Organizatat Kryesore Dhe Operatoret Elitare e Agjensi Turistike

Menaxhim Agjensi Udhetimesh

Organizatat kryesore dhe Operatoret Elitare e Agjensi Turistike.

Ne tregun turistik ekzistojne mjaft organizata qe merren me koordinimin dhe sigurimin e levizjes se turistave si dhe me bashkeredimin e puneve te agjensive turistike.Disa nga organizata kryesore jane:

1- FIANET – Federata italiane e agjenteve te udhetimit dhe turistave, e cila kujdeset per te gjitha ceshtjet ekonomike , juridike dhe sindikale qe kane te bejne me agjentet e udhetimit.Ajo merret edhe me studimin e ofertes turistike dhe mban lidhje me operatoret e tjere turistik.Duke perfshire jo vetem ate privat por eshte shteteror.

2- WATA – Shoqata boterore e agjenteve te udhetimit e cila bashkon dhe publikon tarifat e sherbimeve turistike dhe hoteliere me te rendesishme ne bote.

3- FUAAV – Federata e pergjithshme e lidhjeve te agjensive te udhetimit.Kjo eshte federat nderkombetare e cila studion probleme te ndryshme te agjenteve te udhetimit dhe bashkrendon nismat e ketyre agjensive.

4- ASTA – Shoqeria Amerikane e Agjenteve te Udhetimit ku operojne agjensite me te rendesishme te Amerikes.

5- ABTA – Shoqeria Britanike e Agjenteve te udhetimit qe permbledh agjensite me ne ze dhe me te rendesishme ne Britanine e Bashkuar.

Operatoret e Agjensise TuristikeNje operator turistik eshte agjent udhetimi qe vepron ne emer dhe llogari te saj.Ndersa nje agjent udhetimi vepron ne emer dhe llogari te klientit.

Veprimtarite e agjenteve te udhetimit.Nje agjensi udhetimesh duhet te kryeje keto veprimtari kryesore:

a) Te organizoj eskursione individuale ose kolektive neper qytete me cdo mjet transporti.

b) Shitjen e biletave per llogari te nderrmarjeve te huaja ose kombetare qe ushtrojne transport udhetaresh detare, ajror dhe tokesor.

c) Rritja e klienteve ne porte, aeroporte, stacione dhe cdo rast i ofrojne asistence klienteve duke i respektuar normat dislipinore te drejtimit te automjeteve.

FAQE 1


d) Prenotim i sherbimit ne hotel dhe restorant.

e) Informim dhe propozimin e nismave turistike.

Agjentet e udhetimeve mund te zhvillojne edhe veprimtari plotesuese, te cilat nuk kane nevoje per autorizime te tilla jane :

1- Asistence per leshimin e pashaportave dhe vizave

2- Dergimin dhe terheqjen e bagazhit.

3- Marrja me qera apo dhenie me qera te automjeteve per llogari te klientit.

4- Leshimi dha pagimi i ceqeve turistike ose titujve te tjere te kreditit(Vocher) per udhetaret si dhe kembimi valuator.

5- Nxjerrjen e policave te sigurimit .

6- Shperndarja dhe shitje te botimeve te nevojshme te turistave.

Ne vitin 1974 doli e para bilete qarkulluese nje faze e re kjo e pageses per turistet udhetar jashte shtetit (Travell Check)

Ne 1919 u organizua udhetimi i pare me avion.

Ne 1927 u vu ne pune mjeti i pare carter

Ne 1981 u vu ne pune mjeti i pare informative per kordinimin e levizjes se udhetareve .Shoqeria me e madhe ne bote Thomas Cook e cila ne me shume se 150 vende ne bote ka nje rrjet prej 1500 sportelesh , ka 8000 specialiste dhe eshte i pranishem qe prej 150 vjetesh.

FAQE 2


ORGANIZIMI I AGJENSISE TURISTIKE

Koncepti i Organizimit dhe Drejtimit te Agjensise Turistike Nje agjensi turistike ose agjent udhetimesh perpara se te ushtroj aktivitetin e saj ushtron menyren e organizimit dhe funksionit te saj.Organizimi i agjensise eshte i lidhur ngushte me produkt qe ajo do te shes , ky produkt mund te jete:a) Udhetimet outgoing b) Udhetimet incoming c) Paketat turistike(package)Per te zhvilluar dhe per te shitur kete produkt agjensite duhet te kene parasysh 3 fakte baze te domosdoshem per zhvillimin e turizmit.

1- Aktivitetin turistik te vendeve te ndryshme

2- Infrastuktura themelore te perbera nga komunikacioni dhe rrjeti i rrugeve(hekurudhat, linjat ajrore, detare, portet etj.)

3- Strukturat e pritjeve(hotelet, fshatrat turistike, shtepi pushimi, agjensite e ndermjeteme etj)

Organizimi i saj behet ne baze te veprimtarise dhe personelit.Organizimi i agjensise shprehet nepermjet struktures organizative te nderrmarjes turistike qe ndryshe quhet Organigrame. Nje strukture organizative e nje nderrmarje turistike ndryshon ne saj te funksioneve qe ajo kryhen dhe produkteve qe ajo prodhon.Me poshte paraqesim dy tipe te strukturave organizative.

Administrata

Departamenti i shitjes

FAQE 3

Titullari

Drejtori Teknik

Organizatoret e Udheheqjes


Organigrama e nje nderrmarje te thjeshte

Asambleja eortakeve

Kolegji i Keshilli Sindikatave Administrativ

Drejtori Drejtori Administrativ Komercial

Drejtor Teknik

Administrat Marketing

Paketat turistike

Sekretare Publicitet

Incoming

Outgoing

FAQE 4


Bashkpunetoret ne nje Agjensi Turistike

Ne industrine e udhetimeve mjaft udhetar apo turista perdorin pervec agjensive dhe ndermjetesues te tjere per te realizuar udhetimet e tyre.Keto ndermjetesues mund ti quajme bashkpunetor te agjensive ose kanale shperndarje te produktit turistik.Te tilla mund te jene biletarite ajrore te rregullta.Dhe klubet e udhetimit.Megjithese konsiderohen si bashkpuntore te nderrmjetem te udhetareve shpesh here ato shfaqen si konkurente te hapur.Me poshte po paraqesim bashkpunetoret e nje nderrmarje marketingu.

Furnizuesit e sherbimeve Klienti

Nderrmarja e udhetimit

Furnizuesite sherbimeve te transportit Furnizuesit me shumice

Klienti megjithese eshte nje bleres eshte bashkpuntori kryesor i nderrmarjes se udhetimit.Per te nderrmarja e udhetimit nuk do te ekzistonte.

1. Furnizuesit e sherbimeve jane ato nderrmarje qe furnizojne me lende te pare duke perfshire hartimin e paketave turistike dhe vene ne dispozicion nderrmarje te tjera te udhetimit.

• Furnizuesit e sherbimit te transportit jane nderrmarje qe prodhojne sherbime te vecanta( si pritese , transport apo eskursion)

• Furnizuesit me shumice jane ato nderrmarje te cilat realizojne shitjet e paketave nepermjet agjensive me te vogla, nepermjet kolegeve.Nje nderrmarje e udhetimit gjate aktivitetit te saj nderton raporte eshe me operatore te tjere turistik, mund te permendim :

FAQE 5


a) Raportet me furnitoret

b) Raportet me industrine hoteliere

c) Raportet midis nderrmarjeve te udhetimit dhe rrjetit te shperndarrjes dhe shitjes se produktit turistik.

Raportet me furnitoret Raporte qe ekzistojne nderrmjet nderrmarjes se udhetimit dhe vektoreve te medhenj(organizatat nderkombetare qe sigurojne lenden e pare ne industrine e turizmit).Per shitje e tituj te transportit zakonisht realizohen nepermjet kontratave te rretgullta te mire percaktuar qe me pare.keto kontrata jane uniformed he zbatohen njekohesisht nga te gjitha nderrmarjet e udhetimit.Per shitjen e biletave te linjave tokesore , kontratat dhe rregullat percaktohen dhe i ofrohen nderrmarrjes se udhetimit nga Administrata Nderkombetare Hekurudhore (vektor ).Ndersa per funksionimin e shitjes se biletave te linjave ajrore sherben IATA (Organizata Boterore e kompanive ajrore).Kjo e fundit cakton norma dhe fikson tarifa te biletave qe do te shesin antaret qe do te marrin pjese ne kete organizate.Por ne realitet ka te dhena ne lidhje me konkurencen eksistuese ne tregun e transportit ajror qe do te thote se eksistojne kompani te fuqishme te cilat gezojne privilegj te vektoreve te medhenje duke I’iu siguruar atyre psh:realizimin e publicitetit dhe marketing.

Ç’do nderrmarje ne menyre individuale ka te bej me hotelet dhe me strukturat e tjera mikpritese(fshat turistik) por sido qofte ekzistojne rregulla te pergjithshme unikale dhe te shkruara qe percaktojne raporte ne nderrmarjet hoteliere dhe te udhetimit.Keto rregulla percaktohen nga ATAH (Organizata Nderkombetare e Industrise Hoteliere).FAFA ( Organizate e Nderrmarjeve Hoteliere).Lidhja dhe kontratat we vendosen nderrmjet nderrmarjes se udhetimit dhe atyre hoteleve bazohen mbi rregullat qe percaktojne organizatat duke siguruar nje zhvillim ne hapsire dhe ne kohe te ketyre lidhjeve turistike.

FAQE 6


Bashkpunimi i AgjensiveRaportet e agjensive te rrjetit te shperndarjes dhe te shitjes se produkteve.

Ne industrine e turizmit Operatoret turistik jane te lidhura ngushte me agjensine e udhetimit pritese te produktit turistik.Per cdo Pakete.Turistike qe Operatori turistik i rishesin Agjentet e udhetimit u njohin ketyre te fundit nje komisjon si rezultat i volumit te larte te shitjes.Atehere lidhjet ndermjet Operatorit turistik dhe agjensise jane te ngushta por ka raste qe lindin dhe konflikte nga keto mardhenie psh: kur operatoret vonojne dhenien e komisjeoneve, nje shkak tjeter eshte shitja direkte e paketave turistike nga Operatori turistik ne menyre direkte.

Rezultati eshte se Operatori turistik nuk mund te veproje kurre pa agjensine.Duke u perhapur ne te gjithe teritoret dhe duke qene ne kontakt me klientin sjellin SMS e Operatorit turistik dhe propogandojne produktin .

