ตลาคม - ธนวาคม 2552

ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

(อานตอหนา 2 ...)

Postharvest Newsletter

ในเลม...

ปท 8 ฉบบท 4

Postharvest Technology Innovation Center

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

http://www.phtnet.org

ผอำนวยการศนยฯ : รศ.ดร. วเชยร เฮงสวสดคณะบรรณาธการ : รศ.ดร.สชาต จรพรเจรญ

รศ.ศภศกด ลมปต ผศ.ดร.วชชา สอาดสด ผศ.ดร. อษาวด ชนสต

นางจฑานนท ไชยเรองศร

ผชวยบรรณาธการ : นางสาวปยภรณ จนจรมานตย นางสาวสารณ ประสาทเขตตกรณ นางละอองดาว วานชสขสมบต

ออกแบบ : นายบณฑต ชมภลยฝายจดพมพ : นางสาวจระภา มหาวน

สำนกบรรณาธการ PHT Newsletterศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

มหาวทยาลยเชยงใหม239 ถ.หวยแกว ต.สเทพ อ.เมอง เชยงใหม 50200โทรศพท +66 (0)5394-1448โทรสาร +66 (0)5394-1447E-mail : phtic@phtnet.org

สารจากคณะบรรณาธการ ..................... 2

งานวจยเดนประจำฉบบ ............................. 1-3

ขาวสารเทคโนโลยหลงการเกบเกยว..............8

นานาสาระ ................................................... 6-7

งานวจยของศนยฯ ............................... 4-5

ง านว จ ย เ ด นประจ ำฉบ บ

คำนำ

บทคดยอ

ผลของการเกบรกษาดวยอณหภมตำและบรรจภณฑทมตอคณภาพปทมมาตดดอก

พนธเชยงใหมสชมพ

Effects of cold storage and packaging methods on the quality of cut patumma (Curcumaalismatifolia) cv. Chiang Mai Pink flowersโดย ... กลภทร ยมพกตร1 และ อษาวด ชนสต1,2

1 ภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม อ.เมอง จ.เชยงใหม 502002 ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว มหาวทยาลยเชยงใหม จ.เชยงใหม 50200

การศกษาผลของอณหภมตำและบรรจภณฑตอคณภาพหลงการเกบเกยวของปทมมาตดดอกพนธเชยงใหมสชมพเมอนำดอกไปเกบรกษาแบบเปยกทอณหภม 5 15 องศาเซลเซยส และแบบแหงท15 องศาเซลเซยส กอนบรรจลงในกลองกระดาษลกฟกซงหอชอดอกดวยวสดทแตกตางกนคอพลาสตกชนดโพลโพรพลน (polypropylene) กระดาษพรฟเปยก กระดาษพรฟแหง และไมมวสดหอชอดอก พบวา การเกบรกษาแบบเปยกและหอชอดอกดวยพลาสตกชนดโพลโพรพลนทอณหภม 5 และ15 องศาเซลเซยส นาน 4 วน มอายการใชงานนานทสดทสดคอ 9.8 วน และจะมอายการใชงานนอยทสด 8.8 วนเมอเกบรกษาแบบแหงโดยไมมวสดชอดอก โดยมคานำหนกสดคงเหลอมากทสด 96.33 90.49 และนอยทสด 83.51 ตามลำดบ ทงนการหมดอายระหวางการเกบรกษาท 5องศาเซลเซยสมสาเหตสำคญมาจากใบประดบสชมพ (coma bract) มลกษณะแหงและแสดงอาการสะทานหนาว ลกษณะดงกลาวปรากฏเมอเกบรกษาไวนานกวา 8 วน และพบวาใบประดบสเขยวจะเปลยนเปนสเขยวอมนำตาลจนถงนำตาลเขมรวมกบแสดงอาการฉำนำ

