kəndlərə də biz gələcəkdə investisiya proqramı...

Prezident İlham Əliyev: Yəni, nə vaxt Neftçala şəhəri və o kəndlər, nə vaxt o məsələ həll olunacaq? Vətəndaşlar bunu eşitmək istəyir.

Qorxmaz Hüseynov: Cənab Prezi-dent, noyabr ayında biz içməli suyu şəhərin özündə və şəhər şəbəkəsindən qidalanan qəsəbələrdə mövcud şəbəkəyə bağlayacağıq. Amma həmin kəndlərə xətlərin çəkilməsi üçün əlavə vəsait ayrılması üçün biz təklif hazırlayacağıq.

Prezident İlham Əliyev: Bəs, noyabr ayına qədər məsələ necə həll olunacaq?

Qorxmaz Hüseynov: Yalnız maşınlarla, indiki vəziyyətdə suyu biz qismən veririk ki, texniki məqsədlərə istifadə edilsin.

Prezident İlham Əliyev: Zeynal Nağdəliyev, məlumat verin, bu maşınlarla ki, deyir, suyu çatdırırıq, bu, kifayət edir şəhərə? Bu haqda məlumatınız var?

Zeynal Nağdəliyev: Cənab Prezident, ümumiyyətlə, məlumat belədir ki, su qıtlığı var.

Prezident İlham Əliyev: Mən bilirəm su qıtlığı var. Deyirəm, Qorxmaz Hüseynov deyir ki, maşınlarla çatdırırıq, su ilə təmin edirik. Mən soruşuram, doğrudan belədir, yoxsa yox?

Zeynal Nağdəliyev: Su verilir, amma icazə verin, cənab Prezident, araşdırım Sizə məruzə edim.

Prezident İlham Əliyev: Araşdır. Şahin Mustafayev, siz bu məsələyə komissiyada baxmısınız?

Şahin Mustafayev: Bəli, cənab Prezi-dent, biz bu məsələyə baxmışıq. Neftçala şəhərində vəziyyət çox ağırdır, gərgindir, maşınlarla su daşınır. Məruzə olunduğu kimi, noyabr ayında bunu başa çatdıracaqlar. Qorxmaz Hüseynov məruzə etməlidir, orada investisiya problemləri də var. Biz sonun-cu komissiyada İqtisadiyyat Nazirliyinə də məlumat verdik, tapşırıldı ki, onlar da baxsınlar, çatışmayan vəsait haqqında araş-dırmalar aparsınlar ki, Sizə məruzə olunan müddətdə bu məsələ öz həllini tapsın.

Eyni zamanda, cənab Prezident, biz məsələyə bir qədər qlobal yanaşmaq istərdik. Çünki bir sıra bizim yaşayış məntəqələrimiz birbaşa Kür çayından su götürürlər, necə ki, Neftçala götürürdü. Bu, gələcəkdə, qeyd etdiyiniz kimi, bilmək olmaz suyun həcmi necə olacaq. Biz qış aylarında məcbur ola-cağıq ki, Mingəçevir su anbarında ehtiyat-larımızı yığaq. Belə olan halda, ola bilsin ki, gələcəkdə bizim məntəqələrdə - Kür çayından birbaşa su götürən məntəqələrdə su çatışmazlığı olsun. Ona görə də biz düşünü-rük ki, bu məsələnin üzərində də çalışmaq lazımdır. Alternativ imkanlar araşdırılmalıdır ki, Kür çayından birbaşa içməli su götürən yaşayış məntəqələrinin təchizatını davamlı və dayanıqlı edək.

Prezident İlham Əliyev: Mütləq çalışın, tezliklə bu məsələ öz həllini tapsın. O vaxta qədər indi maşınlarla su daşınır, mənə dəqiq məlumat verərsiniz, bu, vətəndaşları təmin edir, yoxsa yox? Əgər təmin etmirsə, onda əlavə imkanlar tapmaq lazımdır ki, maşınlar-la vətəndaşları təmin edə biləcək səviyyədə su daşınıb, onlara çatdırılsın.

Bizim bir məsələmiz də narahat-lıq doğurur. Bu da çaylarboyu yerləşən kəndlərdə modul tipli təmizləyici qurğuların vəziyyətidir. Çünki mənə yerlərdən məlumat gəlir ki, bəzi hallarda bu qurğular işləmir. Bu qurğular vaxtilə Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi xətti ilə quraşdırılmışdı. Səhv etmirəmsə haradasa 400-ə yaxındır, yaxud da 400-dən çox belə qurğu quraşdırıl-mışdır. Amma sonra bəzi məlumatlara görə, bunların istismar müddətində buraxılmış səhvlər, eyni zamanda, burada nəzarətsizlik nəticəsində bu qurğular ya sıradan çıxmışdır, ya da, onlar öz keyfiyyətini itirmişdir. Bir sözlə, bu məsələ ilə bağlı çox ciddi təhlil aparılmalıdır və mənə məruzə edilməlidir. Ekologiya və Təbii Sərvətlər naziri, bu məsələ ilə bağlı nə deyə bilərsiniz?

Nazir Muxtar Babayev: Hörmətli cənab Prezident. Sizin tapşırığınızla 2009-cu ildən başlayaraq 465 modul tipli təmizləyici qurğu quraşdırılmışdır. Bu qurğular uzun müddətdir ki, içməli suyu Kürboyu kəndlərinin istifadəsinə verirdi. 2018-ci ilə qədər bu qurğular Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi tərəfindən istismar edilir-di və onlara nəzarət olunurdu. 2018-ci ildən sonra artıq “Azərsu” tərəfindən istismar olunub. Sizin tapşırığınızla, xüsusən də Neft-çalada olan su problemləri ilə bağlı birgə monitorinq aparıldı. Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi, Səhiyyə Nazirliyi və “Azərsu” tərəfindən aparılan monitorinqlərə Prezident Administrasiyanın Dövlət nəzarəti şöbəsinin mütəxəssisləri cəlb olunmuş-du. Monitorinq aparıldı. Cənab Prezident, demək olar ki, əksər modul tipli qurğular işlək vəziyyətdədir və çalışır. Amma onların bəziləri 2009, 2010, 2011, 2012-ci illərə qədər tikilmişdir, onlar daha çox köhnəlib. Onların ya yenisi ilə əvəzlənməsi və ya o yerlərdə su ilə mərkəzləşdirilmiş qaydada təminat daha məqsədəuyğun olar.

Sizin verdiyiniz tapşırığınıza əsasən bu gün monitorinq işləri mütəmadi olaraq aparılır. Bütün Kürboyu bu modul stansiya-larla suyun həm keyfiyyəti, həm də tədarükü yoxlanılır. Buradakı əksər rayonlarda bu işlər hazırda “Azərsu” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti tərəfindən aparılır. Bir neçə yerdə, xüsusən də Neftçala rayonunda bu problemlər mövcuddur. Amma Sizin tapşırığınızla orada

içməli suyun daşınması mərkəzləşdirilmiş qaydada təmin ediləcəkdir və bu problemlər qismən həll olunacaqdır. Birbaşa Kürdən qidalanan kəndlərdə içməli su ilə bağlı daha bir neçə problem də var. Kür çayında və ondan çıxan kanallarda suyun səviyyəsinin aşağı düşməsi, istər-istəməz modul tipli qurğuların normal davamlı fəaliyyətinə də təsir göstərmişdir. Bir neqativ təsir bundan ibarətdir. Amma inanıram ki, “Azərsu” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti də sırf bu qurğuların və Kürboyu kəndlərin su təminatı üzrə uzunmüddətli proqram hazırlayıb. Həmin qurğuların istismar müddətləri bitdikcə, on-lar ya yenisi ilə əvəz olunacaq, ya da orada mərkəzləşdirilmiş formada su verilməsi nəzərdə tutulur. Təşəkkür edirəm.

Prezident İlham Əliyev: Bu məsələ də mütləq komissiya tərəfindən araşdırılsın. Yəni, mənim bu məsələ ilə bağlı imzalaya-cağım sərəncama da daxil edilsin. Bunun təşviqi və bundan sonrakı addımlar nədən ibarət olacaq? Çünki bu, çox önəmli bir infrastruktur layihəsi olub və biz mütləq bu modul qurğuları işlək vəziyyətdə saxlama-lıyıq. Əlbəttə, dediyinizdə də həqiqət var. Kür çayının səviyyəsinin aşağı düşməsi ilə əlaqədar burada da bəzi problemlər yara-nıb. Ona görə geniş təhlil aparılmalıdır və Prezident Administrasiyası bu məsələ ilə bağlı yerlərdən məlumat alıb mənə təqdim etməlidir.

“Meliorasiya və Su Təsərrüfatı” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin sədri, artezian quyu-larının qazılması ilə əlaqədar məlumat verin, neçəsi qazılıbdır və ilin sonuna qədər hansı işlər görüləcək?

Əhməd Əhmədzadə: Möhtərəm cənab Prezident, bu il Siz artezian quyularının qa-zılması limitini bir qədər artırıb əlavə vəsait ayırmısınız. Hər il 300 quyu qazılırdısa, bu il artıq 400 quyu qazılacaq. Goranboy rayonu üçün də 43 quyu ayrıca nəzərdə tutulub – birlikdə 443 quyu. Onların qazılması üçün bayaq ortaya çıxan suallar var idi ki, bunun üçün Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirli-yinin verdiyi rəqəmlərlə, ölçülərlə quyuların yeri yerli icra hakimiyyətləri ilə birlikdə müəyyənləşdirilib. Tender sənədləri hazırla-naraq bu işlərə başlanılıb. Artıq 200-ə yaxın quyuda işlər tamamlanıb, elektrik enerjisinə qoşulması məsələsi qalıb. Biz “Azərişıq”dan xahiş etmişik ki, bunları qoşsunlar, istifadəyə verək. Biz ilin axırınadək 443 quyunun hamısını qazıb istismara təhvil verəcəyik. Yəni, bu quyular çox vacibdir. Cənab Pre-zident, amma respublikada yeraltı suların səviyyəsinin aşağı düşməsi prosesi də gedir. Əvvəllər quyu saniyədə 40 litr su verirdi, indi 25 litr su verir. Köhnə quyuların suyu azalıb və eyni zamanda, enerji sərfiyyatı artıb. Bu il biz quraqlığa görə harada ki, su mənbəyi məlumdur, artezianlar və nasos stansiyaları var, orada tam sutka ərzində əhalini su ilə təmin edirik. Bizim artezi-an quyular içməli suyu, suvarma suyunu seçmir. Harada nə imkan var, eyni zamanda, mal-qara baxılması üçün su verilib. Sizin su təsərrüfatı ilə bağlı gördüyünüz işlərdən kəndlərdəki camaat da çox razıdır.

Cənab Prezident, indi içməli su ilə bağlı çox söhbətlər getdi. Mən bir mütəxəssis, uzun müddətdir bu sahədə çalışan şəxs kimi demək istəyirəm ki, Bakı şəhərinin su təchizatı məsələsində planlaşmada, ümumiyyətlə, işin aparılmasında müəyyən məsələlər nəzərə alınmayıb. Bakı şəhərinə su daxil olur, hamı deyir ki, içməli sudur. Biz içməli su da veririk. Amma bunun 50 faizdən azı içməli su kimi gedir. Yerdə qalanı texniki su kimi, sənaye müəssislərinə, başqa sahələrə, eyni zamanda, yaşıllıqların suvarıl-masına sərf olunur. Sovet dönəmində Bakıya iki cür su girirdi – biri texniki su, biri içməli su. Şollar içməli su, Ceyranbatandan götürülən su isə texniki su idi. Bu məsələyə – Bakının texniki su məsələsinə baxılmalıdır, həm suvarma üçün, həm də sənaye müəssisələri üçün. İndi Sumqayıtın yaxınlığında böyük sənaye kompleksi yaradılıb. Bunların hamısı su ilə işləyir, susuz işləyən sənaye yoxdur. Bu məsələyə baxılmalıdır.

Prezident İlham Əliyev: Komissi-ya baxacaq, bu məsələyə də baxacaq. Elə komissiya ona görə yaradılıb ki, bu məsələyə

və bütün başqa məsələlərə baxsın. Müşavirənin yekunu olaraq, Prezidentin

sərəncamı hazırlanmalıdır. Bütün tapşı-rıqlar orada yer almalıdır, eyni zamanda, proqram artıq imzalamağa hazır olma-lıdır. Hesab edirəm ki, bütün bu işlərdə aidiyyəti qurumlarla yanaşı, ictimaiyyət nümayəndələri də iştirak etməlidir. Komis-siya öz işinə ictimaiyyət nümayəndələrini də cəlb etsin. İlk növbədə, alımlər bu işlərdə fəal rol oynamalıdırlar. Su ehtiyatlarımızın qiymətləndirilməsində və su ehtiyatlarını artırma ehtimalının dəyərləndirilməsində və bütün digər işlərdə alimlər mütləq işti-rak etməlidirlər. Bu işlərə ekologiya üzrə mütəxəssisləri mütləq cəlb edin. Biz sudan elə istifadə etməliyik ki, bunun ekoloji tarazlığa mənfi təsiri olmasın. Çünki biz tarixdən bilirik ki, bəzi ölkələrdə böyük su layihələri icra edilirdi. Amma mənbələr və su ehtiyatları düzgün təhlil edilmirdi. Ona görə indi suvarma üçün bunun yax-şı təsiri olubdur, amma ekoloji vəziyyəti gərginləşdiribdir. Ona görə mütləq ekologiya üzrə mütəxəssislər cəlb edilməlidir. Qeyri-hökumət təşkilatlarını cəlb edin. Vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələri də bu işlərdə fəal olsunlar. Sizin bəlkə də görə bilmədiyiniz məsələləri onlar diqqətə çatdıracaqlar. Media nümayəndələrini cəlb edin. Hesab edirəm ki, geniş mətbuat konfransı keçirilməlidir. Ümumiyyətlə, bütün dövlət qurumla-rı mətbuatla çox sıx əlaqədə olmalıdır. Görülmüş işlər haqqında müntəzəm olaraq məlumat verməlidirlər.

Bizim bu müşavirəmiz də bir növ vətəndaşlara verilən hesabatdır. Eyni zaman-da, vətəndaşlar bilsinlər ki, biz hansı işləri görməyi planlaşdırırıq, onlardan da təkliflər gözləyirik. Çünki əgər bu müşavirələri biz qapalı şəkildə keçirsək, heç kim bilməyəcək, onda yerlərdən təkliflər gəlməyəcək. Ona görə bu müşavirə də ictimaiyyət üçün açıq olacaq. Yerlərdən təkliflər, əlbəttə, hesab edirəm ki, işimizə kömək göstərəcək.

Təbii ki, bütün bu işlər böyük vəsait tələb edir. Ona görə hökumət və aidiyyəti qurumlar, Maliyyə Nazirliyi, İqtisadiyyat Nazirliyi, digər qurumlar xərclər smetası-na çox dəqiqliklə baxmalıdırlar. Qətiyyən imkan vermək olmaz ki, xərclər süni şəkildə şişirdilsin. Bütün icra ediləcək layihələr açıq tender əsasında görülməlidir. Çünki bəzi hallarda bizdə korporativ maraqlar üstünlük təşkil edir. Elə hallar var ki, bir və ya bir neçə şirkət bütün tenderlərdə qalib gəlir. Əlbəttə, elə layihələr var ki, bunu ancaq təcrübəsi olan və böyük layihələrdə iştirak edən şirkətlər icra edə bilər. Bu, təbiidir. Ancaq bu layihələrlə bağlı bir çox sahələrdə kiçik, orta həcmli, o qədər də böyük peşəkarlıq, kvalifikasiya tələb etməyən layihələr də olacaqdır, kontraktlar da olacaqdır. Ona görə yerli sahibkarlar da hazır olsunlar. Çünki biz doğrudan da böyük infrastruktur layihələrinin icrasını davam etdirəcəyik. Ona görə ictimai nəzarət təmin edilməlidir, smetalara, xərc smetalarına çox ciddi dövlət nəzarəti də olmalıdır.

Əlbəttə ki, bütün bu işləri səmərəli şəkildə davam etdirmək üçün vahid idarəetmə mexanizmi işlənməlidir. Bu tapşırığı da mən verirəm. Bunu da hazırlayın ki, bundan sonra bu işlər ancaq koordinasi-yalı şəkildə görülsün – komissiya, aidiyyəti qurumlar. Bu gün su təsərrüfatında fəaliyyət göstərən dörd qurumumuz var – “Azərsu”, “Meliorasiya və Su Təsərrüfatı” Səhmdar Cəmiyyəti, Fövqəladə Hallar Nazirliyi, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi. Ona görə bu qurumlar bundan sonra geniş ictimaiyyət, alimlər, ekoloqlar, Prezident Administrasiyası, Nazirlər Kabineti ümumi rəhbərlik etməlidirlər, nəzarət etməlidirlər ki, bütün bu işlər planlı şəkildə həll olunsun, biz yaxın gələcəkdə su təhlükəsizliyimizlə olan problemləri də həll edək. Necə ki, enerji təhlükəsizliyi məsələləri həll olun-du, nəqliyyat təhlükəsizliyi məsələləri həll olundu. İndi biz ərzaq təhlükəsizliyi məsələlərinin həllinə yaxınlaşırıq. Su təhlükəsizliyi məsələləri də öz həllini tapma-lıdır. Sağ olun.

AZƏRTAC

Xələf XƏLƏFOV: Erməni təxribatı zamanı Serbiya silahlarından istifadə olunması ilə

bağlı rəsmi araşdırmalar başlayıb � Tovuz rayonunda baş verən

erməni təxribatı zamanı Serbiya silahlarından istifadə olunması ilə bağlı müvafiq danışıqlar aparılıb. Serbiya dövləti bu məsələ ilə bağlı rəsmi araşdırmalara başlayıb və biz yekun izahat gözləyirik.

Bu sözləri iyulun 23-də Xarici İşlər Nazirliyində keçirilən brifinqdə Xarici İşlər nazirinin müavini Xələf Xələfov söyləyib.

“Serbiya tərəfi bu məsələnin ciddiyyətini anlayır. Beynəlxalq hüquqda silah məsələsi ilə bağlı istehsalçı ölkə heç zaman məsuliyyətdaşıma mövqeyindən azad edil-mir”, – deyə nazir müavini vurğulayıb.

Ermənistanda faşizmə xüsusi məhəbbətin olduğunu söyləyən nazir müavini deyib:

“Onların həyata keçirdiyi siyasətdə faşizmin bütün elementlərinə rast gəlinir. Lakin, dünya artıq həqiqəti başa düşür və qəbul edir”.

AZƏRTAC

Ədliyyə işçiləri könüllü qanvermə aksiyasına qoşulublar

� Ölkəmizdə əhalinin sağlamlığının qorunmasına, hemofiliya və talassemiya xəstəliklərindən əziyyət çəkən insanların qabaqcıl dünya təcrübəsinə uyğun müalicə olunmasına xüsusi diqqət yetirilərək, bu sahədə məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilir, müasir infrastrukturlar yaradılır.

Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə “Talassemiyasız həyat naminə” proqram layihəsi çərçivəsində kö-nüllü qanvermə aksiyaları keçirilir. Görülən tədbirlər xüsusilə indiki COVID-19 qlobal pandemiyası dövründə insanların donor qanına ehtiyacı probleminin həllinə, qeyd olunan xəstəliklərin effektiv müalicəsinə xidmət edir.

Ədliyyə Nazirliyinin mətbuat xidmətindən AZƏRTAC-a bildiriblər ki, respublikamızın Birinci vitse-prezidentinin çağırış-larına qoşulan daha 150 nəfərə yaxın ədliyyə işçisi iyulun 21-22-də Milli Hematologiya və Transfu-ziologiya Mərkəzində qan verib.

Bu cür nəcib və xeyirxah tədbirlərdə hər zaman fəallıq göstərən ədliyyə işçiləri bundan sonra da yaxından iştirak etmək əzmindədirlər.

Faiq QULİYEV: Xarici ölkələrdə azərbaycanlıların ordumuza, dövlətimizə dəstək yürüşləri tamamilə dinc aksiyalardır � Xarici ölkələrdə azərbaycanlıların ordumuza, dövlətimizə

dəstək yürüşləri tamamilə dinc aksiyalardır. Lakin onlara qarşı ermənilər fiziki güc tətbiq edirlər. Bütün bu kimi tədbirlərə soydaşlarımız öz ailələri ilə qatılırlar. Azərbaycan dövləti bu insanların yanındadır.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bu sözləri iyulun 23-də Xarici İşlər Nazirliyində keçirilən brifinqdə Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədr müavini Faiq Quliyev bildirib.

Sədr müavini deyib ki, bütün işlər koordinasiyalı şəkildə aparılır. Diaspor təşkilatları ilə gecə-gündüz təmasdayıq. Los-Ancelesdə aksiyada 50 nəfər iştirak edib. Los-Ancelesdə 3 min erməni radi-

kalın qarşısını almaq üçün çox az polis gəlib. Aksiyalarda xəsarət alanların tibbi xərcləri dövlət tərəfindən ödəniləcək. Erməni vəhşiliklərinə lazımi reaksiya verilib və veriləcək.

O, həmçinin bildirib ki, xarici ölkələrdəki soydaşlarımız dinc aksiya-ları davam etdirmək istəyirlər. Onlar, eyni zamanda, məsələ ilə bağlı mətbuat konfransları da keçirirlər.

Ailəlikcə sağalıb evimizə qayıtdıq

Möhtərəm cənab Prezident!Sizin Azərbaycana rəhbərlik etdiyiniz

dövrdə ölkəmiz bütün sahələrdə tərəqqi edib və bu gün də inamla irəliləyir. Əsrlər boyu böyük tarixi və mədəni inkişaf yolu keçən qədim Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə qazandığı etibar, söz sahibinə çevrilməsi, nəhəng dövlətlər arasında yüksək nüfuza malik olması Sizin dahiyanə təfəkkürünüz və böyük zəhmətinizin məntiqi nəticəsi kimi qəbul olunur.

Bütün dünyanı çənginə alan COVID-19 virusuna qarşı mübarizədə gördüyünüz tədbirlər bizi sevindirir və bundan qürur hissi duyuruq. Xüsusən də karantin dövrü ərzində vətəndaşlara göstərilən maddi və sosial yar-dımlar, maska istehsalı müəssisəsinin, modul tipli xəstəxanaların sürətli şəkildə istifadəyə verilməsi, yeni laboratoriyaların təcili olaraq alınıb ölkəmizə gətirilməsi və quraşdırılması təqdirəlayiqdir.

Bizim ailə üzvlərimiz bu günlərdə M.Ə.Mirqasımov adına Respublika Kli-nik Xəstəxanasında müalicə olunub evimizə yüksək əhval-ruhiyyə ilə qayıtdıq. Xəstəxanada bizə yüksək səviyyədə tibbi xidmət göstərildi.

Sonda böyük fəxr ilə qeyd etmək istəyirik ki, Azərbaycan Sizin rəhbərliyinizlə daha böyük nailiyyətlərə imza atacaq, yüksək uğurlar əldə edəcəkdir. Ölkəmizin inkişafı uğrunda apardığınız hər bir işdə Sizə uğurlar və cansağlığı arzulayırıq.

Hörmətlə,

Ceyran, Zenfira və Veydəddin PIRƏLIYEVLƏR,

Abşeron rayonu Xırdalan şəhəri

Inşallah, zəfər bizimdir

Cənab Ali Baş Komandan!Yaşadığımız dünyanın indiki ağır və ziy yə-

tində xalqımıza, Vətənimizə və biz gənc lərə göstərdiyiniz maddi və mənəvi dəs tə yinizə görə Sizə təşəkkür edirəm. Bir gənc olaraq tam gücümüzlə dövlətimizin və ordumuzun yanındayıq. Biz savaş əmrinizi səbirsizliklə gözləyirik. İnşallah, zəfər bizimdir!

Biz Vətənimizin əsgəriyik. Qələbə bizimdir, haqq bizim tərəfdədir. Birlikdə düşmənə layiqincə cavab verəcəyik. Şəhidlərimizin qanı yerdə qalmayacaq. Or-dumuzun gücünü bütün dünya bilir. Vətəni qorumaq, dövlətçiliyimiz üçün mübarizə aparmaq bizim borcumuzdur.

Hörmətlə,Elməddin MƏMMƏDLI,

Yardımlı rayonu

Vətənə məhəbbət əməldə olmalıdır

Hörmətli Prezidentimiz!Tariximizin hansı səhifəsini vərəqləsək,

orada igid babalarımızın qəhrəmanlıqlarının izinə rast gəlirik. Çünki yaşadığımız torpağı qorumaq üçün Vətən uğrunda mübarizə əsas şərtdir. Bu gün zaman bizdən Vətənə məhəbbəti sözdə deyil, əməldə tələb edir.

Cənab Prezident, Siz bu sevgini gündəlik işinizdə, çəkdiyiniz zəhmətdə, qətiyyətli fəaliyyətinizdə nümayiş etdirirsiniz.

Mən ehtiyatda olan zabit kimi döyüş bölgəsinə yollanaraq Vətən qarşısındakı borcumu yerinə yetirməklə yanaşı, Sizə sədaqətimi də göstərmək, şəhidlərimizin qisasını almaq istəyirəm. Mübarizəmizdə daim Sizinləyik!

Hörmətlə,Şahlar ASLANOV,

Beyləqan rayonu, Birinci Aşıqlı kəndi

Dualarımız Sizinlədir

Hörmətli cənab Prezident!Xalqımız Sizə arxalanır, hamımız

Sizinləyik. Əminik ki, Sizin sayənizdə Qarabağı azad edəcəyik. Uca Yaradan bütün işlərinizdə köməyiniz olsun, Sizi bu xalqa çox görməsin! Siz xalq üçün gördüyünüz işlərlə adınızı artıq tarixə yazdırmısınız.

Xalqın igid oğlu, dualarımız Sizinlədir. Ulu öndərimiz Heydər Əliyevin baş-ladığı yolu uğurla davam etdirməklə Azərbaycanı dünyaya tanıtdınız, ölkəmizi gözəlləşdirdiniz.

Sizin sayənizdə üçrəngli bayrağımız Qarabağda dalğalanacaq, həmin bölgələr də inkişaf edəcək, Azərbaycanın bir parçası kimi dünyada tanınacaq.

Uca Yaradan bu qələbəni qazanmaqda Sizə kömək olsun. Allah Sizi qorusun, cənab Prezident!

Hörmətlə,Əsəd ƏHMƏDOV,

Bakı şəhəri, Sabunçu rayonu

Sizin siyasətinizə inanırıq

Cənab Prezident!Azərbaycan xalqı hər zaman erməni

təxribatlarının şahidi olmuşdur. Mənfur düşmən bu gün də təxribatlarını davam etdirməkdədir. Ordumuzun sərrast atış-ları ilə susdurulan düşmən çoxlu sayda itki verməklə yanaşı, həm də əhəmiyyətli obyektlərini, texnikalarını itirdi və həmişəki kimi, digər dövlətlərdən, qurumlardan imdad diləməyə başladı. Budur, Azərbaycan Ordu-sunun qüdrəti. Məhz bu ordunun qüdrətinə əmin olan xalq Sizə və Sizin siyasətinizə güvənir. Sizə güvənən xalq, gənclər meydan-lara axın edərək, həm dövlətə inamını, həm də orduya dəstəyini ifadə etdi. İnşallah, Sizin

və ordumuzun sayəsində tezliklə bayrağımızı Qarabağda dalğalandıracağıq.

Hörmətlə,Pərviz QULIYEV,

Ağcabədi şəhəri

Vətən yolunda şəhid olmaq şərəfdir

Cənab Ali Baş Komandan!Ulu öndərimiz Heydər Əliyevin və Sizin

sayənizdə bu gün dünyanın önəmli enerji layihələrində Azərbaycanın rolu həlledicidir. Beynəlxalq güclərin Azərbaycanın iqtisadi və siyasi qüdrətini qəbul etməsinə və onunla hesablaşmasına dözməyən Ermənistan sərhədlərimizdə təxribat törətməyə cəhd etsə də, şanlı ordumuzdan layiqli cavab aldı.

