Պարտ քերն անց յա լում չենՏՀԶԿ-ն հո ռե տես է եվ րո գո տու

տնտե սա կան հե ռան կար նե րի հար ցումԵվ րո գո տու պարտ քա յին ճգնա ժամն անց յա լում չէ, թեև այս պի սի տպա վո րու թյուն կա րող է ստեղծ վել ֆի նան սա կան շու կա նե րում լար վա ծու թյան թու լաց­ման պատ ճա ռով։ Այս պի սի եզ րա հան գում է պա րու նա­կում Տն տե սա կան հա մա գոր ծակ ցու թյան և զար գաց­ման կազ մա կեր պու թյան (ՏՀԶԿ) ե րեկ հրա պա րա կած զե կույ ցը։ Վեր ջի նիս հա մա ձայն՝ եվ րո գո տուն անհ րա­ժեշտ են տնտե սա կան հա վակ նոտ բա րե փո խումն եր, և այս գոր ծում բա ցառ վում է «ինք նամ ի թա րու մը»։

«Եվ րո պան դո փում է տե­ղում։ Նա ա ռա ջին հեր­թին պետք է հաղ թա հա­րի այս ի րա վի ճա կը և ա ճը դարձ նի իր թիվ մեկ

ա ռաջ նա հեր թու թյու նը»,– ե րեկ զե կույ ցի շնոր հան դե­սին Բր յու սե լում հայ տա րա­րել է կազ մա կեր պու թյան գլխա վոր քար տու ղար

Ան խել Գու րիան՝ հա վե լե­լով, որ «ա ճի հե ռան կար­ներն ան սո վոր ա նո րոշ են և, ըստ էու թյան, պայ մա­նա վոր ված են պարտ քա յին ճգնա ժա մի լուծ մամբ»։

Ար ժու թա յին միու թյան սու վե րեն պարտ քի հատ­վա ծում գոր ծա րար վստա­հու թյունն ան կա յուն է և խո ցե լի, նշում են զե կույ­ցի հե ղի նակ նե րը։ Ն րանք նա խազ գու շաց նում են՝

էջ 4 ›››

Ժա մա ցույ ցի սլաք ներն ու պետբ յու ջենԿամ ին չո՞ւ Հա յաս տա նը հրա ժար վեց «ա մա ռա յին» ժա մա նա կից

ՀՀ Կա ռա վա րու թյու նը, ո րը սո վո րա բար իր հար կաբ­յու ջե տա յին և դ րա մա վար կա յին քա ղա քա կա նու թյու­նը քննար կում է Ար ժույ թի մի ջազ գա յին հիմն ադ րա­մի (ԱՄՀ) հետ, հո ղա հար կի և գույ քա հար կի հա մա ներ­ման հար ցը վեր ջի նիս հետ չի քննար կել: Իսկ ԱՄՀ­ն կողմ չէ որևէ հար կա յին հա մա ներ ման: Ե րեկ ԱՄՀ հա­յաս տան յան ա ռա քե լու թյան ղե կա վար Մարկ Հոր թո­նը հայ տա րա րեց, որ թեև հար կա յին հա մա ներ ման կի րա ռու մը չա փա վոր դրա կան կլի նի, եր կա րա ժամ­կետ հատ վա ծում այն դրա կան ազ դե ցու թյուն չի թող­նում հար կե րի վճար ման վրա։ Հոր թո նը և Հա յաս տա­նում ԱՄՀ մշտա կան ներ կա յա ցու ցիչ Գիեր մո Տո լո սան ա սու լիս էին հրա վի րել՝ ներ կա յաց նե լու Հա յաս տա նում մար տի 14­27­ը ԱՄՀ ա ռա քե լու թյան այ ցի ման րա մաս­նե րը: Ի դեպ՝ ազ գու թյամբ ու րուգ վայ ցի Տո լո սան իր ե լույթն ըն թեր ցեց հա յե րեն:

ԱՄՀ ա ռա քե լու թյան՝ Հա­յաս տան կա տա րած այ­ցի նպա տակն էր իշ խա նու­թյուն նե րի հետ քննար կում­ներ ծա վա լել «Եր կա րաձգ­վող ֆի նան սա վո րում» (Extended Financing Facility)

և «Եր կա րաձգ վող վար կա­վոր ում» (Extended Credit Facility) ծրագ րե րի չոր­րորդ ամ փո փիչ ստուգ­ման շուրջ։ «Չ նա յած պա­կաս սա տա րող ար տա քին մի ջա վայ րին՝ ընդ հա նուր

մակ րոտն տե սա կան պայ­ման նե րը շա րու նա կել են բա րե լավ վել։ Են թադր վում է, որ 2011թ. տնտե սա կան ա ճը կլի նի 4,4%՝ պայ մա նա­վոր ված արդ յու նա բե րու­թյան և ծա ռա յու թյուն նե րի ո լորտ նե րի զգա լի ա ճով»,– ԱՄՀ՝ ոչ այն քան հա յե­րեն հնչող հա ղոր դագ րու­թյու նը կար դաց Տո լո սան: Նա նշեց, որ այս տար­վա գնա ճը ե ղել է չա փա­վոր և փետր վա րին կազ մել է 4%­ից պա կաս։ Տո լո սա­յի խոս քով՝ թեև հար կաբ­յու ջե տա յին ճշգրտում ե­րի շա րու նա կա կա նու­թյան, ար տա հան ման և մաս նա վոր տրանս ֆերտ­նե րի զգա լի ա ճի շնոր­հիվ զսպվել է ար տա քին

Մեկ տո կո սի ո րա կըՀայկ Զար գար յան, տե սա կետ

էջ 2 ›››

Ինչ ա նել պաշ­տո նա թո ղու­թյու նից հե տոՀայկ Խա նում յան, տե սա կետ

էջ 2 ›››

Խայ տա ռա­կություն ԵՊՀ­ի ներ սումՍո ղո մոն Փա փազ ան, տե սա կետ

էջ 3 ›››

Ավստ րա լիան և Huawei­ը լե զու չգտանՊատ ճա ռը չի նա կան կի բեր հար ձա կում ե րի վտանգն էր

էջ 6 ›››

Նոր խնդիր ներ՝ նոր դեմ քե րովՄեկ նար կել է Ա րա բա կան պե տու թյուն նե րի լի գա յի բաղ դադ յան գա գա թա­ժո ղո վը

էջ 7 ›››

Ան դա լու զիան միա ցավ իշ խող կու սակ ցու թյա նըՍո ցիա լիստ նե րը պարտ­վել են ընտ րու թյուն նե րում

էջ 7 ›››

Ան ցում ցածր հարս տաց ված ու րա նիՍեու լում ա վարտ վեց մի ջու­կա յին գա գա թա ժո ղո վը

էջ 7 ›››

Թատ րո նի օ րը՝ թատ րո նի մա սին

էջ 8 ›››

Հայ րա պետ յան. «Հ րազ դան» մար զա դաշ տը վե րա նո րոգ վում է

էջ 8 ›››

Գինը՝ 100 դրամ

Օրվա վարքագիծ

gov.am

տ ն տ ե ս ա կ ա ն օ ր ա թ ե ր թ

էջ 4 ›››

Պա նի րը ո րո շել էր է ժա նա նալ

ՏՄՊՊՀ­ն ս պա սում է «Աշ տա րակ կաթ»­ի պա տաս խա նին

| № 44 (113), չորեքշաբթի, մարտի 28, 2012 թ., www.orakarg.am

Որ կա ռա վա րու թյու նում փոր ձում են բա րե լա վել Հա­յաս տա նի դիր քը Doing Business զե կույ ցում, ի հար կե գո վե լի է: Սա կայն գայ թակ ղու թյու նը մեծ է, որ կա­տար վող փո փո խու թյուն ներն ա վե լի շատ կոս մե­տիկ լի նեն, քան խոր քա յին, ո րով հետև Հա յաս տա նում ա ռա ջին հեր թին պետք է բա րե լա վել բիզ նես վա րե լու և ոչ թե բա ցե լու գոր ծըն թա ցը: n

Տե՛ս խմբագրականը` էջ 2 ›››

ա հա ձեզ ստվեր՝ գնա ցե՛ք, կրճա տե՛ք

էջ 5 ›››

ԱՄՀ­ն խո սում է հա յե րեն

Բայց դեմ է Հա յաս տա նի Կա ռա վա րու թյան հայ տա րա րած հար կա յին հա մա ներ մա նը

էջ 6 ›››

Գ լո բա լը կար գա վո րիչ նե րի սրտով չէ

Morgan Stanley­ն ֆի նան սա կան շու կա յի ար մա տա կան փո փո խու թյուն ներ է կան խա տե սում

էջ 6 ›››

| № 44 (113), չորեքշաբթի, մարտի 28, 2012 թ.

2 | Տեսանկյուն

մեկ տո կո սի ո րա կը

Հա յաս տա նի թիվ մեկ խնդիր­նե րից է հա մար վում երկ­րի հարս տու թյան կենտ րո­

նա ցու մը մարդ կանց մի նեղ շրջա­նա կի ձեռ քում: Ըստ տրա մա բա­նու թյան՝ ճգնա ժա մի տա րի նե րին բևե ռա ցու մը պետք է նվա զեր, որ­պես զի մեղմ վեին տնտե սա կան անկ ման սո ցիա լա կան հետևանք­նե րը: Սա կայն ան դուն դը միայն խո­րա ցավ: Ե թե երկ րում ե կա մուտ նե րի բաշխ ման հա վա սա րա չա փու թյու­նը բնու թագ րող Gini գոր ծա կի ցը 2008թ. 0,339 էր, ա պա 2010թ. այն ա ճեց մինչև 0,362 (0­ն՝ կա տար­յալ արդ յունք, երբ երկ րում ե կա­մուտ նե րը խիստ հա վա սա րա չափ են բաշխ ված, 1­ը՝ ա մե նա բա ցա­սա կան), ինչն ակ ներև հե տըն թաց է: Հա յաս տա նը կար ծես թե վա րակ­վում է «1%­ի հի վան դու թյամբ», ո րի ախ տա նիշ ներն են հարս տու թյան և իշ խա նու թյան լծակ նե րի մե նաշ նոր­հու մը փոք րա թիվ ան ձանց կող մից:

Սա կայն ի րա կան չա րիքն ու խնդի րը ոչ թե բուն մե նաշ նորհ ման երևույթն է, այլ 1%­ի ո րա կը:

Հա յաս տա նը միակ եր կի րը չէ, որ­տեղ ե կա մուտ նե րի բաշխ վա ծու­թյունն աչ քի է ընկ նում ա սի մետ­րիա յով: Զար մա նա լի է, սա կայն Gini բարձր գոր ծա կից ու նե ցող պե տու­թյուն նե րի շար քում կա րե լի է գտնել այն պի սիք, ո րոնց ա նուն նե րը նույ­նա կա նաց վում են տնտե սա կան հզո­րու թյան և ազ գա յին բա րե կե ցու­թյան հետ: Սին գա պու րում, օ րի­նակ, նշված ցու ցա նի շը 2011թ. կազ­մել է 0,473 միա վոր: Իս րա յե լը, ո րին նույն պես դժվար է դա սել մի ջակ երկր նե րի դա սին, 2008թ. ու նե ցել է 0,392 գոր ծա կից (CIAWorld Factbook):

Ա մե նաանս պա սե լին թերևս ԱՄՆ­ի՝ 2009թ. 0,468 ցու ցա նիշն է (US Census Bureau): 2008թ. դրու­թյամբ ԱՄՆ­ում ազ գա յին հարս­տու թյան 34,6%­ը կենտ րո նա ցած էր բնակ չու թյան 1%­ի ձեռ քում: Հատ­կան շա կան է, որ ճգնա ժա մից հե տո բևե ռա ցում ա վե լի է սաստ կա ցել՝ հաս նե լով 37%­ի:

Այ նո ւա մե նայ նիվ, նման վի ճա­կագ րու թյու նը չի խան գա րում այս երկր նե րին լի նել հա րուստ և հզոր: Սին գա պու րը 2010թ. ար ձա նագ րել է 14% տնտե սա կան աճ՝ 5,9% գոր­ծազր կու թյան մա կար դա կով: Իս­րա յե լը այն հազ վագ յուտ երկր նե րից է, որ տեղ տնտե սա կան ճգնա ժա մի շրջա նում ար ձա նագր վել է աճ՝ 5%: Նշ ված ցան կին կա րե լի է ա վե լաց նել այլ բա րե կե ցիկ երկր ներ, ինչ պիսին են Ճա պո նիան, Միաց յալ Թա գա վո­րու թյու նը, Շ վեյ ցա րիան։ Փաս տո­րեն, ե կա մուտ նե րի կենտ րո նաց ման

և տն տե սա կան լճաց ման միջև չկա շո շա փե լի կո րե լա ցիա։ Ի րա կա նում խնդի րը ոչ թե ար տոն յալ 1%­ի գո­յու թյունն է, այլ դրա ո րա կը։

Ե թե ազ գի է լի տան բաղ կա ցած է Ո ւո րեն Բա ֆե թի կամ Բիլ Գեյթ­սի կար գի ան ձան ցից, ա պա մտա­հոգ վե լու կա րիք չկա, նույ նիսկ ե թե նրանք տի րա պե տում են վի­ճա կագ րա կա նո րեն չա փից դուրս մեծ հարս տու թյան։ Ն ման մար­դիկ հարս տա նում են՝ հարս տաց նե­լով ողջ ազ գը։ Նույ նը, ցա վոք, չես ա սի հայ կա կան օ լի գար խիա յի մա­սին, ո րի հա մար լա վա գույն ներդ­րու մը թան կար ժեք ավ տո մե քե նան է, իսկ ստեղ ծա րա րու թյան ա ռա վե­լա գույն սահ մա նը ար տադ րու թյան պար զու նակ ձևե րը, ո րոն ցով լա­վա գույն դեպ քում կա րե լի է նվա­ճել Զիմ բաբ վեի շու կան։ Աֆ րիկ ան փոքր պե տու թյան հա մար սա մի­գու ցե նոր մալ է, սա կայն Հա յաս տա­նի պա րա գա յում, որն ու նի գի տա­տար տնտե սու թյան ա վան դույթ ներ և արդ յու նա բե րա կան ար տադ րանք ար տա հա նող եր կիր դառ նա լու մեծ նե րուժ, նման «բա ղադ րու թյամբ» 1%­ը բնա կա նոն զար գաց ման խո­չըն դոտ է:

Սո ցիա լա կան ան հա վա սա րու­թյունն այն գինն է, որ զար գա ցած երկր նե րի քա ղա քա ցի նե րը վճա րում են ա զատ և չ կար գա վոր վող շու կա­յի բա րիք նե րից օգտ վե լու հա մար: Հայ կա կան շու կա յում ա զա տու թյուն չկա, իսկ պե տա կան կար գա վոր ման գոր ծիք նե րը որ պես կա նոն ծա ռա­յում են ար տոն յալ փոք րա մաս նու­թյան շա հե րին: Այդ դե պքում էլ ո՞րն է 1%­ին հան դուր ժե լու ի մաս տը… n

Ինչ ա նել պաշ տո նա թո ղու թյու նից հե տո

Մա յիս յան ընտ րու թյուն ներն ան­նա խա դեպ են լի նե լու գրե թե

«ար խիվ» ան ցած գոր ծիչ նե րի վե­րա դար ձով: Ն րանց վե րա դարձ նո­ղը հիմ ա կա նում իշ խող Հան րա­պե տա կան կու սակ ցու թյունն է: ՀՀ­ում և Ար ցա խում կա գոր ծիչ նե րի մի տե սակ, որն իր կան քը չի պատ կե­րաց նում պաշ տո նից դուրս: Ա վե լին՝ պաշ տո նից դուրս նա ան պի տան է:

Մեր նո րան կախ պատ մու թյան ըն­թաց քում տե սել ենք բազ մա թիվ քա­ղա քա կան գոր ծիչ նե րի, իշ խա նա­մետ, իշ խա նա կան, թե ընդ դի մա դիր, ով քեր ինչ­որ ժա մա նակ մրցու նակ էին՝ շնոր հիվ տար բեր հատ կու­թյուն նե րի, և ով քեր կա րո ղա նում էին հայտն վել բյու ջեից վար ձատր­վող որևէ պաշ տո նում՝ ա պա հո վե­լով ի րենց գո յու թյու նը: Սա կայն կոն­յունկ տու րա յի փո փոխ վե լուն պես այս մար դիկ կար ծես վե րա նում

էին քա ղա քա կան­հա սա րա կա կան կան քից, հա սա րա կու թյու նից ընդ­հան րա պես, իսկ պաշ տո նա վար­ման ժա մա նակ հարս տու թյուն չկու­տա կած ներն էլ կանգ նում էին հա­ցի խնդրի առջև՝ հա ճախ ար ժա նա­պատ վու թյան հաշ վին մի կտոր հաց վաս տա կե լով:

Ս րանց կող քին էլ կան գոր ծիչ ներ, ով քեր ստեղ ծա գործ են, ակ տիվ, պե տա կան բյու ջեից սնվե լուց բա ցի՝ ի վի ճա կի են ի րենք ստեղ ծել, ղե կա­վա րել, լի նել ակ տիվ թե՛ հա սա րա­կա կան, գի տա կան­հա մալ սա րա նա­կան, թե՛ նույն քա ղա քա կա նու թյան մեջ: Ն րանք ստեղ ծում են վեր լու ծա­կան կենտ րոն ներ, ղե կա վա րում բու­հեր, զբաղ վում գի տաման կա վար­ժա կան գոր ծու նեու թյամբ, հա սա­րա կա կան ո լոր տում փոր ձում լու­ծում եր գտնել, նոր քա ղա քա կան թիմ ձևա վո րում:

Երկ րորդ տե սա կի գոր ծիչ ներ Ար­ցա խում էլ կան: Սա կայն նրանց թի վը բա վա կան քիչ է, և ն ման ու­ղի չպատ կե րաց նելն էլ Ար ցա­խում ընդ դի մու թյան բա ցա կա յու­թյան պատ ճառ նե րից մեկն է: Ընդ­դի մու թյունն Ար ցա խում ծանր գործ է. շատ ա րագ զրկվում ես աշ խա­տան քիցդ, նույն ճա կա տագ րի ար­ժա նաց նում հա րա զատ նե րիդ, ռիս­կի տակ դնում ա ջա կից նե րիդ աշ­խա տա տե ղը: Պաշ տո նից, պե տա­կան գոր ծից զրկվելն էլ գրե թե նշա նա կում է ոչն չա ցում՝ գո նե ֆի­նան սա կան ա ռու մով: Ո րոշ նախ կին

բարձ րաս տի ճան պաշ տոն յա նե րի հա ջող վում է աշ խա տանք գտնել Հա յաս տա նում, ո մանք էլ ստիպ ված են սպա սել օր վա իշ խա նու թյուն նե­րի բա րե հա ճու թյա նը:

Մի քիչ ա վե լի լավ վի ճակ է գոր­ծա րար մի ջա վայ րում: Շատ սե փա­կա նա տե րեր հաս կա նում են, որ ի րենց բիզ նե սի ծաղկ ման հա մար հար կա վոր են կոմ պե տենտ մե նե­ջեր ներ և շատ հա ճախ ի րենց ծա­նոթ­բա րե կամ ե րի փո խա րեն հենց նրանց էլ վստա հում են ի րենց գոր ծի ա ռաջմ ղու մը: Չ նա յած այս ա մե նին՝ հա յաս տան յան և հատ կա պես ար­ցախ յան մե նե ջեր նե րի մեջ շատ են տնօ րեն նե րը, ով քեր ըն դա մե նը աշ­խա տա վարձ ստա ցող են:

Այս ընտ րու թյուն նե րից հե տո էլ, վստա հա բար, խորհր դա րա նից և կա ռա վա րու թյու նից դուրս կման ակ տիվ, նա խա ձեռ նող մար դիկ, ով քեր ոչ թե են թա կա են «ար խի­վաց ման», այլ ինք ն արտա հա յտ­ման ձևեր կգտնեն այլ բնա գա վառ­նե րում: Հատ կա պես որ այդ պի սի բնա գա վառ ներ շատ կան՝ օ րի նակ գյու ղա կան աղ քա տու թյան կրճա­տում, հե ռա վոր բնա կա վայ րե րի զար գա ցում… մի խոս քով՝ այն հա­մա լիր ծրագ րե րը, ո րոնք տե ղա­վոր վում են հա մա չափ զար գաց­ման գա ղա փա րի ներ քո: Բ նա գա­վառ ներ, ո րոնք դուրս էին մա ցել նախ կի նում քա ղա քա կան, պե տա­կան հա մա կար գը լքած գոր ծիչ նե րի ու շադ րութ յու նից: n

Վար չա պետ Տիգ րան Սարգս յա նի նա խա գա հու թյամբ ե րեկ կա ռա վա րու թյու նում տե ղի է ու նե ցել խորհր­դակ ցու թյուն՝ Հա յաս տա նի գոր ծա րար մի ջա վայ­րի բա րե լավ ման վե րա բեր յալ: Կա ռա վա րու թյան տա­րա ծած հա ղոր դագ րու թյան հա մա ձայն՝ վար չա պե­տը նշել է. «Նա խորդ տա րի վեց քայ լով ա ռա ջըն թաց ար ձա նագ րե ցինք մեր վար կա ն շա յին ցու ցա նիշ նե­րով: Կարևոր է, որ մեր ի րա կա նաց րած հինգ բա րե­փո խում ե րը գնա հատ վել էին որ պես հա ջող ված. մե­ծա ծա վալ բա րե փո խում ե րի ի րա կա նաց մամբ միակն էինք այդ ցու ցա կում: Վեց քայլ ա ռաջ գնա լով՝ 61­րդ տե ղից տե ղա փոխ վել ենք 55­րդ տեղ: Պետք է նոր թափ հա ղոր դենք մեր աշ խա տանք նե րին, որ պես զի նաև հաշ վե տու տա րում հա ջո ղու թյուն ներ ու նե նանք»:

Մար տի սկզբին Հա մաշ խար հա յին բան կի կող­մից հրա պա րակ ված Doing Business–2012 զե կույ­ցում նշվում էր, որ Հա յաս տա նը պար զեց րել է ըն կե­րու թյուն ստեղ ծե լու, այն հար կա յին մար մին նե րում հաշ վա ռե լու գոր ծըն թա ցը, ներդ րել է ըն կե րու թյուն­նե րի օն լայն գրանց ման և է լեկտ րո նա յին հաշ վետ­վու թյուն ներ ներ կա յաց նե լու հա մա կարգ, բա րե լա­վել է վար կա յին ին ֆոր մա ցիոն հա մա կար գը, հեշ­տաց րել շի նա րա րու թյան թույլտ վու թյուն ստա նա­լը և այլն։

Որ կա ռա վա րու թյու նում փոր ձում են բա րե լա­վել Հա յաս տա նի դիր քը Doing Business զե կույ ցում, ի հար կե գո վե լի է: Սա կայն գայ թակ ղու թյու նը մեծ է, որ կա տար վող փո փո խու թյուն ներն ա վե լի շատ կոս մե տիկ լի նեն, քան խոր քա յին, ո րով հետև Հա­յաս տա նում ա ռա ջին հեր թին պետք է բա րե լա վել բիզ նես վա րե լու և ոչ թե բա ցե լու գոր ծըն թա ցը:

Հա կա ռակ պա րա գա յում կա ռա վա րու թյու նը ստիպ ված է լի նե լու «բա րե լա վել բիզ նես փա կե­լու գոր ծըն թաց նե րը»: Ա յո՛, ա ռա ջին հեր թին պետք է աշ խա տել, որ ե ղած բիզ նես նե րը չփակ վեն: Իսկ դա նշա նա կում է, որ կա ռա վա րու թյու նը պետք է հա­վա սար հնա րա վո րու թյուն ներ ստեղ ծի բո լո րի հա­մար՝ և՛ մանր ու մի ջին, և՛ խո շոր; պայ քա րի ստվե­րի դեմ (ո րը իշ խա նու թյան վե րար տադր ման գրա­վա կանն է); թույլ չտա, որ մաք սա վո րը ներկ րող լի նի (կամ հա կա ռա կը)… շար քը եր կար կա րե լի է շա րու նա կել:

2011թ. հրա պա րակ ված խո շոր հար կա տու նե րի ցու­ցա կում (չա սենք՝ ում) «Ա լեքս Գ րիգ» ըն կե րու թյու­նը վճա րել է 17,7 մլրդ հարկ, ո րի 95%­ը ա նուղ ղա­կի հար կերն են, այ սինքն՝ հար կեր, ո րոնք ըստ էու թյան վերջ նա կան սպա ռողն է վճա րում: Ուղ ղա կի հար կե րը ըն դա մե նը 5%­ն են, ընդ ո րում՝ դրա մեջ նե րառ ված են աշ խա տա կից նե րի ե կամ տա հար կե րը:

Ա հա Ձեզ ստվեր՝ գնա ցե՛ք, կրճա տե՛ք… n

Խմ բագ րա կա նը չի պայ մա նա վո րում թեր թի այլ հատ ված նե րում նո րու թյուն նե րի ընտ րու թյունն ու լու սա բա նու մը:

Այս է ջում հրա պա րակ վող մյուս կար ծիք նե րը կա րող են չհա մընկ նել խմբագ րու թյան դիր քո րոշ մա նը:

Հայկ Զար գար յան

Լույս է տեսնում 2011թ. սեպտեմբերի 21­ից:

Հիմնադիր և հրատարակիչ՝«Սիվիլիթաս» հիմադրամ, վկայական` 03Ա080303, տրվ. 20.05.08թ.

Հասցե՝ ք. Երևան, Հյուսիսային պողոտայի 1

Հեռ.՝ +37410 500 119, էլ. փոստ՝ info@orakarg.am

Գլխավոր խմբագիր՝ Կարեն Հարությունյան

Թողարկման պատասխանատու՝ Մարատ Յավրումյան

Վաճառք և բաժանորդագրություն՝ +374 10 500119, +374 55 026249

Գովազդ և մարքեթինգ՝ +374 55 441351

Մեջբերումեր անելիս հղումը «Օրակարգ»­ին պարտադիր է:

Թերթի հոդվածների մասնակի կամ ամբողջական

հեռուս տա ռադիո ընթերցում առանց «Օրակարգ»­ին հղման արգելվում է:

Նյութերը չեն գրախոսվում և հեղինակներին չեն վերադարձվում:

Գովազդների և R տառով հրապարակվող

նյութերի բովանդա կության համար խմբագրությունը

պատասխանատվություն չի կրում:

Տառատեսակը՝ Էդիկ Ղաբուզյանի

Հրատարակության 1­ին տարի

Ստորագրված է տպագրության՝ 27.03.2012թ.