ปทมมาพนธเชยงใหมสชมพ (Curcuma alismatifolia cv. Chiang Mai Pink) มแหลงผลตทมศกยภาพในการผลตทงหวพนธและปทมมาตดดอกสดอยทางภาคเหนอ คอ จงหวดเชยงใหม เชยงรายและลำพน (พรรณย, 2545) โดยทวไปการขนสงเปนระยะเวลานานและมพ นท จำกดจะทำใหไมตดดอกเสอมสภาพเรวขน บรรจภณฑเชนการหอชอดอกดวยพลาสตก กระดาษแกว กระดาษพรฟ(กระดาษทใชพมพหนงสอพมพ) สามารถปองกนการเกดรอยชำจากการกระแทก ชวยปองกนการสญเสยนำ และชวยปองกนดอกไมจากสภาพแวดลอมทไมเหมาะสมได (นธยา และดนย, 2537)การเสอมสภาพของดอกปทมมา สงเกตไดจากสของใบประดบสชมพซดจางลง ใบประดบสเขยวเปลยนเปนสเหลอง กานชอดอกลบแบน และชอดอกพบงอ (อษาวดและเครอวลย, 2547) การเกบรกษาชอดอกปทมมาแบบเปยกหรอแบบแหงทอณหภมตำท 5 หรอ 15 องศาเซลซยส จะชะลอการเสอมสภาพของชอดอกได (กลภทร และอษาวด, 2551)

ส า ร จ า ก บ ร ร ณ า ธ ก า ร

งานวจยเดนประจำฉบบ ... (ตอจากหนา 1 )

2สารจากบรรณาธการ …

ดงนนการทดลองเพอหาบรรจภณฑทเหมาะสมสำหรบใชในการเกบรกษา รวมกบอณหภมตำ เพอชวยในการชะลอการสญเสยนำและรกษาความชนภายในกลองบรรจภณฑเปนอกปจจยหนงทมผลตออายการใชงานของดอกปทมมา จงเปนสงจำเปนเพอจะไดนำความรทไดไปใชในการยดอายการเกบรกษาและอายการใชงานของดอกปทมมาใหนานยงขน

สวสดครบ...

สำหรบ Postharvest Newsletter ททานกำลงถออยขณะน ถอเปนฉบบสงทายป 2552 และในป 2553 ทกำลงจะมาถงน Postharvest Newsletter กจะกาวสปท 9 ซงเพรยบพรอมดวยประสบการณทผานมาคอนขางยาวนาน เพอเผยแพรองคความรดานเทคโนโลยหลงการเกบเกยวใหแกสาธารณะชนตอไป

นำชอดอกปทมมาพนธเชยงใหมสชมพมาตดกานใตนำเฉยงเปนมม 45 องศา กานยาว 30 เซนตเมตร นำมาเกบรกษาแบบเปยกโดยหมโคนกานชอดอกดวยถงพลาสตกบรรจสำลกอนชบนำ และแบบแหงซงไมมวสดหมโคนกานชอดอก กอนบรรจลงในกลองกระดาษลกฟกขนาด35x50x15 เซนตเมตร จำนวน 30 ดอกตอกลอง แบบละ 20 กลองซงหอชอดอกดวยวสดทแตกตางกนคอ ไมมวสดหอชอดอก พลาสตกชนดโพลโพรพลน (polypropylene) กระดาษพรฟเปยก และ กระดาษพรฟแหง จากนนไปเกบรกษาไวทอณหภม 5 และ 15 องศาเซลเซยส จำนวนทงหมด 5ซำ นำชอดอกปทมจากแตละกลองทเกบรกษาทกชดการทดลองออกประเมนคณภาพทก 2 วนโดยนำมาปกแจกนในหองควบคมอณหภม 24±1องศาเซลเซยส จนกระทงหมดอายการใชงาน พจารณาการเสอมคณภาพชอดอกโดยใชเกณฑตดสนจากการใหคะแนน อายปกแจกน อายการใชงานเปอรเซนตนำหนกสดคงเหลอ อตราการคายนำ อตราการดดนำ ปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดและกาซเอทลนสะสมในกลองระหวางการเกบรกษาเปอรเซนตการสญเสยระหวางเกบรกษา และการเปลยนแปลงของชอดอกหลงนำมาปกแจกน

a Means not sharing the same letter were significantly different at P = 0.05,S.E.±0.5

Table 1 Storage life, vase life and shelf life of cut patumma cv. Chiang MaiPink flowers after cold stored for 4 days with different packing materials.