Mən sovet ordusu sıralarında Uzaq Şərqdə xidmət etmişəm, hazırda ehtiyatda olan zabitəm. Hərbi taktika sahəsində bilik və təcrübələrimi bölüşmək, təmənnasız olaraq ordumuza xidmət etmək istəyirəm.

Vətən yolunda şəhid olmaq böyük şərəfdir. Mübariz İbrahimov və digər qəhrəmanlarımızın yüksəldiyi zirvəyə qalxmaq, xalq məhəbbətini qazanmaq, şəhidlərimizin qisasını almaq üçün müharibə zonasına – ön cəbhəyə getmək barədə əmrinizi gözləyirəm.

Allah Sizi və ordumuzu qorusun! Zəfər bizimdir!

Hörmətlə,Eyyub HEYDƏROV,

Bakı şəhəri, Yasamal rayonu

Beynəlxalq hüquq bizim tərəfimizdədir

Hörmətli cənab Prezident!Dağlıq Qarabağ münaqişəsində

beynəlxalq hüquq və dünya ictimaiyyəti Azərbaycanın tərəfindədir. Bu, Sizin illərdən

bəri Azərbaycanın haqq səsini dünyaya çatdırmaq üçün gördüyünüz böyük işlərin nəticəsidir. Azərbaycanın inkişafı, nüfu-zunun gündən-günə artması mənfur qon-şularımızı narahat etməyə bilməz. Buna görə də Ermənistan hüquqi yollardan deyil, təxribatdan istifadə edir.

Ölkəmiz müstəqillik qazandığı vaxt-dan sülh yolunun tərəfdarı olsa da, Si-zin Qarabadağ məsələsində qətiyyətli mövqeyiniz var. Bu mövqe xalqın iradəsini ifadə edir.

Mən ehtiyatda olan zabitəm. Hərbi anda sədaqətimi bildirərək bu günlərdə cəbhə bölgəsində olan əsgər və zabitlərlə çiyin-çiyinə durmaq üçün döyüş bölgəsinə getməyə hazıram.

Hörmətlə,Lətif ISMAYILOV,

Bakı şəhəri, Nərimanov rayonu

Ordumuz müstəqilliyimizin qarantıdır

Hörmətli cənab Prezident!Xalqımız ordumuzun dayağı, ordumuz

müstəqilliyimizin qarantıdır. Mən fəxr edirəm ki, Azərbaycanın güclü ordusu var.

Cənab Ali Baş Komandan, qəhrəman or-dumuz düşmənə bir daha öz gücünü göstərdi. Düşmən təxribatının qarşısı qətiyyətlə alındı. Güclü ordunun güclü əsgəri olaraq döyüşməyə, qələbə qazanmağa hazırıq. Hər birimiz o günü səbirsizliklə gözləyirik.

Cənab Ali Baş Komandan, Sizin əmrinizlə torpaqlarımızı düşməndən azad etməyə hazırıq.

Hörmətlə,Anar ƏHMƏDOV,

Samux rayonu

Təqdim etdi: Qüdrət PIRIYEV, “Xalq qəzeti”

Ankarada keçirilən Azərbaycana dəstək mitinqində Ermənistanın işğalçılıq siyasətinə son qoyması qətiyyətlə tələb edilib

� Ermənistan Azərbaycana qarşı həyata keçirdiyi təcavüzkar siyasətinə son qoymalı, işğal altındakı Azərbaycan torpaqları azad edilməli, qaçqın və məcburi köçkün azərbaycanlılar öz yurdlarına qayıtmalıdırlar.

Bu fikirlər Ankaranın Keçiörən bələdiyyəsi tərəfindən “Can Azərbaycan! Bir millət, iki dövlətik. Azərbaycan türk ordusunun əsgərləriyik!” şüarı ilə təşkil olunan mitinqdə ifadə olunub.

İyulun 12-dən başlayaraq Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycanın Tovuz rayonu

istiqamətində həyata keçirdiyi növbəti hücum cəhdinə etiraz və Azərbaycanın haqq işinə dəstək mitinqi paytaxt Ankarada yüzlərlə Azərbaycansevəri bir araya gətirib.

Mitinq şəhidlərimizin əziz xatirəsinin bir dəqiqəlik sü-kutla yad edilməsi və hər iki ölkənin dövlət himnlərinin

səsləndirilməsi ilə başlayıb.Əvvəlcə məlumat verilib ki,

Türkiyədə fəaliyyət göstərən AKP, CHP, MHP, İYİ Partiyası-nın Keçiörən rayon təşkilatları, o cümlədən bir sıra QHT-lər mitinqdə həmrəylik nüma-yiş etdiriblər. Vurğulanıb ki, Ermənistanın işğalçı və terror-çu fəaliyyətinə son qoyulması Türkiyə ictimaiyyətinin qəti tələbidir. Türkiyə bütün imkanları ilə Azərbaycanın yanında olmaq-da davam edəcək.

Keçiörən rayon bələdiyyəsinin sədri Turqut Altınok, bu rayonun icra baş-

çısı Uğur Bulut, Azərbaycanın Türkiyədəki səfiri Xəzər İbra-him və Türkiyə-Azərbaycan parlamentlərarası dostluq qrupunun rəhbəri Şamil Ayrım çıxışlarında ümummilli lider Heydər Əliyevin “Bir millət, iki dövlət” kəlamını xatırladaraq diqqətə çatdırıblar ki, Türkiyə və Azərbaycan bir bədəndə iki can-dır. Ermənistanın Azərbaycana qarşı işğalçılıq siyasətini ən kəskin ifadələrlə ittiham edən çı-xışçılar vurğulayıblar ki, mənfur hədəf sadəcə Azərbaycana qarşı işğalçılıq siyasəti de-yil, Azərbaycan və Türkiyə

dövlətləridir.Azərbaycan üçün canından

keçməyə hazır olduğunu ifadə edən bələdiyyə sədri Turqut Altınok bildirib ki, hər bir türkiyəli gənc Azərbaycanın ərazi bütöv-lüyünün bərpası mübarizəsində özünü müzəffər əsgər say-malıdır. Ermənistan heç vaxt və heç bir halda Azərbaycana qarşı işğalçılıq həyata keçirmək gücündə olmayıb. Bu terrorçu dövlətin havadarları anlamalıdır-lar ki, indiki zamanın öz şərtləri və imkanları var.

Məlum son hadisələrdə Pre-zident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın

timsalında bütün Türkiyənin Azərbaycana verdiyi dəstəkdən məmnunluğunu və qardaş ölkəyə səmimi minnətdarlığını ifadə edən səfir Xəzər İbrahim diqqətə çatdırıb ki, Azərbaycan tarixin bütün dövrlərində ol-duğu kimi bu gün də qardaş Türkiyənin yanındadır. Prezident İlham Əliyev bütün beynəlxalq tədbirlərdə, hər bir fürsətdə Türkiyənin mənafelərini müdafiə edir və bunu qardaşlıq borcu sayır.

Ermənistanın Türkiyəyə qarşı əsassız ərazi və saxta “erməni soyqırımı” iddiasını xatırladan Şamil Ayrım vurğulayıb ki, işğalçı tərəf bədnam niyyətindən əl çəkməsə bunun bədəli ağır olacaq və bölgədəki bütün məsuliyyət onun üzərində düşür. Ermənistan tərəfi Azərbaycana qarşı həyata keçirdiyi işğal faktını indiki vəziyyətdə qorumaq istəyirsə, qarşısında Türkiyəni görəcək.

Azərbaycan və Türkiyə qardaşlığının tarixi köklərə bağlılığından bəhs edən icra başçısı Uğur Bulut vurğulayıb ki, təcavüzkar tərəf anlamalıdır ki, bəd niyyətlərindən əl çəkməsə yenə də Nuru Paşa, Kazım Qarabəkir kimi cəsur türk övlad-larını qarşısında görəcək.

Çıxışçılar Azərbaycan həqiqətlərinə, o cümlədən Xocalı soyqırımına aid davamlı tədbirlər təşkil etdiyinə görə Keçiörən bələdiyyə sədri Turqut Altınoka

səmimi minnətdarlıqlarını ifadə ediblər. Şəhidlərimizə Allahdan rəhmət, yaralılara şəfa dilənib. Əminliklə ifadə olunub ki, xalq-larımız qəhrəman şəhid və qazi övladlarının adını hər zaman uca tutacaq.

Çıxışlarda diqqətə çatdırı-lıb ki, sosial böhran içərisində çabalayan və öz əhalisinin sadə problemlərini həll edə bilməyən Ermənistanın Azərbaycana qarşı işğalçılıq siyasəti, o cümlədən Azərbaycanın Tovuz rayonu istiqamətində yeni hü-cum cəhdi təcavüzkar dövlətin həddini aşması deməkdir. Diqqətə çatdırılıb ki, XX əsr boyunca dəfələrlə Azərbaycana qarşı soyqırımı, deportasiya və işğalçılıq əməlləri törədən Ermənistan bütün bu cinayətləri müasir dünyanın gözü qar-şısında davam etdirir. Bütün bunların səbəbi dünyadakı ikili standartlar və Ermənistanın cəzasızlığıdır. Ona görə də Azərbaycan və Türkiyə öz güclərinə güvənərək birlikdə, çiyin-çiyinə öz yoluna davam edəcəklər. Artıq 1990-ci illər çox arxada qalıb. Azərbaycan müstəqil, Türkiyə ilə strate-ji müttəfiq olan dövlətdir. Bu müttəfiqliyin təməlində qardaş-lıq dayanır.

Sabir ŞAHTAXTI, AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiriAnkara

Vətəndaş məmnunluğunu ifadə edən sətirlərVətəndaş məmnunluğunu ifadə edən sətirlər30 ilə yaxındır ki, Ermənistan öz havadarlarının köməyi ilə

Azərbaycan torpaqlarının, təqribən, 20 faizini işğal edib. Şübhəsiz, bu işğal faktı dinc yolla deyil, qanlı-qadalı

döyüşlərin müşayiəti ilə baş verib. Şəhərlərimiz, kəndlərimiz darmada-ğın edilib, viran qoyulub, ötən əsrin ən dəhşətli faciələrindən olan Xocalı soyqırımı törədilib. On minlərlə dinc əhali öldürülüb, şikəst edilib, girov götürülüb. Dünya ictimaiyyəti isə müşahidəçi kimi, kənardan seyr edib, susub...

Doğrudur, işğal olunmuş torpaqların bir hissəsi mövcudluğunun axır günlərini yaşayan SSRİ rəhbərliyinin, sonuncu prezidenti Mixail Qorbaçovun razılığı və xeyir-duası ilə reallaşıb. Şübhəsiz, bu arada Azərbaycanın o vaxtkı rəhbərliyinin səriştəsizliyi, korafəhmliyi və satqın-lığı da az rol oynamayıb.

Eləcə də, həmin dövrdə müxalifətdə olan və sonradan qeyri-qanuni yolla hakimiyyətə gələn AXC-Müsavat cütlüyünün yarıtmaz fəaliyyəti də ərazilərimizin düşmən tərəfindən işğal edilməsinə imkan verib. Təsəvvür edin ki, düşmən Dağlıq Qarabağ ətrafındakı rayonlarımızı bir-bir iş-ğal edəndə hakimiyyəti zorla ələ keçirən AXC-Müsavat cütlüyü ölkədə vətəndaş müharibəsinə start vermişdi, daxildə qanlı “razborka” gedirdi. Ermənilər Kəlbəcəri işğal edəndə “özümüzünkülər” Gəncəni bombala-yırdılar. Milli xəyanətkarlarımız alınmaz qala olan Şuşanı, ata malı kimi, ermənilərə satırdılar...

Belə bir acınacaqlı durumda Allahın bu millətə rəhmi gəldi, ulu öndər Heydər Əliyev xilaskar kimi siyasi hakimiyyətə qa-yıtdı. Ümummilli lider Azərbaycan Respublikasının bütün əyər-

əskiklərinin aradan qaldırılması istiqamətində tədbirlər həyata keçirdi. Ermənistanla müharibədə atəşkəsə nail oldu. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurası Ermənistan qoşunlarının Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərindən tam və qeyd-şərtsiz çıxarıl-masını nəzərdə tutan dörd qətnamə qəbul etdi. Aradan 27 il ötməsinə baxmayaraq, Ermənistan BMT TŞ-nin bu qətnamələrinə məhəl qoy-maması bir yana qalsın, yenə də Azərbaycan torpaqlarını işğal etmək iddiasından da əl çəkmir. Ermənistan bir neçə dəfə, o cümlədən, 2016-cı ilin aprel, 2018-ci ilin may və nəhayət, bu ilin iyul aylarında Azərbaycana qarşı təxribatlar törətmiş və hər dəfə işğalçı qoşunlar darmadağın edilərək geri oturdulmuş, xeyli ərazimiz düşməndən geri alınmışdır. Çünki bugünkü Azərbaycan güclü dövlətdir, qüdrətli ordusu var. Azərbaycan Silahlı Qüvvələri dünyanın 50 ən güclü ordusundan biridir, işğal olunmuş torpaqlarımızı geri almaq iqtidarındadır. Bugün-kü Azərbaycan iqtidarının güclü iradəsi var və xalq onu yekdilliklə dəstəkləyir.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin dediyi kimi, bizim siyasətimiz ədalətli siyasətdir. Bizim siyasətimiz həm də beynəlxalq hüquqa, tari-xi ədalətə söykənir. Dünya dövlətlərinin də böyük əksəriyyəti hazırda Azərbaycanın haqq işini müdafiə edir. Bütün bunlar onu göstərir ki, Azərbaycan həm beynəlxalq müstəvidə, həm ölkə daxilində, həm də mənfur qonşumuzla mübarizədə böyük gücə çevrilib. Deməli, torpaqları-mızı dinc vasitələrlə olmasa da, hərbi yolla azad edəcəyimiz gün uzaqda deyil. Azərbaycan Prezidentinə ünvanlanmış vətəndaş məktublarında da bu əhval-ruhiyyə, minnətdarlıq hissi öz əksini tapır.

24 iyul 2020-ci il, cümə 5

Xatırladaq ki, dövlət başçısının tapşırığına əsasən, əvvəlki illərdə olduğu kimi, bu il də respublikamızda həssas qruplarla bağlı nəzərdə tutulan bütün sosial layihələrin icrası, eləcə də sosial müdafiə və fəal məşğulluq proqramlarının genişləndirilməsi və tam yerinə yetirilməsi qarşıya mühüm vəzifə kimi qoyulub.

Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyevanın iştirakı ilə iyulun 21-də şəhid ailələrinə, müharibə əlillərinə mənzillərin və avtomobillərin təqdim olunması mərasiminin keçirilməsi də bunun bariz ifadəsidir.

Mərasimdə ölkə rəhbərinə və bi-rinci xanıma indiyədək şəhid ailələrinə və müharibə əlillərinə 8018 mənzil və fərdi ev təqdim olunduğu bildiri-lib. Eyni zamanda, 2018-ci ildə 265, 2019-cu ildə 600 müharibə əlilinin avtomobillə təmin edildiyi vurğula-nıb. İlin sonunadək isə 400 müharibə əlilinin avtomobillə təmin olunması nəzərdə tutulub. Bu dəfə verilən 50 avtomobil də daxil olmaqla, indiyədək müharibə əlillərinə 6900 avtomobil təqdim olunub.

Dövlətimizin başçısına və birinci xanıma sosial təminat və birdəfəlik ödəmə, 2020-ci ildə məşğulluq tədbirləri, Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun fəaliyyəti, sosial xidmətlər və reabilitasiya, şəhid ailələrinə və müharibə əlillərinə qayğı, DOST mərkəzlərinin fəaliyyəti, elektronlaş-ma və innovativ həllər, pandemiya ilə əlaqədar olaraq məşğulluğa və sosial rifaha dəstək tədbirləri barədə də məlumat verilib. Ümumilikdə, Azərbaycanda xüsusi kateqoriyalı şəxslər üçün güzəşt və imtiyazların ildən-ilə daha da çoxalması dövlət siyasətinin prioritet istiqamətlərindən olması diqqətə çatdırılıb. Bunlarla bərabər, şəhid ailələrinə və müharibə əlillərinə müavinət və təqaüdlərin 2019-cu ilin aprelində təxminən 100 faiz artdığı da qeyd edilib.

Mərasimdə cari ilin ilk 6 ayında müharibə əlillərinə 1435 reabilitasiya vasitəsinin verildiyi, hazırda isə bir çox şəhər və rayonda bərpa və uşaq bərpa mərkəzlərinin inşasının, habelə təmirinin davam etdirildiyi xatırladılıb. Eyni zamanda, bu ilin ilk yarısında

1, 2 və 3 saylı DOST mərkəzlərinə 61057 vətəndaş tərəfindən müraciət olunması, vətəndaş məmnunluğunun 96 faiz qeydə alınması, habelə tezliklə Binəqədi, Abşeron, Sumqayıt, Quba və Bərdədə DOST mərkəzlərinin açılmasının nəzərdə tutulduğu diqqətə çatdırılıb.

Prezident İlham Əliyev şəhid ailələrinin üzvləri və müharibə əlilləri ilə görüşdə çıxış edərək, bu kateqoriyadan olan vətəndaşların problemlərinin daim diqqət mərkəzində saxlanıldığını, son illər ərzində bu istiqamətdə çox böyük

işlər görüldüyünü bildirib: “Təkcə onu demək kifayətdir ki, 8 mindən çox şəhid ailəsi, müharibə əlili mənzillərlə təmin edilib və 7 minə yaxın avtomo-bil verilibdir. Hesab edirəm ki, biz bu il də bu sahədə rekord göstəriciyə nail olacağıq, buna şübhə yoxdur. Bu il 1500 şəhid ailəsi, müharibə əlili dövlət tərəfindən mənzillərlə təmin edilir və ediləcəkdir. Bütün mənzillər ən yüksək keyfiyyətlə tikilən yeni evlərdədir. Eyni zamanda, sizin üçün 400 avtomo-bil də nəzərdə tutulur və beləliklə, biz bu il bu sahədə ən böyük göstəriciyə nail ola bilmişik”.

Dövlətimizin başçısı nitqində şəhid ailələrinin üzvlərinə və müharibə əlillərinə göstərilən qayğının ildən-ilə artmasını konkret rəqəmlərlə ifadə edərək, bildirib ki, keçən il həmin ka-teqoriyadan olan sosial qruplara 934, bu il isə 1500, ondan əvvəlki dövrlərdə isə ildə, təqribən, 500-700 mənzil ve-rilib. Bu isə mövcud sahədə reallaşdı-rılan proqramın tezliklə başa çatdırıla-cağından xəbər verir. Yeri gəlmişkən, Azərbaycanda bu məqsəd üçün dövlət tərəfindən böyük vəsait nəzərdə tutu-lub və büdcənin böyük hissəsi sosial məsələlərin həllinə yönəldilib.

Prezident İlham Əliyev çıxı-şında məcburi köçkünlərin məişət problemlərinin həlli istiqamətində həyata keçirilən tədbirlərdən danışarkən, vurğulayıb ki, bu il sözügedən sahədə rekord göstərici gözlənilir. Belə ki, cari il 7 mindən çox məcburi köçkün ailəsi mənzillərlə təmin ediləcək: “Bu, bir daha onu göstərir ki, biz bu məqsədlər üçün istənilən xərclərə gedirik, bunu təmin

edirik və şadam ki, mənim çağırı-şımdan sonra özəl sektor da bu işlərə qoşulub. Bildiyiniz kimi, özəl şirkət – “Paşa Holdinq” tərəfindən onun vəsaiti hesabına Qobu qəsəbəsində məcburi köçkünlər üçün 3 şəhərcik inşa edilib-dir və orada artıq 4 minə yaxın köçkün ailəsi məskunlaşıb. Eyni zamanda, şəhid ailələri, müharibə əlilləri üçün evlərin tikilməsinin, əlbəttə ki, böyük hissəsini dövlət öz üzərinə götürübdür. Ancaq özəl sektor da artıq fəaldır və bu il “Kapital Bank” 68 mənzili öz vəsaiti hesabına bu kateqoriyadan olan insanlara təqdim edib”.

Azərbaycanda məcburi köçkünlərin mənzil probleminin həlli ilə bağlı tədbirlərin ardıcıl davam etdirilməsi üçün siyasi iradə var. Pan-demiyanın hökm sürməsinə və dünya bazarında neftin qiymətinin aşağı olmasına baxmayaraq, bu istiqamətdə ayrılan vəsaitin artırılması bir daha təsdiqləyir ki, həssas dönəmlərdə də məcburi köçkünlərin mənzil və sosial problemlərinin yaxşılaşdırılması hökumət üçün prioritet olaraq qalmaq-dadır. Azərbaycan hökuməti növbəti dövrlərdə də məcburi köçkünlərin daha yaxından dəstəklənməsini həyata keçirəcək və bu siyasət davam etdiriləcək.

Burada diqqətçəkən məqam həm də odur ki, məcburi köçkünlərin sosial təminatının gücləndirilməsi, o cümlədən, mənzil şəraitinin yaxşı-laşdırılması son illər ərzində iqtisadi sahədə yaradılan böyük potensialla bağlıdır. Dövlətimizin başçısı çıxı-şında bununla bağlı bildirib: “Əgər bu potensial olmasaydı, biz bu işləri nəyin hesabına görə bilərdik, kim bizə kömək göstərərdi? Təsadüfi deyil ki, müstəqilliyimizin ilk illərində bizim belə imkanlarımız yox idi və məhz buna görə köçkünlər çadırlarda yaşayırdı, şəhid ailələri üçün evlərin təqdim edilməsi, ümumiyyətlə, müm-

kün deyildi. Bununla paralel olaraq, bizim güclü sosial siyasətimiz var. Çünki iqtisadi güc, ilk növbədə, ona görə lazımdır ki, ölkə daha da qüdrətli olsun, öz maraqlarını təmin etsin və insanlar daha da yaxşı yaşasınlar”.

Prezident İlham Əliyev nitqində son illərdə məcburi köçkünlərin sosial şəraitlərinin yaxşılaşdırılma-sı istiqamətində gerçəkləşdirilən layihələrə də toxunub. Dövlətimizin başçısı bununla əlaqədar keçən il çox böyük işlər görüldüyünü və şəhid ailələrinin müavinətinin 250 manatdan 300 manata çatdırıldığını, köçkünlər

üçün müavinətlərin 50 faiz, bəzi müavinətlərin isə 100 faiz artırıldığını bildirib. Qeyd edib ki, ötən il insanla-rın sosial problemlərinin həlli üçün bir neçə milyard manat vəsait xərclənib. Pandemiya dövründə isə, təqribən, 5 milyona yaxın insan dövlət tərəfindən maddi dəstəklə əhatə olunub. Bütün bunlarla bərabər, cari il pensiyalar orta hesabla 27 faiz, orta əməkhaqqı 25 faiz artırılıb. Özünüməşğulluq proqramının icrası uğurla davam etdirilib. Bu il həmin proqrama 12 min insanın cəlb olunması, 90 min insanın isə ödənişli ictimai iş yerləri ilə təmin edilməsi nəzərdə tutulub.

Beləliklə, bütün yuxarıda sada-lanan sosial layihələr, habelə DOST xidmətinin fəaliyyətə başlaması həm ideya, innovasiya, siyasət, eyni zamanda, vəsait tələb edir. Sirr deyil ki, həmin vəsaitin əsas hissəsi enerji sektorundan daxil olur. Bu da ulu öndərimiz Heydər Əliyevin neft siyasətinin uğurlu icrası nəticəsində mümkün olub.

Ölkə rəhbəri çıxışında daha sonra qeyd edib: “Ona görə neft hasila-tı, qaz hasilatı, dünya bazarlarında neftin qiyməti bizim üçün xüsusi əhəmiyyət daşıyan bir məsələdir. Təkcə bizim üçün yox, neft, qaz hasil edən, ixrac edən bütün ölkələr üçün

əhəmiyyətlidir. Çünki bu ölkələrin iqtisadiyyatı, artıq oturuşmuş iqtisa-diyyatlar bunun üzərində qurulubdur. Ona görə neftin qiymətinin bir dollar aşağı düşməsi milyonlarla dollar itki deməkdir. Baxın, bu il neftin qiyməti bir neçə dəfə düşüb və bizim gəlirlərimiz buna uyğun olaraq azalıb, ancaq bir dənə də olsun sosial layihə ixtisar edilməyib. Əksinə, pandemiya dövründə maksimum nə mümkünsə, etmişik, edirik və edəcəyik”.

Azərbaycan Prezidenti, həmçinin diqqətə çatdırıb ki, hazırda pande-miyadan əziyyət çəkən insanlara

dövlət tərəfindən çox böyük dəstək göstərilir, yeni tibb müəssisələri, mo-dul tipli xəstəxanalar tikilir. Xəstələr dərmanlarla təchiz edilir. Xarici

ölkələrdən mütəxəssislər, həkimlər cəlb olunurlar. Bütün bunlar isə təbii ki, respublikanın maliyyə potensialı hesabına reallaşdırılır.

Prezident İlham Əliyev mərasimdəki çıxışında indiki çətin pandemiya dövründə dünyada böhran davam etdiyi halda, Azərbaycanın beynəlxalq maliyyə qurumlarına kredit üçün müraciət etmədiyini, bunun ölkəmizin öz gücü ilə yaşamaq iqti-darında olması ilə bağlılığını bildirib. Eyni zamanda, neftin qiymətinin kəskin aşağı düşdüyünü, lakin belə bir vəziyyətə baxmayaraq, sosial layihələrin icrasının dayandırılmadı-ğını xatırladıb. Dövlətimizin başçısı, həmçinin neftin qiymətinin düşməsinə Ermənistanla yanaşı, özlərini Azərbaycan vətəndaşı sayanların sevinməsini də təəssüflə vurğulayıb: “Bu məlumat artıq ictimailəşib. Özünü milli şura adlandıran, əslində, antimilli qruplaşma kimi fəaliyyət göstərən dəstə görün necə sevinirdi ki, neftin qiyməti 14 dollara düşüb. Bir-birinə “şad xəbər” verirlər, təbrik edirlər və bəziləri deyir ki, hələ tələsməyin, hələ düşəcək, o vaxt sevinəcəyik. Bu, nə deməkdir?! O deməkdir ki, bizim gəlirlərimiz azalacaq, lazımi sayda, həcmdə silah ala bilməyəcəyik. Özü də bu gün artıq dünya silah baza-

rı çox bahalı bir sahədir və hər bir silahın alınması çox böyük vəsait tələb edir, xüsusilə müasir dövrdə. Bu gün, əgər belə demək mümkündürsə, ağıllı silahlar üstünlüyü təmin edir. O silahlar ki, onların qiyməti çox bahadır və biz onları alırıq, alacağıq. Bizim imkanımız olmasa, onları ala biləcəyikmi? Yəni, bu gün özünü müxalifət adlandıran bu mənfur dəstə nə istəyir? İstəyir ki, Azərbaycan onların dövründəki kimi Ermənistan qarşısında aciz qalsın, gücsüz qalsın, silahsız qalsın. Azərbaycanı torpaqlar əldən gedən dövrdəki hala salmaq istəyirlər. Ona görə Azərbaycan xalqı hər şeyi bilməlidir. Mən deyəndə ki, bu, düşmənçilikdir, bu, müxalifətçilik deyil, – müxalifətçilik dövlətə qarşı ola bilməz, –mən tam haqlıyam. Bizi yenə də o qara günlərə qaytarmaq istəyirlər. O günlərə ki, biz o vaxt torpaqlarımızı itirmişik, məhz, Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin mənfur hakimiyyətinin ya-rıtmaz fəaliyyəti, satqınlığı nəticəsində torpaqlarımızı itirmişik. Onların hakimiyyət uğrunda gedən mübarizəsi nəticəsində torpaqlarımızı itirmişik...”.

