Original Article...
Transcript of Original Article...
ความเสถยรของรากฟนเทยมแบบเกลยว 3 รปแบบในชวงระยะเวลาการหายของเนอเยอ
การศกษาทางคลนกโดยใชวธการวดการสนพองของคลนเสยงThe stability of Three-thread-design dental implants
during the healing period. A clinical study using resonance frequency Analysis method
โชคนภา ตรชยมงคล1, ปฐว คงขนเทยน2
1คลนกทนตกรรมมนสไมล กรงเทพมหานคร2ศนยความเปนเลศทางทนตกรรมรากเทยม คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม
Choknapa Tirachaimongkol1, Pathawee Khongkhunthian2
1Private Practice, Bangkok2Center of Excellence for Dental Implantology, Faculty of Dentistry, Chiang Mai University, Thailand
ชม. ทนตสาร 2560; 38(2) : 65-73CM Dent J 2017; 38(2) : 65-73
บทคดยอ การรกษาดวยรากฟนเทยมในปจจบนมอตราความ
ส�าเรจสง เมอท�าการบรณะในสภาวะทเหมาะสม ความ
เสถยรปฐมภม (primary implant stability) เปนปจจย
หลกทสงผลใหเกดกระดกเชอมประสานกบรากฟนเทยม
(osseointegration) และเมอเกดกระดกเชอมประสานกบ
รากฟนเทยมในชวงเวลาการหายของเนอเยอ จงเกดเปน
ความเสถยรทตยภม (secondary implant stability) ขน การศกษานมวตถประสงคเพอวดความเสถยรเรมแรก
ของรากฟนเทยมแบบเกลยวสามรปแบบ และตดตามความ
เสถยรของรากฟนเทยมตอเนองในชวงระยะเวลาการหาย
ของเนอเยอเปนเวลา 3 เดอน ดวยวธการวดการสนพอง
ของคลนเสยง วธการศกษา ท�าการฝงรากฟนเทยมระบบ
Abstract Dental implants have shown a high success rate for rehabilitation of edentulous patients if cer-tain conditions are met during treatment. Primary implant stability is the main factor in the success of osseointegration. Secondary implant stability is gained by osseointegration during the healing period. The purposes of this study were to examine the primary stability of three-thread-design den-tal implants and to monitor the stability of dental implants during a three-month period using the resonance frequency analysis (RFA) method. Twelve patients received 16 dental implants (PW
Corresponding Author:
ปฐว คงขนเทยนรองศาสตราจารย ดร. ศนยความเปนเลศทางทนตกรรมรากเทยม คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม
Pathawee KhongkhunthienAssociate Professor, Dr. Center of Excellence for Dental Implantology, Faculty of Dentistry, Chiang Mai University, Chiang Mai 50200, ThailandE-mail: [email protected]
บทวทยาการOriginal Article
ชม. ทนตสาร ปท 38 ฉบบท 2 พ.ค.-ส.ค. 2560 CM Dent J Vol. 38 No. 2 May-August 201766
บทน�า อตราความส�าเรจของการบรณะฟนทดแทนฟนธรรมชาต
โดยรากฟนเทยมในปจจบนอยในเกณฑทคอนขางสงเมอ
ท�าการบรณะในสภาวะทเหมาะสม เสถยรภาพของรากฟน
เทยมเปนปจจยส�าคญและมบทบาทตอความส�าเรจของการ
บรณะดวยรากฟนเทยม การทรากฟนเทยมไมมความเสถยร
ปฐมภม (primary implant stability) ทเพยงพอ อาจท�าให
การเกดกระดกเชอมประสานกบรากฟนเทยม (osseointe-gration) เปนไปอยางลาชา หรอเกดเปนเนอเยอเสนใยเชอม
ประสาน (fibrous integration) แทนท และน�าไปสความ
