SZPM BESPLATEN VESNIK» za sega{ni i za idni penzioneri

Izleguva edna{ mese~no. Redakcija tel. 02 3223 710 e-mail: kontakt@szpm.org.mk www.szpm.org.mk

VO OVOJ BROJ...

str. 3

SZPM go odbele`uva 20 septemvri kakoDen na penzionerite na Makedonija voznak na donesuvaweto na prviot Zakon za

penzisko i invalidsko osiguruvawe vo dale~-nata 1946 godina, koga bea penzionirani prvi-te rabotnici, so {to se formira organizacija-ta na makedonskite penzioneri kako kolekti-ven ~len na edinstvenite sindikati vo Make-donija.

Vo 1947 godina bile evidentirani okolu 500penzioneri, vo 1960 godina toj broj e zgolemenna 15.321, deset godini podocna 51.537, vo 1980- 84.948, vo 1990 - 166.224 i vo 2000 godina241.221 penzioner. Ve}e vo 2005 godina brojotna penzionerite vo Republika Makedonija sezgolemi na 272.740, a vo 2010 toj iznesuva oko-lu 280.000, od koi 225.000 se ~lenovi na Soju-zot na zdru`enijata na penzionerite na Make-donija.

SZPM e asocijacija na 52 zdru`enija na pen-zioneri, dobrovolno zdru`eni vo Sojuzot za-radi za{tita i unapreduvawe na zaedni~kiteceli i interesi na korisnicite na penzija voRepublika Makedonija, za poce-losno i edinstveno zalagawe zaostvaruvawe na pravata od pen-zisko i invalidsko osiguruvawe,za pokvalitetna zdravstvenaza{tita, za unapreduvawe nakulturnite, sportskite i huma-nitarnite potrebi na penzione-rite. Za ostvaruvawe na oviezaedni~ki prava na zdru`enija-ta - ~lenki na Sojuzot, SZPMsorabotuva so drugi zdru`enijai nivni sojuzi, so nevladiniorganizacii i fondacii i sopenzionerski asocijacii od dru-gi zemji.

SZPM, svojstvo na pravno liceima od 27 april 1971 godina, odkoga dejstvuva kako samostojna,nevladina i nepoliti~ka orga-nizacija, koja vo kontinuitet serazviva, ostavaj}i tragi i vo sa-miot razvoj na dr`avata.

Za posebno odbele`uvawe edeka vo Republika Makedonijana inicijativa na SZPM e vove-den solidaren fond za pogreb-nina na po~inati penzioneri{to e edinstven primer voEvropa. So Zakonot za Penzis-ko-invalidsko osiguruvawe naMakedonija vo soglasnost sopenzionerite se vr{i zadr{ka pri isplata napenziite vo iznos od 120 denari koi se koris-tat strogo namenski za pogrebnina na po~inatipenzioneri vo visina od 30.000 denari, koi nasemejstvata na po~inatite im se isplatuvaatvo podra~nite edinici na PIOM. Na ovoj na~inso sopstveni sredstva od penziite penzione-rite si obezbeduvaat dostoinstven pogreb.

^lenarinata vo iznos od 20 denari mese~no

se koristi za rabota na zdru`enijata i na So-juzot, za klubovite za dneven prestoj na penzi-onerite koi vo Republika Makedonija gi imaokolu 400, za organizirawe ekskurzii do zna-~ajni kulturno-istoriski mesta i prirodniubavini vo dr`avata i nadvor od nea, na koigodi{no se rekreiraat i dru`at nad 100.000penzioneri, a so ednokratna pari~na pomo{ imse pomaga na iznemo{teni penzioneri so niskipenzii , kako i za bawsko lekuvawe i za drugihumanitarni potrebi.

Vo re~isi site zdru`enija na penzioneri-~lenovi na SZPM postojat kulturno-umetni~-ki dru{tva i peja~ki grupi koi u~estvuvaat naregionalni revii na pesni, muzika i igri koigodinava se odr`uvaat po osmi pat, se organi-ziraat i koncerti vo gradovite, a pri u~estvona razni me|unarodni festivali dobivaatzaslu`eni nagradi i priznanija.

Vo organizacija na SZPM vo 2010 godina po15 pat se odr`aa Op{tinski, Regionalni i Re-publi~ki sportski natprevari na koi u~estvu-vaa okolu 10.000 natprevaruva~i i podr`uva-

~i. Centralnata manifestacija se odr`a na 18septemvri vo sportskiot centar "[ampion” voRadovi{ so u~estvo na nad 900 penzioneri odsite gradovi na Makedonija, a vo edinaesetsportski disciplini, vo strela{tvo, {ah, pi-kado, tegnewe ja`e, frlawe |ule, tr~awe, skokod mesto, tabla, domino, dvoboj i troboj u~es-tvuvaa 380 natprevaruva~i, 200 vo ma{ka i 180vo `enska konkurencija.

Vo Sojuzot i zdru`enijata se nastojuva darabotat transparentno i ot~etno, da dejstvu-vaat za pokvaliteten `ivot na starite lica, aza zgolemuvawe na penziite e potreben i po-aktiven odnos na dr`avata kon ovaa popula-cija. SZPM izdava mese~en vesnik "Penzionerplus” koj e besplaten, ima svoja veb-stranica,a vo MTV se emituva nedelna emisija "Tretadoba”.

Sojuzot na zdru`enijata na penzionerite naMakedonija posebna gri`a vodi za blagosos-tojbata i za socijalnata sigurnost na staritelica, zalo`uvaj}i se za izgradba na domovina penzioneri, za centri za dneven prestoj nastari lica, za voveduvawe dr`avna socijalnapenzija, za ureduvawe na sega{nite penzio-nerski letuvali{ta i bawi i izgradba na no-vi i sli~no, a kako uslov za seto toa se nala-ga i me|ugeneraciskata sorabotka, so`ivot isolidarnost. Za prv pat se o~ekuva Vladatada usvoi nacionalna strategija za stari licaza period 2010-2019 godina. SZPM ima pot-pi{ano Memorandum za sorabotka so Zaedni-

cata na edinicite na lokalna samouprava(ZELS) i so Crveniot krst na Makedonija, asekako }e gi koristi i iskustvata od 10-tiotjubileen Festival za treta `ivotna doba voQubqana posebno vo borbata protiv siro-ma{tijata i za dostoinstven `ivot na stari-te lica.

Dragi Argirovski

PENZIONEROTVO FOKUSOT

ZA PRV PAT U^ESTVO NA PENZIONERITE OD MAKEDONIJA

str. 10

str. 2

ZABAVAstr. 15

str. 7

str. 5

VIDICI

24 septemvri 2010 godinaGodina III, broj 26

str. 13

PANORAMA

NASTANI

OSMA REGIONALNAREVIJA NA PESNI,MUZIKA I IGRIVO VINICA

6 LESNI VE@BI ZA KOLENA

PENZIONER

str. 16

20 septemvri Den na penzionerite na Makedonija

SZPM - najbrojna i najaktivna nevladina organizacija vo Republika Makedonija

pplluuss

Vo prisustvo na okolu 900 u~esnicina sportskiot centar "[ampion"vo Radovi{ se odr`aa 15-tite

jubilerjni Republi~ki penzionerskisportski natprevari. Na sve~enoto ot-vorawe na igrite govorea Jovan Ef-timov, pretsedatel na Zdru`enieto napenzionerite na Radovi{ i Kon~e, Spi-ro Ristovski, zamenik minister naMinisterstvoto za trud i socijalna po-litika, d-r Robert Velkov, gradona-~alnik na op{tina Radovi{, pretstav-ni~kata na godina{niot pokrovitelKomercijalna banka - Skopje, Len~e

Ta{kova, direktorka na filijalata vo[tip i Du{ko [urbanovski, pretseda-tel na SZPM koj gi proglasi igrite zaotvoreni.

Na natprevarite u~estvuvaa okolu380 natprevaruva~i, od koi 200 vo ma{-ka i 180 vo `enska konkurencija. Nat-prevarite vo 11 sportski discipliniminaa vo sportski duh, a sevkupen po-bednik stana Zdru`enieto na penzio-nerite od Tetovo.

Poop{irno na strana 8 i 9

NASTANI PENZIONERplus septemvri 20102

Vo organizacija na Aktivot na`enite pri Zdru`enieto napenzionerite, na 21 avgust vo

Ki~evo se odr`a interesna penzi-onerska sredba koja zapo~na sodru`ewe i zapoznavawe na manas-tirskiot kompleks “Sveta Bogoro-dica Pre~ista” koj se nao|a na pat-

niot pravec kon Bitola. Potoa,ovaa tradicionalna sredba i za-edni~koto drugaruvawe prodol`ivo motel "Union-Imperijal” vocentarot na Ki~evo, vo prisustvona okolu 350 penzionerki i penzi-oneri od Bitola, Prilep, Tetovo,Ohrid, Struga, Veles, Kru{evo,\or~e Petrov l.s.,Demir Hisar,Karpo{, Gevgelija i gradot doma-}in.

Sredbata ja otvori pretsedatel-kata na Aktivot na `eni penzio-nerki od Ki~evo Angelina Ristos-ka, a za zna~eweto na ovaa tradi-cija govorea gradona~alnikot Bla-goja Despotovski, pretsedatelotna SZPM Du{ko [urbanovski isekretarot na Zdru`enieto na

penzionerite Dobre Lazaroski.Pretsedatelot i sekretarot na

SZPM Du{ko [urbanovski i DragiArgirovski se sretnaa so TomeIlievski, Stevo Bojaxiev, MarijaIlievska i Ko~o Sozovski, pret-stavnici na novoto rakovodstvo naZdru`enieto na penzionerite odBitola. Pri toa bea razmenetimislewa za zaedni~ka sorabotka.

D.A.

Na 4 septemvri vo motelotGrad~e kraj Ko~ani se odr`atradicionalnata sredba na

penzionerite od Makedonija, nakoja u~estvuvaa 370 penzioneri ipenzionerki od 14 gradovi na Ma-kedonija. Prekrasniot ambient naMotelot Grad~e i ve{ta~koto

ezero do docnite popladnevni~asovi bea mesto za pro{etka irekreacija na penzionerite.

- Sredbata ja organiziravme popovod 7 septemvri, denot na oslo-boduvaweto na na{iot grad Ko~a-ni i istata se vklopi vo op{tin-

skata programa, istaknuva \orgiSerafimov, predsedatel na Ko-~anskite penzioneri. Prestojotvo Ko~ani penzionerite od Kra-tovo, Tetovo, Prilep, Gevgelija,Demir Kapija, Sveti Nikole, Ve-les, Kumanovo, \or~e Petrov, Vi-nica, Kriva Palanka, [tip, Stru-

mica i domakinite od Ko~ani, goiskoristija i za poseta na Spome-nikot na Revolucijata vo gradot,komleksot Asnom, srednovekov-nite kuli i gradot Ko~ani soprekrasnata Ko~anska reka.

K.G.

Dru`ewe na penzionerite od Makedonija vo motelot "Grad~e#

Vo prostoriite na ZP [tip na27 avgust godinava sve~eno be-{e potpi{an Memorandum za

sorabotka pome|u gradona~alnikotZoran Aleksov i pretsedatelot naZdru`enieto na penzionerite Miha-il Kralev. So toa e dogovorenoizgradba na Starski dom za stari iiznemo{teni lica vo [tip.

So izgradbata na ovoj dolgoo~eku-van dom so stotina sobi }e se ovoz-mo`i smestuvawe na pove}e starilica koi nemaat pokriv nad glavataili osnovni uslovi za `ivot. Sepredviduva vo ramkite na Domot daima ambulanta so lekari i sestrikoi sekojdnevno }e se gri`at zazdravjeto na stanarite od treto do-ba.

Za izgradbata na domot lokalnata

samouprava obezbedi prigodna lo-kacija vo naselbata Duzlak. Po pot-pi{uvaweto na Memorandumot gra-dona~alnikot Zoran Aleksov izrazizadovolstvo od vospostavenata so-rabotka so Zdru`enieto na penzio-

nerite vo [tip i go istakna zna-~eweto na re{avaweto na proble-mot so smestuvaweto na starite li-ca, kako i potrebata od zgolemenagri`a za niv.

C.Spasikova

Dogovor za izgradba na Dom za stari lica vo [tip

Sredba vo Ki~evo

Po povod tikve{kiot grozdo-ber, Aktivot na penzioner-kite pri Zdru`enieto na

invalidski penzioneri od Kava-darci i godinava organiziraa tra-dicionalna sredba. U~estvo naovaa manifestacija zedoa penzio-

nerki od skoro site gradovi vodr`avata, a niv gi pozdravi i imposaka srde~no dobredojde, pret-sedatelkata na aktivot i pretse-

datelot na SZPM Du{ko [urba-novski.

Sredbata pomina vo mo{ne pri-jatna atmosfera, so igra i dobrazabava i se razbira vkusno tik-ve{ko grozje. Voedno na sredbatabe{e izbrana novata pretseda-

telka na Zaednicata na Aktivi napenzionerki na Makedonija.

F.K.

Vo Kavadarci sredba na penzionerite od Makedonija

Penzionerskoto KUD "\oko Si-monovski” od Kumanovo nasta-pi na 14-iot Festival na na-

rodno tvore{tvo vo Leposavi} voseverniot del na Kosovo.

Vo konkurencija na nad 25 kul-

turno umetni~ki dru{tva od skorosite porane{ni jugoslovenski re-publiki, ansablot, na otvorena sce-

na pod reflek-torsko osvetlu-vawe, se pret-stavi so koreog-rafskata posta-novka na spletot"Biljana platnobele{e”, koepretstavuva{evistinsko pri-jatno u`ivawe zapublikata.

Ovaa kulturno- uetni~ko dru{-tvo stana i redoven u~esnik nafestivalot na starogradski pesni

za serenadi "Sano} sedam Treno” voRadovi{. Ovoj afirmiran festivalse odr`uva redovno vo ramkite naProgramata na Radovi{ko kulturnoleto i po povod praznikot na ruda-rite, a vo organizacija na Centarotza kultura "Aco Karamanov”

Na ovaa manifestacija godinavase pretstavija desetina horovi odMakedonija, od gradovite Strumica,Dojran, Valandovo, Gevgelija, Kava-darci, Veles, Ko~ani, Kumanovo, ka-ko i od Petri~ Bugarija, a od gradotdoma}in nastapi horot "RaspeaniRadovi{ani”.

Me{ovitiot hor na KUD "\okoSimonovski” se pretstavi so pesni-te "Serenada”, "Ah, qubov”, i "Tam-burata na [oi}”.

S.N.

Nastapi vo Leposavi} i Radovi{Novi uspesi na penzionerskiot KUD „\oko Sionovski” - Kumanovo

Denot na nezavisnosta na Make-donija, osloboduvaweto nagradot i 55-tata godi{nina od

formiraweto na op{tinata, vo Pro-bi{tip se odbele`a i jubilejot naKUD "Veseli penzioneri#, 35 godiniod postoeweto i uspe{no tragawe pofolklornite tradicii od ovoj kraj.Seto ovaa se odviva{e pod pokrovi-telstvo na Lokalnata samouprava igradona~alnikot Toni Tonevski.

Na rakometnoto igrali{te, prednad iljadnata publika se odr`a ce-

love~eren koncert na koj nastapijaKUD "Vlado Tasevski# od Skopje ipeja~kata grupa "Raspeani penzio-neri#.

Vo prisustvo na Sowa Lepitkova,zamenik minister vo ministerstvo-to za `ivotna sredina i prostornoplanirawe i drugi gosti, na sredba-ta govore{e pretsedatelot na So-vetot na op{tina Probi{tip RankoDavitkov, izrazuvaj}i go svoeto za-dovolstvo za na~inot na koj se dru-`at penzionerite, posakuvaj}i im

mnogu vakvi i sli~ni manifestacii,koi }e bidat pottik za mladite.

Se ni`ea pesna do pesna, se redeaoro do oro, se prezentiraa staritemakedonski tradicii, se veze{enajubaviot folkloren vez, se ple-te{e folklornata pletenica, segradea mostovi za nova sorabotka,za novi prijatelstva. Prekrasniotkolorit na narodnite nosii, neod-minlivite pesni-evergrini, miloz-vu~nosta na narodnite i izvorniteinstrumenti ne gi ostavi ramno-du{ni Probi{tipjani.

M.Zdravkovska

Odbele`ani dva jubileji vo Probi{tip

Zdru`enieto na penzionerite odOp{tinite Ohrid i Debracaseve~eno go odbele`a 20-ti

septemri, Denot na penzionerite naMakedonija so Sve~ena akademija.Vo prisustvo na gradona~alnicitena Ohrid i Debrca, AlekksandarPetreski i Lup~o Koj~inoski, pret-sedateli na desetina ZP od Zapad-niot region od Repubikava, pred-stavnici na SZPM i gosti od sosed-nite dr`ani od Srbija pretstavnicina penzioneri Vrawe, od Bugarijapretstavnici na penzioneri od Sta-ra Zagora i od Albanija pretstavni-ci na penzioneriod Podgradec, re-ferat za zna~eweto na 20-ti sep-temvri Denot na penzionerite naMakedonija, podnese pretsedatelotna Izvr{niot odbor na ZP na Ohridi Debrca, \or|i Trp~eski.

Pri toa toj se osvrna na dvatavremenski periodi koi go odbele-`uvaat postoeweto na penzioner-skata organizacija na Makedonija,periodot vo koj organizacijata de-luva{e vo ramkite na porane{nataSFRJ i periodot po osamostojuva-weto na Makedonija. I vo dvata pe-riodi, istakna Trpe~ski, se zna~ajniza penzionerskata organizacija. Poosloboduvaweto, organizacijata za-po~na skromno so mal broj na penzi-oneri i aktivnosti, za da prerasnevo zna~ajna i avtorativna organiza-cija , ~ie moto e da se gri`i, da gipodobruva i unapreduva uslovite za`ivot na licata od treto doba, koiceliot svoj `ivot go vgradija voizgradbat na dr`avata.

Rezultatite na pezionerksta or-ganizacija, postignati vo periodotna osamstojuvaweto na Makedonija,se za po~it i tie se osnova za nata-mo{en pouspe{en ravoj, iako eko-nomskite sostojbi vo koi `iveemese obremeneti so mnogu pote{kotii,osobeno vo standardot i nemo`nosta

od pratewe na porastot na `ivotni-te tro{oci. Trp~eski, se osvrna i narezultatite na ZP na Ohrid i Deb-rca, napomenuvaj|i deka, poslednivegodini, Zdru`enieto postignuva za-vidni rezultati vo site sveri narabotewe, a koi go motiviraat ~len-stvoto za u{te podobri rezultati.

