Իշ խա նու թյունն ընդ լայ նեց

ներ կա յու թյու նը է թի կա յի հանձ­նա ժո ղո վում

Ազ գա յին ժո ղո վը 70 կողմ, 6 դեմ ձայ նե րով ե րեկ ըն­դու նեց ՀՀԿ­ա կան պատ­գա մա վոր ներ Դա վիթ Հա­րու թյուն յա նի և Ար փի նե Հով հան նիս յա նի՝ ԱԺ կա նո­նա կարգ­օ րեն քում փո փո­խու թյուն ներ և լ րա ցում եր կա տա րե լու նա խա գի ծը։

Նա խագ ծի հա մա հե ղի նակ Ար փի նե Հով հան նիս յա նը մինչ քվեար կու թյու նը ներ­կա յաց րել էր նա խագ ծի նոր տար բե րա կը, ըստ ո րի՝ է թի­կա յի հանձ նա ժո ղո վը պետք է գոր ծի «3+3+1» սկզբուն­քով: Այն են թադ րում է, որ հանձ նա ժո ղո վում ՀՀԿ­ից և ՕԵԿ­ից կլի նեն ե րեք, ընդ­դի մու թյան խմբակ ցու թյուն­նե րից՝ մե կա կան պատ գա­մա վոր ներ։ Եվս մեկ ներ կա­յա ցու ցիչ կու նե նա ԲՀԿ­ն։

Ք վեար կու թյան դրված նա խա գի ծը տար բեր վում էր նախ նա կան ա ռա ջար կից։ Ըստ հանձ նա ժո ղո վի նա խա­գահ Նի կոլ Փա շին յա նի՝ 90%­ով փոխ վել են ա ռա ջար կու­թյուն նե րը, հան վել է վե տո յի ի րա վուն քը, կոա լի ցիա յի ան­դամ ե րի թի վը հանձ նա ժո­ղո վում եր կու պատ գա մա վո­րով ա վե լաց նե լու փո խա րեն այն դար ձել է մե կը: Արդ յուն­քում ընդ դի մու թյու նը և այ­լընտ րանք հա մար վող ԲՀԿ­ն հայ տա րա րել են, որ մաս­նակ ցե լու են հանձ նա ժո ղո վի նիս տե րին։

Մինչև քվեար կու թյու նը Նի­կոլ Փա շին յա նը հայ տա րա րել է, որ ըն դու նում է նա խագ ծի հա մա հե ղի նակ րու թյուն յա նի՝ հար ցի շուրջ հե ռուս տա տե­սա յին բա նա վե ճի մաս նակ ցե­լու ա ռա ջար կը։ n

Ս պա ռող նե րը նվա զեց րել են վստա հու թյու նըՍ պա ռող նե րի վստա հու թյու նը 2012թ. չոր րորդ ե ռամս­յա կում ցու ցա բե րել է ա ճի մի տում՝ նա խորդ տար վա նույն ժա մա նա կա հատ վա ծի հա մե մատ ա ճե լով 0,2%­ով։ Ըն թա ցիկ տար վա եր րորդ ե ռամս յա կի նկատ մամբ այն նվա զել է 4,6%­ով։ Ս պա ռո ղա կան վստա հու թյան ին դեք սը կազ մել է 44,3՝ հայտն վե լով «նվազ ման» մի ջա կայ քում։

Ե րեկ Կենտ րո նա կան բան­կը հրա պա րա կել է այս տար վա չոր րորդ ե ռամս­յա կի Ս պա ռող նե րի վստա­հու թյան ին դեք սը, ո րը տա­րե կան կտրված քով ա ճել է 0,2%­ով։ Ս պա ռող նե րի վստա հու թյան ա վե լա ցու մը պայ մա նա վոր ված է ա պա­գա պայ ման նե րի նկատ­

մամբ սպա ռող նե րի սպա­սում ե րի 1,3% ա ճով։ Ըն թա­ցիկ պայ ման նե րի են թաին­դեք սը նվա զել է 1,1%­ով։

Ըստ ԿԲ հա ղոր դագ րու­թյան՝ եր րորդ ե ռամս յա­կի հա մե մատ սպա ռող նե րի վստա հու թյան նվա զու մը պայ մա նա վոր ված է Ըն թա­ցիկ պայ ման նե րի ին դեք սի

3% և Ա պա գա պայ ման նե­րի ին դեք սի 5,9% նվա զում­նե րով։ Չո րրորդ ե ռամս­յա կի հա մար Ս պա ռող նե­րի վստա հու թյան ին դեք սը կազ մել է 44,3։

Ին դեքսն ի րե նից ներ կա­յաց նում է սպա ռող նե րին տրված վեց հար ցե րի հի ման վրա հաշ վարկ վող հաշ վեկ­շիռ նե րի մի ջին թվա բա նա­կա նի փո փո խու թյուն: Ըստ ԿԲ մե թո դո լո գիա յի՝ ին դեք­սը տա տան վում է 0­ից 100 մի ջա կայ քում: Հաշ վեկշ ռի 0 ար ժե քը խո սում է այն մա­սին, որ բո լոր ռես պոն դենտ­նե րը նշել են նվա զում, 100