ลมเหลวของรากฟนเทยมในทสด
การเกดกระดกเชอมประสานเขากบรากฟนเทยม หมายถง
การทรากฟนเทยมมการยดตดกบเนอเยอกระดกโดยตรงอยาง
มนคง ไมมการขวางกนของเนอเยอเสนใย (fibrous tissue) บนพนผวรวมของกระดกและรากฟนเทยม (bone-implant interface)(1) เมอใสรากเทยมเขาในกระดกเบาฟน แมวา
ท�าการผาตดฝงรากฟนเทยมอยางระมดระวงแลวกตามจะเกด
การตายของกระดกรอบรากเทยมขน อยางไรกตามบรเวณ
กระดกเนอแนน (cortical bone) ทเกดการตายนนยงสามารถ
ใหการยดอยของรากเทยมในชวงแรกของการหายของแผลได
จนกวาจะมการแทนทดวยกระดกสรางใหม(2) ในชวงเวลาท
กระดกเกา รวมถงกระดกทไดรบความเสยหายจากการผาตด
คอยๆ สลายเพอใหเกดการสรางกระดกใหมขนนน ความ
เสถยรเรมแรกจะลดลง และคอยๆ ลดลงตอไปจนกวาจะเกด
กระดกใหมเชอมประสานเขากบรากฟนเทยม เกดเปน ความ
เสถยรในชวงทสองขน ดงนนความเสถยรในชวงทสองนจง
เรยกไดวาเปน ความเสถยรจากการยดเชงชวภาพ (biological stability) ซงขนอยกบปจจยหลายอยาง เชน ความหนาแนน
ของกระดก ขบวนการหายของแผลเนอเยอกระดกของผปวย
พนผวของรากเทยม ลกษณะของรากเทยม การทรากเทยม
ไดรบแรงในชวงระยะเวลาการหายของแผล เปนตน ในชวง
ระยะการหายของแผลเราไมสามารถแยกความเสถยรเรมแรก
และความเสถยรในชวงทสองออกจากกนได ความเสถยรของ
PW Plus จ�านวน 16 รากในผปวย 12 รายทดแทนซฟนใน
บรเวณฟนกรามหลงขากรรไกรลาง ท�าการวดความเสถยร
ของรากฟนเทยมดวยวธการวดการสนพองของคลนเสยง
ทนทหลงการฝง และตดตามความเสถยรของรากฟนเทยม
ทสปดาหท 1, 2, 3, 4, 6, 8, 10, 12 ผลการศกษาพบวา
คาเฉลย ISQ หลงฝงทนทคอ 77.2±0.93 คาเฉลย ISQ
ลดลงอยางมนยส�าคญทางสถต (P < 0.05) ในสปดาหแรก
หลงการผาตด หลงจากนนในสปดาหทสองคาเฉลย ISQ จะมคาสงขนตามล�าดบ ตลอดระยะเวลา 3 เดอนของการ
ศกษาคาเฉลยความเสถยรของรากฟนเทยมคงอยในระดบ
สง (คา ISQ ≥ 65) ภายใตขอจ�ากดของการศกษานผลการ
ศกษาแสดงใหเหนวารากฟนเทยมระบบ PW Plus ซงตว
รากเทยมมรปแบบเกลยว 3 รปแบบนน มคาความเสถยร
อยในระดบสงตลอดระยะเวลาการหายของแผล
ค�ำส�ำคญ: การเกดกระดกเชอมประสานกบรากฟนเทยม
รากเทยม ความเสถยรของรากเทยม การวเคราะหดวยคลน
ความถเรโซแนนซ การศกษาทางคลนก
Plus, Nakhon Pathom, Thailand). The dental im-plants were placed in the posterior mandibular edentulous area. At implant placement and after 1, 2, 3, 4, 6, 8, 10 and 12 weeks, RFA assessments were performed. The results showed that the mean primary implant stability quotient (ISQ) value was 77.2±0.93 and there was a statistical decrease in the mean ISQ values at the first week (P < 0.05). After that, the mean ISQ values constantly increased in the following weeks. However, the dental implants showed high stability over the three-month period (ISQ ≥ 65). Within the limitations of this study, our results show that the three-thread-design im-plant reveals high stability throughout the healing period.
Keywords: Osseointegration, Implant, Implant stability, Resonance frequency analysis, Clinical study
ชม. ทนตสาร ปท 38 ฉบบท 2 พ.ค.-ส.ค. 2560 CM Dent J Vol. 38 No. 2 May-August 201767
รากฟนเทยมจงเปนผลรวมของความเสถยรเรมแรก และความ