PARAQITJA HAPSINORE DHE SPORTELI I KLIENTEVE

Ne nje Agjensi Turistike nje ndarje hapsinore e pershtateshme eshtenje faktor i rendesishem ne sukses te nderrmarjes.Struktura hapsinore varet nga lloji i sherbimeve qe ofron agjensia si dhe nga vendodhja e tyre.Skematikisht nje agjensi :

VITRINA HYRJA VITRINA

SPORTELI

PERGATITJA DREJTUESIT E E BILETAVE NDERRMARJESNE KOMPJUTER

Udhetimet Udhetimet Zyrat Udhetimet Udhetimetne grupe vetjake filjale ne evropjane tregetare

Vitrinat paraqesin kartviziten turistike te agjensise turistike.Ato jane nje mundesi e rendesishme per reklame vecanerisht kalimtaret mund te behen “Preh” te agjensise nepermjet ngacmimeve qe ju shkakton Vitrina.

FAQE 7


Hyrja duhet te ndertohet ne menyre te tille qe klienti te mos kete “Frik” kur te hy ne nje agjensi .Zakonisht ne zonen e kalimit te agjensise duhet te vendosen prospekte te vendeve te ndryshme (pamje), fletpalosje, oferta sezoanle etj.

Sporteli duhet te transmetoj atmosfer pushimesh ne menyre qe te forcoj deshiren tek klienti per te udhetuar.Nje shprehje per nje agjensi udhetimesh mund te jete Pushimet fillojne ne Agjensi Turistike.Eshte e rendesishme qe ne sportelin dhe hapsirat boshe te agjensise te reklamohen modele anijesh, ose avionesh,autobuzesh, costume popullore vegla pune karakteristike nga zona te ndryshme turistike.Bime ekzotike.Te gjitha keto e bejne klientin te ndieje kenaqesine e pushimeve qe do te prenotoje.Hapsirat e punes pa qarkullim klientesh (prapavi).Ato kryejne perpunimin e kerkesave qe vijne ne telefon apo me fax.Si dhe rezervimet per keto kerkesa, vende.Prapavija ndahet nga pjesa e hyrjes sipas mundesive dhe madhesise se agjensise.Prandaj duhet pasur parasysh qe te behet nje vendosje sa me e pershtateshme e mjeteve te punes.Nje rendesi te vecante ne hapsiren e punes se agjensise ka sistemimi aktiv dhe funksional i materialeve te punes dhe vecanerisht librave, tarifave manualeve te ndryshme etj.Ndricimi i agjensise duhet te jete jo verbues.

PAJISJE TE VECANTA TEKNIKE DHE MJETET E PUNES NE AGJENSI

Nje agjensi udhetimesh qe te realizoj nje aktivitet sa me normal dhe per te prodhuar nje produkt turistik te denje per tregun duhet qe ne punen e saj te kete dhe mjete pune te nevojshme per te.Kjo per te siguruar informacionin e domosdoshem per krijimin e produktit turistik.Ne pajisjet teknike bejne pjese : kompjuterat, fax, fotokopje, lidhja me internet, programet Gjithashtu do te duheshin dhe:

1- Manuale informacioni te rendesishme shendetesore dhe te udhetimit

2- Manuali i agjenteve te udhetimit (Agents Manual ) i cili jep informacion mbi organizatoret e nderrmarjeve te udhetimit.Ky informacion eshte individual dhe jep shtese.

3- Libra hotelesh ne te cilen gjenden indormacione ne lidhje me ofertat e hoteleve te ndryshme te botes.

FAQE 8


Per informacione ne lidhje me tariafat e udhetimit dhe problemeve te organizimit te udhetimit nje agjensi perdor keto mjete:

a) Libri i orareve te udhetimit e trafikut hekurudhor mbrenda dhe jashte vendit.ky liber perben te dhena mbi tarifat e levizjeve te bagazheve.

b) Libri me oraret e linjave ajrore, eshte nje guide boterore qe botohet ne dy volume cdo muaj nga IATA ku pasqyrohen te gjitha linjat ajrore te botes sipas alfabetit.

c) Libri i orareve te levizjes se bagazheve.Keta libra permbajne te gjitha lidhjet e linjave te trageteve, ajrore, dhe krocereve.Te keta libra meqe kryhet turizem i mirefillt ka te dhena te plota per kryqezatat (kroceret)

d) Librat e orareve te linjave te autobuzeve dhe palet e udhetimit.jane te paraqitura linjat me te rendesishme kombetare dhe nderkombetre.

KESHILLIMI I KLIENTEVE

Nje hap i rendesishem ne punen e agjensise turistike eshte edhe keshillimi i klienteve.Kjo per faktin se blerja e nje produkti nga konsumatori mbane me vete shume rreziqe.Keshillimi i klienteve nga agjenti ve theksin ne keto drejtime:

1- Agjensia turistike ka per detyre te informoje klientin mbi pashaporten qe eshte e vlefshme per udhetimin jashte vendit dhe per vizen per shendetin e klientit si dhe per te gjitha sqarimet ne lidhje me doganat dhe kalimet jashte kufijve.Gjithashtu klientit i behen te qarta rregullat per perdorim te monedhes ne ate vend.

2- Agjensia turistike ka per detyre t’i paraqes klientit te gjitha sherbimet qe ofron udhetimi ose oferta ne baze te marreveshjes apo kontrates se lidhur per keto sherbime qe ofrohen ne baze te njohurive te mira qe zoteron agjensia per vendin do te zhvillohet udhetimi.Cilesia e informacionit qe percillet nga agjensia tek kilenti varet nga keto faktore.

a) Nga nje formim i mire dhe i pergjithshem i ekspertit apo agjentit ne fushen e historise, gjeografise dhe gjuheve te huaja.

b) Nga arsimi dhe shkollimi i ekspertit ne dhenien e keshillave.Kjo gje arrihet nepermjet studimit te katalogeve, fletpalosjeve, pjesmarrjes se ekspertit neper seminare.

FAQE 9


c) Nga pervoja vetijake e tij per keto vende.

d) Nga talenti per te komunikuar me klientin dhe per ti paraqitur atyre ofertat e mundeshme.

e) Nga cilesia e mjeteve te komunikimit qe zoteron agjenti.

Asnje agjent turistik nuk mund te JETOJE vetem pa mjetet e dhenieve te keshillave si ;shperndarjes se fletpalosjeve.Dhenia e keshillave boshe nuk ka asnje rezultat tek klienti psh: ne tregun boteror turistik dhe pikerisht agjentet gjerman i pajisin klientet me 5 katalog kundrejt nje pakete turistike, normalisht dhe shpjegimet dhe keshillimet bejne te mundur nje shitje te suksesshem te paketes.Keshillimi i klienetve nuk ka rregulla fikse.Eshte aftesi e secilit organizator ose agjent dhe shkathtesi e tij per te bindur klientin ne blerjen e paketes turistike.Gjate keshillimit te klientit pervec dhenies se informacionit agjensia duhet te kete parasysh permbajtjen e informacionit menyren e dhenies se tij si dhe permasat e ketij informacioni.Cilesia e informacionit varet nga keta faktore :

• Lloji i udhetimit, udhetime te gjata dhe te largeta kerkojne me shume informacion se sa nje udhetim i shkurter.Kjo edhe per faktin se blerja e nje udhetimi apo pakete turistike kushton shume me teper se sa thjesht nje bilete udhetimi.

• Niveli i informacionit qe zoteron klienti.

Njerezit qe kane udhetuar shume zakonisht kane pak nevoje per informacion kundrejt atyre qe udhetojne per here te pare.Informacioni qe i jepet klientit mund te ndodhe ne dy faza.

a) Faza e pare klienti kerkon thjesht informacion per te krijuar perfytyrime te aferta mbi peizazhin, klimen etj per te perafruar qellimet e ketij udhetimi.

b) Gjate fazes se dyte klientit i intereson cmimi, transporti, mundesia e strehimit

Dhe ne fund eshte faza e marrjes se vendimit klienti ve ne plan te pare ceshtjen e uljes se cmimit duke u justifikuar ne cilesine e sherbimit, kushtet ku do te streohet etj.

FAQE 10


SHITJA E UDHETIMIT NE FORME PERMBLEDHESE

Nje moment kryesor ne Agjensine Turistike eshte shitja e paketave te saj ose te produktit qe ajo ofron per shitje.per nje agjent ky eshte qellimi final.Dhe per te plotesuar kete qellim para se gjithash duhet te dime se cfar permban nje pakete turistike( hotelin, llojin e transportit, ndalesat, lloji i guides)

Shitja e paketes turistike eshte e lidhur ngushte me koston e saj.Kjo kosto percaktohet ne baze te tipeve te sherbimit qe ofron paketa.Sa me te nderlikuara te jene tipet e sherbimit aq me shume do te jete kostoja e paketes.Nje agjent turistik i intereson me teper theksi pakete turistike ku te perfshihen sa me shume kliente duke realizuar keshtu fitime te larta.Ne percaktimin e kostos se paketes perfshihen gjithashtu dhe komisjonet (% e fitimit mbi cdo shitje) qe perfitojne Operatoret turistike te cilet ja kane shitur paketen turistike agjenteve turistik.Shitja e paketes turistike behet kryesisht nga operatoret turistik nepermjet agjenteve dhe ne raste te rralla realizohet shitja direkte nga vete agjenti.Kjo ndodh kur paketa turistike eshte ne permasa shume te vogla.Qe shitja e paketes turistike te behet me sukses per agjentet turistik duhet qe agjenti te marre parasysh deshirat dhe kerkesat e klienteve.Gjithashtu cmimet per paketen turistike duhet te jene ne perputhje ose te mos kete luhatje te madhe ne cmimet qe ofrojne agjentet e tjere per te njejten pakete turistike.Ne qofte se nje klient prenoton blerjen e paketes dhe per nje arsye te tij ai nuk e realizon udhetimin agjenti nuk i kthen te gjithe shumen e paguar por i mban 1% mbi kete vlere si demshperblim per agjentin.Qe shitja e paketes te kete sukses duhet edhe qe agjenti te bej pune bindese ndaj klientit.

SHITJA E DEFTESAVE TE TRANSPORTIT Ne agjensite turistike nje pike e rendesishme eshte edhe shitja e deftesave te transportit apo si quhen ndryshe biletave te udhetimit per te gjitha sherbimet e transportit.Cmimi i shitjes se sherbimit te transportit vendoset duke mbajtur parasysh dy element kryesor:

1- Dobine qe realizon konsumatori2- Koston e prodhimit( kostoja qe realizon mjeti gjate veprimtarise se tij)

Dobia qe realizon konsumatori perfaqeson cmimin e kerkeses qe do te thote sasia e sherbimeve te kerkuara.Cmimi i transportit(shitja e tij) duhet te mbuloj koston e prodhimit dhe te plotesoj kerkesen e konsumatorit ndryshe kostoja e prodhimit quhet cmimi i ofertes.Cmimet ne transport formohen ne piken kur kerkesa dhe oferta ne treg jane te barabarta ne menyre sasiore ose jane ne ekuliber.