ար ժե քը՝ աճ, 50 ար ժե քը՝ կա յուն վի ճակ (աճ և ն վա­զում ակն կա լող հարց վող­նե րի քա նա կը հա վա սար է): Որ պես կա յուն մա կար դակ ըն դուն վում է հաշ վեկշ­ռի տա տա նու մը 45­55 կետ մի ջա կայ քում։

2012թ. չոր րորդ ե ռամս­յա կի հարց մա նը մաս նակ­ցել է 1850 տնա յին տնտե­սու թյուն՝ Երևան քա ղա քի վար չա կան բո լոր շրջան­նե րից և Հա յաս տա նի բո­լոր մար զե րի քա ղաք նե րից (հա մա պա տաս խա նա բար՝ 994 և 856 տնա յին տնտե­սութ յուն)։ n

Օ դա նա վա կա­յա նի փո խա րեն՝ Քար վա ճա ռի ճա նա պարհՀայկ Խա նում յան, տե սա կետ

էջ 2 ›››

Պետք է անց­նենք լե գի տիմ խորհր դա րա նի ստեղծ մա նըՀարցազրույց Տիգ րան Խզ մալ ա նի հետ

էջ 3 ›››

Լար ված մթնո լորտ Բաք վի և Լոն դո նի միջևBP­ն ս տիպ ված է ա վե լին արդ յու նա հա նել Ադր բե­ջա նի՝ նա խա տես վա ծից շուտ դա տարկ վող նավ­թա հո րե րից

էջ 4 ›››

ՊԵԿ­ը պարգևատ րել է ի րենԿա ռա վա րու թյան պա հուս­տա յին ֆոն դի հաշ վին

էջ 5 ›››

Ղր ղըզս տա նը վա ճա ռում է պարտ քե րը«Գազպ րո մին» ա ռա­ջարկ վել է գնել «Ղր ղըզ­գա զի» 75%­ը՝ $1­ով

էջ 6 ›››

Օ բա ման՝ «Տար վա մարդ»ԱՄՆ­ի նա խա գա հը Time­ի հա մար խորհր­դան շել է պատ մա կան փո փո խու­թյուն նե րի սահ մա նա գի ծը

էջ 7 ›››

Գինը՝ 100 դրամ

ԿիզաԿետում

Wik

iped

ia.o

rg

| № 166 (235), հինգշաբթի, դեկտեմբերի 20, 2012 թ., www.civilnet.am

Չ նա յած ընդ հա նուր սահ­մա նի բա ցա կա յու թյա նը՝ Հա յաս տա նը կա րող է ան­դա մակ ցել Մաք սա յին միու­թյա նը: Ռու սա կան «Վե­դո մոս տի» թեր թին տված հար ցազ րույ ցում այս պի­սի տե սա կետ է հայտ նել Եվ րա սիա կան տնտե սա­կան հանձ նա ժո ղո վի կո լե­գիա յի նա խա գահ Վիկ տոր Խ րիս տեն կոն:

«Շա տերն են ընդ հա­նուր սահ մա նի բա ցա կա­յու թյու նը հա մա րում ան­հաղ թա հա րե լի խո չըն դոտ, բայց ըստ իս՝ դա այդ պես չէ,– ա սել է Խ րիս տեն կոն՝ ընդգ ծե լով, որ Հա յաս տա նը շատ զգա յուն են թա կա ռուց­ված քա յին սահ մա նա փա­կում եր ու նի, և ն րա միակ տրանս պոր տա յին մի ջանց­քը Մաք սա յին միու թյան հետ անց նում է Վ րաս տա նով:

«Ձեզ չի՞ հու զում այն հար­ցը, որ Հա յաս տա նը Մաք­սա յին միու թյան հետ ընդ­հա նուր սահ ման չու նի», հար ցին Խ րիս տեն կոն պա­տաս խա նել է. «Շա տե րին դա ան հաղ թա հա րե լի խո­չըն դոտ է թվում: Սա կայն իմ տե սանկ ու նից՝ ոչ: Չէ՞ որ Ռու սաս տա նի Դաշ նու թյան կազ մում կա էքսկ լավ՝ Կա­լի նինգ րա դի մար զը»:

Խ րիս տեն կոն նշել է, թե Հա յաս տա նի ռազ մա վա­րա կան հե տաքրք րու թյու­նը հստակ ձևա կերպ ված է, «ին չը հան գեց նում է նրան, որ այն եվ րա սիա կան եր­կիր է»: «Պետք է դի տար կել բո լոր հե տաքր քիր ձևա չա­փե րը: Ընդ հա նուր առ մամբ, աշ խար հը փոխ վում է, և մեր զի նա նո ցում կա րող են հայտն վել հա մա գոր ծակ­ցու թյան՝ մինչ այժմ գո յու­

թյուն չու նե ցող նոր մո դել­ներ»,– ա սել է նա:

