Phan Tich Bao Cao Tai Chinh

5/21/2018 Phan Tich Bao Cao Tai Chinh

1/48

Chng trnh Ging dy Kinh t FulbrightNin kho 2011-2013

Phn tch ti chnhBi c

Nhng v n c bn ca u t 8thed.Ch.14: Phn tch bo co ti chnh

Zvi Bodie, Alex Kane, Alan J. Marcus 1 Bin dch: Kim ChiHiu nh: Thin Anh Tun

Chng 14

PPhhnnttcchhbbooccoottiicchhnnhh

Sau khi nghin cu Chng ny, bn c th: S dng bo co thu nhp, bng cn i k ton, v bo co lu chuyn tin t tnh cc

t s ti chnh tiu chun. Tnh ton tc ng ca thu v n by ti chnh i vi sut sinh li t vn s hu ca

cng ty thng qua s dngphpphn tch thnh phn t s. o lng hiu qu hot ng ca cng ty thng qua s dng cc t s s dng ti sn

khc nhau.

Nhn din cc ngun thin lch kh d trong s liu k ton thng thng.

Trong chng trc, chng ta tm hiu cc k thut nh gi vn s hu. Cc k thut nyxem c tc v trin vng thu nhp ca cng ty l nhng yu t u vo. Trong khi nh phn tchnh gi quan tm n dng thu nhp kinh t, th nhng ch c s liu k ton ti chnh l c sn.Chng ta c th hc hi c g t s liu k ton ca cng ty c th gip chng ta c lnggi tr ni ti ca c phiu ph thng ca cng ty?

Trong chng ny, chng ta s thy cc nh u t c th s dng s liu ti chnh lm cc yut u vo nh th no trong phn tch nh gi c phiu. Ta bt u bng cch xem xt ccngun s liu c bn: bo co kt qu hot ng kinh doanh, bng cn i k ton, v bo colu chuyn tin t. Tip n, ta tho lun s khc nhau gia thu nhp kinh t v thu nhp tichnh. Trong khi thu nhp kinh t quan trng hn i vi vic nh gic phiu, th cho d thiust nh th no, s liu k ton vn hu ch trong vic nh gi trin vng kinh t ca cng ty.Chng ta sxem cc nh phn tch s dng cc t s ti chnh nh th no tm hiu cc ngunli nhun ca cng ty v nh gi cht lng ca thu nhp mt cch h thng. Ta cng xem xttc ng ca chnh sch s dng n i vi cc t s ti chnh khc nhau. Cui cng, ta kt lunchng ny bng tho lun v nhng th thch m bn s gp phi khi s dng phn tch bo coti chnh nh mt cng c khm ph nhng c phiu b nh gi sai. Mt s vn ny phtsinh t s khc nhau trong cc qui trnh hch ton ca cc cng ty. Mt s vn khc l do s

bin dng do lm pht gy ra trong cc con s k ton.

Cc trang web lin quan n chng ny c trn trang www.mhhe.com/bkm.

14.1 Cc bo co ti chnh ch yu

Bo co kt qu hot ng kinh doanh

Bo co kt qu hot ng kinh doanh hay bo co thu nhp l bng tm tt li nhun camt cng ty trong mt thi on, nh mt nm. Bo co ny trnh by doanh thu to ra trong khot ng, chi ph pht sinh trong cng k, v thu nhp rng hay li nhun ca cng ty, bngchnh lch gia doanh thu v chi ph.


2/48

Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright Phn tch ti chnhBi c



Bo co kt qu hot ng kinh doanh hay bo co thu nhp l bo co ti chnh trnh bydoanh thu ca cng ty v chi ph trong mt thi on c th.

Ta cn phn bit gia bn nhm chi ph chnh: gi vn hng bn, l chi ph trc tip sn xutra sn phm m cng ty bn ra; chi ph qun l, tng ng vi cc chi ph gin tip, tin lng,

qung co, v cc chi ph vn hnh cng ty khc m khng trc tip qui cho vic sn xut; chiph li vay ca cng ty; v thu thu nhp phi np cho chnh quyn lin bang v a phng.

Bng 14.1 trnh by bo co kt qu hot ng kinh doanh nm 2008 ca cng ty HewlettPackard. Phn u l doanh thu ca cng ty. K n l chi ph hot ng, chi ph pht sinh trongqu trnh to ra doanh thu ny, bao gm khu hao. Chnh lch gia doanh thu hot ng v chi

ph hot ng c gi l thu nhp hot ng. Sau , thu nhp (hay chi ph) t cc ngun khngthng xuyn khc c cng vo c thu nhp trc thu v li vay (EBIT), l gi tr mcng ty c th c hng nu khng phi thc hin cc ngha v n vi cc ch n v ngha vthu vi c quan thu. EBIT l s o li nhun t hot ng ca cng ty tr i mi gnh nng livay t vic vay vn. Sau , trong bo co kt qu hot ng kinh doanh, EBIT c tr i chi

ph li vay c thu nhp chu thu. Cui cng, thu nhp chu thu s c tr cho thu thu nhpphi np cho nh nc c thu nhp rng, dng ct yu trong bo co kt qu hot ng kinhdoanh.

Bng 14.1 Bo co kt qu hot ng kinh doanh hp nht nm 2008 ca cng tyHewlettPackard

Triu USD Phn trm doanh thuDoanh thu hot ng

Doanh thu rng 118.364 100,0

Chi ph hot ngGi vn hng bn 86.236 72,9Chi ph bn hng v qun lchung 13.104 11,1Chi ph nghin cu v pht trin 3.543 3,0Khu hao 3.356 2,8

Thu nhp hot ng 12.125 10,2Thu nhp khc (chi ph) (1.323) -1,1

EBIT 10.802 9,1Chi ph li vay 329 0,3

Thu nhp chu thu 10.473 8,8Thu 2.144 1,8

Thu nhp rng 8.329 7,0Phn b thu nhp rngC tc 796 0,7B sung thu nhp gi li 7.533 6,4

Ch thch: Cc tng s c lm trn s.Ngun: Bo co thng nin ca cng ty Hewlett Packard.

Cc nh phn tch cng thng lp bo co kt qu hot ng kinh doanh theo t lphn trm,trong cc khon mc trong bo co c biu th bng mt t l phn trm trong tng doanhthu. iu ny gip ta so d dng so snh cc cng ty c qui m khc nhau. Ct bn phi trongBng 14.1 l bo co kt qu hot ng kinh doanh theo t l phn trm ca cng ty HP.


3/48




Bng cn i k ton

Trong khi bo co kt qu hot ng kinh doanh trnh by s o li nhun trong mt thi on,bng cn i k ton cho ta mt bc nh chp nhanh v tnh hnh ti chnh ca cng ty vomt thi im c th. Bng cn i k ton l danh sch ti sn v ngha v n ca cng ty vo

thi im . Chnh lch gia ti sn v ngha v n l gi tr rng ca cng ty, cn gi l vn shu ca c ng. Cng nh bo co kt qu hot ng kinh doanh,bng cn i k ton cchun ha v phng thc trnh by. Bng 14.2 l bng cn i k ton ca cng ty HP vo cuinm 2008.

Bng cn i k ton l bo co k ton v tnh hnh ti chnh ca cng ty vo mt thi imc th.

Phn u bng cn i k ton trnh by danh sch cc ti sn ca cng ty. Ti sn hin hnhc trnh by trc tin. y l tin mt v cc khon mc khc nh khon phi thu hay hngtn kho m s c chuyn i thnh tin mt trong vng mt nm. K n l danh sch cc tisn di hn hay ti sn c nh. Ti sn c nh hu hnh l nhng khon mc nh nh xng,my mc thit b, hay phng tin. HP cng c mt s ti sn v hnh nh thng hiu vchuyn mn. Nhng cc nh kton khng mun bao gm cc ti sn ny vo bng cn i kton, v kh m nh gi c. Tuy nhin, khi mt cng ty mua li mt cng ty khc vi mtmc gi cao hn gi tr s sch, chnh lch c gi l gi tr thng hiu v c lit ktrong bng cn i k ton nh mt ti sn v hnh. HP c gi tr thng hiu cao khc thngdo vic thu tm cng ty my tnh Compaq vo nm 2002.1

Phn ngha v n v vn s hu ca c ng c sp t tng t. c lit k u tin l ccngha v n ngn hnhay n hin hnh, nh cc khon phi tr, n thu ly k, v n n hn

trong vng mt nm. Tip n l n di hn v cc ngha v n khc n hn sau hn mt nm.Chnh lch gia tng ti sn v tng ngha v n l vn s hu ca c ng. y l gi tr rnghay gi tr s sch ca cng ty. Vn s hu ca c ng c chia thnh mnh gi c phiu,thng d vn (vn gp b sung), v thu nhp gi li, cho d vic phn chia ny thng khngquan trng. Ni vn tt, mnh gi c phiu cng thng d vn l s tin hin thc ha t vic

bn c phiu cho cng chng, trong khi thu nhp gi li tiu biu cho s tch ly vn s hu tli nhun c ti u t vo cng ty. Ngay c nu cng ty khng pht hnh vn s hu mi, gitr s sch cng s gia tng mi nm dothu nhp ti u t.

Phn u bng cn i k ton trong Bng 14.2 tiu biu cho gi tr bng tin ca tng ti sn. d so snh cc cng ty c qui m khc nhau, cc nh phn tch thng trnh by tng khon

mc trn bng cn i k ton di dng t l phn trm trong tng ti sn. Bo co ny gi lbng cn i k ton theo t lphn trm v c trnh by trong phn B.

1Theo qui nh, cc cng ty phi kim tra sh hng ti sn thng hiu ca hmi nm. Nu r rng l gi tr

ca cng ty bthu tm tnh ra li thp hn gi mua, th chnh lch phi c ghi gim nh mt khon chi ph(tng tnh khu hao ti sn cnh). AOL Time Warner lp ra mt klc khi hcng nhn sh hng ti snthng hiu l 99 tUSD vo nm 2002 sau vsp nhp Time Warner v AOL vo thng 1-2001.


4/48




Bng 14.2 Bng cn i k ton hp nht nm 2008 ca cng tyHewlett PackardPhn A: (n v tnh: triu USD)Ti sn 2008 2007

Ti sn hin hnhTin mt v chng khon thanh khon 10.246 11.245Khon phi thu 29.359 26.191

Hng tn kho 7.879 8.033Ti sn hin hnh khc 4.244 1.733

Tng ti sn hin hnh 51.728 47.402Ti sn c nh

Ti sn c nh hu hnhNh xng my mc thit b 10.838 7.798u t di hn 2.722 2.778

Tng ti sn c nh hu hnh 13.560 10.576

Ti sn c nh v hnhThng hiu 32.335 21.773Ti sn v hnh khc 7.962 4.079

Tng ti sn c nh v hnh 40.297 25.852Tng ti sn c nh 53.857 36.428Ti sn khc 7.746 4.869Tng ti sn 113.331 88.699

Ngha v n v vn s hu ca c ng 2008 2007N ngn hn

N n hn thanh ton 10.176 3.186Khon phi tr 32.317 25.822

N ngn hn khc 10.446 10.252Tng n ngn hn 52.939 39.260

N di hn 7.676 4.997N tr chm 6.314 2.459N di hn khc 7.460 3.457Tng ngha v n 74.389 50.173Vn s hu ca c ng

C phiu ph thng v vn gp khc 13.971 21.088Thu nhp gi li 24.971 17.438

Tng vn s hu ca c ng 38.942 38.526Tng ngha v n v vn s hu ca c ng 113.331 88.699(cn tip)


5/48




Phn B (Theo t l phn trm ca tng ti sn)Ti sn 2008 2007

Ti sn hin hnhTin mt v chng khon thanh khon 9,0 12,9Khon phi thu 25,9 29,5

Hng tn kho 7,0 9,1Ti sn hin hnh khc 3,7 2,0

Tng ti sn hin hnh 45,6 53,4Ti sn c nh

Ti sn c nh hu hnhNh xng my mc thit b 9,6 8,8u t di hn 2,4 3,1

Tng ti sn c nh hu hnh 12,0 11,9

Ti sn c nh v hnhThng hiu 28,5 24,5Ti sn v hnh khc 7,0 4,5

Tng ti sn c nh v hnh 35,6 29,1Tng ti sn c nh 47,5 41,1Ti sn khc 6,8 5,5Tng ti sn 100,0 100,0

Ngha v n v vn s hu ca c ng 2008 2007N ngn hn

N n hn thanh ton 9,0 3,6

Khon phi tr 28,5 29,1N ngn hn khc 9,2 11,6

Tng n ngn hn 46,7 43,1N di hn 6,8 5,6N tr chm 5,6 2,8N di hn khc 6,6 3,9Tng ngha v n 65,6 56,6Vn s hu ca c ng

C phiu ph thng v vn gp khc 22,0 23,8Thu nhp gi li 12,3 19,7

Tng vn s hu ca c ng 34,4 43,4Tng ngha v n v vn s hu ca c ng 100,0 100,0

(cn tip)Ch thch: Cc tng s c lm trn s.

Ngun: Bo co thng nin cacng ty Hewlett Packard.


6/48




Bng 14.3 Bo co lu chuyn tin t nm 2008 ca cng ty Hewlett Packard

Triu USD

Ngn lu t hot ng kinh doanhThu nhp rng 8.329iu chnh i vi thu nhp rng

Khu hao 3.356Thay i vn lu ng

Gim (tng) khon phi thu (3.168)Gim (tng) hng tn kho 154Gim (tng) ti sn hin hnh khc (2.511)Tng (gim) khon phi tr 6.495Tng (gim) n ngn hn khc 194

Tng iu chnh 4.520

Ngn lu t hot ng kinh doanh 12.849

Ngn lu t hot ng u tTng u t vo ti sn c nh hu hnh (6.340)u t vo ti sn c nh hu hnh (14.445)u t vo ti sn khc (2.877)

Ngn lu to ra t (hay c s dng cho) hot ng u t (23.662)

Ngn lu to ra t (hay c s dng cho) hot ng ti chnhB sung (hay gim) n di hn 2.679B sung (hay gim) n ngn hn 6.990B sung (hay gim) n tr chm v n di hn khc 7.858Pht hnh c phn mi (hay mua lic phn) (7.117)C tc (796)

Ngn lu to ra t (hay c s dng cho) hot ng ti chnh 9.614Tng tin mt rng (1.199)

Ngun: S liu t Bng 14.1 v 14.2.

