PG-İç Denetim Etkililiğinin ve Verimliliğinin Ölçülmesi · 2012-04-11 · İÇ DENETİMİN...
Transcript of PG-İç Denetim Etkililiğinin ve Verimliliğinin Ölçülmesi · 2012-04-11 · İÇ DENETİMİN...
[Şirket adını yazın] | Gizli
İÇ DENETİMİN ETKİLİLİĞİNİN ve VERİMLİLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ
Uygulama Rehberi
Çeviri:Ersin Bulut
Aralık
2010
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü
İÇ DENETİMİN ETKİLİLİĞİNİN ve VERİMLİLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ
Uygulama Rehberi
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü
İçindekiler
Yönetici Özeti ................................................................................ 1
Giriş ................................................................................................ 1
İç Denetimin Etkililiğinin ve Verimliliğinin Tanımlanması ........... 2
İç ve Dış Paydaşlar ......................................................................... 3
İç Denetimin Performans Kriterleri/Etkililik ve Verimlilik
Göstergeleri .................................................................................... 4
Performans Ölçüm Sürecinin Oluşturulması .................................. 4
İç Denetim İçin Performans Bilgisi Kategorileri ............................ 5
Performans Göstergelerinin Özellikleri:......................................... 6
Nicel-Nitel...................................................................................... 6
Özel Göstergeler............................................................................. 6
İzleme ve Sonuçları Raporlama...................................................... 7
Ek A: .............................................................................................. 8
Başvuru Kaynakları ........................................................................ 8
EK B:.............................................................................................. 9
İç Denetimin Kalitesini Layıkıyla Ölçebilmek ve Bu Hususta
Çeşitli Paydaşlara Makul Güvence Verebilmek Amacıyla
Cevaplanması Gereken Sorular ...................................................... 9
EK C:............................................................................................ 10
İç Denetim Etkililik ve Verimlilik Kriterleri Örnekleri ................ 11
Ek D: ............................................................................................ 12
İç Denetimin Etkililiğini ve Verimliliğini Raporlama Tablosu
Örneği ........................................................................................... 13
Ek E:............................................................................................. 14
İç Denetim Tamamlandıktan Sonra Gönderilen Müşteri Anketi
Örneği ........................................................................................... 15
Yazarlar ........................................................................................ 16
Gözden Geçirenler ve Katkı Sağlayanlar ..................................... 16
İÇ DENETİMİN ETKİLİLİĞİNİN ve VERİMLİLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ
Uygulama Rehberi
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü
Yönetici Özeti
İç denetim bir kurumun yönetişimi ve faaliyetleri için
kritik bir rol oynar. İç denetim, etkili bir şekilde
uygulanıp, işletilip yönetildiğinde, bir kurumun
hedeflerine ulaşmasına yardımcı olan önemli bir
unsurdur. İç denetimi etkili bir şekilde kullanan
kurumlar, iş risklerini, süreç ve sistem verimsizliklerini
belirlemeyi, uygun düzeltici önlemleri almayı ve
bunların sonucunda da sürekli gelişmeyi desteklemeyi
daha iyi başarırlar. İç denetimin güvenilirliğini
sağlamak ve güçlendirmek için etkililiğinin ve
verimliliğinin izlenmesi zorunludur.
Bir denetim faaliyetinin hedeflerini ve amaçlarını
karşıladığının, en yüksek kalite uygulamaları ve
standartları ile uyumlu olduğunun belirlenebilmesi için
performans ölçütlerinin oluşturulması kritik öneme
sahiptir. Bu uygulama rehberi iç denetim faaliyetlerine,
etkililiklerini, verimliliklerini ve paydaşlarına
sundukları müşteri hizmetinin seviyesini ölçmeleri için
rehberlik sağlar.
İlk adım olarak paydaşların kurumun faaliyetlerine
değer kattığını ve geliştirdiğini düşündükleri faaliyetler
için anahtar performans ölçütleri belirlemek gerekir.
Yönetim kurulu, üst düzey yönetim, kamu kuruluşları
ve düzenleyici otoriteler ve dış denetçinin yanında iç
denetim faaliyetinin kendisini de paydaşlara örnek
olarak sayabiliriz.
Anahtar performans etkililik ve verimlilik
göstergelerini belirlerken, Uluslararası İç Denetçiler
Enstitüsü’nün (IIA) Uluslararası Mesleki Uygulama
Çerçevesi, iç denetim yönetmeliği ve görevi,
yürürlükteki yasa ve düzenlemeler, denetim strateji ve
planları gibi kaynaklar göz önünde bulundurulur.