Azərbaycan Prezidenti

mərasimdəki nitqində Ermənistanın son hərbi təxribatı nəticəsində hərbçilərimizin, mülki vətəndaşımızın həlak olmalarından, bundan dərhal sonra lazımi tədbirlər görülməsindən və uğurlu qisas əməliyyatı keçirilməsindən ətraflı bəhs edib. Eyni zamanda, Azərbaycanın hərbi qələbəsini qeyd etmək üçün minlərlə insanın küçələrə çıxdığını, dövlətə, orduya dəstək göstərdiyini, vətəndaş həmrəyliyi nümayiş etdirildiyini də xatırladıb: “Ancaq bəzi çir-kin ünsürlər, Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin üzvləri bundan istifadə edib iğtişaş yaratmağa cəhd etdilər,

parlament binasına soxuldular, orada dağıntılar etdilər. Parlament binasının əldə edilmiş qələbə ilə nə bağlantısı var? Bir də ki, bu, qələbədir, bunu hamı etiraf edir. Ermənistan artıq bunu etiraf etməyə məcburdur. Biz bu günlərdə böyük xarici dəstək də görmüşük. Yəni, xalqın iradəsi öz yerini tapmışdır, bunu bayram etmək lazımdır. Amma girib parlamentin binasının divarlarını, kabinetlərini dağıtmaq, sökmək nəyə lazım idi?! Üçüncü mərtəbəyə qədər qalxmışdı-lar. Kabinetlərin qapılarını, şüşələrini sındırırdılar. Sən gəlmisən burada ali qanunvericilik orqanını dağıtmağa? Bunu kim edə bilər? Düşmən, başqa heç kim...”.

Sonda qeyd edək ki, iyulun 21-də şəhid ailələrinə, müharibə əlillərinə mənzillərin və avtomobillərin təqdim olunması bir daha göstərdi ki, Prezident İlham Əliyev dövlət siyasətinin prioritet istiqamətlərindən biri kimi əhalinin rifah halını yaxşı-laşdırmaq məqsədi daşıyan tədbirlərin uğurla gerçəkləşdirilməsini, həmçinin sosial layihələrin icrasını daim diqqət mərkəzində saxlayır. Bu isə bir daha

sübut edir ki, dövlətimizin başçısının siyasətinin mərkəzində hər zaman Azərbaycan vətəndaşı dayanır. Ölkə rəhbəri bu ağır karantin dövründə də xalqın maddi durumunu düşünür və öz dəstəyini əsirgəmir. Ona görə də əminliklə demək olar ki, dövlət başçı-sının genişmiqyaslı iqtisadi və sosial paketi həm iqtisadi sahədə artan dinamikaya müsbət təsir göstərir, həm də həssas təbəqəyə aid vətəndaşları bu böhrandan qoruyur.

Vaqif BAYRAMOV, “Xalq qəzeti”

Dünya erməni vəhşiliyinin şahidi olurErmənistanın beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə hörmətsizliyinə dünya

birliyinin laqeyd münasibəti işğalçı ölkəni daha da quduzlaşdırır. İşğalçılar sərhədboyu ərazilərdə kəndləri , hərbçilərimizin mövqeyini, mülki əhalini artilleriyadan atəşə tutur, insanları qətlə yetirir, yaşayış məntəqələrini dağıdırlar . İndiyədək Ermənistan ordu-sunun törətdiyi ağlasığmaz qəddarlıqlar nəticəsində minlərlə dinc azərbaycanlı həlak olmuş, ömürlük şikəst qalmış, kəndlər, qəsəbələr, taixi-mədəni abidələr viran edilmişdir. Ermənistan dövləti tərəfindən törədilmiş dünyada analoqu olmayan Xocalı faciəsi hələ də beynəlxalq aləmdə öz hüquqi qiymətini almayıb. Beynəlxalq birliyin bu ədalətsizliyə susqunluğu işğalçı ölkəni getdikcə həyasızlaşdırır.

Bu il iyulun 12-də Ermənistan silah-lı qüvvələrinin bölmələri növbəti dəfə təxribata əl ataraq Azərbaycan–Ermənistan dövlət sərhədinin Tovuz rayonunun Ağdam kəndi istiqamətində artilleriya atəşindən istifadə edərək hücuma keçməyə cəhd göstərdi. Qeyd etdiyimiz kimi, bu hərbi təxribat ilk hadisə deyil. Son bir neçə ay ərzində belə hərbi təxribatlar nəticəsində cəbhə bölgələrində Azərbaycan hərbçiləri, mülki şəxslər həlak olmuşlar. Yenə də beynəlxalq təşkilatlar, xüsusilə, Ermənistan – Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmasında vasitəçilik missiyasını üzərinə götürmüş ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrlərinin, necə deyərlər, “ağızlarına su almaları” faşizm ideologiyasına köklənmiş Ermənistan dövlətini daha da həyasızlaşdırıb.

Artıq işğalçı ölkənin bu hegemonluğu və beynəlxalq təşkilatların ikili standartları dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan soydaşlarımızın hiddətinə səbəb olub. Onlar yaşadıqları ölkələrdə etiraz aksiyaları keçirərək ermənilərin terror aktlarına, dinc əhalini qətlə yetirmələrinə son qoyulmasını tələb edirlər. Ermənilər bu dəfə də faşist xislətini nümayiş etdirirlər. Son bir həftə ərzində Azərbaycanın bir sıra ölkələrdəki diplomatik nümayəndəliklərinə və ak-siya keçirən dinc azərbaycanlılara qarşı təxribatlar törədilir, soydaşlarımıza qarşı qəddarlıq edirlər.

Son bir həftə ərzində dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan azərbaycanlılar Ermənistan ordusunun iyulun 12-dən

başlayaraq, növbəti təxribatlarına etiraz məqsədilə dinc aksiyalar keçirirlər. Radikal erməni qüvvələri dinc aksiya iştirakçıla-rına qarşı son dərəcə aqressiv təxribatçı əməllər törədir, Azərbaycanın Fransa, Böyük Britaniya, İsveç, Polşa, Avstraliya, ABŞ, Niderland, Belçikadakı diplomatik nümayəndəliklərinə hücumlar edir və öz vəhşiliklərindən əl çəkmirlər. Qəddarlığına görə, faşistlərdən geri qalmayan radikal ermənilərin bu cinayət əməlləri özündə vandalizm və terror elementlərini ehtiva edir. Ermənilərin çoxsaylı aksiya iştirak-çılarına fiziki güc tətbiq etmələri, ağır bədən xəsarətləri yetirmələri, soydaşları-mızın sərbəst toplaşmaq və öz fikirlərini ifadə etmək hüquqlarını pozmaları yenə də biganəliklə qarşılanır. Əslində, erməni təxribatçıları bu qəddarlıqları ilə faşizm

ideologiyasına hüsn-rəğbətlərini nümayiş etdirirlər. Axı, onların mayası terrorçu-luqdan, günahsız insan qanı axıtmaqdan tutulub. Bu təxribatlar və terror aktları ilk dəfə deyil. Xatırladım ki, 1970- 1980-ci illərdə ASALA və digər erməni terror təşkilatlarının vandal aktları nəticəsində xeyli dinc əhali qətlə yetirilib. Erməni terrorçuları, ümumilikdə, 22 ölkədə 235-dən çox terror aktı törədib və 24 türk diplomatını qətlə yetiriblər.

SSRİ-nin süqutundan sonra – 1991-ci ildə Ermənistan Respublikası müstəqilliyini bəyan etdikdən sonra terror bu ölkənin dövlət siyasətinə çevrilib. Daim qon-şu dövlətlərin ərazisi hesabına “böyük Ermənistan” yaratmaq iddiası ilə yaşayan ermənilər xüsusi xidmət orqanları vasitəsilə Azərbaycanın müxtəlif yerlərində çox-saylı terror aktları təşkil ediblər. Bunun nəticəsində minlərlə dinc əhali vəhşicəsinə qətlə yetirilmiş, xeyli soydaşımız isə ömür-lük şikəst olmuşdur.

Son günlər dünyanın müxtəlif ölkələrində keçirilən dinc aksiyalarda erməni təxribatlarının izinin görünməsi heç kimə təəccüblü deyil. Təəssüf ki, dünya birliyi yenə də bu ədalətsizliyə dözür, işğalçı ölkənin insanlığa xas olmayan bu qəddarlığına göz yumur. Beynəlxalq hüquq normalarına zidd olan belə qəddarlıq həmin ölkələrin aidiyyəti orqanları tərəfindən araşdırılmalı və bu cinayətləri törədənlərin hərəkətlərinə hüquqi qiymət verilməlidir.

Humanizm prinsiplərinə zidd olan belə vandalizmə göz yummaq, həmçinin beynəlxalq hüquq-müdafiə təşkilatlarının susqunluğu anlaşılan deyil. Bu, həmin təşkilatların ikili standartlar mərəzindən hələ də əl çəkmədiyindən xəbər verir. Belə ayrı-seçkilik dünya ictimaiyyətini daha da qəzəbləndirir və beynəlxalq təşkilatlara inamı heçə endirir.

Əliqismət BƏDƏLOV, “Xalq qəzeti”

Avropanın siyasi paytaxtında erməni vandalizmi

Bu fikirləri REAL TV-nin Belçikaya ezam olunmuş xü-susi müxbiri, erməni təxribatı nəticəsində xəsarət almış Xatirə Sərdarqızı bildirdi.

X.Sərdarqızı dedi ki, soydaşlarımız Brüsseldə yerləşən səfirliyimizin həyətində, inzibati binanın qarşısına toplaşmışdı. Ak-siya normal şəraitdə keçi-rilirdi. Birdən göydən yağış kimi daşlar atılmağa baş-ladı. Daşlardan biri mənə də dəydi. Biz, sadəcə, öz işimizi görürdük, çəkilişlər aparırdıq, amma xəsarət aldıq. Belçika polisi də buradaydı. Lakin təəssüf ki, erməni təxribatçılarına qar-şı ciddi təzyiq görmədim. Məsələn, Niderlandda da erməni təxribatı baş vermişdi, amma orada atlı polislər, itlərlə ermənilərin aksiyasını dağıtmışdılar. Burada isə biz Niderland-dakı qətiyyətli davranışları təəssüf ki, görmədik. Bir sıra soydaşlarımız ciddi

xəsarət aldılar. Bir sözlə, erməni vandalizmi Avropa-nın tam mərkəzində tüğyan etdi.

Jurnalist bildirdi ki, türk diaspor nümayəndələri bizə dəstək olmağa gəlmişdilər. Onlar aksiyadan qayıtdıq-dan sonra meşədə gizlənən ermənilər həmin gənclərə hü-cumlar edib, onlara xəsarət yetirdilər. Bir sözlə, bütün şəhər erməni vəhşiliyinin şahidi oldu. Onların əllərində nəinki daşlar, hətta, fişənglər, dəmirlər və s. kəsici və deşici alətlər də var idi. Avropanın siyasi paytaxtında özlərinin iç üzünü açan ermənilərdən indiyədək 15 nəfər artıq həbs olunub. Həqiqətən, onlar bir daha sübut etdilər ki, van-dalizm onlar üçün adi həyat tərzidir və harada olmaqları önəmli deyil.

Ümumiyyətlə, son bir həftə ərzində Azərbaycanın Fransa, Böyük Britaniya, İsveç, Polşa, Avstraliya, ABŞ,

Niderland, Belçikada diplo-matik nümayəndəliklərinə, həmçinin xarici ölkələrdə yaşayan və Ermənistanın iyulun 12-dən başlayaraq növbəti təxribatlarına etiraz məqsədilə aksiya keçirən dinc azərbaycanlılara qarşı radikal erməni qüvvələri tərəfindən son dərəcə aqressiv təxribatçı əməllər törədilir: “Hətta ermənilərin arasında terrorçu təşkilat olan və Avropada bir sıra türk diplomatları-nın ölümündə əli olan ASALA terror təşkilatının köynəklərini geyinmişdilər. Azərbaycanın diploma-

tik nümayəndəliklərinin binalarına, eləcə də, dinc azərbaycanlı nümayişçilərə qarşı törədilən təxribatlar özündə vandalizm və terror elementlərini ehtiva edir və bunlar cinayət məsuliyyəti doğuran əməllərdir. Adətən belə vandalizm, insan hü-quq və azadlıqlarına qəsd hallarına qarşı beynəlxalq qurumların, hüquq müdafiə təşkilatlarının susqunluğu anlaşılan deyil”. – deyə REAL TV-nin xüsusi müxbi-ri əlavə edib.

Anar TURAN, “Xalq qəzeti”

24 iyul 2020-ci il, cümə6Şəhid ailələrinin, müharibə əlillərinin problemləri

daim diqqət mərkəzindədir və son illər ərzində bu istiqamətdə çox böyük işlər görülüb. Təkcə onu demək kifayətdir ki, 8 mindən çox şəhid ailəsi, müharibə əlili mənzillərlə təmin edilib və 7 minə yaxın avtomobil ve-rilibdir. Hesab edirəm ki, biz bu il də bu sahədə rekord göstəriciyə nail olacağıq, buna şübhə yoxdur. Bu il 1500 şəhid ailəsi, müharibə əlili dövlət tərəfindən mənzillərlə təmin edilir və ediləcəkdir. Bütün mənzillər ən yüksək keyfiyyətlə tikilən yeni evlərdədir. Eyni zamanda, sizin üçün 400 avtomobil də nəzərdə tutulur və beləliklə, biz bu il bu sahədə ən böyük göstəriciyə nail ola bilmişik.

İlham ƏLİYEV Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

Azərbaycanda COVID-19 pandemiyası ilə mübarizə apa-rıldığı bir vaxtda yaranmış vəziyyətdən əziyyət çəkən vətəndaşların problemləri diqqətdə saxlanılır. İşsizlərlə

bağlı çətinliklər öz həllini tapır, əhalinin sosial rifahını qoru-maq üçün digər mühüm addımlar atılır. Bu, bir tərəfdən ölkə rəhbərinin siyasi iradəsi, digər tərəfdən isə dövlətin iqtisadi gücü sayəsində gerçəkləşir. Prezident İlham Əliyev bununla bağlı çıxışlarının birində deyib: “Sosial sahə bizim üçün həmişə prioritet olubdur, indiki şəraitdə ikiqat prioritet olmalıdır. Çünki son illərdə məşğulluq, sosial təminat istiqamətlərində böyük addımlar atılıb, ancaq indiki şəraitdə bu, xüsusi önəm daşıyır”.

Azərbaycan Prezidenti sosial müdafiə və fəal məşğulluq proqramlarının genişləndirilməsini daim diqqət mərkəzində saxlayır

Azərbaycan Prezidenti sosial müdafiə və fəal məşğulluq proqramlarının genişləndirilməsini daim diqqət mərkəzində saxlayır

Biz Brüsseldəki səfirliyimizin önünə toplaşaraq erməni işğalçıları əleyhinə dinc aksiya keçirmək istəyirdik. Burada yaşa-yan azərbaycanlılar, o cümlədən, Niderland və Almaniyadan da gələnlər var idi. Aksiya dinc şəraitdə davam edirdi. Çəkilişləri də təqdim etmişik. Soydaşlarımız şüarlarını səsləndirirdi. Bunlar Ermənistanın aqressiv siyasətini pisləyən və onları işğala son qoymağa çağıran şüarlar idi. Lakin ermənilər burada da təxribata əl atdılar.

24 iyul 2020-ci il, cümə 7Təsadüfi deyil ki, müstəqilliyimiz

bərpa edildikdən sonra milli mətbuatın inkişafının yeni dönəmi, məhz, ümummilli liderin adı ilə bağ-lıdır. Ulu öndərin rəhbərliyi ilə yeni siyasi-iqtisadi münasibətlərə transfor-masiya çərçivəsində həyata keçirilən fundamental islahatların tərkib hissəsi kimi 1995-ci ildə yeni Konstitusiya qəbul olunub, insan hüquq və azadlıq-ları kontekstində dövlətin informasiya siyasətinin prioritetləri müəyyən edi-lib, 1998-ci ildə senzura ləğv olunub, media üzərində dövlət nəzarəti aradan qaldırılıb və mətbuatın inkişafı üçün yeni perspektivlər açılıb. Ötən illər ərzində KİV-in maddi-texniki bazası-nın möhkəmləndirilməsi üçün bir çox tədbirlər həyata keçirilib.

Bu kurs Azərbaycan Respub-likasının Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam və in-kişaf etdirilir. Azərbaycan Prezi-denti mətbuatın fəaliyyətini hər zaman yüksək qiymətləndirib. Cəmiyyətin həyatında mətbuatın rolunun durmadan artdığını, onun fəaliyyətində obyektivlik və sosial məsuliyyət prinsiplərinin, ictimai rəyə kənar təsirlərin artdığı şəraitdə vətənpərvərliyi və milli maraqları daim rəhbər tutmasının, informa-siya mübarizəsinin kəskinləşdiyi hazırkı dövrdə beynəlxalq media məkanına çıxaraq, ölkəmizin maraq-larını müdafiə etməsinin zəruriliyini dəfələrlə vurğulayıb.

Azərbaycan Respublikası Pre-zidentinin milli mətbuatın 145 illik yubileyinin keçirilməsi ilə bağlı sərəncamında milli mətbuatımızın növbəti inkişaf mərhələsində fəaliyyət prinsipləri və istiqamətləri müəyyən edilib. Sərəncamda:

• kütləvi informasiya vasitələrinin də ölkəmizdə həyata keçirilən köklü islahatlardan kənarda qalmaması;

• qlobal informasiya mühiti-nin müəyyənləşdirdiyi fəaliyyət prinsiplərinə uyğunlaşması;

• cəmiyyətimizin obyektiv və peşəkar şəkildə məlumatlandırılması sahəsində səylərini daha da gücləndirməsi ilə bağlı gözləntilər əks olunub.

Bunlardan əlavə, sərəncamda medianın inkişafını şərtləndirən əsas amillər kimi modernləşmə, rasional-lıq, kreativlik, obyektivlik, qabaqcıl texnologiyaların geniş tətbiqi, aparıcı trendlərin izlənilməsi sadalanır.

• Modernləşmə - cəmiyyəti irəliyə aparan bütün mütərəqqi dəyişikliklərin məcmusudur. Bu baxımdan, medianın üzərinə düşən məsuliyyət modernləşmənin mənfi aspektlərindən qorunmaqla yanaşı, mütərəqqi yenilikləri əxz etməkdən ibarətdir.

• Rasionallıq – medianın rəhbər tutmalı olduğu ən önəmli prinsiplərdən biridir. Hər bir media nümayəndəsi, jurnalist fəaliyyətinin auditoriyaya mümkün təsirlərini, cəmiyyətdə doğuracağı reaksiyala-rı əvvəlcədən hesablamalı və dərk etməlidir. İnformasiyanın təsir imkan-larının qabaqcadan planlaşdırılması və ölçülməsi peşəkar kommunikasi-yanın ən önəmli komponentlərindən biridir.

• Kreativ media bütün texnoloji, sosial innovasiyaları öz fəaliyyətinə uğurla inteqrasiya edən, yeni kommu-nikasiya üsullarının geniş tətbiqinin öhdəsindən gələn, habelə oxucularla interaktiv ünsiyyətə daxil olmağı bacaran mediadır.

• Obyektivlik - müasir medianın funksional zəruriliyini müəyyən edən ən başlıca prinsipdir. Obyektivlik olmadan müasir cəmiyyət mövcud informasiya xaosunda həqiqət və qərəz arasında seçim etmək im-kanından məhrum olur. Obyektiv media həqiqətin aynası mövqeyindən yayınmayan, ictimai fikirdə çaşqınlıq

yaratmaq bahasına qazanılan popul-yarlıqdan çəkinən və həqiqəti rəhbər tutan mediadır.

* * *

24/7 rejimdə informasiya axını-nın səmərəli idarə edilməsi, “fake news” və “deepfake” texnologiya-ları dövründə həmin prinsiplərin rəhbər tutulması, informasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsi ən aktual məsələlərdən biridir. Bu isə klassik, yeni, sosial me-dia, ümumilikdə, kommunikasiya sahəsində konseptual və praktiki ya-naşmaları özündə ehtiva edən sistemli işin qurulmasına əsas yaradır.

İnformasiya hər zaman cəmiyyətin inkişafını şərtləndirən, onun fəaliyyət istiqamətlərini müəyyən edən amillərdən biri olub. Rəqəmsal erada isə informasiyanın cəmiyyətdəki proseslərə təsir imkan-ları heç vaxt olmadığı qədər artıb. Bu, ilk növbədə, informasiyanın yayılma sürətinin artması ilə bağlıdır. Bu artımın başlıca hərəkətverici qüvvəsi isə internetdir. Analitiklərin fikrincə, bəşər tarixi, bütövlükdə, 12 ekzabit informasiya istehsal etdiyi halda, son 2 ildə eyni həcmdə əlavə informasiya istehsal olunub. Məsələn, 2015-ci ilin məlumatlarına görə, dünyada hər dəqiqə 5 milyon videoya baxılır, internetdə 2,6 milyon sorğu verilir, 600 sayt yaradılır.

Sözsüz ki, İKT və kommu-nikasiya sahələrində baş verən inqilabi yeniliklər özü ilə müvafiq dəyişiklikləri də gətirir. Qloballaşma prosesinin təsiri, alternativ informa-siya platformasına çevrilən sosial şəbəkələrin yaranması, xalqların dəyərlər sistemindəki ciddi və sürətli transformasiyalar da medianın üzərinə heç zaman olmadığı qədər böyük məsuliyyət qoyur.

Texnoloji innovasiyalar yeni im-kanlarla yanaşı, müəyyən təhdidləri, çağırışları da özündə ehtiva edir. Təbii ki, bu, ictimai münasibətlərə təsirsiz ötüşmür. “Yeni media” fərqli inkişaf səviyyəli cəmiyyətlərin müxtəlif reak-siyasına səbəb olsa da, onları ümumi birləşdirən cəhət dəyişikliklərin və dəyişikliklərə adaptasiya prosesinin nəsillərarası deyil, bir nəsil daxilində baş verməsidir.

Yeni media bir sıra tendensiyalar da doğurub: kütləvi kommunikasiya-nın şəbəkələşməsi, fərdlərin individual transformasiyası, informasiyanın fərdiləşməsi, yeni diskussiya format-ları, sosial qruplar və kommunika-siya kanallarının yaranması, ictimai müzakirənin qütbləşməsi, dezinforma-siyanın geniş yayılması və s. Üstəlik, yaxın gələcəkdə 5G texnologiyası kontenti daha sürətli etməklə yeni medianın inkişafına növbəti təkan verəcək.

Yeni media-platformalar (sosi-al şəbəkələr və mesencerlər) bö-yük bir auditoriyanın informasiya gündəliyinin formalaşdırılması üzərində nəzarəti tam ələ alıb. Məsələn, 2017-ci ilin məlumatlarına görə, “Google” qlobal kontekstdə reklam bazarının 90 faizinə, “Facebook” isə sosial şəbəkələrin 80 faizinə nəzarət edir. Bu platforma-lar gündəlik informasiya vasitəsilə auditoriyanın əhval-ruhiyyəsini, qərarlarını və motivlərini idarə edir, kimin bu auditoriyaya buraxılması, kimin buraxılmaması məsələsini müəyyənləşdirir. İlkin mərhələdə

dövlətlərin və ya monopoliyaların nəzarət etdiyi kanallar vasitəsilə in-formasiyanın mərkəzləşmiş formada yayılmasına alternativ kimi meydana çıxan rəqəmsal platformalar nəticədə özlərinin korporativ və ya ayrı-ayrı siyasi və iqtisadi qrupların ambisiya-larının girovuna çevriliblər. Onların neytrallıq illüziyası getdikcə dağılır, manipulyasiya vasitəsi olduqları özünü açıq şəkildə büruzə verir. Biz Azərbaycan reallığında da sosial şəbəkələr və mesencerlər vasitəsilə daxildən və xaricdən cəmiyyətin əhval-ruhiyyəsinə və psixoloji duru-muna müəyyən maraqlar çərçivəsində təsir göstərmək cəhdlərini davamlı şəkildə müşahidə edirik. Bu isə təbii olaraq, informasiya təhlükəsizliyini, rəqəmsal birgəyaşayış qaydalarının formalaşdırılmasını gündəmin aktual mövzularından birinə çevirir.

Buna baxmayaraq, 24/7 rejimdə informasiya axını və dövriyyəsi mühitində media nəinki cəmiyyətin ən mühüm institutlarından biri olaraq qalır, həm də yeni məzmun və forma kəsb edir.

XXI əsrdə müasir texnologiya-ların sürətli inkişafı dövlətlərin milli maraqların təmin olunması, daxili və xarici siyasətin həyata keçirilməsində yeni yanaşmaların tətbiq edilməsinə gətirib çıxarmışdır.

İnformasiya və hibrid müharibələrin üstünlük təşkil et-diyi hazırkı qlobal gündəm hər bir dövlətin, o cümlədən də Azərbaycanın informasiya siyasətinin səmərəli qurulmasını, onun həyata keçirilmə mexanizmlərinin daim yenilənməsini, çevikliyinin təmin edilməsini, media və kommunikasiya sahəsində islahat-ların dərinləşdirilməsini şərtləndirir.

Pandemiyanın stimullaşdırdığı ideoloji trendlər və informasiya-

kommunikasiya siyasəti

Hələ COVID-19 pandemiyasın-dan əvvəl dünyada başlamış ideoloji böhran və sosial medianın təsiri ilə populist ideyaların geniş yayılması, müxtəlif siyasi qüvvələrin – sağla-rın və solların elektorat və reytinq uğrunda mübarizədə öz klassik orientirlərindən tədricən uzaqlaşaraq marginallaşması, liberal iqtisadiyya-tın təklif etdiyi inkişaf modellərinin maliyyə və sənaye kapitalizmi arasındakı konseptual ziddiyyətləri aradan qaldıra bilməməsi müasir dövlət idarəçiliyində də sistem

dəyişikliklərini qaçılmaz edir. Əslində, pandemiya bu yeni yanaşma-ların axtarışını daha da stimullaşdırır və sürətləndirir.

Bu baxımdan, regionallaşma, lokallaşma, texnokratik idarəetmə, rəqəmsallaşma, dövlət kapitalizmi, neo-kommunitarizm kimi ideoloji trendlər önə çıxmağa başlayır. Görün-düyü kimi, pandemiyanın təsiri altın-da ideoloji trendlər də sürətlə dəyişir və zamanın çağırışlarına uyğunlaşma-ğa çalışır. Bu kontekstdə Azərbaycan da yaxın və uzaq perspektiv üçün öz inkişaf modelinə uyğun olaraq, ideo-loji sahədə yenilənmənin çərçivəsini müəyyənləşdirməli, dövlətin informa-siya-kommunikasiya siyasəti inkişaf modelinə və onun yenilənmiş ideoloji məzmununa uyğunlaşdırılmalıdır.

İnformasiya siyasəti

Dövlətin çoxfunksiyalı siyasi, ide-oloji vəzifələrindən birini informasiya siyasəti təşkil edir. Səmərəli informa-siya siyasəti sistemliliyi ilə fərqlənir və vətəndaş-cəmiyyət-dövlət maraqla-rının uzlaşdırılmasını təmin edir.

Azərbaycan hazırda köklü islahat-lar mərhələsini yaşayır və formalaşan yeni idarəçilik mexanizmi müvafiq informasiya siyasətinin yürüdülməsini şərtləndirir. Bu, özündə:

• medianın fəaliyyətini tənzimləyən qanunvericilik bazasının müasir dövrün çağırışlarına uyğun olaraq yenilənməsini;

• media infrastrukturunun təkmilləşdirilməsini, mediaya birbaşa və dolayı dövlət yardımının formala-rına yenidən baxılmasını;

• medianın fəaliyyətinin iqtisadi özüllərinə yeni baxışı, optimallaşdır-manı;

• media və onunla sıx bağlı olan kreativ sənayenin formalaşmasını;

• rəqəmsallaşmaya keçidin yekun-laşmasını;

• jurnalistikanın peşəkarlığının artırılması və müasir media sənayesinin tələbatlarına uyğun olaraq, yeni ixtisaslar üzrə kadr hazırlığını və s. ehtiva edir.