Pozdravuvaj}i gi prisutnite gra-dona~alnikot na Ohrid AleksandarPetreski, ja istakna dobrata sora-botkata na Lokalnata samoupravaso ZP i najavi deka e vo tek re{a-vaweto na incijativata za izgradbana Dom za stari lica vo Ohrid.

Na Sve~enata akademija so pri-godni zborovi se obrati i pretseda-

telot na SZPM Du{ko [urbanov-ski, koj izrazi zadovolstvo {toOhridskoto zdru`enie na vakovsve~en ~in ja odbele`uva 64 godi-ni{ninata od posoteweto na penzi-onerskata organizacija na Makedo-nija. Ovaa zdru`enie, spored pret-sedatelot, postignuva ubavi rezul-

tati vo raboteweto i e primer zadrugite zdru`enija vo Republikava.

Na sve~enata akademija za osobenpridones vo razvojot na penzioner-skata organizacija na Ohrid i Deb-rca, na poednici, institucii i javnipretprijatija im bea vra~eni priz-nanija i pofalnici, me|u koi naSZPM, na pretsedatelot Du{ko[urbanoski, na pretsedatelot na ZPna Ohrid i Debrca, \or|i Trp~eski idrugi. Priznanija im bea vra~eni ina prestavnicite na ZP od sosedni-te dr`avi, Albanija, Bugarija iSrbija.

K.Spaseski

ZP Ohrid i Debrca

Sve~ena akademija za Denot na penzioerite 20 septemvri

INFOPENZIONERplus septevmri 2010 3

Po povod 1 oktomvri Me|una-rodniot den na stari lica, voQubqana, R. Slovenija, }e se

odr`i Desetti, jubileen, Festivalza treto `ivotno doba, {to pret-stavuva najbrojno i najzna~ajnoorganizirawe za problematikata nastari lica i za integraciska sora-botka vo Evropa, finansiski pomog-nato od Evropskata Unija. Nositelna proektot e Insitutot Eureka odQubqana (Inštitut Hevreka), a koor-dinator e Sojuzot na penzioneritena Slovenija (Zveza društev upoko-jencev Slovenije). Festivalot }e traetri dena, i toa na 29 i 30 septemvrii 1 oktomvri 2010 godina, a }e seodr`i vo Cankareviot dom voQubqana. Ovoj pat festivalot }ebide fokusiran na Evropskata go-dina protiv siroma{tijata i soci-jalnata vsklu~ivost, so moto „Zatrpelivost i socijalen so`ivot nasite generacii”.

Na uvodniot sostanok {to seodr`a na 23 i 24 avgust be{eizvr{ena op{ta prezentacija naproektot, a kako partnerski orga-nizacii na Slovenija bea promovi-rani Maticata na penzionerite naHrvatska, ADA-Zdru`enie za pra-vata na starite od Furlanija Julis-ka Kraina vo Italija, Sojuzot nazdru`enijata na penzionerite na

Makedonija i Univerzitet treto do-ba od Skopje. Celta e, na jubilejni-ot festival, nevladini organiza-cii od opkru`uvaweto na R. Slove-nija da participiraat so svoi nas-tapi i programi, da se napravi raz-mena na me|usebni znaewa i iskus-tva i da se pridonese sli~ni fes-tivali, potpomognati so finansis-ki sredstva od Evropskata unija, dase odr`uvaat vo Makedonija, Hrvat-ska, Italija i drugi zemji.

Proektot „Festival za Treto `i-votno doba” vo Qubqana sodr`i trisegmenti.

Prviot del e svoevidna saemskamanifestacija na koja }e se pret-stavat 140 kompanii i organizaciiso proizvodi i servisi nameneti zastarite lica.

Vtoriot segment e bogata trid-nevna kulturna programa. Vo ovojsegment, za vreme na sve~enotootvorawe na Festivalot, so izved-

ba na muzi~kiot splet „Biljanaplatno bele{e na Ohridskoto Eze-ro” }e nastapi Kulturno-umetni~-koto dru{tvo „\oko Simonovski” odZdru`enieto na penzionerite Ku-manovo. Tie }e imaat i dva nastapina otvorena scena vo Qubqana,edniot e vo traewe od 30 minuti,drigiot e so 15 minutna programa odmakedonskiot folklor. Tro{ociteza gostuvaweto na ovoj poznat pen-zionerski ansambal }e gi pokrijatInstitutot Eureka od Slovenija,gradona~alnikot na Kumanovo ZoranDamjanovski i Zdru`enieto na pen-zionerite Kumanovo.

Najbitniot, tretiot segment eKonferencija na Festivalot podmototo „Pat kon blagosostojba i so-cijalna vklu~enost” koja, sporedplanot, }e se odr`uva site tri de-na. Pritoa }e se odr`at tri ple-narni sednici i 12 trkalezni masi,na koi }e se rasprava za aktuelnitesostojbi so starite lica, za me|uge-neraciskata sorabotka, za so`ivo-tot i promocijata na solidarnosta.Zna~ajno e da se odbele`i toa {togodine{niov Festival vo Qubqana}e bide vo ramkite na aktivnostitena Evropskta unija za borba protivsiroma{tijata za pogolema blago-sostojba na site generacii.

Na trkaleznata masa na koja }e se

zboruva za iskustvata na dr`aviteod Zapaden Balkan vo borbata pro-tiv siroma{tijata i socijalnatavsklu~enost na stari lica, za sos-tojbite vo Republika Makedonija }ereferira Dragi Argirovski, sekre-tar na SZPM, a na trkaleznata masana tema Kultura i obrazovanie zapogolema blagosostojba, izlagawe}e ima Tome Dimi{kovski, pretse-datel na Univerzitet treto doba odSkopje. Na trkaleznite masi }e imainteresni izlagawa i za tolerat-nost i socijalen so`ivot na site ge-neracii, so naglaska na socijalniteposledici na ekonomskata kriza kajstarata populacija, za op{testve-nata vklu~enost za blagosostojba nastarite lica, za dru`eweto i soci-jalnite kontakti, za ekonomski ipravni vidici na vklu~uvaweto nastarite lica vo modernoto op{es-tvo i sli~no. SZPM }e dobie i bes-platen izlo`beno-promotiven

{tand na Festivalot, na koj }e bi-dat pretstaveni promotivni mate-rijali za Republika Makedonija,publikacii i izdanija od zdru`e-nijata na penzionerite i od SZPM,kako {to se: biltenite od repub-li~kite penzionerski sportskinatprevari, biltenite od folklor-nite revii, knigi, vesnikot "Penzi-oner plus”, fotografii so slu~u-vawa od aktivnostite na penzione-rite i drugo.

Kako {to izjavi direktorot naInstitutot Eureka, Andrej Jus,podgotovkite za godine{niov jubi-leen 10-ti Festival za treto `i-votno doba, se odvivaat odli~no. NaFestivalot }e ima 148 izlaga~i,pove}e od 150 kulturni i obrazovniprogrami i 148 kulturni me|ugene-raciski nastani. Vo seto toa }enastapat pove}e od 3000 izveduva-~i. Posebno ni e drago {to vo gole-ma mera uspeavme programite da gizadovolat site generacii. Festiva-lot }e ima i golemo op{testvenozna~ewe za politikata za vklu~u-vaweto na starite lica vo op{tes-tvenite zbidnuvawa.

Prv pat vo svojata istorija Fes-tivalot }e bide me|unarodno oboen,vo programata }e u~estvuvaat i de-legacii od Makedonija, Hrvatska,Srbija, Italija, Bosna i Hercegovi-na, a generalnata direktorka naEvropskata platforma - AGE, AnaSofi Perent, }e razgovara so pret-stavnicite na penzionerskite orga-nizacii na tema "Pat za prosperiteti za socijalna vklu~enost". Na kon-ferencijata }e prisustvuvaat pove-}e od 200 u~esnici od Evropa. Seo~ekuva, naglasi direktorot Jus,zaklu~ocite od konferencijatazna~itelno da pridonesat za pozi-tivni merki za namaluvawe na si-roma{tijata i za zajaknuvawe name|ugeneraciskata sorabotka i so-lidarnost vo re{avaweto na ovaaproblematika.

Sli~na izjava dade i {efot namakedonskata delegacija DragiArgirovski, koj naglasi deka prob-lemite na starata populacija zas-lu`uvaat vakov tretman i deka }ese nastojuva problematikata napenzionerskiot `ivot vo Makedo-nija da bide dostojno aktuelizira-na, so naglaska na o~ekuvawata odNacionalnata strategija za starilica 2010-2019, kako {to e inici-jativata za voveduvawe na dr`avnasocijalna penzija i sli~ni re{eni-ja. Prestojot vo Qubqana, istaknaArgirovski, }e bide iskoristen i zapovtorna sredba so potpretseda-telkata na Evropskata federacijaza stari lica - EURAG (EURAG –Bund der Alteren Generation Europas –European Federation of Older People),od koja se dobieni vetuvawe dekaiskreno }e se zalo`i za priem naSZPM vo ovaa asocijacija, kako i sopotpretsedatelot na Platformatana Evropa za zdru`enijata vo soci-jalnata sfera.

Ilija Gligorov

POVOD: 10-TIOT FESTIVAL ZA TRETO @IVOTNO DOBA VO QUBQANA

Za prv pat u~estvo na penzionerite od Makedonija

IN MEMORIAMNeodamna po~ina d-r Be}ir @uta, dok-

tor po ekonomski nauki, eden od retkiteintelektualci vo Makedonija koj ima{egolemo profesionalno iskustvo. Be{e narazni odgovorni funkcii najnapred voop{tinata Struga, potoa ~len na Izvr{-niot sovet na Sobranieto na SRM, sudijana Ustavniot sud i viceguverner na Na-rodnata banka. D-r Be}ir @uta be{eu~esnik vo sozdavaweto na samostojnaMakedonija. Zaradi negovoto iskustvo iznaewe toj be{e izbran za potpretsedatelna prvata vlada na samostojna Makedoni-ja. Taa visoka i odgovorna funkcija javr{e{e vo dva mandata, od 1991do 1998 godina. Zaradi naru{enotozdravje toj potoa se povlekuva od politikata, no i ponatamu so interesgi prate{e slu~uvawata vo dr`avata.

I po penzioniraweto vode{e aktiven `ivot vo granici na ona {to mugo dozvoluva{e zdravstvenata sostojba. Be{e ~len na Pravno-ekonom-skiot sovet na Sojuzot na zdru`enijata na penzioneri na Makedonija.Kako avtor na pove}e knigi i u~ebnici prodol`i da tvori i vo tretotodoba od svojot `ivot. Sorabotuva{e vo pove}e stru~ni spisanija so ko-lumni i so stru~ni viduvwa.

Energijata i ambicioznosta na d-r @uta gi fascinira{e site {toimaa ~est da go zapoznaat i so nego da drugaruvaat. Be{e ~ovek so ogrom-na volja i pravilen i realen stav kon `ivotot, zdravjeto i slu~uvawa-ta voop{to. D-r @uta be{e po~ituvan od site bez razlika na vera, na-cionalnost i stru~nost.

Neka mu e ve~na slava i neka `iveat spomenite za nego i ona {to tojgo dade za vreme na svojot sedumdeset i pet godi{en `ivot.

Oficijalno horot "Borec” for-miran e vo 1972 godina, odstrana na Gradskiot odbor na

borcite, a sega raboti vo ramkite naGlavniot odbor na borcite na Re-publika Makedonija, kako naslednikna mnogute grupi od borci koi peelepred bitkite i vo bitkite za ubava islobodna Makedonija.^lenovi na toga{niot horbile nekoga{ni partiza-ni, borci od NOB, a prvpretsedatel bil BrankoI~okaev, koj na taa fun-kcija ostanal do 1 dekem-vri 2008 god. Dirigenti nahorot bile mnogu poznatili~nosti, muzi~ki tvorcii kompozitori kako {tose: Trajko Prokopiev, To-dor Skalovski, Gligor Smokvarski,Kiril Spirovski, @ifko Firfov idene{niot Blagica Du{kova. Kore-

petitor na horot e univerzitetskiotprofesor Jasminka ^akar.

I pokraj problemite na koi nai-duval ovoj horsko muzi~ki ansambal,toj uspeal da se odr`i, a svoevreme-no nabavil i svoj klavir. Eden odgorlivite problemi mu e prostorotza probi.

Denes horot broi 30 ~lenovi odrazni vozrasti. Dosega horot "Borec”nastapil 251 pat na razni proslavi

i manifestacii. Horot e registri-ran i so nego upravuva odbor od 5~lena, a pretsedatel na odborot eQup~o Kuzmanovski, potpretsedatelKosta Georgievski, sekretar SimionFilipovski, a ~lenovi se Toma Fetai Blagoja Spasovski. Horot ima svo-ja programa na aktivnosti, a reper-

toar mu se pesni od Ilin-denskiot period i NOB, noi svetski nekoga{ni i se-ga{ni poznati kompoziciii arii, kako {to e Evrop-skata himna, Odata na ra-dosta i drugi.

- So radost u~estvuva-me sekade kade sme poka-neti i so zadovolstvo sopesna gi prenesuvame namladite generacii borbe-

nite tradicii- istakna pretsedate-lot na Odborot Qup~o Kuzmanovski.

V.S.

Ansamblot - "Borec” od Skopje pred novi aktivnosti

Izminative nekolku mesecibevme svedoci na razni previ-rawa vo Zdru`enieto na pen-

zioneri vo Bitola (ZPB), {to naj-~esto bea prenesuvani od lokalnite,pi{ani i elektronski mediumi, {tona bitolskata ~ar{ija i ostavaamo`nost za razni komentari i {pe-kulacii za toa {to se raboti i kakose raboti so bitolskite penzioneri,osobeno zaradi faktot deka ZPBnee ~len na Sojuzot na zdru`enijatana penzioneri na Makedonija.

Kone~no rabotite dobija svojazavr{nica. Imeno, za vojla na vis-tinata, bi bilo po`elno da se izne-se kratkata storija na nastanitekoi ja razbranuvaa bitolskata jav-nost, a osobeno onie za koja ovaaorganizacija e nameneta, penzione-rite. Po izvr{enite regularniizbori za rakovodnite strukturi nabitolskite penzioneri, sprovedeniod strana na staroto rakovotstvo, sepojavi ogromno nezadovolstvo kaj~lenstvoto, pri {to vo golem broj namesni zaednici, so prisustvo na po-golem broj na penzioneri, be{eizvr{eno preglasuvawe i konstitu-irani novi rakovotstva na mesnitezaednici i ~lenovi vo sovetot naZPB.

Za pretsedatel na Izvr{niotodbor, e izbran Tome Ilioski, a zanegov zamenik Ko~o Sozovski. Zapretsedatel na Sobranieto izbran eStevan Bojaxiev, a za pretsedatelna Nadzorniot odbor Stanko Sip-kovski.

Po izborot na ovie tela slede{eregistracija i odzemawe na legiti-mitetot i prostoriite od starotorakovotstvo.

Iako ne pomina mnogu vreme odrabotata na novata rakovodnastruktura, sepak se ~uvstvuva entu-zijazmot i kako da duvaat novi vet-ri{ta vo SPB.

- So odluka na rakovotstvoto naZdru`enieto na penzioneri od Bi-tola, pred nekolku godini Zdru`e-nieto izleze od Sojuzot na zdru`e-nijata na penzioneri na Makedonijai se za~leni vo Sojuzot na invali-dite na trudot i korisnici na inva-lidska penzija na Makedonija, so se-di{te vo Tetovo,- veli pretsedate-lot Tome Iliovski. Na{a cel i za-lo`ba e {to poskoro bitolskotozdru`enie na penzioneri da se vra-ti i da go prodol`i ~lenstvoto voSojuzot na zdru`enijata na penzio-neri na Makedonija. Za taa celostvaren e kontakt so pretsedatel-stvoto na SZPM. Kako potkrepa naova e evidentniot interes na ogro-men broj ~lenovi na ZBP, za povtor-

no priklu~uvawe. [to se odnesuvali~no do mene i do novoto rakovot-stvo, iskreno smetame deka na na-{ata organizacija mestoto i e tokmuvo toj Sojuz. Ova od pri~ini {to,ubeden sum, }e se razdvi`i ~len-stvoto so anga`irawe i vklu~uvawevo site aktivnosti koi se odvivaatna republi~ko ramni{te, {to ne be-{e slu~aj do sega. Vo predlozite nanovoto rakovotstvo postaveni serealni i ostvarlivi celi, na op{tozadovolstvo na ~lenstvoto, kako{to se: delimi~no renovirawe i do-veduvawe vo normalna funkcija za`ivot i rabota na odreden brojobjekti so koi raspolaga Zdru`eni-eto, obnovuvawe na dvaesetina pen-zionerski klubovi vo pove}e mesnizaednici, iskoristuvawe na bene-fitot i statusot na penzioner idrugo kako i zalo`bata za transpa-rentnost vo rabotata i u~estvo na{to pogolem broj na ~lenovi voaktivnostite koi gi prezema novotorakovotstvo,- veli pretsedatelotna bitolskite penzioneri TomeIliovski.

Od novoto rakovotstvo iformira-at deka intenzivno se raboti na sog-leduvawe i otstranuvawe na nedos-tatocite.

- Vo momentov na{iot prioritet eda se sozdade uvid vo ona {to e ra-boteno vo dosega{niot period. Nadel od ~lenovite i vrabotenite, da-dena im e zada~a, osobeno vnimanieda posvetat na registracijata na na-{ite ~lenovi so site li~ni podato-ci, koi patem re~eno, spisokot so~lenovi na ova zdru`enie ne e a`u-riran ve}e desetina godini. Para-lelno so ova rabotime i na regis-tracija na celosnata imotna sostoj-ba na Zdru`enieto. Se nadevame de-ka vo mnogu kratok period }e se re-{at mnogu nedostatoci, koi i poranomo`ele da se re{at so mala inter-vencija, no za `al se nemalo razbi-rawe, - veli zamenik na pretseda-telot Ko~o Sozovski.