Etkililik ve verimlilik göstergeleri nicel ve nitel
olabilir. Denetim faaliyetinin performans göstergeleri,
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü tarafından
yayımlanan Uluslararası İç Denetim Standartlarına
(Standartlar) uyumun yanı sıra aşağıdaki hususları
içerebilir:
Risk yönetimi, kontrol ve yönetişim
süreçlerinin gelişimine katkı düzeyi,
Anahtar hedef ve amaçlara ulaşılması,
Denetim planına uyum düzeyinin
değerlendirilmesi,
Personel verimliliğindeki gelişmeler,
Denetim sürecinin verimliliğindeki artış,
Süreç iyileştirmeleri için önerilen aksiyon
planı sayısındaki artış,
Denetim görevinin planlanmasının ve
gözetiminin yeterliliği,
Paydaşların ihtiyaçlarının karşılanmasındaki
etkililik,
Kalite güvence değerlendirmelerinin ve iç
denetim faaliyetinin kalite geliştirme
programının sonuçları
Denetimin uygulamasındaki etkililik,
Denetim müşterisiyle (denetlenen) ve
Yönetim Kuruluyla olan iletişimin açıklığı
Anahtar etkililik ve verimlilik göstergeleri ve hedefleri
belirlendikten sonra, bir izleme sürecinin ve paydaşlara
raporlama yönteminin belirlenmesi (format,
zamanlama ve göstergeler gibi) gerekir. İç denetim
faaliyetinin kilit paydaşlardan denetimin etkililiği
hakkında geri bildirim alması ve bu doğrultuda ihtiyaç
duyulan alanlarda düzeltmeler yapması önemlidir.
Giriş
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü’nün yayımladığı
Mesleki Uygulama Çerçevesi’nde iç denetim “Bir
kurumun faaliyetlerini geliştirmek ve onlara değer
katmak amacını güden bağımsız ve objektif bir
güvence ve danışmanlık faaliyetidir. İç denetim,
kurumun risk yönetimi, kontrol ve yönetişim
süreçlerinin etkililiğini değerlendirmek ve geliştirmek
amacına yönelik sistemli ve disiplinli bir yaklaşım
getirerek kurumun amaçlarına ulaşmasında yardımcı
olur.” olarak tanımlanmıştır.
Aşağıdaki Uluslararası İç Denetim Standartları iç
denetim faaliyetinin etkililiğinin ve verimliliğinin
ölçülmesi ile ilgilidir.
İÇ DENETİMİN ETKİLİLİĞİNİN ve VERİMLİLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ
Uygulama Rehberi
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü
1300-Kalite Güvence ve Geliştirme Programı
İç denetim yöneticisi, iç denetim faaliyetinin tüm
yönlerini kapsayan bir kalite güvence ve geliştirme
programı hazırlamak ve bunu sürdürmek zorundadır.
Yorum:
Bir kalite güvence ve geliştirme programı, iç denetim
faaliyetinin İç denetimin tanımına ve standartlara
uygun olarak değerlendirilmesini ve iç denetçilerin etik
kurallarını uygulayıp uygulamadığının
değerlendirilmesini mümkün kılmak amacıyla
tasarlanır. Program ayrıca, iç denetim faaliyetinin
verimliliğini ve etkililiğini değerlendirir ve geliştirme
için fırsatları belirler.
1310-Kalite Güvence ve Geliştirme
Programının Gereklilikleri
Kalite güvence ve geliştirme programı hem iç hem de
dış değerlendirmeleri ihtiva etmek zorundadır.
1311-İç Değerlendirmeler
İç değerlendirmeler:
İç denetim faaliyetinin performansının
devamlı izlenmesini,
Öz değerlendirme yoluyla veya kurum içinde,
iç denetim uygulamaları hakkında yeterli
bilgiye sahip kişilerce yapılan dönemsel
gözden geçirmeleri
kapsamak zorundadır.
1312-Dış Değerlendirmeler
Dış değerlendirmeler, kurum dışından vasıflı ve
bağımsız bir gözden geçirme uzmanı veya ekibi
tarafından en azından beş yılda bir yapılmak
zorundadır. İç denetim yöneticisinin:
Dış değerlendirme sıklığının artırılmasına
yönelik ihtiyacı,
Dış gözden geçirme uzmanı veya ekibinin
sahip olması gereken vasıfları ve bunların
bağımsızlığını, menfaat çatışması ihtimalini
de göz önünde bulundurarak
Yönetim Kurulu ile birlikte değerlendirmesi zorunludur.
Bu standartların uygulanması hakkında ilave rehberlik:
Uygulama Önerisi 1300-1: Kalite Güvence ve
Geliştirme Programı
Uygulama Önerisi 1310-1: Kalite Güvence ve
Geliştirme Programının Gerekleri
Uygulama Önerisi 1311-1: İç
Değerlendirmeler
Uygulama Önerisi 1312-1: Dış Değerlendirmeler
Bu uygulama rehberi, iç ve dış değerlendirmeler sırasında performans göstergelerinin incelenmesinin de bir faktör olarak kullanılmasını önerir. Performans göstergelerinin incelenmesi, iç denetim bölümlerininçeşitli iç ve dış müşteriler için etkililiğini ve verimliliğini ölçerken göz önünde bulundurulacak örnekler sağlar. Bu örneklerin, kullanılacak yegane unsurlar olarak değerlendirilmemesi gerekir. Bu konuda başvuru kaynağı olarak Ek-A’ya da bakınız.