İnformasiya təhlükəsizliyi

İnformasiya təhlükəsizliyi infor-masiya siyasəti və kommunikasiya ilə əlaqəli nəzərdən keçirilməlidir. Fiziki sərhədlərin silindiyi, qlobal təhdid və çağırışların geniş yayıldığı vahid in-formasiya məkanında hibrid informa-siya-psixoloji əməliyyatlar, informa-

siya manipulyasiyaları, saxta xəbərlər (“fake news”) vasitəsilə digər ölkələrin daxili işlərinə qarışmaq imkanları peşəkar media fəaliyyətinə ehtiyacı dəfələrlə artırır.

Son günlər Ermənistan dövlət sərhədimizin Tovuz istiqamətində atəşkəsi pozmaqla ölkəmizə qarşı hərbi əməliyyatlarla informasiya hü-cumlarının birgə tətbiqinə əsaslanan hibrid müharibə taktikasından istifadə etmişdir. Biz hərbi əməliyyatlarla yanaşı, informasiya resurslarına haker hücumlarının təşkil edildiyi-nin, düşmənin psixoloji-informasiya əməliyyatlarına cəhd göstərdiyinin, xeyli saxta məlumatları yaymaqla əhalidə çaşqınlıq, ruh düşkünlüyü və təşviş yaratmaq, xalqla dövlət ara-sında təbii təməl əlaqəni zədələmək və çox təəssüf ki, milli orientirlərini itirmiş bəzi marginal qüvvələrin milli maraqları gözardı edərək ölkəmizə qarşı yönəldilən təxribat fəaliyyətində yer aldığının növbəti dəfə şahidi olduq.

Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın xalqa son müraciətində münaqişə dövründə informasiya təhlükəsizliyi məsələlərini əhatə etməklə, son hadisələr zama-nı sosial mediada müşahidə olunan mənfi təmayüllər dolğun şəkildə təhlil edilmişdir: “Yaşadığımız qarşıdurma şəraiti bilavasitə hərbi əməliyyatlar bölgəsini deyil, həm də informasiya məkanını əhatə edir. Sosial şəbəkələr dövründə informasiya müharibələrinin miqyası, onların hadisələrin gedişatına təsiri qarşıdurmanın nəticəsinə təsir edən olduqca mühüm amilə çevrilir. Müasir informasiya platformaları düşmən qüvvələr, bədxah insanlar, bəzən, sadəcə, paxıl və qərəzli dairələr tərəfindən “feyk”lərin, saxta, təxribat xarakterli materialların yayılması üçün vicdansızcasına istifadə olunur. Məqsəd – çaxnaşma, nifaq salmaq və daxili “cəbhə” yaratmaq, düşkünlük və məğlubiyyət əhval-ruhiyyəsini artırmaqdır”. Buna görə də xanım Mehriban Əliyeva bir vətəndaş olaraq hər birimizin üzərinə düşən və gündəlik həyatımızda riayət etməli olduğumuz prinsipial məsələləri dəqiqliklə ifadə edib: “Unutmayaq ki, hər birimizin borcu Azərbaycanın mövqeyini müdafiə etməkdir. Nəinki döyüş meydanında, həm də kompüter qarşısında. Unutmayaq ki, bu gün biz bir amalımız olan millət, xalqıq. Bizə zəfər lazımdır. Hamımız üçün bir qələbə”.

Göründüyü kimi, bütün bu təhdidlərə cavab olaraq, dövlətimiz, ordumuz və xalqımız bir yumruq kimi həm döyüş, həm də informasiya meydanında müharibə aparır. Məhz, bu vəhdət, dövlət fəaliyyətinin bütün istiqamətlərini əhatə edən düzgün qurulmuş, səmərəli hərbi-psixoloji-informasiya əməliyyatları gələcək qələbəmizi şərtləndirir. Təsadüfi deyil ki, Prezident İlham Əliyev son çıxı-şında bunu bir daha vurğulayaraq bil-dirib: “Biz bilirik nə etmək lazımdır, nə vaxt etmək lazımdır və necə etmək lazımdır. Bu günə qədər bizim bütün addımlarımız uğurlu olub–istər döyüş meydanında, istər siyasi müstəvidə, istər daxili vəziyyətlə bağlı, iqtisadi və digər sahələrdə”.

Təsadüfi deyil ki, bu gün dünyada baş verən istənilən münaqişə zamanı ilkin hədəf kimi hərbi obyektlərlə yanaşı, informasiya və kommunika-siya “obyektləri”, həm ön, həm arxa cəbhənin strateji resursu hesab edilən KİV, insanların psixoloji durumu hədəfə alınır. Reallıq belədir ki, informasiya bu gün bütün sferalar-da ən önəmli güc mənbəyi olmaqla yanaşı, həm də ən təsirli silahdır. Tarix müxtəlif vaxtlarda hətta cüzi informasiya üstünlüyünün belə böyük hərbi əməliyyatların dönüş nöqtəsinə çevrilə bildiyini dəfələrlə nümayiş etdirib. Bu baxımdan, ölkəmizin kütləvi informasiya vasitələrinin, sosial media resurslarının üzərinə olduqca böyük vəzifələr düşür. Həlledici məqamlarda saxta, əsassız məlumatların yayılmasının qarşısını vaxtında almaq, lakin bununla bərabər məlumat axınının operativliyini təmin etmək yüksək əzm və peşəkarlıq tələb edir.

İnformasiya təhlükəsizliyinin digər vacib istiqaməti 24/7 rejimdə infor-masiya axını içində saxta və doğru xəbərlərin, əsas və ikinci dərəcəli infor-masiyaların operativ filtrasiyasıdır. Bu mənada, etiraf etməliyik ki, ölkəmizdə informasiya resurslarının zənginliyi şəraitində medianın informasiya axınına peşəkar şəkildə filtrasiya tətbiq etmək imkanları məhduddur. Məhz buna görədir ki, informasiyanın təqdimatında qrammatik qaydaların pozulmasından tutmuş mahiyyət etibarilə qeyri-obyek-tiv və zərərli məlumatların informasiya məkanına çıxarılması və qısa zaman ərzində geniş yayılması halları tez-tez müşahidə olunur. Mütəxəssislərin fikrincə, çoxsaylı mənbələr içindən ən dəqiq və aktual məlumatın axtarılması və peşəkar səviyyədə təqdim edilməsi hər bir media üçün yaxın gələcəkdə uğurun əsas amillərindən birinə çevriləcək.

UNESCO-nun 2002-ci ildə apardığı tədqiqatlara görə, Avropa əhalisinin 74 faizi “infofobiya”dan – informasiyanın çoxluğu nəticəsində yaranan yorğunluq sindromundan əziyyət çəkir. Son 20 il ərzində sosial şəbəkələrin də yaranmasını və alternativ informasiya platformasına çevrilməsini nəzərə alsaq, infofobiya-nın yaratdığı fəsadları təsəvvür etmək çətin deyil. Hazırda bəzi texnologi-ya şirkətləri hətta sosial şəbəkə və mesencerlərdən çıxmaq üçün “app” xidmətlər də təklif edir. Göründü-yü kimi, fasiləsiz, sürətli və böyük həcmli informasiya axını həqiqi və saxta xəbərlər arasında seçim etmək imkanını dəfələrlə azaldır.

Hazırkı qlobal pandemiya yeni bir tendensiyanı – “infodemiya”nı da meydana çıxarıb. “İnfodemiya”

informasiyanın həddindən artıq böyük həcmlərdə dövriyyəsi, onun çirkliliyi və nəticədə insanların doğru və saxta xəbərlər arasında qalaraq seçim im-kanlarının zəifləməsi deməkdir.

Beləliklə, infodemiya şəraitində xəbər çirkliliyinə və məlumat sıxlı-ğına qarşı ən səmərəli vasitə peşəkar medianın yerinə yetirdiyi filtrasiya roludur.

Bu sahədə, xüsusilə, sosial media sahəsində hüquqi tənzimləmənin zəif olduğunu nəzərə alaraq, mübarizə üçün milli, regional və beynəlxalq səviyyələrdə tərəflərin davranış qaydalarını, məsuliyyətini, hüquq və vəzifələrini müəyyənləşdirəcək normaların formalaşdırılması, birgə əməkdaşlıq platformalarının yaradıl-ması zəruridir.

Kommunikasiya işi

Hazırda dövlətin kommunikasiya fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsinə də böyük ehtiyac var. İndi bütün dövlətlər informasiya texnologi-yalarının sürətlə inkişaf etdiyi, 24/7 rejimdə “şaquli” və “üfü-qi” səviyyələrdə informasiyanın maneəsiz yayıldığı məkanda yaşayır. Əvvəllər lokal xarakter daşıyan məlumatlar və hadisələr indi ölkələr səviyyəsində, bəzən regional və qlobal səviyyədə əks-səda doğurur. Bu baxımdan, informasiya-kommu-nikasiya işini uğurla qurmağa çalışan istənilən dövlət həmin şərtləri nəzərə almalıdır. Kommunikasiya strategi-yası xarakterinə görə sistemli, ope-rativ olmalı, ikitərəfli məlumat axını şəraitində ictimai rəyi həmişə nəzərə almalı, daxili və xarici istiqamətlərdə differensasiya olunmalıdır. Buraya kommunikasiya və ictimaiyyətlə əlaqələr işinin təşkili, klassik, onlayn və sosial mediada səmərəli fəaliyyətin, böhran şəraitində kom-munikasiyanın düzgün qurulması və s. məsələlər daxildir.

Ölkəmizdə də son zamanlar bu istiqamətdə xeyli iş görülmüşdür. COVID-19 pandemiyasına qar-şı mübarizə çərçivəsində dövlət orqanlarının fəaliyyətinin müntəzəm işıqlandırılması, əhalinin opera-tiv məlumatlandırılması, Tovuz istiqamətində Ermənistanın təxribatı ilə bağlı daxildə və xaricdə informa-siya-kommunikasiya işinin operativ-liyi-çevikliyi, məhz, bu kontekstdə baş verən müsbət dəyişikliklərdir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti son çıxışında “bu günlərdə heç vaxt olmadığı qədər çox güclü beynəlxalq dəstək gördüyümüzü qeyd etdi. Bu, Prezidentin yürütdüyü uğur-lu xarici və çevik informasiya-kom-munikasiya siyasətinin nəticəsi idi.

* * *

Beləliklə, müasir dövrdə dövlətin informasiya və kommunikasiya fəaliyyəti daxili və xarici istiqamətləri əhatə etməklə 3 komponentin birgə vəhdəti üzərində qurulmalıdır:

– informasiya siyasəti,– informasiya təhlükəsizliyi və– kommunikasiya.Bu baxımdan, yalnız kompleks

yanaşma tətbiq etməklə uğurlu informasiya-kommunikasiya işini qurmaq olar. İnformasiya-kommu-nikasiya strategiyası xarici və daxili siyasi trendləri, informasiyanın şaquli və üfüqi yayılma xüsusiyyətlərini nəzərə almaqla, vətəndaş-cəmiyyət-dövlət üçbucağının qarşılıqlı münasibətlərinin tənzimlənməsini əhatə etməlidir.

Səadət YUSIFOVA, Prezident Administrasiyasının Qeyri-hökumət təşkilatları ilə

iş və kommunikasiya şöbəsinin müdir müavini

Müasir mediamız dövlətin və vətəndaşların ən etibarlı köməkçisidir

Bu fikirləri Milli Məclisin de-putatı Məzahir Əfəndiyev bildirib. Deputat deyib ki, sərəncamda dövlət müstəqilliyimizin bərpa edilməsinin ilkin mərhələsində – 1918–1920-ci illərdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yarandıqdan sonra mətbuatımızın yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoyma-sı, öz fəaliyyəti ilə müstəqil dövlət quruculuğu prosesinin fəal iştirakçı-sına çevrilməsi, istiqlal ideyalarının yayılmasında, habelə milli-mənəvi dəyərlərin qorunub saxlanmasında və təbliğində mühüm rol oynaması da çağdaş nəsillərin diqqətinə çatdırılır. Sovet hakimiyyəti illərində Azərbaycan mətbuatı müəyyən ideoloji çərçivələrə, standartlara salınmasına baxmayaraq,

öz milli varlığını qoruyub saxlaya bilib, respublikanın ictimai-siyasi həyatında fəal rol oynayıb. Məhz, bu dövrdə jur-nalistikada yeni janrlar, yeni inkişaf təmayülləri formalaşıb, publisistikanın yeni bir növü–teleradio jurnalistikası təşəkkül tapıb. Etiraf etməliyik ki, milli mətbuatımızın inkişafında böyük xidmətlərini və təcrübələrini bu gün də gənc nəsillə bölüşən orta və yaşlı nəsil jurnalistlər, məhz, sovet illərində yetişiblər.

M.Əfəndiyev deyib: “Azərbaycan öz müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra bir çox milli-mənəvi dəyərlərə qayıdış mətbuat sahəsində də özünü göstərdi. 1993-cü ildən başlayaraq Prezident

Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən media islahatları nəticəsində ölkədə senzura, söz və məlumat azadlığını məhdudlaşdıran digər süni maneələr aradan qaldırıldı. Bununla da, medianın fəaliyyətini tənzimləyən mütərəqqi qanunvericilik bazası yaradıldı, onun problemlərinin həlli, iqtisadi müstəqilliyinin gücləndirilməsi, vətəndaş cəmiyyəti quruculuğunda rolunun yüksəldilməsi məqsədilə ardıcıl tədbirlər görüldü. Dövlətin medianın fəaliyyətini tənzimləməkdən imtina edərək demokratik mexanizmlərə meydan açması ilə MDB məkanında

ilk dəfə olaraq Azərbaycanda Mətbuat Şurasının yaranması ölkəmizdə qəzet-jurnal redaksiyalarının həyatında sivil prinsiplərin bərqərar olmasını təmin etdi.”

Sərəncamda azad, demokratik KİV-in çağdaş cəmiyyətdə oynadığı məxsusi rola da ciddi önəm verilir: “Hazırda həyata keçirilən sistem-li islahatlar, şəffaflıq və vətəndaş məmnunluğu prinsiplərinə əsaslanan sosial innovasiyaların tətbiqi, idarəetmə sahəsində baş verən keyfiyyət dəyişiklikləri, ictimai nəzarət və siyasi dialoq mühitinin genişləndirilməsi dinamik inkişaf edən Azərbaycanda müasir dövlət quruculuğunun başlı-ca istiqamətlərini təşkil edir”, –deyə Məzahir Əfəndiyev vurğulayıb.

Onun sözlərinə görə, yubiley sərəncamında müasir medianın qar-şısında duran taleyüklü vəzifələrə də toxunulur. Bildirilir ki, bu gün kütləvi informasiya vasitələri ölkəmizdə həyata keçirilən köklü islahatlardan kənarda qalmamalı, kommunikasiya texnologiyalarının sürətlə inkişaf etdiyi hazırkı dövrdə qlobal infor-masiya mühitinin müəyyənləşdirdiyi fəaliyyət prinsiplərinə uyğunlaşmalı,

cəmiyyətimizin obyektiv və peşəkar şəkildə məlumatlandırılması sahəsində öz səylərini daha da gücləndirməlidir. Ölkə mediasının inkişafını şərtləndirən başlıca amillər isə sənəddə konk-ret olaraq belə ifadə olunur: “Modernləşmə, rasionallıq, obyektiv-lik, kreativlik, qabaqcıl texnologiya-ların geniş tətbiqi, aparıcı trendlərin izlənilməsi”.

Bildirilir ki, müstəqil Azərbaycan dövləti KİV-in inkişafına hər cür qayğı göstərir və onun sərbəst, hərtərəfli fəaliyyətini təmin edir. Qeyd edək ki, COVID-19 pandemiyası ilə mübarizədə fədakar həkimlərimiz, mübariz polislərimizlə yanaşı, mətbuat nümayəndələrinin də fəaliyyəti danılmazdır. Jurnalistlərin ağır dönəmdə öz peşə vəzifələrini layiqincə yerinə yetirməsi, dəqiq və vaxtında məlumat verməsi onların bir daha 4-cü hakimiyyət nümayəndələri adını daşı-masına layiq olduqlarını sübut etdi. Bu gün Azərbaycan mətbu nəşrlərin dövlət icazəsi olmadan fəaliyyət göstərdiyi az sayda ölkələr sırasındadır. Hər bir vətəndaş öz sözünü cəmiyyətə maneəsiz çatdırmaq və ətraf aləm barədə operativ, obyektiv məlumat almaq hüququndan tam istifadə edir. Ölkədə mövcud söz azadlığı, demokratik cəmiyyət davamlı inkişafa doğru addımlamağın bariz nümunəsidir.

Anar TURAN, “Xalq qəzeti”

Cəbhədəki vəziyyətlə bağlı açıqlama

Müdafiə Nazirliyindən verilən məlumata görə, Ermənistan Respublikasının Berd rayonunun Mosesqex kəndində və adsız yüksəkliklərdə yerləşən mövqelərdən Tovuz rayonunun Ağdam kəndində və adsız yüksəkliklərdə, Çəmbərək rayonu ərazisindəki adsız yüksəkliklərdə yerləşən mövqelərdən Gədəbəy rayonu ərazisindəki adsız yüksəkliklərdə yerləşən mövqelərimiz atəşə tutulub.

Ağdam rayonunun işğal altında olan Şıxlar, Novruzlu, Yusifcanlı, Mərzili, Xocavənd rayonunun Kuropatkino, Füzuli rayonunun Aşağı Veysəlli, Qaraxanbəyli, Aşa-ğı Seyidəhmədli, Kürdlər, Horadiz, Cəbrayıl rayonunun Mehdili kəndləri yaxınlığında, həmçinin Goranboy, Tərtər, Ağdam, Xocavənd və Füzuli rayonları ərazisindəki adsız yüksəkliklərdə yerləşən mövqelərdən də ordumuzun mövqeləri atəşə tutulub.

“Xalq qəzeti”

Azərbaycan mətbuatının 145 illiyi və informasiya-kommunikasiya sahəsində yeni çağırışlar

Milli mətbuatımızın təməl prinsipləri, ənənələrə sadiqlik və müasir çağırışlara hazırlıq

Bu gün biz Azərbaycan milli mətbuatının 145 illiyini qeyd edirik. Görkəmli maarifçi-publisist Həsən bəy Zərdabi banisi olduğu “Əkinçi” qəzeti ilə gələcək nəsillərin rəhbər tuta biləcəyi 3 təməl prinsipi – maarifçilik, müasirlik və istiqlal məfkurəsini müəyyən etmişdir. Tarixin mürəkkəb mərhələlərindən keçməsinə baxmayaraq, həmin prinsiplər bu gün də aktualdır. Ümummilli lider Heydər Əliyev deyirdi ki, xalqımızın görkəmli mütəfəkkirləri mətbuat vasitəsilə milli şüurun, mənəvi dəyərlərin və mədəniyyətin formalaş-masına və inkişafına güclü təkan vermişlər.

Azərbaycan Milli Mətbuatı özünün 145 illiyini qeyd edir. Bu tarix 1875-ci il iyulun 22-də böyük mütəfəkkirimiz Həsən bəy Zərdabi tərəfindən əsası qoyulan ilk anadilli qəzetimiz olan “Əkinçi”nin

nəşrə başlamasından hesablanır. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin iyunun 30-da imzaladığı “Azərbaycan milli mətbuatının 145 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında” Sərəncamı xalqımızın milli oyanış və mədəni tərəqqi tarixinin ən önəmli hadisələrindən birinin ümumölkə miqyasında təntənə ilə keçirilməsini nəzərdə tutur.

Ermənistan silahlı qüvvələrinin bölmələri cəbhənin müxtəlif istiqamətlərində sutka ərzində atəşkəs rejimini 47 dəfə pozub.

Azərbaycan sülhməramlıları Əfqanıstana yola salınıb

NATO-nun “Qətiyyətli Dəstək” missiyası-

nın tərkibində fəaliyyət göstərmək məqsədilə Azərbaycan Ordusunun bir qrup sülhməramlısı plana uy-ğun olaraq rotasiya qaydasında Əfqanıstana yola salınıb.

Müdafiə Nazirliyindən verilən məlumatda bildirilir ki, Azərbaycan Ordusunun Əfqanıstandakı sülhməramlı missiyası 2002-ci il noyabrın 20-dən başlayıb.

“Xalq qəzeti”

Ermənistana məxsus növbəti taktiki PUA məhv edilib

İyulun 22-də axşam saatlarında Ermənistan silahlı qüvvələrinin bölmələri “X-55” taktiki pilotsuz uçuş aparatı (PUA) vasitəsilə Ermənistan–Azərbaycan dövlət sərhədinin Tovuz rayonunun Ağdam kəndi istiqamətindəki mövqelərimiz üzərində kəşfiyyat uçuşları keçirməyə cəhd göstərib.

Müdafiə Nazirliyinin mətbuat xidmətindən verilən məlumatda bildirilir ki, Hava Hücumun-dan Müdafiə bölmələri tərəfindən düşmənin növbəti PUA-sı dərhal aşkar olunaraq məhv edilib.

Qeyd edək ki, bu son iki gündə məhv edilən 3-cü düşmən PUA-sıdır.

“Xalq qəzeti”

24 iyul 2020-ci il, cümə8Milli mətbuatımız ötən 145 ildə zəngin və şərəfli yol keçib

– Əhməd müəllim, Azərbaycan milli mətbuatının 145 yaşı tamam olur. Yubileylə bağlı KİVDF hansı işlərin görülməsini planlaşdırır və görür?

– Suala görə təşəkkür edir və müsahibənin əvvəlində Azərbaycan–Ermənistan dövlət sərhədinin Tovuz rayonu istiqamətində torpaqlarımızın müdafiəsi uğrunda döyüşlərdə qəhrəmancasına şəhid olan zabit və əsgərlərimizə Allahdan rəhmət diləyirəm. Bildiyiniz kimi, müharibə təkcə cəbhədə, qo-şunların təmas xəttində deyil, həmçinin informasiya məkanında da davam etməkdədir. Bu gün cəbhədə böyük şücaət göstərən hərbçilərimizlə yanaşı, informasiya müharibəsində qələmlərinin nə qədər güclü olduğunu bir daha nümayiş etdirən kütləvi informasi-ya vasitələrinin nümayəndələrinə dərin təşəkkürümü bildirir və hər birini milli mətbuatımızın 145 illik yubileyi münasibətilə təbrik edirəm.

Dövlətimizin başçısı İlham Əliyevin “Azərbaycan milli mətbuatının 145 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında” 2020-ci il 30 iyun tarixli Sərəncamına uyğun olaraq tədbirlər korona-virus ( COVID-19) pandemiyası ilə əlaqədar Nazirlər Kabineti yanında operativ qərargahın müəyyənləşdirdiyi xüsusi qaydalar nəzərə alınmaqla reallaşdırılır.Azərbaycan Respublikasının

Prezidenti yanında Kütləvi İnfor-masiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondu tərəfindən iyul ayı ərzində milli mətbuatın 145 illik yubileyi ilə bağlı “Əkinçi”dən başlayaraq bu günümüzədək çap olunan qəzetlərin onlayn sərgisi və Həsən bəy Zərdabinin Zərdab rayonundakı xatirə muzeyinə virtual səyahət təşkil olunur. Sərgi və virtual səyahət KİVDF-nin rəsmi saytı vasitəsilə reallaşır. Bundan əlavə, ötən ayın 23-də fond tərəfindən milli mətbuatın 145 illiyi münasibətilə fərdi jurnalist yazıları müsabiqəsi elan edilmişdi. Müsabiqə qaliblərinin adları elə bu əlamətdar gündə məlum oldu. İlk dəfə idi ki, televiziya və radio əməkdaşlarına da müsabiqədə iştirak etmək imkanı yaradılmışdır və onlar da fəal iştirakçı oldular, qaliblər sırasına yüksələ bildilər. Fürsətdən istifadə edərək, qalib jurnalistləri təbrik edir, müsabiqəyə göstərdikləri böyük maraq üçün təşəkkürümü bildirirəm.

Qeyd etmək istəyirəm ki, qarşıdakı günlərdə jurnalistlər üçün əcnəbi ekspertlərin iştirakı ilə təlimlər keçiriləcək, bununla da qələm sahiblərinin müxtəlif sahələrdə bilik və bacarıqlarının artırılması istiqamətində daha bir addım atılmış olacaq. Eyni zamanda, vurğulayım ki, sahəvi jurnalistikanın inkişafına nail olun-ması istiqamətində işlər həyata keçiriləcək. Hazırda bununla bağlı təhlillər aparılır və ümid edirəm ki, yaxın gələcəkdə bu istiqamətdə müsbət nəticəyə nail olacağıq.

Sualınızla bağlı daha bir məqamı qeyd edə bilərəm. 145 illik yubileyə həsr olunmuş, milli mətbuatın inkişaf yolundan bəhs edən sənədli film və videoçarx hazırlanıb. Rəsmi sosial şəbəkə hesablarımız və eyni zaman-da, televiziya kanallarında bu gündən etibarən videoçarxımız yayımlanmaqdadır, filmimiz də bu günə töhfə olaraq nümayiş etdiriləcəkdir.

“Azərbaycan çap mətbuatı tarixinin inciləri” adlı xüsusi yubiley jurnalının nəşr edilməsi də nəzərdə tutulan işlər sıra-sındadır. Bundan əlavə, qəzet redaktorları üçün dünyada çap mediası sahəsində tendensiya-lar və idarəetmə mövzularında xarici mütəxəssislərin iştirakı ilə müzakirələrin aparılması da fondun gündəliyində duran məsələlərdəndir. Qəzetlərin oxu-naqlığının artırılmasında dizayn və rəng məsələləri də böyük önəm kəsb edir. Çap mediası-nın təkliflərinin müzakirəsi üçün redaktorlarla görüşlər keçirilir və bu, davam etdiriləcək. Sevindirici haldır ki, artıq bir sıra redaksiyalar fondun təklif etdiyi yeniliklərə qo-şularaq qəzetlərini rəngli formatda çap etdirirlər. Bundan əlavə qeyd

edim ki, dünya təcrübəsi nəzərə alınmaqla, “E-qəzet” formatının tətbiqi barədə də təhlillər aparı-lır və nəticələrə uyğun surətdə təkliflərimiz olacaqdır.

Vurğulamaq istədiyim daha bir məqam da ondan ibarətdir ki, hazırda onlayn media ilə fon-dun əməkdaşlıq imkanları təhlil edilməkdədir. Təhlilin nəticəsinə uyğun olaraq yaxın gələcəkdə ma-raqlı və səmərəli layihələrlə çıxış etməyi düşünürük.

– Tarix baxımından 145 il az müddət deyil. Milli mətbuatın keçdiyi inkişaf yoluna nəzər salsaq hansı məqamları qeyd etmək olar?

– Əminliklə söyləyə bilərik ki, Azərbaycan mətbuatı ötən dövr ərzində zəngin və şərəfli yol keçib. XIX əsrin sonlarında Həsən bəy Zərdabinin yaratdığı “Əkinçi” qəzeti ilə əsası qoyu-lan milli mətbuatımız həmin dövrdə ağır sınaqlara məruz qalsa da, tutduğu şərəfli yoldan dönmədi. Belə bir şərəfli mis-siyanın həyata keçirilməsində “Ziya”, “Kəşkül”, “Şərqi-rus”, “İrşad”, “Molla Nəsrəddin” kimi qəzet və jurnallar “Əkinçi”dən başlayan ənənələrə sadiq qa-laraq öz mənəvi vəzifələrinin öhdəsindən layiqincə gəldilər. Milli mətbuatımız yarandığı gündən Azərbaycan xalqının ictimai-siyasi həyatında böyük rol oynamağa başladı. Bu, özünü ən çox xal-qımızın maarifləndirilməsində, milli şüurun formalaşması və inkişafında, azadlıq arzularının gerçəkləşməsində göstərdi.

XX əsrin sonlarında Azərbaycan müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra ümummilli liderimiz Heydər Əliyev tərəfindən məlumat və söz azadlığı-nın təmin edilməsi, kütləvi informa-siya vasitələrinin hərtərəfli inkişafı istiqamətində ardıcıl tədbirlər

həyata keçirilmişdir. Ölkəmizdə senzuranın, mətbuatın üzərindən dövlət nəzarətinin aradan qaldı-rılması, mütərəqqi qanunvericilik bazasının formalaşdırılması, medianın maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi məhz bu dahi şəxsiyyətin adı ilə bağlıdır.

