Preventie van postmenopauzale osteoporose Focus = preventie van eerste (verdere)...
-
Upload
laurens-timmermans -
Category
Documents
-
view
222 -
download
1
Transcript of Preventie van postmenopauzale osteoporose Focus = preventie van eerste (verdere)...
![Page 1: Preventie van postmenopauzale osteoporose Focus = preventie van eerste (verdere) wervelindeukingsfracturen • Wervelfracturen zijn gerelateerd aan menopauze.](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0ed4979591f3c8b61b2/html5/thumbnails/1.jpg)
Preventie van postmenopauzale osteoporose
Focus = preventie van eerste (verdere)
wervelindeukingsfracturen
• Wervelfracturen zijn gerelateerd aan menopauze
• Hormoontherapie reduceert incidentie met
38 % (Oe alleen)/ 34 % (Oe+P) (WHI studie)
• Blijvende reductie in incidentie 5-15 j na stoppen van HRT in observationele studies (Bone 2004;34:728)
![Page 2: Preventie van postmenopauzale osteoporose Focus = preventie van eerste (verdere) wervelindeukingsfracturen • Wervelfracturen zijn gerelateerd aan menopauze.](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0ed4979591f3c8b61b2/html5/thumbnails/2.jpg)
Wervelindeukingsfracturen kunnen een oorzaak zijn van
• acute en chronische rugpijn• lengteverlies, kyfose → veranderd zelfbeeld,
verlies aan zelfvertrouwen, depressie• minder mobiliteit → lagere ADL score, meer
dagen in bed• restrictief longlijden (VC -9%/#) → toename
van mortaliteit
![Page 3: Preventie van postmenopauzale osteoporose Focus = preventie van eerste (verdere) wervelindeukingsfracturen • Wervelfracturen zijn gerelateerd aan menopauze.](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0ed4979591f3c8b61b2/html5/thumbnails/3.jpg)
Incidentie van wervelfracturen (per 1000 persoonjaren) bij 3469 vrouwen en mannen van ≥ 55 j in Rotterdam
Mannen Vrouwen
Geen prevalente #:
55-65 j
65-75 j
>75 j
Wel prevalente #:
55-65 j
65-75 j
>75 j
5,1 (3,1-8,3)
3,9 (2,4-6,3)
5,9 (3,1-11,3)
7,2 (1,0-51,3)
21,6 (10,3-45,4)
36,4 (17,3-76,3)
7,9 (5,6-11,1)
11,4 (8,8-14,6)
11,2 (7,6-16,4)
6,9 (1,0-48,7)
83,7 (60,9-115,0)
92,4 (62,4-136,7)
#: fractuurvan der Klift et al, J Bone Miner Res 2002;17:1051-6
![Page 4: Preventie van postmenopauzale osteoporose Focus = preventie van eerste (verdere) wervelindeukingsfracturen • Wervelfracturen zijn gerelateerd aan menopauze.](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0ed4979591f3c8b61b2/html5/thumbnails/4.jpg)
Risicofactoren, gecorrigeerd voor leeftijd, van nieuwe
wervelfractuur bij 1624 vrouwen ≥ 55 j in Rotterdam Risicoverhoging
• Prevalente wervelfractuur
• Lage botdichtheid t.h.v. wervelzuil (femurhals)
• Laag gewicht (BMI)
• Vroege menopauze (≤45j)
• Roken
• Gebruik van loopsteun
5,4
2,1/afname in SD
2,6 (quartiel 1↔quartiel 4)
2,5
2,3
2,3
van der Klift et al, J Bone Miner Res 2004;19:1176
![Page 5: Preventie van postmenopauzale osteoporose Focus = preventie van eerste (verdere) wervelindeukingsfracturen • Wervelfracturen zijn gerelateerd aan menopauze.](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0ed4979591f3c8b61b2/html5/thumbnails/5.jpg)
Estimated ages of maximum bone growth (T1), cessation of bone growth (T2), onset of bone loss (T3) and maximum bone loss (T4) for
spine of hip
Rates of bone growth and loss in white females
Osteoporos Int 1999; 9: 200-5
![Page 6: Preventie van postmenopauzale osteoporose Focus = preventie van eerste (verdere) wervelindeukingsfracturen • Wervelfracturen zijn gerelateerd aan menopauze.](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0ed4979591f3c8b61b2/html5/thumbnails/6.jpg)
Mean annual percent changes in BMD at lumbar spine after menopause
YSM, years since menopauseBone 2000; 26: 381-6
![Page 7: Preventie van postmenopauzale osteoporose Focus = preventie van eerste (verdere) wervelindeukingsfracturen • Wervelfracturen zijn gerelateerd aan menopauze.](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0ed4979591f3c8b61b2/html5/thumbnails/7.jpg)
J Bone Miner Res 2000; 15: 1965-73
![Page 8: Preventie van postmenopauzale osteoporose Focus = preventie van eerste (verdere) wervelindeukingsfracturen • Wervelfracturen zijn gerelateerd aan menopauze.](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0ed4979591f3c8b61b2/html5/thumbnails/8.jpg)
Welke factoren bepalen menopauzaal botverlies?
• Gewicht / BMI / % vetfractie
• Roken?
• Serum oestradiol < 5 ng/L?
• Genotypische kenmerken: bv. APOE, COL1A1 genotypes, ..