Vo tek e formirawe na nedoofor-menite komisii, soglasno statutotna Zdru`enieto. So komisiite }erakovodat ~lenovi zastapeni pro-porcionalno od site mesni zaedniciod gradot.

So odredeni isklu~oci, denovive,kone~no mo`at da se slu{nat pozi-tivni komentari od strana na ~le-novite-penzioneri, pri {to se sta-va kraj na sekakvi kalkulacii i ko-mentari po odnos previrawata voZdru`enieto na penzioneri vo Bi-tola.

Dobre Todorovski

Novi vetri{ta vo zdru`enietona penzioneri vo Bitola

REKLAMI PENZIONERplus septemvri 20104

TRIBINAPENZIONERplus septemvri 2010 5

Vesnik za sega{nite i za idnitepenzioneri

Izdava~:SZPM

Godina III - broj 26 septemvri 2010 god.

BESPLATEN MESE^EN VESNIK

Izdava~ki sovet:Du{ko [urbanovski (pretsedatel)Andon Markovski\or|i SerafimovNurie Kadriu\or|i Trp~eskiGido Boj~evski^edo Georgievski iDragi ArgirovskiE-mail: argirovski@szpm.org.mk

Redakciski odbor:^edo GeorgievskiGlaven i odgovoren urednik;Dragi Argirovskizamenik glaven i odgovoren urednik;

^lenovi:Kalina Slivovska Andonova, urednik;Ivan~o Kuzmanovski,Kostadinka Kajmakovska,Cvetanka Ilieva,Hisen [akiriLektor:Verica Tocinovska

Adresa:SZPM ”12 udarna brigada”br. 2. zgrada na SSM - SkopjeTelefon: 02 3223 710tel-faks: 02 3128 390Web: www.szpm.org.mkE-mail: kontakt@szpm.org.mk

Proekt Razvoj Makedonija

tel. 02 3213 227E-mail: prm@szpm.org.mk

Kompjuterska obrabotka:PRM

Pe~ati:Grafi~ki centar Skopje

Rakopisite i fotografiite ne sevra}aat.

Spored Zakonot, za vesnikot se pla}adanok spored posebna namalenadano~na stapka.

PENZIONERplus

Penzioniraweto e najgolemata pres-vrtnica vo `ivotot koja zna~i novpo~etok i podgotvenost za prifa-

}awe poinakov na~in na `iveewe. Toadonesuva neizmerna radost i sre}a zado`iveanoto i kako merilo na dostigna-toto sozdava sigurnost vo soo~uvaweto sonovite pre~ki i problemi. No, za mnogu-mina taa nova stranica od `ivotot otvo-ra mnogu pra{awa okolu priviknuvawetoi sovladuvaweto na te{kotiite, a sozda-va i strav od nepoznatoto. Naj~esto novo-penzioniranite vo po~etokot manifes-tiraat neadaptiranost i se odnesuvaatkako na golema krstosnica koga ne znaatkoj pat da go fatat. Prisposobuvaweto nanovite uslovi i okolnosti za niv pret-stavuva nedopirliv beskraj i te{ko sepriviknuvaat na nastanatata sostojba.Najkarakteristi~ni od ovaa kategorija seonie koi ne gledaat izlez, pa|aat vo dep-resija, pa duri i se razboluvaat. Me|u nivse i onie koi so penzioniraweto go izgu-bile dotoga{niot privilegiran status ire~isi ne se podgotveni za prifa}awe nanovite uslovi, a ~uvstvoto na bespolez-nost postojano gi pritiska i ne im davamir i spokojtvo.

Iako dosega ne e napraveno istra`u-vawe za penzioniraweto kako faktor odisklu~itelno vlijanie vrz natamo{niot`ivot, sepak, postojat pokazateli vrz koimo`e da se temeli zaklu~okot za nepo-

volnosta kaj opredelen broj lica {tosozdava niza problemi i pote{kotii.Najrealni podatoci za toa ima Sojuzot naZdru`enija na penzionerite na Makedo-nija (SZPM), koj so organizirana rabota iraznovidni aktivnosti preku zdru`eni-jata na penzionerite vo RM uspeva da giprifati penzioniranite lica, da giorganizira i da gi naso~i po vistinskiotpat. Blagodarenie na SZPM najgolem delpenzioneri ja valoriziraat svojata vred-nost i bezgri`no go pominuvaat ostana-tiot del od `ivotot.

Aktivnostite {to gi organizira SZPMnavistina se mnogubrojni, po~nuvaj}i odrazni inicijativi, na~ini i postapki nizsite organizirani oblici na dejstvuvaweza sozdavawe podobri uslovi za `ivot irekreacija i nadminuvawe na problemite{to gi nosi starosta. So ogled na obem-nosta i raznovidnosta, za ovaa prigodasamo }e potsetime na pozna~ajnite, kako{to se: sportsko-rekreativnite aktiv-nosti, koi se ispolnuvaat vo tekot na ce-lata godina preku sportskite natprevarii drugi oblici, potoa, kulturno-zabavni-te aktivnosti, koi se manifestiraatpreku tradicionalnite revii na pesna,muzika i igri; obrazovnite - preku Uni-verzitetot treta doba, organizirawetorazni tribini, literaturni i poetskinastapi i natprevari, preku klubovitena qubiteli na knigata i drugi sli~ni

manifestacii i pomo{ na socijalno zag-rozeni i stari iznemo{teni lica.

No, dali SZPM uspeva da gi animira ida im se najde na pomo{ na site penzio-neri (okolu 270.000) se pra{uva i pret-sedatelot na SZPM Du{ko [urbanovski.Za nego i za ostanatoto rakovodstvo naSZPM seu{te vo celost ne e poznat po-datokot za u~estvoto i anga`iranosta vovakvite aktivnosti i brojot na korisnicina povolnostite i privilegiite {to seostvaruvaat preku Sojuzot. Spored dose-ga{nite soznanija stanuva zbor za impo-zantna cifra na penzionirani u~esnici,no, zamaglen e podatokot za toa dali vogodi{nata rekapitulacija se povtoruvaistata situacija (istite anga`irani li-ca)! Za da se utvrdi vistinskata sostojbaseriozno se razmisluva za na~inot na so-birawe relevantni podatoci. Na pogole-mite sobiri na razni manifestacii senudi metodata za anketirawe na prisut-nite, {to }e se primenuva vo idnina, a seapelira i do ~itatelite na vesnikot„Penzioner plus”, da se javat so svoi ko-mentari, zabele{ki i predlozi za pro-{iruvawe na aktivnostite za da se zbo-gatat i vidoizmenat programite i da sezgolemi brojot na anga`iranite u~esnicii korisnici na uslugite na SZPM. Bez-drugo, ovde se misli i na pridonesot nazdru`enijata na penzioneri koi najdobroja poznavaat sostojbata.

So ovaa nova inicijativa SZPM ja zac-vrstuva svojata etabliranost, a stavaj}igo penzionerot vo fokusot, ja potvrduva isvojata trajna opredelba.

Mendo Dimovski

- Dosega{nite (bilateralni)potpi{ani dogovori so pove}etozemji za reguliraweto na pen-ziskoto para{awe, se poka`aaproduktivni i afirmativni zana{ata me|unarodna sorabotka

Vedna{ da ka`eme, ne samo vo godini-te na tranzicija, tuku (i osobeno) vo mi-natoto, mnogu na{i rabotnici zaminaabaraj}i rabota vo pove}eto evropskizemji, no i preku okeanot, vo Avstralija,SAD, Kanada i drugi. So toa be{e otvo-reno i para{aweto za reguliraweto nanivnite penziski prava, a toa }e re~e,nivno koristewe vo na{ata dr`ava iobratno. Kako rezultat, to~no na tieotvoreni i aktuelni para{awa, reguli-raweto na penziskiot sta` i dobi-vaweto na penzija, stana edna od priori-tetnite zada~i na pravata na vraboteni-te vo stranstvo, a koi do~ekale da pojdatvo penzija.

Ottuka, prioritet vo me|unarodnatasorabotka na Fondot na PIOM, vo ovieizminati devetnaeset godini, be{e iostanuva para{aweto za potpi{uvaweto,odnosno reguliraweto na penziskoto pa-ra{awe za na{ite gra|ani, preku dogo-vori ili konvencii. Taka, na primer, od1997 do 2009 godina, Fondot na PIOMima sklu~eno trinaeset dogovori i dvekonvencii za re{avawe na socijalnotoosiguruvawe na na{i dr`avjani, odnosnonivnite penzii. Takvi dogovori se pot-pi{ani so Hrvatska, Turcija, Slovenija,Bugarija, Germanija, ^e{ka, Bosna i Her-cegovina, Kralstvoto Holandija, Polska,Romanija, Golemoto Vojvodstvo Luksem-burg i Kralstvoto Belgija, dodeka kon-vencii se potpi{ani vo navedeniot pe-riod so Avstrija i [vajcarskata konfe-deracija.

Treba da se istakne deka vakvi dogo-vori za socijalno osiguruvawe, potpi{a-ni od Makedonskiot parlament koi ~e-

kaat soodvetna ratifikacija od stran-skite parlamenti ima so KralstvotoDanska, Kanada i Avstralija, a dogovorikoi se prifateni, a se o~ekuva nivnopotpi{uvawe pretstojat so Ungarija iCrna Gora. Koga sme ve}e kaj ova pra-{awe, odnosno primenata na dogovoriteza socijalno osiguruvawe po penzioni-raweto, vo ovaa prilika treba da seistakne deka pretstojat i se vodat pre-govori za sklu~uvawe na vakvi dokumen-ti i so pove}e zemji, so cel da ne seostavat vrabotenite bez gri`a i nastoju-vawe da se regulira nivniot status kakosocijalno osigurani.

Za da se nadmine ovoj "vakum”, do pot-pi{uvaweto na novi dogovori za reguli-rawe na socijalnoto osiguruvawe, Re-publika Makedonija, odnosno Fondot naPIOM, gi primenuva dogovorite preze-meni od porane{na SFR Jugoslavija, itoa: za porane{na ^ehoslova~ka, Angli-ja i Severna Irska, potoa Francija, Ita-lija, Norve{ka i [vedska. Isto taka,dr`avi so koi porane{na Jugoslavijasklu~ila necelosno dogovori, a Repub-lika Makedonija ima interes celosnobilateralno da gi uredi odnosite odsferata na socijalnoto osiguruvawe, seodnesuvaat na Libija i Egipet (odnosnonadminuvaweto na klauzulite od dogo-vorot spored koj do sega se predviduva-{e dvojno pla}awe na pridonesot) i soSAD so koi e vospostaven reciprocitetpo pismen pat, vo ispla}aweto na penzi-ite.

Vo Oddelenieto za sproveduvawe name|unarodnite dogovori vo Fondot naPIOM, ne samo {to se sledat realiza-ciite, tuku se vlo`uvaat dopolnitelninapori za potpi{uvawe na novi dogovoriza socijalno osiguruvawe. Taka, se vr{atpodgotovki za poveduvawe na inicijati-vi za sklu~uvawe na novi dogovori za so-cijalno osiguruvawe so ObedinetotoKralstvo na Anglija i so Norve{ka, do-

deka pak, dr`avi so koi Republika Ma-kedonija ima opravdan interes za sklu-~uvawe na vakvi dogovori, a so koi pora-ne{na Jugoslavija ne sklu~ila se dr`a-vite od porane{niot Sovetski Sojuz -Uzbekistan, Rusija i drugi, kako i Av-stralija.

Jasno e deka gri`ata i za{titata nana{ite gra|ani koi rabotele ili rabotatvo stranstvo i reguliraweto na socijal-noto osiguruvawe i dobivawe penzija, ena osobeno visoko mesto i prioritet,{to gi poka`uvaat postignatite rezul-tati i pretstojnite zafati za dokomple-tirawe na ova para{awe. So toa, sosemae na mesto, misleweto deka takvata gri-`a i za{tita ne e samo za poedinecot,tuku i za negovoto semejstvo vo na{atadr`ava, {to dava sigurnost i relaksi-rani odnosi.

Deka e taka, najdobro mo`e da se vidiod primenata na dogovorite za socijalnoosiguruvawe koi gi ima sklu~eno na{atadr`ava so porane{nite jugoslovenskirepubliki Hrvatska, Slovenija, Srbija iCrna Gora, za koi se nadle`ni da se gri-`at vo ostvaruvaweto i podra~nite edi-nici na Fondot na PIOM vo Skopje, Bi-tola, Kumanovo, Prilep, Veles, [tip,Tetovo, Gostivar, Strumica, Gevgelija,Probi{tip, Ko~ani, Kriva Palanka, Be-rovo, Ohrid, Struga, Del~evo, Kavadarcii Resen.

So eden zbor, dobro vodenata me|una-rodna sorabotka {to ja realizira Fon-dot na PIOM preku Ministerstvoto zatrud i socijalna politika, navremeno ikvalitetno gi dava ovie rezultati. A,deka para{aweto za koristeweto nastranski penzii se re{avalo i re{avapermanentno, najdobar pokazatel se po-ve}eto stotini na{i vraboteni koi gikoristat ovie pridobivki, {to e uspeh ivo rabotata na Fondot na PIOM.

m-r Sne`ana Kutuzovska

OD RABOTATA NA FONDOT NA PIOM

Me|unarodnata sorabotka gi davarezultatite

Ve molam da mi odgovorite na dve pra{awa: 1. Ve molam da mi odgovorite vo vesnikot "Penzioner

plus# vo koi slu~ai doa|a do namaluvawe na starosnatagranica pri ostvaruvawe na pravoto na penzija..

2. Zo{to vesnikot "Penzioner plus# izleguva vo tolkumal broj, samo 5 000, bidej}i toa e mnogu malku vo odnos na270 000 penzioneri i drugi stari lu|e, no go ~itaat i oniekoi ne se penzioneri, bidej}i vo vesnikot ima mnoguinteresni sodr`ini.

Jas i moite kolegi bi go kupuvale vesnikot i koga bi seprodaval po 5 denari

Stoj~e Mitrev od Bitola

Namaluvawe na starosna granicaPra{aweto za namaluvawe na starosnata granica e mnogu

zna~ajno pra{awe bidej}i so namaluvaweto na starosnatagranica se ovozmo`uva i porano da se ostvari pravo nastarosna penzija, i toa pod popovolni uslovi. Vo pen-ziskiot sistem toa vsu{nost pretstavuva i predvremenopenzionirawe i se odnesuva na osigurenici koi imaat sta`na osiguruvawe so zgolemeno traewe t.n benificiransta`.

Namaluvaweto na starosnata granica e regulirano soodredbite na ~lenot 18 soglasno Zakonot za penziskoto iinvalidskoto osiguruvawe. ^lenot 18 glasi:

"Na osigurenik na kogo sta`ot na osiguruvawe mu se smetaso zgolemeno traewe starosnata granica za steknuvawepravo na starosna penzija se namaluva zavisno od stepenotna zgolemuvaweto na sta`ot i toa za po edna godina:

1) za sekoi sedum godini pominati na rabotni mesta nakoi efektivno pominati 12 meseci se smetaat vo sta` naosiguruvawe kako 13 meseci;

2) za sekoi {est godini pominati na rabotni mesta na koiefektivno pominati 12 meseci se smetaat vo sta` na osig-uruvawe kako 14 meseci;

3)za sekoi 5 godini pominati na rabotni mesta na koiefektivno pominati 12 meseci se smetaat vo sta` na osig-uruvawe kako 15 meseci;

4) za sekoi 4 godini pominati na rabotni mesta na koiefektivno pominati 12 meseci se smetaat vo sta` na osig-uruvawe kako 16 meseci;

5) za sekoi 3 godini i {est meseci pominati na rabotnimesta na koi efektivno pominati 12 meseci se smetaat vosta` na osiguruvawe kako 17 meseci;

6) za sekoi tri godini pominati na rabotni mesta na koiefektivno pominati 12 meseci se smetaat vo sta` na osig-uruvawe kako 18 meseci."

Spored izlo`enata zakonska odredba starosnta granicase namaluva za po edna godina zavisno od stepenot nazgolemuvaweto na sta`ot.

Primer: osigurenikot(ma`) ima vkupno 30 godini efek-tiven sta`, a od tie, 15 godini rabotel na rabotno mesto nakoe sta`ot se smeta so zgolemeno traewe. Pokonkretno,ako ovoj osigurenik rabotel na raboti na koi 12 meseciefektiven sta` se smeta kako 15 meseci, pri ostvaruvawepravo na starosna penzija propi{anata starosna penzija }ese namali za vkupno 3 godini (15:5=3). Vo ovoj slu~aj osig-urenikot (ma`) pravoto na penzija mo`e da go ostvari sonavr{uvawe na 61 godina (64-3= 61).

"Vo koi slu~ai na ostatok na vremeto na efektivniraboti na sta` {to se smeta so zgolemeno traewe ne sezema predvid pri namaluvawe na starosnta granica sporedovaa zakonska odredba?.....# - e pra{awe koe ~esto gopostavuvaat osigurenicite.

Osigurenicite koi imaat beneficiran sta` i se povlas-teni lica, odnosno ostvaruvaat pravo i pod posebni uslovi(osigurenici od vnatre{ni raboti, kazneno popravniustanovi i vospitno-popravni domovi) odnosno so poniskai popovolna starosna granica mo`e da se vr{i namaluvawena starosnata granica, no samo ako ostvaruvaat pravo nastarosna penzija soglasno ~len 17 od ZPIO (op{ti uslovi)

Na krajot, zna~ajna okolnost za beneficiraniot sta` e ifaktot deka toj }e ima uloga pri ostvaruvawe pravo nastarosna penzija dokolku za toa vreme obvrznikot, odnos-no rabotodavecot go platil osnovniot i dodatniot pri-dones za penziskoto i invalidskoto osiguruvawe.

Stanka Trajkova

Odgovorot na 2-to pra{awe:Sega{nite finansiski mo`nosti odgovaraat na tira` od

5000 primeroci. Znaeme deka se malku, no }e ja razgledamemo`nosta za zgolemuvawe na tira`ot, a isto taka i va{iotpredlog. Vpro~em, ovoj broj e otpe~aten vo 6000 primeroci,a vesnikot go ima i na na{ata web stranica:www.szpm.org.mk

SZPM

Pra{awa i odgovori

Namesto anketa

Penzionerot vo fokusot

REKLAMI PENZIONERplus septemvri 20106

PANORAMAPENZIONERplus septemvri 2010 7

Postar ~ovek na okolu 70 godi-ni sedi sam vo dvorot. Nego-viot pogled prikovan za por-

tata kako da ne gi zabele`uva uba-vinite na ranoto son~evo utro.Knigata vo negovite race stoi neot-vorena, a mislite mu se nekade nadrugo mesto. ^eka da dojde sinot,snaata ili vnukot, no negovata `el-ba nikako da se ispolni. Se se}avadeka nekoga{ ne be{e taka. Ku}ata,dvorot i toj znaeja za poubavi i po-veseli vremiwa...