FAQE 11


Cmimi i transportit formohet ne tre menyra:1- Nga marreveshjet e lira, keto marreveshje ndryshojne here pas here.Kryhen

ose percaktohen duke respektuar kerkesen dhe oferten

2- Cmimi percaktohet dhe ne baze te kontratave ne kohezgjatjen e caktuar. Keto kontrata bazohen mbi sasine e udhetareve qe do te transportohen.

3- Tarifat publike jane menyra e fundit e formimit te cmimit te deftesave te transportit.Keto jane cmime te paracaktuara dhe shpesh here jane te miratuara nga autoritetet perkatese.

Duke permbledhur ne praktike do te jene dy kategori cmimesha) Cmimet e lira qe perdoren kryesisht ne transportet ajrore dhe detare ne

kerkese te klientit dhe transportet rrugore ne kerkese te mallrave.

b) Cmimet e paracaktuara ose tarifa me te cilat ndeshemi me shpesh.Ku ne te zakonisht jane cmimet e transportit rrugor ,detar, (per shetitje etj)psh:cmimi i unazes.

SFERA TE TJERA TE BIZNESIT NE AGJENSINE TURISTIKE.

Midis shume proceseve qe kryhen agjensi si: nje pakete turistike,deftesave te transportit, vendeve te strehimit ajo ploteson veprimtarine e saj edhe me sfera te tjera.Ato jane:

1- Kembimi i valutes.Valuta e huaj e paraqitur nga turistet eshte ne formen e kartave bankare apo ceqeve te udhetarit keto mund te jene dhe ne monedhe vendase.Qe nje agjent turistik te realizoj kembimin valutor ajo duhet t’i bej kerkese bankes shteterore , ku ne kete kerkese te specifikohet vendodhja e agjentit turistik , tipi i aktivitetit ne nje pershkrim te shkurter, orari i funksionimit te agjensise turistike dhe bashkangjitur kesaj kerkese te agjentit dergon dhe aktin e themelimit te agjensise ,statutin e saj si dhe aktin e rregjistrimit ne dhomen e tregetise.

2- Pagesat per sherbime te furnitoreve jashte vendit.Kjo paraqet veshtiresi pasi kemi te bejme me ligje valutore te ndryshme te vendeve te ndryshme.prandaj agjenti ploteson secilen liste te udhetareve duke treguar cmimin daten , vendin e lindjes, sasine e parave qe do te nxirret jashte vendit si dhe daten e llogaritur per te udhetuar.

FAQE 12


3- Marrja me qera e automjeteve, shpesh here nje agjent per te realizuar udhetimin e organizuar merr me qera mjete te ndryshme transporti si avion, tragete, anije, autobusa etj.Keto mjete transporti mund te merren me qera nga nderrmarja e transportit ose vete keto nderrmarje transporti i bejne keto udhetime per llogari te agjentit turistik.

4- Publiciteti eshte nje sfere biznesi mjaft i rendesishem per agjentin dhe nepermjet tij mundesohet perhapje me SMS publicitar mbi ekzistencen e agjentit,produktit , cmimit qe ofron etj.

DOKUMENTET E EMETUAR NGA AGJENTI TURISTIK

Agjenti turistik dhe operatori turistik gjate aktivitetit te tyre turistik ku qellimi baze eshte fitimi pervec produktit turistik qe i ofrojne tregut ato emetojne dhe vene ne dspoziciojn edhe dokumenta te tjere qe ndihmojne ne shitje me sukses te produktit turistik.Nje agjent turistik mundohet qe produkti i tij te jete brenda standarteve te kerkuara me nje cilesi dhe cmim konkurues.Keto veti te produktit turistik agjensia i ben te njohur nepermjet dokumentave te emetuar prej saj.Dokumentat e emetuar nga agjenti turistik mund t’i grupojme ne :

1. Dokumenta promocional per agjentin

2. Dokumenta promocional per produktin turistik.

Per grupin e pare bejne pjese :kartvizitat,fletpalosjet ku klienti informohet mbi vendodhjen sherbimet qe ajo ofron etj.Dokumentat qe garantojne seriozitetin aktiv te agjensise si deshmi mbi pervojat e fituara, licensat e saj etj. Ndersa grupi i dyte perfshin fletepalosje te vendeve dhe hoteleve turistike, catalog te cilet shoqerohen me pamje dhe cmime perkatese per hotele te percaktuara ne vende te ndryshme ku specifikohen qarte cmimet per rezidenca, vila, dhomat matrimoniale, single etj.Gjithashtu perfshihen guidat turistike,hartat turistike,prospektet.

BAZAT E TE DREJTES TE AGJENTIT TURISTIK.E DREJTA E TREGETISE NE AGJENSI TURISTIKE Nje agjensi turistike perpara se te filloj veprimtarine e saj duhet te siguroj licensen nga Ministria e Turizmit.Licensat per Agjensi Turistike duhet te jene:

a) ose te perkoheshmeb) ose te perhereshme

FAQE 13


Megjithate sido qe te jete natyra e licenses komuniteti i turizmit ne bashkpunim me ministrin e turizmit te vendit tone nxorren nje procedure te re ku i detyrojne te gjitha agjensite turistike te organizojne udhetimi outgoing, te rinovojne licensen (gje qe nuk kishte ndodhur qe nga hapja e pare e agjensise turistike) dhe licensen e rinovuar sebashku me dokumentat perkatese ja paraqesin zyrave konsullore te vendeve te hoaja ne vendin tone.Zakonisht licensa e perkoheshme jepet per nje periudhe me te vogel se nje vit.Licensa eshte individuale dhe i jepet pronarit ose nje personi te autorizuar nga nje pronar i vetem apo bashkpronar.Me t’u paisur me license behet zgjedhja e drejtorit te agjensise i cili duhet te jete me arsim te larte, te jete figure e pasur i padenuar per pervesim pasurie te tjetrit.Per marrjen e licenses se perhereshme drejtori duhet te jete pervec arsimit te larte duhet te kete dhe certifikate profesionale te kurseve qe organizon Ministria e Turizmit.Ne cdo zyre dhe sektor te agjensise turistike duhet te kete nje punojes qe te njohe dhe te kete te mbrojtur nje gjuhe te huaj.Siperfaqja e nje zyre qe ka kontakte te drejtperdrejta me klientin duhet te jete 4 X 4.Kjo zyre duhet te jete e paisur me telefon, fax, PC, Printer, internet etj.Agjensia Turistike depoziton paraprakisht ne formen e garancise me shumen 5% te fitimit.Kjo shume e depozituar prane Ministrise se Turizmit shpesh ne dollar preket vetem ne rast mosmarrveshjesh me Agjensine e Turizmit.

Per marrjen e licenses nga Agjenti Turistik paraqet keto dokumenta:a) Kerkesen b) Vendimin e Gjykates si person juridik ne veprimtari juridikec) Vertetimin e rregjistrimit ne organet tatimored) Paraqitja e deshmis se penalitetite) Deshmi e gjuheve te huajaf) Konfirmim bankar qe verteton derdhjen e depozites se garansise se

perhereshme.Ku brenda 30 diteve nga dorezimi i te gjithe ketij dokumantacioni aplikuesit i kthehet pergjigja(merret nga Ministria a Turizmit)Eshte Ministria e Turizmit e cila direkt ne rast te shkeljes se rregullores merr keto masa:Heqja e licenses, Vendosja e gjobave,sanksioneve(per nje vit te mbyllet agjensi turistike).Ne rast se dokumentat e aplikuesit jane shume te sakta ne varesi te saktesise Minsitria e Turizmit mund te jape licensen te perhereshme ose te perkoheshme.

MBAJTJA LIGJORE E TE DREJTAVE TE KONSUMATORITPas luftes se II boterore turizmi eshte zhvilluar shume ne vendet perendimore per disa arsye:

1- Ngritja e nivelit te jeteses.2- Ritja e kohes se lire3- Zhvillimi i mjeteve te komunikacionit

FAQE 14


Ne ditet e sotme turizmi individual eshte zvendesuar nga turizmi i grupeve prandaj dhe Tour Operatoret dhe agjente turistik ju d el per detyre qe vec pergatitjes se produktit, shitjes duhet te marrin per siper dhe nje ser pergjegjesish te ndryshme psh: mund te permendim

a) Per nderrmjetesuesit e thjeshte, agjenti merr persiper vetem pergjithsine per rezervimin te biletes se udhetimit dhe te hotelit.

b) Agjensite organizatore te udhetimit me kerkese te klienti marrin per siper jo vetem sigurimin e biletes vajtje ardhje por organizon ne hollesi udhetimin, vizitat turistike,restorantet etj.

c) Agjensise organiezuese te udhetimeve ne grup ne kete rast klienti ja beson cdo element te udhetimit agjensise e cila merr persiper cdo pergjegjesi te udhetimit mbrenda kushteve qe ajo ka ofruar.Keto lloj udhetime jane me te perdoreshme.

Numri i madh i udhetimeve te organizuara ne shkalle boterore nen kupton se ne vende te ndryshme ku zhvillohen udhetime funksionon legjislacione kombetare perkatese te cilat veshtirsojne marrjen persiper te pergjegjesive.Prandaj eshte menduar dhe eshte perpunuar nje projekt ose konvente nderkombetare me emertimin “COUVRAT“ e cila permban 2 tipe kontratash:

a) Tipi i pare i kontrates per ndermjetesuesit e thjeshte te udhetimitb) Tipi i dyte per organizatoret e udhetimeve .

Pak me larte permendem 3 faza te ndermjetesueseve, te cilat ngarkohen me keto pergjegjesi.

1- Zgjedhja e transportuesit dhe te hotelit.Agjenti duhet te jete i kujdesshem ne zgjedhje te tyre pasi ai mban pergjegjesi ne rast mos perputhje te transportuesit dhe hotelit te gjetur me ato qe i kane paraqitur klientit gjate promocionit.

2- Detyrimi per te mbikqyrur personat e sherbimit.Agjenti ne kete rast eshte pergjegjes per sherbimet qe i ofron hoteli apo transportuesi klienteve.

3- Detyrimi i sinkronizimit dhe efikasitetitAgjenti eshte pergjegjes nese per shakak te sinkronizimit te keq udhetimi nuk siguron ne kohen e duhur sherbimet e kerkuara.

4- Detyrimi i sigurimit.Agjenti duhet te siguroje qe veprimtarite te behen ne kushte te madhe sigurie dhe te marrin masat e nevojeshme per mbulimin e rreziqeve, shtrimin ne spitasle ose kthmin ne vendin e tyre.

5- Detyrimi i ndihmes ( asistences ) dhe i informacionit.Agjenti eshte i detyruar t’i paraqese klientit te gjitha te drejtat qe ai gezon dhe ti jap keshillime.