Bo co lu chuyn tin t

Bo co kt qu hot ng kinh doanh v bng cn i k ton da vo phng php hch ton

theo thc t pht sinh, ngha l doanh thu v chi ph c hch ton vo thi im bn hng ngayc nu cha c trao i tin mt. Tri li, bo co lu chuyn tin t ch hch ton nhng giaodch trong c trao itin mt. V d, nu by gi hng ha c bn ra, nhng vic thanhton s n hn sau 60 ngy, bo co kt qu hot ng kinh doanh s xem l doanh thu cto ra khi vic bn hng c thc hin, v bng cn i k ton s ghi nhn ngay lp tc vokhon phi thu, nhng bo co lu chuyn tin t s khng ghi nhn giao dch ny cho n khiha n c thanh ton v tin mt c trao tay.

Bo co lu chuyn tin t l bo co ti chnh trnh by cc khon thu tin mt v thanhton tin mt trong mt thi on c th.

Bng 14.3 l bo co lu chuyn tin t nm 2008 ca cng ty Hewlett Packard. Dng u tinc lit k trong mc Ngn lu t hot ng kinh doanh l Thu nhp rng. Cc dng tip theo


7/48




s iu chnh s liu ny theo cc cu phn ca thu nhp m tuy c cng nhn nhng chatrao i tin mt. V d, khon phi thu ca HP tng thm 3.168 triu USD trong nm 2008.Phn thu nhp ny c ghi nhn trong bo co kt qu hot ng kinh doanh, nhng cng tycha thu tin. Tng t, s gia tng khon phi tr c ngha l chi ph pht sinh, nhng tincha ri khi cng ty. Bt k vic thanh ton tr no cng lm tng ngn lu rng ca cng ty

trong thi on ny.

Mt im khc bit ln khc gia bo co kt qu hot ng kinh doanh v bo co lu chuyntin t l lin quan n khu hao, gii thch vic cng thm ng k trong phn iu chnh ca

bo co lu chuyn tin t trong Bng 14.3. Bo co kt qu hot ng kinh doanh c gng dntri cc khon chi ph u t ln theo thi gian. i vi chi ph khu hao trong bo co kt quhot ng kinh doanh, ngi ta lm iu ny bng cch hch ton chi ph u t trong mtkhong thi gian di nhiu nm, ch khng phi vo thi im mua. Tri li, bo co lu chuyntin t cng nhn ngha tin mt ca vic chi tiu u t khi pht sinh. Do , trong bo colu chuyn tin t, ngi ta cng tr li khon chi ph khu hao c s dng tnh thunhp rng; i li,bo co lu chuyn tin t s ghinhn mt khon chi tiu u t khi khon

chi tiu c thanh ton. lm iu ny, ngi ta bo co ngn lu mt cch ring bittrong cc hot ng kinh doanh, u t, v ti chnh. Bng cch ny, bt k khon ngn lu lnno, nh cc khon u t ln, cng c th c ghi nhn m khng nh hng n s o ngnlu to ra t hot ng kinh doanh.

Phn th hai trong bo co lu chuyn tin t l vic hch ton ngn lu t hot ng u t. Vd, HP s dng 6.340 triu USD tin mt u t vo ti sn c nh hu hnh. Cc mc ny lu t vo nhng ti sn cn thit cngty duy tr hay nng cao nng lcsn xut.

Cui cng, phn cui ca bo co s lit k ngn lu t c t hot ng ti chnh. Vic phthnh chng khon gp phn to ra ngn lu dng, trong khi vic mua li chng khon ang luhnh s s dng tin mt. V d HP s dng 7.117 triu USD mua li c phiu cng ty vonm 2008, y l vic sdng tin mt ch yu. Vic hch ton c tc 796 triu USD cng sdng tin mt. Tng cng, hot ng ti chnh ca cng ty trong nm 2008 to ra 9.614 triuUSD tin mt.

Tm li, hot ng kinh doanh ca cng ty HP to ra ngn lu l 12.849 triu USD. Cng ty sdng 23.662 triu USD thanh ton cho vic u t mi. Nhng cng ty huy ng c 9.614triu USD thng qua cc hot ng ti chnh. Do , thay i lng tin mt nm gi ca cngty l: 12.84923.662 + 9.614 = -1.199 triu USD. iu ny c bo co trong dng cui cngca Bng 14.3.

Bo co lu chuyn tin t mang li bng chng quan trng v phc li ca mt cng ty. V d,nu cng ty khng th chi tr c tc v duy tr cng sut ca tr lng vn u t bng ngn lut hot ng kinh doanh, v cng ty phi vay mn p ng cc nhu cu ny, iu ny l scnh bo nghim trng rng cng ty khng th duy tr mc chi tr nh hin nay trong di hn.Bo co lu chuyn tin t s bc l vn pht trin ny khi n cho thy rng ngn lu t hotng kinh doanh khng v cng ty ang vay mn duy tr vic thanh ton c tc mc khng bn vng.

14.2 Thu nhp k ton so vi thu nhp kinht

Chng ta thy rng cc m hnh nh gi c phiu i hi phi c s o thu nhp kinh t -ngn lu bn vng c th c chi tr cho cc c ng m khng gy tn hi cho nng lc


8/48




sn xut ca cng ty. Tri li, thu nhp k tonb nh hng bi mt s qui c v vic nhgi ti sn nh hng tn kho (v d nh phng php LIFO so vi phng php FIFO) v chunh hng bi cch hch ton mt skhon mcchi tiu nh chi tiu u t theo thi gian (nhchi ph khu hao). Chng ta s tho lun cc vn lin quan n mt s qui c k ton nymt cch chi tit hn sau y trong chng ny. Ngoi cc vn k ton ny, khi cng ty hot

ng qua cc giai on ca chu k kinh t, thu nhp ca cng ty s vt ln trn hay gim xungdi ng xu hng m c th phn nh chnh xc hn thu nhp kinh t bn vng ca cng ty.iu ny dn n s phc tp hn trong vic l gii cc s liu thu nhp rng. Ta c th t hithu nhp k ton phn nh gn ng n mc no thu nhp kinh t, v v l , s liu k ton cth b ch nh th no i vi cc nh u t ang c gng nh gi cng ty.

Thu nhp kinh t l dng ngn lu thc cng ty c th chi tr m khng gy tn hi chocng sut sn xut.

Thu nhp k ton l thu nhp ca cng ty nh c trnh by trong bo co kt qu hotng kinh doanh.

Trn thc t, s liu thu nhp rng trong bo co kt qu hot ng kinh doanh ca cng ty qutht c truyn t nhng thng tin ng k v sn phm ca cng ty. Ta thy iu ny trong skin l gi cphiu c xu hng tng khi cng ty cng b thu nhp nhiu hn so vi d onca cc nh phn tch th trng hay cc nh u t.

14.3 Cc s o li nhun

Cc s o li nhun tp trung vo thu nhp ca cng ty. to iu kin thun li cho vic sosnh cc cng ty, tng thu nhp c biu th trn c s mt USD u t. V th, sut sinh li

trn vn s hu (ROE), o lng li nhun ca nhng ngi gp vn s hu, c nh ngha lli nhun (sau thu) chia cho gi tr s sch ca vn s hu. Tng t, sut sinh li trn ti sn(ROA), o lng li nhun ca tt c nhng ngi gp vn (vn s hu v vn vay) vo cng ty,c nh ngha l thu nhp trc thu v li vay chia cho tng ti sn. Chng l g, ROE vROA c lin quan vi nhau, nhng nh ta s thy ngay sau y, mi quan h gia hai i lngny chu nh hng bi cc chnh sch ti chnh ca cng ty.

ROE qu kh so vi tng lai

Chng ta lu trong Chng 13 rng sut sinh li trn vn s hu (ROE) l mt trong haiyu t c bn trong vic xc nh t l tng trng thu nhp ca cng ty. i khi tht hp l khi

gi nh rng ROE tng lai s xp x bng gi tr qu kh, nhng ROE cao trong qu kh khngnht thit ng ROE tng lai ca cng ty s cao. Mt khc, ROE ang gim l bng chng chothy u t mi ca cng ty mang li ROE thp hn so vi u t qu kh. iu quan trngi vi nh phn tch chng khon l ngchp nhn cc gi tr qu kh lm ch bo cho cc gitr tng lai. S liu t qu kh gn y c th cung cp thng tin v kt qu hot ng tng lai,nhng nh phn tch lun lun phi canh chng tng lai. K vng v thu nhp v c tc tnglai s xc nh gi tr ni ti ca c phiu ca cng ty.

Sut sinh li trn vn s hu (ROE) l t s ca li nhun rngtrn vn s hu ph thng.


9/48




n by ti chnh v ROE

Mt nh phn tch mun l gii din bin qu kh ca ROE ca cng ty, hay d bo gi tr tnglai ca ROE phi cn thn lu n t hp vn vay (n) v vn s hu ca cng ty v li sutca vn vay. Mt v d s gip ta hiu r l do. Gi s Nodett l mt cng ty hon ton ch c

vn s hu v c tng ti sn l 100 triu USD. Gi nh cng ty np thu thu nhp doanhnghip vi thu sut 40 phn trm ca thu nhp chu thu.

Bng 14.4 trnh by din bin doanh thu, thu nhp trc thu v li vay, v li nhun rng trongba tnh hung tiu biu cho cc giai on trong chu k kinh t. Bng ny cng cho thy din binca hai s o li nhun c s dng ph bin nht: sut sinh li trn ti sn hotng (ROA),

bng EBIT chia cho tng ti sn, v ROE, bng li nhun rng chia cho vn s hu.

Sut sinh li trn ti sn (ROA) l thu nhp trc thu v li vay chia cho tng ti sn.

Bng 14.4 Li nhun ca cng ty Nodett trong chu k kinh t

Tnh hung Doanh thu(triu USD)

EBIT

(triu USD)ROA

(%/nm)Li nhun rng

(triu USD)ROE

(%/nm)Nm xu 80 5 5 3 3Nm bnh thng 100 10 10 6 6Nm tt 120 15 15 9 9

Somdett l mt cng ty ging ht Nodett, ngoi tr vic trong tng s 100 triu USD ti sn cacng ty, th c 40 triu USD c ti tr bng vn vay vi li sut 8 phn trm. Cng ty thanhton li vay hng nm l 3,2 triu USD. Bng 14.5 cho thy ROE ca Nodett v Somdet khc

nhau nh th no.

Bng 14.5 Tc ng ca n by ti chnh i vi ROE

Nodett Somdett

Tnh hung EBIT(triu USD)

Li nhun rng(triu USD)

ROE(%/nm)

Li nhun rng*(triu USD)

ROE+

(%/nm)Nm xu 5 3 3 1,08 1,8Nm bnh thng 10 6 6 4,08 6,8Nm tt 15 9 9 7,08 11,8* Li nhun sau thu caSomdett bng 0,6(EBIT 3,2 triu USD).+ Vn s hu ca Somdett ch c 60 triu USD.

Lu rng doanh thu hng nm, EBIT, v do c ROA ca hai cng ty u nh nhau trongmi tnh hung, ngha l, ri ro kinh doanh ca hai cng ty l ht nh nhau. Chnh ri ro tichnh ca hai cng ty l khc nhau. Cho d Nodett v Somdett c cng ROA trong mi tnhhung, ROE ca Somdett cao hn so vi Nodett trong nhng nm bnh thng v nm tt, vthp hn so vi Nodett trong nm xu.

Ta c th tm tt mi quanh chnh xc gia ROE, ROA v n by ti chnh trong phngtrnh sau y:2

2Phng trnh 14.1 c suy ra nh sau:


10/48




ROE = (1Thu sut) [ROA + (ROA Li sut) ] (14.1)

Mi quan h ny c nhng ngha sau y. Nu khng c vn vay, hay nu ROA ca cng ty

bng li sut vnvay, th ROE s bng (1 thu sut) nhn cho ROA. Nu ROA cao hn lisut, th ROE s nhiu hn so vi (1thu sut) nhn cho ROA; mc nhiu hn ny s cngln nu t s vn vay/vn ch s hu cng cao.

Kt qu ny c l: Nu ROA cao hn li sut vay mn, cng ty kim c nhiu tin hn sovi mc phi tr cho cc ch n. Thu nhp thng d s dnh cho cc ch s hu ca cng ty, ccc ng, lm tng ROE. Mt khc, nu ROA thp hn li sut phi tr cho vn vay, th ROE sgim; mc gim ny phthuc vo t s vn vay/vn ch s hu.

V d 14.1 n by ti chnh v ROE

minh ha vic p dng phng trnh 14.1, ta c th s dng v d bng s trong bng14.5. Trong mt nm bnh thng, Nodett c ROE bng 6 phn trm, ngha l bng (1 thusut) nhn cho ROA, hay bng 0,6 x 10%. Tuy nhin, cng ty Somdett vay vn vi li sut 8

phn trm v duy tr t s vn vay/vn ch s hu l 2/3, s c ROE bng 6,8 phn trm.Vic tnh ton s dng phng trnh 14.1 l:

ROE = 0,6[10% + (10%8%)2/3]= 0,6(10% + 4/3%) = 6,8%

im quan trng l: tng vn vay ch to ra s ng gp tch cc cho ROE nu ROA cacng ty cao hn li sut vay vn.