İç Denetimin Etkililiğinin ve
Verimliliğinin Tanımlanması
Etkililik ve verimlilik genel olarak, niteliği de içerecek
şekilde, belirlenen amaçlara ulaşma seviyesi olarak
tanımlanır. Aynı tanım iç denetimin etkililiği ve
verimliliği için de kullanılabilir. İç denetimin, iç
denetim faaliyetinin kuruluş amaçlarına ulaşma
derecesini (niteliği de içeren) ölçmek için
çevresi/faaliyeti ile uyumlu performans göstergeleri ve
bağlantılı ölçüm kriterleri belirlemesi gerekir (iç
denetimin niteliğini belirlemeye yardımcı olabilecek
soru örnekleri için ek B’ye bakınız.). İç denetimin
etkililik ve verimliliğinin iç denetim sürecinin bir
parçası olarak belirli aralıklarla izlenmesi ve
değerlendirilmesi gerekir.
İÇ DENETİMİN ETKİLİLİĞİNİN ve VERİMLİLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ
Uygulama Rehberi
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü
İç ve Dış Paydaşlar
İç denetim faaliyeti için kilit paydaşlar genellikle iç ve
dış olarak ikiye ayrılır.
İç paydaşlar;
Yönetim Kurulu (veya denetim komitesi gibi
bir komite)
Üst yönetim
Operasyon ve Destek Yönetimi ve
İç denetçilerden
oluşabilir.
Dış paydaşlar ise;
Düzenleyici kurumlar ve standart
belirleyiciler,
Dış denetçiler,
Üçüncü taraf satıcılar ve
Üçüncü taraf müşterilerden
oluşabilir.
İç denetim faaliyetinin, ilgili tüm paydaşları ve bu
paydaşların iç denetim faaliyetinden sağladıkları çıkar
ve faydayı belirlemesi ve mümkünse her paydaştan
geribildirim alması gereklidir. Özel geribildirimler;
İç denetimin amaç ve sorumluluğu ve bu amaç
ve sorumluluğun kurum içindeki değişik
kademeler tarafından anlaşılıp anlaşılmadığı,
İç denetimin bağımsızlığı ve tarafsızlığının
yeterliliği,
İç denetim faaliyetinin hedef çıktıları ve
beklentileri,
Mevcut veya planlanan iş öncelikleri ve
bunların faaliyetin kapsamı ile ilişkisi,
Varsa, iç denetim faaliyetinin mevcut
eksiklikleri,
İç denetim faaliyetinin iletişimin kalitesi ve
yeterliliği,
Planlanan ve uygulanan görevlerin sıklığı ve
doğasına ilişkin mevcut memnuniyet veya
memnuniyetsizlik düzeyi,
İç denetim faaliyetinin kaynaklarına ilişkin
mevcut memnuniyet veya memnuniyetsizlik
düzeyi,
Değişen iş ihtiyaçları, ilgili riskler ve iç
denetimin güvence ve danışmanlık hizmetleri
sağlama kabiliyeti
hakkında fikir verecektir.
İlgili paydaşların ve memnuniyet düzeylerinin
belirlenmesine ilişkin değerlendirmeler aşağıdaki
hususları içerir:
Kurumun ve iç denetim faaliyetinin
düzenlemelerinin kapsamı,
İç denetimin kilit iç ve dış paydaşlarla ilişkisi ve
bu gruplarla birlikte iç denetim fonksiyonunun
amaçları ve bu fonksiyondan olan beklentilerin
oluşturulması,
Otoritenin iç denetim faaliyetleri ile ilgili
düşünceleri ve paydaşların iç denetim
faaliyetlerine ilgisi,
Kilit kişilerden, gruplardan veya standart
koyuculardan iç denetim faaliyetinin nitelik,
kapsam ve etkililiğini en üst seviyeye taşıyacak
iç geribildirimler alınması,
Kurumun yapısı (kamu-özel ve yönetim
seviyeleri/yönetim hiyerarşisi gibi),
İç denetim faaliyeti tarafından uygulanan görev
tipleri,
İç denetim yönetmeliğinde belirtilen özel
paydaşlar,
Yönetim kurulu yönetmeliğinin ilgili hükümleri
İÇ DENETİMİN ETKİLİLİĞİNİN ve VERİMLİLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ
Uygulama Rehberi
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü
İç Denetimin Performans Kriterleri/Etkililik ve Verimlilik Göstergeleri
İç denetim, kurumun yönetişim çerçevesinin kilit bir bileşeni olarak değerini etkili bir şekilde göstermek zorundadır.
Denetim faaliyeti, örneğin; güçlü, uygun ve güvenilir performans kriterleri ile yol gösterici olabilir.
Performans Ölçüm Sürecinin Oluşturulması
Etkili performans göstergeleri belirleyebilmek için iç denetim yöneticisinin;
Paydaş memnuniyeti, iç denetim süreçleri, yenilikler ve yetenekler gibi kritik performans kategorilerinin
belirlenmesi,
Performans kategorilerinin stratejilerinin ve ölçüm yöntemlerinin belirlenmesi. Stratejilerin IIA standartları,
yürürlükteki diğer mesleki standartlar, yürürlükteki kanun ve düzenlemelerle uyumlu olarak yürütülmesi ve
paydaş memnuniyetini sağlaması gereklidir. İç denetim faaliyetinin IIA standartlarına uyumunu sağlamak
amacıyla performans kriterlerinin kullanılması iç değerlendirme sürecinin bir öğesi olabilir.