FAQE 15


ITINERARI.Kuptimi i itinerarit dhe klasifikimi i tyre.

Me fjalen itinerary do te kuptojme: rruga me e pershtateshme qe duhet te ndiqet per te arritur ne nje lokalitet apo vend te caktuar duke kaluar meper nje apo disa vende te ndermjeteme ku dhe mund te qendrohet.

Lokalitetet e ndermjeteme zgjidhen ne baze te karakteristikave te nje itinerar e cila percaktohet nga qellimi i udhetimit, kohes kur do te kryhet udhetimi, kohezgjatjes se tij, kushteve fizike dhe kulturore te klientit.Itinerarin e ndajme :Grafik dhe Pershkrues.Itinerari grafik eshte ai i cili pershkruan ne harta gjeografike dhe tregojne rrugen nga vendi i nisjes, lokalitetet e ndermjetem ku do te ndalohet dhe vendin e mberritjes.Itinerari pershkrues tregojne ne menyre te caktuar cdo detaj te udhetimit, menyren se si do te realizohet transporti, sherbimet e pritjes, qendrimi ne hotel, aktivitetet e ndryshme ditore etj.Itineraret pershkrues nganjehere mund te paraqesin vetem oraret e nisjes dhe te mberritjes.Ne kete rast ato marrin emrin pasqyra e orareve te cilet pervec pershkrimit te orareve paraqesin dhe sherbimet e tjere qe i ofrohen klientit gjate udhetimit kjo do te quhet itinerar i pergjitheshem ose sintetik.Itinerari i pergjithshem eshte kur klientit i paraqitet nje preventiv i te gjitha shpenzimeve te udhetimit vajtje ardhje dhe qendrimit ne hotel.Kjo behet per ta njohur klientin me cmimin.Ne itinerarin e pergjithshem ose sintetik jo cdo gje eshte e sakte. Zakonisht ai realizon me kerkesen e klientit.Me paraqitjen e ketij tipi itinerari klienti nuk eshte i kushtezuar te bleje nje udhetim.Me qene se itinerari pershkrues realizohet per arsye pushimi.Ai eshte i kerkuar te turisti.Itinerari i pergjithshem merr emertimin teknik atehere kur ne te permblidhet i gjithe informacioni teknik mbi nje udhetim.Zakonisht klientit nuk i jep informacion te hollesishem.

KRITERET DHE VEPRIMET PER HARTIMIN E TIJ.

Agjenti i udhetimit qe te terheqi sa me shume udhetar per te realizuar punen apo enderren e turizmit itinerarin grafik apo pershkrues sa me te sakte duhet te plotesoj disa kritere te pergjitheshme per plotesimin e itinerarit.

1- Te percaktoje orarin e nisjes dhe te mberritjes dhe oraret e nderrmjetme.

2- Te percaktoje te gjitha rruget e mundeshme funksionale nga vendnisja ne vendmberritje.

3- Sipas karakteristikave te udhetimit te zgjidhet rruga 4- Te kontrollohen te gjitha mjetet e transportit qe kalojne ne ate rruge.5- Te zgjidhet mjeti me i pershtateshem sipas kerkesave te kalimit.

FAQE 16


6- Te behet krahasimi i produktit duke perdorur tarifat me te pershtateshme.

Nje punojes agjent duhet te percaktoje sakte gjeografikisht vendodhjen e lokalitetit nga do te behet nisja, mberritja dhe vendet e nderrmjetme.Kontrolli i te gjitha rrugeve te mundeshme konsiston ne kerkim dhe analizim i te gjitha rrugeve te komunikacionit.Zgjedhja e rruges me te pershtateshme duhet te behet duke mbajtur parasysh arsyet e udhetimit, periudhen kur do te udhetohet, koha ne dispozision te ketij udhetimi si dhe kerkesat fizike kulturore si dhe monetare.Marrja ne analize e mjeteve te ndryshme te transportit duhet te parashikoje nga ana e punojesi te agjensise te gjitha mjetet e transportit detar, ajror, rrugor qe japin apo vene ne dispozicion sherbimet e tyre gjate rruges.Prandaj nje agjent e ka te domosdoshme pajisjen me te gjitha manualet e orareve te transporteve te ndryshme.Perkrah manualeve agjenti eshte i pjisur dhe me produkt per cdo tip transporti.Zgjedhja e mjeteve te transportit behet duke ndjekur keto kritere nga ana e agjentit:

a) Perdorimi brenda mundesibe i mjeteve te drejtperdrejta qe do te kryeje transportin e klientave nga vendi i nisjes deri ne destinacion duke shmangur ndalimet

b) Caktimi dhe kembimi i orareve te nisjes dhe mberritjes me te pershtateshem per klientin.

c) Perdorimi i mjeteve te transportit qe sigurojne tarifa apo produkt te pershtateshem per klientin.

d) Krahasimi i produktit nga punojesi i agjensise lidhet me zgjedhjen e mjetit.

Ndertimi i itinerareve te kerkuara nga klienti per incoming.Jepni shembull: Itinerar grafik per linjen ajrore ose hekurudhore.

Jepni shembuj dhe formoni itinerare pershkruese duke patur parasysh shpenzimet e transportit dhe strehimit, llojin e transportit dhe krahasimin e kostos per cdo tip itinerari ne varesi te llojit te transportit qe do te zgjidhet.

14.05.08-17.05.0815 studente Nje grup studentesh kerkojne te realizojne 1 ekspedite studimore 3 ditore ne qytetin e Sarandes.Ata I drejtohen nje agjensie X e cila merr persiper t’I paraqese nje itinerar pershkrues sipas kerkesave te klienteve.Agjensia paraqet itinerarin pershkrues per rrugen automobilistike, shpenzimet e ushqimit nuk i merr parasysh ne llogaritje.Veprimi i pare:

1. Percaktimi i vend nisjes dhe vendmberritjes pra Tirane – Sarande si dhe lokalitetet e nderrmjetme nga do te kalohet ( Tirane – Plepa – Kavaje – Fier – Ballsh – Tepelene – Gjirokaster – Sarande )

FAQE 17


2. Kontrollohen te gjitha rruget e mundeshme pra nje rruge tjeter e mundeshme ( Tirane – Plepa – Kavaje – Lushnje – Fier – Vlore – Llogara – Himare – Borsh – Sarande )

Rruga me e shkurter eshte nga Gjirokastra.3. Pasi zgjidhet rruga me e pershtateshme behet llogaritja e kostos se itinerarit te

zgjedhur .Nisja Tirane ora 06:00 tek Hotel Arbana Mberritja Sarande ora 14:00Udhetimi = 100 lek x 2 (vajtje – ardhje ) = 200 shpenzim transportiAkomodimi Hotel Grand 3 nete1000 lek x 3 = 3000Miniautobus dispozicion 3 dite = 3000 lek x 3 dite = 9000 lek200+3000+9000 = 12200 lek total udhetimi per 15 studentePra 12200 lek / 15 studente= 813.3 lek per person

Ndertimi i itinerareve te kerkuara nga klienti per udhetim outgoing.

Ushtrim:Nje cift te rinjsh nga Shqiperia adresohen ne nje agjensi X duke kerkuar te realizojne nje udhetim turistik 8 ditor ne per Itali dhe Paris.Agjenti turistik I paraqet klienteve te saj nje itinerar pershkrues per kete udhetim outgoing.

1- Tirane – Paris (rruge ajrore) nisja ora 12:00-15:00Cmimi i biletes 350 euro350 euro x 2 = 700 euroAkomodimi ne nje hotel X1 nate = 150 euro7 nete x 150 euro = 1050 euro

Kthimi Paris – Tirane Nisja ora 10:00-13:00

Totali i udhetimit700+1050 = 1750 euro per nje ciftItinerari me i shkurter

2- Nisja 16.01.08Tirane Durres me autobus = 100 lek biletaDurres – Bari me target ora 23:00-07:006000 lek bileta (kabine me shtrat)17.01.08Bari – Rome me tren Eurostar

FAQE 18


Ora 11:45-14:30Cmimi 5000 lekHotel X per nje nate 10000lek 18.01.08Rome – Milan me tren Eurostar12:00-15:005000 lek per personMilan – Paris me tren (T.G.V)10000 lekParis (st.trenit) – Hotel (taxi) 1200 lekAkomodimi Hotel Y 18-19-20/01/08 Cmimi = 17000 lek nata17000 lek x 3nete = 51000 lek21.01.08Paris – Bologna me tren nje nate ne vagon treni = 8000 lekQendrim ne Bologna 9000 lek nata22.01.08Bologna – Ancona me trenOra 10:00-15:303900 lek vetem vajtjeAncona – Durres ora 19:00-13:30 7500 lek vetem vajtjeDurres – Tirane bileta 100 lekTotali i udhetimit do ishte :100+6000+5000+10000+5000+10000+51000+8000+9000+3900+7500+100=115600 lek = 947 euro

TRANSPORTITransporti eshte faktor i zhvillimit ekonomik dhe shoqeror.Transporti eshte nje dege kryesore ekonomike.Eshte nje sektor qe ka qene nga me te hershmit ne rang nderkombetar.Kur flasim per transport mund te bejme nje klasifikim ne 4 grupe te medha:a) Transport rrugorb) Ajrorc) Detar d) HekurudhorZhvillimi i industrise se turizmit eshte i lidhur ngushte me sektorin e transportit.Ne kohet e lashta ka qene dominues transporti detar dhe me pak ai tokesor.Mund te permendim rrugen Egnatia.Ne vitet ‘20 te shek.XX filloj te zhvillohej transporti automobilistik.

• Transporti dhe levizja turistikeDukuria turistike nga pikpamja ekonomike percaktohet si :

FAQE 19


Teresia e raporteve ekonomike per te cilat lokaliteti i pushimeve nuk eshte residence kryesore dhe as banese e qendrueshme as vend pune i zakonshem.Nga ky perkufizim i turizmit vihet ne dukje qe kjo veprimtari karakterizohet nga levizshmeria dhe keto cilesi e permbushin sektorin e transportit i cili ka rendesi shume te madhe per turizmin.Transporti ndikon mbi turizmin si nga pikpamja statistike ( rruget e komunikacionit).Ashtu dhe nga pikpamja dinamike(mjetet e transportit)

• Transporti si pjese perberese e turizmit.krijon mundesi per zhvillimin e tij duke vene ne perdorim mjete te ndryshme transporti.Kjo gje ne ditet e sotme ka cuar ne zhvillim modern dhe smasiv ne cdo skaj te botes.

Veprimtaria e turizmit eshte zgjeruar ne saj te a) Paksim te dukshem te kohes se udhetimitb) Lehtesim te arritjes se lokaliteteve te larte turistikec) Uljes se tarifave te mjeteve te transportitd) Gadishmeria e sistemeve te transportit per te afruar sherbime cilesore sipas

kerkesave ne rritje te turizmit.