Lu rng n by ti chnh lm tng ri ro ca sinh li vn s hu. Bng 14.5 cho thy rngROE ca cng ty Somdett t hn so ROE ca Nodett trong nhng nm xu. Tri li, trong nhngnm tt, Somdett t kt qu tt hn Nodett v ROA cao hn ROE mang li ngun vn b sungcho cc c ng. S hin din ca vn vay lm cho ROE ca Somdett tr nn nhy cm vi chuk kinh t hn so vi Nodett. Cho d hai cng ty c ri ro kinh doanh nh nhau (phn nh quaEBIT ht nh nhau trong c ba tnh hung), cc c ng ca Somdett c ri ro ti chnh cao hnso vi Nodett v ton b ri ro kinh doanh ca cng ty c hp thu bi mt c s nh u tvn ch s hu t hn.

ROE = = =

= (1Thusut)

= (1Thusut) [ROA Li sut ]

= (1Thusut) [ROA + (ROALi sut) ]


11/48




Ngay c nu n by ti chnh lm tng ROE k vng ca Somdett so vi Nodett (nh th hinqua Bng 14.5), iu ny khng c ngha l gi c phn ca Somdett s cao hn. Chc chn, n

by ti chnhlm tng ri ro vn s hu ca cng ty cng ging nh lm tng ROE k vng, vsut chit khu cao hn s b tr cho thu nhp k vng cao hn.

Kim tra khi nim 14.1

Mordett l mt cng ty c cng nhng ti sn nh Nodett v Somdett nhng c t s vnvay/vn ch s hu l 1,0 v li sut vay vn l 9 phn trm. Li nhun rng ca cng ty vROE bng bao nhiu trong mt nm xu, nm bnh thng v nm tt?

14.4 Phn tch t s

Phn tch thnh phn ROE

tm hiu cc yu t nh hng n ROE ca mt cng ty, bao gm xu hng theo thi gianv kt qu hot ng so vi cc i th cnh tranh, cc nh phn tch thng phn tch thnh

phn ca ROE thnh mt tch s ca mt chui cc t s. Mi t s thnh phn u c ngharing, v qu trnh ny nhm tp trung s ch ca nh phn tch vo cc yu t ring bit nhhng n kt qu hot ng. Kiu phn tch thnh phn ROE ny c gi l phn tchDuPont.

Phn tch DuPont lphn tch thnh phn ca s o li nhun thnh cc t s cu thnh.

Mtcch phn tch thnh phn ROE hu ch l:

ROE= (14.2)

(1) (2) (3) (4) (5)

Bng 14.6 trnh by tt c cc t s ny cho cng ty Nodett v Somdett trong ba tnh hung kinht khc nhau. Trc tin ta hy tp trung vo cc h s 3 v 4. Lu rng tch s ca hai h sny cho ta ROA ca cng ty = EBIT/Ti sn.

H s 3 c gi l bin li nhun hot ng ca cng ty, hay sinh li trn doanh thu, bngli nhun hot ng trn mt USD doanh thu. Trong mt nm bnh qun, bin li nhun ca

Nodett l 0,10 hay 10 phn trm; trong mt nm xu, bin li nhun bng 0,0625 hay 6,25 phntrm; v trong mt nm tt, n bng 0,125, hay 12,5 phn trm.

Bin li nhun hay sinh li trn doanh thul t s ca li nhun hot ng trn mt USDdoanh thu (EBIT chia cho doanh thu).

Bng 14.6 Phn tch thnh phn t s (phn tch DuPont) ca cng ty Nodett v cng tySomdett

(1) (2) (3) (4) (5) (6)

Li nhun rng

Li nhun

trc thu EBIT Doanh thu Ti sn

H s n

by kpROE Li nhuntrc thu

EBIT Doanh

thu

Ti sn Vn s hu (2) x (5)


12/48




Nm xuNodett 0,030 0,6 1,000 0,0625 0,800 1,000 1,000Somdett 0,018 0,6 0,360 0,0625 0,800 1,667 0,600Nm bnhthng

Nodett 0,060 0,6 1,000 0,100 0,1000 1,000 1,000Somdett 0,068 0,6 0,680 0,100 0,1000 1,667 1,134

Nm ttNodett 0.090 0,6 1,000 0,125 0,1200 1,000 1,000Somdett 0,118 0,6 0,787 0,125 0,1200 1,667 1,311

H s 4, t s ca doanh thu trn tng ti sn, c gi l vng quay tng ti sn (total assetturnover, ATO). N cho thy hiu qu s dng ti sn ca cng ty, theo ngha l n o lngdoanh thu hng nm to ra bi mi USD ti sn. Trong mt nm bnh thng, ATO ca Nodettl 1,0 mt nm, c ngha l ng vi mi USD ti sn, cng ty to ra 1 USD doanh thu mt nm.Trong mt nm xu, t s ny gim xung cn 0,8 mt nm, v trong mt nm tt, n tng n1,2 mt nm.

Vng quay tng ti sn (ATO) l doanh thu hng nm to ra bi mi USD ti sn (doanhthu/ti sn).

So snh Nodett vi Somdett, ta thy h s 3 v h s 4 khng ph thuc vo n by ti chnhca cng ty. Cc t s ny ca hai cng ty bng nhau trong mi tnh hung.

Tng t, h s 1, t s thu nhp rng sau thu trn li nhun trc thu, cng nh nhau i vihai cng ty. Ta gi y l h s gnh nng thu. Gi tr ca n phn nh lut thu ca chnh phv chnh sch ca cng ty khi c gng ti thiu ha gnh nng thu. Trong v d ca chng ta, nkhng thay i theo chu k kinh t, gi nguyn mc 0,6.

Trong khi cc h s 1, 3, v 4 khng b nh hng bi c cu vn ca cng tyth hai h s 2 v 5li chu tc ng ny. H s 2 l t s li nhun trc thu trn EBIT. Li nhun trc thu cacng ty s ln nht khi khng c cc khon thanh ton li cho cc ch n. Trn thc t, cchkhc biu th t s ny l:

=

Ta s gi h s ny l h s gnh nng livay (interest burden, IB). N t gi tr kh d caonhtbng1 i vi Nodett, cng ty khng c n by ti chnh. n by ti chnh cng cao, hs IB cng thp.H s IB ca Nodett khng thay i theo chu k kinh t. N c nh mc 1,0,

phn nh s thiu vng hon ton cc khon thanh ton li. Tuy nhin,i vi Somdett, v chiph li l mt khon tin c nh, trong khi EBIT thay i, nn h s IB thay i t mc thp0,36 trong mt nm xu n mc cao 0,787 trong mt nm tt.

Mt ch s thng k c quan h mt thit vi h s gnh nng li vay l h s thanh ton livay. H s ny c nh ngha l:

H s thanh ton li vay =

H s thanh ton li vayl s o n by ti chnh c tnh bng cch chia thu nhp trc

thu v li vay (EBIT) cho chi ph li vay.


13/48




H s thanh ton li vaycao cho thy xc sut ph sn thp v thu nhp hng nm ln hn nhiuso vi ngha v n hng nm. H s ny c s dng rng ri bi c ngi cho vay v ngi ivay khi xc nh kh nng vay n ca cng ty v l yu t chnh xc nh th hng tri phi ucng ty.

H s 5, t s ca ti sn trn vn s hu, l s o n by ti chnh ca cng ty. N c gi lh s n byv bng 1 cng vi t s vn vay/vn ch s hu.3Trong v d bng s trongBng 14.6, Nodett c h s n by bng 1, trong khi h s n by ca Somdett l 1,667.

H s n by l s o vn vay trn tng gi tr vn ha ca mt cng ty.

T tho lun ca chng ta v phng trnh 14.1, ta bit rng n by ti chnh ch gip gia tngROE nu ROA ln hn li sut vay vn ca cng ty. S kin ny phn nh nh th no qua cch s ca Bng 14.6?

Cu tr li l, o lng ton b tc ng ca n by trong khung phn tch ny, nh phntch phi ly tch s ca IB v h s n by (ngha l h s 2 v h s 5, trnh by trong ct 6 ca Bng 14.6). i vi Nodett, h s 6, m ta gi l h s n by kp, vn l hng s 1,0 trongc ba tnh hung. Nhng i vi Somdett, ta thy rng h s n by kp ln hn 1 trong nhngnm bnh thng (1,134) v trong nhng nm tt (1,311), cho thy ng gp tch cc ca n

by ti chnh cho ROE. H s ny nh hn 1 trong nhng nm xu, phn nh s kin l khi ROAthp hn li sut, ROE s gim theo s gia tng s dng n.

Ta c th tm tt tt c cc mi quan h ny nh sau:

ROE =H s gnh nng thu H s gnh nng li vay Bin li nhun Vng quay H s n by

V:ROA = Bin li nhun Vng quay (14.3)

V:H s n by kp = H s gnh nng li vay H s n by

Nn ta c th phn tch thnh phn ROE tng ng nh sau:

ROE =H s gnh nng thu ROA H s n by kp

Bng 14.6 so snh cc cng ty Nodett v Somedett c cng bin li nhun v vng quay tng ti

sn nhng c n by ti chnh khc nhau. Tuy nhin, lu rng vic so snh bin li nhun vvng quay tng ti sn thng ch c ngha khi nh gi cc cng ty trong cng ngnh. Vic sosnh hai t s ny i vi cc cng ty khc ngnh thng v ngha v thm ch c th gy nhmln.

3 = = 1 +


14/48




V d 14.2 Bin li nhun so vi vng quay tng ti sn

Ta hy xem hai cng ty c cng ROA l 10 phn trm mt nm. Cng ty th nht l mtchui siu th chit khu v cng ty th hai l mt cng ty in lc v kh t.

Nh Bng 14.7 cho thy, chui siu th c bin li nhun thp l 2 phn trm v t cROA bng 10 phn trm nh xoay vng ti sn 5 ln trong mt nm. Mt khc, cng ty inlc v kh t thm dng vn, c vng quay tng ti sn (ATO) thp, ch c 0,5 ln mtnm v t c ROA bng 10 phn trm thng qua bin li nhun cao hn, 20 phn trm.im mu cht y l bin li nhun hay ATO thp khng nht thit biu th mt cng tytrc trc. Mi t s ny phi c l gii trong bi cnh ca ngnh.

Ngay c trong cng mt ngnh, bin li nhun v ATO i khi c th khc nhau ng k gianhng cng ty theo ui cc chin lc tip th khc nhau. V d, trong ngnh bn l, NeimanMarcus theo ui mt chnh sch c bin li nhun cao, vng quay thp, so vi Wall M arttheo ui mt chnh sch c bin li nhun thp, vng quay cao.

Bng 14.7 Chnh lch gia bin li nhun v vng quay tng ti sn gia cc ngnh

Bin li nhun (%) ATO = ROA (%)Chui siu th 2% 5,0 10%Cng ty in lc v kh t 20% 0,5 20%


Thc hin vic phn tch thnh phn t s cho cng ty Mordett trong phn kim tra khi nim

14.1, lp mt bng tng t nh Bng 14.6.

Vng quay v cc h s s dng ti sn khc

Vic tm hiu t s ca doanh thu trn cc ti sn ca cng ty thng c ch, nhm gip ta sosnh hiu qu s dng hay h s xoay vng ca cc chng loi ti sn. V d, vng quay ti snc nh s l:

T s ny o lng doanh thu trn mt USD tin ca cng ty nm trong ti sn c nh.

minh ha xem bn c th tnh t s ny v cc t s khc t bo co ti chnh ca cng tynh th no, ta hy xem cng ty Growth Industries, Inc. (GI). Bo co kt qu hot ng kinhdoanh ca GI cng nh bng cn i k ton u k v cui k trong cc nm 2008, 2009, v2010 c trnh by trong Bng 14.8.


15/48




Bng 14.8 Bo co ti chnh ca cng ty Growth Industries (n vtnh: nghn USD)

2007 2008 2009 2010

Bo co kt qu hot ng kinh doanh

Doanh thu bn hng 100.000 120.000 144.000Gi vnhng bn (bao gm khu hao) 55.000 66.000 79.200Khu hao 15.000 18.000 21.600Chi ph qun l v bn hng 15.000 18.000 21.600Thu nhp hot ng 30.000 36.000 43.200Chi ph li vay 10.500 19.095 34.391Thu nhp chu thu 19.500 16.905 8.809Thu thu nhp (thu sut 40%) 7.800 6.762 3.524Thu nhp rng 11.700 10.143 5.285

Bng cn i k ton (cui nm)Tin mt v chng khon thanh khon 50.000 60.000 72.000 86.400

Khon phi thu 25.000 30.000 36.000 43.200Hng tn kho 75.000 90.000 108.000 129.600

Nh my v thit b rng 150.000 180.000 216.000 259.200Tng ti sn 300.000 360.000 432.000 518.400

Khon phi tr 30.000 36.000 43.200 51.840N ngn hn 45.000 87.300 141.957 214.432N di hn (tri phiu 8% o hn 2022) 75.000 75.000 75.000 75.000

Tng ngha v n 150.000 198.300 260.157 141.272Vn s hu ca c ng (1 triu c phn ang lu hnh) 150.000 161.700 171.843 177.128S liu khc

Gi th trng ca c phn ph thng vo cui nm 93,60 61,00 21,00

Vng quay tng ti sn hay h s xoay vng tng ti sn ca GI nm 2010 l 0,303, thp hn sovi bnh qun ngnh l 0,4. hiu r hn l do khin GI hot ng khng tt nh vy, ta tnhcc h s s dng ti sn mt cch ring bit cho ti sn c nh, hng tn kho v khon phi thu.