So soprugata bea mnogu sre}ni.Brakot im be{e ispolnet so qubov iso razbirawe, a sre}ata stana u{tepogolema koga im se rodi sinot. Soceloto svoe bitie bdeaja nad nego.Bea intelektualci, lekari, i znaejadeka ne treba da mu ja ispolnuvaatsekoja `elba, pa sepak go praveatoa. Napravija prekrasna ku}a zaniv, no i za sinot edinec. Se nade-vaa deka }e im bide ubavo na sitezaedno i deka }e gi minuvaat sta-re~kite denovi pokraj vnu~iwata.

No za `al, toa bilo samo nivna`elba i nivna zamisla. Toj son serasprsna vo iljada par~iwa, aostana samo praznina i taga. Sinotse iseli od ku}ata so svojata sopru-ga i so sin~eto. Tie ostanaa sami vopregolemata ku}a. Iako se ~uvstvu-vaa osameni se trudea da najdat na-~in kako da si go ispolnat vremetoi kako da ja izbrkaat tagata. Seko-ga{ koga }e tropne{e portata oddvorot mislea deka se tie ili mo-`ebi vnukot. Nivnite poseti bea seporetki i poretki. Se svedoa samona praznicite. Se te{ea eden sodrug dodeka nivnata qubov seprodlabo~uva{e. Se trudea dlabo-ko da ja potisnat i zakopat bolkata{to sinot im ja podari. Tie mnogu gisakaa sinot, snaata i vnukot, no~uvstvata ne im bea vozvrateni.

Izminaa denovi, godini i edenden, a `enata {to ja qube{e celiotsvoj `ivot go ostavi sam. Na pogre-bot dojdoa i nivnite najsakani. Itolku. Pove}e ne gi vide, ne se ja-vija da go pra{aat kako e, da go pra-{at dali e `iv. Vremeto go minuva-{e vo osamenost, vo solzi i vo ta-ga...

Dolgo razmisluva{e {to da nap-

ravi. Na um mu doa|aa razni re{e-nija, no ni edno ne mu se ~ine{e onavistinskoto. Za toa razmisluva{e isega dodeka sede{e osamen vo dvo-rot. I re{i. Ja ostavi knigata namasata, ja zaklu~i portata i trgnapravo kaj direktorkata na Domot zastari lica.

Koga vleze taka ureden i sredendirektorkata go pra{a {to go dove-lo kaj niv. I ja raska`a svojata `i-votna prikazna i so glas koj trepe-re{e i soop{ti:

- Re{iv mojata ku}a da stane edenpomal starski dom. Dovolno e pros-trana vo nea da `iveat dvaesetinalu|e. Ova }e mi dojde dobro mene, noi na site onie koi ~ekaat da dobijatmesto vo sega{niot dom. Zo{to da`iveam sam so spomenite.

- Dali dobro razmislivte, iakomoram da priznaam deka odlukatavi e mudra i humana - go pra{a di-rektorkata.

- Da, toa e mojata kone~na odluka.Po nekolku dena dojde sinot kaj

nego lut i iznerviran. Za odlukatana tatka si razbral od sosedite ivedna{ dotr~al. Na{ol vreme!

- Zdravo, tatko, kako si, {to pra-vi{, {to slu{am? Ku}ata }e si japravel dom za stari?

- Koj si ti? - Sinot be{e zapre-pasten od pra{aweto na svojot tat-ko.

- Pa kako koj sum, jas sum tvojotsin!

So istiot mo`ebi u{te postrogglas tatkoto mu odgovori deka tojnema sin, deka poleka go gubel i so-sema go izgubil po smrtta na majkamu. Se raspravaa dolgo, no tatkotone popu{ti, ne se premisli, nemole{e za qubov!

Utredenta toj se preseli kaj svo-ite kolegi-vrsnici dodeka da sepreuredi negovata ku}a, a potoaprodol`i da `ivee so novoto mno-gubrojno semejstvo. Ima{e dru{tvo,ima{e nega i vnimanie.

Stariot tatko i pokraj ogromnatabolka, taga, i pokraj nemo`nosta damu se raduva na svojot vnuk, prodol-`i dostoinstveno da ~ekori po pa-tot na svojot preostanat `ivot.

No kulkumina stari lu|e imaatvakva ili sli~na sudbina?! Verojat-no mnogumina, no retko koj od niv do-nel vakva te{ka, no mudra odluka.

Vukica Petru{eva

Mudra odluka

Poet, raska`uva~, eseist, pre-veduva~, slavodobitnik. Toa eMihail Renxov. Roden e vo

vreliot [tip, vo pekolno vreliotavgust na 25. den od 1936. leto gos-podovo. Osnovno i sredno obrazova-nie zavr{il vo gradot pod Isarot, ana Univerzitetot vo Skopje stanaldiplomiran pravnik. No namesto vosud ili vo advokatska kancelarija,najdolgiot raboten anga`man goostvaril vo NUB "Sveti KlimentOhridski”, me|u knigite vo ~iedru{tvo mu bilo najudobno. So dar-bata i qubovta, so koi bil bele`an,ja sovladal ve{tinata kako da gipridobiva i so les da gi pripitomu-va zborovite da rabotat za pesnata.Negovata bibliogrfija e refleksi-ja na taa sovr{ena sorabotka: "Ise-lenik na ognot”, "Na rabot od so-not”, "Zbor i bol”, "Polno}”, "Fe-niks”, "Nerezi”, "Autodafe”, "Zem-ja, potop”, "Ve~nata, beskone~na-ta”, "Jas oksimoron”, "Psalmi”,"Vrvot, rekata, moreto”, "Hram mo-litvi”, "Gali~ica” i drugi, poemi-te: "Toj”, "Apokalipsa”, "Zemja” i"Predvesnica”, kako i nekolkuprozni knigi za deca i vozrasni. Tu-ka treba da se pridodadat i prevo-dite od drugi jazi~ni kulturi, po-sebno epot "Gilgame{“. Nagradite,me|unarodni i doma{ni, ~esno si gizaslu`i. Preveduvan e na pove}ejazici.

Mihail Renxov, vol{ebnikot napevot, e vo postojana potraga po no-vi mo`nosti na poetskiot izraz, soverba deka novata pesna }e ja nad-

rasne prethodnata, }e go pobedistihotvorecot, }e go nad`ivee. Naanonimniot konkurs za poema, {togradot Ohrid go raspi{a po povodstogodi{ninata od smrtta na VTO-RIOT HOMER, lovoronosecot Gri-gor Prli~ev, Renxov stana prviotdobitnik na presti`nata nagrada zalirskata poema "Toj”. Golemotopriznanie nedvojbeno go zasvedo~u-va visokiot tvore~ki dostrel. Kogavo 2009 godina povtorno ja osvoiPrli~evata nagrada za poemata"Predvesnica” ve}e stana o~igled-no deka makedonskata sovremenaliteratura definitivno prigrnaeden sve` opit na eden isklu~itel-no nadaren tvorec, koj uspea kvali-fikuvano da go reafirmira te{ki-ot, podzapostaven `anr - poemata.Se razbira Renxov, koj e vo dosluhso vibraciite na novoto vreme jaosozna inakvosta na senzibilitetoti reagira{e so promocija na lirskapoema so novi dostoinatva. Razli-kata me|u klasi~nata epska i lir-skata poema e su{tinska. Vtorava,nema klasi~no si`e, {to podrazbi-ra prikazna, dejstvo, karakteri.Stihot e sloboden i nema strogametrika, kako klasi~niot. Analogno,nejzinite zna~ewa se otkrivaat nizsuptilna i prodlabo~ena analizapreku koja se konstituiraat nekoinaratolo{ki elementi: mitskiotportret na narodot pred ogneniotu`as, pred razjapenata ~elust na gi-belot. Pred denot suden. Pred ni{-toto.

Ne znam dali nekoj mudrec otkril

kade e vrutokot na vremeto, koj dalznak da zapo~ne mereweto na nego-viot tek, kade e negovata utoka. Do-tekuva li nekade i zavr{uva li ta-mu negoviot tek zaedno so se {to za-po~nalo, bilo, traelo i se dokraj~i-lo ili pak e nedotek, odnovo obnov-liv, sposoben povtor da se vrati naizvorot i da ozna~i nov po~etok,mo`ebi vo ne{to vidoizmenetoblik, podobren za edno tegobnoiskustvo prepolno so mnogu tal-kawa, daldisuvawa, gubewe na poso-kata i stranite na svetot, gubewe nasonot i kopne`ot, gubewe na osnov-nata smisla na govorot i zarobu-

vawe vo molkot, vo neslobodata, vonenade`ta, promovirawe na verbatavo glupava kategorija, na verata voizmislica na zabludenite. Pra{awamnogu, a potrebata od dobri, vistin-ski odgovori pogolema od koga i dae. Kade e Bog, kade e milosta negovai {tedrosta vo prostuvaweto? Nenapu{ti li Toj, se odre~e li od nasoti i negovata Re~ ve}e predolgonikogo ne go vozbuduva, duri so Ne-govoto svetlo ime postojano na usta,najrevnosno mu se slu`i na Temniot.Imame li pravo da mu se lutime, damu zabele`ime deka ne izneverilkoga ni bil najnu`en. Ili treba dago stavime prstot na ~eloto i da sezapra{ame {to navistina se slu~iso ^ovekot koj vo svoeto samoqubiese proglasi sebesi za najsovr{enotoi najprosvetleno su{testvo na koemu pripa|a svetot bez nikakvi ogra-ni~uvawa i zabrani, stanuvaj}i takazato~enik na samoizmamata. Ima lirealna potpora ovaa kataklizmi~-nost ili e podlo podmetnata da zap-la{i "taman koga ~ove{tvoto e prednepredvidliv tehnolo{ki zalet, koj}e otkrie nevideni mo`nosti za se-kogo i edno~udo pridobivki”. No akose otvorat o~ite dobro, ako seizbistri pogledot, sekoj }e stanekadaren da go sogleda toj ispretureni grd pejsa` na stvarnosta. Vo"Predvesnica” pekolnata slika esozdavana i sozdadena so gri`livoprobrani zborovi, mikroskopskiprecizni i predupreduva~ki. Vpro-~em, postapkata so koja e voden pro-cesot na nejzinoto tkaewe onevoz-mo`uva gre{ki. Zborovite koi leb-dat vo kosmosot kako peperutki, ka-ko ~ove~kite du{i, edni so drugi senabaruvaat i se privikuvaat na pri-

pomo{ za da ja napravat strukturatacvrsta i stojna. Na poetot mu se vda-lo da gi zauzda nestrplivite votrkata za presti`, da ja iskontro-lira harmonijata na pevot zaradiekspresijata na {okantnite prizorina haosot i na temnite vilaeti naduhot, obezdu{en, obes~ove~en odporazii, omrazii. Koja li crna ma-gija go zavede ^ovekot vo tie sino-ri, po {to zalida neposlu{niot gos-podar na svetot, samoovlasteniotprekrojuva~ na bo`jata promisla.Tolku e dlabok glibot ta e neizve-sen kakov bilo efekt od nekakvozadocneto pokajuvawe.

No avtorot po svojata su{nost ne ekatastrofi~ar. Otkako, kako gri`namajka, vpe~atlivo }e gi pretstavislikite na grozomorata, }e peka se-riozno da bide razbran mo`niot,sosem izvesen pusto{ poradi ~ove-kovata nepromislenost. Toj ne liku-va. Naprotiv, se dava vo potraga poSpasenieto. Postojaniot bdea~ nad~ovekovata sudbina, zagri`en i ne-ute{en dodeka ne pronajde novasvetlina, biva obzemen od nemirot,sonot ne mo`e da go namami podklepkite, so ogovrleni o~i - preba-ruva, moli, prekolnuva i najva`no,silno veruva. So svojata cvrsta na-de` podgrbaven stoi pred Sesozda-telot i sfa}a: sepak }e gi dari Tojso milosta svoja onie bez nakazani-ja:”...]e bidat su{testva bez zlinii temnini / stokmeni od dobrini /su{testva bogopodobni, / su{tes-tva novi ozareni / so blagost na-dareni”.

Ovde, ti{inata e najdobarizbor. Sekoj zbor natamu bi bil za-senuvawe!

Boris [uminoski

PRO^ITAV ZA VAS

Vol{ebnik na lirskiot pev

Be{e edna od mnogute sredi,den koga ordiniram vo Nev-ropsihijatriskata ambulan-

ta koja raboti vo sklop na Geron-tolo{kiot zavod “13 Noemvri”.

Po nekolku pregledi nastapieden period na zati{je vo koj gisreduvav vpe~atocite, kako i na-odite od zaboluvawata na pret-hodnite pacienti. Kakvi sudbininamenil ovoj `ivot za mnoguminabolni? U{te kolku stradawa }e~ujam, a kolku i na kolkumina }emo`am da im pomognam? I dodekavakvi misli me obzemaa, naedna{se otvori vratata. Ja podignavglavata i vidov kako vo invalid-ska koli~ka se vnesuva postarpacient koj ima{e izgled na te-`ok invalid. Nego go vnese detena okolu desetgodi{na vozrast.Zad nego ode{e slabi~ka `ena naokolu pedesetina godini. Paci-entot zaradi bolesta izgleda{emnogu postar. Si pomisliv dekamu se }erka i vnuk koi go donelena pregled.

Otkako se smestija vo sobata,ja zamoliv `enata da go ispratideteto nadvor od prostorijata socel da ne se traumatizira gledaj-}i kako go pregleduvam negoviotnemo}en dedo, a i za da ne gi slu-{a neizbe`nite naodi i prepora-ki, svesna deka detskiot um vak-vite sceni dlaboko gi do`ivuva, akojznae kako }e gi razbere iinterpretira.

@enata samo me pogledna ini{to ne odgovori, tuku samo mo-le`livo se zagleda vo deteto.

Gledaj}i deka taa nema ni{toda prezeme jas go zamoliv daizleze, bidej}i smetav deka mi edol`nost na nekoj na~in da goza{titam od gletkite na bolest inemo} koi }e sledat vo tekot napregledot. No, neo~ekuvano, nai-dov na isklu~itelno silen otporod strana na deteto. Toa ne saka-{e da izleze i pokraj moetouporno insistirawe.

- Toj se gri`i za svojot tatko -tivko re~e `enata. - [to da vika`am, dvajcata bevme vozrasnikoga se zedovme, a na{ata sre}anema{e kraj koga ni se rodi dete-

vo, iako tatko mu be{e mo{ne zag-ri`en zaradi na{ite poodminatigodini, dali }e mo`eme da goizvedeme na pat. I be{e dobro, noete se razbole. Po mozo~niot udarod pred dve godini, toj voop{tone mo`e sam da se dvi`i. Sin migo podiga od koli~kata, go {etapo ulicata, go nosi vo toalet -prodol`i taa so monoton glas i sosolzi vo o~ite.

Bev v~udovidena od tovarot {togo ima ova desetgodi{no dete.

- Jas sum mu sopruga i jas trebada se gri`am za nego, no ne sum vosostojba. Pred {est meseci seoperirav i jas edvaj se dvi`am, -

go sni`i tonot, kako da saka{e dase opravda. Potoa prodol`i:

- Mnogu oslabev i ne mo`am dago podigam, da go oblekuvam, da gosoblekuvam. Ednostavno, ne sumvo sostojba da izdr`am pogolemfizi~ki napor.

Ovie zborovi me stapisaa, nosepak se pribrav i zapra{av:

- Zna~i ova dete se gri`i za vasdvajcata?

- Da, se gri`i za nego, no i zamene, - edvaj gi zapira{e solzite,a glasot i trepere{e i i se gube-{e.

- Pa dobro, nema li nekoj {tomo`e da vi pomaga vo ovaa te{kasituacija? Nemate li rodnini,nekoi bliski? Nemate li sred-stva da platite nekoj? - prodol-`iv da pra{uvam dodeka vo du-

{ata ~uvstvuvav bolka, no vo istovreme i ogromna po~it kon toa ma-lo, doblesno dete.

- Ne, nemame rodnini, a prija-telite se pomalku se javuvaat.Ponekoga{ nekoj od sosedite }e seponudi da pomogne, no... Taka {tose {to e potrebno, toj samiot pra-vi! Ne se odvojuva od tatko mu, du-ri i koga bez pri~ina mu se luti igo kara. Od tatko mu e vo sostojbase da podnese! Ne sme vo mo`nostda platime. Penzija zema samosoprugot, a i taa ne e golema, edvajni stignuva za hrana i lekovi! - sopomirliv ton odgovori.

Mi trebaa nekolku minuti da sepriberam od ovaa retko prisutnastorija vo mojata praktika. Dete-to go obzede celoto moe vnimanie.Ne mo`ev, a da ne pra{am:

- Dali ova dete ima vreme dau~i, da se dru`i so svoite dru-gar~iwa, da se zabavuva?

- Ne, nema! Edinstveno nao|avreme i toa no}e za da gi napi{edoma{nite zada~i i da nau~ine{to. Iako e mnogu umen i dobar,ne e odli~en. No, dosta e i tolku!- odgovori majkata, navidum po-mirena so toa {to nejziniot sin gipropu{til detskite igri, kako imnogu drugi radosti {to gi nosidetstvoto. Mojot pogled ne seodvojuva{e od mom~eto, a negovi-ot pak pogled kako da be{e pri-kovan za tatko mu, koj so apatijaprisustvuva{e na razgovorot.

Bolka, voshit i po~it kon ovamom~e bea ~uvstvata koi me prep-lavija vo isto vreme. Kakva gri`ai odgovornost padnale vrz oviedetski ple}i? Zar }e mo`e da goizdr`i toj prete`ok za nego to-var? Kade mu e detstvoto? Goizgubil li vo lavirintot na bol-kata, tagata, gri`ata i stravotdeka }e gi snema negovite rodite-li tokmu koga mu se najpotrebni?Mu prijdov i mu ja stegnav rakatakako na vozrasen.