Performans kriterlerinin rutin olarak izlenmesi, değerlendirilmesi ve raporlanması
hakkında bir süreç oluşturması gerekir.
Süreç aşağıdaki adımları içerebilir:
İç Denetim Etkililiğinin Tanımlanması
Standartları da içerecek şekilde ilgili Uluslararası Mesleki Uygulama Çerçevesinin incelenmesi
İç denetim faaliyetinin ve kurumun stratejik planının incelenmesi
Yönetim kurulu, denetim komitesi ve iç denetim faaliyet yönetmeliklerinin incelenmesi
Temel, beklenen ve hedeflenen/tercih edilen iç denetim faaliyeti çıktılarının değerlendirilmesi
İç denetimin etkililiği ve verimliliği için bir ön tanım yapılması
Kilit paydaşlarla etkililik ve verimlilik tanımları üzerinde anlaşma sağlanması
Kilit İç ve Dış Paydaşların Belirlenmesi
Faaliyet ve kurum için kilit iç ve dış paydaşların belirlenmesi
İç denetim çalışmalarını doğrudan veya dolaylı olarak dayanak kabul edenlerin belirlenmesi
İç denetim çalışmalarından doğrudan veya dolaylı olarak faydalananların belirlenmesi
İç denetim faaliyetini destekleyenlerin belirlenmesi
İç Denetimin Etkililik Kriterlerinin Geliştirilmesi
Kilit paydaşların iç denetim faaliyetinden beklentilerinin anlaşılması
Kilit paydaşların önem verdiği iç denetim özelliklerinin, çıktılarının ve yeteneklerinin neler olduğunun ve bu alanlarla ilgili eksikliklerin ve ilerlemelerin anlaşılması
İÇ DENETİMİN ETKİLİLİĞİNİN ve VERİMLİLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ
Uygulama Rehberi
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü
Etkililik ve verimlilikle ilgili nitelikleri ve bunlar karşısındaki performansı belgelemek için dengeli karne gibi ölçüm araçlarının geliştirilmesi
Etkililik ve verimlilik ölçütleri ile ilgili kilit paydaşlarla uzlaşılması
İzleme ve Sonuçların Raporlanması
Kurumun büyüklüğü, özellikleri ve yönetişim yapısı ile uyumlu ve üzerinde anlaşılmış bir rapor formatı ve sıklığı belirlenmesi
Uygunluk, verimlilik ve etkinliği sağlamak için bu izleme ve raporlamaların periyodik olarak incelenmesi
Raporlama sonuçlarının iç denetim faaliyetlerinin şekillendirilmesi ve yönlendirilmesi için kullanılması
İç denetim faaliyetlerine, belirlenmiş etkililik ve verimlilik kriterleri doğrultusunda yön verilmesi
İç Denetim İçin Performans Bilgisi Kategorileri
İç denetim faaliyetinin paydaş memnuniyeti, denetim süreçleri, iç denetim yenilik ve yetenekleri gibi anahtar performans
gösterge kategorilerini belirleyebilmesi gereklidir. Denetim süreçleri, risk değerlendirme, planlama ve denetim
metodolojilerini içerebilir. Yenilik ve yetenekler teknolojinin, eğitimin ve sektör bilgisinin etkili kullanımını içerebilir.
İç denetim faaliyetinin performans kriterlerini belirlerken aşağıdaki hususları göz önünde bulundurması gerekir:
İç denetim faaliyetinin stratejisiyle ilişkilendirilen performans kriterleri ne ölçüde etkili?
Performans kriterleri hem öncü hem de artçıl göstergeleri içeriyor mu?
Performans kriterleri faaliyetin görev ve rolünü yansıtıyor mu?
Sürekli gelişim için kullanılan performans göstergeleri ne kadar etkili?
Performans kriterleri boyutlar, çıkarlar ve çeşitli kilit paydaşların bakış açıları doğrultusunda oluşturulabilir. Her bakış
açısı ilgili kriterleri içerecektir.
Kaynak: Mark Frigo’nun İç Denetim Birimleri için Bir Dengeli Karne Çerçevesi” yayınından alınmıştır.
IIA Standartları
Bölüm bazında çıktılar ve ayrıcalık
düzenlemeleri/Politikalar
Denetim Komitesi
İç Denetim Süreçleri Yönetim/Denetlenenler
Yenilik ve Yetenekler
İÇ DENETİMİN ETKİLİLİĞİNİN ve VERİMLİLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ
Uygulama Rehberi
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü
Performans Göstergelerinin
Özellikleri:
Nicel-Nitel
İç denetim faaliyetinin performansını ortaya koymak
açısından hem nicel hem de nitel ölçütler önemli olup,
her ikisi de kabul görmüş standartlarla, önceki
performansla ve/veya üzerinde uzlaşılan beklentilerle
kıyaslanabilir.
Nitel performans ölçütleri çoğu kez mevcut
veya elde edilebilir verilere dayanır ve
kolaylıkla anlaşılabilir. (örneğin tamamlanan
ve planlanan denetim yüzdelerinin
karşılaştırılması) Nitel ölçütlerin toplanması
çoğunlukla kolaydır ve bunlar diğer
kurumlarla da karşılaştırılabilir niteliktedir.