Doanh thu ca GI nm 2010 l 144 triu USD. Ti sn c nh duy nht ca cng ty l nh myv thit b, tr gi 216 triu USD vo u nm v tr gi 259,2 triu USD vo cui nm. Do ,ti sn c nhbnh qun trong nm l 237,6 triu USD [= (216 triu USD + 259,2 triu)/2]. Hs xoay vng ti sn c nh ca GI trong nm 2010 l 144 triu USD/237,6 triu USD = 0,606mt nm. Ni cch khc, ng vi mi USD ti sn c nh, c 0,606 USD doanh thu trong nm

2010.

S liu so snh vng quay ti sn c nh cho cc nm 2008, 2009, 2010 v bnh qun ngnhnm 2010 l:

2008 2009 2010 Bnh qun ngnh 2010

0,606 0,606 0,606 0,700

Vng quay ti sn c nh ca GI n nh theo thi gian v thp hn so vi bnh qun ngnh.

Lu rng khi mt t s ti chnh bao gm mt khon mc t bo co kt qu hot ng kinh

doanh, vn bao trm mt thi on, v mt khon mc khc t bng cn i k ton, vn gingnh mt bc nh chp nhanh vo mt thi im c th, th thng l thc hnh ph bin l ly


16/48




gi tr bnh qun ca cc s liu u k v cui k ca bng cn i k ton. V th, khi tn hvng quay ti sn c nh, bn chia doanh thu (t bo co kt qu hot ng kinh doanh) cho tisn c nh bnh qun (t bng cn i k ton).

Mt h s xoay vng c theo di ph bin khc l vng quay hng tn kho, l t s ca gi

vn hng bn trn mt USD hng tn kho. H s ny thng tnh bng gi vn hng bn (chkhng phi doanh thu) chia cho hng tn kho bnh qun. N o lng tc xoay vng hng tnkho.

Vng quay hng tn khobng gi vn hng bn chia cho hng tn kho bnh qun.

Nm 2008, gi vn hng bn (khng k khu hao) ca cng ty GI l 40 triu USD, v hng tnkho bnh qun l 82,5 triu USD [= (75triu USD + 90 triu USD)/2]. H s xoay vng hng tnkho ca cng ty l 0,485 mt nm (40 triu USD/82,5 triu USD). Nm 2008 v 2009, h sxoay vng hng tn kho u nh nhau v tip tc thp hn bnh qun ngnh l 0,5 mt nm. Nicch khc, GI gnh chu mc hng tn kho trn mt USD doanh thu cao hn so vi cc i thcnh tranh. Tip n, vic u t cao hn vo vn lu ng ny dn n mc ti sn trn mtUSD doanh thu hay trn mt USD li nhun cao hn, v ROA thp hn so vi cc i th cnhtranh.

Mt s o khc v hiu qu hot ng l t s ca khon phi thu trn doanh thu. T s nythng c tnh bng khon phi thu bnh qun/doanh thu 365. Kt qu l mt con s m tagi l k thu tin bnh qun, hay s ngy thu tin bnhqun,bng tng tn dng dnh chokhch hng trn mtUSD doanh thu hng ngy. y l s ngy m doanh thubn hng b rng

buc trong khon phi thu. Bn c th ngh v h s ny l thi gian tr bnh qun t lc bnhng cho n ngy nhn thanh ton.

K thu tin bnh qun l khon phi thu trn mt USD doanh thu hng ngy.

i vi GI trong nm 2010, con s ny l 100,4 ngy:

365 = 100,4 ngy

Bnh qun ngnh l 60 ngy. Gi trthng k ny cho ta thy khon phi thu bnh qun ca GItrn mt USD doanh thu cao hn so vi cc i th cnh tranh. Mt ln na, iu ny ng ut vo vn lu ng cao hn, v cui cng l ROA thp hn.

Tm li, s dng cc h s ny gip ta thy vng quay tng ti sn ca GI yu km so vi ngnhmt phn l do vng quay ti sn c nh v vng quay hng tn kho thp hn, ng thi s ngythu tin bnh qun cng cao hn. iu ny cho thy GI c th ang gp trc trc v cng sutnh my d tha, cng vi thng l qun l khon phi thu v hng tn kho yukm.

Cc t s thanh khon

Cc t s thanh khon v t s thanh ton c tm quan trng to ln trong vic nh gi ri ro cachng khon cng ty. Cc t s ny gip ta nh gi sc mnh ti chnh ca cng ty.

Cc t s thanh khon bao gm h s thanh ton hin hnh, h s thanh ton nhanh, v h s tinmt.


17/48




1. H s thanh ton hin hnh= Ti sn hin hnh/N ngn hn. H s ny o lng khnng cng ty tr dt cc ngha v n ngn hn bng cch thanh l ti sn hin hnh(ngha l chuyn ha ti sn hin hnh thnh tin mt). N biu th kh nng cng tytrnh c tnh trng mt kh nng chi tr trong ngn hn. V d, h s thanh ton hin

hnh ca GI nm 2008 l (60 + 30 + 90)/(36 +87,3) = 1,46. Trong nhng nm khc, h sny bng:

2008 2009 2010 Bnh qun ngnh 2010

1,46 1,17 0,97 2,0

iu ny tiu biu cho mt xu hngkhng thun li theo thi gian v v th yu km sovi ngnh. Din tin ng lo ngi ny khng c g bt ng ng vi gnh nng vn lung xy ra do kt qu yu km ca GI trong vic qun l khon phi thu v hng tnkho.

H s thanh ton hin hnh = Ti sn hin hnh/N ngn hn.

2. H s thanh ton nhanh = (Tin mt + Chng khon thanh khon + Khon phi thu)/Nngn hn. H s ny cn gi l h s th acid. N c cng mu s ging nh h s thanhton hin hnh, nhng t s ch bao gm tin mt, cc khon tng ng tin mt nhchng khon thanh khon, v khon phi thu. H s thanh ton nhanh l s o thanhkhon tt hn so vi h s thanh ton hin hnh i vi nhng cng ty m hng tn khokhng d dng chuyn i thnh tin mt. H s thanh ton nhanh ca GI cho thy cngxu hng ng phin nh h s thanh ton hin hnh:

2008 2009 2010 Bnh qun ngnh 20100,73 0,58 0,49 1,0

H s thanh ton nhanh hay h s th acidl mt s o thanh khon tng t nh hs thanh ton hin hnh, ngoi tr n khng bao gm hng tn kho.

3. H s tin mt hay h s thanh ton tin mt. Khon phi thu ca cng ty km thanhkhon hn so vi tin mt v chng khon thanh khon. Do , ngoi h s thanh tonnhanh, cc nh phn tch cn tnh h s tin mt hay h s thanh ton tin mt ca cngty, c nh ngha l:

H s thanh ton tin mt =

H s thanh ton tin mt ca GI l:

2008 2009 2010 Bnh qun ngnh 2010

0,487 0,389 0,324 0,70

H s thanh ton tin mt l mt s o thanh khon, bng t s ca tin mt v chngkhon thanh khon trn n ngn hn.


18/48




Cc h s thanh khon ca GI gim ng k trong thi gian 3 nm ny, v cho n nm 2010,cc h s ny thp hn nhiu so vi bnh qun ngnh. S gim st cc h s thanh khon kt hpvi gim h s thanh ton li vay (bn c th xc nhn rng h s thanh ton li vay cng gimtrong thi gian ny), cho thy rng th hng tn dng ca cng ty cng gim, v r rng cng tyc xem l c ri ro tn dng tng i km vo nm 2010.

Cc t s gi th trng

C hai t s gi th trng quan trng: t s th gi trn th gi v t s gi trn thu nhp.

T s th gi trn th gi (P/B)bng gi th trng ca c phnph thng ca cng ty chia chogi tr s schca c phn, ngha l vn s hu ca c ng trn mt c phn. i khi cc nhphn tch xem c phiu cng ty c t s th gi trn th gi thp l mt u t an ton, xem gitr s sch nh mc sn h tr gi th trng.

T s th gi trn th gil gi th trng ca c phn chia cho gi tr s sch trn mt cphn.

Ta c th cho rng, cc nh phn tch xem gi tr s sch l mc gi m gi th trng s khnggim xung di mc v cng ty lunlun c phng n thanh l hay bn ti sn cng ty vigi bng gi tr s sch. Tuy nhin, quan im ny tht ng ng. Trn thc t, mt s cng tyi khi bn thanh l ti sn vi gi thp hn gi tr s sch. V d, vo thng 2-2009, c phn cangn hng Bank of America v tp on Citygroup u bn vi gi thp hn 25 phn trm gi trs sch trn mi c phn. Tuy nhin, t s th gi trn th gi thp c mt s ngi xem lmang li mt bin an ton v mt s nh phn tch s sng lc hay bc b nhng cng ty cP/B cao trong qu trnh chn la c phiu ca h.

Tht ra, mt cch l gii khc tt hn v t s th gi trn th gi l mt s o cc c hi tngtrng. Hy nh li trong chng trc rng ta c th xem hai cu phn ca gi tr c ng ty l tisn hin c v cc c hi tng trng. Nh v d sau y cho thy, nhng cng ty c c hi tngtrng nhiu hn s c xu hng c t s th gi trn th gi cao.

V d 14.3 T s th gi trn th gi v cc c hi tng trng

Ta hy xem hai cng ty, c hai u c gi tr s sch trn mt c phn l 10 USD, li sut vnha th trng l 15 phn trm(cn gi l li sut yu cu t u t), v t l ti u t 0,60.

Cng ty Trin Vng Sng Sa c ROE l 20 phn trm, cao hn li sut vn ha th trng;ROE ny ng rng cng ty ang c nhng c hi tng trng to ln. Vi ROE = 0,20, cngty s c hng 0,20 x 10 = 2 USD/c phn trong nm nay. Vi t l ti u t 0,60, cngty s chi tr c tc l D1= (10,60) x 2 USD = 0,80 USD, cng ty c t l tng trng g = bx ROE = 0,60 x 0,20 = 0,12, v gi c phiu l D1/(kg) = 0,80 USD/(0,15 0,12) = 26,67USD. T s P/B l 26,67/10 = 2,667.

Tri li, ROE ca cng ty Qu Kh Huy Hong ch bng 15 phn trm, va bng li sut vnha thtrng. Do , cng ty s c hng 0,15 x 10 = 1,50 USD trn mt c phn trongnm nay v s tr c tc D1= 0,4 x 1,50 USD = 0,60 USD. T l tng trng l g = b x ROE= 0,60 x 0,15 = 0,09, v gi c phiu l D1/(kg) = 0,60 USD (0,150,09) = 10 USD. T s

P/B l 10 USD/10 USD = 1,0. Ta khng ngc nhin khi thy mt cng ty c thu nhp vabng sut sinh li yu cu t u t s c gi c phiu bn vi gi bng vi gi tr s sch ch


19/48




khng th cao hn.

Ta kt lun rng t s th gi trn th gi c xc nh phn ln bi cc trin vng tngtrng.

Mt s o khc dng sp xp cc cng ty theo s tng trng so vi gi tr l t s gi trnthu nhp (P/E). Trn thc t, ta thy trong chng trc rng t s ca hin gi cc phng ntng trng trn gi tr ti sn hin c ni chung s xc nh h s P/E. Trong khi nhng c phiuc P/E thp cho php bn tr t tin hn trn mt USD thu nhp hin hnh, c phiu c P/E caovn c th l vic u t tt hn nu ngi ta k vng rng thu nhp stng trng nhanh.4

T s gi trn thu nhpl t s ca gi c phiu trn thu nhp mi c phn, cn c gi lh s P/E.

Tuy nhin, nhiu nh phn tch tin rng nhng c phiu c P/E thp th hp dn hn nhng cphiu c P/E cao. V trn thc t, c phiu P/E thp ni chung tng l vic u t c alphadng khi s dng CAPM lm mc so snh. Nhng mt ngi ng h th trng hiu qu schit khu kt qu qu kh ny, lp lun rng qui tc n gin ha nh vy trn thc t khngth to ra sinh li khc thng v CAPM khng chc l mt mc so snh tt cho sinh li trongtrng hp ny.

Trong bt k trng hp no, iu quan trng cn nh l vic s hu c phiu mang li quyni vi thu nhp hin ti cng nh tng lai, v do , t s P/E cao c th c l gii tt nhtnh mt tn hiu cho thy th trng nhn nh rng cng ty ang tn hng nhng c hi tngtrng hp dn.

Trc khi dng tho lun v cc t s P/B v P/E, iu ng lu l mi quan h gia cc t sny v ROE:

ROE = = (14.4)

= T s P/B T s P/E

Sp xp li cc s hng, ta thy rng li sut thu nhpca cng ty, ngha l t s ca thu nhptrn gi, s bng ROE chia cho t s th gi trn th gi:

=

Li sut thu nhp l t s ca thu nhp trn gi, E/P.

Nh vy, mt cng ty c ROE cao c th c li sut thu nhp tng i thp v c t s P/B cao.

Ph Wall thng phn bit gia cng ty tt v u t tt. Cng ty tt c th l mt cng ty cli nhun cao, vi ROE tng i cao.Nhng nu gi c phiu c nng ln cao n mc

4D vy, nn nhrng tsP/E bo co trong cc trang ti chnh l da vo thu nhp qu kh, trong khi gi cxc nh bi trin vng thu nhp tng lai ca cng ty. Do , cc tsP/E bo co c thphn nh sbin thinca thu nhp hin hnh xung quanh mt ng xu hng.


20/48




tng xng vi ROE ny, th t s P/B s cao hn 1 v li sut thu nhp i vi cc c ng sthp hn ROE, nh th hin qua phng trnh 14.4. V th, bn thn ROE cao khng cn ng rng c phiu l vic u t tt na. Tri li, nhng cng ty ang gp trc trc v c ROE thpc th l vic u t tt nu gi c phiu ca cng ty thp.

Bng 14.9 tm tt cc t s xem xt trong phn ny.


ROE, cc t s P/E v P/B ca cng ty GI l bao nhiu trong nm 2010? So snh cc t sny vi cc t s bnh qun ngnh: ROE = 8,64%; P/E = 8; v P/B = 0,60. So snh li sutthu nhp ca GI nm 2010 vi bnh qun ngnh.