เสถยรในชวงทสอง
รากฟนเทยมแบบเกลยวสามรปแบบ (three-thread- design dental implant) ทน�ามาใชในการศกษาน ประกอบดวย
เกลยวสามชนดในตวเดยวกน ไดแก เกลยวแบบซปปราไฟน (supra-fine thread) เกลยวสวนนอยบรเวณสวนตนและ
ฝงอยบรเวณกระดกเนอแนน ชวยในการเพมพนทยดตดกบ
กระดก และชวยในการกระจายแรงบดเคยวสกระดกเนอแนน
เกลยวแบบทสองเกลยวแบบรเวอรสบทเทรส (reverse but-tress thread) เกลยวสวนนอยบรเวณสวนกลางของรากเทยม
มหนาทยดเกาะบรเวณกระดกฟองน�า (spongy bone) สวน
ตน ชวยในเรองของเสถยรภาพการยดเกาะกบกระดกรวมถง
ตานทานแรงกด เกลยวรปแบบทสามเกลยวแบบคอนเดนซ
(condensed thread) เปนสวนปลายสดของรากฟนเทยมม
ขนาดเกลยวบางทสดทสวนปลาย และคอยๆ เพมความหนา
ขณะทใสลงไปในกระดกฟองน�า สวนปลายจะท�าหนาทบดอด
กระดกฟองน�าทนมชวยเพมเสถยรภาพใหกบรากฟนเทยม(3)
ดงแสดงในรปท 1
ISQ) การวดนเปนการใหแรงทางดานขาง (lateral load) เลยนแบบเสมอนจรงกบแรงทจะเกดขนในทางคลนกเมอม
การน�ารากเทยมไปใชงาน มการแนะน�าให ใชวธการวดการ
สนพองของคลนเสยงในการวดความเสถยรของรากฟนเทยม
เรมแรก และใช ในการตดตามความเสถยรของรากฟนเทยม
ในระยะยาว(5-7) พบคาความถเรโซแนนซทวดไดจะเพม
มากขน เมอเวลาผานไปในรากเทยมทเกดการเชอมประสาน
กบกระดก(6-8) และมความสมพนธกนระหวางการละลายของ
กระดก (marginal bone loss) และการสญเสยความเสถยร
ของรากเทยม(9) การลดลงของความเสถยรของรากฟนเทยม
สามารถตรวจพบไดกอนดวยวธการวดการสนพองของ
คลนเสยงกอนทจะสงเกตพบในการตรวจทางคลนก(8) คา
ความเสถยรของรากฟนเทยมเรมแรกทนทหลงฝง ขนกบ
รปแบบของรากเทยม คณสมบตของกระดกบรเวณทฝง และ
เทคนคในการเจาะและฝงรากเทยม(9) คา ISQ เรมแรกทมคา
ต�ากวา 60 แสดงใหเหนวารากฟนเทยมมความเสยงทจะ
ลมเหลว(10) คา ISQ เรมแรกทมคามากกวา 70 แสดงถง
ความเสถยรของรากเทยมอยในระดบสง สามารถท�าการผาตด
ฝงรากเทยมแบบขนตอนเดยว (one-stage technique) และ/
หรอ ใหรากฟนเทยมรบแรงทนทภายหลงการผาตด (imme-diate loading) ได(11) มการศกษาเปรยบเทยบระหวางการ
รบแรงทนทหลงการผาตดฝงรากฟนเทยม และการรบแรงแบบ
ดงเดม (conventional loading) ในรากฟนเทยมซเดยว ท
มคา ISQ เรมแรกมากกวา 60 ถง 65 ผลการศกษาไมพบ
ความแตกตางอยางมนยส�าคญทางสถตในอตราการอยรอด
ของรากฟนเทยม (survival rate) และการละลายของกระดก (marginal bone loss)(12)
จากความส�าคญของความเสถยรรากฟนเทยมเรมแรกตอ
การกอใหเกดความเสถยรของรากฟนเทยมในชวงหลงซงเปน
สวนหนงทจะสงผลใหเกดความส�าเรจของรากเทยม ดงนนการ
ทสามารถบอกปรมาณความเสถยรของรากเทยมหลงฝงทนท
รวมถงในชวงระยะเวลาการหายของเนอเยอจงเปนสงส�าคญ
ทใชเปนขอมลพนฐานในการตดสนใจใหรากฟนเทยมไดรบ
แรง รวมถงยงไมมการศกษาทางคลนกเกยวกบความเสถยร
ของรากเทยมแบบเกลยวสามรปแบบนมากอน การศกษานม
วตถประสงคเพอทจะวดความเสถยรเรมแรกของรากฟนเทยม
แบบเกลยวสามรปแบบ และตดตามความเสถยรของรากเทยม
ตอเนองในชวงระยะเวลาการหายของเนอเยอ
รปท 1 รปแบบเกลยว 3 แบบของรากเทยมระบบ PW Plus
Figure 1 Macro-design of PW Plus® dental implant
Meredith และคณะ(4) น�าเสนอวธการวดการสนพอง
ของคลนเสยง หรอคลนความถเรโซแนนซ (resonance fre-quency analysis method) มาใชในการวดความเสถยรของ
รากฟนเทยม โดยตอเครองแปลงความถเขากบรากฟนเทยม