Տպաքանակը՝ 2000

Օրաթերթը տպագրվում է «Տիգրան Մեծ» հրատա րակ չու թյան

տպարանում, ք.Երևան, Արշակունյաց 2:

տ ն տ ե ս ա կ ա ն օ ր ա թ ե ր թ

ա հա ձեզ ստվեր՝ գնա ցե՛ք,

կրճա տե՛ք

Խմբագրական

Հայկ Խա նում յան

№ 44 (113), չորեքշաբթի, մարտի 28, 2012 թ. |

3|

Դ հո լա յին ներ կա յա ցում՝ Գե ղամ յա նի գրա սեն յա կի դի մաց

Հա մա ցան ցում տա րած վել է մի տե սան յութ, ո րում ե րեք ե րի­տա սարդ ներ դհոլ են նվա­գում Մոս կով ան 33 հաս ցեում գտնվող «Հիդ րոէ ներ գա նա խա­գիծ ինս տի տու տ»­ի շեն քի դի­մաց, որ տեղ տե ղա կայ ված է Ար տա շես Գե ղամ յա նի «Ազ գա­յին միա բա նու թյուն» կու սակ­ցու թյան կենտ րո նա կան գրա­սեն յա կը։ Ինչ պես հա ղոր դում է Tert.am­ը, դհո լա յին ներ կա­յաց ման գա ղա փա րը կապ վում է Սերժ Սարգս յա նի՝ տա րի ներ ա ռաջ Գե ղամ յա նի հաս ցեին ա րած «դա տարկ դհոլ» ար տա­հայ տու թյան հետ։

Հե տաքր քիր է, որ YouTube–ում տե սան յու թը տե ղադ րած օգ տա­տե րը ներ կա յա նում է Ա շոտ յան Ար մեն ա նու նով։ Ար ձա գան քե լով

տե սան յու թի հետ առն չու թյուն ու նե նա լու հետ կապ ված Tert.am–ի հար ցադր մա նը՝ ՀՀ ԿԳ նա խա րար և Facebook–ի ակ­տիվ օգ տա տեր Ար մեն Ա շոտ­յանն ա սել է. «Հայտ նի է, որ կեղ­ծում են ո րակ ա լը, և գու ցե իմ

ա նուն­ազ գա նու նը Հա յաս տա­նի հա սա րա կա կան քա ղա քա կան կան քում իր հա մեստ հրա պույրն ու ձգո ղա կա նու թյու նն ու նի, բայց ցա վում եմ, որ մեր քա ղա քա կան մրցա կից նե րը դի մում են նման է ժա նա գին քայ լե րի»: n

Տեսանկյուն

Ֆոտ

ոլու

ր

Խայ տա ռա կու թյուն ԵՊՀ­ի ներ սում

Կր թու թյան և գի տու թյան նա խա րար Ար մեն Ա շոտ­յա նը Facebook­ի իր պա­

տին առ ցանց այս պի սի գրու թյուն է թո ղել. «Ըն թա նում է հան դի­պու մը ԵՊՀ­ում Հայ րա պետ­յա նի, Մի նաս յա նի և Հով սեփ­յա նի հետ… Հ պարտ եմ, որ ու­նենք նման ազ գա յին հա վա քա­կան…!!!»: Ս տա սու սի տակ ե րեք հո գի հա յե րեն մեկ նա բա նու­թյուն են թո ղել լա տի նե րեն տա­ռե րով: Կայ քե րից մե կը ֆուտ բո­լի մեր ազ գա յին հա վա քա կա նի և Հա յաս տա նի ֆուտ բո լի ֆե դե­րա ցիա յի նա խա գա հի հետ ԵՊՀ ու սա նող նե րի հան դի պու մը ներ­կա յաց րել է ման րա մաս նո րեն: Եվ նույն նյու թից էլ տե ղե կա նում ենք հան դիպ ման նպա տա կի մա­սին՝ ակ տի վաց նել ու սա նող նե րի ներգ րավ վա ծու թյու նը հա վա քա­կա նի երկր պա գու նե րի ա կում­բին: Ինչ պես կա սեր շուր ջերկր յա ա ռա ջին ճա նա պար հորդ Ֆեր դի­նանդ Մա գե լա նը՝ տեղ հա սանք:

Նախ՝ ի՞նչ ին տե լեկ տո ւալ հարց է փոր ձել լու ծել հան դի­պու մը նա խա ձեռ նող ԵՊՀ ուս­խոր հուր դը «ակ տի վաց նել ու սա­նող նե րի ներգ րավ վա ծու թյու նը հա վա քա կա նի երկր պա գու նե րի ա կում բին» ձևա կերպ ման ներ­քո։ Երկ րորդ՝ ի՞նչ ին տե լեկ տո ւալ բա վա րար վա ծու թյուն կա րող են

ստա նալ ԵՊՀ ու սա նող նե րը ՀՖՖ նա խա գահ Ռու բեն Հայ րա պետ­յա նին լսե լով։ Ա հա թե ինչ պես է նա այդ հան դիպ ման ժա մա­նակ ար տա հայտ վել հա վա քա­կա նի նախ կին խա ղա ցող նե րից մե կի մա սին. «Գ րի գոր Մե լիք­սե թյա նը 10 տա րե կա նում ոնց ե ղել է, 26 տա րե կա նում այդ պես էլ մա ցել է»։ Գ րի գոր Մե լիք սե­թյա նը ծնող ներ ու նի։ Ու նի հսկա հա րա զա տու թյուն և, հնա րա վոր է, երկր պա գու նե րի ո րոշ խումբ։ Դու՝ ՀՖՖ նա խա գահդ, պար զա­պես քա ղա քա ցի չես, այլ խիստ ո րո շա կի պար տա վո րու թյուն ներ կրող պաշ տոն յա, ԱԺ պատ գա­մա վոր, ո րը վերս տին հա վակ­նում է ընտր վել։ Գուր գեն Մե լիք­սե թյա նը հրա պա րա կավ, մա մու­լի որևէ մի ջո ցով, Facebook­ով քո հաս ցեին որևէ ար տա հայ տու­թյուն չի ա րել։

Ին չո՞ւ ես հար ձակ վում մե կի վրա, ով, մի գու ցե, իս կա պես ազ­գա յին հա վա քա կա նում խա ղա­լու տվալ ներ չու նի։ Էլ չեմ հարց­նում, թե նա ինչ պե՞ս է հայտն վել ազ գա յին հա վա քա կա նում։ Ու­սա նող նե րի ին չի՞ն է պետք ի մա­նալ, թե ինչ պի սին է ե ղել ի րենց հայ րե նա կի ցը 10 տա րե կա նում և ինչ պի սին է այ սօր։ Եվ այդ ա մե­նը կրթու թյան նա խա րա րի և հա­մալ սա րա նի ռեկ տո րի ներ կա­յու թյամբ, որն իր հեր թին ա սել է. «Հա յաս տա նի հա վա քա կա նը մեր հպար տու թյունն է դար ձել»։

Տ ղերք, հպար տու թյու նը են թադ­րում է ո րո շա կի ին տե լեկ տո ւալ լու ծում եր։ Ես հա մա ձայն եմ, որ մեր հա վա քա կա նը լավն է։ Բայց բա ցի նրա ե լույթ նե րով ու րա խա­նա լով՝ ու րիշ ի՞նչ ու նենք նրա նից ստա նա լու։ Չէ՞ որ ազ գա յին հա­վա քա կա նը Ռու բեն Հայ րա պետ­յա նի ու ղեկ ցու թյամբ ԵՊՀ խցկե­լով՝ դուք փոր ձել եք հենց այդ հար ցին պա տաս խա նել։ Փոր­ձել եք ցույց տալ, որ ու սա նող­նե րը, ո րոնք Շեքս պիր և Էյնշ տեյն են յու րաց նում, ստա նա լիք ու նեն նաև այս ա ռե րե սու մից։

Փո խա րե նը ա մե նաու շագ րա­վը, որ տե ղի է ու նե ցել, ա հա թե ինչն է՝ «Բար սե լո նա»­ի

մար զա հա գուստ հա գած ու սա­նո ղու հի նե րից մե կը բար կաց­րել է Ռու բեն Հայ րա պետ յա նին։ «Պետք չէ ազ գա յին հա վա քա­կա նի հետ հան դիպ մա նը ներ­կա յա նալ «Բար սե լո նա»­ի մար­զա շա պի կով»։ Ո՞վ ա սաց, որ պետք չէ։ Ին քը հա մալ սա րա­նի պա տե րի մեջ է, ոչ թե ՀՖՖ գրա սեն յա կում։ «Բար սե լո նա»­ի մար զա հա գուս տից պետք է դժգո հի ԵՊՀ ռեկ տո րը։ Է թի կա­կան պոռթ կու մը տե ղին կլի ներ բու հա կան չի նովն ի կի տե սանկ­յու նից։ Բայց նույ նիսկ այդ տեղ չես կա րո ղա նում կողմ ո րոշ­վել։ Հ նա րա վոր է, որ այդ աղ­ջի կը պար զա պես ըմ բոստ է։

Եվ վեր ջին հաշ վով աղ ջիկ է, որն իր հեր թին կա րող է բազ­մա թիվ երկր պա գու ներ ու նե­նալ դահ լի ճում նստած։ Ինչ­պե՞ս ես քեզ թույլ տվել այդ պի­սի նկա տո ղու թյուն։

Ես չեմ ակն կա լում, որ պե տու­թյան մեջ կգտնվի որևէ պա­տաս խա նա տու, ո րը պար զա բա­նում եր կպա հան ջի ռեկ տո րից և նա խա րա րից այս մա կար դա կի հան դիպ ման հա մար։ Ի վեր ջո, ե թե ոչ ոք չի լքել դահ լի ճը, ու­րեմ ոչն չով ա վե լի լա վը չի ե ղել հան դիպ ման մեն թա լի տե տից։ Հո հենց այն պես չեն ցու ցադ րում «Գե նե րա լի աղ ջիկը» ու «Դժ վար ապ րուս տ» սերիալները։ n

Մա կա բույծ նե րի և պոր տա բույծ նե րի ցու ցակ

Ե րեկ վա ա սու լի սին Մարք սիս­տա կան կու սակ ցու թյան ա ռաջ­նորդ, թիվ 41 մե ծա մաս նա կան ընտ րա տա րած քում ա ռա ջադր­ված Դա վիթ Հա կոբ յա նը խո­սել է քա ղա քա կան ու ժե րի հա­մա մաս նա կան նա խընտ րա կան ցու ցակ նե րի մա սին։

7or.am­ի փո խանց մամբ՝ ՀՀԿ– ի ցու ցա կը մարք սիստ Հա կոբ­յանն ան վա նել է մա կա բույծ նե­րի և պոր տա բույծ նե րի ցու ցակ: «Ան տեղ հա վաք ված են բո լո րը՝

ու րա ցո ղից մինչև շնա ցող»,– ա սել է նա:

Ըստ գլխա վոր մարք սիս տի՝ ՀՀԿ–ն, օգ տա գոր ծե լով իր բո­լոր վար չա կան, իշ խա նա կան ռե սուրս նե րը, հնա րա վո րու թյուն չու նի 20 տո կո սից ա վե լի ձայն հա վա քե լու. «ՀՀԿ–ն, իշ խա նա­գո ղու թյու նից բա ցի, ու րիշ հույս չու նի հաղ թե լու»:

Մեկ նա բա նե լով այլ քա ղա քա­կան ու ժե րի հնա րա վո րու թյուն­նե րը՝ Դա վիթ Հա կոբ յանն ա սել

է, որ ԱԺ անց նե լու հնա րա վո րու­թյուն ու նեն ԲՀԿ­ն և ՀԱԿ­ը՝ հա­վա քե լով ձայ նե րի զգա լի քա նակ, ՀՅԴ–ն՝ 7­10 տո կոս։

«ՕԵԿ –ը չի մտնի, ի րենք ձայն չու նեն։ Ե թե ՀՀԿ–ն իր ձայ նե րից ցան կա նա տալ, կանց նեն պառ­լա մենտ, ե թե ոչ, չեն անց նի»,– ա սել է Հա կոբ յա նը։

«Ժա ռան գու թյուն»­ը, ըստ նրա, ան ցո ղիկ շե մը հաղ թա հա­րե լու խնդիր ու նի՝ «կա՛մ կանց­նի, կա՛մ ոչ»: n

Սո ղո մոն Փա փազ ան

դ հո լա յին ներ կա­

յաց ման գա ղա­

փա րը կապ վում է

Սերժ Սարգս յա նի՝

տա րի ներ ա ռաջ

Գե ղամ յա նի հաս­

ցեին ա րած «դա­

տարկ դհոլ» ար­

տա հայ տու թյան

հետ:PanA

RMEN

IAN

| № 44 (113), չորեքշաբթի, մարտի 28, 2012 թ.

4 |

Ժա մա ցույ ցի սլաք ներն ու պետբ յու ջենԿամ ին չո՞ւ Հա յաս տա նը հրա ժար վեց «ա մա ռա յին» ժա մա նա կից

Ազ գա յին ժո ղո վի հան րա պե տա կան պատ գա մա վոր ներ ն այն քան շտա պե ցին ա զատ վել «ա մա ռա յին» ժա մա նա կից, որ այդ նո րա­մու ծու թյա նը մար տի վեր ջին կի րա կի օ րը (մար տի 25­ին պետք է կա տար վեր ան ցում ա մա ռա յին ժա մա նա կի) պատ րաստ էին միայն պա տի և ձեռ քի ժա մա ցույց նե րը, բայց ոչ հա մա կար գիչ­նե րը։ «Ա մա ռա յին» ժա մա նա կից հրա ժար վե լու շտա պո ղա կա նու­թյու նը խառ նաշ փոթ էր ա ռա ջաց րել ոչ միայն շար քա յին քա ղա­քա ցի նե րի շրջա նում, այլև բան կա յին հա մա կար գում, հե ռա հա­ղոր դակ ցու թյան ըն կե րու թյուն նե րում, և ն րանք ստիպ ված էին հա մա կար գե րում կա տա րել ձեռ քի կար գա վո րումն եր՝ բախ վե­լով նոր խնդիր նե րի։ Ու շագ րավ է, որ «ա մա ռա յին» ժա մա նա­կի չանց նե լու արդ յուն քում մո տա վոր հաշ վարկ նե րով կա վե լա­նա է լեկտ րաէ ներ գիա յի սպա ռու մը, հետևա պես՝ նաև պետբ յու­ջեի ե կա մուտ նե րը:

«Հա յաս տա նի տա րած քում ժա­մա նա կի հաշ վարկ ման կար գի մա սին» օ րեն քում «ա մա ռա յին» ժա մա նա կից հրա ժար վե լու հա­մա պա տաս խան փո փո խու թյուն­նե րը խորհր դա րա նում այն քան ա րագ ըն դուն վե ցին, որ տե ղե­կատ վա կան տեխ նո լո գիա նե րի և հե ռա հա ղոր դակ ցու թյան ո լոր տի ըն կե րու թյուն նե րը պար զա պես ֆի զի կա պես չեն հասց րել հա­մա կար գիչ նե րի, հե ռա խոս նե րի, սեր վեր նե րի ծրագ րա յին ա պա­հո վում ե րի հա մար թար մա ցում­ներ թո ղար կել։

Հան րա պե տա կան պատ գա­մա վոր նե րի օ րենսդ րա կան նա­խա ձեռ նու թյու նը Կա ռա վա րու­թյան կող մից հա վա նու թյան էր ար ժա նա ցել հուն վա րի 26­ին, իսկ ԱԺ­ն օ րենսդ րա կան փո փո­խու թյուն ներն ըն դու նեց ար դեն փետր վա րի 9­ին, ՀՀ նա խա գահն էլ դրանք վա վե րաց րեց մար տի 1­ին։ Արդ յուն քում վեն դոր ներն

ու նեին մեկ ամ սից էլ քիչ ժա մա­նակ, որ պես զի հա տուկ Հա յաս­տա նի հա մա կար գե րի ծրագ րե րի հա մար պատ րաս տեն թար մա­ցում եր, և մար տի 25­ը անց ներ ա ռանց խառ նաշ փո թի։