Nje studim i organizates boterore te turizmit per periudhen 1950-1980 fluksi i turistave nga 280000000 turiste arritit 3 miljarde dhe deri ne ’85 PATI RRITJE PER 16%.Fluksi i turistave perfaqson vetem nje pjese te klienteles se turizmit.Megjithate te gjitha shoqerite e transportit bejne perpjekje per te terhequr sa me shume kliente turistik.Zhvillimi i mjeteve te transportit ka ndikuar ndjeshem mbi turizmin duke shkaktuar ndryshime mbi strukturen e pushimeve dhe konceptin per te psh: Shpikaj e kampingjeve çoj ne zhvillimin e ndjeshem te turizmit.Kamping kjo oferte turistike nuk njihej me pare.Zhvillimi i transportit eshte pershtatur ne funksionet e vecanta per veprimtari te ndryshme turistike.Ky zhvillim ka sjell :

1- Fuqizimin e rrugeve te medha te komunikacionit kombetar dhe nderkombetar2- Ka krijuar mundesine e mberritjes ne destinacione te ndryshme turistike me

shpejtesi te madhe si brenda dhe jashte kofijeve.3- Ka ndikuar ne uljen e kostos se transportit efekt ky qe ndihet mbi koston

totale te pushimeve.Ne pergjithesi kostoja e transportit ze 20% te kostos totale te transportit.

Treguesit ekonomik te transportit

Veprimtarimtarite ekonomike klasifikohen ne tre grupe:1- Paresore2- Dytesore3- Dhe te dores se trete

FAQE 20


Veprimtaria e transportit eshte konsideruar si transferim i personave dhe i mallrave ne duke perdorur mjetet levizese,kjo ben pjese ne grupin e trete ku perfshihen veprimtari qe prodhojne sherbime.Transporti eshte sigurimi i nje sherbimi nepermjet kembimit te elementeve te prodhimit, keshtu qe transporti i njerezve dhe i mallrave nga nje pike ne tjetren eshte veprimtari prodheuse ekonomike sepse krijon ose çon ne rritje te vendeve. Zhvillim i ndjekur te transporti ka lejuar arritjen e lokaliteteve te larta turistike ne te gjitha zonat turistike.Transporti rrit te prodhimin duke i shperndare te mirat perkatese ne hapsire.Ne kete drejtim duhet te klasifikojm elementet e transportit qe percaktojne dobine e ketij sherbimi.

1- ShpejtesiaRitja e shpejtesise ne transferimin e personave, mallrave merr rendesi te madhe sepse shkurton kohen e transportit.Egsistojne disa tipe shpejtesish:a) Shpejtesi reale e ecjes ajo me te cilen leviz nje mjet.b) Shpejtesi ndermjetme, gjatesise se udhetimit dhe kohes perfshi ndalesat .c) Shpejtesi mesatare e ecjes , raporti rruge kohe2- SiguriaKy tregues kerkon gjithnje e me shume teper kerkesen per siguri gjate transportimit te personave.3- Rregullshmeria e cila percaktohet nga periodiciteti ne kohe dhe vazhdimsia

ne mjetet e transportit.4- Frekuenca e cila shprehet me mundesine per te pasur ne dispozicion mjete te

caktuara transporti.5- Komoditeti gjithnje e me teper po vihet kerkesa per t’iu ofruar klientit

sherbime sa me komode.Menyre te pershtateshme transporti.6- BesimiEshte nje element ne bashkpunim me elemente te tjere eshte mjaft i rendesishem per klientin.Thuhet qe menyra e transportit qe ploteson me mire kerkesen e komunikacionit eshte besimi i tij.7- Koha si element tjeter i ekonomise ne transport ndikon ndjeshem ne disa

drejtime:a) Ne lirshmerine me te madhe gjate levizjes se pasagjereve b) Ne mundesine per te vizituar nje numer te madh lokalitetesh turistike.c) Ne mundesin per te ndaluar demtimin e mallrave qe nuk durojne ne kohe.d) Mundesine per te pasur shpenzime per sigurimin e mallrave .

Koha e transportit perbehet nga keto elemente:

1- Koha e hyrejs qe nevojitet per te arritur nga lokaliteti i cili niset mjeti dhe per te arritur ne kohe ne destinacion.Koha e hyrjes eshte nga shume e koheve:Tirane (aeropor) – Londer (aeroport) – qender e qytetit.

2- Koha e pritjes eshte koha nga mberritja ne aeroport deri ne nisjen e tij.

FAQE 21


3- Kohe e levizjes nga pikenisja deri pikemberritje.

Pjeset perberese te transportit:

Duke analizuar transferimin e personave dhe mallrave nga nje pike e hapsires ne nje pike tjeter domethene nga nisja ne vendmberritja themi qe kemi nje zhvendosje te tyre nepermjet perdorimit te nje mjeti transporti i ushqyer nga nje fare energjie duke pershkruar nje itinerar te percaktuar mire.Elementet e metejshem perkryerjen e sherbimit te transportit jane:

a) Rruga

b) Pika e ndalimit

c) Mjeti

d) Forca levizese

• Rruga eshte itinerari qe perbashkohet nga mjete te ndryshme.Rruga mund te jete autostrade, detare, ajrore, hekurudhore.

• Pika e ndalimit ose terminali bashke me rrugen perfaqesojne pjesen e rendesisheme per cdo menyre transporti duke perfaqesuar infrastrukturen e transportit.

• Mjeti eshte i nevojshem per te kryer transferimin e personave ose mallrave ne hapsire.Zgjedhja e mjetit te transportit behet ne baze te rruges qe do te pershkruaj dhe tipit te ngarkeses qe do te transportohet.

• Forca levizese eshte energjia qe lejon mjetin te leviz.Egzistojne dhe vihen ne perdorim energji te ndryshme si ajo elektrike termike dhe nukleare.

Sipas sistemit te rrugeve kemi keto lloje sherbimesh transporti:

1- Transport tokesor i cili permbledh transportin hekurudhor, rrugor, me teleferik dhe transporti ne ujrat e brendeshme.

2- Transporti detar i cili permbledh transportin ne detar.

3- Transporti ajror permbledh te gjitha llojet e transportit ajror

Po te marrim parasysh elemntin grafik kemi:

• Transport urban qe perfaqeson sherbimet urbane brenda qytetit

FAQE 22


• Transportin suburban perfaqson trnasportin nepermjet qyteteve dhe zonave kufitare.

• Transporti ekstra urban perfaqeson sherbime ne teritoret e kombeve te tjera.

• Transporti interurban perfaqeson sherbimin ndermjet shume qyteteve njekohesisht e kur ato jane larg nejri tjetrit.

Egzistoje dhe transport komunal dhe provincial duke u bazuar ne ndarjet administrative.

Kostoja e Transportit.

Kostoja e transportit kerkon nje organizim kompleks dhe kjo sielle kryerjen e nje ser sherbimesh qe quhen kosto e transportit.Kostoja e transportit eshte e rendesishme per te percaktuar sasine e sherbimit qe do te hidhet ne treg.Ajo sherben dhe per formimin e cmimeve te transportit.

Çmimi i transportit formohet duke u mbeshtetur ne njesine matese:

Gjatesi e rruges se kryer, numri i udhetareve per nje mjet qarkullues.

Keto njesi matese marrin emrin njesi trafiku ku perfaqsojne sherbimet e shitura dhe njesi transporti kur perfaqesojne sasine e prodhuar.Njesia e trafikut gjendet duke shumezuar peshen e mallit ose numrin e pasagjereve te transportuar ne largesine e pershkruar.(Ton per Km).Sasia e transportit gjendet nga shumezimi i numrit te mjeteve qe qarkullojne me largesine qe ato realizojne.Kostoja e transportit mabane ne vetvete dhe disa perberes ajo formohet nga:

a) Kostoja qe lidhet me levizjen e mallrave dhe personave te ngarkuar ne mjetin e transportit.

b) Kostoja qe lidhet me veprimet qe kryhen ne pika te ndryshsme ndalimi ose terminale (ngarkim, shkarkim )

c) Shpenzime qe rrjedhin nga perdorimi i infrastuktures se transportit.

Kostoja e transportit grupohen

1- Kosto te ndryshueshme qe ndryshojne sipas sasise se prodhuar.

2- Kosto fikse qe nuk ndryshojne ne ndryshim te sasise se prodhimit.

FAQE 23


Per koston e ndryshueshme futen shpenzime per lende djekese ose karburant.Ne kosto fikse futen shpenzimet per mbarvajtjen e mjetit, blerja e pjeseve te kembimit.

Detyre 1:

Te llogaritet vellimi i sherbimit te transportit pert agjensine e udhetimeve X ne qofte se muajin Janar ka transportuar nga Tirana ne Sarande 25 ton mallra dhe 3115 persona duke vene ne dispozicion 16 autobus dhe 10 kamione?

Vellimi i sherbimit te realizuar = ?

Largesia a = 320 km(Tirane – Sarande )

Sasia e mallrave te transportit = 25 ton

Numri i pasagjereve te transportuar = 3115

Autobusa ne qarkullim = 16

Kamiona = 10

Njesia e trafikut 320 km X 25 ton = 8000 ton/km

Njesia e transportit 320 km X 16 auotbusa =5120 km nga autobusat

326 km X 10 Kamiona = 3200 km nga kamionat

Vellimi i sharbimit te realizuar (996000)= 8000 + 5120 + 3200= 16320

Detyre 2:

Formuloni nje itinerar analitik dhe llogaritni koston e tij per nje bisnesmen i cili kerkon te shkoje Tirane – Oher duke u nisur nga sot. Ai duhet te jete ne Oher ne oren 09:00 te mengjesit dhe ne mbremje ne oren 16:00 te jete ne Tirane.

Transporti Ajror

Kuptimi, Zhvillimi historik dhe rendesia e transportit ajror.

Termi avijacion civil permbledh te gjithe organizimin (personel,impjante fikse, pajissje te ndryshme etj).

Nuk eshte shume ivjeter sherbimi i pare i udhetareve ajror me pagese kjo eshte realizuar ne vitin 1910.Ne vitin 1919 u realizua fluturimi i pare tregetar nderkombetar Paris – Londer me 11 pasagjere ne avijon te zakonshem.Qe atehere

FAQE 24


transportet ajrore civile jane zgjeruar shume dhe komunikacionet ajrore boterore zene nje peshe te madhe ne transportimin e personave dhe te mallrave.Ne kete Zhvillim ka ndikuar jo vetem progresi teknik dhe ulja e kostos se tarifave te udhetimeve por edhe fakti se avijacioni civil nderkombetar eshte ndihmuar duke realizuar marreveshje mbare boterore te cilat me ligjet dhe rregullat e tyre i vijne gjithnje ne ndihme avijacionit civil.Gjithashtu koha e shkurter qe nevojitet per te arritur ne destinacion nepermjet avijacionit civil eshte nje element qe ka favorizuar zhvillimin e ketij avijacioni.