Ümummilli liderin 2000-ci il 27 mart tarixli fərmanı ilə ölkəmizdə milli mətbuatın yubileyinin dövlət səviyyəsində qeyd olunması ənənəsinin əsası qoyuldu.

Bu gün müstəqil, güclü, mü-asir dövrün çağırışlarına cavab verməyi bacaran KİV-lərin inkişafı Prezident İlham Əliyevin həyata keçirdiyi siyasətin prioritetləri sırasına daxildir. Dövlətimizin başçısının 2008-ci il 31 iyul tarixli sərəncamı ilə “Azərbaycan Respublikasında kütləvi infor-masiya vasitələrinin inkişafına dövlət dəstəyi Konsepsiyası”nın təsdiq edilməsi, 2009-cu il ap-relin 3-də Prezident yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fon-dunun yaradılması, qəzetlərə maliyyə yardımının ayrılması, milli mətbuatımızın yaranması günü-nün təntənəli şəkildə qeyd olun-ması, öz fəaliyyəti ilə fərqlənən jurnalistlərə fəxri ad və medalların verilməsi, KİV nümayəndələrinin sosial vəziyyətinin yaxşılaşdırıl-ması istiqamətində atılan ad-dımlar dövlətin medianın inkişafı məsələlərinə diqqət və qayğısının əyani təzahürüdür.

– Əhməd müəllim, qəzetlərə maliyyə yardımının ayrılma-sını qeyd etdiniz. 2020-ci ilin ikinci yarısı üçün qəzet redak-siyalarına maliyyə yardımının göstərilməsinə dair fondun elan etdiyi müsabiqədə bir sıra müsbət dəyişikliklər müşahidə etdik. İstərdik bu barədə məlumat verəsiniz.

Azərbaycan Respublikası-nın Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnki-şafına Dövlət Dəstəyi Fondu qəzet redaksiyalarına maliyyə yardımının göstərilməsi üçün iyun ayının 16-da müsabiqə elan etdi. Bundan əvvəlki qaydalara əsasən müsabiqə elan olun-duğu günədək son 3 il ərzində müntəzəm nəşr olunan, dövriliyi həftədə 1 dəfədən və birdəfəlik tirajı 2500-3000 nüsxədən az olmayan qəzetlər müsabiqəyə buraxılırdısa, cari qaydalarda bu rəqəmlərdə nəzərəçarpacaq dəyişikliklər yer aldı. Belə ki, yeni qaydalara əsasən müsabiqə elan olunan günədək son 1 il ərzində müntəzəm nəşr olunan və 2000 nüsxəlik birdəfəlik tirajı, 1500 nüsxəlik abunə və satışı olan qəzetlər də artıq müsabiqədə işti-rak hüququ qazandılar. Müntəzəm nəşrlə bağlı tələbin 3 ildən 1 ilə endirilməsi, birdəfəlik tiraj və yayı-mın azaldılması, üstəgəl qəzetlərin birdəfəlik tirajı və yayımına dair tələblərin avqust ayı ərzində 50 faizədək azaldıla bilməsi hüququ-nun tanınması redaksiyalar üçün yeni imkanlar deməkdir. Müsabiqə yazılarını peşəkar ekspertlər qrupu yoxlayıb və qiymətləndirib. Mövzu seçimində biz qəzetlərə Konsep-siyada əksini tapmış 19 sahə çərçivəsində sərbəstlik vermişdik ki, hansı mövzuya istəyirlərsə, müraciət edə bilsinlər.

Təklif edilən mövzulardan biri də “Ermənistan–Azərbaycan, Dağ-lıq Qarabağ münaqişəsi haqqında həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması, Azərbaycanın ədalətli mövqeyinin müdafiə edilməsi” idi. Sevindirici haldır ki, bu mövzuda azərbaycandilli qəzetlərlə yana-şı, rusdilli və ingilisdilli qəzetlər də adlarını qaliblər sırasına yazdıra bildilər. Onu da xüsu-si olaraq qeyd etmək istərdim ki, son maliyyələşmə dövrü ilə

müqayisədə 1 yox, 2 rusdilli qəzetə maliyyə vəsaiti ayrılıb.

Beləliklə, qaydalara uyğun ola-raq “Azərbaycan Respublikasında kütləvi informasiya vasitələrinin inkişafına dövlət dəstəyi Konsepsiyası”nda təsbit olunmuş sahələr üzrə layihə-təkliflər təqdim etmiş qəzet redaksiyalarının müraciətlərinə baxıldı və 18 qəzet qeyd olunan sahələr üzrə qalib elan olundu.

– Sizin fikrinizcə, bu gün mediamız qarşısında duran vəzifələri yerinə yetirə bilirmi?

– Qeyd edim ki, media hər zaman ictimai rəyin formalaşma-sında mühüm rol oynayıb və bu gün də bu, belədir. Düşünürəm ki, KİV nümayəndələri yeni, dəqiq informasiya axtarışında hər zaman həvəsli olmalı, müasir trendləri izləməli, onları tətbiq etməli, beynəlxalq informasi-ya məkanında öz mövqelərini gücləndirməli, lakin bununla yanaşı, dövlətimizin maraqlarını daim nəzərə almalı və müdafiə etməlidirlər.

Xalqımızın dəyərli ziyalıları, mütəfəkkirləri milli şüurun və mədəniyyətin formalaşması-na, inkişafına, məhz, mətbuat vasitəsilə güclü təkan veriblər. Bu gün ölkəmizdə televiziya, radio, informasiya agentliyi, xəbər portalı, qəzet və jurnallarda fəaliyyət göstərən minlərlə jurna-list hər gün ölkə ictimaiyyətinin maarifləndirilməsi istiqamətində yorulmadan, böyük həvəslə çalışır.

Azərbaycan Prezidentinin bugünkü sərəncamları ilə 138 KİV əməkdaşının mükafatlandırılması, mediaya dəstək məqsədilə əlavə vəsaitin ayrılması dövlətimizin başçısının və dövlətimizin jurnalist əməyinə, ümumilikdə, mediaya verdiyi yüksək qiymətin bariz nümunəsidir.

Ermənistanın təxribatı regionda sülhə, sabitliyə və inkişafa əsas təhdiddir

Ermənistanın Azərbaycana qarşı həyata keçirdiyi növbəti hərbi təcavüz zamanı Azərbaycanın mülki əhalisinin yaşadığı kəndlərin məqsədyönlü şəkildə hədəfə alındığı, nəticədə 76 yaşlı azərbaycanlı mülki sakinin Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən qətlə yetirildiyi bildirilib.

Məqalədə Ermənistanın beynəlxalq hüququn hamılıqla tanınmış prinsip və normalarını, BMT Nizamnaməsini kobud şəkildə pozaraq Azərbaycana qarşı işğalçı siyasət yürütdüyü, Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ regionu və ətraf yeddi rayonu işğal etdiyi xüsusi olaraq vurğulanıb. Müəllif dərin təəssüf hissi ilə qeyd edib ki, Ermənistan qoşunlarının Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərindən dərhal, tam və qeyd-şərtsiz çıxarılmasını tələb edən BMT Təhlükəsizlik Şurasının 822, 853, 874 və 884 saylı qətnamələri Ermənistan tərəfindən hələ də icra edilməmişdir.

Professor Karlos Uriatre Ermənistanın öz təcavüzkar siyasətindən əl çəkərək, Ermənistan–Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ

münaqişəsinin beynəlxalq hüququn ümum-tanınmış prinsip və normaları çərçivəsində həll edilməsi ilə razılaşmalı olduğunu diqqətə çatdırıb. Ermənistanın 2016-cı ildə də Azərbaycana qarşı hərbi təxribat törətdiyini qeyd edən K.Uriarte nəticədə Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərinin bir hissəsini erməni işğalından azad etdiyini bildirib.

Ermənistanın növbəti hərbi təxribatının Azərbaycanın işğal edilmiş Dağlıq Qarabağ və yeddi ətraf rayondan kənarda – Azərbaycanın şimal-qərbindən yerləşən Tovuz rayonu ərazisində baş verdiyini qeyd edən müəllif Azərbaycandan Avropaya uza-nan neft və qaz boru kəmərlərinin, habelə nəqliyyat dəhlizinin bu regiondan keçdiyini böyük narahatçılıq hissi ilə qeyd edib.

Məqalədə bütün dünyanın COVID-19 pandemiyası ilə mübarizə apardığı dövrdə Ermənistan tərəfinin təxribata cəhd etməsinin regionda sülhə, sabitliyə və inkişa-fa əsas təhdid olması vurğulanıb.

AZƏRTAC

Dövlət büdcəsinin mədaxili 12,2 milyard manat, xərcləri 11,7 milyard manat olub

Maliyyə Nazirliyinin mətbuat xidmətindən verilən məlumatda bildi-rilir ki, yarım ildə dövlət büdcəsinin mədaxili 12 milyard 22,7 milyon manat və ya proqnoza qarşı 338,2 milyon manat, 2,9 faiz çox icra olub. İqtisa-diyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin xətti ilə dövlət büdcəsinə 4 milyard 5,4 milyon manat vəsait daxil olub ki, bu da proqnoza nisbətən 326,6 milyon manat və ya 8,9 faiz çoxdur. Həmin vəsaitin 72,4 faizi və yaxud 2 milyard 899,5 milyon manatı qeyri-neft sektorundan daxilolmaların payına düşür ki, bu da 2019-cu ilin eyni dövrü ilə

müqayisədə 367,7 milyon manat və ya 14,5 faiz çoxdur.

İlin birinci yarısında Dövlət Gömrük Komitəsi tərəfindən dövlət büdcəsinə 2 milyard 19,3 milyon manat vəsait təmin

edilib ki, bu da proqnoza nisbətən 98,1 milyon manat və ya 5,1 faiz çoxdur. Dövlət büdcəsindən maliyyələşdirilən təşkilatlar üzrə ödənişli xidmətlər və sair daxilolmalardan müvafiq olaraq 266,4 və 56,6 milyon manat vəsait büdcəyə daxil olub.

Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Fondundan dövlət büdcəsinə proqnozla nəzərdə tutulmuş həcmdə, yəni 5 milyard 675 milyon manat vəsait transfert edilib.

Aprel-iyun ayları üzrə dövlət büdcəsinin mədaxil proqnozu 4 milyard 211,7 milyon manat icra olunub.

Altı ayda dövlət büdcəsinin xərcləri proqnoza nisbətən 100,9 faiz və yaxud 11 milyard 730,8 milyon manat icra edilib ki, bu da ötən ilin eyni dövrünə nisbətən 779,8 milyon manat və ya 7,1 faiz çoxdur. İqtisadi təsnifata uyğun olaraq cari ilin 6 ayında dövlət büdcəsi xərclərinin 42,5 faizi və ya 4 milyard

984,4 milyon manatı sosialyönüm-lü xərclərin (əməyin ödənişi fondu, təqaüd və sosial müavinətlər, dərman və ərzaq xərcləri) maliyyələşdirilməsinə yönəldilib ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 26,1 faiz və ya 1 milyard 30,7 milyon manat çoxdur. Yarım ildə dövlət büdcəsi xərclərinin 8 milyard 298,2 milyon manatı və ya 70,7 faizi cari xərclərə, 2 milyard 551,9 milyon manatı və ya 21,8 faizi əsaslı xərclərə, 880,7 milyon manatı və ya 7,5 faizi dövlət borcuna və öhdəliklərinə xidmətlə bağlı xərclərə yönəldilib. Hesabat dövründə büdcə təşkilatlarının təqdim etdikləri xərc sifarişləri üzrə xəzinədarlıq orqanları tərəfindən qəbul edilmiş öhdəliklər tam və vaxtında maliyyələşdirilib. Aprel-iyun ayları üzrə dövlət büdcəsinin xərcləri 6 milyard 476,2 milyon manat icra edilib.

Bu ilin 6 ayında dövlət büdcəsində 291,9 milyon manat profisit yaranıb. Dövlət büdcəsinin profisitinin proqnoza qarşı artması əsasən dövlət büdcəsinə fiskal orqanları (Dövlət Vergi Xidməti və Dövlət Gömrük Komitəsi) tərəfindən gəlir proqnozlarının artıqlaması (424,7 milyon manat) ilə təmin edilməsi hesabı-na olub.

Yarım ildə icmal büdcənin gəlirləri 12 milyard 370,5 milyon manat olub ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 5 milyard 222,9 milyon manat və ya 29,7 faiz azdır. İcmal büdcənin xərcləri isə 12 milyard 884,4 milyon manat icra olunub ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 1 milyard 203,7 milyon ma-nat və ya 10,3 faiz çoxdur. İcmal büdcədə 513,9 milyon manat kəsir ( defisit) yaranıb.

“Xalq qəzeti”

“Şimal-Cənub” Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin iştirakçı dövlətləri arasında görüş keçiriləcək � Azərbaycan, Rusiya, Ukrayna,

Hindistan və İranın dəmir yolu strukturlarının rəhbərlərinin iştirakı ilə iyulun 28-də beştərəfli zirvə görüşü keçiriləcək.

Bu barədə İranın Dövlət Dəmir Yolları İdarəsinin icraçı direktoru Səid Rəsuli deyib. O bildirib ki, görüşdə nəqliyyat sahəsində əməkdaşlıq əlaqələrinin inkişafı, beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinin forma-laşması istiqamətində aparı-lan işlər və tranzit yüklərin daşınması məsələləri müzakirə ediləcək.

S.Rəsuli bildirib ki, adıçəkilən dövlətlər “Şimal-Cənub” Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin formalaşmasında iştirak edir. Bu dəhliz Asiya ilə Avropanı birləşdirərək iqtisadi-ticarət əlaqələrinin inkişafına mühüm təkan verəcək.

Xatırladaq ki, Azərbaycan, Rusiya, Hindistan, İran və Ukrayna “Şimal-Cənub”

Beynəlxalq Nəqliyyat dəhlizi çərçivəsində əməkdaşlıq edir. Hindistan, Pakistan, İran,

Azərbaycan, Rusiya və Şimali Avropa ölkələrini birləşdirəcək “Şimal-Cənub” Beynəlxalq

Nəqliyyat Dəhlizi haqqında ra-zılaşma ilk dəfə 2000-ci il sent-yabrın 12-də Sankt-Peterburqda Rusiya, İran və Hindistan ara-sında imzalanıb. Sonrakı illərdə Azərbaycanla yanaşı, daha 12 dövlət razılaşmanı imzalayıb və müvafiq olaraq ratifikasiya edib.

Bu dəhliz Hindistanın Mumbayi limanından başlaya-raq İran, Azərbaycan və Rusi-yadan keçir və yükləri Avropa dövlətlərinə çatdırır.

AZƏRTAC

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun (KİVDF) İcraçı direkto-

ru Əhməd İsmayılovun milli mətbuatın 145 illik yubileyi münasibətilə AZƏRTAC-a müsahibəsi.

Cari ilin 6 ayında dövlət büdcəsinin mədaxili 12 milyard 22,7 milyon manat, xərcləri 11 milyard 730,8 milyon manat olub, 291,9 milyon manat məbləğində dövlət büdcəsinin artıqlığı (profisit) yaranıb.

İspaniyanın nüfuzlu “Galicia Digital” internet portalında Kral Xuan Karlos Universitetinin Hüquq və beynəlxalq münasibətlər üzrə professoru Karlos Uriartenin Ermənistanın ölkəmizə qarşı sonuncu hərbi təxribatının kəskin şəkildə qınayan məqaləsi dərc olunub. Məqalədə 2020-ci il iyulun 12-dən etibarən Ermənistan silahlı qüvvələrinin ağır artilleriyadan istifadə edərək, Azərbaycanın Tovuz rayonu istiqamətində Azərbaycan–Ermənistan dövlət sərhədini pozmağa cəhd edərək, Azərbaycana qarşı növbəti hərbi təcavüz aktı törətdiyi qeyd olunub.

İqlim dəyişmələri üzrə Dövlət Komissiyasının yeni tərkibdə ilk iclası keçirilib

� İyulun 23-də Azərbaycan Respublikası Baş Nazirinin müavini, İqlim dəyişmələri üzrə Dövlət Komissiyasının sədri Əli Əhmədovun sədrliyi ilə komissiyanın yeni tərkibdə videokonfrans formatında ilk iclası keçirilib.

Nazirlər Kabinetinin mətbuat xidmətindən bildiriblər ki, iclas-da Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Azərbaycan Respublikası tərəfindən təsdiq edilmiş iqlim dəyişmələri üzrə çərçivə Konvensiyasına uyğun olaraq Azərbaycan Respublikası-nın qəbul etdiyi öhdəliklərin yerinə yetirilməsi istiqamətində görülmüş işlər,

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2020-ci il 11 mart tarixli 1920 nömrəli sərəncamı ilə yeni tərkibdə təsdiq edilmiş iqlim dəyişmələri üzrə Dövlət Komissiyasının fəaliyyət istiqamətlərinin

müəyyənləşdirilməsi və Dövlət Komis-siyasının fəaliyyətinin təmin edilməsi məqsədilə yaradılmış İşçi Qrupun fəaliyyət planı müzakirə edilib.

Dövlət Komissiyasının sədri Əli Əhmədov zəruri fəaliyyətlərlə bağ-lı prioritet istiqamətlər üzrə müvafiq hesabatların, fəaliyyət planlarının hazırlanması, monitorinq, hesabat vermə və yoxlama sisteminin yaradıl-ması üzrə təkliflərin hazırlanması ilə əlaqədar tapşırıqlar verib, həmçinin iqlim maliyyələşdirilməsinə daxili və xarici vəsaitlərin cəlb edilməsinin və bu sahədə təbliğatın, məlumatlandırmanın artırılmasının zəruriliyini Komissiya üzvlərinin diqqətinə çatdırıb.

AZƏRTAC

Dünya Azərbaycanlıları Konqresi ermənilərin ABŞ-ın Los-Anceles şəhərində törətdiyi təxribatla bağlı bəyanat yayıb

� Dünya Azərbaycanlıları Konqresi (DAK) ermənilərin ABŞ-ın Los-Anceles şəhərində törətdiyi təxribatla bağlı bəyanat yayıb.

Bu barədə AZƏRTAC DAK-dan məlumat verilib.

Bəyanatda deyilir: “İyulun 21-də Los-Ancelesdə yaşayan ermənilər Azərbaycan Respublikasının Baş Konsulluğunun binası qarşısında təxribatçı şüarlarla etiraz aksiyası keçiriblər. Erməni radikal qüvvələrinin aksiyasına cavab olaraq Kaliforniya-da yaşayan Azərbaycan icmasının üzvləri sayca onlardan dəfələrlə çox olan erməni təxribatçılarının qarşısına çıxıb və Ermənistanın Azərbaycana

qarşı işğalçı siyasətini ifşa edən şüar-lar səsləndiriblər. Həqiqəti görmək və dinləmək gücündə olmayan erməni radi-kalları dinc azərbaycanlı nümayişçilərə qarşı zorakılıq və aqressiya nümayiş etdirib, hətta təhlükəsizliyi təmin etməyə cavabdeh olan Los-Anceles polisi belə onların bu vandalizminin qarşısını ala bilməyib. Azərbaycanlı nümayişçilərə hücum edən ermənilər biri qadın olmaqla, 7 nəfərə müxtəlif dərəcəli xəsarətlər yetiriblər. Bu kimi hadisələr dünyanın bir çox şəhərlərində baş verib

və baş verənlər onu göstərir ki, həm Ermənistan rəhbərliyi, həm də xaricdəki erməni diasporu təcavüzkar siyasətin birbaşa ideoloqu və icraçısıdır.

Dünya Azərbaycanlıları Konqresi harada yaşamasından asılı olmayaraq, hər bir azərbaycanlının Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyünün bərpası uğrunda mübarizədən geri çəkilməyəcəyini bəyan edərək, ABŞ-ın Los-Anceles şəhərində, eləcə də digər Avropa ölkələrində erməni diasporunun zorakılıq və vəhşiliyinə görə hüququn tələb etdiyi qəti tədbirlərin görülməsini tələb edir”.

Azərbaycanın Xarici İşlər naziri Türkiyənin ölkəmizdəki səfiri ilə görüşüb

� İyulun 23-də Azərbaycan Respublikasının Xarici İşlər naziri Ceyhun Bayramov ilə Türkiyə Respublikasının Azərbaycandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Erkan Özoral arasında görüş keçirilib.

Xarici İşlər Nazirliyinin Mətbuat xidməti idarəsindən AZƏRTAC-a bildiriblər ki, Türkiyə səfirini salamlayan Ceyhun Bay-ramov xarici ölkə səfirlərindən ilk olaraq məhz Türkiyə səfiri ilə görüşün təsadüfi xa-rakter daşımadığını, bunun iki ölkə arasında dostluq, qardaşlıq və strateji əməkdaşlıq münasibətlərinin təzahürü olduğunu diqqətə çatdırıb. Ölkələrimiz arasında dövlət baş-çıları səviyyəsindən başlayaraq müxtəlif formatlarda mövcud olan yüksək səviyyəli əməkdaşlıq münasibətlərinin olduğunu vur-ğulayan Ceyhun Bayramov bu əməkdaşlığın bundan sonra da inkişaf edəcəyinə əmin olduğunu bildirib.

Türkiyəli həmkarı Mövlud Çavuşoğlu ilə telefon söhbətinə istinad edən nazir gələcəkdə iki ölkə arasında birgə mühüm layihə və təşəbbüslərin davam etdiriləcəyinə inamını ifadə edib.

Səfir Erkan Özoral, öz növbəsində, işbirliyinin bundan sonra daha geniş şəkildə davam etdirilməsi üçün imkanların olduğu-nu, eyni zamanda, bu xüsusda hər iki tərəfin

iradəsinin olduğunu qeyd edib. Azərbaycanı öz Vətəni olaraq gördüyünü bildirən səfir E.Özoral Türkiyə Xarici İşlər naziri Mövlud Çavuşoğlunun azərbaycanlı həmkarını Türkiyəyə dəvət etdiyini nazir Ceyhun Bay-ramovun diqqətinə çatdırıb.

Nazir, öz növbəsində, bu dəvəti məmnunluqla qəbul etdiyini və mümkün olan yaxın zamanda bu səfəri reallaşdıraca-ğını vəd edib.

Səfir Erkan Özoral iyulun 12-də Azərbaycan-Ermənistan dövlət sərhədinin Tovuz rayonu istiqamətində Ermənistan si-lahlı qüvvələri tərəfindən törədilmiş təxribat və bunun nəticəsində Azərbaycan ordusunun həlak olan hərbi qulluqçuların ailələrinə baş-sağlığı bildirib və Azərbaycanın kədərinin Türkiyənin də kədəri olduğunu vurğulayıb. Azərbaycanın haqlı mövqeyini müdafiə etmək və bu mübarizədə Azərbaycanın yanında olmaq üçün Türkiyədən çoxsaylı müraciətlərin daxil olduğunu bildirən səfir bunun iki dövlət bir millət olduğumuzun növbəti göstəricisi olduğunu ifadə edib.

Nazir Ceyhun Bayramov iyulun 12-dən etibarən gərgin bir dövrün ya-şanıldığını qeyd edərək, növbəti dəfə erməni təxribatının şahidi olduğumuzu və hadisələri təhlil edərkən bu hücum cəhdinin əvvəlcədən düşünülmüş bir təxribat olduğu-nun aydın şəkildə göründüyünü qeyd edib. Çoxsaylı dövlətlər və beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən Azərbaycanın mövqeyinin dəstəkləndiyini qeyd edən Ceyhun Bayra-mov Türkiyənin dövlət başçısı, Xarici İşlər naziri və Müdafiə naziri tərəfindən verilən bəyanatların qardaş xalqın ağır məqamlarda göstərdiyi dəstəyin bariz nümunəsi olduğu-nu qeyd edib.

Azərbaycanın müxtəlif beynəlxalq plat-formalarda Ermənistanın son hərbi təxribatı ilə bağlı məlumatlandırma işlərinin davamlı şəkildə aparıldığı səfirin diqqətinə çatdırılıb.

Görüş zamanı nazir Ceyhun Bayra-mov, həmçinin son zamanlar diplomatik nümayəndəliklərimizə və Ermənistan tərəfindən törədilmiş təxribata etiraz edən dinc azərbaycanlı nümayişçilərə qarşı radikal erməni qüvvələri tərəfindən vanda-lizm və aqressiya hərəkətlərinə yol veril-diyini qeyd edib və bu xüsusda qəbul edən ölkələrin Vyana Konvensiyasına uyğun olaraq diplomatik nümayəndəliklərin bina-larının və diplomatların təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə görə məsuliyyət daşıdığını xatırladıb. Radikal erməni daşnaklarının son zamanlar fəallaşdığını bildirən nazir onlar tərəfindən diplomatik nümayəndəliklərimizə qarşı yeni təxribatların olacağını istisna etməyib.

Görüş zamanı səfir Erkan Özoral cari il iyulun 28-də videokonfrans formatında An-talya Diplomatiya Forumunun keçiriləcəyini qeyd edib və sözügedən tədbirə dəvət məktubunu nazir Ceyhun Bayramova təqdim edib. Nazir tədbirə məmnuniyyətlə qatılacağını bildirib.

Görüşdə, həmçinin qarşılıqlı maraq doğuran digər məsələlər ətrafında fikir mübadiləsi aparılıb.

Azərbaycanın Belçika və Lüksemburqdakı səfirliyi, Avropa İttifaqı yanında Nümayəndəliyi bəyanat yayıb

� Azərbaycan Respublikasının Belçika Krallığı və Lüksemburq Böyük Hersoqluğundakı səfirliyi, Avropa İttifaqı yanında Nümayəndəliyi bəyanat yayıb.

Bəyanatda deyilir:“Azərbaycan Respublikası Xarici

İşlər Nazirliyinin 2020-ci il 23 iyul ta-rixli Bəyanatını rəhbər tutaraq bildiririk: iyulun 12-dən etibarən işğalçı erməni qüvvələri tərəfindən Azərbaycan-Ermənistan sərhədinin Tovuz istiqamətində törədilmiş hərbi toqquşmalar fonunda məğlub və aciz vəziyyətdə olan erməni diasporu dünyanın bir sıra ölkələrində Azərbaycan Respub-likasının diplomatik nümayəndəliklərinə qarşı terror xarakterli hücumlara cəhd edir. Ermənistanın hərbi təxribatları ilə bağlı etiraz aksiyaları keçirən xaricdəki dinc azərbaycanlı icma üzvlərinə qarşı radikal erməni qüvvələri tərəfindən son dərəcə aqressiv təxribat əməlləri, təcavüz aktları və vandalizm törədilir.

Bu xüsusda, 2020-ci il iyulun 22-də Azərbaycan Respublikasının Belçika Krallığı və Lüksemburq Böyük Hersoqlu-ğundakı səfirliyi, Avropa İttifaqı yanında Nümayəndəliyinin inzibati binası önündə baş tutmuş nümayiş zamanı Belçikada-kı erməni diasporu - Belçika Erməniləri Təşkilatı (Comité des Arméniens de Belgi-que) tərəfindən kəskin vandalizm aktları ilə müşayiət olunan kütləvi nümayiş keçirilib.

Azərbaycanın Belçika və Lüksemburq-da yaşayan, tərkibində yaşlıların və mərd qadınlarımızın təmsil olunduğu yüzlərlə icma nümayəndələri, eləcə də həmsərhəd Niderland, Fransa və Almaniyada yaşayan soydaşlarımız dövlətimizin və xalqımızın mənafeyinin qorunması naminə yüksək həmrəylik göstərərək diplomatik missiya-nın ərazisinə toplaşıb, mənfur ermənilərin nümayiş cəhdini iflasa uğradıblar.

Şanlı Azərbaycan bayrağının himayəsi altında qürurla birləşmiş həmvətənlərimiz dövlətçiliyimizin müdafiəsinə sipər olublar.