Microsoft­ի հա յաս տան յան ներ կա յա ցուց չու թյան տնօ րեն Գ րի գոր Բար սեղ անն «Օ րա­կարգ»­ին ա սաց, որ «ա մա ռա­յին» ժա մա նա կից հրա ժար վե լու օ րենսդ րա կան փո փո խու թյան ըն դու նու մից հե տո դրա մա սին ան մի ջա պես տե ղե կաց րել են Microsoft­ի գլխա մա սա յին գրա­սեն յա կին։ Բայց մինչև մար տի 25­ը բա վա կան քիչ ժա մա նակ էր մա ցել, որ պես զի Microsoft­ը կա րո ղա նար իր օ պե րա ցիոն հա­մա կար գե րի հա մար թար մա­ցում եր թո ղար կել։ «Այս քսան օ րե րի ըն թաց քում մեր գոր ծըն­կեր նե րին տե ղե կաց րել էինք, թե ինչ է անհ րա ժեշտ կա տա­րել, որ հա մա կար գե րն ան ցում

չկա տա րեն «ա մա ռա յին» ժա­մա նա կի»,– ա սաց Բար սեղ ա նը՝ հա վե լե լով, որ Microsoft­ի հա­վել ված ներն ար դեն կթո ղարկ­վեն օ գոս տո սին և հ նա րա վո րու­թյուն կտան, որ հա մա կար գե րը հոկ տեմ բե րի վեր ջին ավ տո մատ ան ցում չկա տա րեն «ձմե ռա յին» ժա մա նա կի։

Է ներ գե տի կա յի խթա նում

Ժա մա նակն ան փո փոխ թող­նե լու հան րա պե տա կան նե րի նա­խա ձեռ նու թյու նը եր կու նպա տակ է հե տապն դում։ Ա ռա ջին՝ հետ չմալ Ռու սաս տա նից, որ տեղ

նա խա գահ Դ միտ րի Մեդ վեդևի ա ռա ջար կով ան ցած տա րի վե­րաց վեց «ձմե ռա յին» ժա մա նա­կը։ Երկ րորդ՝ այդ փո փո խու թյու­նը բխում է է ներ գե տիկ ըն կե րու­թյուն նե րի և բ յու ջեի շա հե րից։ «Ա մա ռա յին» ժա մա նա կն ա վե­լի քան 70 երկրում կի րառ վում է է լեկտ րաէ ներ գիա յի խնա յո ղու­թյան նպա տա կով: Ա ռա ջին ան­գամ օգ տա գործ վել է Մեծ Բ րի­տա նիա յում 1908թ.:

Հ րա ժար վե լով «ա մա ռա յին» ժա մա նա կից՝ Հա յաս տա նում ըստ էու թյան առն վազն մեկ ժա­մով ա վե լա նա լու է է լեկտ րաէ­ներ գիա յի սպա ռու մը։ Բա ցար­ձակ թվով, ապ րիլ­հոկ տեմ բեր

ժա մա նա կա հատ վա ծում սպառ­վե լիք է լեկտ րաէ ներ գիա յի հա­վել ալ ծա վա լը կա րող է կազ մել 100­150 մլն կՎտ/ժ կամ ներ քին շու կա յում սպառ վող ծա վա լից 2­3% շատ։ Հան րա պե տա կան­նե րի փո փո խու թյան արդ յուն­քում է ներ գե տիկ ըն կե րու թյուն­նե րի հա սույթ նե րը կա վե լա­նան 3­4,5 մլրդ ­ով, իսկ պետբ­յու ջեի մուտ քե րը միայն ԱԱՀ­ի գծով՝ 600­900 մլն ­ով։ Ի հար կե, այս հաշ վարկ նե րը մո տա վոր են, բայց ակն հայտ է, որ «ա մա ռա­յին» ժա մա նա կից հրա ժար վելն ամ բող ջո վին բխում է է ներ գե­տիկ ըն կե րու թյուն նե րի շա հե րից, և չի բա ցառ վում, որ պատ գա­մա վոր նե րը փո փո խու թյուն նե րը նա խա ձեռ նել են նաև լոբ բին գի արդ յուն քում։ Ն շենք, որ ա ռա ջին հա յաց քից այս անն շան փո փո­խու թյան արդ յուն քում պետբ յու­ջեի լրա ցու ցիչ հար կա յին մուտ­քե րի ծա վա լը կազ մե լու է գրե թե այն քան, որ քան ավ տո մե քե նա­յի պե տա կան հա մա րա նիշ տա­լիս և կորց րա ծը վե րա կանգ նե­լիս ստաց վե լիք տուր քի ծա վա լը (2012թ. նա խա տես ված է ա պա­հո վել 946 մլն ­ի բյու ջե տա յին մուտք)։

Ն շենք, որ պե տա կան որևէ գե րա տես չու թյուն «ա մա ռա­յին» ժա մա նա կից հրա ժար վե լու դրա կան և բա ցա սա կան կող մե­րի վե րա բեր յալ որևէ հաշ վարկ, քննար կում կամ պար զա բա նում չի ներ կայաց րել։ n

Ար մե նակ Չա տին յան

Պա նի րը ո րո շել էր է ժա նա նալՏՄՊՊՀ-ն ս պա սում է «Աշ տա րակ կաթ»-ի պա տաս խա նին

Վեր ջերս մա մու լում տե ղե կատ վու թյուն էր տպագր վել, թե «Աշ տա րակ կաթ» ըն կե րու թյու նը պան րի շու­կա յում դեմ պինգ է ա նում: Ըստ հրա պա րակ ման՝ նման հայ տա րա րու թյուն են ա րել պան րա գոր ծու թյամբ զբաղ վող մի շարք ըն կե րու թյուն նե րի ներ կա յա ցու ցիչ ներ, ո րոնք պնդում են, որ ըն կե րու թյունն իր ար­տադ րած պան րի գի նը 2100­ից կտրուկ ի ջեց րել է մինչև 1600: Ըն կե րու թյուն նե րի ներ կա յա ցու ցիչ նե րը նշել են, թե «Աշ տա րակ կաթ»­ը մեծ քա նա կու թյամբ պա նիր է ար տա հա նել Ռու սաս տան, սա կայն դրա մեծ մա սը հետ է դարձ վել, և ըն կե րու թյու նը հենց այդ պա նիրն էլ է ժան գնե րով հա նել է շու կա:

Tert.am­ը Տն տե սա կան մրցակ­ցու թյան պաշտ պա նու թյան պե տա կան հանձ նա ժո ղո վից (ՏՄՊՊՀ) տե ղե կա ցել է, որ «Աշ­տա րակ կաթ» ըն կե րու թյան ար­տադր վող պան րի գնա յին փո­փո խու թյուն նե րի վե րա բեր յալ հանձ նա ժո ղո վն ար դեն ու սում­նա սի րու թյուն ներ կա տա րել է և գ րա վոր դի մում է ու ղար կել ըն­կե րու թյա նը, ո րը 10­օր յա ժամ­կե տում պետք է պա տաս խա նի հանձ նա ժո ղո վի հար ցե րին:

Հանձ նա ժո ղո վի մա մու լի քար­տու ղար Գա յա նե Սա հակ ա նը տե ղե կաց րել է, որ ՏՄՊՊՀ­ի՝ Երևա նի խո շոր առևտ րի կե տե­րում կա տար ած ու սում ա սի­րու թյուն նե րից պարզ վել է, որ պան րի գնե րն ի րոք ի ջեց վել են: ՏՄՊՊՀ­ն մո նի թո րինգ է կա­տա րել «Երևան սի թի», «Ս թար», «Նոր Զովք» և այլ խո շոր սու­պեր մար կետ նե րում և պար զել է, որ պան րի գի նը մի տե ղում 2300­ից 2100 է դար ձել, ո րոշ խա նութ նե րում՝ 2040­ից 1860, ո րոշ նե րում էլ՝ 2300­ից 1900:

«Աշ տա րակ կաթ» ըն կե րու­թյու նում, Tert.am­ի հարց մա նն ի

պա տաս խան, նշել են, որ դեմ­պին գի շուրջ հրա պա րա կու մը ճշմար տու թյան հետ առն չու թյուն չու նի:

««Աշ տա րակ կաթ» ըն կե րու­թյու նը 2011­12 թթ. ընդ հան րա­պես որևէ եր կիր պա նիր չի ար­տա հա նել: Աս վա ծի մեջ հեշ տու­թյամբ կա րե լի է հա մոզ վել՝ ըն­դա մե նը դի մե լով ՀՀ մաք սա յին մար մին նե րին: Այ սինքն՝ «ՌԴ­ում չվա ճառ ված պան րի վե րա­դարձն» իր բո լոր հետևու թյուն­նե րով ըն դա մե նը հեր յու րանք է, և ն յու թի հե ղի նա կը նման հայ­տա րա րու թյուն կա տա րե լուց ա ռաջ պետք է ճշտում եր կա­տա րեր գո նե մեր ըն կե րու թյու­նից»,– հայտ նել են ըն կե րու թյան մա մու լի ծա ռա յու թյու նում:

Ինչ վե րա բե րում է գնա յին փո­փո խու թյու ննե րին, «Աշ տա րակ կաթ»­ը չի հեր քում, որ կա տա­րել է նման փո փո խու թյուն ներ, սա կայն ոչ թե 1600­ի է ի ջեց­րել պան րի գի նը, այլ 1700­ի: «Ա վե լին՝ 1600­ով «Աշ տա­րակ կաթ»­ը պա նիր չի էլ վա­ճա ռել: Մինչ դեռ կան ըն կե րու­թյուն ներ, ո րոնք ի րենց պա նի րը վա ճա ռում են հենց այդ գնով և ան գամ ա վե լի է ժան»,– նշել են ըն կե րու թյու նում: Ըն կե րու թյան պար զա բան մամբ՝ գնե րի ի ջե­ցում կա տար վել է այն բա նից հե տո, «երբ հիմ ա կա նում բո լոր մրցա կից ըն կե րու թյուն նե րը,

2012թ. հուն վա րից սկսած, զգա լիո րեն ի ջեց րել էին այդ գնե րը»։

ՏՄՊՊՀ մա մու լի խոս նա կը Tert.am­ին տե ղե կաց րել է, որ պան րի շու կա յում ա մե նա խո­շոր ըն կե րու թյուն նե րի ար տադ­րան քում հանձ նա ժո ղո վը գնե­րի նվա զում չի ար ձա նագ րել: «Պան րի շու կա յում կան բազ­մա թիվ ըն կե րու թյուն ներ, բայց ա մե նա խո շոր ընկերությունների արտադրատեսակներում, ո րոնք մեր դի տա կե տում են՝ «Դուստր Մե լան յա», «Չա նախ», «Բիո­կաթ» ըն կե րու թյուն նե րը, հանձ­նա ժո ղո վի մո նի թո րին գի խում­բը գնա յին որևէ փո փո խու թյուն չի նկա տել»,– ա սել է նա:

Սա հակ ա նը տե ղե կաց րել է, որ հանձ նա ժո ղո վը պա հան ջել է «Աշ տա րակ կաթ»­ից ներ կա յաց­նել հիմ ա վո րում, թե ինչ է փո­փոխ վել գնա գո յաց ման մե խա­նիզ մում: «Երբ որ ներ կայաց վի հիմ ա վո րու մը, այն ժա մա նակ հանձ նա ժո ղո վի մաս նա գետ նե­րը կկա տա րեն հա մա պատաս­խան վեր լու ծու թյուն, կկա տա­րենք ո րո շա կի հաշ վարկ, թե տվալ ժա մա նակ գնված կա­թի գինն ինչ պի սին է ե ղել, և այլ հաշ վարկ ներ, ո րից հե տո կհաս­կա նանք, թե որն է գնա յին նման փո փո խու թյան պատ ճա ռը, ու կտե ղե կաց նենք նաև հան րու­թյա նը»,– ա սել է նա: n

Փողեր

Ֆոտ

ոլու

ր

Փո փո խու թյու նից

մի քա նի հար յուր

մի լիոն դրամ շա­

հում են միայն

է ներ գե տիկ ըն կե­

րու թյուն ներն ու

պետբ յու ջեն։

№ 44 (113), չորեքշաբթի, մարտի 28, 2012 թ. |

5|

ան հա վա սա րակշ ռու թյու նը, ըն­թա ցիկ հաշ վեկշ ռի պա կա սուր դը հա մե մա տա բար մեծ է, իսկ խո­ցե լիու թյուն նե րի կրճատ ման հա­մար պա հանջ վում են լրա ցու ցիչ ջան քեր։

Ռիս կա յին բյու ջեՄարկ Հոր թո նի խոս քով՝ ար­

տա քին մի ջա վայ րի թույլ ֆո նի պայ ման նե րում ԱՄՀ­ն վե րա նա­յել է Հա յաս տա նի տնտե սա կան ա ճի նա խորդ կան խա տե սու­մը՝ այն ի ջեց նե լով 3,8%­ի՝ նա­խորդ 4%­ի հա մե մատ: «Մի ջազ­գա յին գնե րի նկատ մամբ հե տա­գա ճշգրտում ե րի սպա սում ե րի բա ցա կա յու թյան պայ ման նե րում ակն կա լում ենք, որ Հա յաս տա­նում գնա ճը կգտնվի ԿԲ­ի կող­մից նպա տա կադր ված ցու ցա­նի շի սահ ման նե րում [բյու ջեի հիմ քում դրված է 4±1,5% գնաճ– Ա.Չ.]»,– ա սաց Հոր թո նը։