ทฝงไว เครองแปลงความถน เปนตวสงการสนสะเทอนทม
ความถสง และบนทกคาความถและแอมพลจดทไดรบกลบ
เขามา และแปลกลบออกมาเปนคาทเปนตวแทนของความแขง
ของพนผวรอยตอระหวางกระดกและรากฟนเทยม (stiffness of the bone–implant interface) หรอทเรยกวาคาแสดงผล
ความเสถยรของรากฟนเทยม (implant stability quotient,
ชม. ทนตสาร ปท 38 ฉบบท 2 พ.ค.-ส.ค. 2560 CM Dent J Vol. 38 No. 2 May-August 201768
วสดอปกรณและวธการ รปแบบการวจย เปนการวจยแบบสงเกตตดตามตอเนอง
ไปขางหนา ศกษาในกลมผปวยทเขามารบการรกษาทาง
ทนตกรรมรากเทยมทศนยความเปนเลศทนตกรรมรากเทยม
คณะทนตแพทยศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม ชวงเดอน
มกราคม 2557 ถงเดอน สงหาคม 2558 ผปวยไดรบการ
วางแผนรกษาดวยรากฟนเทยมโดยวธการผาตดขนตอนเดยว (one-stage technique) ในสนเหงอกวางขากรรไกรลาง
เกณฑรบเขารวมงานวจย (Inclusion criteria) 1. ผปวยอาย 25-65 ป
2. สามารถเขารวมงานวจย และยนยอมเขารวมงานวจย
3. ไมมขอหามในการผาตดเลก
4. ไมมภาวะความผดปกตในการแขงตวของเลอดท
ควบคมไมได
5. ไมมภาวะความผดปกตของตอมไรทอทควบคมไมได
6. ไมไดรบยากลมบสฟอสโฟเนต (bisphosphonate) ชนดฉดเขาทางหลอดเลอดด�า
7. ไม เคยได รบการฉายรงสรกษาบรเวณกระดก
ขากรรไกรและล�าคอ
8. ไมสบบหร หรอมประวตสบบหรนอยกวา 20 มวน
ตอวน ภายใน 5 ปทผานมา
9. ไมดมแอลกอฮอล หรอตดสารเสพตด
10. มสภาวะสขภาพชองปากทดเพยงพอ
• คาเฉลยดชนการมเลอดออกหลงการตรวจดวย
เครองมอตรวจปรทนต (Sulcus Bleeding Index)(13) เทากบ 1 หรอนอยกวา
• ค าเฉลยดชนแผ นคราบจลนทรย (Plaque Index)(14) เทากบ 1 หรอนอยกวา
เกณฑไมรบเขารวมงานวจย (Exclusion criteria) 1. มรากฟนหลงเหลออยในบรเวณทท�าการผาตดใส
รากฟนเทยม มการตดเชอเฉพาะท หรอมการอกเสบเฉพาะ
ทในบรเวณทท�าการผาตดใสรากฟนเทยม
2. มความจ�าเปนตองท�าการผาตดกลบฝงรากเทยม
(submerge) เพอเหตผลทางดานความสวยงาม
3. ตองท�าการปลกเนอเยอกระดก หรอเนอเยอออน
ในเวลาเดยวกบทท�าการผาตดใสรากฟนเทยมซงตองท�าการ
กลบฝงรากเทยมในชวงเวลารอการหายของเนอเยอ
4. ผปวยตงครรภ หรอใหผลบวกในการทดสอบการ
ตงครรภ
5. มความพการทางกายทขดขวางตอการดแลสขภาพ
ชองปาก
ผปวยทกรายไดรบการแจงเกยวกบวตถประสงคของ
การวจย ขนตอนการวจย ความเสยงทอาจจะเกดขน รวมถง
ไดลงชอในใบยนยอมเขารวมงานวจย การศกษานไดรบการ
รบรองจากคณะกรรมการพทกษสทธสวสดภาพและปองกน
ภยนตรายของผถกวจย คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลย
เชยงใหม (เลขท 03/2558)
ขนตอนการผาตด ผปวยทกรายไดรบการผาตดฝงรากเทยมจากทนตแพทย
คนเดยวกน ผปวยไดรบการตรวจสภาพชองปาก ถายภาพรงส
รอบปลายราก ภาพรงสแพโนรามา และภาพรงสโคนบมคอม-
พวเตดโทโมกราฟฟ (cone beam computed tomography) เพอการวางแผนการผาตดฝงรากเทยม ผปวยไดรบยา
อะมอกซซลลน 2 กรม เพอปองกนการตดเชอกอนผาตดฝง
รากเทยม 1 ชวโมง ผปวยไดรบการเปดแผนเหงอกจนถงเยอ
เมอกหมกระดกภายใตยาชาเฉพาะทอารตเคน รอยละ 4 โดยม
อพเนฟรน 1:100,000 หลงจากนนผปวยทกรายไดรบการฝง
รากฟนเทยมดวยรากเทยมระบบพดบบลวพลส (PW Plus) (พดบบลวพลส นครปฐม ประเทศไทย) หลงจากฝงรากเทยม
ทระดบกระดก และวดความเสถยรของรากเทยม ท�าการขน
ตวสรางเหงอก (healing abutment) เขากบตวรากเทยม