Chn mt tiu chun so snh

Ta tho lun cch tnh cc t s ti chnh then cht. Tuy nhin, nh gi kt qu hot ngca mt cng ty cho trc, bn cn mt tiu chun so snh cc t s vi tiu chun . Mttiu chun so snh hin nhin l t s ca chnh cng ty trong nhng nm trc y. V d,Hnh 14.1 trnh by sut sinh li trn ti sn, bin li nhun, v vng quay tng ti sn ca cngty Hewlett Packard trong my nm qua. Bn c th thy rng hu ht bin thin sut sinh li trnti sn ca cng ty chu nh hng ca s bin thin ng k ca vng quay tng ti sn. Tri li,

bin li nhun ca cng ty tng i n nh.

Bng 14.9 Tm tt cc t s ti chnh then cht

Cc t s n by

H s gnh nng li vay

H s thanh ton li vay

H s n by

= 1 +

H s n by kp H s gnh nng li vay

H s n by

Cc t s s dng ti sn

Vng quay tng ti sn

Vng quay ti sn c nh

Vng quay hng tn kho


21/48




K thu tin bnh qun(ngy)

x 365

Cc t s thanh khon

H s thanh ton hin hnh

H s thanh ton nhanh

H s thanh ton tin mt

Cc t s li nhun:

Sut sinh li trn ti sn

Sut sinh li trn vn shu

Sut sinh li trn doanhthu (bin li nhun)

Cc t s gi th trng:

T s th gi trn th gi

T s gi trn thu nhp

Li sut thu nhp


22/48




Hnh 14.1 Phn tch thnh phn DuPont cho cng ty Hewlett Packard

T s

Vic so snh cc t s ti chnh ca cng ty vi cc cng ty khc trong cng ngnh cng b ch.B Thng mi Hoa K v cc t chc Dun & Bradstreet, Hip hi qun l ri ro, cng nh cct chc khc vn cng b cc t s ti chnh ca cc ngnh; v nhiu t s ti chnh sn c trncc trang web nh Yahoo! Finance. C s d liu Market Insight ca Standard & Poors l mtngun t s tt v sn c dnh cho ngi s dng quyn sch ny trn trangwww.mhhe.com/edumarketinginsight.

Bng 14.10 trnh by cc t s cho mt mu cc nhm ngnh chnh nhm mang li cho bn cmnhn phn no v s khc bit gia cc ngnh. Bn nn lu rng trong khi mt s t s nhvng quay ti sn hay t s n c xu hng tng i n nh, cc t s khc nh sut sinh litrn ti sn hay trn vn s hu nhy cm hn theo tnh hnh kinh doanh hin hnh. V d, lu cc s o li nhun m ca ngnh phng tin c gii.
http://www.mhhe.com/edumarketinginsighthttp://www.mhhe.com/edumarketinginsighthttp://www.mhhe.com/edumarketinginsight


23/48




Bng 14.10 Cc t s ti chnh ca cc nhm ngnh chnh

N di hn H s

thanh tonli vay

Hs thanh

ton hinhnh

H s

thanh tonnhanh

Vng

quay tngti sn

Bin li

nhun(%)

Sut sinh

li trn tisn (%)

Sut sinh li

trn vn shu (%)

T l

chi trc tcTi snTon bcng nghipch to

0,19 4,08 1,31 0,91 0,95 6,73 6,39 16,97 0,36

Lng thcthc phm

0,23 4,14 1,26 0,76 1,21 6,55 7,92 16,88 0,31

Qun o 0,23 5,68 1,29 0,41 1,76 4,78 8,43 13,92 0,15In/xut bn 0,38 1,99 1,33 1,01 1,39 5,58 7,75 11,97 0,35Ha cht 0,20 4,00 1,28 0,94 0,59 11,27 6,71 18,21 0,29Dc phm 0,16 6,51 1,39 1,12 0,43 18,99 8,23 19,67 0,22My mc 0,17 4,88 1,20 0,77 0,92 8,20 7,51 16,72 0,22in 0,13 4,98 1,10 0,70 0,70 9,01 6,34 14,27 0,66

Phng tinc gii 0,26 -1,12 0,97 0,68 0,96 -3,13 -3,00 -19,54 -0,40

My tnh vin t

0,14 2,04 1,61 1,31 0,61 3,07 1,87 5,00 0,56

Ngun: B Thng mi Hoa K, Quarterly Financial Report for Manufacturing, Mining and Trade Corporations,qu III nm 2008.www.census.gov/csd/qfr/qfr08q3.pdf.

14.5 Gi tr gia tng kinh t

Cc t s ti chnh thng c s dng nh gi kt qu hot ng ca cng ty. Du rngngi ta thng s dng li nhun o lng kt qu hot ng, nhng li nhun tht ra khng. Mt cng ty ch nn c xeml thnh cng nu sut sinh li t cc d n ca cng ty tt

hn so vi sut sinh li m cc nh u t c th k vng nhn c thng qua t u t trn thtrng vn (trn c s hiu chnh ri ro). Ti u t vn vo cng ty ch lm tng gi tr c ph nnu cng ty c c sut sinh li t s tin ti u t cao hn so vi chi ph c hi ca vn ,ngha l li sut vn ha th trng. tnh n chi ph c hi ny, ta c th o lng thnh cngca cng ty thng qua s dng chnh lch gia sut sinh lit ti sn (ROA) v chi ph c hica vn. Gi tr gia tng kinh t (EVA) l chnh lch gia ROA v chi ph s dng vn nhncho vn u t vo cng ty. Do , n o lng gi tr bng tin ca phn sinh li ca cng tyvt tri hn so vi chi ph s dng vn. Cng ty t vn Stern Steward qung bkhi nim ny xut mt thut ng khc cho EVA, l thu nhp d.

Gi tr gia tng kinh t hay thu nhp d l s o gi tr bng tin ca phn sinh li ca

cng ty vt tri hn so vi chi ph c hi cavn.
http://www.census.gov/csd/qfr/qfr08q3.pdfhttp://www.census.gov/csd/qfr/qfr08q3.pdfhttp://www.census.gov/csd/qfr/qfr08q3.pdfhttp://www.census.gov/csd/qfr/qfr08q3.pdf


24/48




V d 14.4 Gi tr gia tng kinh t

Nm 2006, Wal Mart c chi ph s dng vn bnh qun trng s l 5,7 phn trm (da vochi ph s dng n, c cu vn ca cng ty, beta vn s hu, v gi tr c lng suy ra tm hnh CAPM v chi ph s dngvn s hu), sut sinh li trn ti sn ca Wal Mart l 8,8

phn trm, cao hn 3,1 phn trm so vi chi ph c hi ca vn u t vo nh xng mymc thit b v b quyt cng ngh. Ni cch khc, mi USD u t ca Wal Mart mang lisinh li nhiu hn 3,1 cent so vi sinh li m cc nh u t c th d on thng qua u tvo cc c phiu cri ro tng ng. WalMart nhn c sut sinh li vt triny trnc s vn 111,40 t USD. Do , gi tr gia tng kinh t ca cng ty, ngha l sut sinh livt tri so vi chi ph c hi ca vn, l (0,0880,057) x 111,40 t USD = 3,46 t USD.

Bng 14.11 trnh by EVA ca mt s cng ty.5Dn u v EVA trong mu ny l Wal Mart.Lu rng EVA ca Wal Mart ln hn so vi GlaxoSmithKline, bt chp chnh lch nh hnng k gia ROA v chi ph s dng vn. iu ny l do Wal Mart p dng mc chnh lch

ny cho mt c s vn ln hn nhiu. thi cc bn kia l cng ty AT&T c thu nhp thp hnso vi chi ph s dng vn ng vi mt c s vn rt ln, dn n EVA c gi tr m ln.

Bng 14.11 Gi tr gia tng kinh t nm 2008

EVA (t USD) Vn (t USD) ROA (%) Chi ph s dng vn (%)Wal Mart 3,46 111,40 8,8 5,7GlaxoSmithKline 2,62 31,04 14,9 6,5Genentech 1,87 18,38 15,6 5,4Procter & Gamble 1,36 102,85 7,5 6,2Intel 0,83 42,61 11,4 9,4

Amazon -0,25 9,21 6,6 9,4AT&T -1,90 169,84 5,3 6,4

Ngun: Tnh ton ca cc tc gi s dng s liu t finance.yahoo.com.

Lu rng ngay c nhng k thua cuc v EVA trong Bng 14.11 cng vn c li nhundng. V d, theo cc tiu chun thng thng, Amazon c li nhun vng chc vo nm 2008,vi ROA bng 6,6 phn trm. Nhng do ri ro kinh doanh cao ca cng ty nn chi ph s dngvn cng cao hn, bng 9,4 phn trm. Theo tiu chun ny, Amazon khng thu hi chi phc hi ca vn, v EVA ca cng ty nm 2008 c gi tr m. Khi tnh EVA, ngi ta xem chi phs dng vn l mt chi ph thc t nh nhng chi ph khc, v c khu tr khi doanh thu tnh khon mc ct yu (li nhun) mt cch c ngha hn. Nhng cng ty no tuy c linhun nhng khng thu hi c chi ph c hi ca vn c th b tr s dng li vn vo nhngmc ch s dng tt hn. Do , ngy cng c nhiu cng ty tnh ton EVA v rng buc mclng thng ca gim c cng ty vo gi tr ny.

5Cc gi trc lng EVA theo cng ty Stern Steward khc vi cc gi tr trong Bng 14.11 do iu chnh o

lng kton lin quan n nhng vn nh hch ton chi ph nghin cu v pht trin, thu, chi ph qung co vkhu hao. Cc gi trc lng trong Bng 14.11 c thit ktrnh by logic ca EVA nhng ta nn xem lkhng chnh xc.


25/48




14.6 Minh ha phn tch bo co ti chnh

Trong bo co thng nin trc cc c ng cng ty Growth Industries, Inc., ch tch cng tyvit: 2010 l mt nm thnh cng na ca Growth Industries. Cng nh nm 2009, doanh thu,ti sn, v thu nhp hot ng, tt c u tng trng vi t l 20 phn trm.

C ng th khng?

Ta c th nh gi nhn nh ca ch tch thng qua thc hin vic phn tch t s ton din cacng ty Growth Industries. Mc ch ca chng ta l nh gi kt qu hot ng ca GI trongqu kh gn y, nhm nh gi cc trin vng tng lai, v xc nh liu gi th trng c phnnh gi tr ni ti ca cng ty hay khng.

Bng 14.12 trnh by mt s t s ti chnh then cht m ta c th tnh c t boco ti chnhca cng ty GI. Ch tch cng ty chc chn ni ng v tng trng doanh thu, ti sn v thunhp hot ng. Tuy nhin, vic kim tra cc t s ti chnh then cht ca cng ty th hin s

mu thun vi cu u tin ca b: nm 2010 khng phi l mt nm thnh cng na ca GI; xem ra li l mt nm bt hnh.

Bng 14.12 Cc t s ti chnh then cht ca cng ty Growth Industries, Inc.

(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)Li

nhun rngLi nhuntrc thu EBIT Doanh thu Ti sn

H s nby kp ROA P/E P/B

Nm ROE(%)

Li nhuntrc thu

EBIT Doanh

thu

(Bin ln)

Ti sn(Vng

quay ts)

Vn shu

(2) x (5) (3) x (4)

(%)

2008 7,51 0,6 0,650 30% 0,303 2,117 1,376 9,09% 8 0,582009 6,08 0,6 0,470 30% 0,303 2,375 1,116 9,09% 6 0,352010 3,03 0,6 0,204 30% 0,303 2,723 0,556 9,09% 4 0,12Bnhqunngnh

8,64 0,6 0,800 30% 0,400 1,500 1,200 12,00% 8 0,69

ROE gim dnt 7,51 phn trm vo nm 2008 cn 3,03 phn trm vo nm 2010. So snhROE nm 2010 ca GI vi bnhqun ngnh nm 2010 l 8,64 phn trm, ta thy xu hng xui theo thi gian c bit ng bo ng. T s th gi trn th gi thp v gim dn, cng nh ts gi trn thu nhp gim dn cho thy rng cc nh u t ngy cng km lc quan hn v linhun tng lai ca cng ty.

Tuy nhin, s kin ROA khng gim cho ta thy rng ngun gc ca xu hng gim dn theothi gian ca GI t phi do n by ti chnh. V qu tht, v h s n by ca GI tng t 2,117nm 2008 ln 2,723 nm 2010, h s gnh nng li vay ca cng ty t hn, t 0,650 tr thnh0,204, vi kt qu rng l h s n by kp gim t 1,376 xung 0,556.

Tnh trng tng nhanh n ngn hnt nm ny sang nm khc vsgia tng khng ngng chiph li vay khin ta thy r rng l ti tr cho t l tng trng 20 phn trm ca doanh thu,cng ty phi pht sinh gi tr n ngn hn ng k vi li sut cao. Cng ty tr li sut cao hn sovi ROA nhn c t vic u t c ti tr bng vn vay mi. Khi cng ty m rng hotng, tnh hnh cng tr nn ti t hn bao gi ht.


26/48




V d, nm 2010, li sut bnh qun ca n ngn hn l 20 phn trm so vi ROA ch c 9,09phn trm. (Bn c th tnh li sut bnh qun ca n ngn hn ca GI thng qua s dng s liutrong Bng 14.8 nh sau. Bng cn i k ton cho ta thy li sut tri phiu (coupon) i vi ndi hn l 8 phn trm v mnh gi l 75 triu USD. Do , tin li ca n di hn l 0,08 x 75triu USD = 6 triu USD. Tng li tr trong nm 2009 l 34.391.000 USD, cho nn tin li ca

n ngn hn phi l 34.391.000 USD 6.000.000 = 28.391.000 USD. Con s ny tng ng vi20 phn trm ca n ngn hn ca GI vo u nm.)