Nicel ölçütler çoğunlukla anket araştırmaları
ve röportajlar gibi daha yoğun zaman
harcanarak elde edilen benzersiz bilgilerin
toplanmasına dayanır. Nicel ölçütler, nitel
ölçütlere derinlik sağlayabilecek çok sayıda
konuda performansa geniş bir bakış açısı
sağlar.
Özel Göstergelerİç denetimin performans ölçüm amaçları standartlara
uyumun yanı sıra; risk yönetimi, kontrol ve yönetişim
süreçlerinin gelişmesine sağladığı katkı düzeyini,
belirlenmiş temel hedef ve amaçlara ulaşılmasını,
denetim planına uyumun değerlendirilmesini,
çalışanların verimliliği, denetim sürecinin maliyet
verimliliği, süreçlerin geliştirilmesi için önerilen
aksiyon planı sayısını, paydaşların ihtiyaçlarının
karşılanmasındaki etkinliği ve kalite güvence
incelemelerinin yeterliliğini içerebilir.
Aşağıda, iç denetim faaliyetinin kullanabileceği bir
dengeli karne yaklaşım tipi örneği yer almaktadır.
Bu göstergelerin tutarlı, şeffaf ve sürdürülebilir bir
şekilde kullanılabilmesi için her birinin dikkatlice ve
tam olarak tanımlanması gerekecektir.
Denetim Komitesi:
Memnuniyet anketi
Risk kaygıları
Plan girdisi
IIA Standartları
Bölüm faaliyet sonuçları ve
öncelikleri
Mevzuat/Politika
Yenilik ve Yetenekler:
Çalışanların Tecrübesi
Denetçi başına düşen eğitim saati
Tayin olan personel yüzdesi
Uygulamaya alınan yenilikçi gelişme
sayısı
Süreç iyileştirme sayısı
Beklenmedik risk olaylarının yüzdesi
Yönetim/Denetlenenler:
Memnuniyet anketi
Denetim başına düşen
öneri sayısı
Düzeltici önlem
tarihinde uygulamaya
alınan öneri oranı
Maliyet tasarrufları
Süreçlerde sağlanan
değişimler
İç Denetim Süreçleri:
Riski karşılama
Tamamlanan
denetimlerin
planlanan denetimlere
oranı
Öneri/denetim sayısı
Gerçekleşen
maliyetlerin planlanan
maliyetlerle
karşılaştırılması
Denetimin başından
sonuna kadar geçen
süre
Politika ve
standartlara uyum
Geliştirilen kalite
güvence teknikleri
İÇ DENETİMİN ETKİLİLİĞİNİN ve VERİMLİLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ
Uygulama Rehberi
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü
İzleme ve Sonuçları Raporlama
İç denetimin etkililiği ve verimliliğinin belirli
dönemlerde paydaşlara raporlanması gereklidir. İç
denetim yöneticisinin kilit paydaşlardan iç denetim
raporlamasının (örneğin, format, zamanlama, ölçütler)
etkililiği ve verimliliği hakkında geri bildirim alması ve
raporları onların beklentilerine yaklaştırmak için çaba
sarf etmesi gereklidir.
İçerik: Raporlanacak hususlar paydaşların
beklentilerine ve kurumun özel ihtiyaçlarına göre
değişiklik gösterir. Kilit paydaşların beklentilerini ve
ihtiyaçlarını belirlemek için anket düzenlenmesi- ki bu
daha sonra iç denetimin hangi kriterlere göre
değerlendirilmesi (Anket örneği için Ek-E’ye bakınız.)
gerektiğini belirlemeye de yardımcı olur- bu anlamda
iyi bir uygulamadır.
Raporlama Tipleri: İç denetim yöneticisi hangi
paydaşlara raporlama yapılması gerektiğini
değerlendirir ve bunların özel ihtiyaçlarına uygun rapor
setlerini tasarlar.
Sıklık: Raporlama sıklığı paydaşların ihtiyaçlarına göre
belirlenir. İç denetimin etkililiğinin ve verimliliğinin
üçer aylık dönemlerde raporlanması iyi bir başlangıç
olabilir.
Biçim: İç denetimin etkililiğinin ve verimliliğinin
raporlanmasına ilişkin standartlar denetimle ilgili diğer
bilgilerin raporlanması sırasında takip edilen raporlama
standartlarına benzer olmalıdır. Word, Powerpoint,
otomatik araçlarla hazırlanan tablolar ve e-mail gibi
çok sayıda raporlama şekli vardır. Belirlenen formatın
paydaşların özel ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde
dizayn edilmesi gereklidir. Örneğin, yönetim kuruluna
yapılan raporlama kurulun iç denetim faaliyetlerini
gözetim ihtiyaçlarını karşılayacak surette, daha az
sıklıkta ve daha az detay içerecek şekilde olabilir.
Yönetime yapılan raporlama bükük ölçüde çok daha
detaylı olacaktır. Tablo rapor örneği için Ek-D’ye
bakınız.
Ölçüm verilerini bir araya getirmek, özetlemek ve
analiz etmek için uygun süreçlere ihtiyaç vardır. Ölçüm
verisini gerçekleştirme ve doğrulama sorumluluğu
diğer herhangi bir denetim görevine benzer bir şekilde
belirlenmelidir.