Onlar iyulun 12-dən etibarən təcavüzkar erməni qüvvələri tərəfindən Azərbaycan-Ermənistan sərhədinin Tovuz istiqamətində törədilmiş hərbi təxribatları ifşa edən, eləcə də Azərbaycan Respublikasının işğal olunmuş torpaqlarının azad edilməsini tələb edən şüarlar səsləndirib və plakatlar nümayiş etdiriblər. Soydaşlarımız “Yaşa-sın Azərbaycan!”, “Yaşasın dövlətimiz!”, “Şəhidlər ölməz, Vətən bölünməz!”, “Qarabağ Azərbaycandır”, “Xocalıya ədalət!”, “Erməni işğalına son!” şüarları-nı səsləndirməklə dövlətimizə, xalqımıza və ordumuza dəstək olduqlarını bir daha bəyan edib və Ali Baş Komandanın əmrini

səbirsizliklə gözlədiklərini bildiriblər. Aksiyaya toplaşanlar Azərbaycanın dövlət himnini, hərbi marş və digər vətənpərvər mahnıları böyük sevgi ilə ifa edərək, təxribatçıların səslərini boğmağa nail olub, erməni təxribatçılarına lazımi cavabı veriblər.

Nümayiş zamanı Ermənistanın onilliklərdir Azərbaycana qarşı yürüt-düyü işğalçı siyasətini ifşa edən mü-vafiq beynəlxalq təşkilatların sənədləri səsləndirilib. Belçikada yaşayan bəzi türk və gürcü dostlar da azərbaycanlı aksiyaçıları-mıza dəstək göstəriblər.

Məğlub və aqressiv erməni radikalları diplomatik missiyanın inzibati həyətində toplanmış və vətəninin müdafiəsinə qalxmış dinc həmvətənlərimizə və diplo-matik missiyamıza qarşı kütləvi vəhşiliklər törədiblər. Erməni təcavüzkarlarının daş və iti kəsici alətlərlə, partlayıcı vasitələrlə hücumu nəticəsində Azərbaycan dias-por nümayəndələrindən 6 nəfər, eləcə də “REAL TV”nın Avropa bürosunun müxbiri Xatirə Sərdarqızı yaralanıb və onlara tibbi yardım göstərilib; diplomatik missiyanın əməkdaşları xəsarətlər alıb, missiyanın inzibati binası dağıntılara məruz qalıb, şüşələri sındırılıb, azərbaycanlı icma nümayəndəsinin şəxsi avtomobili yarasız hala salınıb, diplomatların ailə üzvlərinin yaşadığı əraziyə hücum cəhdi olub.

Hadisələri çoxsaylı quru və hava

qüvvələri ilə tənzimləyən Belçika polisi xain düşmənin təxribatlarının qarşısını alıb, onları su şırnaqları vasitəsilə bölgədən uzaq-laşdırıb, müvafiq dağıntı və təcavüz faktları polis tərəfindən qeydə alınıb. Hazırda olan məlumata əsasən, hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən 17 erməni təxribatçısı saxlanılıb.

Ümumilikdə, baş vermiş hadisələrlə bağlı ətraflı hesabat və protokollar tərtib edilərək Belçika Krallığının Xarici İşlər Nazirliyinə nota və digər aidiyyəti qurum-larına rəsmi müraciət göndərilib, erməni cinayətkarlarının cəzalandırılması tələb edilib.

Bütün bunlara baxmayaraq, yüksək vətənpərvərlik ruhunda olan, sülhsevər və cəsur azərbaycanlılarımız öz şüarları və bəyanatları ilə yaramaz erməni aksiyaçıları-nı susdurmağa nail olublar.

Azərbaycan Respublikasının Belçika Krallığı və Lüksemburq Böyük Hersoqlu-ğundakı səfirliyi və Avropa İttifaqı yanında-kı Nümayəndəliyi bütün həmvətənlərimizə təşəkkür edir.

Azərbaycanımızın müdafiəsi naminə bir olan həmvətənlərimizlə qürur duyuruq!

Azərbaycan dövləti hər zaman həmvətənlərinin yanındadır!”.

Vüqar SEYİDOV, AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Brüssel

Azərbaycan XİN ermənilərin xarici ölkələrdəki diplomatik nümayəndəliklərimizə və soydaşlarımıza

qarşı törətdiyi təxribatlarla bağlı bəyanat yayıb � Azərbaycan XİN ermənilərin xarici ölkələrdəki diplomatik

nümayəndəliklərimizə və soydaşlarımıza qarşı törətdiyi təxribatlarla bağlı bəyanat yayıb.

Bəyanatda deyilir: “Son bir həftə ərzində Azərbaycan Respublikasının xarici ölkələrdəki diplomatik nümayəndəliklərinə qarşı, eləcə də Ermənistan silahlı qüvvələrinin bu ilin 12 iyul tarixindən etibarən Azərbaycan və Ermənistan sərhədinin Tovuz rayonu istiqamətində başlatdığı hərbi təxribatla bağlı xarici ölkələrdəki azərbaycanlı icmanın üzvləri tərəfindən keçirilən aksiyalar zamanı dinc nümayişçilərə qarşı radikal erməni qüvvələri tərəfindən son dərəcə aqressiv təxribatçı əməllərin həyata keçirildiyini müşahidə edirik.

Fransa, Böyük Britaniya, İsveç, Polşa, Avstraliya, ABŞ, Niderland, Belçikada Azərbaycanın diplomatik nümayəndəliklərinin binalarına, eləcə də bu ölkələrdə dinc yolla fikirlərini ifadə edən azərbaycanlı nümayişçilərə qarşı törədilən erməni təxribatları özündə vandalizm və terror elementlərini ehtiva etməklə və bilərəkdən azərbaycanlı icmaların üzvlərinə, diplomatlara və onların mülklərinə xəsarət yetirmək məqsədini güdməklə cinayət məsuliyyəti doğuran əməllər kimi səciyyələndirilir.

Radikal erməni qüvvələrinin bu

vandalizmi nə Azərbaycan, nə də erməni terrorçuluğu ilə üzləşən digər ölkələr üçün əslində yenilik deyil. Belə ki, 1970-1980-ci illərdə ASALA və digər erməni terror təşkilatları 70-dən çox insanı qətlə yetirmiş, ümumilikdə 22 ölkədə 235-dən çox terror aktı törətmiş və bunların arasında 24 türk diplomatı qətlə yetirilmişdir. 1991-ci ildə Ermənistan respublikası müstəqilliyini bəyan etdikdən sonra Azərbaycana qarşı ərazi iddialarını həyata keçirmək məqsədilə terroru dövlət siyasəti vasitəsinə çevirmiş və Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsi və yeddi ətraf rayonunun işğalı prosesində ölkəmizin müxtəlif yerlərində terror vasitələrindən geniş istifadə etmişdir.

Erməni radikal ünsürlərinin azərbaycanlı diplomatlara, eləcə də bu ölkələrdəki azərbaycanlı icmaların üzvlərinə qarşı yönələn nifrətə əsaslanan cinayət əməllərini qətiyyətlə pisləyir və müvafiq ölkələrdə bu kimi təxribatların qarşısının alınmasına məsul olan qurumla-rın vəzifələrinə tam məsuliyyətlə yanaşma-larını gözləyirik.

Xatırladırıq ki, 1961-ci il Diplomatik Əlaqələr haqqında Vyana Konvensiyasına əsasən diplomatik nümayəndəliklərin hər

hansı müdaxilə və zərərdən mühafizəsinin təmin edilməsi, eləcə də diplomata qarşı, onun şəxsiyyətinə, azadlığına və şərəfinə qarşı hər hansı hücumun qarşısının alınması qəbul edən ölkənin məsuliyyətindədir.

Azərbaycan tərəfi dost ölkələrə müraciət edərək, Azərbaycan Respubli-kasının diplomatik nümayəndəliklərinin mühafizəsinin, diplomatların toxunulmazlığı və təhlükəsizliyinin, həmçinin soydaşlarımı-zın təhlükəsizliyinin möhkəmləndirilməsinə diqqəti artırmağa çağırır. Azərbaycan tərəfi radikal erməni qüvvələrinin törətdiyi vandalizm aktlarının aidiyyəti dövlətlərin hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən araş-dırılmasını və bu cinayətləri törədənlərin hərəkətlərinə hüquqi qiymət verilməsini tələb edir.

Araşdırma prosesi və onun nəticələri barədə məlumatın əldə edilməsi aidiyyəti diplomatik nümayəndəliklərimiz vasitəsilə nəzarətdə saxlanılacaq. Araşdırmaların gedi-şatı və nəticəsi barədə ictimaiyyət mütəmadi şəkildə məlumatlandırılacaq.

Azərbaycan dövləti hər zaman həmvətənlərinin yanındadır. Soydaşlarımı-za bütün müvafiq yardımın göstərilməsi, o cümlədən ehtiyac duyulduğu təqdirdə hüqu-qi yardımla təmin edilməsinə dair diploma-tik nümayəndəliklərimizə təlimat verilib”.

AZƏRTAC

Xələf XƏLƏFOV: Hərb meydanında məğlub olduqdan sonra Ermənistan müxtəlif xarici ölkələrdə dinc aksiya keçirən

azərbaycanlılara qarşı vəhşiliklər törədib � Son günlər cəbhədə baş verən erməni

təxribatına qarşı xarici ölkələrdə keçirilən dinc yürüşlərə qarşı ermənilər tərəfindən vandalizm aktları həyata keçirilib. Ermənistan rejimi hərb meydanında məğlub olduqdan sonra müxtəlif xarici ölkələrdə dinc aksiya keçirən azərbaycanlılara qarşı vəhşiliklər törədiblər. Bir sıra ölkələrin paytaxt və böyük şəhərlərində belə hadisələr baş verib. Onların məqsədi diqqəti əsas məsələdən yayındırmaqdır. Xaricdəki azərbaycanlılar dinc yolla aksiya keçirərək erməni vəhşiliyinə son qoyulmasını tələb edirlər.

Bu sözləri iyulun 12-də Xarici İşlər Nazirliyində keçirilən brifinqdə Xarici İşlər nazirinin müavini Xələf Xələfov söyləyib.

“Hadisələr baş verən

ölkələrin Azərbaycandakı diplomatik nümayəndəlikləri ilə mütəmadi əlaqə saxla-yırıq. Onlar vəziyyətlə bağlı ətraflı məlumatlandırılırlar. ABŞ polisi bu ölkədə

azərbaycanlılara qarşı van-dalizm aktını ətraflı araşdıra-caq və lazımi tədbir görəcək. Bunu ABŞ-ın Azərbaycandakı

səfiri də deyib”, – deyə nazir müavini vurğulayıb.

AZƏRTAC

Bakıda ictimai qaydanın kobud şəkildə pozulması hallarına yol verən daha bir qrup şəxs barəsində həbs qətimkan tədbiri seçilib

� Azərbaycan Respublikasının Daxili İşlər Nazirliyi (DİN) iyulun 14-dən 15-nə keçən gecə Bakı şəhərində ictimai qaydanın kobud surətdə pozulması hallarına yol verən daha bir qrup şəxs barəsində görülən tədbirlərlə bağlı məlumat yayıb.

DİN-in mətbuat xidmətindən bildiriblər ki, iyulun 14-dən 15-nə keçən gecə Bakı şəhərində Azərbaycan Ordusuna dəstək məqsədilə dinc və vətənpərvər ruhda keçən yürüşün sonunda bir qrup şəxs tərəfindən ictimai qaydanın kobud surətdə pozul-

ması hallarına yol verilib. Həmin şəxslər Milli Məclisin inzibati binasının qapı-pəncərələrini sındıraraq içəriyə daxil olub, aksi-yanın təhlükəsizliyini təmin edən polis əməkdaşlarına müqavimət göstərməklə zor tətbiq ediblər.

Nəticədə bir neçə polis

əməkdaşına müxtəlif dərəcəli bədən xəsarətləri yetirilib, xidməti avtomobillərlə yanaşı, mülki nəqliyyat vasitələrinə də ciddi ziyan vurulub. Polis əməkdaşları tərəfindən dəfələrlə edilən xəbərdarlıqlara məhəl qoyulmadı-ğından, eləcə də vəziyyətin daha da gərginləşməsinin qarşısının alınması üçün görülən operativ tədbirlərlə ictimai asayiş bərpa edilib.

Fakt üzrə başlayan əməliyyat-axtarış, əməliyyat-istintaq tədbirləri nəticəsində qanunsuz

hərəkətlər törətməkdə şübhəli bilinən şəxslərdən daha bir qrupu-nun şəxsiyyəti müəyyən edilərək saxlanılıblar. Onlar şübhəli şəxs qismində istintaqa cəlb edilib və barələrində Cinayət Məcəlləsinin müxtəlif maddələri ilə cinayət işi başlanılaraq məhkəmənin müvafiq qərarları ilə həbs olunublar.

Hazırda qanunsuz hərəkətlərə yol verən şəxslər ətrafında əməliyyat-axtarış, əməliyyat-istintaq tədbirləri davam etdirilir.

AZƏRTAC

24 iyul 2020-ci il, cümə 9

Prezident İlham Əliyevin xüsusi sessiya barədə təşəbbüsü bəşəri həmrəyliyin nümunəsinə çevriləcək

Artıq hamı bu qənaətdədir ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin BMT Baş Assambleyasının dünya-da COVID-19 pandemiyasına qarşı mübarizəyə həsr edilmiş xüsusi sessi-yasının çağırılması barədə təşəbbüsü tarixi əhəmiyyətə malikdir. Dövlətimizin başçısının irəli sürdüyü və Qoşulma-ma Hərəkatı ölkələrinin müdafiə etdiyi təşəbbüs dünya dövlətlərinin əksəriyyəti tərəfindən qəbul edildiyi üçün xüsu-si sessiyanın keçirilməsi artıq təkcə hərəkata üzv ölkələrin deyil, BMT üzvü olan bütün ölkələrin ümumi məsələsinə çevrilmişdir.

Bəli, dünyada həyəcan təbilini, məhz, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti çaldı, nüfuzlu beynəlxalq təşkilatların zirvə görüşlərinin və BMT Baş Assam bleyasının xüsusi sessiyası-nın keçirilməsi təşəbbüsünü irəli sürdü və buna nail oldu. Bu, dövlət başçımızın, eləcə də xalqımızın humanist dəyərlərə verdiyi yüksək qiymətin göstəricisidir.

Ümidvarıq ki, möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyevin təşəbbüsü sayəsində, nəhayət ki, BMT dövlət

başçıları səviyyəsində pandemiya ilə mübarizə kimi önəmli qlobal məsələnin müzakirəsi aparılacaq və bəşəriyyəti koronavirus pandemiyasından xilas edə biləcək önəmli qərarlar qəbul oluna-caq. Prezident İlham Əliyevin pande-miyaya qarşı mübarizə çərçivəsində tədbirlərin görülməsi məqsədilə hazırda rəhbərlik etdiyi Qoşulmama Hərəkatı ölkələri adından BMT Baş Assamble-yasının dövlət və hökumət başçıları səviyyəsində videokonfrans vasitəsilə xüsusi sessiyanın keçirilməsi təşəbbüsü 130-dan çox üzv dövlət tərəfindən dəstəklənmişdir.

BMT Baş Assambleyasının xüsusi sessiyasının keçirilməsi təşəbbüsünün əleyhinə səs verən yeganə ölkə Ermənistan oldu. Dünya ictimaiyyəti bir daha Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə öz diqqətini artıracaq, – deyə Ermənistan etiraz etdi və yenidən təcrid olunmuş vəziyyətdə qaldı. Koronavirus pandemiyasına qarşı mübarizədə çarəsiz qalmış, ölkədaxili iqtisadi, sosial problemlərin əsirinə çevrilmiş, ölkə vətəndaşlarının haqlı

etirazları və onların Ermənistanı kütləvi surətdə tərk etdiyi şəraitdə Nikol Paşin-yan yeganə çıxış yolunu Azərbaycan sərhədlərində gərginliyi artırmaqda, dinc Azərbaycan sakinlərini top atəşinə tutmaqda görür.

Heç şübhə yoxdur ki, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə düşmənə layiqli cavabı verməyə qadir olan Azərbaycan Ordusu düşmən həmləsini qətiyyətlə dəf edəcək. BMT Baş Assambleyasının COVID-19-a qarşı mübarizəyə həsr olunmuş xüsusi ses-siyası da uğurla reallaşacaq. Nəticədə uduzan tərəf dünyanın gözü qarşısın-da beynəlxalq hüquq normalarını, adi humanist qaydaları pozan, sivil aləmdən özünü təcrid edən, etnik hikkəyə söykənmiş siyasət yürüdən Ermənistan dövləti olacaq.

Akif ƏLİZADƏ, AMEA Geologiya və Geofizika

İnstitutunun direktoru, Yeni Azərbaycan Partiyası sədrinin

müavini, akademik

Səfirlikdən bildiriblər ki, məsələdən xəbər tutan İtaliya Erməni Birliyi baş verənlərlə bağlı həqiqətləri işıqlandıran İtaliya kütləvi informa-siya vasitələrinə məktublar göndərərək onları “məlumatları manipulyasiya və təhrif etməkdə” günahlandırıb, həmin mətbuat orqanlarından erməni tərəfinin mövqeyinin də işıqlandırılmasını tələb ediblər. Nəticədə, İtaliyanın Politicamente Corretto, L’Opinione, Agenzia Nova, La Nuova Padania, L’Antidiplomatico, Un Mondo d’Italiani kimi kütləvi informasiya vasitələrində İtaliya Erməni Birliyinin mətbuat açıqlaması dərc olunub. Buna cavab olaraq, Azərbaycanın İtaliyadakı səfiri Məmməd Əhmədzadənin həmin İtaliya mətbuat orqanlarının redaksiyalarına göndərdiyi və erməni tərəfinin yalanlarını ifşa edən geniş məktubları da dərc olunub.

Diplomat mətbuat orqanlarına hücumlar edən və onları “məlumatları manipulyasiya və təhrif etmək” iddiası ilə ittiham edən İtaliya Erməni Birliyinin mətbuat açıqlamasını erməni tərəfinin kütləvi informasiya vasitələrinə təzyiq etməsinin və İtaliya ictimaiyyətində yanlış rəy forma-laşdırmaq cəhdinin sübutu olduğunu bildirib: “Erməni tərəfi anlamır ki, ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində yaşamırıq. Həmin dövrdə yenicə dövlət müstəqilliyini bərpa etmiş Azərbaycan beynəlxalq əlaqələrinin qurulması üçün ilkin ad-dımlarını atır, erməni tərəfi isə uzun illərdən bəri dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan diasporu vasitəsilə Azərbaycanı informasiya blokadasında saxlayaraq dünya ictimaiyyətini öz yalanlarına inandırmaq üçün Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi iddialarını və təcavüzünü saxta və təhrif olunmuş formada təqdim edirdi. Bu gün Azərbaycan geniş beynəlxalq əlaqələrə malik güclü bir ölkədir və beynəlxalq aləmdə həlledici səsə malikdir. Dünya birliyi də həqiqətin nə oldu-ğunu çoxdan başa düşüb”.

Erməni tərəfinin “ermənilər Azərbaycan ərazilərində maraqlı deyillər və münaqişənin zorakılıq yolu ilə həllini inkar edən sülhsevər xalqdır” fikirlərinə münasibətdə isə Azərbaycan diplomatı bildirib: “Oxucuların diqqətinə çatdır-maq istərdim ki, Ermənistanın demək olar ki bütün qonşularına qarşı ərazi iddiaları var, hətta, bu iddiaları Ermənistan özünün ali qanununa, Konstitusiyasına belə daxil edib. Üstəlik, Dağlıq Qarabağ münaqişəsindən də aydın göründüyü kimi, Ermənistan bu məqsədinə çatmaq üçün Azərbaycana qarşı hərbi gücdən istifadə edib. Ermənistanın ərazi iddialarının kökündə öz qon-şularının əraziləri hesabına “Böyük Ermənistan” mifini həyata keçirmək məqsədi dayanır”.

Diplomat hazırkı Ermənistan dövlətinin Azərbaycanın tarixi ərazilərində yaradıldığını, 1828-ci ildə Ru-siya-İran müharibəsinin yekunu olaraq imza-lanmış Türkmənçay müqaviləsi ilə ermənilərin Cənubi Qafqaza, xüsusilə də Azərbaycanın İrəvan (Ermənistanın hazırkı paytaxtı Yerevan) və Qarabağ xanlıqlarının ərazilərinə kütləvi şəkildə köçürüldüyünü, Sovet İttifaqı dövründə Azərbaycan torpaqları hesabına Ermənistanın ərazilərinin genişləndirildiyini və Ermənistandakı azərbaycanlıların öz tarixi torpaqlarından sistematik olaraq deportasiyası prosesinin davam etdirildiyini, 1988-ci ildə Ermənistan tərəfindən Azərbaycanın

Dağlıq Qarabağ bölgəsinə qarşı yeni ərazi iddiaları-nın irəli sürüldüyünü və həmin vaxtda Ermənistanda yaşayan son azərbaycanlıların da (250 mindən çox) öz doğma torpaqlarından didərgin salındığını deyib.

Dağlıq Qarabağın Azərbaycanın tarixi ərazisi olan Qarabağın dağlıq hissəsi olduğunu bildirən səfir bu adın Azərbaycan dilində mənasını izah edib, qədim dövrlərdən 1800-cü ilin əvvəllərində Çar imperiyası tərəfindən işğala qədər sonuncu-su Qarabağ xanlığı olmaqla bu bölgənin müxtəlif Azərbaycan dövlətlərinin tərkibində olduğunu, münaqişənin köklərinin bir tərəfdən ermənilərin Azərbaycan ərazilərinə köçürülməsinə, digər tərəfdən isə sovetlər dönəmində Azərbaycanın Qa-rabağ bölgəsinın dağlıq hissəsində muxtar əyalətin yaradılmasına gedib çıxdığını deyib.

Diplomat Sovet İttifaqının süqutundan sonra Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təcavüz həyata keçirərək Dağlıq Qarabağ bölgəsi və ətraf yeddi rayon da daxil olmaqla ölkəmizin beynəlxalq səviyyədə tanınmış ərazilərinin 20 fazini işğal etdiyini, bu ərazilərdə yaşayan azərbaycanlılara (750 mindən çox) qarşı etnik təmizləmə həyata keçirdiyini, müharibə cinayətləri və Xocalıda mülki Azərbaycan əhalisinə qarşı soyqırımı törətdiyini, hazırda bir milyondan çox Azərbaycan vətəndaşının qaçqın və məcburi köçkün vəziyyətinə düşdüyünü və işğal olunmuş ərazilərdə bir nəfər də azərbaycanlının qalmadığını bildirib. Ermənistanın öz təcavüzünü ört-basdır etmək üçün Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində Ermənistan da daxil olmaqla heç bir dövlət tərəfindən tanınmayan “Dağlıq Qarabağ respubli-kası” adlı qanunsuz qondarma rejimi yaratdığını, BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasının dörd qətnaməsi də daxil olmaqla çoxsaylı beynəlxalq sənədlərin Dağlıq Qarabağı Azərbaycanın tərkib hissəsi kimi tanıdığını, həmin sənədlərin Azərbaycanın suverenliyi, ərazi bütövlüyü və beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədlərini təsdiq etdiyini və Ermənistandan öz qoşunlarını işğal olunmuş ərazilərdən çıxartmağı, eləcə də azərbaycanlı qaç-qın və məcburi köçkünlərin öz doğma torpaqlarına qayıtmasını tələb etdiyini, bütün bu sənədlərə isə Ermənistanın məhəl qoymadığını bildirib.

Azərbaycanın həmişə münaqişənin sülh yolu ilə həllinin tərəfdarı olduğunu deyən diplomat məhz buna görə öz ərazilərinin işğalına baxmayaraq neçə illərdir ki, sülh danışıqlarında iştirak etdiyini, Ermənistanın niyyətinin isə destruktiv mövqe tuta-raq danışıqları uzatmaq, işğal olunmuş ərazilərdə qeyri-qanuni fəaliyyəti təşviq etmək, status-kvonu saxlamaq, 2016-cı ilin aprel ayında olduğu kimi, bu dəfə isə 12 iyul tarixindən Azərbaycanın Tovuz rayonu istiqamətində Azərbaycan-Ermənistan

dövlət sərhədində baş verildiyi kimi davamlı olaraq atəşkəs rejimini pozmaq olduğunu qeyd edib.

Səfir məktubda Ermənis tanın həyata keçir-diyi son hərbi avantüra ilə bağlı həqiqətləri və bu təxribatların arxasında Ermənistanın məkrli niyyət və məqsədləri barədə ətraflı məlumat verib, o cümlədən bu dəfə Ermənistanın hədəf aldığı Tovuz rayonunun Azərbaycanın və Xəzər dənizinin enerji resurslarının Qərbə və dünya bazarlarına daşınmasını həyata keçirən bütöv infra struktur, eləcə də Şərq və Qərbi birləşdirən önəmli dəmir yolu və avtomobil bağlantılarının keçdiyi strateji bölgə olduğunu, Avropa, xüsusilə də İtaliya üçün əhəmiyyətə malik olduğunu deyib. Bu səbəblərdən də Ermənistanın məqsədinin həm də bu bölgədəki sabitliyi pozmaqla Avropa üçün yeni bazarlara və alternativ enerji mənbələrinə çıxış yaradan bu

fundamental layihələrin fəaliyyətinin qarşısını almaq olduğunu və Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi əməliyyatlarını Avropaya, o cümlədən İtaliyaya qaz tədarükünə başlamazdan üç ay əvvəl həyata keçirməsinin də təsadüf olmadığını deyib.

Diplomat qeyd edib ki, Ermənistan rəhbərliyinin bu hərbi avantürası beynəlxalq ictimaiyyətin Azərbaycanın ərazilərini işğal edən təcavüzkar Ermənistanla 30 ilə yaxın müddətdə Ermənistanın təcavüzünə məruz qalan Azərbaycan arasında fərqin qoyulmamasının nəticəsidir və beynəlxalq ictimaiyyət təcavüzkara təcavüz siyasətindən əl çəkməsi üçün güclü təzyiq göstərməyincə, Ermənistan cinayət əməllərini davam etdirəcəkdir, çünki cəzasız qalan cinayətlər yeni cinayətlərə yol açır.

Diplomat məktubunu bu fikirlərlə tamamlayıb: “Əgər həqiqətən də Ermənistanın gələcək rifa-hını istəyirsə erməni diasporuna Azərbaycanla və Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi ilə bağlı yalanları yaymağa vaxt itirməməyi, Ermənistanın rəhbərliyinə hazırkı siyasətin Ermənistanı və erməni xalqını fəlakətə apardığını izah etməyi və ondan siyasi iradə nümayiş etdirməklə münaqişənin həlli istiqamətində konkret addımlar atmağı tələb etməyi tövsiyə edirəm. Çünki heç nə yox, yalnız münaqişənin həlli Ermənistanın üzləşdiyi ağır iqtisadi-sosial problemlərin aradan qaldırılmasına və bu ölkənin təhlükəsizliyinin, sabitliyinin və inkişafının təmin olunmasına kömək edə bilər”.

Azərbaycan səfirinin dərc olunmuş məktubları ilə aşağıdakı keçidlərdən tanış olmaq mümkündür:

https://www.politicamentecorretto.com/2020/07/20/lettera-dellambasciatore-della-repubblica-dellazerbaigian-in-italia/

http://opinione.it/esteri/2020/07/20/redazi-one_lettera-ambasciata-azerbaigian-replica-comunicato-unione-armeni-italia/

https://www.lantidiplomatico.it/dettnews-Azer-baigian_Lettera_Dellambasciatore_Ahmazada_In_Risposta_Allunione_Armeni_Ditalia/82_36339/

https://www.agenzianova.com/a/5f15c35d898326.20066506/3031755/2020-07-20/azerbaigian-lettera-dell-ambasciatore-ahmazada-in-risposta-a-unione-armeni-d-italia

https://www.unmondoditaliani.com/attacco-armenia-azerbaigian-risponde-ambasciatore-azero-stampa-manipolata-notizie-false-e-distorte/

https://www.lanuovapadania.it/politica/amba-sciatore-repubblica-azerbaigian-in-italia-replica-su-lanuovapadania-a-unione-armeni-in-italia-non-perdere-tempo-a-diffondere-bugie/

“Xalq qəzeti”

XİN ermənilərin xaricdə törətdiyi təxribatlarla bağlı bəyanat yaydı

� Azərbaycan Respublikasının Xarici İşlər Nazirliyi ermənilərin xaricdə törətdiyi təxribatlarla bağlı bəyanat yayıb.