- Bravo, ti ~estitam! Od tebetreba da u~at mnogu vozrasni si-novi i }erki kako se ~uvaat i po-~ituvaat roditeli.

D-r Kostadinka Bojkova,nevropsihijatar

Gerontolo{ki zavod "13 Noemvri” - Skopje

Sin za primer

\

\

\

\

\

\

\

\

\

SPORT PENZIONERplus septemvri 20108

Sojuzot na zdru`enijata napenzionerite na Makedonijai ovoj pat be{e uspe{en

organizator na 15-te Republi~kipenzionerski sportski natpreva-ri. Pod pokrovitelstvo na Komer-cijalna banka-Skopje, vo prisus-tvo na okolu 900 u~esnici, godi-na{nive jubilejni natprevari seodr`aa na 18 septemvri na olim-piski uredenite sportski terenina Sportskiot centar "[ampion#vo Radovi{.

Na sve~enoto otvorawe na igri-te najprvin se obrati Jovan Efti-mov, pretsedatel na Zdru`enietona penzionerite na Radovi{ iKon~e, koj pozdravuvaj}i gi u~es-nicite i gostite, posebno se zab-lagodari na uka`anata doverba odSZPM, jubilejnite igri da seodr`at vo gradot pod Pla~kovica.

Pozdravuvaj}i ja ovaa zna~ajnapenzionerska manifestacija voimeto na Ministerstvoto za trud isocijalna politika i Vladata naRepublika Makedonija, zamenikministerot Spiro Ristovski, po-sebno ja istakna blagodarnosta zapridonesot vo minatoto na sega{-nite penzioneri za razvojot na na-{ata dr`ava, a kako rezultat natoa se predlagat pove}e proektida im se ovozmo`i dostoinstven`ivot i mirni penzionerski de-novi. Na ovie sportski igri kajpenzionerite posebno e zabele-`itelen sportskiot duh i druga-ruvaweto, a ovoj primer mladitelu|e treba da go sledat.

Podr`uvaj}i gi ovie stavovigradona~alnikot na Radovi{ d-rRobert Velkov na penzioneriteim posaka dobro zdravje, a na oviejubilejni natprevari da pobedatnajdobrite, da pobedi dru`ewetoi prijatelstvoto i da se ponesatnajdobri spomeni.

Vo imeto na pokrovitelot naigrite Komercijalna banka -Skopje, koja godinava proslavuva55 godini uspe{no postoewe, seobrati Len~e Ta{kova, direktor-ka na filijalata vo [tip, poten-ciraj}i deka penzionerite se delod strukturata i od stolbot nauspehot na bankata. ^estitaj}i go15 godi{niot jubilej na igrite po-saka ovaa tradicija nikoga{ da nese penzionira.

Penzionerskite sportski nat-prevari za otvoreni gi proglasiDu{ko [urbanovski, pretseda-tel na SZPM, naglasuvaj}i deka naPrvite Republi~ki penzionerskinatprevari {to se odr`ale vo1996 godina vo Ohrid, u~estvuvalevkupno 150 u~esnici, od koi 45natprevaruva~i vo samo tri dis-ciplini. So godini brojot na u~es-nicite na natprevaruva~ite i nadisciplinite e zgolemen za ne-kolku pati. Toj im pora~a na pen-zionerite da sportuvaat, da sedvi`at i da se dru`at, bidej}i natoj na~in polesno }e go nosat to-varot na godinite.

Za toa kako }e se odvivaat nat-prevarite vo 11 sportski discip-lini, vo strela{tvo, {ah, pikado,tegnewe ja`e, tr~awe, frlawe |u-le, skok od mesto, vo tabla, domi-no, dvoboj i vo troboj, informira-{e Zdravko Petkovski, pretse-datel na Komisijata za sport naSZPM, pri {to se zalo`i da sezapazi sportskiot duh, a da pobe-dat najpodgotvenite i najdobrite.

Na natprevarite u~estvuvaaokolu 380 natprevaruva~i od 36zdru`enija od site osum regioni,od koi 200 vo ma{ka i 180 vo `en-ska konkurencija. Najdobri rezul-tati vo ekipna i poedine~na kon-kurencija poka`aa penzionerkitei penzionerite natprevaruva~i odZdru`enieto na penzionerite naTetovo, koi kako sevkupen pobed-nik na igrite zaslu`eno go osvoi-ja preodniot pehar. Vo imeto naSZPM peharot im go vra~i pretse-datelot Du{ko [urbanovski, a sezablagodari pretsedatelot naIzvr{niot odbor na Zdru`enietona penzionerite na Tetovo SlaveLazarevski.

Vo me|uvreme gradona~alnikotna Radovi{ d-r Robert Velkovpriredi priem za rakovodstvotona SZPM i za pretsedatelite nazdru`enijata na penzionerite.

Po zavr{uvaweto na igrite sed-nica odr`a i Organizacioniotodbor na SZPM, koj dade mnogudobra ocena za sevkupnata atmos-fera, za odli~nata podgotvenostna sportskite tereni i za spor-tskiot duh i kvalitet na natpre-varite.

D. Argirovski

XV REPUBLI^KI PENZIONERSKI SPORTSKI NATPREVARI VO RADOVI[

Spiro Ristovski

Len~e Ta{kovad-r Robert Velkov

Du{ko [urbanovski

Zdravko Petkovski

Vo ubava atmosfera, so sportski duh i kvalitet

Jovan Eftimov

SPORTPENZIONERplus septemvri 2010 9

XV REPUBLI^KI PENZIONERSKI SPORTSKI NATPREVARI VO RADOVI[

Petnaesetite jubilejni penzionerski sportski natprevari {tose odr`aa na 18 septemvri na Sportskiot centar "[ampion”uspe{no zavr{ija so proglasuvawe na pobednicite vo ekipna i

poedine~na konkurencija, so vra~uvawe na zlatni, srebreni i bron-zeni medali, so pehari na najdobrite poedinci vo strela{tvo, {ah ipikado i preoden pehar na zdru`enieto - sevkupen pobednik.

Vo 11 sportski disciplini se natprevaruvaa okolu 400 natpreva-ruva~i od koi 200 vo ma{ka i 180 vo `enska konkurencija, od 36zdru`enija na penzioneri-~lenki na SZPM.

Sportskiot i natprevaruva~kiot duh be{e zabele`itelen vo ekip-na i poedine~na konkurencija vo site sportski disciplini.

Vo strela{tvo so vozdu{na pu{ka vo `enska konkurencija pobediekipata na ZP "Centar” - Skopje, pred ZP Kavadarci i ZP Radovi{, avo ma{ka zlatni medali osvoi ekipata na ZP Ohrid, srebreni ZPOVR-Skopje i bronzeni ZP Prilep. Medalite gi vra~i Zdravko Pet-kovski, pretsedatel na Komisijata za sport na SZPM.

Vo {ah vo `enska konkurencija zlatni medali osvoi ekipata na ZP[tip, srebreni na ZP Veles i bronzeni na ZP Ohrid, a kaj ma`itenajdobra be{e ekipata na ZP [tip, pred ZP OVR-Skopje i ZP Ohrid.Medalite gi vra~i Arsen Ilievski, ~len na IO na SZPM

Vo pikado-`eni za osvoeno prvo mesto zlatni medali dobi ekipa-ta na ZP Probi{tip, srebreni ZP Resen, bronzeni ZP Tetovo, a voma{ka konkurencija najdobra be{e ekipata na Kratovo, pred Tetovoi Peh~evo. Medalite gi dodeli Andon Markovski, ~len na Organiza-cioniot odbor na SZPM.

Vo tegnewe ja`e i godinava konkurencijata be{e silna. Kaj `eni-te prvoto mesto i zlatni medali osvoi sedum~lenata ekipa na ZPTetovo, srebreni medali ekipata na ZP Probi{tip i bronzeni ZPPrilep. Kaj ma`ite zlatni medali osvoija sedumte ~lena na ekipatana ZP "Gazi Baba” - Skopje, srebreni ZP Probi{tip i bronzeni ZPPrilep. Medalite im gi vra~i Jovan Eftimov, ~len na Organizacio-niot odbor na SZPM.

Vo poedine~na konkurencija natprevarite se odr`aa vo tr~awe,frlawe |ule, skok od mesto, domino, tabla, dvoboj i troboj.

Vo tr~awe - `eni zlaten medal osvoi Pavlina Kam~eva od ZPStrumica, srebren Len~e Miteva od ZP Kratovo i bronzen Mara Ka-rakami{eva od ZP Bogdanci. Kaj ma`ite prvoto mesto go osvoi MicoMicovski od ZP Prilep, vtoroto Pan~e Levkov od ZP Kumanoivo itretoto Qup~o Gocevski od ZP OVR - Skopje. Na site niv, medaliteim gi vra~i Ilija Trajanov, ~len na Organizacioniot odbor na SZPM.

Vo skok od mesto tradicionalno se natprevaruvaat samo penzio-neri. Zlaten medal osvoi Nikola Danev od ZP Negotino, srebren To-mislav Panevski od ZP Kumanovo i bronzen Dragan Jovanovski od ZPMakedonska Kamenica. Medalite gi vra~i ^edo Georgievski, ~len naOrganizacioniot odbor na SZPM.

Vo frlawe |ule - `eni i ovoj pat najdobra be{e Jablanka Veseli-novska od ZP Tetovo, pred Gorica Kostovska od ZP "Centar” i ElenaApostolovska od ZP Kumanovo. Pobednik i vo ma{ka konkurencijabe{e nekolkukatniot prvak Branko Po~u~a od ZP Kumanovo, predDimko Mijajleski od ZP Prilep i Miralem Bilalovi} od ZP Ohrid.Medalite im gi vra~i Miroslava Petrovska, ~len na IO na SZPM.

Vo domino vo `enska konkurencija zlaten medal osvoi DobrilaXoleva od ZP Strumica, srebren Ivanka Miceska od ZP Prilep ibronzen Nadica Topalovska od ZP "Kisela Voda” - Skopje. Kaj ma`i-te najdobar be{e Borko Minovski od ZP "Kisela Voda” - Skopje, predDimitar Stamenov od ZP Novo Selo i Borivoe Micevski od ZP Be-rovo. Medalite gi vra~i Dragi Argirovski, ~len na Organizacioniotodbor na SZPM.

Vo tabla - `eni zlaten medal osvoi Sne`anka Atanasova od ZPSveti Nikole, srebren Rosa \ur~inovska od ZP Tetovo i bronzen Mi-levka Zdravkovska od ZP Probi{tip. Kaj penzionerite najdobar be-{e Van~o Bojaxiev od ZP Negotino, pred Nikola Jovanovski od ZPBerovo i Stoj~e Ristov od ZP Radovi{. Medalite im gi vra~i Qup~oNaumovski ~len na IO na SZPM.

Vo dvoboj - `eni zlaten medal osvoi Sofka Jovanova od ZP Ve-les, srebren Slavica Lamba{a od ZP Kumanovo i bronzen Grozda To-dosova od ZP Tetovo.

Vo troboj - ma`i pobedi Mitko Bogdanovski od ZP Tetovo, pred\or|i Janeski od ZP Ohrid i Aleksandar Efremov od ZP Kumanovo.Medalite na najdobrite vo dvoboj i troboj gi vra~i Traj~e Stojanov,pretsedatel na Nadzorniot odbor na SZPM.

Na posebna sve~enost bea proglaseni i najdobrite poedinci vostrela{tvo, {ah i pikado vo `enska i ma{ka konkurencija. Za naj-dobra strela~ka be{e proglasena Angelina Temelkova od ZP "Cen-tar” - Skopje, a za najdobar strelec Cvetko Popovski od ZP Ohrid.Najdobra {ahiska i ovoj pat be{e Vera Ogwanova od ZP [tip, a naj-dobar {ahist Qubomir Haximanov od ZP "Kisela Voda” - Skopje. Naj-dobri rezultati vo pikado - `eni ima{e Liljana Jakimovska od ZPProbi{tip, a kaj ma`ite Jove Jovanov od ZP Kratovo. Peharite im givra~i ^edo Georgievski, potpretsedatel na SZPM.

Sevkupen pobednik na 15 jubilejni Republi~ki penzionerskisportski natprevari stana Zdru`enieto na penzionerite od Te-tovo, pred Ohrid, Prilep, Kumanovo itn. Pobedni~kiot pehar napretsedatelot na Zdru`enieto na penzionerite na Tetovo Slave La-zarevski sve~eno mu go vra~i Du{ko [urbanovski, pretsedatel naSZPM i na Organizacioniot odbor.

Dru`eweto prodol`i so pesna i igra vo restoranot "[ampion” voRadovi{.

K.S.AndonovaD. Argirovski

Sevkupen pobednik: Zdru`enieto na penzionerite od Tetovo

Skok od mesto

Tr~awe

Frlawe |ule

Tabla

Domino

Dvoboj Peharot na najuspe{noto zdru`enie

Najdobri poedinci

Tegnewe ja`e

[ah

Strela{tvo

Pikado

VIDICI PENZIONERplus septemvri 201010

Na sve~ena sednica na Op{tin-skiot fudbalski sojuz Dim~eStojkoski - Lepiot be{e

proglasen za po~esen pretsedatel

na OFS Ohrid. Na ovoj ubav na~inzavr{i 50 godi{na misija na Dim~e

Lepiot, koj pet decenii be{e posve-ten na edna cel: da go razvie fud-balot vo Ohrid. Negoviot trud i ne-govata besprekorna rabota ne osta-naa nezabele`ani od UO na OFSOhrid koj odlu~i da mu dade poseb-no mesto vo istorijata na fudbalotvo Ohrid.

- Mi pretstuvava ogromna ~est izadovolstvo {to vo izminatite petdecenii vo sportskoto raboteweima{e ~ovek kako Dim~e Lepiot kojso svojata rabota go zadol`i mnoguovoj sojuz. Vo imeto na UO na OFS muse zablagodaruvam od se srce, anavas pomladite vi prepora~uvam da gisledite negovite stapki - re~e pre-sedatelot na OFS, Dime Poposki.

Od imeto na Op{tinskiot odborna Organizacijata na fudbalski su-

dii na Ohrid, pretsedatelot BogojaMarkoski mu go ~estita jubilejot imu posaka dobro zdravje, dolg `ivoti mirni penzionerski denovi.

Za mene ovoj dene{en ~in pret-stavuva golemo priznanie za moeto`ivotno delo. Blagodaren sum nava{ata sorabotkata i na sorabot-kata na site kolegi koi vo ovie 50godini pominale niz OFS i dalesvoj pridones za razvojot na fudba-lot vo Ohrid. Veruvajte, dodeka e~ovek mlad ne go ~uvstvuva zna-~eweto na vakvite prigodi, no zav-r{uvaweto na karierata na edenvakov na~in navistina mnogu zna~i- se zablagodari so solzi vo o~iteDim~e Stojkoski - Lepiot.

K.Spaseski

Po povod 20-ti sep-temvri denot na pen-zionerite na Make-

donija, i ovaa godina be{erealiziran konkursot "Ba-ba i dedo”, vo organizacijana Zdru`enieto na penzio-neri na Kavadarci. I ovojpat im be{e dadena mo`-nost na u~enicite od siteosnovni i sredni u~ili{tavo gradot, so svoi likovnii literaturni tvorbi da giiska`at svoite ~uvstva irazmisluvawa za svoite dedovci ibabi, kako i za starosta voop{to.Konkursot be{e sproveden po sedmipat, a i ovaa godina kako i predhod-nite, celta na konkursot e neguvawena me|ugeneraciskite vrski i pot-tiknuvawe qubov i po~it kon pos-tarite.Vo svoite likovni, prozni ipoetski tvorbi, najmladite i sred-no{kolcite gi izrazuvaat svoite~uvstva i mislewa za lu|eto odtreto doba, onaka kako {to tie gido`ivuvaat.

Od prvo do ~etvrto oddeleniedecata konkuriraat so likovnitvorbi, a od peto do deveto odde-

lenie so pesni i raskazi, na tema"Dedo i baba”. [to se odnesuva dosredno{kolcite minatite godinipra}aa likovni tvorbi vo pove}etehniki, a ovaa godina samo akva-reli, dodeka od oblasta na litera-turata bea zastapeni esei, humo-reski i dramatizacii. @iri komi-sijata na najdobrite tvorbi im do-deli nagradi i pofalnici, kako ina nivnite mentori i u~ili{ta.

Vakvi i sli~ni konkursi ima i vodrugi u~ili{ta vo Makedonija, a so-rabotkata me|u zdru`enijata na pen-zioneri i pomladite generacii odden na den e se podobra i pobogata.

F.K.

Uspesite na Kumanovskite pen-zioneri sportisti, {to gi pos-tignuvaat vo kontinuitet, tes-

no e povrzani so imeto na neumor-

niot sportski rabotnik Milorad-Mice Ivanovski. Svoeto pedigrekako profesor po fizi~ka kulturai porane{en ko{arkar i trener,

uspe{no ja mentorira sopenzionerite. Toa osobe-no mu uspeva vo atlet-skite disciplini. Podnegovo vodstvo tie re-dovno se plasiraat naprvo, odnosno vtoro mes-to kako na natprevaritena nivo na Zdru`enie iregion, isto taka i na Re-publi~kite penzionerskisportski igri.

Za postigawata za 2009 godinaMice e proglasen za najuspe{entrener i sportski rabotnik od Soju-zot na sportovi na op{tina Kumano-vo. Pokraj toa, se doka`a i kakouspe{en organizator na pove}e rek-reativni aktivnosti, dvi`ewa vopriroda, potoa vo odr`uvawe naproletni i esenski krosevi i drugo.Svoite sposobnosti trenerot Iva-novski gi iska`uva i vo kulturno-umetni~koto tvore{tvo, kako pea~vo horot i akter vo Penzionerskataamaterska teatarska rabotilnicana KUD "\oko Simonovski”.

S.N.