และเนองในวาระดถขนปใหม 2553 น ทางคณะบรรณาธการ ขอกราบอาราธนาคณพระศรรตนตรย และสงศกดสทธทงหลาย โปรดคมครองใหทานและครอบครว ประสบแตสรรพสงมงมงคลสมฤทธผลดงปราถนาทกประการ ...สวสดปใหม 2553 ครบ

คณะบรรณาธการ

อปกรณและวธการ

ง า น ว จ ย เ ด น ป ร ะ จำ ฉ บ บ 3

(อานตอหนา 4 ...)

ผลและวจารณผลการทดลอง

การศกษาผลของอณหภมตำและบรรจภณฑตอคณภาพหลงการเกบเกยวของปทมมาตดดอกพนธเชยงใหมสชมพ พบวา การเกบรกษาแบบเปยกและหอชอดอกดวยพลาสตกชนดโพลโพรพลนท 5 และ 15 องศาเซลเซยส นาน 4 วน มอายการใชงานนานทสดคอ 9.8 วน และจะมอายการใชงานนอยทสด 8.8 วน เมอเกบรกษาแบบเปยก หรอแหงโดยไมมวสดชอดอก (Table 1) โดยมนำหนกสดคงเหลอมากทสดคดเปน 97.4796.33 และนอยทสด 83.51 ของนำหนกสดเรมตน (Figure 1A) โดยอตราการดดนำ และอตราการคายนำ (Figure 2) ของทกชดการทดลองมอตราการคายนำมากกวาการดดนำ จงสงผลใหการเปลยนแปลงนำหนกสดระหวางปกแจกนและทำใหชอดอกปทมมาเสอมสภาพในทสดการสญเสยดอกระหวางเกบรกษามคามากทสดคดเปน 36.67 เปอรเซนต (Figure 1B) เมอเกบรกษาแบบเปยกและไมมวสดหอชอดอกท 5 องศาเซลเซยส

Figure 1 (A) The percent of remaining fresh weight (B) Percentage loss of flowers in cartons during storage of cut patumma cv.Chiang Mai Pink flowers after cold stored for 4 days with different packing materials.a Means not sharing the same letter were significantly different at P = 0.05

Figure 2 Transpiration rate (ml/2days) and water uptake of cutpatumma cv. Chiang Mai Pink flowers stored for 4 days after 5°Cwet stored and 15°C wet or dry stored with different packing materials;(A),(C):transpiration rate, (B),(D):water uptake (NP; no packedmaterial, Pl; plastic (polypropylene), WP; wet proof papers, DP; dryproof papers, W; wet storage and D; dry storage.

ทงนการหมดอายระหวางการเกบรกษาท 5 องศาเซลเซยส มสาเหตสำคญมาจากใบประดบสชมพ (coma bract) มลกษณะแหง และแสดงอาการสะทานหนาว สวนการหอชอดอกดวยพลาสตกไมมการสญเสยระหวางการเกบรกษา ชอดอกปทมมาทเกบรกษาไวนานกวา 8 วน ทกชนดวสดหอชอดอกพบวาใบประดบสเขยวจะเปลยนเปนสเขยวอมนำตาลจนถง นำตาลเขมรวมกบแสดงอาการฉำนำ สวนชอดอกทเกบรกษาท 15องศาเซลเซยส การสญเสยมสาเหตสำคญมาจากการเขาทำลายของโรค โดยเฉพาะการหอชอดอกดวยพลาสตกจะมหยดนำเกาะภายในระหวางเกบรกษา และกระดาษพรฟเปยกซงนาจะมสวนสำคญในการสงเสรมเกดโรค แตการหอชอดอกดวยกระดาษพรฟแหงมเปอรเซนตการสญเสยระหวางเกบรกษานอยทสดคดเปน 6.67 เปอรเซนต ปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดสะสมในกลองระหวางการเกบรกษาแบบเปยกท 5องศาเซลเซยส พบวามคาตำสดเมอหอชอดอกดวยพลาสตก สวนการเกบรกษาท 15 องศาเซลเซยส ทงแบบเปยกและแหงเมอไมมวสดหอชอดอกปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดสะสมในกลองระหวางการเกบรกษามคามากทสด รองลงมาคอเมอหอชอดอกดวยพลาสตก กระดาษพรฟเปยกและกระดาษพรฟแหงตามลำดบ (Figure 3) โดยท 5 องศาเซลเซยสมคาโดยรวมตำกวาเลกนอยทงนทอณหภมตำจะสามารถชะลออตราการหายใจได และมคาใกลเคยงกนเมอหอดวยวสดหอชอดอกแตละชนดดงนนวสดหอชอดอกไมนาจะมผลตอปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดทสะสมในกลองระหวางเกบรกษา และไมพบการสะสมกาซเอทลนระหวางการเกบรกษา