Bu barədə Xarici İşlər Nazirliyindən məlumat verilib.

Bəyanatda deyilir: “Son bir həftə ərzində Azərbaycan Respublikasının xarici ölkələrdəki diplomatik nümayəndəliklərinə qarşı, eləcə də Ermənistan silahlı qüvvələrinin bu ilin 12 iyul tarixindən etibarən Azərbaycan və Ermənistan sərhədinin Tovuz rayonu istiqamətində başlatdığı hərbi təxribatla bağlı xarici ölkələrdəki azərbaycanlı icmanın üzvləri tərəfindən keçirilən aksiya-lar zamanı dinc nümayişçilərə qarşı radikal erməni qüvvələri tərəfindən son dərəcə aq-ressiv təxribatçı əməllərin həyata keçirildiyini müşahidə edirik.

Fransa, Böyük Britaniya, İsveç, Pol-şa, Avstraliya, ABŞ, Niderland, Belçikada Azərbaycanın diplomatik nümayəndəliklərinin binalarına, eləcə də bu ölkələrdə dinc yolla fikirlərini ifadə edən azərbaycanlı nümayişçilərə qarşı törədilən erməni təxribatları özündə vandalizm və terror elementlərini ehtiva etməklə və bilərəkdən azərbaycanlı icmaların üzvlərinə, diplomat-lara və onların mülklərinə xəsarət yetirmək məqsədini güdməklə cinayət məsuliyyəti doğuran əməllər kimi səciyyələndirilir.

Radikal erməni qüvvələrinin bu vandalizmi nə Azərbaycan, nə də erməni terrorçuluğu ilə üzləşən digər ölkələr üçün əslində yenilik deyil. Belə ki, 1970-1980-ci illərdə ASALA və digər erməni terror təşkilatları 70-dən çox insanı qətlə yetirmiş, ümumilikdə 22 ölkədə 235-dən çox terror aktı törətmiş və bunların arasında 24 türk diplomatı qətlə yetirilmişdir. 1991-ci ildə Ermənistan Res-publikası müstəqilliyini bəyan etdikdən sonra Azərbaycana qarşı ərazi iddialarını həyata keçirmək məqsədi ilə terroru dövlət siyasəti vasitəsinə çevirmiş və Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsi və yeddi ətraf rayonunun iş-ğalı prosesində ölkəmizin müxtəlif yerlərində terror vasitələrindən geniş istifadə etmişdir.

Erməni radikal ünsürlərinin Azərbaycanlı diplomatlara, eləcə də bu ölkələrdəki Azərbaycanlı icmaların üzvlərinə qarşı yönələn nifrətə əsaslanan cinayət əməllərini qətiyyətlə pisləyir və müvafiq ölkələrdə bu kimi təxribatların qarşısının alınmasına məsul olan qurumların vəzifələrinə tam məsuliyyətlə yanaşmalarını gözləyirik.

Xatırladırıq ki, 1961-ci il Diplomatik Əlaqələr haqqında Vyana Konvensiyasına əsasən diplomatik nümayəndəliklərin hər hansı müdaxilə və zərərdən mühafizəsinin təmin edilməsi, eləcə də diplomata qarşı, onun şəxsiyyətinə, azadlığına və şərəfinə qarşı hər hansı hücumun qarşısının alınması qəbul edən ölkənin məsuliyyətindədir.

Azərbaycan tərəfi dost ölkələrə müraciət edərək, Azərbaycan Respublikasının diplo-matik nümayəndəliklərinin mühafizəsinin, dip-lomatların toxunulmazlığı və təhlükəsizliyinin, həmçinin soydaşlarımızın təhlükəsizliyinin möhkəmləndirilməsinə diqqəti artırmağa çağırır.

Azərbaycan tərəfi radikal erməni qüvvələrinin törətdiyi vandalizm aktlarının aidiyyəti dövlətlərin hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən araşdırılmasını və bu cinayətləri törədənlərin hərəkətlərinə hüquqi qiymət verilməsini tələb edir.

Araşdırma prosesi və onun nəticələri barədə məlumatın əldə edilməsi aidiyyəti diplomatik nümayəndəliklərimiz vasitəsilə nəzarətdə saxlanılacaq. Araşdırmaların gedi-şatı və nəticəsi barədə ictimaiyyət mütəmadi şəkildə məlumatlandırılacaq.

Azərbaycan dövləti hər zaman həmvətənlərinin yanındadır. Soydaşlarımı-za bütün müvafiq yardımın göstərilməsi, o cümlədən ehtiyac duyulduğu təqdirdə hüquqi yardımla təmin edilməsinə dair diplomatik nümayəndəliklərimizə təlimat verilib”.

“Xalq qəzeti”

Vüsal Qasımlı: İqtisadiyyatın “kölgə”dən çıxarılması büdcə gəlirlərinin əsas artım mənbəyidir

� 2020-ci ilin altı ayında dövlət büdcəsinin icrasına (operativ) dair məlumat Maliyyə Nazirliyi tərəfindən təqdim edilib.

Azərbaycan Respublikası İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin icraçı direktoru Vüsal Qa-sımlı bildirib ki, Azərbaycanda iqtisa-diyyatın leqallaşması prosesi gedir: “Bu ilin ilk yarısında iqtisadiyyatın 2,7 faiz geriləməsinə baxmayaraq, dövlət büdcəsinin gəlirləri ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 15,5 faiz artıb. ÜDM deflyatorunu da nəzərə alsaq, büdcə gəlirlərinin artımı daha çox iqtisadiyyatın “ağardılması” ilə bağlıdır. Bu ilin ilk ya-rısında vergi orqanları proqnoza 326,6 milyon manat və ya 8,9 faiz çox əməl ediblər. Özü də qeyri-neft sektorundan vergi daxilolmaları 367,7 milyon manat və ya ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 14,5 faiz çox olub. Pərakəndə ticarət dövriyyəsi 1,8 faiz və əhaliyə göstərilən ödənişli xidmətlər 19,2 faiz azaldığı halda, bu sahələrdən vergi daxilolmaları artır. İqtisadiyyatın kölgədən çıxarılması tikinti və ictimai iaşə sahələrində də da-vam edir. Elektron qaimə dövriyyəsinin, ƏDV depoziti hesabına mədaxilin, özəl sektorun banklardakı manatla cari he-sablaşma hesabının qalığının, qeyri-neft sektorunun özəl bölməsində əməkhaqqı fondunun və elektron ticarətin həcminin artması da “kölgə iqtisadiyyatı”nın həcminin azalmasına dəlalət edir”.

Vüsal Qasımlı bildirib ki, bu ilin altı ayında Dövlət Gömrük Komitəsi tərəfindən dövlət büdcəsinə 2019,3 mil-yon manat vəsait təmin edilib ki, bu da proqnoza nisbətən 98,1 milyon manat və ya 5,1 faiz çoxdur: “Bu müddətdə xarici ticarət dövriyyəmiz də azalıb.

Ötənilki monetar qızıl idxalını nəzərə almasaq, bu ilin ilk altı ayında idxalımız 5,2 faiz azalıb, qeyri-neft üzrə ixracımız isə 911 milyon dollar olmaqla 67,5 mil-yon dollar az olub. Azalan xarici ticarət dövriyyəsi fonunda gömrük orqanlarının xəttilə büdcə daxilolmalarının artması bilavasitə bu sahədəki şəffaflaşma və leqallaşma ilə bağlıdır”.

Direktor qeyd edib ki, pandemiya şəraitində büdcə daxilolmalarının artması Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyilə aparılan vergi-gömrük islahatları ilə bağlıdır və bu ilki vergi islahatlarında əsas məqsəd hamıya bərabər şəraitin yaradılması, vergi inzibatçılığının təkmilləşdirilməsi və vergi yükünün yüngülləşdirilməsidir: “2020-ci ildə vergi islahatlarının bəzilərini qeyd edək: sabit qəbz almaqla vergi ödəyən fiziki şəxslərin sadələşdirilmiş vergi üzrə aylıq sabit məbləğinin azaldılması, yem və yem əlavələrinin satışı üzrə dövriyyələrin ƏDV-dən azad edilməsi, dövlət büdcəsindən ödənilən ixrac təşviqinin vergidən azad edilməsi, yeni nəsil

nəzarət-kassa aparatına çəkilən xərclərin vergi öhdəlikləri ilə əvəzləşdirilməsi, yeni tikilən binalardan dövlətə ayrılan hissəyə güzəştin verilməsi, sənaye və texnologiyalar parklarının rezidentlərinə verilən vergi güzəştlərinin müddətinin 7 ildən 10 ilədək artırılması və s. Pandemi-ya şəraitində müvəqqəti vergi rejiminin qəbulunda məqsəd vergi yükü azaldıl-maqla, həmçinin inzibati prosedurlarda güzəştlər və tətillər verilməklə vergi sisteminin və inzibatçılığının çevikliyinin qorunması, sahibkarlıq subyektlərinə sta-bil fəaliyyətin təmin edilməsi və şəffaflığın artırılmasıdır. Məcburetmə prinsipindən könüllü riayətə keçid baş verir, heç kimə “imtiyaz” tanınmaması rəqabət mühitini yaxşılaşdırır və iqtisadiyyatı gücləndirir. Beləliklə, ədalətli vergi rejimi həm də rəqabəti və iqtisadi artımı stimullaşdı-rır və yenidən bu yolla vergi bazasını genişləndirir. Vergi-gömrük siyasəti və iqtisadi artım arasında “müdrik çevrə” yaranır. Ödəyici verginin ədalətliliyinə nə qədər çox inansa, bir o qədər də intizamlı olacaq. Vergi ədalətə bağlıdır.”

Vüsal Qasımlı iqtisadiyyatın le-qallaşması nəticəsində əldə olunan gəlirlərin Prezident İlham Əliyevin tapşırığı əsasında ilk növbədə əhalinin sosial rifahının yaxşılaşdırılmasına yönəldiyini bildirib: “Bu ilin ilk altı ayında dövlət büdcəsi xərclərinin 42,5 faizi və ya 4984,4 milyon manatı sosialyö-nümlü xərclərin (əməyin ödənişi fondu, təqaüd və sosial müavinətlər, dərman və ərzaq xərcləri) maliyyələşdirilməsinə yönəldilmişdir ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 26,1 faiz və ya 1030,7 milyon manat çoxdur.”

“Xalq qəzeti”

Bu tədbir Azərbaycan Prezidentinin qlobal liderliyi və qlobal baxışı sayəsində baş tutur. BMT özünün 75 illik tarixində Baş Assambleyanın 30 xüsusi sessiyasını keçirib. Onların hər biri Baş Assambleyanın ən əhatəli məsələləri nəzərdən keçirən müntəzəm sessiyalarından fərqli olaraq, ayrıca bir məsələyə həsr edilib. BMT-dən verilən məlumatlarda bildirilir ki, Qoşulmama Hərəkatının (QH) sədri kimi İlham Əliyevin təşəbbüsünə dünya ölkələri dəstək nümayiş etdirirlər. Bu, Azərbaycana olan böyük inamın və ehtiramın göstəricisidir. Həmin etimadın əsasında isə Azərbaycanın konkret humanist addımları durur. Təkcə onu demək kifayətdir ki, respublikamız COVID-19-a qarşı mübarizədə bəşəri həmrəyliyin nümunəsi kimi, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatına 10 milyon ABŞ dolları həcmində könüllü ianə ayırmış, 30-dan çox dövlətə humanitar yardım göstərmişdir.

Azərbaycanın İtaliyadakı səfiri erməni icmasının yalanlarını ifşa edib

İyulun 12-də Tovuz rayo-nu istiqamətində Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təxribatlara başlamasından dərhal sonra Azərbaycanın İtaliyadakı səfirliyinin verdiyi müvafiq açıqlamalar İtaliya-nın çoxsaylı mətbuat orqanlarında dərc olunub.

Dneprdə Azərbaycanın diaspor təşkilatlarının fəaliyyəti müzakirə edilib

Azərbaycanın Ukraynadakı səfiri Elmira Axundova Dnepropetrovsk vilayətinin diaspor təşkilatlarının nümayəndələri ilə görüşüb.

Dnepr şəhərində keçirilən görüşün əsas məqsədi diaspor təşkilatlarının regionda fəaliyyəti ilə tanış olmaq, onların üzləşdiyi problemləri müzakirə etmək, gələcək hədəfləri müəyyənləşdirməkdir.

Azərbaycanın milli maraqlarının müdafiəsi naminə birgə fəaliyyətin vacibliyini vurğula-yan səfir E.Axundova bildirib ki, Azərbaycan həqiqətlərinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması, Dağlıq Qarabağ problemi, diaspor hərəkatının yeni keyfiyyət müstəvisinə daşınması yolun-da atılan addımların müəyyən edilməsi və bu istiqamətdə səmərəli layihələrin həyata keçirilməsi olduqca önəmlidir.

“Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin əsas tövsiyələrindən biri diaspor təşkilatlarımızın koor-dinasiyalı, birgə fəaliyyətidir. Bu gün Ukraynada ölkə üzrə diaspor təşkilatların birgə fəaliyyətinə nail olunub. Bu praktikanın regionlarda da tətbiqi olduqca vacibdir. Bunun üçün bütün region-

larda diaspor təşkilatlarını özündə birləşdirən Koordinasiya şuraları yaradılmalıdır. İnanıram ki, bugünkü müzakirələr səmərəli olacaq və qaldırılan problemlərin həlli üçün səylər birləşdiriləcək”, – deyə E.Axundova əlavə edib.

Sonra diaspor təşkilatlarının nümayəndələrinin çıxışları və təklifləri dinlənilib. Azərbaycanlılar onları narahat edən məsələləri dilə gətirib və təkliflərini səsləndiriblər. Təkliflər sırasında Azərbaycan və Türkiyə diaspor təşkilatlarının birgə forumunun təşkili, Ukraynada yaşayan gənc azərbaycanlıların forumunun keçirilməsi, Bakı-Dnepr-Bakı aviareysinin açılması, Azərbaycan həqiqətlərinin təbliği, onun tarixi və mədəniyyətinin tanıdılması məqsədilə muzeyin yaradılması xüsusi müzakirələrə səbəb olub.

Müzakirələrin sonunda səfir səsləndirilən təklif və tövsiyələrin müvafiq qurumlara çatdırı-lacağını və müvafiq qərarların qəbul ediləcəyini söyləyib.

Emil HÜSEYNLI, AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Dnepr

24 iyul 2020-ci il, cümə10

24 iyul 2020-ci il, cümə 11

“Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri” QSC

dekorasiyaların və onun elementlərinin quraşdırılması

işlərinin satın alınması məqsədilə

TƏKLİFLƏR SORĞUSU ELAN EDİR

Təkliflər sorğusunda iştirak etmək istəyən id-diaçılar təkliflərini möhürlənmiş zərflərdə 28 iyul 2020-ci il saat 17.00-a qədər “AzTv” QSC-nin tender komissiyasına təqdim etməlidirlər. Zərflər 29 iyul 2020-ci il saat 15.00-da açılacaqdir. Göstərilən vaxtdan gec təqdim edilən zərflər açılmadan geri qaytarılacaqdır.

İddiaçılar Bakı şəhəri, M.Hüseyn küçəsi 1 nömrəli ünvana müraciət edə və +994(12) 537-02-00 nömrəli telefonla əlaqə saxlaya bilərlər. İddiaçıların səlahiyyətli nümayəndələri zərflərin açılışı prosedurunda iştirak edə bilərlər.

Tender komissiyası

Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı AÇIQ TENDER ELAN EDİR

1. Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankında, həmçinin regional və ehtiyat mərkəzlərində kart buraxılış, video müşahidə və server otağı üçün monitorinq sisteminin alınıb quraşdırılması işlərinin satın alınması məqsədilə “Dövlət satınalmaları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa uyğun olaraq açıq tender üsulu ilə elektron satınal-ma keçirir.

2. Tender proseduru 26 avqust 2020-ci il saat 12.00-da Dövlət satınalmalarının vahid internet portalında (https://etender.gov.az/) (bundan sonra – portal) keçiriləcəkdir.

3. Tenderdə yalnız mikro, kiçik və orta sahib-karlıq subyektləri iştirak edə bilərlər.

4. Maraqlı şəxslər tenderdə iştirak etmək üçün Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının aşağıdakı hesabına 200 (iki yüz) manat məbləğdə iştirak haqqını ödəməklə portal vasitəsilə əsas şərtlər toplusunu əldə edə bilərlər:

Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı Kod- 501004VÖEN -9900071001H/h- AZ25NABZ01701190000000001944M/h- AZ74NABZ01451700000000001944

S.W.I.F.T. BİK NABZAZ2Cİştirak haqqı heç bir halda geri qaytarılmır.5. Tenderdə iştirak üçün iddiaçılar portal

vasitəsilə aşağıdakı sənədləri təqdim etməlidirlər:-iddiaçının tam adı, nizamnaməsi, dövlət

qeydiyyatı haqqında şəhadətnamə və ya hüqu-qi şəxslərin dövlət reyestrindən çıxarış və bank rekvizitləri;

– tender təklifini və satınalma müqaviləsini imzalamaq səlahiyyətinə malik olan şəxsin səlahiyyətlərini təsdiq edən sənəd;

–iddiaçının son 1 (bir) ildəki maliyyə vəziyyəti barədə bank arayışı;

–Azərbaycan Respublikasında vergilərə və digər icbari ödənişlərə aid yerinə yetirilməsi vaxtı keçmiş öhdəliklərin, habelə son 1 (bir) il ərzində (fəaliyyətini dayandırdığı müddət nəzərə alınmadan) Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş vəzifələrin yerinə yetirilməməsi hallarının mövcud olmaması haqqın-da müvafıq dövlət orqanından arayış;

–Azərbaycan dilində tender təklifi (tender təklifi 2020-ci il oktyabrın 7-dək qüvvədə olmalıdır);

–tender təklifi qiymətinin 1 faizi məbləğində

bank təminatı (əsas şərtlər toplusuna əlavə edilən formada);

–iddiaçının müvafiq sahə üzrə ən azı 2 (iki) illik iş təcrübəsini əks etdirən məlumatlar (korporativ müştərilərin adları, ünvanı və əlaqə telefonu);

–iddiaçının təklif olunan malların satılmasına müvəkkil edildiyini təsdiqləyən Avtorizasiya forma-sı (Manufacturer Authorization Form);

–iddiaçının ixtisas uyğunluğuna aid tenderin əsas şərtlər toplusunda nəzərdə tutulan digər məlumatlar.

6. İddiaçılar tender təklifini və tender təklifinin bank təminatını 26 avqust 2020-ci il saat 11.00-a qədər, digər tələb olunan sənədləri isə ən geci 17 avqust 2020-ci il saat 18.00-dək qədər portal vasitəsilə təqdim edə bilərlər.

7. Satınalmaya başlanma vaxtı: satınalma müqaviləsi imzalandığı gündən.

8. Malların və xidmətin təqdim edilməsi müddəti: satınalma müqaviləsi imzalandığı gündən 5 (beş) ay müddətində.

9. Qiymətləndirmə meyarları: qiymət amili.10. İddiaçılar tərəfindən tenderlə bağlı bü-

tün sorğular və onlara aid izahatlar yalnız portal vasitəsilə verilir.

Tender prosedurunun hər bir iştirakçısı onun təklifinin açılmasını və qiymətləndirilməsini portal vasitəsilə müşahidə edə bilər.

Tender komissiyası

“Azərsu” ASCdövlət vəsaiti hesabına Şəmkir, Xızı

və Samux şəhərlərinin su təchizatı və kanalizasiya sistemlərinin yenidən qurulması

və tullantı su təmizləyici qurğularının tikintisi işləri ilə bağlı tikinti altına düşən

torpaq sahələrinin, onlar üzərində mövcud olan daşınmaz əmlaklar üçün və itirilən

faydaya görə konpensasiya məbləğinin real bazar dəyərinə uyğun müəyyənləşdirilməsi

xidmətlərinin satın alınması məqsədilə

kotirovka sorğusu elan edirKotirovka sorğusunda iddiaçı kimi iştirak etmək istəyənlər

aşağıdakı ünvana (Bakı şəhəri, Moskva prospekti, 67, “Azərsu” ASC-nin Təchizat və Satınalmaların idarə olunması departamentinə (əlaqələndirici şəxs- Tural Rzayevə, tural.rzayev@azersu.az +99412 431 47 67-2266) yazılı müraciət edərək kotirovka sorğusu-nu əldə edə bilərlər.

Kotirovka sorğusunda iddiaçı kimi iştirak etmək istəyənlər imzalanıb möhürlənmiş kotirovka təkliflərini 28 iyul 2020-ci il saat 12.00-dan gec olmamaq şərtilə təqdim etməlidirlər. Göstərilən müddətdən gec təqdim olunan kotirovka təklifləri baxılmadan geri qaytarılacaqdır.

Kotirovka təklifləri “Azərsu” ASC-də Bakı şəhəri, Moskva pros-pekti 67 nömrəli ünvanda 29 iyul 2020-ci il saat 12.00-da açılacaq-dır. İddiaçılar və onların səlahiyyətli nümayəndələri zərflərin açılışı prosedurunda iştirak edə bilərlər.

Tender komissiyası

“Azərsu” ASC daxili vəsaiti hesabına “Azərsu” ASC-nin istismarda olan artezian və subartezian

quyularının rayon sukanal idarələri üzrə nömrə nişanlarının satın alınması məqsədilə

kotirovka sorğusu elan edirKotirovka sorğusunda iddiaçı kimi iştirak etmək istəyənlər aşağıdakı ünva-

na Bakı şəhəri, Moskva prospekti 67, “Azərsu” ASC-nin Təchizat və Satınal-maların İdarə Olunması Departamenti rəisinin müavini (əlaqələndirici şəxs-Murad Abışevə, telefon- 431 47 67/1087 və Tural Rzayevə, 431 47 67/2266) müraciət edə bilərlər.

Kotirovka sorğusunda iddiaçı kimi iştirak etmək istəyənlər imzalanıb möhürlənmiş kotirovka təkliflərini 29 iyul 2020-ci il saat 12.00-dan gec olma-maq şərtilə təqdim etməlidirlər. Göstərilən müddətdən gec təqdim olunan kotirovka təklifləri baxılmadan geri qaytarılacaqdır.

Kotirovka təklifləri “Azərsu” ASC-nin Bakı şəhəri, Moskva prospekti 67 nömrəli ünvanda 30 iyul 2020-ci il saat 12.00-da açılacaqdır. İddiaçılar və onların səlahiyyətli nümayəndələri zərflərin açılışı prosedurunda iştirak edə bilərlər.

Tender komissiyası

Azərbaycan Respublikasının Dövlət Turizm Agentliyi

daxili turizm üzrə sorğuların aparılması xidmətlərinin satın alınması məqsədilə

kotirovka sorğusu keçirir 1. Kotirovka sorğusunda sorğuların aparılması xidmətlərini həyata

keçirən rezident və ya qeyri-rezident hüquqi şəxslər iştirak edə bilərlər.2. Kotirovka sorğusunun əsas şərtlər toplusunu əldə etmək üçün id-

diaçılar Bakı, Nizami küçəsi 96 E, Landmark I, 3-cü mərtəbəyə müraciət edə bilərlər (əlaqə telefonları- 505 87 04 (əlavə 2304), faks- 492 05 92.)

3. Kotirovka təklifi tələb olunan formada hazırlanaraq, üzərində hüqu-qi şəxsin adı və ünvanı göstərilməklə möhürlənmiş qapalı zərfdə 6 avqust 2020-ci il saat 18.00-a qədər Dövlət Turizm Agentliyinə, Bakı, Nizami küçəsi 96 E, Landmark I, 3-cü mərtəbəyə təqdim olunmalıdır. Göstərilən vaxtdan gec təqdim olunan zərflər açılmadan geri qaytarılacaqdır.

Zərflərin açılışı ilə bağlı tender komissiyasının iclası 7 avqust 2020-ci il saat 15.00-da Bаkı şəhəri, Nizami küçəsi 96 E, Landmark I, 3-cü mərtəbədə Dövlət Turizm Agentliyinin ofisində keçiriləcəkdir.

Tender komissiyası

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında

Dövlət İdarəçilik Akademiyası

İKT avadanlıqlarının satın alınması məqsədilə

KOTİROVKA SORĞUSU ELAN EDİR

Sorğuda iştirak etmək istəyənlər müraciət edə bilərlər. Kotirovka sorğu-sunda iştirak etmək üçün sənədlər 17 avqust 2020-ci il saat 17.30-dək qəbul olunur.

Zərflərin açılışı 18 avqust 2020-ci il saat 12.00 - da inzibati-tədris binasında keçiriləcəkdir.

Əlaqələndirici şəxs - Mübariz Şərifov.

Telefon- (012) 492-79-44.Ünvan- Bakı şəhəri, Səbail rayonu,

Lermontov küçəsi 74, AZ 1001.

B İ L D İ R İ Ş“Xalq qəzeti”nin 10 iyul 2020-ci il tarixli nömrəsində

Azərbaycan Respublikası Dövlət Turizm Agentliyinin “Şah-dağ Turizm Mərkəzi” Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti tərəfindən informasiya texnologiyaları avadanlıqlarının , kompüter və server avadanlıqları üçün lisenziyaların satın alınması ilə əlaqədar dərc edilmiş tenderlərdə tarixlər aşağıdakı kimi oxunmalıdır:

-iddiaçılar tenderdə iştirak üçün ixtisas göstəricilərinə aid sənədləri 30 iyul 2020-ci il saat 16.01-ə və tender təklifi ilə bank təminatı sənədlərini isə 11 avqust 2020-ci il saat 16.00-a qədər portal vasitəsilə təqdim etməlidirlər. İddiaçı-ların təklifləri 12 avqust 2020-ci il saat 16.01-də açılacaq-dır. İddiaçılar açılışın nəticələrilə portal vasitəsilə tanış ola bilərlər.

B İ L D İ R İ Ş“Xalq qəzeti”nin 22 iyul 2020-ci il tarixli nömrəsində

Azərbaycan Respublikasının Səhiyyə Nazirliyi Milli Hemato-logiya və Transfuziologiya Mərkəzinin ərazisində təmir-tikinti işlərinin layihə -smeta sənədlərinin hazırlanması ilə əlaqədar dərc olunmuş kotirovka sorğusu ləğv edilir.

Tender komissiyası

“İsmayıllı Sənaye İstehsal” ASC səhmdarlarının nəzərinə!

“İsmayıllı Sənaye İstehsal” ASC səhmdarlarının növbəti ümumi yığın-cağı 7 sentyabr 2020-ci il saat 11.00-da İsmayıllı şəhəri, Ə.Ələkbərzadə küçəsi 6 nömrəli ünvanda keçiriləcəkdir.

İclasın gündəliyi:1. Səhmdar cəmiyyətin 2019-cu il

üzrə maliyyə-təsərrüfat fəaliyyəti barədə idarə heyətinin hesabatı.

2. Müşahidə şurası (direktorlar şura-

sı), icra orqanı və təftiş komissiyasının formalaşdırılması.

3. Digər məsələlər.Ümumi yığıncaqda bütün

səhmdarların şəxsiyyətini təsdiq edən sənədlə iştirakı vacibdir.

Əlaqə telefonu- (050) 571 51 62.

“İsmayıllı Sənaye İstehsal” ASC-nin icra orqanı

“Ağcabədi Reproduktor Quşçuluq” ASC səhmdarlarının nəzərinə!