Խ րիս տեն կոն նշել է, որ վեր ջերս Մաք սա յին միու­թյան ան դամ երն Ուկ րաի­նա յի կա ռա վա րու թյան հետ առևտ րի և տեխ նի կա կան կար գա վոր ման ո լոր տում հա մա գոր ծակ ցու թյան հու­շագ րեր են ստո րագ րել, ո րոնք հիմ քեր են երկ խո­սու թյան հա մար: Նա հա­վե լել է, որ վեր ջերս հա­ման ման հու շագ րե րի ստո­րագր ման վե րա բեր յալ պայ մա նա վոր վա ծու թյուն է ձեռք բեր վել նաև Հա յաս­տա նի կա ռա վա րու թյան հետ:

«Կար ծում եմ, որ Հա յաս­տա նի հետ գոր ծակ ցու թյու­նը կա րող է նույ նիսկ ա վե­լի ին տեն սիվ լի նել, քան Ուկ րաի նա յի հետ»,– նշել է Խ րիս տեն կոն:

Հի շեց նենք, որ այս ա միս՝ ա վե լի վաղ, Խ րիս տեն­կոն հան դի պել էր ՀՀ վար­չա պետ Տիգ րան Սարգս­յա նի հետ, ո րի ըն թաց­քում անդ րա դարձ էր կա տար վել նաև տա րա­ծաշր ջա նա յին ին տեգ րա­ցիոն գոր ծըն թաց նե րին:

Հայտ նի է, որ Մոսկ վա յի շուրջ ին տեգ րա ցիոն գոր­ծըն թաց նե րի ջա տա գո­վը Ռու սաս տա նի նա խա­գահ Վ լա դի միր Պու տինն է: Խ րիս տեն կոն ըն դա մե­նը փոր ձում է միս ու ար յուն տալ շե ֆի գա ղա փա րին: Անց յալ տար վա հոկ տեմ­բե րի 5­ին «Օ րա կար գի» խմբագ րա կա նում անդ­րա դար ձել էինք Պու տի նի եվ րա սիա կան հա վակ նու­թյուն նե րին: Այդ խմբագ­րա կա նը ակ տո ւալ է մում: Տե՛ս էջ 2: n

Հա յաս տա նի կա լի նինգ րա դա ցում

ISSN

1829-331X

9771829

331002

12235>

տ ն տ ե ս ա կ ա ն օ ր ա թ ե ր թ

T I M I N G F O R C H A M P I O N S

The new Royal Lady Chronograph brings a breath of fresh air and clear blue water. The Royal Lady Chronograph is a timepiece dedicated to all ladies, elegant or sporty, �ghters or businesswomen, and to all of those who simply enjoy

�ne objec t s . The new Royal L ady Chronograph invites you on a new, adventure-packed journey. Edox is the o�cial timekeeping partner of Class-1 and the FIA World Rally Championship.

E d ox – T i m i n g f o r C h a m p i o n s .

Info

rmat

ion

& S

hops

› w

ww

.edo

x.ch

Հա յաս տա նը Կա լի նինգ րա դի հետ հա մե մա տե լու ռուս պաշ տոն յա յի հայ տա րա րու թյու նը զար մա նա լիո րեն հա մըն կել է Սերժ Սարգս յա նի մոս կով­

յան այ ցին:

| № 166 (235), հինգշաբթի, դեկտեմբերի 20, 2012 թ.

2 | Տեսանկյուն

Օ դա նա վա կա յա նի փո խա րեն՝ Քար վա ճա ռի ճա նա պարհ

Ար ցա խի ճա նա պա րհա շի­նու թյան ո լոր տում 1995­ից ի րա կա նաց վել են մի շարք

կարևո րա գույն քայ լեր, ո րոնք կեն­սու նա կու թյուն են հա ղոր դել պա տե­րազ մից ա վեր ված երկ րին: Դ րան ցից ա ռա ջի նը, բնա կա նա բար, կան քի ճա նա պարհն էր՝ ՀՀ­ն և ԼՂՀ­ն կա­պող Գո րիս­Ս տե փա նա կերտ ու ղին՝ «Հա յաս տան» հա մա հայ կա կան հիմ­նադ րա մի կող մից ի րա կա նաց ված: Երկ րորդ ճա նա պար հը՝ Ար ցա խի ող­նա շա րի համ բավ ձեռք բե րած «Հ յու­սիս­հա րա վը», նույն պես կա ռուց վել է հա մայն հա յու թյան մի ջոց նե րով: Հա յու թյու նը միշտ էլ զգա յուն է ե ղել Ար ցա խի հա մար են թա կա ռուց վածք­ներ ստեղ ծե լու գոր ծի նկատ մամբ:

Չ նա յած այս կարևոր ձեռ նարկ նե­րին՝ կան այլ տար բե րակ ներ, ո րոնք ա ռա վել արդ յու նա վետ կդարձ նեն ՀՀ­ի հետ ցա մա քա յին կա պը: Երևա­

նից Ար ցախ բե րող ներ կա յիս աս­ֆալ տա պատ ճա նա պար հը բա վա­կան եր կար ու ան հար մար է, տևում է 5 ժամ:

Քար վա ճա ռի (Նոր Շա հում յա­նի) շրջա նով անց նող ճա նա պար­հը, որն Ար ցա խը Երևա նին է կա պում Գե ղար քու նի քի և Կո տայ քի մար զե­րի մի ջո ցով, ա վե լի հար մա րա վետ է, զուրկ է Գո րիս­Ս տե փա նա կերտ ավ­տո ճա նա պար հի հոգ նեց նող ո լո րան­նե րից և թույլ կտա Երևան­Ս տե փա­նա կերտ ճա նա պար հը կրճա տել մե­կու կես ժա մով՝ զար գաց ման նոր հե ռան կար ներ բա ցե լով Մար տա կեր­տի և Քար վա ճա ռի շրջան նե րի գյու­ղե րի հա մար: Այս ճա նա պարհն այ­սօր էլ կա, սա կայն աս ֆալ տա պատ չէ: Մա ղա վու զի քա րած խի արդ յու­նա հան ման նպա տա կով ճա նա պար­հի եր կայն քով հո ղա յին աշ խա տանք­ներ են կա տար վել՝ ո րո շա կիո րեն բա րե լա վե լով վի ճա կը: Ե թե տա րի­ներ ա ռաջ հա յու թյու նը կա ռու ցում էր «կան քի ճա նա պարհ» կամ «Ար ցա­խի ող նա շար», ա պա այ սօր ա ռաջ­նա հեր թու թյու նը հան քի ճա նա պարհ բա ցե լուն է տրված:

Այ նինչ ժա մա նակն է վե րոնշ­յալ ճա նա պար հը ա ռաջ վա էն տու­զիազ մով կա ռու ցե լու հա մար՝ լի նի դա հա մայն հա յու թյան մաս նակ ցու­թյամբ, թե պե տա կան բյու ջեի փո­ղե րով: Այս ճա նա պար հը ա վե լի մեծ տնտե սա կան դի վի դենտ ներ կա րող է ա պա հո վել, քան Ս տե փա նա կեր տի օ դա նա վա կա յա նը, ո րի գոր ծարկ ման

ժամ ետ ներն այդ պես էլ ա նո րոշ են մում: ՀՀ­ի հետ կա պող այս երկ­րորդ ցա մա քա յին ու ղու վե րա կա ռու­ցու մը էա պես կա վե լաց նի զբո սաշր­ջիկ նե րի թի վը, կխթա նի Քար վա ճա­ռի շրջա նի գյու ղե րի զար գաց մանն ու շրջա նի վե րաբ նա կեց մա նը, պա տե­րազ մից զգա լիո րեն տու ժած Մար­տա կեր տի շրջա նի զար գաց մա նը: Այս տե ղի գյու ղա ցի նե րը եր կու սու­կես­ե րեք ժա մում՝ Երևան, մինչև մեկ ժա մում Վար դե նիս կա րող են հասց­նել ի րենց ար տադ րան քը:

Նոր հնա րա վո րու թյուն ներ կբաց­վեն զբո սաշր ջու թյան հա մար: Ար­ցա խի ա մե նա գե ղե ցիկ շրջա նի, բնա­պատ կեր նե րով հա րուստ Քար վա­ճա ռի հիմ ա կան մա սը դուրս է մում զբո սաշր ջա յին ու ղուց: Նոր ճա նա­պար հի կա ռու ցու մը թույլ կտա Ար­ցախ մուտք գոր ծել հենց այս շրջա­նով, իսկ ճա նա պար հի ա վե լի կարճ և ոչ հոգ նե ցու ցիչ լի նելն ա վե լի կձգի զբո սաշր ջիկ նե րին:

Ժա մա նակն է, որ Ար ցա խի կա ռա­վա րու թյու նը են թա կա ռուց վածք նե­րի ստեղծ ման ուղ ղու թյամբ հան դես գա արդ յու նա վետ քայ լե րով: Են թա­կա ռուց վածք կոչ վա ծը բո լո րո վին էլ օ դա նա վա կա յա նի գե ղե ցիկ շեն քը չէ, նրա վրա ծախս ված մի լիոն նե րը չեն և ոչ էլ դեռևս ոչ մի ինք նա թիռ չըն­դու նող անձ նա կազ մը: Այն նախևա­ռաջ երկ րի տնտե սու թյան զար գա­ցու մը ե րաշ խա վո րող քայլ է, շատ հա մայնք նե րի ու մարդ կանց հա մար կան քի ու ղի՝ բա ռի բուն ի մաս տով: n

Ա մե նա թո ղու թյան հա ցը

Հան րա պե տա կան հեր թա կան պատ գա մա վորն աչ քի ըն կավ

«ռու բեն հայ րա պետ յա նու թյամբ»։ ԱԺ ՀՀԿ­ա կան պատ գա մա վոր Մ հեր Սեդ րակ ա նը ԱԺ մի ջանց քում ի րեն հարց տա լու փորձ ա նող լրագ րո­ղին ա սում է. «Դա վայ, դա վայ, թռար, կտամ ծնոտդ կպո կեմ»։ Պատ գա մա­վորն ա վե լի ուշ ա սել է, որ չի ցան կա­ցել վի րա վո րել լրագ րո ղին, հետևա­բար չի պատ րաստ վում նե րո ղու թյուն խնդրել։ Նա ա վե լաց րել է, որ լրագ­րո ղին ին քը եր կու­ե րեք ան գամ ա սել է, թե մի նկա րա հա նեք իր մաս նա վոր զրույ ցը։ Իսկ նկա րա հան վում էր ոչ թե մաս նա վոր զրույ ցը, այլ ԱԺ նիս տե րի դահ լի ճի մի ջանց քում Մ հեր Սեդ րակ­յա նի շփու մը ԱԺ անվ տան գու թյան ծա ռա յող նե րի հետ։