และเยบแผนเหงอกดวยวสดโพลโพรพลน (polypropylene) ขนาด 4-0
ขนตอนการวดความเสถยรของรากฟนเทยม ผปวยไดรบการวดความเสถยรของรากฟนเทยมดวย
เครองออสเทล รน ISQ (Osstell ISQ) (Integration Diagnostics AB กอเทนเบรก สวเดน) ตามค�าแนะน�าของ
บรษท ผวจยท�าการวดความเสถยรของรากเทยมทนทหลงฝง
และตดตามความเสถยรของรากเทยมท 1, 2, 3, 4, 6, 8, 10,
12 สปดาหหลงฝง ท�าการวดความเสถยรของรากเทยมใน
สองทศทางคอ การวดจากทศดานใกลแกม (buccal) และการ
วดจากทศดานใกลกลาง (mesial) ดงแสดงในรปท 2 ท�าการ
บนทกคา ISQ สองคาทวดได
ชม. ทนตสาร ปท 38 ฉบบท 2 พ.ค.-ส.ค. 2560 CM Dent J Vol. 38 No. 2 May-August 201769
ผลการศกษา มผปวยเขารวมงานวจยทงหมด 12 ราย แบงเปน ชาย
3 ราย หญง 9 ราย มอายระหวาง 28 – 64 ปอายเฉลย
44.75 ± 12.2 ป ผปวยมสนเหงอกวางในขากรรไกรลางซง
ไดรบการ วางแผนทดแทนดวยรากฟนเทยมวธ one-stage technique (การผาตดฝงรากเทยมแบบขนตอนเดยว) ทง
บรเวณฟนกรามนอยซทสอง ฟนกรามใหญซแรก และฟน
กรามใหญซทสอง รากเทยมจ�านวนทงหมด 16 รากแบงเปน
รากเทยมขนาดเสนผานศนยกลาง 3.75 มลลเมตร จ�านวน
3 ราก 4.2 มลลเมตรจ�านวน 2 ราก 5.0 มลลเมตรจ�านวน
11 ราก รากเทยมขนาดความยาว 8 มลลเมตรจ�านวน 3 ราก
10 มลลเมตรจ�านวน 12 ราก และความยาว 12 มลลเมตร
จ�านวน 1 ราก ไดรบการฝงทดแทนในบรเวณฟนกรามนอย
ซทสองจ�านวน 3 ราก ฟนกรามใหญซแรกจ�านวน 10 ราก และ
ฟนกรามใหญซทสองจ�านวน 3 ราก ไดรบการฝงในคณภาพ
กระดกชนดท 2 จ�านวน 5 ราก และไดรบการฝงรากเทยมใน
คณภาพกระดกชนดท 3 จ�านวน 11 ราก รายละเอยดดงแสดง
ในตารางท 1 ผปวยทกรายมาตดตามอาการครบทกชวงเวลา
ไมมรากเทยมลมเหลวในชวงเวลาทศกษา
คา ISQ ทวดได ในแตละชวงเวลามคาการกระจายตว
ปกต คาเฉลย ISQ หลงฝงทนทคอ 77.2±0.93 และคาเฉลย ISQ ในแตละชวงเวลาท 1, 2, 3, 4, 6, 8, 10 และ 12 สปดาห
หลงการฝงรากเทยมคอ 68.4±1.94, 71.9±1.45, 72.2±1.23,
74.1±1.20, 76.0±1.00, 77.5±1.01, 77.8±0.98, 78.9±0.90
ตามล�าดบ ดงแสดงรายละเอยดตามตารางท 2 โดยคาความ
เสถยรของรากเทยมจะลดลงในสปดาหแรกหลงการผาตด
หลงจากนนคอยๆ เพมขนตามล�าดบ จากการค�านวณทาง
สถตพบคา ISQ มคาลดลงอยางมนยส�าคญในสปดาหท 1
(P = 0.035) คาเฉลย ISQ ในสปดาหท 2, 3, 4, 6, 8, 10,
12 ไมพบมความแตกตางอยางมนยส�าคญกบคาเฉลย ISQ เรมแรก ดงแสดงในรปท 3 คาเฉลย ISQ ในสปดาหท 8, 10
และ 12 มคาเพมมากขนอยางมนยส�าคญทางสถตเมอเทยบ
กบคาเฉลย ISQ ทสปดาหท 1, 2, 3, 4 หลงการฝงรากเทยม
(P < 0.05) พบคา ISQ ทมคานอยสดในสปดาหแรกหลงการ
ฝงรากเทยมคอ 51.5 และคา ISQ ทมคามากทสดคอ 85 พบ
ในสปดาหท 8 จากการค�านวณทางสถตโดยใช independent samples t-test เปรยบเทยบคาเฉลย ISQ ในเพศชาย และ
เพศหญง รวมถงเปรยบเทยบคาเฉลย ISQ ในคณภาพของ
กระดกชนดท 2 และชนดท 3 ไมพบความแตกตางอยางมนย
ส�าคญทางสถต
รปท 2 ต�าแหนงการวดความเสถยรของรากฟนเทยมดวย
เครอง Osstell® ISQ สองทศทาง คอทศดานใกล
แกม และทศดานใกลกลาง
Figure 2 Two positions of the measurement probe of the Osstell® ISQ, one from the buccal direction and one from the mesial direction
การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลใชโปรแกรมค�านวณทางสถต เอสพ
เอสเอส (SPSS) รน 17 (บรษท SPSS ชคาโก อลลนอยส