ง า น ว จ ย ข อ ง ศ น ย ฯ

คำขอบคณ

เอกสารอางอง

(ตอจากหนา 3)

โดย ... นนทพา เอยมสกล และ อนทรา ลจนทรพร

Figure 3 Accumulated CO2 in cartons (g CO

2/kg) of cut patumma cv.

Chiang Mai Pink flowers after 5°C wet stored and 15°C wet or dry

stored with (o)no packed materials, plastic (polypropylene),

(Δ) wet proof papers or (◊) dry proof papers.

การหอชอดอกปทมมาระหวางการเกบรกษาไมมผลตออายปกแจกนแตมผลยดอายการใชงาน และชวยลดเปอรเซนตการสญเสยระหวางการเกบรกษา

สรป

ขอขอบคณหองปฏบตการเทคโนโลยหลงการเกบเกยว ภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม และสถาบนวจยเทคโนโลยหลงการเกบเกยว มหาวทยาลยเชยงใหม ทใหทนสนบสนนในการทำวจย

กนกพร บญญอตชาต. 2541. การศกษาแนวทางยดอายปกแจกนและการเปลยนแปลงทางสรรวทยาบางประการหลงการเกบเกยวชอดอกปทมมา.วทยานพนธมหาบณฑต.บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 95 หนา.

กลภทร ยมพกตร และอษาวด ชนสต. 2551. คณภาพของปทมมาตดดอกพนธเชยงใหมสชมพหลงการเกบรกษาทอณหภมตำ แบบเปยกและแบบแหง. บทคดยอ การประชมวชาการพชสวนแหงชาต ครงท 7. 391 หนา.

นธยา รตนาปนนท และดนย บณยเกยรต. 2537. การปฏบตการภายหลงการเกบเกยวดอกไม. คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม. 176 หนา.พรรณย วชชาช. 2545. ปทมมา: พฒนาจากปาสเมอง ถงการสงออก. กสกร. 75: 5 (ก.ย.-ต.ค.).สายชล เกตษา. 2531. เทคโนโลยหลงการเกบเกยวของดอกไม. ภาควชาพชสวนบรษทมวลชน จำกด, กรงเทพฯ. 291 หนา.อษาวด ชนสต และเครอวลย ทองเลม. 2547. การศกษาลกษณะทางสรรวทยาบางประการหลงการเกบเกยวของปทมมาตดดอกบางสายพนธ

.รายงานวจยฉบบสมบรณ คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม 44 หนา

ผลของ 1 - Methylcyclopropene (1 - MCP) ตอคณภาพของผลพทราหลงการเกบเกยว

Effect of 1 - Methylcyclopropene (1 - MCP) on Quality of Jujube after Harvesting

สายวชาเทคโนโลยหลงการเกบเกยว คณะทรพยากรชวภาพและเทคโนโลย / ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยวมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร กรงเทพฯ