Vn ca GI tr nn r rng hn khi ta xem xt bo co lu chuyn tin t trong Bng 14.13.Bo co ny c suy ra t bo co kt qu hot ng kinh doanhv bng cn i k ton trongBng 14.8. Ngn lu hot ng ca GI gim dn, t 12.700.000 USD nm 2008 cn 6.725.000USD nm 2010. Tri li, u t ca cng ty vo nh xng my mc thit b tng mnh. Nhxng my mc thit b rng (ngha l tr khu hao) tng t 150.000.000 USD nm 2007 ln259.200.000 USD nm 2010. Vic tng gn gp i ti sn vn ny lm tnh trng gim ngn luhot ng tr nn ti t hn.

Bng 14.13 Bo co lu chuyn tin t ca cng ty Growth Industries (n v tnh: nghnUSD)

2008 2009 2010

Ngn lu t hot ng kinh doanhThu nhp rng 11.700 10.143 5.285

+ Khu hao 15.000 18.000 21.600+ Gim (tng) khon phi thu (5.000) (6.000) (7.200)+ Gim (tng) hng tn kho (15.000) (18.000) (21.600)+ Tng (gim) khon phi tr 6.000 7.200 8.640

12.700 11.343 6.725Ngn lu t hot ng u tu t vo nh xng my mc thit b* (45.000) (54.000) (64.800)

Ngn lu t hot ng ti chnhThanh ton c tc** 0 0 0Pht hnh n ngn hn 42.300 54.657 72.475

Thay i tin mt v chng khon thanh khon*** 10.000 12.000 14.400* u t gp bng mc tng nh xng my mc thit b rng cng khu hao.

** Ta c th kt lun rng cng ty khng chia c tc v vn s hu ca cng ty tng ln mi nm mt lng bngton b gi tr thu nhp rng, ng t l ti u t bng 1,0.*** Bng ngn lu t hot ng kinh doanh cng ngn lu t hot ng u t cng ngn lu t hot ng tichnh. Lu rng con s ny bng vi mc thay i hng nm ca tin mt v chng khon thanh khon trong bngcn i k ton.

Ngun gc ca tnh trng kh khn ny l gi tr vay mn ngn hn khng l ca GI. Theo mt ngha no , cng ty ang hot ng theo kiu kinh doanh a cp . Cng ty vay mn minm mt nhiu hn duy tr t l tng trng 20 phn trm ti sn v thu nhp. Tuy nhin, tisn mi khng to ra ngn lu chng cho gnh nng li vay tng thm, nh th hinqua ngn lu hot ng gim dn. Cui cng, khi cng ty mt kh nng vay mn thm na, stng trng ca cng ty s i n kt thc.


27/48




Vo lc ny, c phiu GI c th l mt c hi u t hp dn. Gi th trng ca c phiu chbng 12 phn trm ca gi tr s sch, v vi t s P/E bng 4, li sut thu nhp l 25 phn trmmt nm. GI xem ra c th tr thnh ng vin ca mt v thu tm cng ty bi mt cng ty khc,ri h c th s thay th ban gim c cng ty v duy tr gi tr cho c ng thng qua mt sthay i chnh schtrit .


Bn c nhng thng tin sau y v cng ty IBX trong nm 2008 v 2011 (n v tnh bngtriu USD):

2011 2008

Thu nhp rng 253,7 239,0Thu nhp trc thu 411,9 375,6EBIT 517,6 403,1Ti sn bnh qun 4857,9 3459,7Doanh thu 6679,3 4537,0Vn s hu ca c ng 2233,3 2347,3

Xu hng ca ROE ca cng ty IBX l nh th no, v bn gii thch xu hng ny nh thno trn phng din gnh nngthu, bin li nhun, vng quay, v n by ti chnh?

14.7 Cc vn v tnh tng thch

Phn tch bo co ti chnh mang n cho ta nhiu v kh n dc hu hiu nh gi kt qu

hot ng v trin vng tng lai ca mt cng ty. Nhng so snh kt qu ti chnh ca cc cngty khc nhau th khng n gin. C nhiu phng thc c th chp nhn trnh by cc khonmc doanh thu v chi ph khc nhau cn c theo Cc nguyn tc k ton c chp nhn chung(GAAP). iu ny c ngha l hai cng ty khc nhau c th c thu nhp kinh t ht nh nhaunhng c thu nhp k ton ht sc khc nhau.

Hn na, vic l gii kt qu hot ng ca mt cng ty theo thi gian li cng phc tp khi lmpht lm bin dng nhng s o bng tin. Cc vn v tnh tng thch c bit su sc trongtrng hp ny v tc ng ca lm pht i vi cc kt qu bo co thng ph thuc vo

phng php c th m cng ty p dng hch ton hng tn kho v khu hao. Nh phn tchchng khon phi hiu chnh thu nhp v cct s ti chnh v mt tiu chun thng nht trc

khi c gng so snh cc kt qu ti chnh gia cc cng ty v theo thi gian.

Cc vn v tnh tng thch cng c th pht sinh do tnh linh hot ca cc hng dn GAAPtrong vic hch ton hng tn kho v khu hao v trong vic iu chnh nh hng ca lm pht.Cc ngun tim nng quan trng khc gy ra tnh trng khng tng thch bao gm vic vn hachi ph thu v cc chi ph khc, vic hch ton chi ph hu tr, v cc khon d phng d tr.

nh gi hng tn kho

C hai phng php c s dng ph bin hch ton hng tn kho: LIFO (last in first out:vo sau ra trc) v FIFO (first in first out: vo trc ra trc). Ta c th gii thch s khc bit

thng qua mt v d bng s.


28/48




LIFOl phng php hch ton vo sau ra trc nh gi hng tn kho.

FIFOl phng php hch ton vo trc ra trc nh gi hng tn kho.

Gi s cng ty Generic Products, Inc. (GPI) c hng tn kho khng i l 1 triu n v hng

ha chung. Hng tn kho c xoay vng mi nm mt ln, c ngha l vng quay hng tn kho(hay t s gi vn hng bn trn hng tn kho) bng 1.

H thng LIFO qui nh vic nh gi mt triu n v hng s dng ht trong nm theo chi phsn xut hin hnh, cho nn nhng hng ha sn xut sau cng c xem l nhng hng hac bn ra trc tin. Nhng hng ha ny c nh gi theo chi ph ca ngy hm nay. Hthng FIFO gi nh rng nhng n v hng ha c s dng ht hay c bnra l nhnghng ha c a vo kho trc tin, v v th hng ha bn ra s c hch ton theo chi phgc.

Nu gi hng ha chung u khng i mc 1 USD chng hn, th gi tr s sch cahng tnkho v gi vn hng bn u nh nhau, bng 1 triu USD trong chai h thng. Nhnggi sgi hng ha chung tng ln thm 10 phn trm mt n v trong c nm nh mt h qu ca lm

pht.

Phng php hch ton LIFO s dn n gi vn hng bn bng 1,1 triu USD, trong khi gi trca 1 triu n v hng tn kho trn bng cn i k ton cui nm vn l 1 triu USD. Gi trhng tn kho c cho trong bng cn i k ton l chi ph ca nhng hng ha vn cn nmtrong kho. Theo phng php LIFO, ngi ta gi nh nhng hng ha sau cng sn xut rac bn theo gi hin hnh l 1,10 USD, nhng hng ha cn li trong kho l nhng hng ha c sn xut trc vi chi ph ch c 1 USD. Bn c th thy rng, cho d LIFO hch

ton chnh xc s o gi vn ca nhng hng ha c bn ra ngy hm nay, nhng phngphp ny th hin qu thp gi tr hin hnh ca hng tn kho cn li trong mt mi trng lmpht.

Tri li, theo phng php hch ton FIFO, gi vn hng bn s l 1 triu USD, v gi tr hngtn kho trong bng cn i k ton cui nm l 1,1 triu USD. Kt qu l: cng ty hch ton theo

phng php LIFO s c li nhun bo co thp hn v gi tr hng tn kho trong bng cn ik ton cng thp hn so vi cng ty hch ton theo FIFO.

LIFO c a chung hn so vi FIFO khi tnh thu nhp kinh t (ngha l ngn lu bn vng thc), v phng php ny s dng mc gi cp nht nh gi gi vn hng bn. Tuy nhin,

hch ton theo LIFO dn n s bin dng bng cn i k ton khi phng php ny nh giu t vo hng tn kho theo chi ph gc. Cch lm ny dn n s thin lch hng ln trongROE v c s vn u t m ta dng tnh sut sinh li c nh gi qu thp.

Khu hao

Mt ngun khc gy ra vn tng thch l vic o lng khu hao, vn l mt yu t thencht trong vic tnh thu nhp thc t. Cc s o k ton v kinh t ca khu hao c th khc nhaung k. Cn c theo nh ngha kinh t, khu hao l gi tr ngn lu hot ng ca cng ty m

phi c ti u t vo cng ty duy tr ngn lu thc mc hin hnh.


29/48




S o k ton li rt khc. Khu hao k ton l mt phn ca nguyn gi ca mt ti sn cphn b cho tng k k ton trong sut thi gian s dng ti sn c n nh mt cch tychn. y l con s th hin trong cc bo co ti chnh.

V d, gi s mt cng ty mua my mc vi thigian s dng kinh t l 20 nm v gi mua l

100.000 USD/my. Tuy nhin, trong bo co ti chnh, cng ty c th khu hao my mc trongthi gian s dng 10 nm theo phng php khu hao ng thng, vi gi tr khu hao l10.000 USD/nm. Nh vy, sau 10nm, c my s c khu hao ht trn s sch, cho d nvn l mt ti sn sn xut m khng cn phi thay th trong vng 10 nm na.

Khi tnh thu nhp k ton, cng ty s c lng qu cao khu hao trong 10 nm u tin ca thigian s dng kinh t ca c my v s c lng qu thp chi ph khu hao ny trong 10 sau.iu ny s dn n vic tnh qu thp thu nhp bo co so vi thu nhp kinh t trong 10 nmu tin v tnh qu cao thu nhp bo co so vi thu nhp kinh t trong 10 nm sau.

Tnh trng khng tng thch khu hao lm vn thm phc tp. V mc ch thu, cng ty c

th s dng cc phng php khu hao khc nhau thay cho cc mc ch bo co khcnhau. Huht cc cng ty s dng phng php khu hao gia tc cho mc ch thu, v s dng phng

php khu hao ng thng trong cc bo co ti chnh cng b. Cng c s khc nhau gia cccng ty v cc gi tr c lng thi gian khu hao ca nh xng my mc thit b v cc tisn c th khu hao khc.

Mt im phc tp khc pht sinhdo lm pht. V khu hao thng thng da vo chi ph lch sch khng da vo chi ph thay th ti sn hin ti, nn khu hao o lng trong nhng thi klm pht s th hin qu thp so vi chi ph thay th, v thu nhp kinh t thc (ngn lu bnvng) tng ng cng c th hin qu cao.

V d, gi s Generic Products Inc. c mt c my c thi gian s dng ba nm c mua vichi ph ban u l 3 triu USD. Khu hao ng thng hng nm l 1 triu USD, bt k iu gxy ra cho chi ph thay th c my. Gi s lm pht trong nm u tin ha ra l 10 phn trm.Khi , chi ph khu hao thc hng nm l 1,1 triu USD tnh theo gi tr thc, trong khi khuhao o lng theo thng l c c nh mc 1 triu USD mt nm. Do , thu nhp k tons thhin qu cao thu nhp kinh t thc.

Lm pht v chi ph li vay

Trong khi lm pht c th lm bin dng vic o lng chi ph hng tn kho v khu hao ca

cng ty, lm pht c l cn c nh hng ln hn i vi vic tnh ton chi ph li vay thc. Lisut danh ngha bao gm mt khon ph n b ri ro lm pht b p cho ngi vay v sxi mn gi tr thc ca vn do lm pht gy ra. Do , nhn t gc ngi vay v ngi chovay, mt phn ca chi ph li xc nh theo thng l s c nhn nh mt cch ng n lhon tr vn gc.

V d 14.5 Lm pht v thu nhp thc

Gi s cng ty Generic Products c n ang lu hnh vi mnh gi 10 triu USD v li sut10 phn trm mt nm. Chi ph li theo cch tnh thng thng l 1 triu USD mt nm. Tuynhin, gi s lm pht trong nm l 6 phn trm, cho nn li sut thc l 4 phn trm. Khi ,

trong s tin 1 triu USD c xem l chi ph li trn bo co kt qu hot ng kinh doanh,khon tin 0,6 triu tht ra l ph n b lm pht, hay n b cho vic gim gi tr thc ca


30/48




vn gc 10 triu USD; ch c 0,4 triu USD l chi ph li vay thc. Ta c th suy ngh vkhon gim 0,6 triu USD sc mua ca vn gcnh vic hon tr vn gc, ch khng phili vay. Do , thu nhp thc ca cng ty c th hin thp hn gi tr thc 0,6 triuUSD.

Vic o lng khng ng chi ph li vay thc c ngha l lm pht dn n s c lng quthp thu nhp thc. Do , nh hng ca lm pht i vi gi tr hng tn kho v khu hao boco m ta tho lun pht huy tc dng theo chiu ngc li.


Trong mt thi k lm pht nhanh, hai cng ty ABC v XYZ c cng thu nhp bo co. ABCs dng phng php hch ton hng tn kho LIFO, c ti sn c th khu hao tng i thn, v c nhiu n hn cng ty XYZ. Cng ty XYZ s dng phng php hch ton hngtn kho FIFO. Cng ty no c thu nhp thccao hn, v ti sao?