Milorad Ivanovski - uspe{en mentor

ZP Ohrid i Debrca

50 godi{en qubilej na Dim~e Stojkoski - Lepiot

Zaga Kralevska od Kumano-vo, so radost se se}ava zau~estvoto na Prvite Re-

publi~ki penzionerski spor-tski natprevari vo 1996 godinavo Ohrid. Iako invalidskapenzionerka, taa so svojot ne-miren duh, sekoga{ raspolo`e-na da drugaruva, svoite kvali-teti gi poka`a i na sportskiteigri na penzionerite. Na prvi-te sporski natprevari, koipred petnaeset godini gi orga-nizira{e SZPM, Kralevska senatprevaruva{e vo pikado, pri{to `enskata ekipa na Zdru`e-

nieto na penzionerite od Kumano-vo go osvoi prvoto mesto.

- Bidej}i igrite za prv pat seorganiziraa, konkurencijata ne

be{e golema, a pobedivme bla-godarej}i na dobrite podgotov-ki.Sredbata }e mi ostane dol-go vo se}avawe.- se potsetuvaKralevska, so izrazena `elbasite penzioneri vo na{atadr`ava da bidat vo eden Sojuzili Federacija, {to }e ovoz-mo`i starosni, semejni, inva-lidski i voeni penzioneri za-edni~ki da se borat za svoiteprava, da se dru`at, da se nat-prevaruvaat i aktivno da u~es-

tvuvaat na kulturnite manifesta-cii.

S.N.

Se}avawe za prvite sportski natprevari

"Baba i dedo 2010”

Konstantin Stojanov, penzi-oner od Ko~ani na minatogo-di{nite 14- Republi~ki

penzionerski sportski natprevarivo Struga be{e proglasen za naj-dobar strelec.

Me|u ekipite vo ma{ka konku-rencija vo strela{tvo so vozdu{-na pu{ka konkurencijata be{e

mnogu golema. Prvite mesta giosvoija ekipite na zdru`enijatana penzionerite od Ohrid, Cen-tar-Skopje i Prilep. Sepak, zanajdobar strelec be{e proglasenKonstantin Stojanov, bidej}i kakopoedinec ima{e najdobri rezulta-ti.

So strela{tvo se zanimavam odmladi godini. Mnogu nagradi imamosvoeno na nekoga{nite rabotni~-ki sportski igri, kako vraboten vofabrikata za hartija kade go mi-nav rabotniot vek-veli Stojanov.So penzioniraweto nastapuvam voekipata na ZP Ko~ani i sum zado-volen od dosega{nite u~estva naRegionalnite i Republi~kite pen-zionerski sportski natprervari.

S.A.

Medalite kako pottik

Svetskiot ded na mirot -21septemvri prigodno e odbe-le`an vo pove}e gradovi vo

na{ata zemja, na koi prisustvu-vaa golem broj penzioneri. Voorganizacija na Sojuzot na borci-te miroven mar{ pod moto #Vete-ranite ~ekorat za mir" se odr`ana 19 septemvri vo Skopje od par-kot "@ena borec# do Spomenikotna osloboditelite, kade be{epro~itana porakata na general-niot sekretar na Obedinetite

nacii Ban Ki Mun deka mirot eedna od ~ovekovite najdragocenipotrebi.

Za zna~eweto na svetskotoodbele`uvawe na mirot pod pok-rovitelstvo na Obedinetite na-cii zboruva{e generalot vo pen-zija To{o Atanasovski, pretse-datel na Glavniot odbor na Soju-zot na borcite na Makedonija.

Be{e izvedena i prigodnaprograma.

A.D.

Odbele`an Svetskiot den na mirot

Vo Zdru`enieto na penzione-ri Kavadarci so godini nared na sportot i rekreacija-

ta im se posvetuva golemo vnima-nie. Kako rezultat na toa se i go-lemiot broj osvoeni prvi i vtorimesta na regionalnite i repub-li~kite sportski natprevari {togi organizira SZPM. Osobeno zas-lu`uva da se spomene podatokot{to me|u sportistite ima i golembroj na penzionerki koi so svoetou~estvo pridonesuvaat za zbogatu-vawe na sportskiot `ivot na pri-padnicite na tretoto doba. Me|u-niv, so osvoenite priznanija od2003 godina, pa, navamu se izdvoju-va Efka Jo{eva koja se natpreva-ruva vo disciplinata strelawe.Pokraj pridonesot vo ekipnotonatprevaruvawe, Jo{eva imaosvoeno i pove}e prvi i vtorimesta poedine~no {to govori zanejzinite afiniteti kon ovoj

sport. Za ovaa vredna penzioner-ka, majka i domakinka, strelawetoe vistinsko zadovolstvo a preciz-

noto oko i cvrstata i sigurna rakai gi nosat nagradite. Nejzinatavedrina i energija vetuvaat u{tenagradi i priznanija za{to taa erelativno mlada penzionerka sodobra kondicija.

F.Kostadinovska

Ostro oko cvrsta i sigurna raka

Vo tretata godina od rabo-teweto na Klubot na qubite-li na knigata, pri ZP Kisela

Voda ogranok Jane Sandanski, go-di{niov ednodneven izlet be{enaso~en kon po~etocite na sloven-skata i makedonskata pismenost iliteraturnata dejnost. ^lenovite

na Klubot, preku dostapna litera-tura, se podgotvija za sredba sospomenicite na kulturata vo Ohrid.Za objasnuvawa, pri obikolkata,be{e zadol`en penzionerot VangelKa~ev, licenciran turisti~ki vo-di~.

Be{e topol den, so preporaka dane se izleguva bez posebna potreba.Vedna{ po pristignuvaweto voOhrid, vo 11. ~asot, qubopitnitepenzioneri pobrzaa kon znameni-tostite. Me|u ku}ata na Robevci iku}ata na Uranija, tie se zapoznaaso starata ohridska arhitektura.Potoa stoej}i pred oltarot na

crkvata Sv. Sofija, penzioneritebea informirani deka ovde, preddeset veka, gi izvr{uvale hristi-janskite obi~ai carot Samuil i ne-govite hrabri borci. Mo`e li Ma-kedonecot da ne bide gord na prek-rasnata gradba na Katedralnatacrkva na Ohridskata arhiepiskopi-

ja, koja so vekovibila najgolema inajvlijatelna voisto~nata ikumena?Fresko`ivopisotod 11., 12., i 14. vek,posebno najstariot,spa|a me|u dvetenajgolemi i najubavizbirki vo Evropa.

Kaj Gorna portabe{e razgledan am-fiteatarot - Anti-~kiot teatar Lih-

nidos, a potoa crkvata Sv. Bogoro-dica Perivlepta. Interesen e, noiznenaduva podatokot, deka vo po-~etokot (3. vek pred n.e.) vo vreme-to na drevnite makedonski carevi,ovde se igrale drami, dodeka vorimskiot period amfiteatarot bilpretvoren vo gladijatorska arena.

Blagorodno i blagosloveno bilogradeweto na crkvata Sv. Bogoro-dica Perivlepta - taa {to gleda odvisoko. Ovaa crkva so isklu~itelnoubava arhitektura, izgradena vo1295 g., odigrala zna~ajna uloga vo15. vek, koga crkvite Sv. Sofija iSv. Pantelejmon bile pretvoreni vo

xamii. Taa stanala sedi{teto naOhridskata arhiepiskopija i vo neabile preneseni mo{tite na Sv.Kliment, golem broj ikoni i gole-mata arhiepiskopska biblioteka.

Penzionerite od Klubot na qubi-telite na knigata so golemo intere-sirawe go razgledaa i Plao{nik.Na ova kultno mesto, so ranohristi-janska bazilika od 4. vek, dominiravozobnoveniot Klimentov manastir- Sv. Pantelejmon. Ovde, vo 2002god., po pet veka, vrateni se mo{ti-te na Sv. Kliment, vo grobot, {to tojsam si go iskopal pred iljada i stogodini. Sv. Kliment, ovde, gi napi-{al svoite pedesetina slova (de-la). Ovde se po~etocite na sloven-skoto i makedonsko literaturno imuzi~ko tvore{tvo, besedni{tvo,organiziranoto le~ewe... Od ovde,od Sv. Klimentoviot univerzitet,se rasprsnale 3500 u~enika po mno-gu zemji, {irej}i go hristijanstvotoi slovenskata pismenost.

Be{e posetena i crkvata Sv. Jo-van Blagoslov - Kaneo. U{te ednaubava crkva, izgradena vo 13. vek,vo vizantisko-ermenski stil, ce-losno srasnata so karpata na koja eizgradena.

Na vra}awe kon Skopje, penzione-rite zboruvaa za svoite vpe~atoci,odu{eveni od ubavinata na na{itespomenici so koi treba da se gorde-eme.

D.Stojanov

Spomenici so koi se gordeeme

REKLAMIPENZIONERplus septemvri 2010 11

ZDRAVSTVO PENZIONERplus septemvri 201012

Alzhajmerovata bolest od den na den stanuva sepoaktuelno zaboluvawe na centralniot ner-ven sistem na ~ovekot, osobeno vo tretoto do-

ba na `ivotot, iako mo`e da se javi i mnogu porano.Istra`uvawata uka`uvaat deka na sekoi 70 sekundisvetskata populacija e atakuvana od nov slu~aj naova zaboluvawe.

Svetskata asocijacija za Alzhajmer so sedi{te voLondon, go vostanovila 21 Septemvri kako svetskiden za Alzhajmer. Po toj povod , preku nizata ~lenkii asocijacii vo golem broj zemji, pottiknuva i poma-

ga aktivnosti koi imaat za cel da gi potsetat lu|e-to za ovaa bolest, kako i da gi pottiknat da dadatsvoj pridones vo spravuvaweto so pojavata i posle-dicite od nea.

Po povod ovoj den vo celiot svet vakvite asocija-cii organiziraat niza predavawa koi se odnesuvaatna zaboluvaweto, problemite, mo`nostite i na~i-not kako da im se pomogne na ovie bolni. Tuka sevklu~eni i memorijalni pro{etki, donatorskiaktivnosti, kako i niza muzi~ki i drugi umetni~kiperformansi. d-r K. Bojkova

21 Septemvri-svetski den na bolnite odAlzhajmerova bolest

Arthritis pretstavuva vospaleniena eden ili pove}e zglobovi,{to se karakterizira so otok,

crvenilo i toplina na ko`ata {to gopokriva zglobot i se manifestira sobolka i ograni~uvawe na dvi`ewetokaj zasegnatoto lice. Degenerativni-te promeni na rskavicata, odnosnonejzinoto o{tetuvawe vo smisla naizedenost ~esto doveduvaat do arthri-tis i toga{ stanuva zbor za osteoarthri-tis ili osteoarthrosis. Zglobovite sebolni i vko~aneti so ograni~eni dvi-`ewa. Ovie sostojbi se tretiraat soanalgetici i so reducirawe na opto-varuvaweto na zglobot so namalu-vawe na telesnata te`ina, kako ieventualno so upotreba na bastun. Vopote{ki slu~ai se primenuva hirur-{ki tretman.

Koleniot zglob e ~esto zasegnat odovie sostojbi bidej}i nosi golem te-ret od ~ove~koto telo. Poradi voz-rasta i degenerativnite promeni {totaa gi nosi, artritot i osteoartritotnaj~esto se javuvaat vo tretoto doba.So ogled na toa {to terapijata soanalgetici od grupata na salicilatiili kortikosteroidi, koi imaat nuspojavi, mo`e da bide agresivna zasluzoko`ata na `eludnikot i voop-{to {tetna za organizmot, mnogu e ko-risno po mo`nost da se namali ako nei da se isklu~i nivnata primena voodredeni slu~ai. Zatoa tuka pomagafizikalnata terapija koja pridone-suva za namaluvawe na bolkite idrugite simptomi. Taka za artritot iosteoartritot na kolenata fiziote-rapevtite predlagaat odredeni ve`-bi koi mo`at mnogu da pomognat vopodobruvaweto na ovie sostojbi. Fi-zioterapevtite velat:

"Bolkite vo kolenata mo`at da

pominat so nekolku minutni ve`bidnevno. So ovie ve`bi }e dobietejaki, fleksibilni, zdravi kolena.

Ako imate osteoartritis, odr`u-vaweto na jaki muskuli okolu kole-nata treba da vi bide ̀ ivotna cel#,i sugeriraat 6 lesni ve`bi.

Nagorni ve`bi po skali - Stave-te go levoto stapalo na prvoto skali-lo na skalata, a rakata na yidot iligelenderot, za da odr`uvate ramno-te`a. Poleka podignete se na levoto

stapalo taka da stoite ispraveni naskaliloto na levoto stapalo, omoz-vo`uvaj}i mu na desnoto stapalo dase oddeli od tloto i da zastane naskaliloto. Stojte edna sekunda i po-toa slezete od skaliloto dolu nadesnoto stapalo osloboduvaj}i ja te-`inata od levoto stapalo. Povtoretedo 6 pati. Ako imate potreba, odmo-rete se kratko me|u sekoj ~ekor. Pro-menete gi stranite i povtorete do 6pati.

Stanuvawe i sednuvawe - Sednetena cvrst stol bez naslon so stapala-ta ravno na podot, a racete prekrste-ni ili spu{teni od stranite, zavisi{to pove}e vi dava ~uvstvo na ramno-te`a. Poleka ispravajte se, upotre-buvaj}i namerni, kontrolirani dvi-`ewa, dodeka postignete potpolna

visina. Zastanete nekolku sekundi ipotoa povtorno poleka sednete. Pov-toruvajte ja ovaa ve`ba okolu ednaminuta. Mo`e da se stavat i perni-~iwa na stolot, ako vi e te{ko na po-~etokot. Sovet: proverete gi kolena-ta - koga sednuvate ili stanuvate,tie nikoga{ ne treba da se dvi`atnapred pred prstite.

Svitkuvawe na nogata - Sednetena podot so nozete pribli`ani iispru`eni pred vas. Stavete gi race-te na podot zad vas za podr{ka. Po-leka svitkajte go desnoto koleno,

lizgaj}i ja peticata po podot kon zad-nikot dodeka po~uvstvuvate zategawevo butnite muskuli. Zastanete okolu5 sekundi i potoa lizgajte go stapalo-to napred ispravaj}i ja nogata. Odmo-rete se nekolku sekundi. Povtorete10 pati, promenete gi stranite i nap-

ravete go istoto so levata noga.Vrtewe na kolenata - Legnete na

grb na podebel kilim ili na du{ek zave`bawe. Svitkajte gi kolenata taka{to stapalata da se ravno na podot.Racete dr`ete gi od stranite na te-loto, a o~ite vpereni na tavanot. Po-

leka spu{tajte gi kolenata nadesno,obiduvaj}i se da gi dr`ite kolenatapribli`eni dodeka go pravite toa,odnosno dodeka po~uvstvuvate lesnozategnuvawe vo butovite i dolniotdel na grbot. Zadr`ete ja zategnatos-ta 5 sekundi i potoa poleka podigne-te gi kolenata nazad kon centarot.Potoa spu{tajte gi kolenata premalevata strana, zadr`ete se vo taa po-lo`ba i vratete se kon centarot.Povtorete po 10 pati na sekoja stranaso kratki odmori izme|u.

Protegnuvawe na kolkot - Legne-te na stomak na podebel kilim ilidu{ek za ve`bawe. Ako sakate, sta-vete gi racete pod bradata za pod-

r{ka. Gledajte vo podot, dr`ete ginozete i grbot ispraveni i poleka po-dignete ja desnata noga 8-10 sm od po-dot. Obidete se da ja dr`ite nogatapodignata nekolku sekundi i potoaspu{tete ja na podot. Napravete gotoa 5 pati i potoa istoto toa napra-vete go so drugata noga i povtorete.

Podigawe na nozete - Legnete nadesnata strana na podebel kilim ilidu{ek za ve`bawe. Upotrebete jadesnata raka za da ja potprite glava-ta, a levata raka za odr`uvawe ram-note`a. Dr`ej}i gi nozete ispraveni,poleka podignete ja gornata noga pra-vo nagore, kolku {to mo`ete pove}e,a sepak pri toa da se ~uvstvuvate

komforno. Dr`ete ja taka podignatanekolku sekundi, a potoa spu{tete japoleka na po~etnata pozicija. Napra-vete go toa 10 pati, potoa promenetegi stranite i povtorete. Najgolemakorist }e ima ako se upotrebuvaatbavni kontrolirani dvi`ewa.

Pokraj ve`bite za jaknewe i flek-sibilnost na zglobovite, najverojatnova{iot lekar }e vi prepora~a nekoiformi na lesni kardioveskularnive`bi kako {to e pe{a~ewe ili pli-vawe. I ne zaboraravajte da se kon-sultirate so va{iot lekar pred da seodlu~ite za ve`bite.

Podgotvila:d-r M. Kalajxiska-Petru{evska

6 lesni ve`bi za kolenata zasegnati od Arthritis

Vo juni mesec ovaa godina preku op{tinskitezdru`enija na SZPM be{e izvr{ena anketaza snabdenosta so lekovi od pozitivnata

lista i za primarnata zdravstvena za{tita vo ru-ralnite podra~ja. Izvr{ivme analiza na dobieni-te podatoci od 20 op{tinski zdru`enija, i istataja isprativme do Fondot za zdravstveno osiguru-vawe (FZOM) i odkako ja razgledaa dobivme nivnisogleduvawa za problemite. Fondot konstatiraldeka poedini podra~ni slu`bi, odnosno aptekitevo tie op{tini nedovolno gi iskoristile dodele-nite sredstva vo maj mesec ovaa godina kako naprimer Makedonski Brod 54%, Tetovo 67% isko-risteni sredstva za isti mesec, Kumanovo 87%,dodeka za drugite op{tini nemaat zabele{ki. Toauka`uva da aptekarskata i podra~nata slu`ba dapovedat poseriozna gri`a za koristeweto na do-delenite sredstva. Vo taa nasoka Fondot za na-rednite meseci dodeli dopolnitelni sredstva za28% pove}e. Vo dopisot Fondot ne informira i zareferentnite ceni {to e objaveno i vo minatiotavgustovski vesnik "Penzioner plus”. Referentni-ot sistem na lekovi uveden e 2008 godina, razra-botuvan i vo 2009 godina, a za referentni zemjizemeni se Slovenija, Hrvatska, Srbija i Bugarija.Sporeduvaj}i gi cenite na lekovite vo Makedonijaso cenite vo referentnite zemji, kaj nas bile po-golemi za 5 pati i zatoa e voveden ovoj sistem, kojstapi vo sila na 1 maj 2010 godina. Smetame dekaovaa merka e golema pridobivka za osigurenicitevo Makedonija. Fondot }e treba da nastoi da seizbegnat site nepravilnosti i slabosti koi bi mo-`ele da nastanat vo implementacijata na ovoj sis-tem, koj e usoglasen so Zakonot za lekovi i medi-cinski pomagala i Zakonot za zdravstveno osigu-ruvawe. FZOM prevzema obvrska edna{ godi{no girevidira i usoglasuva referentnite ceni vo duhotna transparentnost i racionalnost vo tro{ewetona osiguritelniot denar, bez da bide na bilo kojna~in namalena efikasnosta vo zdravstvenata

za{tita na licata od treto doba.Za prv pat vo R.Makedonija Fondot voveduva me-

todologija na farmako-terapevtski grupi na le-kovi koi imaat isti terapevtski efekt i bezbed-nost. Formirani se 6 farmako-terapevtski grupina lekovi koi se nabroeni vo predhodniot penzio-nerski vesnik i se bez doplata.

