PORTUGESAMUNDUAN

Non hitz egiten da?• Hablado en Bantués  

Angola,  Brasil,  Cabo Verde,  Guinea-Bissau,  Guinea Ecuatorial,  India,  Macao (China),  Mozambique,  Portugal,  Santo Tomé y Príncipe,  Timor Orientaly otros países.

Zergatik Iberiar penintsulako hizkuntza hitz egiten da hain leku ezberdinetan?

• Erdi Arotik merkataritza-bidaiak oso garrantzitsuak izan ziren ekialde urrunetik zeta, espeziak eta beste produktu asko ekartzeko (espezieak). Ibilbide garrantzitsuena, “Zeta ibilbidea” izan zen.

• XV m. “Aurkikuntza handien” garaia hasiko da.

• Portugaleko inperioa, oso inperio garrantzitisua izan zen XV, XVI eta XVII mendeetan.

• Portugal Indiara eta Hego Afrikara heldu zen lehena.

PORTUGAL• 1128.ean Iberiar penintsulako Leongo

erreinutik independizatu zen.

• X.mendean Lusitania deitzen hasi zen, horregatik “luso” portuges sinonimo bezala erabili ohi da.

Portuges inperioa Aurkikuntza Handien garaitik kolonial inperioetatik lehena eta gehien iraundu duena izan da (1415-1975)

Belen dorrea Lisboan Tajoren ertzean

Noiz hasten da Portugalaren abentura?

• Enrique, Nabigatzailea, Sagre-sen (Algarve) Nautika-ikasketa zentrua sortu zuen.

• Garai hartako munduko nabigatzaile eta kartograforik ospetsuenak handik pasatu ziren.

• Hasi ziren Afrikako kostatik esplorazio-bidaiak Borjador lurmuturraraino eta Gambia ibaiaren ahoaraino (1418-1446)

Enrike Nabigatzailea (1394-1460)

GAMBIA

MANDINGA

WOLOF

Emakume FULA etniakoa

SERERE, AKU eta beste etnia batzuk daude

JOLA Etnia

Portuges Inperioa

Afrikaren bira egiten Indiaraino heldu ziren. Asian , kostako hiriak eta portuak sortu zituzten merkataritza egiteko.

COIMBRA Mondego ibaiaren beste ertzetik ikusita

Unibertsitate hiria

EL ALGARVEEtimología del árabe

,al-Garb , el oeste الغربla tierra por donde se pone el sol

MAHASTIAK DUERO Ibaiaren ertzeetan eta mendimagaleetan.

OPORTO ardoak mundu osoan ospea du

Irlak: Azores, Madeira

AZOREETAKO

IRLAK

MADEIRA

EKIALDEKO TIMOR

• Portugesak 1512.ean heldu ziren Sandalo hegurra bilatzen.

• 1975.ean independentzia lortu zuen Portugaletik

ANGOLA

• Portugaleko kolonia aintzina (1575 – 1975 bitartean)

• Baliabide natural asko ditu: petrolioa eta diamanteak b esteak

beste.

• Portugesas gain beste eskualdeko hizkuntza batzuk ere hitz egiten dira: Kikongo, Mutombo, Chokwe, Quimbundo eta Umbundu

Hiriburua: LUANDA

ANGOLA eEspaziotik ikusita

Basamortua.Namibiarekin mugan dagoen aldea oso lehorra da.

Goi lautada handia

Oihan tropikalak

PAISAJEAK ETA JENDEA

MOZAMBIQUE

• Vasco de Gamak esploratuta 1498.ean.

• Portugalek kolonizatuta 1505.ean

• Independentzia 1975.ean lortu zuen.

• Portugesaz gain 40 hizkuntz bantu baino gehiago hitz egiten dira.

Hiriburua: MAPUTO

Vasco de Gamak egindako lehenengo bidaia. Indiako puntu horietan portugesa ere hitz egiten da

MAPUTO

TE Plantazioa

Kontraste ikaragarriak: Eguneroko jendearen eginbeharrak eta Turismorako aldeak

Afrikako gauzarikpolitena bere jendea da.

1498. URTEAN , Vasco de Gama, nabigatzaile portugesa, Indian saru zen lehenengo europar bihurtu zen.

Geroago 1510.ean Alfonso de Alburquerque almirante portugesa Goako agintariak gainditu zituen behin behineko kolonia ezartzen. II MG ostean Portugalek ez zuen jarraitu nahi koloniarekin. Gaur egun estatu independientea da.

MACAO (Txinatar tradizionalean: 澳門 , txinatar sinplifikatua: 澳门 , pinyin)

Macao, Txinan europar lehenengo merkataritza zentroa, portugesek sortuta, izan zen 1557.etik gaur arte. Lur zati honetan mestizaje ikaragarria izan da patua kultura sortzen. 1999-12-20-tik Macao Txinatar Errepublika Popularreko administrazio eskualde berezietako bat da, bestea Hong Kong da

Macaoko erdigune historikoa

Eliz katolikoaren aztarnak

Behean hiria

Kun Iam Tong Temploa

BRASIL

IGUAZU urj-auzia

JANEIROko RIO

Corcovado Mendia

BRASIL• Brasilia hiriburua da.• 192 milioi biztanle izan arren dentsitate oso

txikia dua.• Brasilera heldu zen

europar lehena

espainiar Vicente Yañez

Pinzón izan zen.

1500.ekeko urtarrilaren

26an, Pernambucon. • Portugesentzat Pedro

Álvares Cabral izan zen

konkistatzailea

RECIFE (Boa auzoa)

• Tordesillas-eko hitzarmena dela eta Portugalera pasatu zen.

• XVII. Mendean esklabuen bitarteko plantazio nekazaritza garatu zen: mandioka, tabakoa eta azukre kainabera.

Brasilia Sao Paulo

BRASILIA

SAO PAULO

• Napoleonen gerrak direla eta Portugaleko hiriburua Lisboatik Rio de Janeirora pasatu zen.

• 1889, estatu kolpe ostean, • independennzia lortu zuen

Emperador Dom Pedro II de Brasil, 1873.

Monumento à Independência, Sao Paulo

BAHIA Estatua

SALVADOR HiriaBrasilgo lehenengo hiriburua izan zen

BAHIA HIRIA

BELO HORIZONTE Minas Gerais-eko estatuaren hiriburua

MANAUS Amazoniako estatuaren hiriburua

Amazoniaren ustiapena eta suntsipena

SAO LUIS

BELEM

Baso peoiak. Umeen esplotazioa

eta herrien desagerpena

PORTUGESA HITZ EGITEN DUEN JENDE OSPETSUA

Saramago Idazlea

Lula Da Silva

Jose Eduardo Agualusa, Angolako idazlea

Angolako presidenteaEduardo Dos Santos

• Portugesa oso leku ezberdinetan eta testuinguru anitzetan hitz egiten da, baina ez ahaztu, zabalkuntza hau Enrike nabigatzaile horren ametsatik dator eta gaur egun 240 milioi pertsonek hitz egiten dute munduan.