สหรฐอเมรกา) ใชสถตการวเคราะหความแปรปรวนแบบวดซ�า
(repeated-measures analysis of variance) ทระดบ
นยส�าคญ p < 0.05 ในการประเมนการเปลยนแปลงของคา ISQ ในแตละชวงเวลาทท�าการวด ใชสถตการทดสอบทโดย
เปรยบเทยบแบบรวมกลม (independent samples t-test) ทระดบนยส�าคญ p < 0.05 ในการหาความแตกตางของ
ความเสถยรของรากฟนเทยมกบเพศของผปวย และคณภาพ
ของกระดก
ชม. ทนตสาร ปท 38 ฉบบท 2 พ.ค.-ส.ค. 2560 CM Dent J Vol. 38 No. 2 May-August 201770
ตารางท 1 รายละเอยดผปวย
Table 1 Profileofpatients
Patient no. Age Sex Position* Bone quality type**Implant
diameter***Implant
length***1234567891011
12
3438436430485728334954
59
FemaleFemaleFemaleMaleFemaleFemaleMaleFemaleMaleFemaleFemale
Female
46363746473636464646453536454647
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
5555555555
3.753.75
53.754.24.2
10101010101010101010888121010
*FDI tooth-numbering system**Lekholm et al.(20) (1985) bone classification***Millimeters
ตารางท 2 คาเฉลย ISQ ในแตละชวงเวลาตามเพศผปวย และคณภาพของกระดก
Table 2 ISQ values according to gender and bone qualityTime Day 0 1 wk. 2 wk. 3 wk. 4 wk. 6 wk. 8 wk. 10 wk. 12 wk.
Mean ISQ values
Gender Male (n = 3) Female (n = 9)
Bone quality* Type II (n = 5) Type III (n = 11)
77.2±0.93
77.0±0.58
76.7±1.49
78.8±1.54
76.4±1.14
68.4±1.94
59.7±4.62
69.3±2.42
66.8±4.33
69.1±2.16
71.9±1.45
71.7±3.24
70.4±2.08
71.5±3.64
72.0±1.48
72.2±1.23
75.0±1.89
70.6±1.60
74.6±1.96
71.1±1.49
74.1±1.20
75.3±3.92
72.9±1.54
74.1±2.51
74.1±1.41
76.0±1.00
77.8±2.17
74.7±1.38
76.8±1.54
75.6±1.32
77.5±1.01
80.2±3.44
76.4±1.20
78.2±2.17
77.1±1.16
77.8±0.98
78.2±3.35
77.3±1.28
77.7±2.08
77.9±1.14
78.9±0.90
79.5±2.78
78.9±0.96
78.6±1.51
79.0±1.15
*Lekholm et al.(20) (1985) bone classification
ชม. ทนตสาร ปท 38 ฉบบท 2 พ.ค.-ส.ค. 2560 CM Dent J Vol. 38 No. 2 May-August 201771
รปท 3 การเปลยนแปลงของคาเฉลย ISQ 12 สปดาหหลง
การผาตด
Figure 3 Change in the mean ISQ values over time
บทวจารณ การศกษานพยายามควบคมใหมความแปรปรวนจาก
ตวแปรนอยลง กลาวคอ ก�าหนดใหเปนการฝงรากเทยมใน
กระดกขากรรไกรลางในบรเวณฟนหลง ท�าใหคณภาพของ
กระดกบรเวณทฝงอยในชนดใกลเคยงกน และควบคมโดย
ใหผท�าการรกษาเปนคนเดยวกนตลอดงานวจย เพอเปนการ
ควบคมทางดานความสามารถ และเทคนคในการเจาะฝงราก
เทยม รวมถงการตดตามความเสถยรของรากเทยมดวยคลน
ความถเรโซแนนซ
จากผลการศกษา คาความเสถยรเรมแรกของรากเทยม
ระบบ PW Plus มคาอยในชวงระหวาง 67.5 ถง 81.5 คาเฉลย
ของคา ISQ เรมแรกคอ 77.2±0.93 ผลการศกษานสอดคลอง
กบการศกษาของ Yang และคณะ(15) ในป ค.ศ. 2008 และ
การศกษาของ Tallarico และคณะ(16) ในป ค.ศ. 2011 การ
ศกษาในรากเทยมระบบ Brånemark รน TiUnite MKIII ผลการศกษาพบคาเฉลย ISQ เรมแรกของรากเทยมทฝงใน
ขากรรไกรลางคอ 76±4.82(15) และ 81.45±3.63(16) Tallari-co และคณะ(16) รายงานวารปแบบของรากเทยมสงผลตอการ
ยดเรมแรกของรากเทยมกบกระดก และคา ISQ เรมแรกท