So vkupniot broj na lekovi po generika 64% sebez doplata. Se ~uvstvuva potreba za odredenausoglasenost pri odreduvawe na referentniteceni pome|u Fondot (FZOM), proizvoditelite, na-bavuva~ite i Biroto za lekovi pri Ministerstvo-to za zdravstvo, kako bi se izbegnalo odreden kon-flikt na interesi, {to negativno bi se odrazilona zdravjeto na osigurenicite. Fondot gi naveduvataksativno lekovite so doplata od najniskata od50 denari i do nad 500 denari. Treba da se pro-dol`i so namaluvawe na edinstvenite ceni na le-kovite sporedeno so cenite na lekovi vo referen-tnite zemji.

Pravoto na osigurenikot e da bide blagovremenoinformiran za site promeni vo sistemot na obez-beduvawe na lekarstva od pozitivnata lista, voizmena na metodologijata na listata, koi verovat-no }e sledat vo naredniot period. Na toj na~in }ese izbegne zagrozuvawe na pravoto na osigurenikotvo obezbeduvawe na zdravstvenata za{tita.

Da rezimirame:napraven e ~ekor napred so re-ferentnite ceni i so voveduvawe na novata meto-dologija so farmako-terapevtskite grupi i o~eku-vame deka ovie novini na FZOM }e bidat od gole-ma korist vo zdravstvenata za{tita na osigureni-cite od treto doba. Ostanuva na Fondot da giiskoristi site mo`nosti za usoglasuvawe na rabo-tite me|u Fondot, proizveduva~ite na lekovi, do-bavuva~ite i Biroto za lekovi pri Ministerstvo-to za zdravstvo, kako ne bi dova|alo do konfliktna interesi koi bi bile na {teta na osigurenici-te.

Komisija za zdravstvo pri SZPM

Nova metodologija vo snabdenosta so lekovi od pozitivnata listaVo izminatite 10 godini nau~nicite

dojdoa do mnogu novi soznanija koiposlu`ija kako osnova za novi me-

dicinski terapii pri tretiraweto nate{kite bolesti, no dobienite otkriti-ja spored istra`uva~ite se daleku odo~ekuvawata. Dosega vo razni proekti,ispitani se golem broj geni. Geneti~ari-te otkrile deka okolu 3.739 geni se pov-rzani so pojavata na razni bolesti, a po-ve}eto od niv se povrzani so nastanu-vaweto na retki nasledni bolesti. Spo-red dosega{nite otkritija, nepobitno edeka genite vlijaat vrz na{eto odnesu-vawe, na na{ata zavisnost od nikotin ialhohol, kako i za pojavata na depresi-ja. Soznanijata za seto ova otvoraat no-vi pravci za nivno lekuvawe, a zaklu~o-kot na istra`uva~ite e deka bolestitegi nosat mutiranite geni!

Nau~nicite isto taka tvrdat deka iinteligencija vo golem del e nasledna,iako se slo`uvaat deka na nejziniotrazvoj vlijaat i iljadnici drugi fakto-ri, kako i okolnostite vo koi ~ovekot serazviva i egzistira. Istra`uvawata nagenite rezultiraa so golem broj medi-cinski testovi so koi denes mo`e da sedijagnosticira nekoja bolest pred taavoop{to da po~ne da se manifestira.Taka, so genetskite testovi mo`e da seotkrie dali `enite nosat mutiraniverzii na genite koi se povrzani so po-javata na rakot na dojkata. Istra`u-vawata dovedoa i do prvite individu-alni tretmani kon nekoi vrsti na tumo-ri. Prvite ~ekori se napraveni so naj-novite lekovi protiv leukemija i rak nabelite drobovi, koi se predizvikaniporadi mutacija na opredeleni geni.Sepak, pogolemiot del od malignite tu-mori se genetski mnogu poslo`eni i }epominat pove}e godini dodeka se razvi-jat soodvetni medicinski tretmani i zaniv. Od druga strana ovoj fakt uka`uvadeka vo idnina mora da se bartaat i no-vi vidovi na lekovi, porazli~ni od se-ga{nite.

Genite se predmet na istra`uvawe vomnogu nau~ni institucii vo celiot svet.Amerikanski eksperti od Bostonskiotuniverzitet utvrdile mapi na geni koiso golema to~nost uka`uvaat na verojat-nosta nekoj da do`ivee 100 i pove}e go-dini, duri i ako drugite geni na istitelica mo`at da se dovedat vo vrska sorazli~ni zaboluvawa. Prou~uvaj}i go ge-netskiot kod kaj pove}e od 1.000 lu|e koi

do`iveale ili pre`iveale 100 godini isporeduvaj}i go so genetskata mapa nasostavi na okolu 150 geni, so 77 postot-na preciznost se utvrduva predodrede-nost da se do`ivee dlaboka starost.Najgolemo iznenaduvawe predizvikalfaktot deka lu|eto koi se predodredenidolgo da `iveat imaat i mnogu geni koiuka`uvaat na bolesti isti kako i kajdrugite lu|e, no "sre}nata kombinacija”na ostanatite geni uspeva tie bolesti dagi neutralizira ili barem da gi odlo`ina nekolku godini.

Pokraj ova, eve u{te eden interesenpodatok: iako mnogumina smetat dekastogodi{nite lu|e obi~no stradaat odsite mo`ni degenerativni bolesti pov-rzani za starosta, deka mnogumina odniv imaat nekoj invaliditet ili se de-mentni, istra`uvawata na timot na d-rTomas poka`uvaat deka 90% od dolgo-ve~ni lu|e vo prosek ne stradaat od se-riozni zdravstveni problemi do 93-ta-ta godina od nivniot `ivot, {to zna~ideka pre`ivuvaat pozdravite! No, bos-tonskite eksperti potenciraat deka akonekoj ima "sre}na kombinacija” na genitene treba da zna~i deka mo`e da piealkohol kolku {to saka, da pu{i ili dase prejaduva. Genite si se geni, no ume-renosta e isto taka zna~ajna. Potenci-raj}i go zna~eweto na umerenosta, tienaveduvaat primer na pripadnici na ne-koi verski sekti vo SAD, koi blagodare-nie na toa {to se vegetarijanci, ne pijati ne pu{at, a vo stresni situacii sesvrtuvaat kon verata i semejstvoto, voprosek `iveat 88 godini - mnogu podol-go od drugite gra|ani na SAD so ist ilisli~en genetski sklop. Bostonskiot eks-pertski tim potencira deka nema name-ra da go iznese na pazarot svojot test nageni za dolgove~nosta, tuku }e instali-ra besplatna internet strana na kojalicata koi dale da im se napravi genet-ska mapa, }e mo`at sami da proverat da-li imaat potencijal da do`iveat mnogudlaboka starost. Koga sme kaj dolgove~-nosta, interesen e podatokot od Svet-skata statistika koj poka`uva deka ednood 6 000 lica do`ivuva 100 godini, a sa-mo edno od 7 milioni `ivee do 110 godi-ni.

Kako i da e, pred nau~nicite postojatu{te mnogu predizvici koga se vo pra-{awe genite i zapi{anoto vo niv.

podgotvila: M. Damjanoska

Se e zapi{ano vo genite\

IZBORPENZIONERplus septemvri 2010 13

So usvojuvaweto na lokalniotakcionen plan za brak, se-mejstvo i semejno nasilstvo,

aktivnostite vo Op{tina Ohridtreba da se po~nat da se realizi-raat. Rabotej}i so pove}e katego-rii vo izminative godini, sozna-nijata i rezultatite na Centarotza socijalni raboti govorat dekanasilstvoto vrz starite lica vosemejstvoto e se poza~esteno, nomnogu retko se prijavuva.

- Osven so maloletnite lica voCentarot za socijalna rabota seraboti i so starite lica kako ka-tegorija koja vo poslednite nekol-ku godini e izlo`ena na semejnonasilstvo. Centarot im po-maga na starite lica koi nese materijalno obezbedenidavaj}i im materijalna po-mo{ ili primenuva formina za{tita so nivno smestu-vawe vo domovite. Proble-mot koj se odnesuva na se-mejnoto nasilstvo vrz sta-rite lica e potisnat i ne-dovolno istra`uvan bidej}i Cen-tarot za socijalna rabota be{eoptovaren so mnogu drugi problemi za `al, najmalku vnimanie seposveti na starite lica od ovojaspekt, - smete \or|i Todoroski,pedagog vo Centarot za socijalniraboti od Ohrid i ~len na Stru~-niot tim za brak i semejstvo i se-mejno nasilstvo.

- Od 2004-ta godina do segapodneseni se 198 prijavi na na-silstvo samo vo Centarot za soci-jalna rabota. Brojkata na prijave-ni slu~ai emala vo odnos na real-nite, a u{te pomal e brojot na pri-javi za vakov vid na nasilstvo odstrana na samite stari lica. Sa-rite lu|e se pla{at, se sramat da

go prijavat toa, zatoa {to smetaatdeka toa e sram za semejstvoto, dagi prijavat sopstvenite deca.Otkako }e se prijavi i }e se pre-zemat odredeni merki od centa-rot, policijata i na kraj sudot }eizre~e predlog vremena merka zaza{tita od semejno nasilstvo, to-ga{ starite lica se povlekuvaat iprestanuva da va`i merkata, - do-dava Todoroski. Spored nego, naj-~esti izvr{iteli na semejnotonasilstvo na starite lica se niv-ni bliski, mldi tinejxeri. Poda-toci zboruvaat deka `rtva na se-mejno nasilstvo vo Ohrid se 16stari lica.

Spored vrabotenite vo Centarotza socijalni gri`i, domovite zastari lica ne se ednstvenoto re-{enie so koe mo`e da im se ovoz-mo`i na ovie lica soodvetna gri-`a. Za gradot Ohrid se potrebni idnevni centri vo koi na staritelica }e im se pru`i i drug vidgri`a i odredeni aktivnosti sokoi }e im se ispolni denot. Oviekonsatacii okolu semejnoto na-silstvo, pedagogot Todoroski gipotvrdi na ~etirite Tribini koigi organizira{e Zdru`enieto napenzioneri vo selata Bel~i{ta,Leskoec i Pe{tani, kako i na zav-r{nata Tribina koja se odr`a vogradot Ohrid

K.Spaseski

ZP Ohrid i Debrca

Podneseni 198 prijavi za semejno nasilstvo

Sekoga{ koga mo`e, sedumde-set i trigodi{niot SmailMusi} od Saraevo odi da

ru~a vo javnata kujna na Ba{~ar-{ija. Pred dve godini imal mozo-~en udar i te{ko se dvi`i. I sop-rugata mu e bolna i nepodvi`na.Vakvi prikazni ima mnogu. Za lu-|e ~ii mese~ni primawa im seokolu 110 evra i pomalku, bes-platen obrok ne e mala rabota. Sesmeta deka okolu 9 000 penzione-ri samo vo Saraevo se hranat vonekolkute javni kujni. Mnoguminaod niv se sramat {to se prinude-ni na ova, no nemaat drug izbor.

Vo Bosna i Hercegovina ima nad500 000 penzioneri. Ovaa katego-rija na naselenieto e najsiro-ma{na. So niskite primawa nemo`at da nabavat samo leb .

Golem broj od penzionerite istarite lu|e `iveat vo beda i ne-ma{tina. Nivnoto pre`ivuvaweod den na den e se pote{ko i po-te{ko. Do 2000 godina, penziitebile neredovni, bidej}i taa godi-na naglo porasnal brojot na pen-zioneri vo dr`avata, so odewe navojnicite vo penzija. Iako dolgo-vite na penziskiot sistem posto-jano se zgolemuvale zaradi nep-lateni pridonesi, Visokiot pret-stavnik za BiH Vilvgang Petri~donel odluka za redovna isplatana penziite. Ottoga{ se isplatu-vale poredovno, no ne zaviseleod primawata koi gi imale rabot-nicite, tuku od brojot na penzio-nerite i od sobranite sredstvaod uplatenite pridonesi.

Mnogu penzioneri i stari lu|ekoi ne primaat penzija ili ako japrimaat e mala, pre`ivuvaat odpomo{ta od nivnite deca. Nekoiod niv zaminuvaat na selo kade{to `ivotot e poevtin i proizve-duvaat mali koli~ini hrana za dapre`iveat. Eden mal broj od nivpodrabotuva na crno, ne prijave-no. Spored pretsedatelot na dob-rotvornata organizacija Merha-met za severozapadna Bosna, vonivnata javna kujna vo Bawa Luka,80% od posetitelite se penzio-neri i stari lu|e, a potreba odvakvi kujni ima re~isi vo sitepogolemi gradovi i toa najmnoguzaradi starite i bolni lu|e.

Spored edna studija na Sojuzotna sindikatite na BiH, napravenaso pomo{ na amerikanskiot Cen-tar za me|unarodna rabotni~kasolidarnost, se predviduva lo{asudbina i na idnite penzioneri,ako ne po~ne itno re{avawe napra{awata okolu neplatenitepridonesi za penzija. Mnogu ra-botnici vo BiH rabotat neprija-veni, na crno, pa koga }e ostaratili koga }e se razbolat, }e nema-at nikakvi prihodi.

Celosno zemeno `ivotot na se-ga{nite i na idnite penzionerivo Bosna i Hercegovina, a i vo Re-publika Srpska e mnogu lo{ inekvaliteten, iako mnogumina odpenzionerite bile na rakovodni ina stru~ni rabotni mesta i rabo-tele pove}e od ~etirieset godini.

M. Serafimovski

Penzionerite vo Bosna iHercegovina lo{o `iveat@iveeme vo vreme vo koe

kako od site strani da nika`uvaat deka samo mla-

dosta e vredna za po~it. Na sitestrani ne opkru`uvaat soveti zatoa kako podolgo vreme da ostane-me mladi, kako da i se sprotivsta-vime i na najmalata br~ka na na-{ite lica, na sekade bilbordi sofoto{opirani lu|e koi zra~at sobesprekorna ubavina, bez nituedno belo vlakno vo nivnite kosi,televiziite emituvaat emisii na-meneti samo za taa populacija, ilibarem 90 otsto od niv...i {to u{tene. Ako ne poseti nekoj vonzemja-nin {to seu{te ne uspeal li~no dazapoznae nitu eden ~ovek }e po-misli deka planetata zemja e zem-ja samo na mladite lu|e. No jasno edeka ne e taka, prirodno e {to nee taka, a starosta e vreme od `i-votot koe kolku i da se trudime dago ignorirame, sigurno e deka }edojde. A nekoga{ porano sinonimza starost be{e mudrost...

I ako prodol`ime spored onadeka staree samo teloto, no ne iduhot, se doa|a do zaklu~ok deka istarite lu|e gi imaat istite pot-

rebi kako i mladite. I tie sakaatda se dru`at, sakaat da zapozna-vaat novi lu|e, da gledaat ubaviraboti, sakaat da u~estvuvaatramnopravno vo op{testvoto, sa-kaat da sakaat i da bidat sakani.Mo`ebi ovie raboti gi baraat naj-mnogu onie lu|e koi nemaat ve}enikoj na svetov i sami `iveat vostare~kite domovi, ~ekaj}i predniv da zaiskri ne{to {to }e imiznudi nasmevka.

Vo Makedonija, Crveniot krstna Makedonija i Crveniot krst naSkopje, kako i golem broj op{tin-ski organizacii, nevladini orga-nizacii, mnogu ~esto organiziraatakcii za vklu~uvawe na staritelica vo op{testvoto, razni posetii dru`ewa so starite lica. Nekoiod op{tinskite organizacii vosorabotka so lekari - volonterivo Crveniot krst ~esto organizi-raat besplatni pregledi, merewe{e}er vo krvta, merewe krvenpritisok...

Kako {to objasnuvaat geronto-lozite, za gra|anite od tretotodoba osobeno interesni se dru`e-wata so najmladite, pa posetite na

detskite gradinki iznuduvaat naj-mnogu nasmevki na nivnite lica.

"Ne mo`e da se objasni ~uvstvo-to koga }e se vidat nasmevkite nanivnite lica. Toa ne mo`e da seopi{e, ako ne se do`ivee zado-volstvoto da gi vidite sre}ni.Osobeno koga }e odime so decataod gradinka, pa tie pred niv }erecitiraat, peat ili igraat. Dolgopotoa zboruvaat za toa {to gi pra-{ale, {to im odgovorile de-~iwata... Vo edna prigoda raz-bravme deka na edna babi~ka i erodenden, pa otidovme so torta.Na radosta i na sre}ata im nema-{e kraj. Nim ne im treba materi-jalnoto, tuku samo edno vnimanie”- veli Liljana Kolevska, volontervo Crven krst.

Sevo ova e ubavo i ka`uva dekatreba da imame po~it kon onie koine nau~ile na prvite zborovi,onie so koi sme gi napravileprvite ~ekori, onie koi ne nau~i-le {to e dobro, a {to lo{o, i da nezaboravime deka i tie nekoga{bile mladi, no i nie nekoga{ }estaneme kako niv.

"Telegraf#

I babite i dedovcite sakaat da se zabavuvaat

POETSKO KAT^E

Ah toa vinoSlu~ajno ili ne, jas i ti sme sami,rujno vino telo ni gali.

^udesen bleskav zrak od o~i Ti izronii u{te povozvi{ena, qubov se rodi.I pred oltar stoimei qubovta na{a so brak ja krunisavmeso ~a{a vino i sega nazdravuvame.

Vo ovoj veli~enstven ~in,vinoto e magija, vinoto e amajlija,blagoslov so pri~est primameza zdravje, za sloga, za qubov da nazdravime.