Այս տար վա բյու ջեի հա վել ալ ե կա մուտ նե րի 101 մլրդ ­ի զգա լի մա սը (մոտ 70 մլրդ ­ը) Կա ռա­վա րու թյու նը ծրագ րել է ա պա­հո վել 4,2% տնտե սա կան ա ճի հաշ վին։ «Օ րա կարգ»­ի հար ցին՝ հաշ վի առ նե լով, որ ԱՄՀ­ն վե­րա նա յել է Հա յաս տա նի տնտե­սա կան ա ճի կան խա տե սում ե­րը, բյու ջեի կա տար ման ռիս կեր չկա՞ն, Հոր թո նը պա տաս խա նեց, որ նման ռիս կեր իս կա պես կան: Հոր թո նի խոս քով՝ ընդ հա նուր տնտե սա կան ա ճի հետ մեկ տեղ՝ անհ րա ժեշտ է ու շադ րու թյուն դարձ նել տնտե սա կան ա ճի կա­ռուց ված քին, նրան, թե որ ո լորտ­ներն ինչ մաս նակ ցու թյուն ու նեն ա ճի կա ռուց ված քում։ «Այս տա­րի Կա ռա վա րու թյու նը հար կա յին բա րե փո խում ե րի բա վա րար մի­ջո ցա ռում եր է ի րա կա նաց րել, և ժա մա նակ է անհ րա ժեշտ, որ­պես զի հնա րա վոր լի նի տես նել արդ յունք նե րը և այն, թե որ քա­նով են դրանք հա մա հունչ սպա­սե լիք նե րին։ Կար ծում եմ, որ նույ­նիսկ ա ռանց տնտե սա կան ա ճի կան խա տես ման նվա զեց ման՝ ար դեն իսկ ե լա կե տա յին տար բե­րա կում ե կա մուտ նե րի ա պա հով­ման մա սով առ կա էին ո րո շա կի ռիս կեր»,– ա սաց ԱՄՀ պաշ տոն­յան։ Նա նշեց, թե վստահ է, որ և՛ կա ռա վա րու թյու նը, և՛ ԱՄՀ­ն մո­նի թո րին գի կեն թար կեն հար կա­հա վաք ման զար գա ցում ե րը, որ­պես զի ճշգրտում եր կա տա րեն տար վա ըն թաց քում։

«ԱՄՀ­ի գնա հատ մամբ՝ Հա­յաս տա նում հար կա հա վաք­ման ցու ցա նի շը, ի տար բե րու­թյուն տա րա ծաշր ջա նի երկր նե­րի, բա վա կան ցածր է»,– ա սաց Հոր թո նը։

Ն շենք, որ Հա յաս տա նում 2012թ. հա մար ծրագր ված է, որ

հար կեր/ՀՆԱ ցու ցա նի շը կկազ­մի 17,36%, այն դեպ քում, երբ Վ րաս տա նում այդ ցու ցա նի շը 25% է, Թուր քիա յում՝ 23,5%, Ռու­սաս տա նում՝ 34%։

Դ րա մի ար ժե քը պարզ չէ

ԱՄՀ­ի ան ցած տար վա վեր­լու ծու թյուն նե րի հա մա ձայն՝ հայ կա կան դրա մը գե րարժևոր­ված է մոտ 15%­ով, և այդ հար­ցը մի քա նի ան գամ բարձ րաց­վել է հա յաս տան յան իշ խա նու­թյուն նե րի հետ քննար կում ե րի ժա մա նակ։ Հար ցին, թե որ քա­նով է դրա մի ար ժեքն ի րա­կան, Հոր թո նը պա տաս խա նեց, որ դժվար է միան շա նակ ա սել, թե դրա մը ար ժեզրկ ված է կամ արժևոր ված, քա նի որ առ կա են հաշ վարկ ման մի շարք մե­թոդ ներ։ «Ար ժույ թի փո խար ժե­քի հար ցում կարևոր է, թե որ ժա մա նա կա հատ վածն է դի­տարկ վում՝ մեկ ա միս, թե մեկ ե ռամս յակ… Մենք նա խընտ­րում ենք փո խար ժե քը դի տար­կել միջ նա ժամ ետ և եր կա րա­ժամ ետ ժա մա նա կա հատ վա­ծում, ինչ պես նաև դի տար կում ենք մի շարք այլ գոր ծոն ներ։ Դ րան ցից է ըն թա ցիկ հաշ վեկշ­ռի պա կա սուր դը, ո րը թեև ան­ցած տա րի էա պես կրճատ վել է, բայց դեռ մեծ է։ Նույ նիսկ ար տա հան ման ա վե լաց ման և մաս նա վոր փո խան ցում ե­րի ա ճի պայ ման նե րում ըն թա­ցիկ հաշ վեկշ ռի պա կա սուր դը շա րու նա կում է մեծ լի նել, ո րից էլ բխում է միջ նա ժամ ե տում ճշգրտում եր կա տա րե լու անհ­րա ժեշ տու թյու նը»,– ա սաց ԱՄՀ ներ կա յա ցու ցի չը։

Գոր ծա րար մի ջա վայ­րի մա սին

Խո սե լով Հա յաս տա նում գոր­ծա րար մի ջա վայ րի մա սին՝ Գիեր­մո Տո լո սան ա սաց, որ իր՝ ան ցած տար վա ա սու լի սից հե տո Կա ռա­վա րու թյու նը մի շարք մի ջո ցա ռում­ներ է ի րա կա նաց րել, ո րոնք ուղղ­ված էին մի ջա վայ րի բա րե լավ­մա նը։ «Կա ռա վա րու թյու նը գոր­ծա րար մի ջա վայ րի բա րե լավ ման ուղ ղու թյամբ լուրջ տեխ նի կա կան աշ խա տանք ներ է ի րա կանաց­նում, այդ թվում՝ բիզ նե սի գրանց­ման դյու րի նաց ման, օ րենսդ րա­կան դաշ տում, մրցակ ցու թյան պաշտ պա նու թյան աս պա րե զում։ Բայց կան օ րա կար գա յին հար ցեր, ո րոնք անհ րա ժեշտ է լու ծել։ Խոս­քը մաս նա վո րա պես վե րա բե րում է օ րենսդ րա կան այն դրույթ նե րին, ո րոնք պետք է կան քի կո չեն պե­տա կան գե րա տես չու թյուն նե րը, այդ թվում՝ հար կա յին և մաք սա յին մար մին նե րը»,– ա սաց նա։

Ըստ Տո լո սա յի՝ զգա լի բա րե­լավ ման տեղ կա գոր ծա րար նե րի նկատ մամբ մո տե ցում ե րը փո խե­լու ա ռու մով, որ պես զի նրանք կա­րո ղա նան գոր ծու նեու թյուն ծա վա­լել։ «Գոր ծա րար մի ջա վայ րի բա­րե լա վու մը կբե րի աշ խա տա տե ղե­րի թե՛ քա նա կա կան, թե՛ ո րա կա կան ա վե լաց ման»,– նշեց ԱՄՀ հա յաս­տան յան ներ կա յա ցու ցի չը։

Մարկ Հոր թոնն էլ ա սաց, որ գոր ծա րար մի ջա վայ րի

բա րե լավ ման ուղ ղու թյամբ հար կա վոր են վճռո րոշ քայ­լեր: «Սա հա մա րում ենք հա­ջորդ կա ռա վա րու թյան ա մե նա­մեծ մար տահ րա վեր նե րից մե­կը»,– ա սաց նա։

Եվս $60 մլն՝ մա յի սինԱՄՀ ա ռա քե լու թյան հա յաս­

տան յան այ ցի ըն թաց քում իշ խա­նու թյուն նե րի հետ ձեռք են բեր­վել հա մա ձայ նու թյուն ներ, ո րոնք կներ կա յաց վեն հիմ ադ րա մի տնօ րեն նե րի խորհր դի հաս տատ­մա նը։ Ծ րագր վում է, որ մա յի սի վեր ջին ԱՄՀ տնօ րեն նե րի խոր­հուր դը կքննար կի և կ հաս տա­տի Հա յաս տա նին «Եր կա րաձգ­վող ֆի նան սա վոր ման» և «Եր կա­րաձգ վող վար կա վոր ման» ծրագ­րե րի շրջա նա կում հեր թա կան՝ մոտ $60 մլն տ րան շը։ Այդ մի ջոց­նե րի մոտ $30 մլն ­ը հատ կաց վե­լու է ԿԲ­ին՝ մի ջազ գա յին պա­հուստ նե րի հա մալր ման հա մար, իսկ մյուս մա սը՝ Կա ռա վա րու թյա­նը՝ որ պես բյու ջե տա յին վարկ։

2010թ. հու նի սի ո րոշ մամբ՝ ԱՄՀ­ն մինչև 2013թ. Հա յաս տա­նին ընդ հա նուր առ մամբ պետք է տրա մադ րի 266,8 մլն SDR (շուրջ $400 մլն) վարկ: ԱՄՀ գոր ծա դիր խորհր դի կող մից հաս տատ վե լիք հեր թա կան տրան շից հե տո վե­րոնշ յալ ծրագ րե րով հատ կաց ված վար կե րի ընդ հա նուր գու մա րը կկազ մի SDR 181 մլն ($279 մլն): n

Ար մե նակ Չա տին յան

Փողեր

gov.

am

WTI BrenT նավթ

370

380

390

27.09 27.12 27.03

6500

7300

8100

8900

27.09 27.12 27.03

480

500

520

540

27.09 27.12 27.03

11,40

12,10

12,80

13,50

27.09 27.12 27.03

210

250

290

27.09 27.12 27.03

1,25

1,32

1,39

27.09 27.12 27.03

75

100

125

27.09 27.12 27.03

1400

1650

1900

27.09 27.12 27.03

Տվյալները վերցված են 27.03, Երևան, ժ. 16:00

աղբյուրը՝ ՀՀ ԿԲ, Bloomberg և Forex

US$/bbl.

US$/t oz.

US$/tonne

US$/tonne

եվրո/դոլար

պղինձ (comex)

ցորեն (cBT)

ռուբլի/դրամ

եվրո/դրամ

դոլար/դրամ

ՀՀ Կբ coMex ոսկի 100

8510 60.6q 0.71%

243.15 0.83p 0.34%

389.22 0.58p 0.15%

520.04 6.88p 1.34%

13.44 0.13p 0.98%

1.335 0.00q 0.02%

107.06 0.03p 0.03%125.31 0.34q 0.27%

1680.3 46.4p 2.84%1690 1.8p 0.11%

տ ն տ ե ս ա կ ա ն օ ր ա թ ե ր թ

Բաժանորդագրության համար դիմել«Հայփոստ» ՊՓԲԸ, հեռ. 51-45-46, 51-45-47«Պրեսս Ստենդ» ՍՊԸ, հեռ. 52-21-99, (093)-88-68-01«Պրեսս-Ատաշե» ՍՊԸ, հեռ. 27-02-22«Հայմամուլ» ՓԲԸ, հեռ. 45-82-00, 45-89-17«Բլից-Մեդիա» ՍՊԸ, հեռ. 52-53-01, 58-17-13«Էքսպրես պլյուս» ՍՊԸ, հեռ. 54-84-30

Առաքումը՝ անվճար

‹‹‹ էջ 1

« ԱՄՀ-ն ի ջեց րել է Հա յաս տա նի տնտե-սա կան ա ճի կան խա տե սու մը՝ 4%-ից մինչև 3,8% »

ամՀ­ն խո սում է հա յե րենԲայց դեմ է Հա յաս տա նի Կա ռա վա րու թյան հայ տա րա րած

հար կա յին հա մա ներ մա նը

մարկ Հոր թո նի (նկա րում՝ ա ջից) խոս քով՝ Հա յաս տա նում գոր ծա րար մի ջա վայ րի բա րե լավ ման ուղ ղու թյամբ հար կա վոր են վճռո րոշ

քայ լեր. «Սա հա մա րում ենք հա ջորդ կա ռա վա րու թյան ա մե նա մեծ մար տահ րա վեր նե րից մե կը»։

| № 44 (113), չորեքշաբթի, մարտի 28, 2012 թ.

6 |

Ավստ րա լիան և Huawei-ը լե զու

չգտանՊատ ճա ռը չի նա կան կի բեր-հար ձա կում ե րի վտանգն էր

Ավստ րա լիա յի իշ խա նու­թյուն նե րը չի նա կան Huawei Technologies տեխ նո լո գիա կան խո շո րա գույն ըն կե րու թյանն ար գե լել են մաս նակ ցել երկ­րում լայ նա շերտ ան լար ցան ցի ներդր ման հայ տամր ցույ թին՝ փոր ձե լով կան խել Չի նաս տա­նից կիր բեր հար ձա կումն ե րի հա վա նա կա նու թյու նը, հա ղոր­դում է The Australian Financial Review պար բե րա կա նը:

Ավստ րա լիա յի իշ խա նու թյուն նե­րը Huawei­ին հայ տամր ցույ թին մաս նակ ցե լու ար գել քի մա սին ծա նու ցել են դեռ ան ցած տա րի։ Պար բե րա կա նի հա ղորդ մամբ՝ այս ո րո շում ա մե նա բարձր մա­կար դա կով ըն դուն վել է Ավստ­րա լիա յի հա տուկ ծա ռա յու թյուն­նե րի նա խա ձեռ նու թյամբ։ Վեր­ջին նե րիս ան հանգս տաց րել է «չի նա կան կի բեր հար ձա կում ե­րի հնա րա վոր վտան գը»։

Ավստ րա լիա յի իշ խա նու­թյուն ներն ար դեն կա սեց րել են Huawei­ի և NBN ըն կե րու­թյան (զբաղ վում է ան լար լայ­նա շերտ ցան ցի նա խագ ծի ի րա­կա նաց մամբ) միջև ստո րագր­ված՝ $1,04 մլրդ ­ի սար քա վո րում­նե րի մա տա կա րար ման մա սին պայ մա նա գի րը։

Ըստ ավստ րա լա­կան ABC հե ռուս տաա լի քի՝ Huawei­ը Ավստ րա լիա յի հետ

հա րա բե րու թյուն նե րում սառ­նու թյուն է ար ձա նագ րել դեռ ան ցած տար վա նո յեմ բե րին՝ ԱՄՆ­ի նա խա գահ Բա րաք Օ բա­մա յի՝ Ավստ րա լիա այ ցից հե տո։ Huawei­ի ղե կա վա րու թյա նը այ­ցից հե տո, ա մե նայն հա վա նա­կա նու թյամբ, հանձ նա րար վել է «տեղ ակ պա հել Չի նաս տա նի իշ խա նու թյուն նե րին, որ Ավստ­րա լիան չի հան դուր ժե լու կա­ռա վա րու թյան դե պար տա մենտ­նե րի և վար չու թյուն նե րի նկատ­մամբ կի բեր հար ձա կում ե րը»։ Ն շենք, որ ան ցած տար վա մար­տին կի բեր հար ձակ ման էին են­թարկ վել Ավստ րա լիա յի վար­չա պե տի, պաշտ պա նու թյան և արտ գործ նա խա րար նե րի հա­մա կար գիչ նե րը։ Գլ խա վոր կաս­կած յա լը Չի նաս տանն էր։