วดไดสง (คา ISQ ≥ 65) สามารถใชเปนปจจยหนงในการ
ตดสนใจใหรากเทยมรบแรงไดทนท รากเทยมระบบ PW Plus ซงออกแบบใหมเกลยวสามรปแบบและน�ามาใชในการศกษาน
แสดงใหเหนถงคา ISQ เรมแรกทอยในระดบสง
คาเฉลย ISQ ในสปดาหแรกหลงการผาตด พบมคา
ลดลงอยางมนยส�าคญทางสถตเมอเทยบกบคา ISQ ทวด
ทนทหลงการฝงรากเทยม จากนนคาเฉลย ISQ มคาเพมขน
ถงกลมระดบคาเรมแรกในสปดาหทสองหลงการผาตด และ
หลงจากนนในสปดาหท 3, 4, 6, 8, 10, 12 คาเฉลย ISQ ม
คาเพมขน ผลการศกษานคลายคลงกบการศกษาของ Ersanli และคณะ(17) ในป ค.ศ. 2005 และการศกษาของ Han และ
คณะ(18) ในป ค.ศ. 2010 โดย Han และคณะ(18) ท�าการศกษา
รากเทยมระบบ Straumann® tissue-level พบคาเฉลย ISQ ลดลงมคาต�าสดในสปดาหท 3 และคอย ๆ เพมขนเมอ
เวลาผานไป ตลอด 12 สปดาหไมพบความแตกตางของ
คาเฉลย ISQ ในแตละชวงเวลา โดยคาเฉลย ISQ เรมแรก
อยท 72.6±4 และคาเฉลย ISQ ต�าสดในสปดาหท 3 คอ
69.9±6.1 และในสปดาหท 12 คาเฉลย ISQ ขนมาเปน
76.5±6.5 จากผลการศกษาทพบวาคา ISQ มคาลดลงในชวง
สปดาหแรกนน เกดจากการมชวงเวลาระหวางความเสถยร
ปฐมภมทคอยๆ ลดลง และความเสถยรทตยภมทคอยๆ
เพมขน ความเสถยรปฐมภมเกดจากเกดจากการยดระหวาง
เกลยวของรากฟนเทยม กบเนอเยอกระดกทนทหลงการฝง
รากเทยม ความเสถยรทตยภม เกดจากการสรางเนอเยอ
กระดกขนมาใหมเพอแทนทชองวางระหวางพนผวของรากฟน
เทยม และเนอเยอกระดกเกาทตายไปขณะท�าการเจาะฝง
รากเทยม Berglundh และคณะ(19) ในป ค.ศ. 2003 ท�าการ
ศกษาในสตวทดลองโดยใชแบบจ�าลอง bone chamber model เพอศกษาระยะตางๆ ของการหายของแผลรอบๆ
รากเทยม ผลการศกษาแสดงใหเหนวาบรเวณทมการยด
ระหวางเกลยวของรากฟนเทยมและเนอเยอกระดกนน จะ
เกดกระดกเชอมประสาน (osseointegration) ขน หลงการ
เกดขบวนการสลายของกระดก ดงนนความเสถยรเรมแรกจะ
ลดลงในชวงระยะเวลาสนๆ
เมอเปรยบเทยบในเรองการลดลงของความเสถยรของ
รากฟนเทยม จากการศกษาทผานมาความเสถยรของราก
ฟนเทยมจะลดลงต�าสดในสปดาหทสอง หรอ สาม หลงการฝง
แตผลจากการศกษาครงนมความแตกตางคอ ความเสถยร
ของรากฟนเทยมลดลงต�าสดในสปดาหแรกหลงฝง ซงเปน
คณสมบตทด ทบงชวารากฟนเทยมสามารถรบแรงไดเรวขน
และเมอเปรยบเทยบถงคาความเสถยรปฐมภมพบวาผลจาก
การศกษาในครงนมคาสงกวาคาเฉลย ISQ ของรากเทยม
ระบบอน
ชม. ทนตสาร ปท 38 ฉบบท 2 พ.ค.-ส.ค. 2560 CM Dent J Vol. 38 No. 2 May-August 201772
บทสรป จากขอจ�ากดของการศกษาน ผลการศกษาแสดงให
เหนวารากเทยมระบบ PW Plus มคาความเสถยรเรมแรก
อยในระดบสง และเมอตดตามตอเนองในระยะเวลาการ
หายของแผลเปนเวลา 12 สปดาหคาเฉลยความเสถยรของ
รากเทยมยงคงอยในระดบสง (คา ISQ ≥ 65) ผลจากการ
ศกษานสามารถเปนขอมลใหทนตแพทยตดสนใจใหรากเทยม
ระบบ PW Plus รบแรงไดทนทหลงการฝง
กตตกรรมประกาศ ผวจยขอขอบคณเจาหนาทประจ�าศนยความเปนเลศทาง
ทนตกรรมรากเทยม คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลย
เชยงใหมทกทานในการใหความชวยเหลอการผาตด และการ
ตดตามผลในการศกษาครงน และขอขอบคณ ดร. ธนพฒน
ศาสตระรจ ทใหค�าปรกษา แนะน�าทางดานสถต
เอกสารอางอง1. Brånemark PI, Adell R, Breine U, Hansson BO,
Lindström J, Ohlsson A. Intra-osseous anchorage of dental prostheses. I. Experimental studies. Scand J Plast Reconstr Surg 1969; 3(2): 81-100.