Ajde sega, loza da posadimegrozje da ni rodi, vino da pravime, slavi da slavime.

Da sme zdravi, da sme `ivii na{i i Va{i i moi i Tvoi, da sme site na broj.

^a{i rujno vino krevameza zdravje i `ivot na na{ite deca da nazdravime.

I, eve ve}e pedeset leta kako ovoj brod brodinekoga{ niz buri, nekoga{ niz mirni vodi.

Aj, da si pivneme vince, da gi ispeeme na{ite stari pesni,pesni na na{ata mladost.

Ne mo`e bez Sa~mo, Mahalija, Areta,a "Matilda” na Hari Belafonte?Zapej mi ja od Badev "Parahodot mi pristigna”.Do kade stignavme? Ajde vince da si pivneme.

I sega tuka, vo Kavadar(ci)- Gospodov darsite sme zbrani, Sveti Trifun ne kani.Krenete visoko ~a{i so rujno vinoda nazdravime za zdravje, za `ivot, za navek..

Jovanka Markoskapenzionerka od Veles

Oda na vinotoO- Odete bosi niz Tikve{ijata. Odete.

Oti-i robovite nekoga{ bosi odele.I Isus Hristos odel bos.

D- Do lelek, do pluskavci sonceto `e`i.

A- A patot, zmija, se vitka, se pletka...Od miris na vino vozduhot te`i.

Z- Zemjo nepriznata, na radost mirisaj!Vrutoci zdiveni zbudali. ^ekaj...Za prvata goltka vino-pekaj...

A- A posle navezi ~udesna pesna:“Dva konca od srceto, dragi.Edniot crn e, a drugiot crven.”

V- Vivnuva neboto. Strasta go zapali.Vezilka venec od cve}e na glava stavima{kata vozdi{ka za da ja raspali.

I- Izlezi ikono, vilo makedonska,pa srkni nektar od snaga ma{ka,i porod vrzi zdrav, makedonski...

N- Na glu`dot lozov ko{ula frli...Razgoli gradi, ko reka dote~i.Crveno vino goltni...Nazdravi!

O- Oti vo vakov ~as Isus bil raspnat.Majka mu usni so ocet mu vla`ela.Ti-ramnino plodna-ostani bla`ena.

T- Taka. Sega so vino zini, pri~esti se.Nafora kasni vo krv potopena.Vo tebe, `eno, plodot uzreva.

O- Odi. Od vino pieno nikoga{ pijana-Ispru`i snaga na ~ista postela.Idnina dari i na Makedonija.

Mirjana Ser~anec,penzionerka od Prilep

Istra`uva~ot Hon Spratli odUniverzitetot vo Birmingemtvrdi deka proizvel ~ip koj

gi “~ita” mislite i so koj mo`e dase menuvaat kanalite na televi-zorot, da se kontrolira rabotatana kompjuterot i da se gasi svet-loto.

Minijaturniot senzor, vgradenvo glavata i smesten na povr{ina-ta na mozokot raboti taka {to gifa}a elektri~nite signali nanervnite kletki od mozokot, a po-toa preku bez`i~na tehnologija giprosleduva do receptorot vgradenvo kompjuter koj kontrolira ne-kolku ednostavni uredi. SporedHon Spartli ~ipot e proizvedenso cel da im pomogne na lu|eto koistradaat od te{ki poremetuvawa,

koi ne mo`at da gi dvi`at nozeteili racete zaradi o{tetuvawanaj~esto na rbetniot mozok, so me-dicinska terminologija ka`ano,paraplegi~ari ili kvadriplegi-~ari. Nemo`nost na dvi`ewe naracete ili nozete, ili i na siteekstremiteti mo`e da bide posle-dica i na dosta drugi bolesti kako{to e mozo~en udar, detska para-liza i dr. Iako ovie lu|e ne mo`atda gi dvi`at svoite ekstremiteti,ako nivniot mozok i ponatamu pro-izveduva signali za dvi`ewe, tiesignali vo vid na misli za dvi-`ewe, spored pronao|a~ot Sprat-li, mo`at da bidat fateni i isko-risteni.

Britanskiot nau~nik veli dekastanuva zbor za prv ~ekor vo pra-

vec na razvoj na tehnologija kojamo`e da gi pro~ita mozo~nite sig-nali i istite da gi pretvori vodvi`ewa. Laboratoriskite testo-vi od rabotata na prototipot dalepozitivni rezultati. Ostanuva"telepatskiot“ ~ip da ja dobie ne-ophodnata dozvola za testirawena lu|e, bidej}i dosega{niteeksperimenti se vr{eni na `ivot-ni. Za eksperimentot se javilemnogumina volonteri, a me|u nivima doktori na nauki i profesorina univerziteti, koi se paraple-gi~ari ili kvadriplegi~ari.

Se po~nuva so prviot ~ekor, inapredokot i nade`ta i verbata!Re{enie sigurno }e ima.

V.S.

Tehnologija {to }e gi ~ita mislite

\

REKLAMI PENZIONERplus septemvri 201014

Go pra{uvaat eden direktor kakva sekre-tarka e najdobra. Toj im odgovoril:

- Mlada, atraktivna koja ima 20 godini i pomo`nost iakustvo od 30 godini. Iako bi sezadovolil i da e obratno.

* * *Vo restoran sedat dvaica i razgovaraat:- Vidi go dedono na onaa masa kako se

mr{ti, sigurno e bolen.- Ne, ne e bolen mu go ukrale pari~nikot. - Od kade znae{? - Eve go vo mojot xeb!

* * *Doa|a postar ~ovek kaj lekar.- Na {to se `alite? - pra{uva lekarot.- Imam pesok vo bubrezite, voda vo kolenoto

i kre~ana vo glavata. [to mi prepora~uvate?-Izvadi grade`na dozvola i napravi si

vikendi~ka.

Se sretnale dvaica stari prijateli.iedniot radosen veli:

- Se vrabotiv kone~no, ama privatno.- A za kogo rabot{?- Pa za `ena mi i decata, za kogo drug bi

rabotel?!

* * *Vo zima. ja pra{uva ma`ot `enata:- Ja zapali li kolata?- Da, ene gori i gara`ata.

* * *Si sedele taka dedo i baba i im bilo mnogu

zdodevno. Dedoto i rekol na babata:- Babo ajde da pravime ne{to {to pravevme

vo mladosta. Babata se soglasila. Dedotooti{ol vo park ~ekal, ~ekal mu se zdosadiloi si do{ol doma. Lut ja pra{al babata:

- Zo{to ne dojde?- Ne me pu{ti mama.

ZABAVAPENZIONERplus septemvri 2010 15

Nekoj star ~ovek sekoj densi kupuval tri leba. Eden denfurnaxijata go pra{al:

- Zo{to sekoj den kupuva{tri leba? Kolkumina ve imadoma?

- Dvaica, jas i babata.- Pa zo{to toga{ kupuva{

tri leba - povtorno go pra-{al furnaxijata.

- Edniot za mene i za baba-ta, a drugiot za kom{ijata, zada mo`am da pozajmam koganemam, zo{to nemam poblizokod nego moram da si go ~uvam.Tretiot im go pra}am na deca-ta. Koga }e jadat da se setatdeka imaat majka i tatko!

^ovekot i trite leba

M.T.

Pesnata i muzikata nema tatkovina, tie im pripa|aat nalu|eto od celiot svet.

Umetnosta, kni`evnosta i muzikata se moralna obnovana civilizaciite, duhovni zra~ewa koi gi zbli`uvaat nar-odite.

Sekoj ~ovek treba da se obrazuva do svojot posleden den.

Star e samo onoj koj nema ve}e `elba ne{to da nau~i.

Umetnosta e drvo koe ima mnogu pomalku granki odnaukata, no zatoa ima mnogu podlaboki koreni.

Muzikata i pesnata ni ja mijat du{ata od pra{inata nasekojdnevieto.

Nekade vo nekoe del~e od svoeto srce i starecot eu~enik.

Stariot ~ovek gubi edno od svoite osnovni prava: negove}e ne go ocenuvaat tie {to mu se ednakvi i vrsnici.

Nekoj ostaruva kako staro zlato, a nekoj kako stari kon-duri.

Najubavata muzika i pesna ja sozdava narodot, no toj ja~uva i od zaborav.

Svetot e tolku interesen, kolku {to e ~ovekot qubo-piten.

Muzikata, igrata i pesnata nao|aat pat do najskrienitekat~iwa na du{ata.

Od muzikata i pesnata se ra|a ~uvstvo koe gi smiruvasite gri`i i bolki vo du{ata.

Beskorisno e da se prodol`uva starosta, treba da seprodol`uva ~ustvoto deka si mlad.

Tajna kako da ostaneme podolgo mladi e vo toa da ne sevozbuduvame i gri`ime bez potreba.

Nema ni eden ostaren kral koj ne bi se menuval so mladporu~nik.

^ovekot e mlad dodeka mo`e da u~i, da steknuva novinaviki i da trpi prigovor.

^ovekot se pla{i od starosta iako ne znae dali voop{to}e ja do~eka.

Sekoj saka dolgo da `ivee, no nikoj ne saka da ostaree.

Ukras na starosta e ugledot, no i po~itta od pomladite.

A F O R I Z M I - Izbor V.S. KRSTOZBOR

Humor

GGGGLLLLUUUUMMMMIIIICCCCAAAATTTTAAAANNNNAAAA

FFFFOOOOTTTTOOOOSSSSOOOOTTTT

BLAGO-BLAGO-RODNIKRODNIK

NA OVOJNA OVOJNA^INNA^IN OKLAHOMAOKLAHOMA DENAR DENAR SKANDISKANDI REKA VOREKA VO

FRANCIJAFRANCIJA

EKVADOR-EKVADOR-SKI PISASKI PISA--TEL HORHETEL HORHE

ANG.ANG.[AHIST[AHISTNAJXELNAJXEL

@. IME@. IMENAGALENONAGALENO

CITATCITAT

DR@AVADR@AVAVO AZIJAVO AZIJA

UDAR VOUDAR VOFUDBALOTFUDBALOT

IZOLIRAIZOLIRA--NOSTNOST

INIC. NAINIC. NAARTISTKATAARTISTKATA

TARNERTARNER

[IFRA[IFRA(LAT.)(LAT.)

EDEN PLANEDEN PLAN--ETOIDETOIDFRAN.FRAN.

PEJA^ [ARLPEJA^ [ARL

MESTO NAMESTO NA@IVEEWE@IVEEWESRED. ZASRED. ZA

DVI@EWEDVI@EWEPO VOZDUH PO VOZDUH

GOREN DELGOREN DELOD PARLAOD PARLA--MENT (MN.)MENT (MN.)SOST. ODSOST. OD

DEVETMINADEVETMINA

OTROVNAOTROVNARIBARIBA

NA[ PIS.NA[ PIS.VASKOVASKO

DANOKDANOK

PERSIJCIPERSIJCI

PADE@IPADE@IVO NEKOIVO NEKOI

JAZICIJAZICI

NAP. ZANAP. ZAPRETO^U-PRETO^U-

VAWEVAWEBOLEST NABOLEST NAMO ̂MO ̂.ORG..ORG.

KOBALTKOBALT

GRAD VOGRAD VOALBANIJAALBANIJA

PROTOKPROTOKPOME\UPOME\U

EVROPA IEVROPA IM. AZIJAM. AZIJA

LADOVINALADOVINA

LUTECIUMLUTECIUM

DATUMDATUM

[ALTER[ALTER(FR.)(FR.)ANG.ANG.

PEJA^KAPEJA^KAENIENI

ITAL.ITAL.AVTOMOB.AVTOMOB.MUZI^KAMUZI^KA

NOTANOTA

GRAD VOGRAD VORUSIJARUSIJA

ALTALTPRED-PRED-

VORJE NAVORJE NAPARLAMENTPARLAMENT

INIC. NAINIC. NAARTISKATAARTISKATA

MINELIMINELI@. IME@. IME

SUDBINASUDBINA

GRAD VOGRAD VOITALIJAITALIJA

ME\U. BOKS.ME\U. BOKS.AMAT.AMAT.

AGENC.AGENC.REKA VO S.REKA VO S.

ITALIJAITALIJA

@. IME@. IMEDOKUM. NADOKUM. NA

STALESTALEPOPOVPOPOV

KOMP. ZAKOMP. ZAGRAMOFONGRAMOFON

“RABOT.“RABOT.SPORTSKISPORTSKI

IGRI“IGRI“

ANTI^KIANTI^KIKERAMI-KERAMI-^KI SAD^KI SAD

ZA MASLOZA MASLO

AMPERAMPER

NA[ PISANA[ PISA--TEL BLA@E TEL BLA@E

BROJBROJGRAD VOGRAD VO

JAPONIJAJAPONIJA

EDUAREDUARLALOLALO

EGIPETSKIEGIPETSKIZALIVZALIV

INIC. NAINIC. NARE@ISEROTRE@ISEROT

KARNEKARNE

MESTO NAMESTO NADUNAV VODUNAV VO

^E[KA^E[KAAMPERAMPER

ALAVALAV

ZIMSKIZIMSKIMESECMESEC

SKANDISKANDI @.D.@.D. SKR. ZA “INSKR. ZA “INPARTIBUS“PARTIBUS“ VID TANCVID TANC AMPERAMPER

AZOTAZOT

EDNA NUKEDNA NUK--LEINSKALEINSKA

KISELINAKISELINA

EDENEDENHEMISKIHEMISKIELEMENTELEMENT

TE^EN DEL OD KRVTATE^EN DEL OD KRVTA

STATIISTATII

ANKONAANKONA

NA[NA[PISATELPISATEL

STALESTALE

KALEMARKALEMAR

STREME@STREME@ZA OTCEPUZA OTCEPU--

VAWEVAWE

LUKAV,LUKAV,PAMETENPAMETEN

SKANDI

\

REVIJA PENZIONERplus septemvri 201016

Na 4 septemvri vo golemata sala na Sobranieto na Op{tina Vinica se odr`aOsmata regionalna revija na pesni, muzika i igri na koja u~estvuvaa an-sambli, peja~ki grupi, dueti i solo-peja~i od zdru`enijata na penzioner-

ite na Ko~ani, Berovo, Makedonska Kamenica, Peh~evo i od gradot doma}in.Otkako pretsedatelot na Zdru`enieto na penzionerite na Vinica Mladen

Petrov gi pozdravi prisutnite gosti i u~esnicite na revijata, gradona~alnikotEmil Don~ev vo prigodnoto obra}awe istakna deka mnogu mu e milo {to pen-

zionerite gi organiziraat folklornite revii, no i drugite dru`ewa, za {tozaslu`uvaat ~estitki i iskrena poddr{ka za natamo{nite aktivnosti. Na toapole se o~ekuva da se zbogati i sorabotkata na lokalnata samouprava soZdru`enieto na penzionerite.

Vo imeto na organizatorot revijata zaotvorena ja proglasi Du{ko [urbanov-ski, pretsedatel na SZPM, po`eluvaj}i imna site prisutni dobro zdravje i dolg`ivot i se zalo`i za zbogatuvawe na kul-turno-zabavniot `ivot na penzionerite iso drugi sodr`ini, oblici i formi, sodramski pretstavi, poetski mitinzi idrugo. Treba da se razmisluva, smeta toj,odr`uvawe na revii po `anrovi - nastarogradska muzika, na horski pesni, nasvadbarski i `etvarski obi~ai i izvornipesni i sli~no. So toa kulturnite mani-festacii }e stanat pobogati i u{te pove}e}e pridonesuvaat za mentalnoto i za fi-zi~koto zdravje na penzionerite.

Na prekrasno uredenata bina, so {areninosii, doma{ni rakotvorbi, stari alatki idrugo, prvi nastapija pretstavnicite odZdru`enieto na penzionerite od Ko~ani some{ano oro "Potr~ulka” vo uspe{na izved-

ba na folklornata grupa.So poseben kvalitet iz-vorni pesni od Ko~anskoispolni Stojka Mana-sieva, a so starogradskinarodni pesni se pret-stavi duetot Mile iUbavka Milevi. So aplauzbe{e pozdraven i nas-tapot na Atanas Gorgievso kemane i kozeri~natapesna "Penzioner”. Fol-klorniot ansambl ubavvpe~atok ostavi i so iz-vedbite na orata "Na tri-pati” i "Krsta~ka”.

Zabele`itelen nastap ima{e i peja~kata grupa na Zdru`enieto na penzioneri-te od Berovo so narodni pesni od Male{evijata, me|u koi i "Oj prirodo ve~na

ubavice”. So dobar na-stap se pretstavi i pe-ja~ot Boro Manovski, aosobeno armonika{otAsan Pilov so negovatanovokomponirana pesna"Tie pusti pari”.

Penzionerot od Make-donska Kamenica DarkoGocevski se pretstaviso zvucite na gajdata, aDu{ko Bogatinov so re-

volucionernata pesna "Ubavata Stojnekomita bila”. Interesen be{e nasta-pot i na trioto, osobeno so premierna-ta izvedba na "Pesnata za rudarite#.Orkestarot na narodni instrumenti goizvede "Male{evskoto oro”.

Zdru`enieto na penzionerite od Peh-~evo za prv pat se pretstavi so solo-peja~ot Mihail [opovski, koj so dobrainterpretacija ispolni dve izvornipesni, a poetesata Dragica Lazarovskaovoj pat gi recitira{e svoite novi pesni"Na Pavlovden” i "Me nema ve}e”.

Na krajot nastapija i doma-}inite - Zdru`enieto na pen-zionerite od Vinica. Solo-peja~kite Stojka Kitanova iStojanka Dan~eva ispolnijastarogradski pesni, a kakoposebna originalnost be{enastapot na Vokalno-instru-mentalniot igraoren sostav soobi~ajot "Belewe platno” so

u~estvo i na vnucite napenzionerite.

Priznanijata na u~es-nicite im gi vra~i ^edoGeorgievski, potpre-tsedatel na SZPM, adrugaruvaweto prodol`ivo restoranot "Sliv”.

D. ArgirovskiFoto:Tome Za{ev

Osma regionalna revija na pesni, muzika i igri

Uspe{ni nastapi na ubavo uredenata scena

Ko~ani

Du{ko [urbanovski

Mladen Petrov Emil Don~ev

Berovo

Vinica

Makedonska Kamenica

Peh~evo