Huawei­ը Ավստ րա լիա յում գոր ծում է 2004­ից՝ այս ժա­մա նա կա հատ վա ծում հասց նե­լով հա մա գոր ծակ ցել հե ռա հա­ղոր դակ ցու թյան ո լոր տի ազ­գա յին խո շոր ըն կե րու թյուն նե րի հետ։ Ավստ րա լիա յի լայ նա­շերտ ան լար ցան ցի նա խա գի­ծը, ո րը խո շո րա գույնն է երկ րի պատ մու թյան մեջ, գնա հատ վում է $38 մլրդ։ Ակն կալ վում է, որ ցան ցը շա հա գործ ման կհանձն­վի 2020թ.։ Huawei­ում մե ղադ­րանք նե րն ան հիմ են հա մա րել

ու մտա դիր են հաս նել ո րոշ ման չեղ ալ հայ տա րար մա նը։

Ն շենք, որ կի բեր հար ձա կում­նե րի դեմ պայ քարն ու կի բեր­տա րա ծու թյան անվ տան գու­թյան ա պա հո վու մը մի շարք պե­տու թյուն նե րում դի տարկ վում են ազ գա յին անվ տան գու թյան խնդիր նե րի շրջա նա կում։ Այս­պես՝ 2002թ. ԱՄՆ­ում հրա պա­րակ վեց «Կի բեր տա րա ծու թյան անվ տան գու թյան ա պա հով ման ազ գա յին ռազ մա վա րու թյու նը»։ Ըստ ԱՄՆ­ի իշ խա նու թյուն նե րի՝ երկ րի են թա կա ռուց վածք նե րը լիո վին կախ ված են տե ղե կատ­վա կան հա մա կար գե րից և ցան­ցե րից, ո րոնք բա վա կան խո ցե լի են կի բեր հար ձա կում ե րի նկատ­մամբ։ Ռազ մա վա րու թյան նպա­տա կը այս պի սի հար ձա կում ե­րին ար ձա գանք ման ազ գա յին միաս նա կան հա մա կար գի ստեղ­ծում է։

2011թ. Գեր մա նիա յի կա ռա վա­րու թյու նն ըն դու նեց «Կի բեր տա­րա ծու թյան անվ տան գու թյան ռազ մա վա րու թյու նը», ո րի գլխա­վոր նպա տա կը կա ռա վա րա կան կա ռույց նե րի, տնտե սու թյան ու ան հատ օգ տա գոր ծող նե րի կի­բեր պաշտ պան վա ծու թյան բարձ­րա ցում է։ Հա ման ման փաս­տաթղ թեր են ըն դու նել նաև Մեծ Բ րի տա նիան և Հնդ կաս տա նը։ n

մեծ փողեր

Էջը պատրաստեց Տաթև Հովհաննիսյանը

Գ լո բա լը կար գա վո րիչ նե րի սրտով չէMorgan Stanley-ն ֆի նան սա կան շու կա յի ար մա տա կան փո փո խու թյուն ներ է կան խա տե սում

Հա մաշ խար հա յին բան կա յին շու կա յին ա պագ լո բա լա ցում է սպառ­նում, կան խա տե սում են ա մե րիկ ան Morgan Stanley­ի և խորհր­դատ վա կան Oliver Wyman ըն կե րու թյան փոր ձա գետ նե րը նա խօ­րեին հրա պա րա կած հա մա տեղ զե կույ ցում։ Ընդ ո րում՝ կար գա­վո րիչ նե րի պրո տեկ ցիո նիս տա կան քայ լե րի պայ ման նե րում ա ռա­վե լու թյու նը շատ շու տով կանց նի տե ղա կան բան կե րին։ Բա ցի այդ՝ բիզ նե սի վար ման պայ ման նե րի և կար գա վոր ման խստաց­մանն ի պա տաս խան՝ ֆի նան սա կան ըն կե րու թյուն ներն ա ռա ջի կա տա րի նե րին ակ տիվ ե րը կկրճա տեն մոտ $2 տրլն ­ով։ Այս ա մե նը կհան գեց նի ֆի նան սա կան գլո բալ շու կա յի վե րա փոխ ման, վստահ են զե կույ ցի հե ղի նակ նե րը։

2011թ. ֆի նան սա կան մի ջոց­նե րի ներգ րավ ման ծախ քե րի ա ճի և շու կա յի կար գա վոր ման խստաց ման պատ ճա ռով ներդ­րու մա յին բան կե րը հաշ վեկ շիռ­նե րից դուրս են գրել ակ տիվ­նե րի ընդ հա նուր ծա վա լի 7%­ը։ Ընդ ո րում՝ սա դեռ սկիզբն է, կար ծում են Morgan Stanley­ի և Oliver Wyman­ի փոր ձա գետ նե րը։ Ն րանց կան խա տես մամբ՝ ա ռա­ջի կա եր կու տա րում ներդ րու մա­յին բան կերն ամ բողջ աշ խար­հում ակ տիվն ե րը կկրճա տեն ևս 10%­ով կամ $1 տրլն ­ով։

Ակ տիվն ե րը կկրճա տեն նաև կոր պո րա տիվ հա ճա խորդ նե­րի ներգ րավ մամբ մաս նա գի տա­ցող բան կե րը. ցու ցա նի շը կա րող է նվա զել 15%­ով կամ $900 մլրդ ­ով։ «Սա իս կա պես վճռո րոշ պահ է ներդ րու մա յին և կոր պո րա տիվ

բան կե րի հա մար։ Շու կան դեռ ամ բող ջա կան պատ կե րա ցում չու նի ո՛չ բան կե րի գոր ծառ նու­թյուն նե րի պորտ ֆել նե րի ռա­ցիո նա լաց ման աս տի ճա նի, ո՛չ էլ ա ռա ջի կա 12­24 ամ սում շու կա­յա կան տե ղա շար ժե րի մա սին»,– աս ված է զե կույ ցում։

Ե թե ա վե լի վաղ ա ռա ջա­տար բան կե րը կա րո ղա նում էին թեթևաց նել բիզ նես նե րի վրա ճնշու մը կլա նում ե րի և միա­ձու լում ե րի (M&A) խո շոր գոր­ծարք նե րի մի ջո ցով, ա պա ճգնա­ժա մից հե տո կար գա վո րիչ ներն ա մեն կերպ խո չըն դո տում են բիզ նե սի ընդ լայ նու մը։ Արդ յուն­քում ֆի նան սա կան ինս տի տուտ­նե րը հար կադր ված են ընտ րու­թյուն կա տա րել ի րենց ու ժեղ և թույլ կող մե րի միջև՝ խա ղադ­րույք կա տա րե լով ա ռա ջին նե րի

վրա ու ա զատ վե լով վեր ջին նե­րից։ Բ րի տա նա կան RBS­ը, օ րի­նակ, մտա դիր է 70 մլրդ ֆուն­տով ($111,6 մլրդ) կրճա տել ռիս­կա յին գնա հատ վող ակ տիվն ե րը՝ այդ թվում՝ բրո քե րա յին բիզ նե­սի մի մա սից և բաժ նե տոմ սե րի շու կա յում գոր ծառ նու թյուն նե րից հրա ժար վե լու ճա նա պար հով։ Այս պի սի քայ լեր ար դեն ձեռ­նար կել են շվեյ ցա րա կան UBS­ը, ֆրան սիա կան Societe Generale­ը, ճա պո նա կան Nomura­ն և գեր­մա նա կան Deutsche Bank­ը։

Շու կա յի ո րոշ հատ ված նե րում թույլ խա ղորդ նե րի փո խա րի­նու մը ու ժեղ նե րով կվե րա բաշ­խի հա մաշ խար հա յին շու կա յի 15­20%­ը, կան խա տե սում են զե­կույ ցի հե ղի նակ նե րը։ Այս գոր­ծըն թա ցը կխթա նի նաև ֆի նան­սա կան ծա ռա յու թյուն նե րի շու­կա յի ա պագ լո բա լա ցու մը։ Ճգ նա­ժա մից հե տո կար գա վո րիչ նե րը սկսել են ա չալր ջո րեն հետևել բան կե րի օ տա րերկր յա «դուստ­րե րի» գոր ծառ նու թյուն նե րին՝ վեր ջին նե րից պա հան ջե լով

կա պի տա լի և ի րաց վե լիու­թյան ա վե լա ցում՝ մտա վա խու­թյուն ու նե նա լով, որ ճգնա ժա մի դեպ քում մայր գրա սեն յակ ներն ա ռա ջին հեր թին սե փա կան բա­րե կե ցու թյան մա սին հոգ կտա­նեն։ Բա ցի այդ՝ գլո բալ բան­կե րը, հաս կա նա լով, որ այս պի­սի պայ ման նե րում դժվար կլի նի մրցակ ցել տե ղա կան ա վե լի խո­շոր բան կե րի հետ, աս տի ճա նա­բար հրա ժար վում են ոչ ա ռանց­քա յին օ տա րերկր յա ակ տիվն ե­րից՝ հօ գուտ ներ քին շու կա յի։ n

Բ րի տա նա կան

RBS­ը մտա դիր է

$111,6 մլրդ ­ով

կրճա տել ակ տիվ­

նե րը։guar

dian

.co.

uk

բյու ջեի դե ֆի ցի տի կրճատ ման ծրագ րե րը պետք է հա վա սա­րակշռ վեն ինչ պես տնտե սա­կան, այն պես էլ քա ղա քա կան հնա րա վո րու թյուն նե րով։ Հա­կա ռակ դեպ քում Եվ րա միու­թյան վար չա կան հա մա կար գե­րը կա րող են կորց նել ան դամ երկր նե րի վստա հու թյու նը։

Եվ րո գո տին պետք է «ա վե­լի ճշմար տան ման և ման րա­մասն միջ նա ժամ ետ բյու ջե տա­յին ծրագ րեր» մշա կի, հա մոզ­ված են ՏՀԶԿ­ում։ Ըստ զե կույ­ցի՝ ճգնա ժա մի լուծ ման կարևոր նա խա պայ մա նը բան կե րի հզո­րա ցում է։ Ընդ ո րում՝ եվ րո գո­տին պետք է զգա լի մի ջոց ներ ու նե ցող հիմ ադ րամ ստեղ­ծի, ո րը կա ջակ ցի Ի տա լիա­յի և Իս պա նիա յի խնդրա հա­րույց տնտե սու թյուն նե րին, ե թե վեր ջին ներս մե կու սա նան շու­կա նե րից։ Ընդ ո րում՝ ՏՀԶԿ­ն

ա ռա ջար կում է հիմ ադ րա­մի նվա զա գույն ծա վալ սահ­մա նել €1 տրլն ­ը։ «Անհ րա ժեշտ է ան մի ջա կան քայ լեր ձեռ նար­կել, որ հիմ ադ րա մի մի ջոց­նե րը բա վա րար և զանգ վա­ծա յին կեր պով հա սա նե լի լի­նեն, ին չը թույլ կտա դա դա­րեց նել պետ պար տա տոմ սե րի վրա հար ձա կում ե րը»,– նշել են կազ մա կեր պու թյու նում։

Ըստ ա մե նայ նի՝ հենց այս խնդիր ներն էլ կդառ նան եվ­րո գո տու ֆի նանս նե րի նա խա­րար նե րի (Եվ րոխմ բի)՝ մար տի 30­ին Կո պեն հա գե նում կա յա­նա լիք հան դիպ ման օ րա կար գի գլխա վոր թե մա նե րը։

Հի շեց նենք, որ Եվ րո պա կան կենտ րո նա կան բան կի նա խա­գահ Մա րիո Դ րա գին օ րերս հայ տա րա րել էր, թե եվ րո պա­կան պարտ քա յին ճգնա ժա մի վա տա գույն փուլն անց յա լում է, թեև ո րոշ ռիս կեր դեռ պահ­պան վում են։ n

‹‹‹ էջ 1

Պարտ քերն անց յա լում չենՏՀԶԿ-ն հո ռե տես է եվ րո գո տու

տնտե սա կան հե ռան կար նե րի հար ցում

ՏՀԶԿ­ի գլխա վոր

քար տու ղար ան­

խել Գու րիա. «Եվ­

րո գո տուն տնտե­

սա կան հա վակ­

նոտ բա րե փո­

խում եր են անհ­

րա ժեշտ»։en.m

erco

pres

s.co

m

reut

ers.co

m

№ 44 (113), չորեքշաբթի, մարտի 28, 2012 թ. |

7|

Նոր խնդիր ներ՝ նոր դեմ քե րովՄեկ նար կել է Ա րա բա կան պե տու թյուն նե րի լի գա յի բաղ դադ յան գա գա թա ժո ղո վը

Ե րեկ Բաղ դա դում մեկ նար կել է Ա րա բա կան պե տու թյուն նե­րի լի գա յի (ԱՊԼ) ե ռօր յա գա­գա թա ժո ղո վը, որն ա ռա ջինն է «ա րա բա կան գար նա նից» հե­տո։ Գա գա թա ժո ղո վը պետք է գու մար վեր դեռ մեկ տա րի ա ռաջ, սա կայն հե տաձգ վել էր հայտ նի ի րա դար ձու թյուն նե րի պատ ճա ռով։

Բաղ դադ յան հան դի պում ա ռանձ նա հա տուկ է նրա նով, որ Ե գիպ տո սը, Լի բիան և Թու­նի սը Հոս նի Մու բա րա քի, Մո ւա­մար Կա դա ֆիի և Զին Ա բի դին Բեն Ա լիի փո խա րեն ներ կա յաց­նե լու են ար դեն իս լա միստ նե­րը։ Ն րանք մեկ սե ղա նի շուրջ են նստե լու Պար սից ծո ցի, Հոր դա­նա նի և Մա րոկ կո յի միա պետ նե­րի ու Ի րա քի՝ ազ գու թյամբ քուրդ նա խա գահ Ջա լալ Թա լա բա նիի հետ։ Մի ջո ցա ռու մը յու րօ րի նակ ստու գա տես է Ի րա քի նոր իշ խա­նու թյուն նե րի հա մար, ո րոնք մի կող մից փոր ձում են վե րա կանգ­նել երկ րի եր բեմ ի հե ղի նա կու­թյունն ա րա բա կան աշ խար հում,