Personeli i zene me pune ne transportin ajror ndahet ne : 1- Personel fluturimi ku hyjne Komandanti dhe piloti , tekniket e motorave,radio elektricisti, asistentet e fluturimit. 2- Personeli i ngarkuar me sherbimet ne toke.

Marreveshjet nderkombetare sidomos ne transportin ajrtor ka nevoje te perfaqesohen nga organizata nderkombetare te perhereshme, qe te sigurojne zbatimin e marreveshjeve te arritura duke rregulluar kushtet per nje mirefunksionim te mirefillte te transportit.

Ne fund te luftes se dyte boterore zhvillimi i madh i avijacionit ngritjen e nje organizate autoritare qe te ishte ne gjendje te zgjidhte pothuaj te gjitha problemet e avijacionit civil keshtu u arrit te formohej organizata boterore e mjeteve ajrore IATA detyrat e se ciles jane :

1- Te fiksoj tarifat e njejta per te gjitha mjetet qe veprojne ne te njejta vija ajrore.Te vendos gjithcka qe ka te beje me kushtet e transportit, biletat dhe procedurat teknike, financiare dhe administrative.

Ne saj te respektimit te kesaj rregullore ku shoqerite ajrore nuk mund te zgjedhin vete transporti civil ajror eshte zhvilluar ne menyre te shpejt dhe te sigurt ne te gjithe boten duke kombinuar interesat ekonomike te shoqerive ajrore me interesat e udhetareve.

Duke vezhguar me qarte veprimtarine e IATA-s themi qe ajo bazohet ne :

1- Tarifa te njejta per te gjitha mjetet per nje transport te njejte ajror nderkombetar nepermjet te njejtave pika nisjeje.

Format dhe sistemet e transportit ajror

Per nje funksionim sa me te mire te transportit ajror , jane ngritur konventa te cilat permbajne norma per qarkullimin e avjoneve,transportin e personave dhe mallrave ne rruge ajrore sipas ketyre konventave ka norme nderkombetare unike ne te gjithe boten dhe norma te cilat funksionojne per cdo shtet me vete.

FAQE 25


Me gjithe funksionin e konventave dhe organizatave te rendesishme vihen re dhe veshtiresi gjate fluturimit.Per kete arsye organizata me e madhe IATA ka organizuar nje ndarje te botes net re zona trafiku ku secila zone eshte nje dege e IATA-s dhe secila zone paraqitet juridikisht ne kete organizate.C’do dege formohet nga perfaqesuesit e vendeve qe perfshihen ne zonat perkatese.Vendet qe bejne pjese ne nje zone mblidhen nje here ne vite ne asamblene dhe diskutojne per problemet e dala gjate vitit.Asambleja e pergjithshme ku bejne pjese te tre zonat se bashku diskutojne probleme te rrjetit boteror te fluturimit.Keto zona transporti njihen me inicialet TC1,TC2,TC3.

1- TC1 permbledh Kontinenti Amerikan,Groilanda,Vermudet,India perendimore, Ishujt e detit te karaibeve dhe Hawai me zyra qendrore ne New York

2- TC2 permbledh kontinentin e Europes, Afriken, Islanda dhe pjesa perendimore e Iranit me zyra qendrore ne Paris

3- TC3 permbledh Azine, Australine, Indine me zyra qendrore Singapor(Luani i Malajzise)

Marreveshjet e konferencave te trafikut te IATA=s kane beret e mundur hartimin e dhjetra rezultateve dhe mijra tarifave duke perfaqesuar nje strukture komplekse te transportit ajror.

Zbatimi i ketyre tarifave dhe rezultateve kontrollohet nga nje seksion kontrolli I ngritur enkas per te pare se si zbatohen detyrimet.Ne ngarkim te shoqerive ajrore qe nuk zbatojne normativat dhe tarifat e percaktuara perdoren sanksione financiare qe duhen paguar menjehere.

Mjetet e fluturimit, aeroplanet

Ne transportin ajror nje rol te rendesishem ka struktura dhe infrastuktura dhe mjetet e transportit te cilat jane te ndryshme nga ato te sistemeve te tjera te transportit.Aeroplanet dhe mjetet e fluturimit jane struktura dhe infrastuktura te transportit ajror.Me aeroport do te kuptojme siperfaqen toksore qe sherben per nisjen, mberritjen dhe ruajtjen e mjeteve te fluturimit.Ne aeroport ndodhen dhe zyrat e sherbimit ku perfshihen : kulla e kontrollit, zyrat e policise, sanitaret, dogana dhe te gjitha infrastukturat qe kane te bejne me komoditetin e pasagjereve, nisje mberritje.Aeroportet mund te jene ne pronesi te shtetit, te enteve publike, privat.Aeroportet mund te jene nderkontinental, ndernacional, kombetar dhe lokal.Aeroporti perfaqeson piken e takimit midis transportuesit dhe konsumatorit midis mjeteve te fluturimit dhe mjeteve te tjera te transportit.Zakonisht aeroporti

FAQE 26


ndertohet larg qendrave urbane, ku egziston nje terminal i cili realizon lidhjen e vendit ku nisen udhetaret me mjetet publike te transportit qe lidhen me mjetet e transportit.Percaktimi i cdo aerporti si aeroport i nje qyteti prane te cilit ndodhet, shprehet me nje kod nderkombetar i sintetizuar ne tre karaktere si psh: Tirana = TIA

Aeroplanet nderkombetar perbehen nga nisja dhe mberritja.Ne pjesen e nisjes sistemohen vendet per shoqerine e transportit prane te cilave udhetari do te kryeje veprimet e nisjes(Check-in)

Mjetet e fluturimit

Mjetet e fluturimit ndryshe quhen aeromobil.Mjeti i transportit ajror nenkupton teresine e rruges ajrore qe pershkruhet nga mjeti dhe forcen levizese.Aeromobili perdor forcat statike dhe dinamike per te transportuar njerezit dhe mallrat nga vendnisja ne vendmberritje..Tipet e aeromobileve qe transportojne njerez dhe mallra jane avjon reaktiv te shume llojshem me numer te ndryshem motorresh, me shpejtesi te ndryshme me kapacitet vendesh te ndryshme dhe dallime ne sherbimet qe ofrojne sipas linjave qe pershkrojne.Tipet e avjoneve sipas IATA-s dallohen ne shkurtime duke ju referuar fabrikave qe i kane prodhuar.Keto shkurtime perdoren me praret e avjoneve psh:F28,M80 etj.Avjonet e linjave nderkombetare kane 2 ose ne shume klasa sherbimesh.Klasi 1=First = F, klasi 2 = ekonomik=Y.

Dallimi ndermjet klasave te ndryshme shprehet edhe ne diferenca te theksuara dhe ne tarife , ne hapsire, sherbime dhe ne trajtime ne bord.Avionet ne te gjitha aeroportet e botes paguajne te drejtat e zbritjes dhe te nisjes tarifat e ketyre pagesave te ndryshme nga nje aeroport ne tjetren.Gjithashtu variojne sipas peshes dhe llojeve te avjonit, sipas llojeve te udhetimit (kombetar apo nderkombetar).Ves ketij detyrimi avjonet paguajne te ashtuquajturen (handling) qe nenkupton pagesen kundrejt ngarkimeve dhe shkarkimeve te ndryshimit te avjonit, sherbimet e asistences teknike ne toke.Si per avjonin dhe per pasagjeret.

Oraret e fluturimeve

Sherbimet ajrore te linjes kryhen ne baze te rrugeve, ndalesave dhe orareve te percaktuara nga ku keto te fundit pasqyrohen ne guidat e orareve.Keto te fundit jane te nevojshme te njihen pasi ne ditet e sotme agjensite turistike ndermjetese veprojne ne baze te ketyre guidave dhe japin informacion te sakte te fluturimeve.Cdo shoqeri ajrore publikon oraret e linjave te veta te fluturimit si per ti bere te njohura per publikun ashtu dhe per perdorim profesional te agjensisve.Keto orare permbledhin listen ne rendin alfabetik te vendeve te nisjes dhe te mberritjes ne oraret, referncave

FAQE 27


te fluturimeve dhe siglen ne tre shkronja te aeroporteve gjithashtu keto orare paraqesin edhe ndryshimin e linjave te fluturimeve gjate ( te njejtit ) udhetim.Liber i tille udhetimesh eshte ABC i cili publikohet cdo muaj ne londer dhe ne 2 vellime ku grupohen oraret e sherbimeve ajrore te linjave ne te gjithe boten.Ne kete manual ne 2 vellime gjenden gjithashtu dhe informacion mbi linja te reja ajrore, vendodhjen te linajve apo te taksive prane aeroportit.Dy vellimet e ketij libri jane

1- Vellimi i pare i titulluar Blu Book i cili jep informacion mbi tipet e aeromobileve adresat e shoqerive ajrore, numrin e vendeqendrimeve dhe siglat e tyre , ditet e mbylljes se bankave, kodet e shteteve dhe te qyteteve, llogariteje e koheve, rruget e fluturimeve, kombinimet ndermjetese etj.kohet e duhura te koicidences te cilat renditen ne rend alfabetik A-H.

2- Vellimi 2 i titulluar Red Book permban referencat nga N-Z gjithashtu perfshin adresat e ndermarjeve qe japin makina me qera.

Tarifat, sherbimet e linjes dhe fluturimet e prenotuara.

Sherbimet ajrore jane lidhje ajrore te kryera ne nje periodicitet te rregullt ne nje itinerar te percaktuar neo rare nisje fikse.Me ndalesa te paracaktuara.Karakteristike per sherbimet e linjes eshte se ato kane te njejtat vecori si sherbimet rrugore.

Sherbimet e linjes ajrore jane kombetare e nderkombetare.Ato administrohen nga shoqerite e vendeve te ndryshme te lidhura ndermjet tyre ne baze te marreveshjeve ne kushtet e ndersjellta.Fluturimet jane te njohura me emrin Flututrime te prenotuara ose fluturime me kerkese jane fluturime jo periodike jot e vazhdueshme dhe i ushtrohen fluturimit te linjes eksistuese ndermjet dy lokaliteteve te nje vendi apo nje shtetet ne tjetrin.

Fluturimet me kerkese perfaqesojne marrjen me qera te nje avjoni me ekuipazhin perkates dhe ky flururim kryhet me kontrate te rregullt dhe date e orere te caktura.