Hch ton gi tr hp l

C nhiu ti sn v ngha v n ln m ngi ta khng th d dng quan st c gi tr cachng. V d, ta khng th d dng xc nh gi tr ca cc quyn chn mua c phiu ca ngilao ng, phc li y t dnh cho ngi lao ng v hu, hay nh xng v nhiu loi bt ngsn khc. Gn y hn, ngay c gi tr ca chng khon ti chnh nh cc hp ng n th chp

bt ng sn di chun v cc hp ng phi sinhc m bo bng tp hp n th chp btng sn ny tr nn ng ng khi vic giao dch cc cng c ny b kh cn. Khng c ccth trng vn hnh hon ho, vic c lnggi tr th trng (t c quan st thy) c xuhng b sai st ng k. Trong khi tnh trng ti chnh thc t ca mt cng ty c th ph thuc

nghim ngt vo cc gi tr ny, vn c th dao ng mnh theo thi gian, cch thc hnh phbin l nh gi theo chi ph lch s. Nhng ngi xng vic hch ton gi tr hp l haycn gi l hch ton iu chnh theo th trng,lp lun rng cc bo co ti chnh s trnh

by mt bc tranh thc t hn v cng ty nu cc bo co phn nh gi tr th trng hinhnh ca tt c cc ti sn v ngha v n.

Hch ton gi trhp lhay hch ton iu chnh theo th trng, l s dng gi tr thtrng hin hnh thay cho chi ph lch s trong cc bo co ti chnh ca cng ty.

Bo co s 157 ca y ban tiu chun k ton ti chnh (FASB) xp cc loi ti sn vo mttrong ba gi. Ti sn loi 1 c giao dch trn cc th trng nng ng v do s c nh

gi theo gi th trng. Ti sn loi 2 khng c giao dch nng ng nhng gi tr ca chngvn c th c lng thng qua s dng s liu th trng c th quan st c hay cc ti sntng t. Ti sn loi 3 ch c th c nh gi vi nhng yu t u vo kh quan st c.Cc ti sn loi 2 v loi 3 c th c nh gi thng qua s dng cc m hnh nh gi ti sn,v d nh da vo gi l thuyt suy ra t mt m hnh in ton. Thay v iu chnh theo thtrng, cc gi tr ny thng c gi l iu chnh theo m hnh, cho d chng thng b gimt cch mit th l gi tr iu chnh theo tng tng, v cc gi tr c lng cng c xuhng b thao tng bi vic s dng sng to cc yu t u vo ca m hnh.

Nhng ngi ch trch vic hch ton gi tr hp llp lun rng n da qu nhiu vo cc gi trc lng. Cc gi tr c lng ny c tim nng mang li nhiu ng k trong cc ti khon

cng ty v c th dn n s bin thin li nhun ln khi nhng bin ng trong vic nh gi liti sn c cng nhn.Thm ch t hn, vic nh gi ch quan c th mang l i cho cc gim


31/48




c mt cng c y cm d thao tng thu nhp hay thao tng tnh hnh ti chnh cng ty khic dp. V d, Bergstresser, Desai v Rauth (2006) nhn thy rng cc cng ty a ra nhng ginh tch cc hn v sinh li t cc k hoch phc li hu tr xc nh (qua lm h thp hingi tnh ton ca cc ngha v n hu tr) trong nhng thi k m cc gim c tch cc thchin cc quyn chn mua c phiu ca h.

Mt cuc tranh lun y bt ng v vic thc hin hch ton gi tr hp l cho nhng t chcti chnh ang b trc trc n ra vo nm 2008. Mt s ngi cm thy rng vic hch toniu chnh theo th trng lm ti t hn tnh trng tan chy ti chnh; nhng ngi khc chorng vic khng iu chnh theo th trng s tng ng vi vic c tnh lm ng trc thc tv chi b trch nhim gii quyt vn nhng ngn hng mt hay gn mt kh nng chitr. Hp di y tho lun v cuc tranh lun ny.

Trn thng trng

Hch ton iu chnh theo th trng: bin php cu cha hay chnh l cn bnh?

Khi cc ngn hng v cc t chc khc nm gi cc chng khon bo m bng n th chpbt ng sn nh gi li danh mc u t ca h trong nm 2008, ca ci rng ca h gimst theo gi tr ca cc chng khon ny. Tnh trng thua l i vi cc chng khon ny vn au thng ri, vy m thm vo , nhng khon l ny cn dn n phn ng dychuyn lm tng thm ni thng kh ca cc ngn hng. V d, theo qui nh, cc ngn hng

phi duy tr mc vn so viti sn. Nu d tr vn gim, ngn hng buc phi thu hpdanh mc cho vay cho ti khi no mc vn cn li tr nn so vi c s ti sn. Nhngvic thu hp danh mc ny buc ngn hng phi ct gim cho vay, lm hn ch s tip cn tndng ca khch hng. Ngn hng cng c th buc phi bn ra mt phn ti sn, v nu cng

mt lc c nhiu ngn hng ra sc thu hp danh mc cho vay, ln sng bn tho c th gysc p hn na ln gi c, dn n gim gi ti sn v gim vn trong mt chu k t tip sc.Do , nhng ngi ch trch vic hch ton iu chnh theo th trng kt lun rng vic nycng lm trm trng thm nhng trc trc ca nn kinh t vn ang quay cung.

Nhng ngi ng h hch ton theo gi tr hp l (iu chnh theo th trng) cho rngnhng ngi ch trch b nhm ln gia thng ip v ngi truyn ti thng ip. Vic hchton iu chnh theo th trng lm cng khai minh bch nhng khon l pht sinh, chkhng phi gy ra nhng khon l ny. Nhng nhng ngi ch trch bt b li rng khi ccth trng ang long chong, gi th trng c th khng ng tin cy. Nu hot ng giaodch ni chung b v, v ti sn ch c th c bn vi gi bn tng bn tho, th nhng

mc gi ny khng cn l ch bo ca gi tr c bn na. Cc th trng khng th hiu ququ c nu th trng thm ch cn khng vn hnh. Trong cn hn lon xung quanh cckhon vay th chp bt ng sn v n nng ln danh mc u t ca cc ngn hng, mttrong nhng xut ca Henry Paulson, B trng Ti chnh Hoa K lc by gi, l chnh

ph s mua li nhng ti sn xu vi gi c gi cho n lc o hn da vo c lnggi tr ni ti trn mt th trng vn hnh bnh thng. Cc bin th ca xut ny vn cnang c xem xt. Vi tinh thn ny, vo thng 4-2009, FASB cho php cc cng ty tichnh c tr hon vic iu chnh gim gi nhng ti sn xem ra ch b suy yu tm thi.

C l cch tt nht xem xt vic min p dng qui nh iu chnh gim gi tr theo thtrng l nh s khoan dung ca lut php sau mt lp mn che mng. Cc c quan qun l

bit rng thua l pht sinh v c s vn b tn hi. Nhng thng qua cho php ccdoanh nghip hch ton cc ti sn trn s sch theo gi tr m hnh thay v theo gi tr th


32/48




trng, tc ng khng d chu ca s kin ny i vi tnh trng vn c th c b quamt cch lch s trong mt thi gian. Thm ch nh vy, nu mc tiu l trnh tnh trng bntng bn tho trn mt th trng bin dng, th tnh minh bch vnl chnh sch tt nht. Tthn ta nn cng nhn thua l v cng khai sa i cc qui nh v vn gip cc t chc tichnh phc hi nn tng trong mt nn kinh t ang gp kh khn, cn hn l x l tnh trng

thua l bng cch nhm mt lm ng. Suy cho cng, ti sao phi mt cng lp cc bng boco ti chnh lm g nu nh cc bo co y c php che du tnh hnh thc t ca doanhnghip?

Trc khi t b vic hch ton theo gi tr hp l, ngi ta nn thn trng xem xt li phngn. Vic hchton theo gi tr lch s truyn thng, s cho php doanh nghip hch ton tisn trn s sch theo gi tr mua vo ban u, li cng khng nn c kin ngh. Cch hchton ny s lm cho cc nh u t khng c mt cm nhn chnh xc g v tnh hnh ca cct chc ti chnh ang lung lay, v cng v l , lm nh i p lc buc cc t chc ny phichn chnh li. Chc chn vic x l thua l trc tin l phi cng nhn tnh trng thua l .

Cht lng thu nhp v thng l k ton

Nhiu cng ty chn cc phng php hch ton trnh by cc bo co ti chnh ca h dinh sng tt nht kh d. Cc phng n chn la khc nhau ca cng ty c th dn n nhngvn v tnh tng thch m chng ta tho lun. Nh mt h qu, cc bo co kt qu hotng kinh doanh ca cc cng ty khc nhau c th l s trnh by t hoc nhiu lc quan hn vthu nhp kinh t thc t - ngn lu bn vng c th chi tr cho cc c ng m khng lmtn hi n nng lc sn xut ca cng ty. Cc nh phn tch thng nh gi cht lng thunhpbo co ca cng ty. Khi nim ny lin quan n quan im hin thc v quan im thntrng ca s liu thu nhp, hay ni cch khc, lin quan n mc m ta k vng mc thu nhp

s c duy tr bn vng.V d v cc phng php hch ton nh hng n cht lng thu nhp l:

D phng n xu: Hu ht cc doanh nghip bn hng ha thng qua s dng tn dngthng mi v phi thc hin vic d phng n xu. Mc d phng n xu thp mt cch

phi thc t s lm gim cht lng thu nhp bo co. Hy tm kim s o thi gian thutin bnh qun tng dn i vi cc khon phi thu lm bng chng cho nhng vn trc trc tim n i vi vic thu tin tng lai.

Nhng khon mc khng ti din: Mt s khon mc nh hng n thu nhp c dkin s khng ti din thng xuyn. Nhng khon mc ny bao gm bn ti sn, nh

hng ca thay i phng php hch ton, nh hng ca bin ng t gi hi oi, haythu nhp u t bt thng. V d, nm 2003, vn l mt nm vcng thnh cng casinh li vn ch s hu, mt s cng ty tn hng sinh li u t ln i vi chngkhon nm gi. Sinh li ny gp phn cho thu nhp nm , nhng d kin s khng lpli thng xuyn v nn c xem nh mt cu phn cht lng thp ca thu nhp.

Nhng li tc tng t trong cc k hoch lng hu cng ty cng c th to ra s nggp to ln nhng ch mt ln i vi thu nhp bo co.

iu ho thu nhp:Nm 2003, Freddie Mac l i tng ca mt v b bi k ton ln,phi by s kin l cng ty c nhng khon n th chp bt ng sn c phn loikhng ph hp trong danh mc u t vi n lc lm gim thu nhp hin hnh. Tngt, trong thp nin 90, cng ty W. R. Grace quyt nh b tr cho thu nhp cao mt

trong cc chi nhnh cng ty bng cch dnh ring nhng khon d tr d tha. Ti saocc cng ty ny thc hin nhng hnh ng nh vy? Bi v v sau, nu thu nhp tr nn


33/48




thp hn, h c th lm tng thu nhp bng cch o ngc cc giao dch ny, v qua to ra b ngoi l cng ty c tng trng thu nhp u n. Ph Wall thch nhng cng tyc tng trng thu nhp mnh v u n, nhng nhng cng ty ny ln k hoch tc s tng trng mt cch gi to, thng qua qun l iu ho thu nhp.

Hch ton doanh thu: Theo Cc thng l k ton c chp nhn chung (GAAP), mt

cng ty c php hch ton doanh thu trc khi vic thanh ton din ra. l l dokhin cc cng ty c ti khon khon phi thu. Nhng i khi cng tht kh bit hchton doanh thu vo lc no. V d, gi s mt cng ty my tnh k kt mt hp ngcung ng sn phm v dch v trong thi gian nm nm. Doanh thu s c hch tonngay lp tc hay s c chia u cho nm nm? Mt dng cc oan ca vn nyc gi l channel stuffing, trong cng ty bn nhng lng ln hng ha chokhch hng, nhng cho h quyn sau ny c t chi giao hng hay tr li hng. Doanhthu bn hng ny c hch ton ngay by gi nhng gi tr hng tr li s khng chch ton cho n khi no pht sinh (trong k k ton tng lai). Cn c theo y banChng khon v th trng (SEC), cng ty Sunbeam np h s ph sn vo nm 2001 to ra 60 triu USD li nhun gian ln vo nm 1999 bng cch s dng k thut ny.

Nu bn thy khon phi thu tng ln nhanhhn nhiu so vi doanh thu, hay chim t lphn trm ln hn trong tng ti sn, bn hy lu n cch thc hnh ny. ng vi st do hnh ng m cc doanh nghip c c v cch thc hnh ton doanh thu, nhiunh phn tch quyt nh tp trung vo ngn lu (thay cho s liu doanh thu v li nhun)vn kh thao tng hn i vi cng ty.

Cc ti sn v ngha v n ngoi bng: Gi s mt cng ty bo lnh cho n ang luhnh ca mt cng ty khc, c th l mt cng ty m trong cng ty bo lnh c v nch s hu. Ngha v ny phi c co bch nh mt ngha v n pht sinh, v n ihi phi c thanh ton vo mt lc no . Nhng cc ngha v n ny khng chcc bo co nh mt phn n ang lu hnh ca cng ty. Tng t, cc hp ng thu

ti chnh c th c s dng qun l ccti sn v ngha v n ngoi bng cn i kton. V d, cc hng hng khng th no m khng th hin gi tr my bay trn bngcn i k ton nhng c cc hp ng thu di hn nh vy gn nh tng ng vivic s hu c ti tr bng n. Tuy nhin, nu cc hp ng thu c hch ton nhthu hot ng ch khng phi thu ti chnh, th chng c th ch xut hin nh nhngch thch cui trang ca cc bo co ti chnh m thi.