մյուս կող մից՝ հաղ թա հա րել ներ քին խնդիր նե րը։

Գա գա թա ժո ղո վը տե ղի է ու­նե նում Ի րա քի հա մար բա վա կան բարդ ժա մա նա կաշր ջա նում. ա մե րիկ ան զոր քե րի դուրս բե­րու մից հե տո ան ջա տո ղա կան տրա մադ րու թյուն նե րի հետևան­քով եր կի րը կրկին հայտն վել է քա ղա քա կան ճգնա ժա մի մեջ, մեծ է էթ նո կոն ֆե սիո նալ հա­մայնք նե րի բախ ման վտան գը։ Վար չա պետ Նու րի ալ Մա լի քիի հա մար գա գա թա ժո ղո վի հա­ջող անց կա ցու մը պատ վի և հե­ղի նա կու թյան հարց է, քա նի որ Ի րա քի իշ խա նու թյուն նե րը պետք է ա պա ցու ցեն, որ եր կի րը կա­րող են վե րահս կել նաև ա ռանց ԱՄՆ­ի ա ջակ ցու թյան։

Գա գա թա ժո ղո վի օ րա կար գում ա ռա վե լա պես ԱՊԼ­ի հա մա կար­գա յին բա րե փո խում ե րին առնչ­վող հար ցեր են, ո րոնց նպա տա կը կա ռույցն ա վե լի ակ տիվ և արդ­յու նա վետ դարձ նելն է։ Ա ռանց­քա յին թե ման, սա կայն, Սի րիա­յի ճգնա ժամ է, քա նի որ հար­ցի շուրջ տա րա ձայ նու թյուն ներ

կան նաև ա րա բա կան երկր նե­րի միջև։ Ծո ցի պահ պա նո ղա կան միա պե տու թյուն նե րը կողմ են Բա շար ալ Ա սա դի վար չա կար­գի հա կա ռա կորդ նե րին զի նե­լուն, մյուս նե րը, այդ թվում՝ Ի րա­քը, հար ցի քա ղա քա կան լուծ ման կողմ ա կից ներ են։

Ընդ ո րում՝ Սի րիան գա գա թա­ժո ղո վին չի մաս նակ ցում։ Ե րեկ Ի րա քի արտ գործ նա խա րար Հո­շի յար Զե բա րին հայ տա րա րել է,

որ Սի րիա յին մաս նակ ցու թյան հրա վեր չի ու ղարկ վել։ Ըստ Զե­բա րիի՝ Բաղ դա դի դռնե րը գա­գա թա ժո ղո վի ա վար տից հե տո բաց են լի նե լու նաև Սի րիա յի ընդ դի մու թյան ա ռաջ նորդ նե րի հա մար։ ԱՊԼ­ում ա ռա ջի կա մեկ տա րում նա խա գա հե լու է Ի րա քը։

Ն շենք, որ սի րիա կան ճգնա­ժա մում ՄԱԿ­ի և ԱՊԼ­ի հա տուկ բա նագ նաց Քո ֆի Ա նա նը նա­խօ րեին Մոսկ վա յից ուղևոր վել

է Պե կին՝ նպա տակ ու նե նա լով ճգնա ժա մի կար գա վոր ման շուրջ իր նա խա ձեռ նու թյու նում ստա­նալ նաև Չի նաս տա նի ա ջակ ցու­թյու նը։ Մոսկ վա յում Ա նա նը հան­դի պել էր Ռու սաս տա նի նա խա­գահ Դ միտ րի Մեդ վեդևի հետ, որն իր լիա կա տար ա ջակ ցու­թյունն էր հայտ նել ՄԱԿ­ի նախ­կին գլխա վոր քար տու ղա րի ծրագ րին՝ այն Սի րիա յի հա մար քա ղա քա ցիա կան պա տե րազ մից խու սա փե լու վեր ջին հնա րա վո­րու թյուն ան վա նե լով։

Ի դեպ՝ Սի րիա յի իշ խա նու­թյուն նե րը ե րեկ Քո ֆի Ա նա նին են ներ կա յաց րել հա կա մար տու­թյան կար գա վոր ման այս ծրագ­րի վե րա բեր յալ պաշ տո նա կան պա տաս խա նը։ «Ես պա տաս­խան եմ ստա ցել սի րիա կան կա­ռա վա րու թյու նից, և այն դրա կան է։ Հու սով եմ, որ հա մա տեղ ու­ժե րով հնա րա վոր կլի նի կան­քի կո չել ծրա գի րը»,– ե րեկ Պե կի­նում Չի նաս տա նի Պետ խորհր դի վար չա պետ Վեն Ց զա բաո յի հետ հան դի պու մից հե տո հայ տա րա­րել է Ա նա նը։ n

Ան ցում ցածր հարս տաց ված ու րա նիՍեու լում ա վարտ վեց մի ջու կա յին գա գա թա ժո ղո վը

Ե րեկ Սեու լում ա վարտ վել է մար տի 26­ին մեկ նար կած Մի ջու կա­յին անվ տան գու թյան երկ րորդ գա գա թա ժո ղո վը։ Հա մաշ խար հա­յին ա ռաջ նորդ նե րը հայ տա րա րել են մի ջու կա յին ա հա բեկ չու թյան սպառ նա լի քի դեմ պայ քա րում ա ռա վել սերտ հա մա գոր ծակ ցու­թյան անհ րա ժեշ տու թյան մա սին։ 53 երկր նե րի ա ռաջ նորդ ներն ըն դու նել են կոմ յու նի կե, ո րով պար տա վոր վում են ջան քեր գոր­ծադ րել բարձր հարս տաց ված ու րա նի՝ քա ղա քա ցիա կան նպա­տակ նե րով օգ տա գոր ծու մը նվա զա գույ նի հասց նե լու ուղ ղու­թյամբ, քա նի որ այն կա րող է ծա ռա յել մի ջու կա յին զեն քի ստեղծ­մա նը։ Հա մա ժո ղո վին, ի դեպ, մաս նակ ցել և ե լույ թով հան դես է ե կել Հա յաս տա նի նա խա գահ Սերժ Սարգս յա նը։

«Մի ջու կա յին ա հա բեկ չու թյու­նը շա րու նա կում է մալ մի ջազ­գա յին անվ տան գու թյան ա մե­նա լուրջ սպառ նա լիք նե րից մե­կը։ Այս սպառ նա լի քի նկատ­մամբ հաղ թա նա կը պա հան ջում

է վճռա կան քայ լեր ազ գա յին մա­կար դա կով և մի ջազ գա յին հա­մա գոր ծակ ցու թյուն՝ հաշ վի առ­նե լով նրա պո տեն ցիալ գլո բալ, քա ղա քա կան, տնտե սա կան, սո­ցիա լա կան ու հո գե բա նա կան

հետևանք նե րը»,– աս ված է փաս տաթղ թում։

Կոմ յու նի կեն ընդ հա նուր բնույթ է կրում և «չորս տար վա ըն թաց­քում բո լոր խո ցե լի մի ջու կա յին նյու թե րի նկատ մամբ վե րահս­կո ղու թյուն ա պա հո վե լու» կոչ է պա րու նա կում։

Գա գա թա ժո ղո վի մաս նա կից­նե րի կար ծի քով՝ մի ջու կա յին է ներ գիա օգ տա գոր ծող երկր նե րը

2013թ. վեր ջին պետք է հայ տա րա­րեն բարձր հարս տաց ված ու րա­նի օգ տա գոր ծու մը նվա զա գույ նի հասց նե լու ուղ ղու թյամբ հստակ գոր ծո ղու թյուն նե րի ձեռ նարկ ման մա սին։ «Մենք կոչ ենք ա նում պե­տու թյուն նե րին մի ջոց ներ ձեռ­նար կել՝ նվա զա գույ նի հասց նե լու բարձր հարս տաց ված ու րա նի օգ­տա գոր ծու մը, այդ թվում՝ ան ցում կա տա րել ռեակ տոր նե րում ցածր

հարս տաց ված ու րա նա յին վա ռե­լի քի օգ տա գործ մա նը, որ տեղ դա տեխ նո լո գիա պես հնա րա վոր է և տն տե սա պես ար դա րաց ված»,– աս ված է կոմ յու նի կեում։

Զար գա ցող երկր նե րն ընդ դի­մա ցել են բարձր հարս տաց ված ու րա նից ցածր հարս տաց ված ու­րա նի անց մա նը, քա նի որ այն թան կար ժեք գոր ծըն թաց է։

Չի նաս տա նի ու ԱՄՆ­ի դիր քո­րո շում ե րի տար բե րու թյուն նե­րի պատ ճա ռով Սեու լի գա գա թա­ժո ղո վում չեն քննարկ վել տա րա­ծաշր ջա նա յին խնդիր նե րը, ան­գամ՝ Ի րա նի մի ջու կա յին ծրա գի րը։

Մի ջու կա յին անվ տան գու թյան հա ջորդ գա գա թա ժող ովը տե­ղի կու նե նա Նի դեռ լանդ նե րում 2014թ.։ n

աշխարհ

ան դա լու զիան միա ցավ իշ խող կու սակ ցու թյա նըՍո ցիա լիստ նե րը պարտ վել են ընտ րու թյուն նե րում

Նա խօ րեին Իս պա նիա յում ամ փո փել են Ան դա լու զիա յի խորհր­դա րա նա կան ընտ րու թյուն նե րի արդ յունք նե րը։ Վեր ջին 30 տար­վա մեջ ա ռա ջին ան գամ սո ցիա լիստ նե րը պար տու թյուն են կրել այս ինք նա վա րու թյու նում, որ տեղ բնակ վում է երկ րի քա ղա քա­ցի նե րի 1/5­ը։ Իշ խող Ժո ղովր դա կան կու սակ ցու թյու նում քվեար­կու թյան արդ յունք նե րը ոգևո րու թյամբ են ըն դու նել. այժմ իս պա­նա կան պետբ յու ջեի դե ֆի ցի տի կրճատ ման Եվ րա միու թյան ա ռա­ջադ րած խնդրի լու ծումն ա վե լի ի րա տե սա կան է դառ նում։ Այ­նո ւա մե նայ նիվ, սո ցիա լիստ նե րը չեն կորց նում իշ խա նու թյու նը պա հե լու հույ սը։

Ան դա լու զիան մշտա պես հա­մար վել է Իս պա նիա յի սո ցիա­լիս տա կան­աշ խա տա վո րա կան կու սակ ցու թյան (PSOE) գլխա­վոր հե նա րա նը. վեր ջին երեսուն տա րի նե րին սո ցիա լիստ ներն այս ինք նա վա րու թյու նում չեն պարտ վել։ Անց յալ կի րա կի տե ղի ու նե ցած քվեար կու թյունն ա ռա­ջին բա ցա ռու թյունն էր։ PSOE­ն

հա վա քել է ձայ նե րի 39,52%­ը (47 տեղ խորհր դա րա նում), Ժո­ղովր դա կան կու սակ ցու թյու նը ստա ցել է ընտ րող նե րի 40,66%­ի ա ջակ ցու թյու նը (50 տեղ)։

Այս պի սով՝ Ան դա լու զիա­յի ընտ րու թյուն նե րը դար ձել են սո ցիա լիստ նե րի ժո ղովր­դա կա նու թյան՝ անց յալ տար­վա մա յի սից սկսված անկ ման

գա գաթ նա կե տը։ Այ դու հան դերձ, կի րակ նօր յա ընտ րու թյուն նե րի արդ յունք նե րը PSOE­ն ա ղե տա­լի չի հա մա րում։ Կու սակ ցու թյու­նում հույս ու նեն դա շինք ձևա­վո րել «Միա վոր ված ձա խե ր»­ի հետ, ո րոնք զբա ղեց րել են եր­րորդ տե ղը՝ խորհր դա րա նում ստա նա լով 12 ա թոռ։ Շ նոր հիվ նման դա շին քի՝ ձա խե րը մտա­դիր են հե տա գա յում էլ սա բո­տա ժի են թար կել Մա րիա նո Ռա­խո յի կա ռա վա րու թյան՝ եր կի­րը «գո տի նե րի ձգման» մի ջո­ցով ճգնա ժա մից դուրս բե րե լու ծրագ րե րը։

Իսկ տնտե սա կան վի ճա կը Իս­պա նիա յում շա րու նա կում է վատ­թա րա նալ։ Գոր ծա զուրկ է երկ­րի բնակ չու թյան 23%­ը (Ան դա­լու զիա յում՝ ա վե լի քան 31%­ը)։

Անց յալ տար վա չոր րորդ ե ռամս­յա կում երկ րի պետ պարտ քը հա­սել է ՀՆԱ­ի 68,5%­ին (€735 մլրդ)։ Ակն կալ վում է, որ 2012թ. այն կա­վե լա նա մինչև ՀՆԱ­ի 73,8%, իսկ 2013թ.՝ ար դեն 78%։

Չի հա ջող վում նվա զեց նել նաև պետբ յու ջեի դե ֆի ցի տը։ 2011թ. այն կազ մել է 8,51%, այն դեպ­քում, երբ չպի տի գե րա զան ցեր ՀՆԱ­ի 6%­ը։ Եվ րա միու թյան այս տար վա նա խան շած ցու ցա նի­շը ՀՆԱ­ի 5,3% մա կար դա կում է, Մա րիա նո Ռա խո յի խոս քով՝ պետբ յու ջեի դե ֆի ցի տի ի րա կան ա ռաս տա ղը 5,8%­ն է։

Իս պա նիա յի կա ռա վա րու թյան հայ տա րա րած նպա տակ նե­րի ի րա կա նաց ման ճա նա պար­հին հիմ ա կան խո չըն դո տը Ան­դա լու զիա յի սո ցիա լիս տա կան

կա ռա վա րու թյունն էր, ո րը կտրա կա նա պես հրա ժար վում է սա տա րել Մադ րի դին կրթու թյան ու ա ռող ջա պա հու թյան ծախ սե­րի կրճատ ման հար ցում (Իս պա­նիա յում ինք նա վար շրջան նե րը կա րող են ինք նու րույն տնօ րի­նել բյու ջե տա յին ծախ սե րի մինչև 36%­ը)։ Այժմ շատ բան կախ ված է նրա նից, թե որ քան զի ջող կլի­նեն ինք նա վա րու թյան նոր իշ­խա նու թյուն նե րը։ n

Էջը պատրաստեցին Սյուզաննա Հովհաննիսյանը և Լիլիթ Միքայելանը

աՊԼ­ի բաղ դադ յան գա գա թա ժո ղովն ա ռա ջինն է «ա րա բա կան գար նա նից» հե տո ու

Սա դամ Հու սեյ նի նախ կին նստա վայ րում։

ibra

az.o

rg

Սեուլ ան գա գա­

թա ժո ղովն

ա վարտ վեց հա­

մա տեղ հայ տա­

րա րու թյամբ։tim

eslive

.co.

za

| № 44 (113), չորեքշաբթի, մարտի 28, 2012 թ.