“Ağcabədi Reproduktor Quşçuluq” ASC səhmdarlarının növbəti ümumi yı-ğıncağı 8 sentyabr 2020-ci il saat 11.00-da Ağcabədi rayonu, Ağcabədi-Zərdab şose-si, 12-ci km ünvanında keçiriləcəkdir.

İclasın gündəliyi:1. Səhmdar cəmiyyətin 2019-cu il

üzrə maliyyə-təsərrüfat fəaliyyəti barədə idarə heyətinin hesabatı.

2. Müşahidə şurası (direktorlar şura-

sı), icra orqanı və təftiş komissiyasının formalaşdırılması.

3. Digər məsələlər.Ümumi yığıncaqda bütün

səhmdarların şəxsiyyətini təsdiq edən sənədlə iştirakı vacibdir.

Əlaqə telefonu- (050) 363 31 91 .

“Ağcabədi Reproduktor Quşçuluq” ASC-nin icra orqanı

“Azercell” jurnalistləri təbrik etdi

Məlumatın, xəbərin son dərəcə əhəmiyyətli olduğu ən həssas zamanlarda, məhz, jurnalistlər öz çevik fəaliyyətilə ictimaiyyətin köməyinə gəlib. Bu gün də dünyada və cəmiyyətimizdə baş verən hadisələr zama-nı yorulmadan çalışanlara, həqiqəti göstərmək üçün vuruşanlara və olanları cəmiyyətə çatdıranlara bö-yük ehtiyac duyulur.

“Azercell Telekom” MMC də Milli Mətbuat Günündə jurnalistlərin əhəmiyyətli fəaliyyətini qiymətləndirərək, onların çevik və fasiləsiz şəkildə çalışmalarına dəstək vermək üçün öz hədiyyəsini

təqdim edir. 21-27 iyul müddətində 7 min Mediacell tarifi istifadəçiləri simvolik

“1875” açar sözünü “5005” qısa nömrəsinə göndərməklə “Azercell”dən hədiyyə olaraq 5GB mobil internet əldə edə bilər. Qeyd edək ki, 5GB həcmində mobil internetdən yükləndiyi gündən etibarən bir ay (30 gün) ərzində

istifadə etmək mümkündür.

“Xalq qəzeti”

22 iyul – Azərbaycanda Milli Mətbuat və Jurnalistika günü kimi qeyd edilir. Düz 145 il öncə, 1875-ci il iyulun 22-də Azərbaycan milli mətbuatının banisi Həsən bəy Zərdabi böyük maddi və senzura çətinliklərinə rəğmən ana dilində “Əkinçi” qəzetinin nəşrinə başlayır.

Azərbaycanın Vaşinqtondakı səfirliyi buradakı həmyerlilərimizi erməni radikallarına qarşı ehtiyatlı

və tədbirli olmağa çağırıb � Azərbaycan Respublikasının

Vaşinqtondakı səfirliyi Los-Ancelesdə erməni radikallarının dinc azərbaycanlı etirazçılara hücum etməsi və xəsarət yetirməsi ilə əlaqədar ABŞ-da yaşayan icma üzvlərinə müraciət edib.

AZƏRTAC xəbər verir ki, müraciətdə deyilir: “Bildiyiniz kimi, Ermənistanın ölkəmizə qarşı hərbi təcavüzü dəf edildikdən və düşmənə ağır zərbələr vurulduqdan sonra dünyanın müxtəlif yerlərində, o cümlədən ABŞ-da radikal erməni ekstremistlərinin diploma-tik missiyalarımız da daxil olmaqla, həmvətənlərimizə qarşı müxtəlif kriminalyö-nümlü zorakı fəaliyyətləri artıb.

Soydaşlarımız ABŞ-ın müxtəlif şəhərlərində uğurlu aksiya və əks aksiyalar vasitəsilə ABŞ ictimaiyyətinə öz haqlı səslərini çatdırıb və erməni lobbiçilərinin yalan-larını ifşa edib. Təəssüflər olsun ki, erməni radikal dairələri ölkəmizin Los-Ancelesdəki Baş Konsulluğu qarşısında keçirilən aksiya zamanı dinc azərbaycanlı etirazçılara vəhşicəsinə hücum edib və bəzi həmvətənlərimiz zorakılığa məruz qalıb. Nəticədə bir neçə həmvətənimiz ciddi bədən xəsarətləri alıb.

Xəsarət alan və zora-kılığa məruz qalan soy-daşlarımıza şəfa diləyir və tezliklə sağalmalarını arzu edirik. Hər bir soydaşımıza göstərdiyi vətənpərvərlik və milli birliyə, habelə dünya-da xalqımızın haqq səsini ucaltdığına görə dərindən minnətdarlıq bildiririk.

İyulun 21-də Los-Anceles şəhərində törədilmiş zo-rakılıqda xəsarət almış həmvətənlərimizin tibbi

xərcləri və əlaqədar hü-quqi yardım məsələlərinin Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin göstərişi ilə Azərbaycan dövləti tərəfindən ödənilməsi nəzərdə tutulur. Bu məsələlərlə əlaqədar Los-Ancelesdəki Baş Konsullu-

ğumuza müraciət edilməlidir. Erməni radikalların

zorakı addımlarının və təxribatlarının sayı və dərəcəsinin artdığını nəzərə alaraq, həmvətənlərimizə bir daha ehtiyatlı və tədbirli, erməni radikalların zorakılıq meylindən agah olmağa, hər hansı bir zorakılıq, təhdid və ya təhlükə olduqda dərhal yerli hüquq-mühafizə orqanlarına müraciət etməyə tövsiyə edirik. Bundan baş-qa, hər hansı bir aksiya və ya tədbirdə iştirak edərkən yerli hüquq-mühafizə orqan-ları ilə əlaqələndirmə həyata keçirmək və təhlükəsizliyin

tam şəkildə təmininə əmin olması ciddi şəkildə tövsiyə edilir.

Eyni zamanda, soydaş-larımızdan xahiş edirik ki, rastlaşdıqları zorakılıq və təhdid halları üzrə mümkün konsulluq yardımı almaq üçün ABŞ-da müvafiq konsulluq dairələrinə məsul olan ölkəmizin Vaşinqton şəhərindəki səfirliyinə və Los-Ancelesdəki Baş Kon-sulluğuna müraciət etsinlər.

Xatırladaq ki, Kaliforniya

və ABŞ-ın digər 12 qərb ştatı, o cümlədən Alyaska, Arizona, Kolorado, Havayii, İdaho, Montana, Nevada, Nyu Meksika, Oreqon, Yuta, Vaşinqton və Vayominq ştatları Los-Ancelesdəki Baş Konsulluğumuzun konsulluq dairəsinə aiddir və bu ştatlarda yaşayan həmvətənlərimiz birbaşa bu Konsulluğumuza müraciət edə bilərlər. Digər 37 ştatda yaşayan həmvətənlərimiz isə paytaxt Vaşinqtonda yerləşən səfirliyimizə bir-başa müraciət edə bilərlər. Səfirliyimizin qaynar xətti budur: (+1) 202-560-3583”.

AZƏRTAC xəbər verir ki, aksiya Azərbaycanın Moldovadakı səfirliyi qarşısında başlayıb. Aksiyada Azərbaycan diasporunun fəalları, tələbələr və media təmsilçiləri iştirak ediblər. Aksiya iştirakçıları “Qarabağ bizimdir, bizim olacaq!”, “Azərbaycan, biz səninləyik!”, “Şəhidlər ölməz, Vətən bölünməz!”, “Erməni təcavüzünə son qoyulsun!” şüarları səsləndirərək yürüş ediblər. Yürüş iştirakçıları Ermənistanın Moldovadakı səfirliyi qarşısından keçiblər. Bu zaman səfirliyin qar-şısında dayanan ermənilər polisin təhlükəsizlik tədbirlərinə baxmayaraq təxribat törədiblər. Belə ki, ermənilər yürüş iştirakçılarından sonda qalanı-na hücum edərək fiziki güc göstərib, dövlət bayrağımızı almağa çalışıblar. Lakin soydaşlarımızın müdaxiləsindən sonra qarşıdurma yaranıb. Polisin müdaxiləsi nəticəsində qarşıdurmanın genişlənməsinin qarşısı alınıb.

Yürüş iştirakçıları ATƏT-in və BMT-nin nümayəndəliyinin qarşı-sından keçəndən sonra Kişineunun mərkəzi meydanında aksiyanı davam

etdiriblər. Burada soydaşlarımı-zın qarşısına çıxan Azərbaycanın Moldovadakı səfiri Qüdsü Osmanov çıxış edərək Ermənistanın işğalçı siyasətini pisləyib.

“Ermənilər burada təxribat törətməklə Azərbaycan və Mol-dova arasındakı dost və səmimi münasibətlərə xələl vurmaq istəyirlər. Bu təxribatın arxasında Moldova parlamentinin erməni əsilli depu-tatı Qayk Vartanyan və Moldova Prezidentinin erməni əsilli müşaviri Ernest Vardanyan dayanır. Bu rəsmi şəxslər Moldovanın milli maraqlarını tapdalayaraq Ermənistanın işğalçı siyasətinə haqq qazandırırlar. Bütün dünya Ermənistanın Tovuz rayonu ərazisindəki təxribatını bir daha görüb və pisləyib”, – deyə səfir əlavə edib.

Aksiya barədə məlumat və səfirin bəyanatı Moldovanın yerli KİV-lərində geniş işıqlandırılıb.

Emil HÜSEYNLI, AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Kişineu

Moldovanın paytaxtı Kişineu şəhərində diaspor fəalları, soydaşlarımız Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycanla sərhədin Tovuz rayonu istiqamətində törətdiyi təxribata eti-raz, Milli Ordumuza və dövlətimizə dəstək aksiyası keçirib.

Kişineuda soydaşlarımızın etiraz aksiyası zamanı ermənilər təxribat törədiblər

24 iyul 2020-ci il, cümə

Məsul katib: 493-61-02Şöbələr: 493-59-03 (8 xətli), 493-69-47, 493-34-13,

493-34-23, 493-59-47, 493-45-18, 493-33-01, 598-84-13.Reklam və elanlar: 493-82-21, Faks: (99 412) 493-02-80, 598-28-64;

E-mail: info@xalqqazeti.com, xalqqazeti@gmail.com

BAŞ REDAKTOR

HƏSƏN HƏSƏNOV

T E L E F O N L A R: “Xalq qəzeti”nin kompyuter mərkəzində yığılıb və səhifələnib, “Azərbaycan” nəşriyyatında çap olunub.

Ü N V A N I M I Z:

AZ-1000, Bakı şəhəri, Bülbül prospekti, 30.Şəhadətnamə 022273

Çapa imzalanmışdır 00:00

İNDEKS

TİRAJ

SİFARİŞ

QİYMƏTİ

0282

5798

1727

40 qəpik

ABŞ

Xərçəngi məhv edən nanopreparatABŞ-ın

Arkanzas Universitetinin alimləri süd vəzi xərçəngi xəstəliyini tamamilə sağaldan yeni nanopreparat

hazırlayıblar. Universitetin kimya və biokimya kafedrası-nın alimləri iddia edirlər ki, yeni nanopreparat ən pis və bədxassəli süd vəzi şişlərində də effktiv təsirə malikdir. Bildirilir ki, preparat xərçəng hüceyrələrini heç bir əks təsir yaratmadan məhv edir

Xəbəri “Advanced Therapeutics” verib.

Yeni elektropikap buraxılıb

ABŞ-ın “Lord-stown Motors” avtomobil şirkəti elektrik mühərriki ilə çalışan yeni pikap istehsal edib. Bildirilir ki, “Lordstown Endurance” elektropikapının mühərriki 608 at gücünə malikdir. Model hazırlanarkən kommersiya fəaliyyəti ilə məşğul olan sahibkarlar və firmaların tələbatı nəzərə alınıb. Elektropikapın batareyaları bir dəfə enerji ilə doldurulduqdan sonra 402 kilometr məsafə qət edə bilir. Onun maksimal sürəti saatda 128 kilometr təşkil edir.

Xəbəri “Autonews” verib.

Ukrayna

Karantin müddəti uzadılıbUkrayna parla-

menti ölkədə ka-rantin müddətinin avqustun 31-dək uzadılması barədə qərar qəbul edib. Bu qərar Ukrayna Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən hazır-lanıb. Bu barədə Baş nazir Denis Şmıqal hökumətin

iclasında məlumat verib. Nazir deyib ki, karantinə regional səviyyədə adaptiv yanaşma artıq səmərəsini sübut edib və bu, ölkədə xəstəliyin səviyyəsinə nəzarət etməyə imkan verir.

Məlumatı “Liqa Novosti” yayıb.

Çin

Mars missiyası kosmosa göndərilibÇin ilk Mars

missiyasını “qırmızı planet”ə göndərib. Bildiri-lir ki, missiyanın buraxılışı “Tian-wen-1” zondu vasitəsilə uğurla həyata keçirilib. Məlumata görə, zondun orbitə buraxılışı “Long March-5Y4” raketdaşıyıcısı vasitəsilə Haynan adasındakı Vençan kosmodromundan həyata keçirilib.

Bildirilir ki, zond gələn ilin fevralında Marsa çatacaq və 6-7 ay orada qalacaq. Zond “qırmızı planet”də elmi araş-dırmalar aparacaq, o cümlədən, Marsın səthinin tərkibini, geoloji quruluşunu, meteoroloji mühitini tədqiq edəcək.

Məlumatı “Sinxua” yayıb.

İngiltərə

“Vest Bromviç” Premyer Liqaya yüksəlib

Futbol üzrə İngiltərə Çempionşipində 2019/2020-ci il mövsümünə yekun vurulub. “Lids”in ardından Premyer Liqaya yüksələn ikinci komanda “Vest Bromviç”

olub. Slaven Biliçin çalışdırdığı “Vest Bromviç” komandası 46 oyuna 83 xal toplayaraq ikinci yeri tutub. Nəhayət, 2 illik fasilədən sonra komanda Premyer Liqada çıxış üçün vəsiqəni təmin edib.

Xəbəri “Eurosport” verib.

Hazırladı: Elçin ABBASOV, “Xalq qəzeti”

 İyulun 24-də ÂBakıda və Abşeron yarımadasında

yağmursuz keçəcəyi gözlənilir. Cənub küləyi əsəcək. Gecə 22-25, gündüz 29-34, Bakıda gecə 22-25, gündüz 32-34 dərəcə isti olacaq. Atmosfer təzyiqi normadan aşağı 754 mm civə sütunu, nisbi rütubət gecə 65-75, gündüz 45-55 faiz olacaq. Abşeron çimərliklərində dəniz suyunun temperaturu 26-27 dərəcəyə çatacaq.

ÂNaxçıvan Muxtar Respublikasında gün ərzində bəzi yerlərdə şimşək çaxacağı, ya-ğış yağacağı gözlənilir. Şərq küləyi əsəcək, şimşək çaxanda arabir güclənəcək. Gecə 17-22, gündüz 31-36 dərəcə isti olacaq.

ÂYuxarı Qarabağ: Xankəndi, Şuşa, Xo-calı, Xocavənd, Qubadlı, Zəngilan, Laçın, Kəlbəcər, həmçinin Daşkəsən-Gədəbəy rayonlarında bəzi yerlərdə şimşək çaxaca-ğı, arabir yağış yağacağı gözlənilir. Ayrı-ayrı

yerlərdə intensiv olacağı, dolu düşəcəyi ehtimalı var. Axşam əsasən yağmursuz keçəcək. Səhər saatlarında duman olacaq.Şərq küləyi əsəcək, şimşək çaxanda arabir güclənəcək. Gecə 11-16 , gündüz 18-23 dərəcə isti olacaq.

ÂQazax, Gəncə, Goranboy, Tərtər, Ağ-dam, Füzuli, Cəbrayıl rayonlarında bəzi yerlərdə şimşək çaxacağı, arabir yağış ya-ğacağı gözlənilir. Ayrı-ayrı yerlərdə leysan xarakterli intensiv olacağı, dolu düşəcəyi ehtimalı var. Günün ikinci yarısında tədricən kəsiləcək. Şərq küləyi əsəcək, ayrı-ayrı yerlərdə arabir güclənəcək. Gecə 18-23, gündüz 28-33 dərəcə isti olacaq.

ÂBalakən, Zaqatala, Qax, Şəki, Oğuz, Qəbələ, İsmayıllı, Ağsu, Şamaxı, Siyəzən, Şabran, Xızı, Quba, Xaçmaz, Qusar rayonlarında bəzi yerlərdə şimşək çaxacağı, arabir yağış yağacağı gözlənilir. Axşam ayrı-ayrı yerlərdə leysan xarakterli intensiv olacağlı, dolu düşəcəyi ehtimalı var. Axşam əsasən yağmursuz keçəcək.

Şərq küləyi əsəcək. Gecə 16-21, gündüz 26-31, dağlarda gecə 10-15, gündüz 17-22 dərəcə isti olacaq.

ÂMərkəzi Aran: Mingəçevir, Yev-lax, Göyçay, Ağdaş, Kürdəmir, İmiş-li, Ağcabədi, Beyləqan, Sabirabad, Biləsuvar, Saatlı, Şirvan, Hacıqabul, Salyan, Neftçala rayonlarında bəzi yerlərdə şimşək çaxacağı, arabir yağış ya-ğacağı gözlənilir. Ayrı-ayrı yerlərdə leysan xarakterli intensiv olacağı, dolu düşəcəyi ehtimalı var. Günün ikinci yarısında əsasən yağmursuz keçəcək. Şərq küləyi əsəcək, ayrı-ayrı yerlərdə arabir güclənəcək. Gecə 19-24, gündüz 30-35 dərəcə isti olacaq.

ÂMasallı, Yardımlı, Lerik, Lənkəran, Astara rayonlarında əsasən yağmursuz keçəcək. Lakin günün birinci yarısında bəzi yerlərdə şimşək çaxacağı, qısamüddətli yağış yağacağı ehtimalı var. Şimal-şərq küləyi əsəcək. Gecə 20-25, gündüz 29-34 , dağlarda gecə 13-18, gündüz 22-27 dərəcə isti olacaq.

12

Şirvan şəhərindən İlqar Abbasov Azərbaycan Respub-likası Maliyyə Nazirliyinın Bakı şəhəri üzrə Baş Maliyyə İdarəsinin rəisi Təbriz Hüseynova anası

NABAT XANIMIN

vəfatından kədərləndiyini bildirir və dərin hüznlə başsağlığı verir.

Azərbaycan Respublikası Hərbi Prokurorluğunun rəhbərliyi və kollektivi iş yoldaşları Zöhrab Kazımova oğlu

RAMİLİN

vəfatından kədərləndiklərini bildirir və dərin hüznlə başsağlığı verirlər.

ALLAH RƏHMƏT ELƏSİN

Qeyd edək ki, həmin bəyannamə ABŞ-ın Bal-tikyanı ölkələrin SSRİ-nin tərkibinə daxil edilməsini tanımadığını nəzərdə tutur. Sənədi 1940-cı ilin iyulunda ölkənin o vaxtkı dövlət kati-binin müavini Samner Uelles imzalayıb.

Pompeonun bəyanatında deyilir: “Uelles bəyannaməsi” sadəcə tarixi şəhadətnamə deyil. Birləşmiş Ştatlar Baltikyanı

ölkələrin Sovet İttifaqına güclə birləşdirilməsini tanı-madığı kimi, Krımın Rusiya-ya qatılması ilə də heç vaxt barışmayacaq”.

Dövlət katibinin fikrincə, ABŞ və Baltikyanı ölkələr arasında tərəfdaşlıq münasibətləri demokrati-yaya, insan haqlarına və qanunun aliliyinə sadiqliyə əsaslanır: “Mən bu tarixi qeyd edən Estoniya, Latviya və Litva hökumətlərinə və

xalqlarına qoşularaq, bizim müttəfiqliyimizi və demok-ratik tərəfdaşlığımızı təsdiq edirəm, qarşıdakı illərdə də sıx əməkdaşlığa ümid edirəm”.

Bundan əlavə, Dövlət Departamenti ABŞ, Es-toniya, Latviya və Litva xarici siyasət idarələri rəhbərlərinin “Uelles bəyannaməsi”nin 80 illiyi ilə bağlı birgə bəyanatını da dərc edib. Sənəddə deyilir: “Bəyannamə XXI əsrdə,

bəzi ölkələrin beynəlxalq hüququn əsas prinsip və normalarına, xüsusilə, suve-renlik və ərazi bütövlüyünə məhəl qoymadığı bir vaxtda da öz əhəmiyyətini qoruyub saxlayır. “Uelles bəyannaməsi”nin prinsipləri 25 iyul 2018-ci ildə, Birləşmiş Ştatlar Rusiya Federasiyasının Krımı ilhaq etməsi cəhdi ilə razılaş-madıqda əsaslı şəkildə yenidən istifadə olundu”.

Xatırladaq ki, Rusiya dəfələrlə qeyd edib ki, Bal-tikyanı ölkələr İkinci Dünya müharibəsinin nəticələrini dəyişmək, dünyanın faşizmdən azad olunmasın-da sovet əsgərinin rolunu inkar etmək xətti yeridir.

Paşa ƏMİRCANOV, “Xalq qəzeti”

Amerika Birləşmiş Ştatları vaxtilə Latvi-ya, Litva və Estoniyanın SSRİ-nin tərkibinə daxil olmasını tanımamışdı, Krımın Rusi-yaya birləşdirilməsini də tanımayacaq. Bu barədə ABŞ Dövlət Departamentinin yaydığı Dövlət katibi Mayk Pompeonun “Uelles bəyannaməsi”nin 80 illiyi ilə bağlı yazılı bəyanatında bildirilir. Məlumatı TASS verib.

Mayk Pompeo: ABŞ Baltikyanı ölkələrlə sıx əməkdaşlığa ümid edir

Azərbaycanda koronavirusdan daha 531 nəfər sağalıb, 347

yoluxma faktı qeydə alınıb � Azərbaycan Respublikasında

koronavirus infeksiyasından daha 531 nəfər sağalıb, 347 yoluxma faktı qeydə alınıb.

Nazirlər Kabineti yanında operativ qərargahdan verilən məlumata görə, COVID-19 üçün götürülən analiz nümunələri müsbət çıxmış 6 nəfər vəfat edib.

Hazırkı dövrədək ölkəmizdə 28 min 980 nəfərin korona-virus infeksiyasına yoluxması faktı müəyyən edilib. Onlardan 20 min 974 nəfər müalicə olunaraq sağalıb, 391 nəfər vəfat edib. Aktiv xəstə sayı 7615 nəfərdir.

Ötən müddət ərzində 658 min 782 test aparılıb. Bugünkü test sayı isə 8829-dur.

“Xalq qəzeti”

Türkiyə ordusu Retinar radar sistemləri

ilə təchiz edilib

Mini-Mikro Pilotsuz Uçuş Aparatlarının aşkarlanması layihəsi çərçivəsində METEKSAN şirkəti tərəfindən hazırlanan “Retinar FAR-AD Drone Detktion Radar” sistemləri Türkiyə ordusuna təhvil verilib.

Bu barədə Türkiyə Hərbi Sənaye Nazirliyinin “Twitter” səhifəsində məlumat yerləşdirilib. Bildirilir ki, Mini-Mikro Pi-lotsuz Uçuş Aparatlarının aşkarlanması layihəsi çərçivəsində Meteksan şirkəti tərəfindən hazırlanan sistem geniş əraziləri avtomatik olaraq skan edərək dronlar üçün təhlükəsizlik qüvvələrinin əsas sensoru rolunu oynayacaq.

Mahmud QƏRİBOV, “Xalq qəzeti”

O qeyd edib ki, COVID–19-a qarşı vaksinin hazırlanmasında irəliləyişə baxmayaraq, onun tam hazır olma müddəti ilə bağlı realist düşünmək lazımdır. M.Rayan bu barədə “Twitter” səhifəsində yazıb: “Real ssenari ilə in-sanlar vaksini növbəti ilin birinci yarısın-

dan tez olmayaraq almağa başlayacaqlar”.

O, həmçinin qeyd edib ki, ÜST vaksinin hamı üçün əlçatan olmasının təminatı üzərində işləyir.

Xatırladaq ki, koronavirus infeksiyası ilk dəfə ötən ilin sonlarında Çinin Uhan

şəhərində yayılıb. Dünyada 15 milyon-dan çox insan bu virusun daşıyıcısı kimi qeydə alınıb. Bununla yanaşı, 622,5 mindən çox insan virusdan ölüb.

Rövşən ATAKİŞİYEV, “Xalq qəzeti”

Braziliyada rekord yoluxma

Son sutka ərzində Braziliyada COVID–19 virusuna rekord dərəcədə – 67 min 860 nəfər yoluxub. Bu, pan-demiya başlanandan ölkədə ən yüksək göstəricidir.

Braziliya Səhiyyə Na-zirliyinin məlumatına görə, indiyədək ölkədə 2 milyon 227 min 514 yoluxma faktı qeydə alınıb. Ölkənin San-Paulu ştatı pandemiyanın epimərkəzi sayılır. Burada 16 min 777 nəfər koronavirusa yoluxub.

Son sutka ərzində COVID–19 virusu ölkədə 1284 nəfərin həyatına son qo-yub. Ümumilikdə isə, 82 min 771 nəfər virusdan vəfat edib.

Bir milyon 532 min 138 nəfər sağalaraq evə buraxılıb. 612 min 605 nəfər isə koronaviru-sun aktiv daşıyıcısıdır.

ABŞ-ın Cons Hopkins Universitetinin məlumatına görə, Braziliya koronavirusa yoluxma və ölümə görə ABŞ-dan sonra dünyada ikinci yerdə gedir. Üçüncü yerdə isə Hindistan gedir.

Qəzənfər QASIMOV, “Xalq qəzeti”

“Worldmeters” saytının məlumatına görə, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) Fövqəladə vəziyyətlər üzrə proqram direktoru Maykl Rayan dünyada koronavirusa qarşı vaksi-nin 2021-ci ilin əvvəllərindən tez hazır olmayaca-ğını açıqlayıb.

Koronavirusa qarşı vaksin 2021-ci ilin birinci yarısından tez hazır olmayacaq

Belçika aeroportunda yanğınBelçikanın Lyoj şəhərinin “Bierset” aeroportunda

güclü yanğın olub. Yanğın axşam saat 22:30-da olub. Reyslərin əksəriyyəti başqa aeroportlara köçürülüb. Yanğına baxmayaraq, hava limanı öz işini dayandır-mayıb. Yanğın nəticəsində xəsarət alan olmayıb.

Aeroportun mətbuat xidmətinin məlumatına görə, yanğın bir neçə saatdan sonra söndürülüb. Sərnişin təyyarələrinə ziyan dəyməyib. Hazırda hakimiyyət nümayəndələri yanğının səbəblərini araşdırır və yanğın nəticəsində dəyən ziyanın məbləğini hesablayırlar.

Qəzənfər QASIMOV, “Xalq qəzeti”

“Real” La Liqada hakim qərarlarından ən çox faydalanan klubdur

Araşdırma nəticəsində məlum olub ki, cərimələr, vərəqələr və digər göstəricilərdə cari mövsüm ərzində hakim qərarlarından ən çox faydalanan klub Madridin “Real” komandası olub. İlk beşlikdə, həmçinin müvafiq olaraq “Atletiko”,

“Selta”, “Sevilya” və “Vilyar-real” komandaları yer alıblar.

Mövsümü ikinci pillədə tamamlayan “Barselona” isə bu baxımdan 15-ci pillədə qərarlaşıb. Kataloniya təmsilçisi 1995-1996-cı il mövsümündən ilk dəfə üç əsas göstəricidə (penalti,

qırmızı vərəqə, sarı vərəqə) mənfi balansla çempionatı başa vurub.

Qeyd edək ki, La Liqa-da cari mövsümdə 87 xal

toplayan “Real” komandası çempion olub.

Mahmud QƏRİBOV, “Xalq qəzeti”

Futbol üzrə İspaniya çempionatında 2019–2020-ci il mövsümü ilə bağlı araşdırma aparılıb. “Football.ua” La Liqanın saytına istinadla xəbər verir ki, hakimlərin idarəçilikləri və verdikləri qərarlarla bağlı statistika tutulub.