2. Roberts WE. Bone tissue interface. J Dent Educ
1988; 52(12): 804-809. 3. Khongkhunthian P. PW Plus Thai Dental Implant.
1st ed. Bangkok: STZ Mospace design; 2015: 12.4. Meredith N, Shagaldi F, Alleyne D, Sennerby L,
Cawley P. The application of resonance frequen-cy measurements to study the stability of titanium implants during healing in the rabbit tibia. Clin
Oral Implants Res 1997; 8(3): 234-243. 5. Meredith N, Book K, Friberg B, Jemt T, Sen-
nerby L. Resonance frequency measurements of implant stability in vivo. A cross-sectional and longitudinal study of resonance frequency measurements on implants in the edentulous and partially dentate maxilla. Clin Oral Implants Res
1997; 8(3): 226-233.
6. Heo SJ, Sennerby L, Odersjö M, Granström G, Tjellström A, Meredith N. Stability measure-ments of craniofacial implants by means of res-onance frequency analysis. A clinical pilot study. J Laryngol Otol 1998; 112(6): 537-542.
7. Rasmusson L, Kahnberg K-E, Tan A. Effects of implant design and surface on bone regeneration and implant stability: An experimental study in the dog mandible. Clin Implant Dent Relat Res 2001; 3(1): 2-8.
8. Friberg B, Sennerby L, Linden B, Gröndahl K, Lekholm U. Stability measurements of one-stage Brånemark implants during healing in mandibles. Int J Oral Maxillofac Surg 1999; 28(4): 266-272.
9. Meredith N. Assessment of implant stability as a prognostic determinant. Int J Prosthodont 1998; 11(5): 491-501.
10. Rodrigo D, Aracil L, Martin C, Sanz M. Diagno-sis of implant stability and its impact on implant survival: a prospective case series study. Clin
Oral Implants Res 2010; 21(3): 255-261. 11. Kokovic V, Jung R, Feloutzis A, Todorovic VS,
Jurisic M, Hämmerle CHF. Immediate vs. early loading of SLA implants in the posterior man-dible: 5-year results of randomized controlled clinical trial. Clin Oral Implants Res 2014; 25(2): e114-119.
12. Benic GI, Mir-Mari J, Hämmerle CHF. Loading protocols for single-implant crowns: a systematic review and meta-analysis. Int J Oral Maxillofac
Implants 2014; 29 Suppl: 222-238. 13. Mühlemann HR, Son S. Gingival sulcus bleed-
ing--a leading symptom in initial gingivitis. Helv
Odontol Acta 1971; 15(2): 107-113. 14. Löe H. The Gingival Index, the Plaque Index
and the Retention Index Systems. J Periodontol 1967; 38(6): Suppl: 610-616.
ชม. ทนตสาร ปท 38 ฉบบท 2 พ.ค.-ส.ค. 2560 CM Dent J Vol. 38 No. 2 May-August 201773
15. Yang S-M, Shin S-Y, Kye S-B. Relationship be-tween implant stability measured by resonance frequency analysis (RFA) and bone loss during early healing period. Oral Surg Oral Med Oral
Pathol Oral Radiol Endod 2008; 105(2): e12-19. 16. Tallarico M, Vaccarella A, Marzi GC, Alviani A,
Campana V. A prospective case-control clinical trial comparing 1- and 2-stage Nobel Biocare TiUnite implants: resonance frequency analysis assessed by Osstell Mentor during integration. Quintessence Int Berl Ger 1985 2011; 42(8): 635-644.
17. Ersanli S, Karabuda C, Beck F, Leblebicioglu B. Resonance frequency analysis of one-stage den-tal implant stability during the osseointegration period. J Periodontol 2005; 76(7): 1066-1071.
18.Han J,LulicM,LangNP.Factors influencingresonance frequency analysis assessed by Osstell mentor during implant tissue integration: II. Im-plantsurfacemodificationsandimplantdiameter.Clin Oral Implants Res 2010; 21(6): 605-611.
19. Berglundh T, Abrahamsson I, Lang NP, Lindhe J. De novo alveolar bone formation adjacent to endosseous implants. Clin Oral Implants Res
2003; 14(3): 251-262. 20. Lekholm U, Zarb G, Albrektsson T. Patient
selection and preparation. Tissue integrated
prostheses. Chicago: Quintessence Pub Co Inc.; 1985: 199-209.