การศกษาความเขมขนของ 1-MCP และระยะเวลาตอคณภาพของผลพทราหลงการเกบเกยว โดยรมผลพทราดวย 1-MCP ทระดบความเขมขน 100 ppb เปนระยะเวลา 6 12 และ 24 ชวโมง ทอณหภม 20 องศาเซลเซยส เปรยบเทยบกบผลพทราทไมไดรม 1-MCP (ชดควบคม)เกบรกษาทอณหภม 10 ± 0.5 องศาเซลเซยส ทความชนสมพทธ 92–98 เปอรเซนต พบวาการเปลยนแปลงคาส การสญเสยนำหนก และคะแนนการยอมรบของผบรโภคในผลพทราทรม 1–MCP ความเขมขน 100 ppb เปนระยะเวลา 12 ชวโมง ดกวาทกชดการทดลอง ในขณะทความแนนเนอ ปรมาณของแขงทละลายนำได และปรมาณกรดทไตเตรทได ใกลเคยงกนในทกชดการทดลอง แตมแนวโนมวาอตราการหายใจ การผลตเอทลน ในผลพทราทรม 1– MCP ความเขมขน 100 ppb ทง 3 ระยะเวลา มปรมาณตำกวาผลพทราทไมไดรม 1–MCP

4

บทคดยอ

ง า น ว จ ย ข อ ง ศ น ย ฯ

บทคดยอ

โดย...กระว ตรอำนรรค1 บณฑต จรโมภาส1 และ ศกดา จนทรทอง1

โดย...เสาวนย แกวพระเวช1 วชชา สอาดสด1 และ ปรญญา จนทรศร2

ผลของอณหภมตำตอเลนตเซลของผลมะมวงพนธนำดอกไมสทอง

Effects of Low Temperatures on Lenticel of Mango Fruit cv. Nam Dok Mai See Thong

1 สถาบนวจยเทคโนโลยหลงการเกบเกยว / ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว มหาวทยาลยเชยงใหม เชยงใหม 502002 สถาบนวจยและพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย / ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว มหาวทยาลยเชยงใหม

จากการศกษาลกษณะและพฒนาการของเลนตเซลบนผลมะมวงพนธนำดอกไมสทอง ในชวงการเจรญของผลระยะตางๆพบวาสามารถจำแนกขนาดของเลนตเซลออกเปนระยะตางๆ ไดทงหมด 4 ระยะ ไดแก ระยะ 0, 1, 2 และ 3 ซงมขนาดเทากบ 0.03,0.13, 0.20 และ 0.28 มลลเมตร ตามลำดบ และพบวาผลมะมวงทอาย 50 วน มความหนาแนนของเลนตเซลรวมสงสด ในขณะทผลมะมวงอาย 110 วน มความหนาแนนของเลนตเซลรวมนอยทสด และพบเลนตเซลระยะ 0 มากทสดในทกชวงการเจรญของผลแตจะลดลงเมอผลมะมวงมอายมากขน นอกจากนไดนำผลมะมวงมาเกบรกษาทอณหภมตางๆ ไดแก 5, 8 และ 13 องศาเซลเซยสพบวาผลมะมวงท เก บร กษาท อ ณหภม 5 องศาเซลเซยส เปนเวลา 21 วน มคาความหนาแนนของเลนตเซลรวมสงสด รองลงมาคอท 8 และ 13 องศาเซลเซยส ตามลำดบ นอกจากนยงพบความผดปกตของผวผลมะมวงทเกบรกษาทอณหภม 5องศาเซลเซยส คอเลนตเซลปรากฏเดนชดมากขนและมสเปลอกเปลยนไป ซงสอดคลองกบคาความหนาแนนทนบไดขางตนและพบเลนตเซลระยะ 3 ทผวผลมากทสด เมอเปรยบเทยบกบผลมะมวงทเกบรกษาทอณหภม 8 และ 13 องศาเซลเซยส

การวเคราะหความเสยหายเชงกลของผลชมพเมอถกคดขนาดดวยเครองจกรกล

Mechanical Damage Analysis of Mechanically Sized Java Apple Fruit

ภาควชาวศวกรรมเกษตร คณะวศวกรรมศาสตร กำแพงแสน / ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว มหาวทยาลยเกษตรศาสตรวทยาเขตกำแพงแสน นครปฐม