Հե տաքր քիր ի րա վի ճակ է։ Նախ լրագ րո ղը նրա նից փոր ձում էր տե ղե­կա նալ, թե ՀՀԿ­ի ին չի՞ն է պետք է թի­կա յի հանձ նա ժո ղո վում մե ծա մաս նու­թյուն լի նել։ Լ րագ րո ղը հարցն ուղ ղում

էր հենց այն պա հին, երբ դահ լի ճում քննարկ վում էր է թի կա յի հանձ նա ժո­ղո վի ձևա վոր ման փո փո խու թյան մա­սին հար ցը։ Այ սինքն՝ պատ գա մա վո­րը լրագ րո ղին կոպ տեց հենց այն պա­հին, երբ նիս տե րի դահ լի ճում է թի կա­յի հանձ նա ժո ղո վի մա սին հարց էր քննարկ վում։ Երկ րորդ՝ պատ գա մա­վո րը լրագ րո ղին կես բառ ան գամ չի ա սել իր մաս նա վոր զրույ ցը չնկա րա­հա նե լու մա սին մի պարզ պատ ճա­ռով՝ նախ՝ չի ա սել, երկ րորդ՝ հան րա­յին տա րած քում մաս նա վոր զրույ ցը փոքր­ինչ հա րա բե րա կան հաս կա ցու­թյուն է, ին քը իր աշ խա տա սեն յա կում չէր զրու ցում, ա ռա վելևս՝ իր տա նը։ Եր րորդ՝ նախ կի նում Մ հեր Սեդ րակ­յա նը ա ռանց խնդիր նե րի պա տաս­խա նել է նույն լրագ րո ղի հար ցե րին։ Եվ պա տաս խա նել է սի րով։ Այս ան­գամ մար դը հար ցը չլսեց։ Միան գա մից ան ցավ «կտամ, ծնոտդ կպո կեմ»­ին։

Ին չո՞ւ է պատ գա մա վորն ի րեն այս­պես պա հում։ Այս հար ցը քննարկ վում է սոց ցան ցե րում։ Ըստ իս՝ հար ցադր­ման մեջ փոք րիկ խնդիր կա։ Պատ­գա մա վո րը բառ է, ոչ թե մար դու բնա­կան կար գա վի ճակ։ Այն նույ նիսկ ծի­րա նի չէ, որ գցես մար դու վրա, ու դա նրան պար տա վո րեց նի։ Մ հեր Սեդ­րակ անն ի րեն պա հել է իր բնույ­թին հա մա պա տաս խան։ Այ սինքն՝ այն ի մաս տով, որ կու զեր՝ կպա տաս խա­ներ հար ցին, չէր ու զի՝ չէր պա տաս­խա նի։ Նա դրսևոր վել է եր կու տար­բե րա կով էլ։ Մար դը մի ան գամ նույն լրագ րո ղի տված ֆեո դալ նե րի մա­սին հար ցին սի րա լիր պա տաս խա­

նել է այս պես. «Որ ընտ րա տա րած­քում ու զե նամ, էն տե ղից կընտր վեմ»։ Այ սինքն՝ հո գե վի ճա կի ար տա հայտ­ման ի մաս տով մար դը շե ղում թույլ չի տվել, բա ռերն են տար բեր։ Հիմ ա­կան հար ցը Մ հեր Սեդ րակ ա նի պատ­գա մա վո րին ան հա րիր պահ ված քը չէ, այլ հենց պատ գա մա վոր լի նե լը։ Մար­դն այդ պես է ար ձա գան քում իր կու­սակ ցու թյան ա ռաջ նոր դի՝ ըն դա­մե նը չորս օր ա ռաջ ու նե ցած ե լույ­թի այն հատ վա ծին, որ ա մե նա թո­ղու թյան մա սին հի շե լու են ծնող նե րի պատ մա ծից։ Ու ինձ Մ հեր Սեդ րակ ա­նի պահ վածքն ա վե լի տրա մա բա նա­կան է թվում ոչ այն պատ ճա ռով, որ դրա նով Սերժ Սարգս յա նին «տեղն է դրել»։ Այլ որ դու չես կա րող մի ամ­բողջ երկ րում ե րաշ խա վո րել ա մե նա­թո ղու թյան հի շա տա կը, ե թե կես բառ ան գամ չես խո սում ա մե նա թո ղու­թյան հե րոս նե րից։ Հետևա բար՝ Մ հեր Սեդ րակ ա նը կա րող է լի նել ոչ միայն պատ գա մա վոր, այլև նա խա րար և նույ նիսկ ՍԴ նա խա գահ։ Ն րա մտե­րիմ ըն կեր Գա գիկ Բեգ լար յա նը հի մա նա խա րար է, չէ՞։ Ի՞նչն է խան գա րում նրան ա մե նա թո ղու թյու նը հի շո ղու­թյուն դարձ նե լու ճա նա պար հին դառ­նալ, ա սենք, ար դա րա դա տու թյան նա խա րար։ Կամ քրեա կա տարո ղա­կան հիմ արկ նե րի վար չու թյան պետ։ Ո չինչ։ Ո րով հետև ա մե նա թո ղու թյան հա ցը պե տա կան կա ռա վար ման սե­ղա նի լա վա գույն հա մա դամ է։ Ին չո՞ւ պի տի այդ մար դիկ հա վաք վեն սե ղա­նի շուրջ ու չտրվեն հաց ու տե լու գայ­թակ ղութ յա նը։ n