8 |

Ռուբեն Հայ րա պետ յան. «Հ րազ դան» մար զա դաշ տը վե րա նո րոգ վում է

ՀՖՖ նա խա գահ Ռու բեն Հայ­րա պետ յա նը ԵՊՀ­ում ու սա­նող նե րի հետ հան դիպ ման ժա­մա նակ նշել է, որ «Հ րազ դան» մար զա դաշ տում ըն թա նում են վե րա նո րոգ ման լայ նա ծա վալ աշ խա տանք ներ:

«Հի մա վե րա նո րոգ վում են հան դեր ձա րան նե րը: Մա յի սի 5­ից հե տո կփո խենք խո տա­ծած կը, իսկ մինչև օ գոս տո սի 1­ը պատ րաստ կլի նի ստա դիո նի լու­սա վո րու թյու նը: Ի հար կե, հա վա­նա կա նու թյու նը քիչ է, բայց կաշ­խա տենք մինչև Բե լա ռու սի հետ ըն կե րա կան խա ղը տե ղադ րել

նոր լու սա տախ տակ»,– ա սել է Հայ րա պետ յա նը:

Նա հա մոզ ված է, որ Ի տա­լիա յի հետ խա ղին երկր պա գու­նե րը կտես նեն վե րա նո րոգ ված ստա դիոն, իսկ հա վա քա կանն էլ ա մեն ինչ կա նի նրանց ու րա­խաց նե լու հա մար:

«Հա վա քա կա նը հի մա հա սել է մի մա կար դա կի, ո րը պետք է պա հենք և աշ խա տենք ա վե լի մեծ ա ռա ջըն թաց ար ձա նագ րել: Դ րան հիմ ա կա նում կնպաս տեն ման կա պա տա նե կան դպրոց նե­րը»,– ՀՖՖ նա խա գա հի խոս քը մեջ բե րում է Panarmenian.net­ը: n

Նախ կին օ լիմ պիա կան չեմ պիոնն

ան հե տա ցել էՏա փօ ղա կով հո կե յի օ լիմ պիա­կան չեմ պիոն (1992թ. Ալ բեր վիլ), Ռու սաս տա նի հա վա քա կա նի նախ կին դար պա սա պահ Մի խա­յիլ Շ տա լեն կովն ան հետ կո րել է: Մար տի 25­ին Շ տա լեն կո վը Մագ­նի տո գորս կից ինք նա թի ռով ժա­մա նել է Մոսկ վա և զան գել է կնո­ջը՝ հայտ նե լով, որ գա լիս է տուն: Դ րա նից հե տո Շ տա լեն կո վի մա­սին ո չինչ հայտ նի չէ: Ն րա կի­նը դի մել է ոս տի կա նու թյուն մար­տի 26­ի ե րե կո յան, ըստ News.am­ի՝ հա ղոր դում է «Ին տեր ֆաքս»­ը:

46­ամ յա Շ տա լեն կո վը մար­զա կան կա րիե րան ա վար տել է 2002թ. և այժմ Մագ նի տո գորս­կի «Մե տա լուրգ»­ի դար պա սա­պահ նե րի մար զիչն է: n

մշակույթ

Սպորտ

Թատ րո նի օ րը՝ թատ րո նի մա սինՄար տի 27­ին ամ բողջ աշ խար հում նշվում է թատ րո նի մի ջազ գա­յին օ րը: Տո նը սկսել են նշել 1961­ից։ Այս ա ռի թով Հա յաս տա նի ժո ղովր դա կան ար տիստ Ար թուր Ութ մազ ա նը և Հր. Ղափ լան յա­նի ան վան պե տա կան դրա մա տի կա կան թատ րո նի թա տե րախմ բի վա րիչ Հով հան նես Թեքգ յոզ ա նը խո սել են թատ րո նի այ սօ րի մա­սին։ Ինչ պես և կա րե լի էր ակն կա լել, հան դի պու մը սկսվեց Հ րաչ­յա Ղափ լան յա նի մա սին ջերմ խոս քե րով: Իսկ ա վար տին մաս նա­կից նե րը պատ մե ցին ա ռա ջի կա ծրագ րե րի մա սին:

Դ րա մա տի կական թատ րո նի մա սին

Ար թուր Ութ մազյ ան ­ Ես դե­րա սա նա կան կրթու թյուն չու նեմ, ա մեն ինչ սո վո րել եմ այս թատ­րո նում՝ Հ րաչ յա Ղափ լան յա նի ձեռ քի տակ: Նա, 1968թ. հիմ ե­լով թատ րո նը, մի ամ բողջ դե րա­սա նա կան սե րունդ իր հետ թա­տե րաշ խարհ բե րեց: Այ սօր ու րախ եմ նշել, որ Հ րաչ Նի կի տի չի նվա­ճում ե րը պահ պան վում են: Գե­ղար վես տա կան ղե կա վա րի դե րը դժվար է գե րագ նա հա տել: Շուրջ 15 տա րի է, ինչ Դ րա մա տի կա կան թատ րո նը ղե կա վա րում է Ար մեն Խան դիկ ա նը: Ն րան հա ջող վում է ա պա հո վել ոչ միայն գե ղար­վես տա կան, այլև հետ կու լի սա­յին մթնո լոր տը, ո րը միշտ երևում է նաև բե մում: Թատ րո նը նման է փլուզ մա նն ա նընդ հատ ձգտող բուր գի, ո րը կան գուն է մում միայն ղե կա վա րի շնոր հիվ:

Ժա մա նա կա կից թատ րո նի մա սին

Հով հան նես Թեքգ յոզյ ան ­ Այ­սօր ար վեստ նե րի միջև կա պը կտրվել է՝ ա ռաջ վա հա մախմբ­ված բո հե մա յին վի ճակն այլևս չկա։ Այ նո ւա մե նայ նիվ, թա տե­րա կան կան քը շա րու նակ վում է: Այս տա րի 20­25 ներ կա յա ցում եմ դի տել, ին չը քիչ չէ, և դ րան ցից

շա տերն ինձ պար զա պես ցնցել են: Ա մե նա հե տաքր քի րը ա վագ սերն դի դե րա սան նե րի փո խա­կեր պում երն էին: Վա ղուց ծա­նոթ դե րա սան նե րը հան դես էին գա լիս 360 աս տի ճան պտտված կեր պար նե րով: Եվ, ի հար կե, մեծ հույս են ներշն չում ե րի տա սարդ թա տե րա կան գոր ծիչ նե րը: Բա ցի այդ՝ կու զե նա յի նշել Թա տե րա­կան գոր ծիչ նե րի միու թյու նում բե­մադր ված «Քի թը»՝ ըստ Գո գո լի, «Ու րիշ մար դը»՝ Ս տա նիս լավս կու ան վան ռու սա կան դրա մա տի կա­կան թատ րո նի փոքր բե մում:

Դ րա մա տուր գիա և թատ րոն կա պի մա սին

Հով հան նես Թեքգ յոզյ ան ­ Առ­հա սա րակ դրա մա տուր գիա յի ճգնա ժա մի մա սին չա փից շատ է խոս վում: Հա յաս տա նում դրա­մա տուր գիան և թատ րոնն ի րա­րից ան կախ են՝ դրա մա տուրգ­նե րը գրում են բե մադր ման հա­մար ոչ հար մար պիես ներ, իսկ թատ րոն նե րը ոչ թա տե րա­կան նյութ են բե մադ րում: Հա­մաշ խար հա յին փոր ձից պարզ է դառ նում, որ թատ րո նը կա րող է գո յատևել ա ռանց ժա մա նա կա­կից դրա մա տուր գիա յի:

Ար թուր Ութ մազյ ան ­ Դ րա­մա տուր գիան չի ծնվում թատ­րո նում, այլ թատ րոնն է ծնվում

դրա մա տուր գիա յում: Այս միա­ցու թյու նն արդ յու նա վետ կա­րող է լի նել, միայն ե թե թատ րո­նը գտնում է հե ղի նա կին, հե ղի­նակն էլ՝ թատ րո նը:

Պե տա կան ա ջակ ցու­թյան մա սին

Ար թուր Ութ մազյ ան ­ Թատ­րոն նե րին այ սօր անհ րա ժեշտ է պե տա կան ա ջակ ցու թյու նը: Ես շատ եմ սի րում սպոր տը՝ մե զա­նից յու րա քանչ յու րը պար ծանք է ապ րում, երբ ար տերկ րում հնչում է մեր երկ րի հիմ ը, և հայ կա կան դրոշն է ծա ծան վում: Թա տե րա­կան փա ռա տո նե րի ժա մա նակ դրոշ չեն բարձ րաց նում, հիմ էլ չեն եր գում, սա կայն այդ մի քա­նի օ րը մար դիկ խո սում են Հա­յաս տա նի, մեր մշա կույ թի մա սին:

Հ րա վեր նե րի պա կաս չու նենք, սա կայն ա նընդ հատ բախ վում ենք նյու թա կա նի խնդրին: Ռե­պեր տո ւա րա յին թատ րո նը մշտա­պես պետք է պե տու թյան հո վա­նա վո րու թյան տակ գտնվի, և ինչ­քան շատ լի նեն այդ պի սի թատ­րոն ներ, այն քան լավ, ո րով հետև

միայն ռե պեր տո ւա րա յին թատ­րոնն է, որ դպրոց է ե րի տա սարդ­նե րի հա մար: Անտ րեպ րի զա յին թատ րոնն էլ պի տի լի նի, սա կայն այն ո րա կը պահ պա նո ղը չէ, քա­նի որ այլ խնդիր ներ ու նի՝ պի տի շա հու թա բեր լի նի:

Խա ղա ցան կի մա սինՀով հան նես Թեքգ յոզյ ան ­ Մեր

թատ րո նի խա ղա ցան կում մոտ քսան ներ կա յա ցում կա, և զար­մա նա լի է՝ հան դի սա տե սը գա­լիս է հիմ ա կա նում կա տա կեր­գա յին կամ շեքս պիր յան ներ կա­յա ցում ե րին: Մինչ դեռ կան ժա­մա նա կա կից հայ, ա մե րի կա ցի և արևե լաեվ րո պա ցի դրա մա­տուրգ նե րի պիես նե րի բե մադ­րու թյուն ներ: Թատ րոնն այ սօր կա րող է բա վա րա րել ցան կա­ցած հան դի սա տե սի:

Ար թուր Ութ մազյ ան ­ Հա ճախ եմ լսում՝ ժո ղո վուր դը սա է պա­հան ջում, ինչ ու զում են, այն էլ ա նում ենք: Մեր թատ րո նի բե մից հա ճախ է հնչել Սևա կի այս ֆրա­զը՝ «Ար վես տի մեջ ա ռաջ նորդ վել ժո ղովր դի ճա շա կով նշա նա կում է չծա ռա յել ժո ղովր դին»: Ար վես տը

պի տի հղկի ժո ղովր դի ճա շա կը և նոր ճա շակ ձևա վո րի: Ներ կա­յա ցում դի տե լը մար դուն կդաս­տիա րա կի, և նա կփոխ վի, բայց վստահ եմ, որ կան կա թիլ ներ, որ հան դի սա տեսն էլ չի հաս կա նում, թե որ տեղ են ընկ նում և հե տա­գա յում որ տեղ են ծիլ տա լիս:

Նոր ներ կա յա ցումն ե­րի մա սին

Հով հան նես Թեքգ յոզյ ան ­ Այժմ Դ րա մա տի կա կան թատ­րո նում մի քա նի նոր ներ կա յա­ցում է պատ րաստ վում: Հա վա­նա բար մա յի սին կներ կա յաց նենք «Ֆ րան սիա կան ընթ րիք» կա տա­կեր գու թյու նը՝ ըստ Մարկ Ա մու­լե տի: Ար մեն Խան դիկ ա նը կբե­մադ րի Պերճ Զեյ թունց յա նի նոր պիե սը, ո րը ԱՍԱԼԱ­ի չորս ե րի­տա սարդ նե րի մա սին է: Թարգ­ման վել է Ար թուր Մի լե րի «Շր­ջիկ գոր ծա կա լի մա հը», ո րի վրա ևս ար դեն աշ խա տում են թատ­րո նում: Գ րե թե բո լոր ներ կա յա­ցում ե րը կբե մադ րեն նոր սերն­դի ռե ժի սոր նե րը: n

Մա րիա Հով սեփ յան

Արսեն Վեն գեր. ՉԼ-ում ֆա վո րի տը «Բար սե լո նա»-ն է

«Ար սե նալ»­ի գլխա վոր մար զիչ Ար սեն Վեն գերն ի տա լա կան ԶԼՄ­նե րին տված հար ցազ րույ ցում կար ծիք է հայտ նել, որ «Մի լան»­ը դժվար թե հաղ թող ճա նաչ վի Չեմ­պիոն նե րի լի գա յի մրցա շա րում:

««Մի լան»­ը շատ լավ թիմ է, ու­նի այն պի սի հիա նա լի հար ձակ­վող, ինչ պի սին Զ լա տան Իբ րա­հի մո վիչն է, սա կայն թույլ կող մեր ևս շատ ու նի: Չեմ կար ծում, որ այս տա րի «Մի լան»­ը կկա րո ղա նա

հաղ թել Չեմ պիոն նե րի լի գա յի մրցա շա րում: Իսկ ե թե ու զում եք ի մա նալ իմ կար ծի քը՝ ֆա վո րիտ թի մի վե րա բեր յալ, ա պա միան շա­նակ կա սեմ՝ «Բար սե լո նա»­ն: Իս­պա նա կան այս թի մին հա մա րում

եմ Չեմ պիոն նե րի լի գա յի ըն թա ցիկ խա ղար կու թյան գլխա վոր ֆա վո­րիտ»,– ըստ Panorama.am­ի՝ նշել է ֆրան սիա ցի մաս նա գե տը: n

Շարքը պատրաստեց Լուսինե Ասլանյանը

ար թուր Ութ մազ­

յա նը (ձախից) և

Հով հան նես

Թեքգ յոզ ա նը՝

թատ րո նի այ սօ րի

մա սին։

Ռու բեն Հայ րա պետ յան. «Հա վա քա կա նը

հի մա հա սել է մի մա կար դա կի, ո րը

պետք է պա հենք և աշ խա տենք ա վե լի

մեծ ա ռա ջըն թաց ար ձա նագ րել»:

hena

ran.

am

spor

ts.ru