งานวจยนมงทจะวเคราะหความเสยหายเชงกลของผลชมพทถกคดขนาดดวยเครองกลคดขนาดแบบ Diverging Belts, DBSวธการประกอบดวยการศกษาการเกดความเสยหายจากสายพานคดขนาด การลดความเสยหายดวยวสดกนกระแทกและการศกษาความเสยหายเมอทำการทดสอบแบบตอเนอง โดยใชชมพพนธทลเกลา ทบทมจนทรและทองสามสในการวจยประเมนความเสยหายดวยคาเปอรเซนตรอยชำหรอถลอก เปอรเซนตรอยแตกหรอบาดและเปอรเซนตความเสยหาย วเคราะหผลดวยวธการ DMRTทระดบนยสำคญ 0.05 พบวาการปองกนการสมผสโดยตรงของผลชมพกบผวสายพาน DBS สามารถลดความเสยหายได โดยการใชStretch film หมผลชมพชวยลดรอยบาดหรอแตกไดด การใชวสดกนกระแทกหนา 2 mm ชวยลดรอยถลอกหรอชำไดบางและการใชวสดหนา 4 mm สามารถปองกนความเสยหายทกประเภทไดกบชมพทกผล ผลการทดลองเกบรกษาผลชมพจากการคดขนาดพบวาไมแตกตางจากชมพชดควบคม แตเกดความแตกตางของความเสยหายระหวางชมพทคดดวยเครองคด DBS กบชมพทคดดวยคนอยางชดเจน

5

บทคดยอ

น า น า ส า ร ะ

Active Packaging

ผลตผลทางการเกษตรและอาหารยงเปนสนคาทสรางรายไดใหกบเกษตรกรและผประกอบการและเปนสนคาสงออกสำคญทสรางรายไดใหกบประเทศไทยมาโดยตลอด ซงในป 2551 ประเทศไทยสงออกสนคาดานเกษตรกรรมและผลตภณฑมลคา 1,339,159 ลานบาท (สำนกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2552)โดยสงออกผลไมสด แชเยน แชแขง และแหงรวม ปรมาณ 725,754 ตน คดเปนมลคา 415.7 ลานเหรยญสหรฐ (13,772 ลานบาท) สนคาผกสด แชเยน แชแขง และแหง รวมปรมาณ 216,732 ตน คดเปนมลคา 210.1ลานเหรยญสหรฐ (6,960 ลานบาท) (กรมสงเสรมการสงออก, 2552) อยางไรกตาม ทผานมาพบวาสนคาดงกลาวมกเกดความเสยหายในระหวางการขนสงและการวางจำหนาย อาท สนคาไมสด มเชอราและ เนาเสยฯลฯ โดยมสาเหตมาจากขาดความรความเขาใจ และไมมการประยกตใชวทยาการหลงการเกบเกยวทเหมาะสม ตลอดจนเทคนคการยดอายผลตผลสดเพอรกษาคณภาพใหคงเดม ขนตอนการบรรจผลตผลหลงการเกบเกยว เปนอกหนงขนตอนทสำคญทจะชวยรกษาความสดของผลตผล หากเลอกใชบรรจภณฑทไมเหมาะสม อาจกอใหเกดความเสยหายกบผลผลตสดได

ปจจบนไดมการพฒนาเทคโนโลยบรรจภณฑสำหรบบรรจผลตผลทางการเกษตรและอาหาร เรยกวา“Active Packaging” หรอบรรจภณฑแอกทฟ ซงนอกจากจะทำหนาทเปนภาชนะทหอหมและปกปองผลผลตและสนคาไมใหเกดความเสยหายระหวางการขนสงสนคา และการวางจำหนายแลวยงไดรบการพฒนาขนเพอยดอายและรกษาคณภาพความสดใหมของผลผลตและอาหารใหคงอยในสภาพเดมไดนาน