İç denetim yöneticisi, güncel ölçüt ve kriterleri
dönemsel olarak emsal kurumlar tarafından
kullanılanlarla kıyaslamayı düşünebilir. Bu, iç
denetimin etkililiğini ve verimliliğini ölçmek için
geçerli ve uygun kriterlerin kullanıldığından emin
olunmasına yardımcı olabilir.
İÇ DENETİMİN ETKİLİLİĞİNİN ve VERİMLİLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ
Uygulama Rehberi
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü
Ek A:Başvuru Kaynakları
Kalite Değerlendirme El Kitabı (IIA Araştırma
Vakfı,2009)
Kurumların denetim birimlerinin büyüklüğü, tecrübesi,
uzmanlığı ve diğer değerlerin benzer büyüklükteki
diğer kurumların toplulaştırılmış ortalamaları ile
karşılaştırılmasına imkan veren IIA’in Küresel
Denetim Bilgi Ağı (GAIN)
İç Denetim Birimleri için Bir Dengeli Karne Çerçevesi-
Mark Frigo (IIA Araştırma Vakfı,2002)
İç Denetim: Güvence ve Danışmanlık Hizmetleri-Kurt
Reding, Paul Sobel, Urton Anderson, Michael Head,
Sridhar Ramamoorti, Mark Salamasick ve Chris Riddle
(IIA Araştırma Vakfı, 2007)
Temel Unsurlar: Bir İç Denetim Faaliyetleri Kılavuzu-
Archie Thomas
Performans Denetimi: Bir Ölçüm Yaklaşımı-Ronell
Raaum ve Stephan Morgan (IIA Araştırma Vakfı,
2009)
En İyi Uygulamalar: 4 Yenilikçi Denetim
Departmanının Katma Değerli Yaklaşımları-James
Roth (IIA Araştırma Vakfı, 2000)
İç Denetimim Etkililiği: Doğru Tuşlara Basmak-David
Lukeman (IIA Dahili Bölge Topluluğu-
PriceWaterhouse Coopers, 21 Mart 2007)
İÇ DENETİMİN ETKİLİLİĞİNİN ve VERİMLİLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ
Uygulama Rehberi
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü
EK B:İç Denetimin Kalitesini Layıkıyla Ölçebilmek ve Bu Hususta Çeşitli Paydaşlara Makul Güvence Verebilmek Amacıyla Cevaplanması Gereken Sorular
Kaynak: www.theiia.org/guidance/quality
1. İç Denetim Faaliyetinin bir kalite güvence ve
geliştirme programı var mı?
2. İç Denetim Faaliyeti görev yönetmeliğine uygun
olarak yürütülmekte midir?
3. İç denetçiler IIA’in Etik İlkelerini benimsiyorlar mı?
4. İç denetimler, Uluslararası İç Denetim Mesleki
Uygulama Standartlarına uygun olarak yürütülmekte
midir?
5. İç Denetim faaliyeti etkili ve verimli bir şekilde
yürütülmekte midir?
6. Kadro büyüklüğü yeterli midir?
7. Mevcut beceri setleri uygun mudur?
8. İç denetim faaliyeti kurumun faaliyetlerinin
gelişimine katkı sağlıyor mu ve katma değer sağladığı
paydaşlar tarafından da kabul ediliyor mu?
9. İç denetim faaliyeti ihtiyacı olan araçlara ve diğer
kaynaklara sahip midir?
10. İç denetim faaliyeti sürekli iç değerlendirmeler,
denetimin analizi, belgeleme, politika ve prosedürlerle
uğraşmakta mıdır?
11. İç denetim faaliyeti, müşteri anketleri, risk
değerlendirmeleri, çalışma kağıtlarının incelenmesi,
performans göstergelerinin analizi, en iyi
uygulamalarla kıyaslamayı içeren dönemsel
değerlendirmeler yapmakta mıdır?
12. Takım üyeleri profesyonel gelişim eğitimlerine
katılmakta mıdır?
13. Takım üyeleri yeterliklerini gösteren mesleki
unvanlara sahip midir?
14. İç denetim faaliyeti 5 yıl içinde bağımsız bir dış
kalite değerlemesi temin etti mi?
