PHP Leksion 1.2

Cfare eshte PHP-ja?PHP (Hypertext Preprocessor), eshte nje gjuhe programimi per te ndertuar web site dinamike interaktive, e shpikur nga Rasmus Lerdorf ne 1995. Qe atehere PHP-se i jane bere shume ndryshime dhe eshte pershtatur nga programues web-i kudo neper bote. Ne kete cikel leksionesh do te trajtojme PHP5.

Cfare eshte PHP-ja?Ne terma teknike PHP eshte nje gjuhe skriptimi ne server (server-side web scripting language), platform-kryq (cross-platform), i futur ne HTML (HTML-embedded).

Cfare eshte PHP-ja?Platform-kryqKodi PHP mund te ekzekutohet ne disa sisteme shfrytezimi te ndryshme. Nje skript PHP qe ekzekutohet ne Linux zakonisht ekzekutohet edhe ne Windows.HTML-embeddedKodi PHP shkruhet ne skedare qe permbajne nje perzierje te instruksioneve PHP dhe kodit HTMLServer-sideProgramet PHP ekzekutohen ne web server. Nje skript ne server eshte nje instruksion qe perpunohet nga serveri dhe gjeneron HTML. (Ndersa nje faqe HTML e thjeshte nuk perpunohet ne server por dergohet ne browser dhe perpunohet nga browser-i)

Cfare eshte PHP-ja?Gjuhe skriptimi ne webProgramet PHP ekzekutohen nepermjet nje web browser-i. Ne aksesojme web serverin ne te cilin ndodhen programet PHP, dhe ai ekzekuton programin duke i kthyer browserit rezultatet output. Kjo do te thote qe do te shkruajme programe qe perziejne kod PHP me HTML se bashku, duke perdorur PHP-ne per kontroll dhe HTML-ne per formatim. Me pas na duhet te vendosim keto programe ne nje web server per ti ekzekutuar ato. Ne fund ato do ti aksesojme nga nje web browser, i cili afishon rezultatet si HTML. Pra programi jone mund te behet i perdorshem nga njerez te tjere nepermjet web-it, thjesht duke e vendosur ate ne nje web server publik.

Cfare eshte PHP-ja?Shumica e siteve ne web nuk jane statike, por dinamike, madje interaktive. Ato ju shfaqin nje liste sitesh qe permbajne fjalen qe ju kerkoni, ju prezantojne me lajmet e fundit, madje edhe ju pershendesin me emer kur ju logoheni. ju lejojne te nderveproni, dhe shfaqin faqe web te ndryshme sipas zgjedhjes suaj. Nje web site i tille nuk mund te ndertohet duke perdorur vetem HTML, dhe ketu hyn ne pune PHP-ja.

Cfare eshte PHP-ja?Me ane te PHP-se mund te programoni site qe: Paraqesin te dhena nga nje shumellojshmeri burimesh, si baza te dhenash apo skedare. Inkorporojne elemente interaktive, si psh: lehtesi kerkimi, tabela mesazhesh, sondazhe, etj.Lejojne perdoruesit te kryejne veprime si dergime email-esh, ose blerje.Pra, PHP mund te perdoret per te shkruar ato lloj web sitesh te cilat, do njeri qe eshte i familjarizuar me Web-in, i perdor do dite.

Paraqitja e nje faqeje web

Hapat per paraqitjen e nje faqeje web

Autori shkruan instruksionetKlienti kerkon faqen webWeb serveri lokalizon skedarin e instruksioneve Web serveri perpunon instruksionet per te krijuar HTMLRreshtat HTML kthehen ne browser Browseri perpunon HTML dhe afishon faqen.

Paraqitja e nje faqeje webNe hapin 3 web serveri duhet te lokalizoje faqen qe u kerkua dhe nese eshte faqe PHP, atehere web serveri duhet ta perpunoje PHP, ne menyre qe te gjeneroje kodin HTML qe i kthehet browserit (hapi 4). Ne kete faze, nese emri i faqes web ka prapashtesen .php, serveri e dergon ate tek interepretuesi (parseri) i PHP-se (i cili i bashkangjitet web serverit), per tu perpunuar.

Paraqitja e nje faqeje webMe pare permendem qe faqet PHP ndahen ne tekst, kod HTML dhe skripte PHP. Meqe HTML nuk mund te pershkruhet si gjuhe programimi dhe eshte e kufizuar ne shfaqjen e tekstit statik dhe imazheve, eshte e nevojshme te shkruhen komanda ne gjuhe te tjera per ti shtuar veori ekstra. Per te pershkruar gjuhet ne te cilat shkruhen keto tipare shtese, perdorim termin gjuhe skriptimi. Ka disa gjuhe skriptimi si psh: JavaScript, megjithate ajo qe e ben PHP-ne te ndryshem nga Javascripti apo HTML-ja e thjeshte, eshte eshte fakti qe PHP ekzekutohet ne server, jo ne browser.

Paraqitja e nje faqeje webHTML-ja na lejon qe te vendosim skripte pothuajse ne do vend ne kodin HTML. Keshtu qe kur kerkohet faqja, do skript brenda faqes dergohet ne interpretuesin e PHP-se dhe gjeneron HTML-ne ekuivalente.

Paraqitja e nje faqeje web

Pjeset e ndryshme te nje programi PHP

Konceptet Parsing dhe Ekzekutim Interpretimi i skriptit PHP mund te ndahet ne dy nen-procese. Kur nje faqe web dergohet tek interpretuesi i PHP-se ndodhin dy gjera: Skripti PHP fillimisht kontrollohet per saktesi ne nje proces qe njihet si parsing. Kjo eshte njelloj si te kontrollohet nje fjali per gabime gramatikore. Kjo nuk siguron qe skripti PHP eshte i sakte, por thjesht kontrollon nese eshte konform nje bashkesie rregullash te paracaktuara.

Konceptet Parsing dhe Ekzekutim Procesi i dyte qe quhet ekzekutim ndodh pasi eshte kontrolluar (parsed) skripti. Ketu zbuloni nese skripti juaj ka kuptim. Ekzekutimi eshte procesi i marrjes se nje rreshti te vetem skripti PHP dhe kthimin e tij ne kodin HTML ekuivalent. Ka dy vende ku interpretuesi i PHP-se mund te ktheje gabime: gjate parsing dhe gjate ekzekutimit. Nese ndodh kjo, kthehen gabime ne browser, ne te kundert ne browser kthehet nje faqe HTML te krijuar dinamikisht.

Pyetje???