หลกการทำงานและเทคโนโลยของบรรจภณฑแอกทฟ

เนองจากผลตผลทางการเกษตรหลงการเกบเกยวรวมถงในชวงรอบรรจหบหอ กระบวนการตางๆทางชวเคมในผก ผลไม และดอกไม ยงคงดำเนนอยเชนเดยวกบทยงตดอยกบลำตนหรอยงไมไดถกเกบเกยวอาท มการดดเอากาซออกซเจนเขาไปและปลอยกาซคารบอนไดออกไซดและความรอนออกมา มการคายนำทำใหสนคาสญเสยนำหนก ซงหากไมไดรบการชดเชยอาหาร แรธาต และนำอยางถกวธจะกอใหเกดการเหยวเฉาหรอเนาเสยได เชนเดยวกบสนคาอาหารบางชนดทจะทำปฏกรยากบออกซเจนสงผลใหมกลนเหมนหนหรอเนาเสยได บรรจภณฑแอกทฟจงไดรบการพฒนาขนเพอทำหนาทควบคมองคประกอบของบรรยากาศภายในบรรจภณฑ โดยการสกดกนการแพรของกาซตางๆ ใหผานเขาหรอออกจากบรรจภณฑตามความตองการ เพอใหเหมาะสมตอการเกบรกษาผลผลตหรออาหารนนๆ ใหคงความสดใหมและเกบไวไดนาน ซงอาจทำได 2 วธ

Active Packaging

Active Packaging หรอบรรจภณฑแอกทฟ

ทำหนาทเปน

ภาชนะทหอหมและปกปอง

ผลผลตและสนคาไมใหเกดความเสยหาย

ระหวางการขนสงสนคา และยง ...

“

”

6

น า น า ส า ร ะ

วธแรก เปนวธทใชกนมานานแลวและยงใชอยในปจจบน โดยการใชสารประกอบทางเคมทมคณสมบตตามทตองการบรรจในซองเลกๆ แลวนำไปบรรจไวในบรรจภณฑหลกเพอใหสารในซองดดหรอคายกาซบางชนด อาท ดดออกซเจน คายคารบอนไดออกไซด ควบคมความชน ดดเอทลน (เปนกาซททำใหผลไมสก) ดดกลนหรอยบยงเชอจลนทรย เปนตน

วธทสอง เปนการนำสารเคมไปผสมลงในพลาสตกหรอฟลมทใชทำบรรจภณฑโดยตรง ซงขณะนมการผลตและใชแลวในหลายประเทศ อาท สหรฐอเมรกา ญปน และออสเตรเลย ในสวนของประเทศไทยศนยเทคโนโลยโลหะและวสดแหงชาต (หรอ National Metal and Materials Technology Center: MTEC)รวมกบคณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ไดผลตฟลมแอกทฟเพอทดลองใชกบพชผกไดแก พรกขหนสวนและขาวโพดฝกออน ปรากฏวาฟลมแอกทฟทไทยพฒนาขนสามารถยดอายและรกษาคณภาพของผลผลตไดด

สามารถแบงตามสารเคมทมอยในบรรจภณฑ ทงน การใชบรรจภณฑแอกทฟตองเลอกใหเหมาะสมกบอาหารหรอผลผลตทบรรจ อาท

ประเภทบรรจภณฑแอกทฟ

Oxygen Scavenging เปนบรรจภณฑทชวยลดปรมาณออกซเจน เหมาะสำหรบใชบรรจอาหารทวไปรวมถงอาหารทผานการอบ อาท ขนมเคกและขนมปง โดยสวนใหญจะใชธาตเหลกหรอสารประกอบธาตเหลกเปนตวดดซบออกซเจน เพอปองกนไมใหอาหารเกดการเนาเสยและเกดเชอราไดงายอยางไรกตาม อาหารแตละประเภทตองการลดปรมาณออกซเจนในสดสวนทไมเทากนขนอยกบประเภทของอาหาร

Carbon Dioxide Release เปนบรรจภณฑทชวยเพมปรมาณคารบอนไดออกไซด เหมาะสำหรบใชบรรจอาหารทเกดเชอราไดงาย อาท เนอสด เนอไก เนอปลา เนยแขง และสตรอวเบอรร เปนตน สวนใหญจะใชแคลเซยมคารบอเนตหรอหนปนเปนตวเพมคารบอนไดออกไซดซงสามารถยบยงการเจรญเตบโตของจลนทรยได