İÇ DENETİMİN ETKİLİLİĞİNİN ve VERİMLİLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ
Uygulama Rehberi
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü
EK C:İç Denetim Etkililik ve Verimlilik Kriterleri Örnekleri
PerformansÖlçüm Kategorisi
Verimlilik Kriterleri Etkililik Kriterleri Verimlilik ve EtkililikKriterleri
Temel Kriterler Planlanan denetim sayısı
Tamamlanan denetim sayısı
Performans geri bildirimininzamanında yapılması
Personel kullanımı-Doğrudan ve dolaylı zaman
Denetçi başına tamamlanan denetim
Gerçekleşen saatler ve bütçelenen saatler
Denetim raporu çevrim süresi:açılış toplantısından saha çalışmasının tamamlanmasına kadar geçmesi beklenen süre vesaha çalışmasının tamamlanmasından nihai raporun hazırlanmasına kadar geçen süre
Planlanan iç denetimler iledüzenlenen iç denetim raporsayısının kıyaslanması
Müşteri memnuniyet değerlendirmeleri
Çalışan memnuniyet değerlendirmeleri
Önemli denetimbulgusu sayısı
Uygulamaya alınan öneri oranı
Tekrarlanan bulguların sayısı
Planlanan düzelticifaaliyet süresi geçmiş açık denetim bulgusu sayısı
Yetersiz iç denetimkanaati sayısı
Eğitim/Sürekli mesleki eğitim (CPE)
Personel devir hızı/elde tutma
Paydaşlara Sunulan Hizmetler
Özel taleplere duyarlılık
Yönetimin taleplerine ortalamacevap verme süresi
Yürütülen kontrol özdeğerlendirme oturum sayısı
Her 1000 çalışan başına düşen denetçi sayısı
1 milyon $ Gelir/1 Milyon $Varlık başına düşen denetçi sayısı
Tamamlanan denetimlerinplanlanan denetimlerlekarşılaştırılması
Bölüm bütçesinden yapılan maliyet tasarrufu yüzdesi
Yüksek kaliteli hizmetteslimi
Denetlenenlerinbeklentilerinin yönetimi
Güçlü ilişkiler kurmak
Yönetimden gelentaleplerin sayısı
Denetime dahil olankomite ve görev gücüsayısı
Belirlenen maliyettasarrufu miktarı ve geri kazanım yüzdesi
Müşteri anketi skorları (Ek E’deki örnek anketmektubuna bakınız.)
Üst düzey yönetimanket skorları
Denetim komitesi anketskorları
Denetimler/denetçilerhakkındaki olumlu ve olumsuz geri bildirimsayısı
İÇ DENETİMİN ETKİLİLİĞİNİN ve VERİMLİLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ
Uygulama Rehberi
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü
PERFORMANSÖLÇÜM KATEGORİSİ
VERİMLİLİK KRİTERLERİ ETKİLİLİK KRİTERLERİ VERİMLİLİK VE ETKİLİLİK
KRİTERLERİ
İş Bilgisi Karmaşık müşteri sorunlarını çözmeye yardımcı olmak için sahip olduğu bilgileri kullanma
Derinlemesine birsektör bilgisiningeliştirilmesi
En iyi uygulamaları, gündemdeki konuları ve sektör eğilimlerini geliştirme ve katkıda bulunma
Kıyaslanan en iyi uygulamalar
Teknik Gelişim İlgili teknik bilgilerin gelişimi:
İç denetim Muhasebe Düzenleyici İş
Denetim metodolojisetine uyum
Yenilik Denetimlerde teknolojininkullanımı
Yaratıcılık ve verimlilik
İç denetim geliştirme takımlarının sayısı ve takım başına harcanan süre
Gelişmiş denetim süreci
Kurum bünyesindeveya iç denetimfaaliyetinin içinde tespitedilen ve duyurulan eniyi uygulama sayısı
İşe veya diğer özel eğitimlere harcanan süre
Mesleki örgütlerekatılma (Örn: IIA, denetçilerin yuvarlakmasa toplantısı gibi)
Düşünce liderliği
İÇ DENETİMİN ETKİLİLİĞİNİN ve VERİMLİLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ
Uygulama Rehberi
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü
PERFORMANS ÖLÇÜMKATEGORİSİ
VERİMLİLİK KRİTERLERİ ETKİLİLİK KRİTERLERİ VERİMLİLİK VE ETKİLİLİK
KRİTERLERİ
İnsan Gelişimi Bir yıl içindeki koçluk seansı sayısı
Gelişim planının izlenmesi (planlanan vegerçekleşen)
İhtiyaç duyulan en düşük eğitim saatlerine ulaşma
Ortalama görev süresi
İç denetim faaliyetindeki personelrotasyon sayısı
Ortalama denetimtecrübesi
Mesleki sertifika sahibidenetçi oranı
İleri düzey denetçi oranı
Denetçi başına eğitim süresi
Denetçi devir hızı
Kurum içinde başka birimlere atanan,yükselen denetçisayısı/yüzdesi ve kurumdan ayrılan denetçi yüzdesi
İşe alımda takım üyelerinin yardımı (Özgeçmişlerin incelenmesi, mülakatvb.)