Ռու սաս տա նի վար չա պետ Վ լա դի միր Պու տի նը ե րեկ [2011թ. հոկտեմբե րի 4] «Իզ վես տիա» թեր­թում հոդ ված է հրա պա րա կել՝ գրե լով, որ Մաք­սա յին միու թյունն ու Միաս նա կան տնտե սա կան տա րա ծու թյու նը, որն այժմ ստեղ ծում են Ռու­սաս տա նը, Բե լա ռուսն ու Ղա զախս տա նը, և ո րին կմիա նան Ղր ղըզս տանն ու Տա ջիկս տա նը, հե ռան­կա րում հիմք կդառ նան Եվ րա սիա կան միու թյան հա մար։

Ներ կա յում, երբ ար դեն հայտ նի է, թե ով է նա­խա գա հե լու Ռու սաս տա նը գա լիք 12 տա րի նե­րին, պարզ է, որ այդ ժամ ե տը լրիվ բա վա րար է գլո բալ նա խագ ծեր ի րա կա նաց նե լու հա մար: Հի­շենք, որ հենց Պու տինն է հե ղի նա կը այն մտքի, որ Խորհր դա յին Միու թյան փլու զու մը 20­րդ դա­րի մե ծա գույն ող բեր գու թյունն էր, և ն րա հայ­տա րա րու թյու նը պետք է դի տար կել նաև այդ հա մա տեքս տում:

Ռու սաս տա նը, ինչ պես ոչ մի այլ կայս րու թյուն, քանդ վե լու և վե րա կանգն վե լու պատ մա կան յու­րա հա տուկ փորձ ու նի. Կիև յան Ռու սիան քանդ­վեց 1200­ա կան նե րին, վե րա կեն դա նա ցավ և կր կին փլուզ վեց 1600­ա կան նե րին: Ռո մա նով ե րը վե րա­կանգ նե ցին կայս րու թյու նը, և այն գո յատևեց մինչև 1917թ.: Կարճ ժա մա նակ անց կայս րու թյու նը վե րա­կանգն վեց որ պես Խորհր դա յին Միու թյուն և գո­յատևեց մինչև 1991թ.:

Մ յուս կող մից՝ Ռու սաս տա նի կայ սե րա պաշ տա­կան մղում ե րը պայ մա նա վոր ված են օ րե ցօր հ զո­րա ցող Չի նաս տա նի գոր ծո նով, որն իր տնտե սա­կան, ռազ մա կան, աշ խար հա քա ղա քա կան և նույ­նիսկ տիե զե րա կան հա վակ նու թյուն նե րով դառ նում է նոր աշ խար հի երկ րորդ բևե ռը: Ռու սաս տա նին բան չի մում, քան ընդ լայ նել սե փա կան ռե սուրս­նե րը՝ նաև դե մոգ րա ֆիկ ա ռու մով:

Կաս կա ծից վեր է, որ ին տեգ րա ցիոն գոր ծըն­թաց նե րում Ռու սաս տանն ան պայ ման նե րա ռե լու է նաև Հա յաս տա նին, մա նա վանդ որ այս տեղ այդ գոր ծի կեսն ար դեն ար ված է՝ Ռու սաս տա նը ռազ­մա պես և տն տե սա պես եր կար ներ կա յու թյուն է ու­նե նա լու Հա յաս տա նում: Դ րան գու մար վում են Հա­յաս տա նի աշ խար հա քա ղա քա կան խնդիր նե րը՝ փակ սահ ման ներ, Ղա րա բա ղի հարց, պա տե րազ­մի վտանգ, ո րոնք փոք րիկ հան րա պե տու թյա նը գրե թե այ լընտ րանք չեն թող նում՝ չնա յած ընդ հա­նուր սահ մա նի բա ցա կա յու թյա նը ար ժա նա պատ­վո րեն գո նե քննար կե լու այդ միու թյա նը միա նա­լու հար ցը:

Հա յաս տա նին այս պայ ման նե րում «կա լի նինգ րա­դաց ման» վտանգ է սպառ նում: Դ րան դի մագ րա վել