Humidity Control เปนบรรจภณฑสำหรบควบคมความชน เหมาะสำหรบบรรจผลตผลทางการเกษตรอาท ผก ผลไม และดอกไมชนดตางๆ โดยใชสารซลกาเจลเปนตวควบคมผก ผลไม และดอกไม ไมใหคายนำออกมามากเกนไปซงจะทำใหแรธาตและสารอาหารตางๆ ออกมาดวย ซงนอกจากจะทำใหสนคามนำหนกลดลงแลวยงเปนการเรงการเจรญเตบโตของเชอราอกดวย

Ethylene Scavenging เปนบรรจภณฑสำหรบลดปรมาณเอทลน เหมาะสำหรบใชบรรจพชสวนตางๆ ซงจะทำใหผกและผลไมชะลอการสกออกไป สวนมากนยมใชสาร Potassium Permanganateเปนสารดดเอทลน

ทมา :

กรมสงเสรมการสงออก กระทรวงพาณชย. 2552. Fact Sheet ผก ผลไมสด แชเยน แชแขง และแหง (ม.ค.-ธ.ค. 51). [Online]. Available:// http://www.depthai.go.th/tabID/333/Default.aspx

ศนยเทคโนโลยโลหะและวสดแหงชาต, สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต, กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย. 2552.บรรจภณฑฉลาด : นวตกรรมยดอายผกผลไม. [Online]. Available:// http://www.mtec.or.th/index.php?option=com_content&task=view&id=84&Itemid=36

สำนกงานเศรษฐกจการเกษตร, กรมวชาการเกษตร. 2552. มลคาสนคาเกษตรสงออกทสำคญ พ.ศ. 2551 – 2552. [Online]. Available:// http://www.oae.go.th/oae_report/export_import/exp_topten.php?imex=2

7

PHT สารสนเทศ

ข า ว ส า ร เ ท ค โ น โ ล ย ห ล ง ก า ร เ ก บ เ ก ย ว8

สรปขาวเดนรายไตรมาส

ผลไมฉายรงสไปสหรฐแนวโนมด

การสงออกผลไมฉายรงสไปยงสหรฐอเมรกา มแนวโนมคอนขางดและตลาดกำลงขยายตวเพมขน อยางไรกตาม การสงออกผลไมฉายรงสไปสหรฐ ในชวงแรก ๆ พบวาสนคาบางสวนเกดความเสยหายโดยเฉพาะผลไมเปลอกบาง สำนกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต (มกอช.) จงไดรวมมอกบคณาจารยและนกวจยมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร ดำเนนโครงการศกษาการลดความเสยหายของมะมวงพนธนำดอกไมเบอร 4 และมงคดทฉายรงสแกมมาเพอการสงออกไปตลาดสหรฐเพอศกษาผลกระทบทเกดขนจากการฉายรงส

นายนวต สธมชยกล ผอำนวยการ มกอช. กลาววาจากผลการทดลองพบวามะมวงและมงคดทไดรบการดแลขนตอนตาง ๆ อยางถกตอง ตงแตเกบเกยวทความสกตามมาตรฐาน และไดรบการฉายรงสอยางเหมาะสม คดบรรจและขนสงอยางถกวธ โดยเฉพาะอณหภมการเกบรกษาสนคาควรอย ท 13-15 องศาเซลเซยส สนคาจะยงมคณภาพดเมอไปถงปลายทาง ทำใหลกคามความพงพอใจในทงรปลกษณและรสชาต และมอายการวางจำหนายประมาณ 1-2 สปดาห ซงจะชวยใหผลไมเมองรอนของไทยสามารถแขงขนไดมากขน ทสำคญยงเปนชองทางชวยลดตนทนคาขนสงใหผประกอบการได จากเดมทขนสงสนคาทางเครองบนทำใหมตนทนสงในอนาคตผลการศกษานจะเปนพนฐานในการพฒนากระบวนการสงออกทางเรอ ชวยใหตนทนคาขนสงตำลงได ซงจะชวยผลกดนการสงออกผลไมฉายรงสไปสหรฐไดเพมมากขน

ทมา : หนงสอพมพเดลนวส วนท 9 ธนวาคม 2552http://www.dailynews.co.th/newstartpage/index.cfm?page=content&categoryId=339&contentID=36307