İÇ DENETİMİN ETKİLİLİĞİNİN ve VERİMLİLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ
Uygulama Rehberi
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü
Ek D:İç Denetimin Etkililiğini ve Verimliliğini Raporlama Tablosu Örneği
NİCEL GÖSTERGELER
Alan Gösterge Hedeflenen Gerçekleşen
1.Çeyrek
2.Çeyrek
3.Çeyrek
4.Çeyrek
Bütçe Yönetimi Bütçe ve gerçekleşmeler
Denetim planının sunulması
Yıl içinde sunulan denetim planı oranı
MÜŞTERİ HİZMETLERİ
Alan Gösterge Hedeflenen Gerçekleşen
1.Çeyrek
2.Çeyrek
3.Çeyrek
4.Çeyrek
Sürekli olmayan işler için alınan geçici taleplerin sayısı/türleri
Yönetim tarafından yapılan geçici taleplerle ilgilitutulması gereken kayıtlar
ÇALIŞAN MEMNUNİYETİ VE GELİŞİMİ
Alan Gösterge Hedeflenen Gerçekleşen
1.Çeyrek
2.Çeyrek
3.Çeyrek
4.Çeyrek
Çalışanlara verilen eğitim saatleri/yıl
Gerçekleşen eğitim saatinin bütçelenen eğitim saati ile karşılaştırılması
Çalışan planı (işe alma) Planlanan ve işe alınan personel karşılaştırması
DENETİM HİZMETİ/VERİMLİLİĞİ
Alan Gösterge Hedeflenen Gerçekleşen
1.Çeyrek
2.Çeyrek
3.Çeyrek
4.Çeyrek
Bütçe dahilinde vekararlaştırılan hedef tarihte tamamlanan denetimincelemesi
Bütçelenen ve gerçekleşen
Denetim metodolojisiningözden geçirilmesi
Planlanan ve gerçekleşen gözden geçirmeler
3. KİŞİLERLE İLİŞKİLER
Alan Gösterge Hedeflenen Gerçekleşen
1.Çeyrek
2.Çeyrek
3.Çeyrek
4.Çeyrek
Konunun uzmanlarının kullanımı
Özel işler için konunun uzmanlarının kullanımı
İÇ DENETİMİN ETKİLİLİĞİNİN ve VERİMLİLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ
Uygulama Rehberi
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü
Ek E:İç Denetim Tamamlandıktan Sonra Gönderilen Müşteri Anketi Örneği
Konu: İç Denetim Geri Bildirim Anketi
Sayın XXXXX
Sizin faaliyet alanınızda yakın zamanda bir iç denetim gerçekleştirdik. Müşterilerimize sunduğumuz
hizmetin seviyesini geliştirmeyi sürdürebilmemiz için ekteki iç denetim geribildirim anketine vereceğiniz
içten cevaplar bizi memnun edecektir. Biz müşterilerimizin ve paydaşlarımızın görüşlerine değer veririz ve
sizin geribildiriminizi denetim hizmetlerimizin kalitesini sürekli olarak değerlendirebilmek amacıyla
kullanacağız. Lütfen tamamladığınız anketi …………. tarihine kadar bana gönderiniz.
Herhangi bir sorunuz olduğunda, …………….. nolu telefonumdan çekinmeden bana ulaşabilirsiniz.
Saygılarımla,
İç Denetim Yöneticisi veya Denetçi
İÇ DENETİM GERİ BİLDİRİM ANKETİ
Denetim Raporu Başlığı: ___________________________________________
İşin Sahibi: ___________________________________________
Aşağıdaki derecelendirme ölçeği 5 (Kesinlikle katılıyorum) ile 1 (Kesinlikle katılmıyorum) arasındaki
değerlerden oluşmaktadır.
DENETİMİN NİTELİĞİ 5
KesinlikleKatılıyorum
4Katılıyorum
3Karasızım
2Katılmıyorum
1Kesinlikle
Katılmıyorum
Yapılmadı
1Açılış toplantısı düzenlendi ve tüm sorular/yorumlaryeterince ele alındı.
2Nihai denetim amaçları ve kapsamı konusunda mutabakat sağlandı
İÇ DENETİMİN ETKİLİLİĞİNİN ve VERİMLİLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ
Uygulama Rehberi
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü
3Denetim ekibi işiniz hakkında bilgi sahibiydi
4Denetim belirtilen zamandiliminde tamamlandı
5
Denetim işlerinizi en alt seviyede aksatacak şekilde etkili ve verimli bir şekilde yürütüldü
6Denetim profesyonel venazik bir şekilde yürütüldü
7Denetim ekibi temelkonularla ilgili denetimsırasında sizi bilgilendirdi.
8
İşle ilgili tüm temel kaygılarınız/riskleriniz denetim sırasında ele alındı.
9
Kapanış toplantısı her iki taraf için de tümdeğerlendirmelerin ele alınmasına ve tartışılmasına imkan sağladı.
10Denetim raporu tamdı ve bulgular açıkça iletilmişti.
11
Denetim raporu ekibinizingörüşlerini ve alınan düzeltici aksiyonları da mümkün olduğunca yansıtmaktadır.
12
Denetim, tüm yönleriyledeğerlendirildiğinde sizin faaliyet alanınıza katkı sağladı.
Yukarıdaki sorularla ilgili görüşlerinizi burada belirtebilirsiniz.
Gelecekte yapılacak denetimlerin kalitesini artırabilmek için önerileriniz nelerdir?
Yukarıdaki anketi tamamladığınız için teşekkür ederiz. Lütfen …………… tarihine kadar gönderiniz.
İÇ DENETİMİN ETKİLİLİĞİNİN ve VERİMLİLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ
Uygulama Rehberi
Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü
Yazarlar
Gregory S. Dubis, CIA, CCSA
Princy Jain, CIA, CCSA
Amipal Manchanda
Rita Thakkar, CIA
Gözden Geçirenler ve Katkı Sağlayanlar
Douglas J. Anderson, CIA
James Rose, CIA
Steven E. Jameson, CIA, CCSA, CFSA