Tarifat ndryshe mund te emertohen cmime qe ofrohen nga shoqerite per klientet kundrejt produktit qe eshte fluturimi ne linjat e zakonshme ato te kerkuara kombetare apo nderkombetare.Tarifat e fluturimeve percaktohen ne baze te konventave e marreveshjeve ne te cilat marrin pjese shoqerite ajrore.

Tarifat formohen ne baze te :

FAQE 28


• Tipit te fluturimit

• Te largesise se udhetimit

• Te numrit te linjave te ndermjetem

• Te tipit te aeromobilit

• Te klasit te zgjedhur nga klienti

• Te moshes se udhetarit

Tarifat e fluturimeve ndodh te kene edhe okazione 2-3 ditore, 1 javore apo sezonale ku aplikohen tarifa me te ulta se normalja.Kjo strategji mund te perdoret ne raste festash sezonesh turistike etj. Ku shoqerite ajrore ofrojne fluturime enkas per turistet me cmime ekonomike.

Bileta e avionitBileta e avionit eshte nje dokument i cili jep te drejten nje personi te transportohet me avjon kundrejt pageses.Bileta ne pergjithesi mbane keto elemente :

• Emrin e shoqerise ajrore• Distancen nga vendnisja ne vendmberritje • Tarifen• Klasin e prenotimit• Emrin e pasagjerit etj.

Nje bilete avjoni sherben si dokument transporti, si dokument kontrate midis udhetarit dhe shoqerive te ndryshme ajrore dhe si dokument siguracioni per fluturimin e parashikuar.Ne praktiken e transportit ajror dallohen 2 lloj biletash avjoni:

1- Specifike per nje linja ajrore, keto bileta shquhen jo vetem per arsye marketingu duke reklamuar njekohesisht logon e shoqerise ajrore si dhe ngjyren tipike.Klienti merr nje bilete te tille vetem nese ai prenoton direkt te ajo shoqeri ajrore.

2- Bileta IATA standarte.Keto bileta jane dokumenta fluturimi qe shtypen dhe tregetohen per te gjitha shoqerite ajrore pjesemarrese ne IATA.Keto bileta perdoren nga te gjitha agjensite qe kane licensim te IATA-s.

Ne mesin e viteve “80 ne SHBA u emetua nje lloj i ri i nje bilete avjoni e cila eshte perhapur ne shume vende te botes A.T.B.Kjo bilete lidh bileten e avionit me bileten e bordit ne nje dokument kompjuterik.Shiritat magnetik ne pjesen e prapme te biletes ruajne informacionin specifik per klientin.Kjo bilete perdoret nga shoqerite

FAQE 29


ajrore te IATA-s.Pjeset perberese te nje bilete manual jane 4-5 lloje kuponash me ngjyra te ndryshme, zakonisht ngjyra e biletes eshte e bardhe.psh :

• Kuponi i pare eshte i bardhe i cili griset.• Kuponi i dyte eshte jeshil dhe quhet kupon llogari• Kuponi i trete ngjyre portokalli paraqet distancen ky eshte me i

dukshemdhe mund te futet ne kuadrat.• Kuponi i katert eshte ngjyre roze eshte kuponi qe i mbetet agjensise qe

perdoret per llogari te saj te brendeshme• Kuponi i peste eshte i bardhe dhe i mbetet pasagjerit.

Organizata dhe shoqerite ajrore ne transportin ajror.Marreveshjet mbi keto transporte.

Rreth viteve 1780 jane rregjistruar udhetimet e para ajrore me balone, Ne 1903 dallohen fluturimet e para me motor dhe elik Ne 1908 realizohet fluturimi I pare me pasagjere Ne 1919 themelohet IATA , 1926 themelohet Lufthansa.Ne 1958 themelohet shoqeria e transportit ajrore austrike A.U.A.Ne 1950 perdoret energjia reaktive ne transportin ajror dhe avionet startues.Ne vitin 1965 u perdoren avjone te medhenj me kapacitet 500 persona ne bord, dhe u perdoren avjonet boing 474.Ne vitet 1965-1975 transporti ajror pesoi nje rritje 10-15 % si per pasagjeret ashtu dhe per mallrat.Ne vitin 1975 u perdoren per here te pare avjone TV144.Transport I shpejte ajror kerkone nje shpejtesi 900km/ore kur flitet per distance te larget (mbi 10000 km non stop).Ne te gjithe boten ka mbi 250 shoqeri ajrore psh Lufthansa punesoi 50000 punetor.A.V.A 4000 vende pune.Aeroportet ne gjermani 100000 punojes.Ne Vjene 10000 punojes.Format e transportit ajror mund te jene:Transport i linjave te rregullta ajroreTransporti i rastit (okazional) dhe transport i prenotuar,fluturimet sportive Disa nga fluturimet me te rendesishme ne bote jane : LH , BA, AF, AZ, SR, SK, OAShoqerite ajrore te rendesishme jashte botes jane :Amerika e veriut:Delta airline DL ;American airline AA ;Air Canada ACAmerika jugore AM AeromexicoAzia Japan Airlines JL; Singapor airline SQ; Rojal Jordanian RJAfrika Kenya Airline KQ; Egypt Air MS; South Afrika Airways SAVeshtrim ekonomik te transportit ajror.

FAQE 30


Transporti ajror si nje nder deget e transportit te nje vendi ndikon dhe ndikohet nga ekonomia qe zhvillohet ne kete vend.Transporti ajror ndikon drejtperdrejt ne nivelin e te punesuarve ne rritjen e nivelit te ardhurave ne ruajtjen e zhvillimin e infrastuktures qe lidhet ne transportin ajror.Te gjitha keto jane tregues te Makro dhe Mikro ekonomise se nje vendi me ekonomi te zhvilluar e cila shton premisat qe shoqeri te shumta ajrore te ngrihen e te kryejne aktivitetin e tyre fitimprures dhe ky i fundit ndikon drejtperdrejt ne ekonomine e vendit.Shoqerite ajrore gjate zhvillimit te aktivitetit te tyre kane lidhje te ndersjellta me institucione dhe organizata.Ne qofte se do te flisnim per nje sistem ekonomik te transportit ajror ne vija te pergjitheshme do te jepnim keto paraqitje:Shoqerite AjroreAgjensiteOrganizatat e udhetimeveKonsumatoret

Institucionet nderkombetareForumet e B.EEuro Kontrolli

Administrata e Transportit AjrorMinistria e transportitInstitucionet e kontrollit dhe Licensimit

Mbartesit e infrastukturesAeroportetRrjeti kompjuterik i te dhenaveSherbimi meterologjikPajisjet e komunikimit

Ne transportin ajror ngrihen dhe funksionojne biznese te cilat ofrojne sherbime nga me te

FAQE 31

Organizatat privateShoqatat e prodhuesveShoqatat e konsumatorevePerfaqesuesit e grupeve te profesionisteveOrganizata e mbrojtjes se mjedisitShoqata e turizmitInvestitorIstitucionet FinanciareBankaSipermarresit

Industria e avioneve Prodhuesit e avionevePjeset e kembimitProdhuesit e impjanteve te funksionit te avionitSigurimi teknik


ndryshmet.Keto biznese kane lidhje me nje tjeter dhe mund te jene agjensi udhetimi ajrore mund te jene thjesht shoqeri ajrore te cilat perfaqesojne linja te caktuara fluturimi por mund te jene dhe organizata te udhetimeve ajrore duke sigururar klientelen e duhur duke gjetur konsumatoret qe do te bejne keto fluturime ajrore.Te gjitha keto biznese ne hapat e pare te tyre kerkojne te identifikohen duke u licensuar prane ministrive dhe istancave perkatese dhe duke iu permbajtur te gjitha standarteve te kerkuara.keto biznese kerkojne gjithashtu te njhen dhe nga organizatat dhe shoqatat boterore dhe evropiane perfaqesuese te transportit ajror nje e tille eshte dhe IATA.Eshte mjaft e veshtire sidomos ne vendin tone qe shoqerite ajrore te jene antare te organizatave pasi ne cdo hap te aktivitetit te tyre keto shoqeri duhet te plotesojene parametra te larte si ne drejtimin teknik, cilesine dhe treguesit financiare te aktivitetit te tyre.Nje tjeter element qe ploteson kuadrin e transportit ajror eshte dhe infrastuktura e cila mbeshtet ne cdo moment veprimtarine e shoqerive dhe agjensive ajrore.Elementi kryesor i infrastuktures eshte :Aeroporti keto te fundit kane tregues te tille si :Siperfaqa per m2Numri i avioneve qe ulen dhe ngrihen ne minutNumri i pistave qe jane ne funksionimNumri I hyrjeve dhe daljeve te udhetareveNje tjeter component i infrastuktures eshte dhe rrjeti kompjuterik qe lidh njekohesisht aeroportet me shoqerite ajrore.Agjensia e udhetimit duke mundesuar shitjen e biletave ajrore, prenotimet kryhen nga klientet apo anullimet e biletave per arsye nga me te ndryshmet.Shoqerite ajrore dhe agjensite e udhetimit lidhin kontrata edhe per mirembajtjen teknike dhe rimontet kapitale te mjeteve te fluturimit per te kontrolluar sigurimin teknik dhe ecurine e mjeteve te fluturimit dherbejne kompanite e caktuara te licensuara te njohura te cilat kane te drejten automatike per te hyre ne kontrollin manual dhe korigjimin e difekteve ne avionet reaktiv dhe supersonic.Gjate aktivitetit te tyre shoqerite ajrore dhe agjensite e udhetimit te cilat ofrojne dhe shesin fluturimet ajrore kane lidhje te perhereshme me inctitucione financiare.kontrolli i pare ne keto eshte rregjistrimi I tyre ne zyrat tatimore ku pjisen me nje numer identifikimi per te qene persosna juridik te tatueshem.Si te tilla keto agjensi gjate vitit te pare te aktivitetit te tyre fitimmprures paguaje taksat dhe tatimet prane zyrave tatimore dhe bankave sportelet e te cilave jane pritese te ketyre pagesave.Edhe kapitalet e ngurtesuara naga cdo shoqeri realizozhet ne banka.Qofte ky nje capital i nje investitori apo i disa investitoreve.Nje tjeter aspekt qe vihet re gjate aktivitetit ekonomik te agjensive jane edhe lidhjet qe kane organizatat private OJQ.Ketu mund te permendim organizata ose shoqeri te mbrojtjes se te drejtave te konsumatorit, shoqata te ndryshxme te turizmit, organizata te grupeve te profesionisteve qe zhvillojne aktivitet ne kete sektor etj.

Elementet ekonomik ne transportin detar.