Cc qui c k ton quc t

Cc v d nu trn minh ha cho mt vi vn m cc nh phn tch c th gp phi khi cgng gii thch s liu ti chnh. Thm ch cn c nhng vn ln hn pht sinh trong vic l

gii bo co ti chnh ca cc cng ty nc ngoi. iu ny l docc cng ty ny khng tuntheo hng dn ca GAAP. Thng l k ton mi nc mi khc nhau khng nhiu th t so vicc tiu chun k ton M. Di y l mt vi vn chnh m bn nn thc khi s dng boco ti chnh ca cc cng ty nc ngoi.

Thng l d phng: Nhiu nc cho php cc cng ty trch lp qu d phng cho nhng phtsinh tng lai vi s tu nhiu hn ng k so vi thng thng Hoa K. V vic tng qud phng dn n s thay i gim thu nhp, nn thu nhp bo co ph thucvo s tu qunl nhiu hn so vi Hoa K.

Khu hao: Hoa K, cc cng ty thng lp cc h thng ti khon khc nhau v mc ch thu

v mc ch bo co. V d, khu hao gia tc c s dng v mc ch thu, trong khi khu haong thng c s dng cho mc ch bo co. Tri li, hu ht cc nc khc khng cho


34/48




php lp hai h thng ti khon nh vy, v hu ht cc cng ty cc nc ngoi s dng khuhao gia tc ti thiu ho thu bt chp s kin l iu dn n thu nhp bo co thp hn.iu ny lm cho thu nhp bo co ca cc cng ty nc ngoi thp hn so vi l ra c th boco nu cng ty tun theo thng l Hoa K.

Ti sn v hnh: Vic x l ti sn v hnh cng c th rt khc nhau. Ti sn v hnh c hchton khu tr (nh khu hao ti sn c nh) hay l hch ton nh chi ph? Nu hch ton khu tr, th trong thi gian bao lu? Nhng vn ny c th c tc ng ln i vi li nhun boco.

nh hng ca thng l thc hnh khc nhau cc nc c th ng k. Hnh14.2 so snh t sP/E bnh qun ca mt vi quc gia nh c bo co v c trnh by li theo mt c schung. Trong khi t s P/E thay i ng k t khi nghin cu ny c cng b, cc kt quny cho ta thy cc qui tc k ton khc nhau c thc tc ng ln nh th no i vi cc t sny.

S khc bit v cc tiu chun k ton quc t nh th ny tr thnh vn khi n lc honhp th trng vn ton cu tin trin. V d, nhiu cng ty nc ngoi mun nim yt c phiutrn Th trng c phiu New York (NYSE) d dng khai thng th trng vn ch s huHoa K, v NYSE cng mun cho cc doanh nghip ny nim yt. Nhng y ban chng khonv th trng (SEC) mi n gn y vn khng cho php cc c phiu ny c nim yt tr khicc cng ty lp bo co ti chnh ph hp vi cc tiu chun GAAP. iu ny lm hn ch ngk vic nim yt ca cc cng ty bn ngoi nc M.

Hnh 14.2 Tsgi trn thu nhp bo co v tsgi trn thu nhp iu chnh

c

Php

c

Nht Bn

Thy S

Anh

Ngun: Lawrence S. Speidell v Vinod Bavish. GAAP Arbitrage: Valuation Opportunities in InternationalAccounting Standards, Financial Analysis Journal, thng 11, 12-1992, trang 58-66. Bn quyn 1992. Hip hiQun l v nghin cu u t. Trnh by li v xut bn li t Financial Analysis Journal vi s cho php ca HIphi Qun l v nghin cu u t. Bo lu bn quyn.

Tri li, Lin minh chu u tin ti xy dng cc tiu chun bo co ti chnh quc tchung (IFRS) xuyn sut chu u. IFRS xem ra ang trn ng tr thnh cc tiu chun ton

P/E bo coP/E iu chnh


35/48




cu, thm ch bn ngoi Lin minh chu u. Nm 2008, hn 100 nc p dng tiu chunny, v chnh tiu chun nycng ang trn ng tin vo nc M. Thng 11 -2007, SEC btu cho php cc cng ty nc ngoi pht hnh chng khon Hoa K nu cc bo co ti chnhca h c lp theo tiu chun IFRS. SEC lu rng mc tiu ca phn quyt mi ca h lkhuyn khch s pht trin IFRS nh mt tiu chun ton cu ng nht nngcao tnh minh

bch v tng thch. Nm 2008, SEC thm ch cn tin xa hn khi xut cho php cc cng tya quc gia Hoa K ln bo co thu nhp theo tiu chun IFRS thay cho GAAP bt u vo nm2010, vi tt c cc cng ty Hoa K s p dng theo vo nm 2014.

Tiu chun bo co ti chnh quc t l mt h thng qui tc k ton da vo cc nguyntc c p dng bi khong 100 nc trn th gii bao gm Lin minh chu u.

S khc bit ln gia IFRS v GAAP lin quan n cc tiu chun da vo nguyn tc so vida vo qui tc. Cc qui tc ca Hoa K th chi tit, cng khai, v di dng. Cc qui tc cachu u th linh hot hn, nhng cc cng ty phi chun b sn sng chng minh rng h phhp vi cc nguyn tc chung nhm bo m rng cc ti khon ti chnh phn nh trung thctnh hnh thc s ca doanh nghip.

14.8 u t gi tr: K thut Graham

Khng mt phn tch chng khon c bn no hon tt nu khng tho lun v tng caBenjamin Graham, ngi c nh hng ln nht trong lnh vc u t. Mi cho n s tin hol thuyt danh mc u t hin i vo na sau th k 20, Graham l nh t tng, tc gi, v lnh gio quan trng nht trong lnh vc phn tch u t. nh hng ca ng i vi giichuyn mn u t vn rt mnh.

Kit tc ca Graham l tc phmPhn tch chng khon, c vit vi gio s Columbia DavidDodd vo nm 1934. Thng ip ca ca tc phm ny cng tng t nh nhng tng trnhby trong chng ny. Graham tin rng vic phn tch cn thn cc bo co ti chnh ca doanhnghip c th tm ra nhng c phiu c nh gi hi. Qua nhiu nm, ng trin khai nhiuqui tc khc nhau xc nh cc t s ti chnh quan trng nht v cc gi tr ti hn phn onmt c phiu c c nh gi qu thp hay khng. Thng qua nhiu ln xut bn, quyn schca ng c nh hng su sc i vi gii chuyn mn u t. Quyn sch c nh hng vthnh cng n mc trn thc t, vic p dng su rng cc k thut ca Graham dn n strit tiu chnh nhng c phiu nh gi hi m cc k thut ny vn c thit k nhn din.

Trong mt hi tho nm 1976, Graham tng ni:6

Ti khng cn l ngi ng h cc k thut phn tch chng khon chi tit nhm tm ra nhng chi gi tr u vit na. y l mt hnh ng c n p bn mi nm trcy, khi quynsch Graham v Ddod ln u tin c xut bn, nhng tnh hnh thay i nhiu k t khiy. Trong nhng ngy xa xa, bt k nh phn tch chng khon c o to bi bn no cngc th lm mt cng vic chuyn mn tt chn nhng c phiu c nh gi qu thp thngqua cc nghin cu chi tit, nhng di nh sng khi lng cng vic nghin cu khng l hinang c thc hin, ti nghi ng liu trong hu ht cc trng hp, nhng n lc to ln cto ra nhng b su tp u vit thuyt minh cho chi ph ca n hay khng. Trong chng

6Nh c trch dn bi John Train trong tc phm Money Master (New York, Harper & Row, Publishers, Inc.,1987)


36/48




mc rt hn ch , ti ng v pha trng phi th trng hiu qu ni chung ang c chpnhn bi cc nh chuyn mnhin nay.

Tuy nhin, cng trong hi tho , Graham xut mt cch tip cn n gin nhn dinnhng c phiu c nh gi hi:

K thut u tin ca ti th hn ch hn v ch gii hn trong phm vi mua nhng c phiu phthng c gi th trng thp hn gi tr vn lu ng, hay gi tr ti sn hin hnh rng, khng tnng v nh xng v cc ti sn c nh khc, v khu tr ton b cc ngha v n t ti snhin hnh. Chng ti s dng phng php ny ph bin trong vic qun l cc qu u t, vtrong thi gian hn 30 nm chng ti c thu nhp bnh qun khong 20 phn trm mt nm tngun ny. Tuy nhin, trong mt thi giant na sau thp nin 50, loi c hi mua ny tr nnrt khan him do th trng u c gi ln. Nhng c hi ny quay li vi s lng nhiu tthi k suy gim 1973-74. Vo thng 1-1976, chng ti m c hn 100 c phiu nh vytrong ti liu Stock Guide (Hng dn c phiu)ca Standard & Poors khong 10 phn trmtrong tng s. Ti xem y l mt phng php u t h thng ht sc n gin v d dng mt ln na, khng phi trn c s cc kt qu ring l m theo kt qu nhm c th k vng.

C hai ngun thng tin thun tin i vi nhng ngi quan tm th nghim k thut caGraham. C Outlook vThe Value Line Investment Survey ca Standard & Poors u c danhmc nhng c phiu ang bn di gi tr vn lu ng rng.

Tm tt

Tiu im chnh ca nh phn tch chng khon l thu nhp kinh t thc ca cng ty chkhng phi thu nhp bo co. Thu nhp k ton c trnh by trong cc bo co tichnh c th l mt gi tr c lng thin lch ca thu nhp kinh t thc, cho d ccnghin cu thc nghim cho thy rng thu nhp k ton truyn t nhng thng tin ngk v trin vng ca cng ty.

Sut sinh li trn vn s hu (ROE) ca cng ty l yu t chnh xc nh t l tngtrng thu nhp ca cng ty. ROE chu nh hng mnh ca mc n by ti chnh.S gia tng t s n/vn s hu ch lm tng ROE v do lm tng t l tng trngnu li vay thp hn sut sinh li trn ti sn ca cng ty.

Nhng cng vic phn tch b ch i vi nh phn tch l phn tch thnh phn t sROE ca cng ty thnh tch s ca cc t s k ton v phn tch hnh vi ring bit theothi gian cng nh gia cc cng ty khc nhau trong cng ngnh. Mt dng phn tchthnh phn hu ch l:

ROE =

Cc t s k ton khc cng phn nh li nhun v (hoc) ri ro ca cng ty l vng quayti sn c nh, vng quay hng tn kho, k thutin bnh qun, cng nh cc h s thanhton hin hnh, h s thanh ton nhanh, v h s thanh ton li vay.

Ngoi cc bo co ti chnh, hai t s c s dng gi th trng ca c phiu ph thnglt s th gi trn th gi, v t s gi trn thu nhp. Cc nh phn tch i khi xem gi trthp ca cc t s ny nh mt bin an ton hay nh mt du hiu cho thy c phiuang c nh gi hi.

Mt vn ln trong vic s dng s liu thu c t cc bo co ti chnh cng ty ltnh tng thch. Cc cng ty c nhiu quyn t do chn la cch tnh cc khon mcdoanh thu v chi ph khc nhau. Do , iu cn thit i vi nh phn tch chng khon

l iu chnh thu nhp k ton v cc t s ti chnh thu c mt tiu chun ngnht trc khi c gng so snh kt qu ti chnh gia cc cng ty khc nhau.


37/48




Vn v tnh tng thch c th su sc trong nhng thi k lm pht. Lm pht c thgy ra bin dng trong tnh ton hng tn kho, khu hao, v chi ph li vay.

Cc thut ng then cht

Accounting earnings Thu nhp k tonAcid test ratio H s th acid (h s thanh ton nhanh)Average collection period K thu tin bnh qunBalance sheet Bng cn i k tonCash ratio H s tin mt(h s thanh ton tin mt)Current ratio H s thanh ton hin hnhDays receivable S ngy thu tin bnh qunDuPont system Phn tch DuPontEarnings yield Li sut thu nhpEconomic earnings Thu nhp kinh tEconomic value added Gi tr gia tng kinh tFair value accounting Hch ton gi tr hp lFIFO Vo trc ra trcIncome statement Bo co ktqu hot ng kinh doanh (bo

co thu nhp)Interest coverage ratio Hs thanh ton li vayInternational financical reporting standards Cc tiu chun bo co ti chnh quc tInventory turnover ratio H s xoay vng hng tn kho, vng quay

hng tnkhoLeverage ratio H s n byLIFO Vo sau ra trc

Mark-to-market accounting Hch ton iu chnh theo th trngMartket to book value ratio T s th gi trn th giPrice-earning ratio T s gi trn thu nhpProfit margin Bin li nhunQuality of earnings Cht lng thu nhpQuick ratio T s thanh ton nhanhResidual income Thu nhp dReturn on asset Sut sinh li trn ti snReturn on equity Sut sinh li trn vn ch s huReturn on sale Sut sinh li trn doanh thuStatement of cash flows Bo co lu chuyn tin t

Times interest earned H s thanh ton li vayTotal asset turnover Vng quay tng ti sn

Bi tp

C bn

1. S dng cc bo co ti chnh sau y ca cng ty Heifer Sports Inc trong Bng 14.14 tm cc ts ti chnh ca cng ty:a. Vng quay hng tn kho nm 2009.

b. T s n trn vn s hu nm 2009.

c.

Ngn lu t hot ng kinh doanh nm 2009.d. K thu tin bnh qun.


38/48




e. Vng quay ti sn.f. H s thanh ton li vay.g. Bin li nhun hot ng.h. Sut sinh li trn vn s hu.i. T s P/E.

j.

H s n by kp.k. Ngn lu rng t hot ng kinh doanh.

Bng 14.14 Bo co ti chnh cng ty Heifer SportsBo co kt qu hot ng kinh doanh 2009Doanh thu 5.500.000Gi vn hng bn 2.850.000Khu hao 280.000Chi ph qunl v bn hng 1.500.000EBIT 870.000Chi ph li vay 130.000Thu nhp chu thu 740.000Thu

Phan Tich Bao Cao Tai Chinh

Documents

Transcript of Phan Tich Bao Cao Tai Chinh