![Page 9: Preventie van postmenopauzale osteoporose Focus = preventie van eerste (verdere) wervelindeukingsfracturen • Wervelfracturen zijn gerelateerd aan menopauze.](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0ed4979591f3c8b61b2/html5/thumbnails/9.jpg)
Bone loss at lumbar spine over 2 years in early postmenopausal women according to percent body
fat
J Bone Miner Res 1999; 14: 1622-7
![Page 10: Preventie van postmenopauzale osteoporose Focus = preventie van eerste (verdere) wervelindeukingsfracturen • Wervelfracturen zijn gerelateerd aan menopauze.](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0ed4979591f3c8b61b2/html5/thumbnails/10.jpg)
Praktische vragen i.v.m. preventie van wervelfracturen
• Bij wie DXA-botdensitometrie aanvragen? Hoe dikwijls herhalen?
• Welke therapeutische besluiten trekken uit botdensitometrie?
![Page 11: Preventie van postmenopauzale osteoporose Focus = preventie van eerste (verdere) wervelindeukingsfracturen • Wervelfracturen zijn gerelateerd aan menopauze.](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0ed4979591f3c8b61b2/html5/thumbnails/11.jpg)
Bij wie botdensitometrie aanvragen?
Adviezen van U.S. Preventive Services Task Force(Ann Intern Med 2002;137:526-8)
Bij alle vrouwen ≥65 j en bij vrouwen ≥60 j met verhoogd risico van fracturen (graad B-aanbeveling); geen aanbeveling bij vrouwen <60 j (graad C)
Verhoogd risico: - prevalente # (start therapie ongeacht!)
- menopauze <45j en geen HRT
- laag gewicht (< 60 kg; <70 kg??)
- roken
![Page 12: Preventie van postmenopauzale osteoporose Focus = preventie van eerste (verdere) wervelindeukingsfracturen • Wervelfracturen zijn gerelateerd aan menopauze.](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0ed4979591f3c8b61b2/html5/thumbnails/12.jpg)
Change in hip BMD over 1-2 y during treatment with alendronate 5 mg/d
JAMA 2000;283:1318-21
![Page 13: Preventie van postmenopauzale osteoporose Focus = preventie van eerste (verdere) wervelindeukingsfracturen • Wervelfracturen zijn gerelateerd aan menopauze.](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0ed4979591f3c8b61b2/html5/thumbnails/13.jpg)
Resultaat van BMD T-score t.h.v. lumbale wervelzuil (femurhals)
• BMD T > -1,0 SD: “normaal”
→ geen behandeling
• BMD T < -2,5 SD: “osteoporose”
→ resorptieremmer: niet-hormonaal (eerste keus)
alendronaat > risedronaat > raloxifen
(®Fosamax) (®Actonel) (®Evista)
→ hormoontherapie alleen zo andere indicatie → resorptieremmers steeds in associatie met Ca
• BMD T <-1,0 en >-2,5 SD: “osteopenie”
→ ??
![Page 14: Preventie van postmenopauzale osteoporose Focus = preventie van eerste (verdere) wervelindeukingsfracturen • Wervelfracturen zijn gerelateerd aan menopauze.](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0ed4979591f3c8b61b2/html5/thumbnails/14.jpg)
Mogelijkheden van behandeling bij “osteopenie” t.h.v. lumbale wervelzuil
• Hormoontherapie: alleen zo andere indicatie• Niet-hormonale resorptieremmer: raloxifen
(geen terugbetaling)• Exercise• Supplement calcium en/of vitamine D?• Fyto-oestrogenen (isoflavones)?
![Page 15: Preventie van postmenopauzale osteoporose Focus = preventie van eerste (verdere) wervelindeukingsfracturen • Wervelfracturen zijn gerelateerd aan menopauze.](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0ed4979591f3c8b61b2/html5/thumbnails/15.jpg)
Incident vertebral fractures in postmenopausal women treated with raloxifene or placebo (n =
6828)
J Clin Endocrinol Metab 2002; 87: 3609-17
![Page 16: Preventie van postmenopauzale osteoporose Focus = preventie van eerste (verdere) wervelindeukingsfracturen • Wervelfracturen zijn gerelateerd aan menopauze.](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0ed4979591f3c8b61b2/html5/thumbnails/16.jpg)
Exercise bij osteopenie
Gecontroleerde studie bij vroeg-postmenopauzale vrouwen met osteopenie (Kemmler et al, Arch Intern Med
2004;164:1084-91):
50 exercise / 33 controles (eigen keus)4 trainingsessies/week (2 met supervisie, totaal 170-190
min/wk), cardiotraining en krachtgedurende 2 jaar
↓Toename van uithouding en spierkracht; minder rugpijn
![Page 17: Preventie van postmenopauzale osteoporose Focus = preventie van eerste (verdere) wervelindeukingsfracturen • Wervelfracturen zijn gerelateerd aan menopauze.](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0ed4979591f3c8b61b2/html5/thumbnails/17.jpg)
Change of BMD at lumbar spine after 26 months of exercise in early postmenopausal women with
osteopenia
Arch Intern Med 2004; 164: 1084-91
![Page 18: Preventie van postmenopauzale osteoporose Focus = preventie van eerste (verdere) wervelindeukingsfracturen • Wervelfracturen zijn gerelateerd aan menopauze.](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062418/5551a0ed4979591f3c8b61b2/html5/thumbnails/18.jpg)
Supplement calcium en/of vitamine D bij osteopenie?
• Supplement Ca+vitamine D is waarschijnlijk effectief als preventie van heupfracturen bij bejaarden (≥ 70 j); maar niet bewezen effectief als preventie van wervelfracturen bij vrouwen 50-70 jaar
• Anderzijds hebben in ons land vele vrouwen >50 j een Ca-inname < RDA (EC: 800-2500 mg; VS: 1200-1500 mg) en hebben relatieve vitamine D-insufficiëntie (<20 ng/mL, < 50 nmol/L) in winter