FAQE 32


Perdorimi i hapsirave detare eshte nga me te hereshmit ne ne historine e njerezimit.transporti detar ka patur peshe te rendesishme ne mardheniet midis shteteve dhe ne lehtesimin e komunikimit ndermjet popujve.Transporti ujor ka kushtezuar edhe etapat themelore te njohjes dhe qyteterimeve te pjeseve te ndryshme te globit.Lundrimi detar megjithese perdor mjete te shpejta dhe komode ne orare fikse dhe te percaktuara nisje dhe mberritje, ne saj te zhvillimeve te tjera te transportit dhe sidomos te atij ajror.Ka ardhur duke u ngushtuar sidomos per transportin e pasagjerit.Kjo ka cuar ne zhdukjen e sherbimeve detare nderkontinentale.Dhe duke cuar ne nje transformim te thelle te sherbicmeve te linjes, kombetare dhe nderkombetare te pasagjerit.Transporti detar ka nje kosto te larte udhetimi dhe kohe te gjate lundrimi.Si i tille ai konkurohet nga transporti ajror I cili shihet me prespektive per ditet e sotme dhe per te ardhmen.Kush nxiton nuk I drejtohet detit por avionit.Kohe me pare ne transportin detar, funksiononin dhe perdoreshin shpesh transportet oqeanike te cilet nderrmernin udhetime disa ditore.Ne ditet e sotme transporti i udhetareve me keto mjete lundruese eshte zvendesuar me transportin ajror reaktiv te cilet mundesojne kete transport per disa ore fluturimi.Per kete arsye dhe te tjera shoqeri lundrimi jane munduar te rikonstruktojne flotat e tyre te lundrimit.Ne menyre qe ti perdorin ato ne sektore te tjere per transportin e udhetareve psh: nje shoqeri e mirefillte lundrimi e cila realizon transport udhetaresh nga nje vend ne tjetrin ne ditet e sotme krijon te tjere mundesi transporti si shetitje me anije, te shkurtra ose rreth botes.Keto lloj sherbimesh ofrohen per tu pergjigjur sa me mire kerkesave te konsumatorit.ne kete menyre transporti detar ne saj te karakteristikave moderne te fituara vazhdojne te zhvillohen duke vepruar ne sektore dhe ne lidhje ku konkurenca eshte me e dobet. Ekonomia e transportit detar eshte pjese perberese e ekonomise se transportit ne pergjithesi.Nga sa u shprehem dhe me siper theksuam qe transporti detar ka rregjistruar ritme te ulta zhvillimi si i tille vellimi i shitjeve te udhetimeve ne kete transport detar eshte i ulet.Kjo sjelle dhe te ardhura te pakta te cilat ne raport me llojet e tjera te transportit jane shume here me te vogla.Konkretisht ne vendin tone ku 2/3 e kufirit eshte tokesor te ardhurat me te medha ne ekonomine e transportit sigurohen nga transporti ajror dhe transporti rrugor.Gjithashtu numeri I te punesuarve ne shoqerite detare te transportit eshte mjaft i ulet ne krahasim me numrin e te punesuarve ne transportin rrugor dhe ajror.Ne kete moment te zhvillimit ne vendin tone nuk po shqyrtohen mundesite qe transporti detar te realizoj dhe udhetime turistike detare.Pjeset perberese te transportit detar (anijet dhe portet)Ne transportin detar ndemerren sherbime detare te linjes dhe te perziera keto jane sherbime te kryera ne rruge te paracaktuara kombetare dhe nderkombetare per transportin e pasagjereve dhe mallrave ne port.Oraret e nisjes dhe mberritjes se ketyre sherbimeve jane fikse duke perjashtuar faktoret atmosferik te natyres dhe difekte teknike.Keto orare autorizohen nga autoritetet publike kur behet fjale per linja kombetare dhe per linjat nderkombetare autorizohen nga organet shteterore te vendeve ku do te zhvillohet transporti psh Shqiperi – Itali ne baze te marreveshjeve

FAQE 33


te mepareshme.Per rajoni e mesdheut linjat e transportit detar jane te kufizuara sidomos neper ishuj.Dhe ato egzistueset qe realizohen nuk kryhen me nje anije tradicionale por me mjete te tjera lundrimi te cilat ofrojne sherbime te perziera per pasagjere dhe automjete njekohesisht .Pra flasim per tragete te cilat pervec transportit te njikoheshem te pasagjereve ofrojne siguri nga pikpamja jetesore.Gjithashtu tragetet sigurojne komoditet pasagjereve.Ne transportin detar duhen dalluar linjat e rregullta per largesi te shkurtra nga ato te largesive te mesme.Transporti detar per largesi te shkurtra kryhem me Airskaf.Per shkak te madhesise te rezervuar dhe shpejtesise se madhe.Ky lloj mjeti eshte i kufizuar ne perdorim dhe nuk perdoret per largesi te madhe.Keto lloj anijesh jane te paisura me te gjitah komoditetet.Transporti detar mund te kryhen edhe me mjete te tjera lundruese me i vecante me emrin Over Craft.Karakteristikat e tij vleresohet si mjet lundrues i se ardhmes.Ne te mund te akomodohen 250-400 pasagjere dhe 50 makina.Ky mund te mbeshtetet drejt per drejt me siperfaqen e ujit me jastek ajri.Zgjidhja e motoreve ajromatik per kete anije nuk eshte bere e rastit por bazohet ne faktin qe keto jane motoret me te lehte.Me kete lloj mjeti lundrimi psh: ngushtica e Lamanxhit ne france pershkruhet per 25 min.

Oferta ne transportin detarOrganizimi i shitjeve ne kete transport.

Ashtu si ne transportet e tjera edhe ne transportin detar ka oferten e tij te cilen ja paraqet klienteve te cilet kerkojen te udhetojne ,eshte ne deshiren e tyre te zgjedhin ose jo udhetimin nepermjet transportit ujor.Shoqerite e lundrimit i shesin sherbimet e tyre ne menyre te drejtperdrejt ose nepermjet agjentit te udhetimeve prane te cilave eshte e mundur te kryhen prenotimet perkatese.Per te kryher kete prenotim jepen te gjitha te dhenat e nevojeshme per emetimin e biletes, keto te dhena jane:Data e nisjesKlasi i udhetimitEmeri i udhetaritPorti i nisjes dhe i mberritjes

Ne varesi te klasit te zgjedhur percaktohet dhe sistemi qe deshiron klienti.Shoqeri te ndryshme lundrimi kryejne prenotime te ndryshme.Disa nga keto shoqeri realizojne prenotim automatik e njekohesisht emetimin automatik te biletes, ky veprim automatik rezervon ne kohen e duhur bileten dhe sistemin qe kerkon klienti.Biletat e transportit detar emetohen ne ate moment qe klienti paraqitet sipas te gjitha rregulloreve dhe pas ketij casti behet konfirmim i vendit qe ze klienti ne vendin lundrues.Kjo bilete e cila eshte emetuar tashme perbehet nga tre kopje bashke me origjinalin.Origjinali i dorzohet klientit, kopja e pare i dorezohet komisarit te mjetit lundrues, dhe kopja tjeter autoriteteve perkatese.Vete shoqeria e

FAQE 34


lundrimit mbane nje kopje te biletes e cila i sherben kesaj shoqerie per llogari financiare dhe kontabilizimet e ndryshme.Ne praktiken e punes se shoqerive te lundrimit ka raste kur biletet emetohen per data te caktuara.Oraret e nisjes dhe mberritjes se anijeve, cimimet, tarifat e udhetimit sipas largesive tipet e kabinave dhe cmimet ne portet e ndryshme tranzite jane pasqyruar ne manualin per transportin e pasagjereve.Ky manual shperndahet ne gjithe shoqerite e lundrimit.Te cilat plotesojne flete palosje me te dhenat e saj dhe jo shperndarjen e klienteve te tyre.Agjensite e udhetimit te cilat veprojne ne transportin detar per te njohur oraret e sherbimeve detare per pasagjer dhe mallra dhe per shitje perdorin udheheqesin e lundrimit ABC..

Sportet ujore ( shetitjet me anije)

Kur flasim per transport ujor kemi parasysh jo vetem transportin detar por dhe transportin ne lumej e liqene.Transporti ne lumej e liqene ne dallim nga ai detar pershkruan distance te shkurter.Nje karakteristike qe e dallon nga transporti ujor eshte marrja parasysh e shpejtesise se derdhjes se ujit.Lumejt te cilet kane shpejtesi te larte jane ta pa lundrueshem dhe ne varesi te kesaj shpejtesie percaktohet nese eshte i mundur ose jo lundrimi(Buna pjeserish I lundrueshem)Transporti ne liqen eshte me i lehte per tu realizuar ka raste qe ai sherben si transport I ndermjetem duke nderthurur transportin rrugor me tae ujor.Pervec transportit te pasagjereve dhe mallrave ne lumej dhe liqene organizohen dhe sportet ujore.Keto sporte ujore zhvillohen dhe ne detra.Nder sportet ujore me te praktikuara mund te permendim serfin, ski ne uje, not i sinkronizuar per keto sporte ujoreorganizohen dhe kampjonate ujore.Organizimi i kohes se lire Ne transport keto shetitje jane produkte tipike turistike.per pushime shlodhese, shetitjet me anije organizohen nga nje shoqeri detare ose ne sbashkpunim me operator turistik dhe agjensi udhetimi.Organizimi I nje shetitje me anije kerkon nje pune te madhe pergatitore.Ajo fillon qe nga lejet e autoriteteve te porteve te perfshira ne itinerary, pajisja dhe rregullimi i anijeve te jene ne pergjithesi te mire , organizimi i pajisjeve ne bord.Percaktimi i tarifave.Zgjatja e nje shetitje me anije mund te jete nga disa dite- 2 jave.Dhe raste ekstreme deri ne disa muaj.Periudha me e zakonshem per zhvillimin e ketij udhetimi fillon nga Pranvera deri ne fillim te vjeshtes.Tarifat per shetitje me anije kane cmime te diferencuara sipas: kohe zgjatjes se shetitjes, tipit te anijes , kabines dhe sistemimit.Ne keto tarifa perfshihet transporti , fjetja ushqimi, pjesemarrja ne jeten e bordit, argetime, lojra etj.Perjashtime nga keto tarifa bejne eskursionet dhe vizitat qe kryhen gjate ndalesave ne portet e ndryshme tranzit.Prenotimet dhe shitja e ketij produkti turistik ashtu si dhe per te gjitha prenotimet e tjere behet prane agjensise se udhetimeve te cilat per cdo shitje kane te drejten e 1% fitimi.Anijet qe perdoren per shetitje deri ne nje mase te caktuar marrin funksionin e nje hoteli lundrues ku pervec elementeve te hotelit (recepsion,bar) ekziston dhe elementi i sigurise se lundrimit.

FAQE 35

Organizatat Kryesore Dhe Operatoret Elitare e Agjensi Turistike

Documents

Transcript of Organizatat Kryesore Dhe Operatoret Elitare e Agjensi Turistike