կա րե լի է մի միայն ներ քին հա մա կար գա յին խնդիր նե րը լու ծե լու դեպ քում, այ լա պես ին­տեգ րա ցիան կվե րած վի կլան ման… n

Խմ բագ րա կա նը չի պայ մա նա վո րում թեր թի այլ հատ ված նե րում նո րու թյուն նե րի ընտ րու թյունն ու լու սա բա նու մը:

Այս է ջում հրա պա րակ վող մյուս կար ծիք նե րը կա րող են չհա մընկ նել խմբագ րու թյան դիր քո րոշ մա նը:

Լույս է տեսնում 2011թ. սեպտեմբերի 21­ից:

Հիմադիր և հրատարակիչ՝«Սիվիլիթաս» հիմադրամ, վկայական` 03Ա080303, տրվ. 20.05.08թ.

Հասցե՝ ք. Երևան, Հյուսիսային պողոտայի 1

Հեռ.՝ +37410 500 119, էլ. փոստ՝ info@civilnet.am

Գլխավոր խմբագիր՝ Կարեն Հարությունյան

Թողարկման պատասխանատու՝ Մարատ Յավրումյան

Վաճառք և բաժանորդագրություն՝ +374 10 500119, +374 55 026249

Գովազդ և մարքեթինգ՝ +374 55 441351

Մեջբերումեր անելիս հղումը «Օրակարգ»­ին պարտադիր է:

Թերթի հոդվածների մասնակի կամ ամբողջական

հեռուս տա ռադիո ընթերցում առանց «Օրակարգ»­ին հղման արգելվում է:

Նյութերը չեն գրախոսվում և հեղինակներին չեն վերադարձվում:

Գովազդների և R տառով հրապարակվող

նյութերի բովանդա կության համար խմբագրությունը

պատասխանատվություն չի կրում:

Տառատեսակը՝ Էդիկ Ղաբուզյանի

Հրատարակության 2­րդ տարի

Ստորագրված է տպագրության՝ 19.12.2012թ.

Տպաքանակը՝ 2000

Օրաթերթը տպագրվում է «Տիգրան Մեծ» հրատա րակ չու թյան

տպարանում, ք.Երևան, Արշակունյաց 2:

տ ն տ ե ս ա կ ա ն օ ր ա թ ե ր թ

Հա յաս տա նի կա լի նինգ րա դա ցում

Խմբագրական

Հայկ Խա նում յան

մ հեր ար շակ ան

№ 166 (235), հինգշաբթի, դեկտեմբերի 20, 2012 թ. |

3|Օրակարգ

Պետք է անց նենք լե գի տիմ խորհր դա րա նի ստեղծ մա նը

«Սար դա րա պատ» շար ժու մը տևա կան ժա մա նակ խո սում էր նա­խա խորհր դա րա նի կամ այ լընտ րան քա յին խորհր դա րա նի մա սին: Այժմ ար դեն ստեղ ծել է նա խա խորհր դա րան, ո րի ան դամ է Տիգ­րան Խզ մալ ա նը: Սի վիլ Նե թի հետ զրույ ցում նա ա սում է, որ վեր­ջին քսան տա րի նե րին պե տա կան ծա ռա յու թյու նը դար ձել է բիզ­նես, քա ղա քա կան կու սակ ցու թյուն նե րը՝ բիզ նես կենտ րոն ներ:

— Պա րոն Խզ մալ ան, ի՞նչ է ի րե նից ներ կա յաց նում նա խա խորհր դա րա նը:

— Պա տաս խա նի եր կու ձև կա: Ա ռա ջի նը՝ զուտ ֆոր մալ բա ցատ­րելն է, թե ինչ է ի րե նից ներ­կա յաց նում նա խա խորհր դա րա­նը, երկ րոր դը՝ բա ցատ րել այն, թե ին չի հա մար է դա ստեղծ­ված: Տվ ալ դեպ քում ես կգե­րա դա սեմ երկ րոր դը: Մենք՝ որ­պես ազգ, որ պես հա սա րա կու­թյուն, շատ բա նե րի անհ րա ժեշ­տու թյուն ու նենք: Սա կայն նախ և ա ռաջ, ինձ թվում է՝ դա ինք­նա կազ մա կեր պում է, ինք նա­պաշտ պա նու թյու նը, ի վեր ջո՝ ինք նո րո շու մը: Այս դեպ քում՝ ես չգի տեմ սրան ցից ո րը կարևո­րել: Այս պա հին, ինձ թվում է, ա վե լի կարևոր է ինք նա պաշտ­պա նու թյու նը, ո րով հետև որ պես ազգ, որ պես հա սա րա կու թյուն, որ պես ժո ղո վուրդ և որ պես եր­կիր­պե տու թյուն՝ մենք ան չափ վտանգ ված ենք վեր ջին եր կու տաս նամ յակ նե րի խայ տա ռակ վատ կա ռա վար ման պատ ճա­ռով: Մենք ար դեն կորց րել ենք ազ գաբ նակ չու թյան կե սը և մե­կը մե կի հետևից կորց նում ենք պե տա կա նու թյան խա րիսխ նե­րը, սո ցիա լա կան ինս տի տուտ նե­րը, սո ցիա լա կան պաշտ պան վա­ծու թյու նը, հար գան քը սե փա կան պե տու թյան նկատ մամբ և բազ­մա թիվ այլ բա ներ, ո րոնք ես չէ, որ պետք է ա սեմ: Այդ մա սին այ­սօր խո սում են բո լո րը: Սա կայն ի՞նչ է հար կա վոր ա նել այս դեպ­քում: Պետք է կազ մա կերպ վել և ինք նա պաշտ պան վել:

— Կոնկ րետ ի րա վի ճա­կում ի՞նչ է նշա նա կում ինք նա կազ մա կերպ վել եւ ինք նա պաշտ պան վել:

— Ին չո՞ւ մենք հաղ թե ցինք պա տե րազ մում: Մենք չու նեինք պե տու թյուն: Այ սօր ինչ­որ գոր­ծիչ ներ կամ ղե կա վար մար մին­ներ կուրծք ծե ծե լով փոր ձում են ե րի տա սարդ նե րին հա մո զել, որ փա ռա պանծ հա յոց բա նա կը հաղ թեց: Ինչ­որ գե նե րալ ներ են հայտն վել, ո րոնք այն ժա մա նակ լա վա գույն դեպ քում տանկ էին քշում: Իսկ մենք բո լորս, նախ և ա ռաջ՝ կա մա վոր ներս՝ Ար ցա խի գյու ղա ցի նե րը, Բեյ րու թից ե կած կա մա վոր նե րը, աշ խար հա զո րը, մենք՝ ազ գի փոքր, բայց կարևո­րա գույն, ի րա կան վեր նա խա վը գնա ցինք պա տե րազմ, ո րի ժա­մա նակ մոտ 5000 լա վա գույն­նե րը զոհ վե ցին: Մենք կա րո ղա­ցանք պաշտ պա նել եր կի րը, քա­նի որ մենք ինք նա պաշտ պան­ված էինք: Ինք նա պաշտ պան վում էինք, ո րով հետև կա րո ղա ցանք ինք նա կազ մա կերպ վել: Հե տո մենք այս կարևո րա գույն գոր­ծա ռույ թը հանձ նե ցինք­վստա հե­ցինք քա ղա քա կան կու սակ ցու­թյուն նե րին, ո րոնք ի րենց հռչա­

կե ցին պե տու թյուն: Այս տեղ մի շատ կարևոր շփոթ մունք ա ռաջ ե կավ: Կա ռա վա րու թյու նը ի րեն շփո թեց պե տու թյան հետ: Պե­տու թյու նը կա ռա վա րու թյու նը չէ, պե տու թյու նը մենք ենք: Իսկ կա ռա վա րու թյու նը մեր կող մից ընտր ված մի խումբ չի նով իկ­ներ են, ո րոնք սպա սար կե լու են քա ղա քա ցի նե րին և ո րոնք վեր­ջին քսան տա րի նե րի ըն թաց­քում այն քան սի րե ցին ի րենց ար­տո նու թյուն նե րը, որ ա մեն ինչ ա րե ցին, որ պես զի ի րենց այլևս չզրկեն այդ կե րակ րա տաշտա­կից, քա նի որ պե տա կան ծա ռա­յու թյու նը դար ձավ բիզ նես, քա­ղա քա կան կու սակ ցու թյուն նե րը դար ձան բիզ նես կենտ րոն ներ, և այս ա մե նը հան գեց րեց հա սա­րա կու թյան և պե տու թյան միջև կա պի ոչն չաց մա նը: Ուս տի հի մա սա կա ռա վար ման խնդիր է: Իսկ վե րա կանգ նե լու հա մար մենք պետք է ինք նա կազ մա կեր պենք և ինք ներս ստեղ ծենք նոր կա ռա­վա րու թյուն, նոր խորհր դա րան և նոր պե տու թյուն: Սա է մո տա կա նա խա խորհր դա րա նի հիմ ա­կան և ա ռաջ նա յին նպա տա կը:

— Գա ղա փա րը հաս կա նա­լի է: Սա կայն գործ նա կա­նում ինչ պե՞ս է կի րառ վե­լու նա խա խորհր դա րա նը եւ արդ յո՞ք դա այն օպ տի մալ տար բե րակն է, ո րով կա­րե լի է խնդիր նե րի լու ծու­մը գտնել:

—  Ես եր կու ան ձանց կնշեի, ո րոնք մեզ դրդել են այդ ճա նա­պար հով գնալ: Ա ռա ջի նը Թո­մաս Լոքն է, ո րը 17­18­րդ դա րե­րի անգ լիա ցի փի լի սո փա և հա­սա րա կա գետ է: Նա ա ռաջ քա շեց սո ցիա լա կան­հա սա րա կա կան կոնտ րակ տի գա ղա փա րը: Այ­սինքն՝ հա սա րա կու թյու նը և ն րա ներ կա յա ցու ցիչ նե րը կնքում են սո ցիա լա կան կոնտ րակտ: Մեր մո տի վա ցիա յի հետ կապ ված երկ րորդ մար դը Սերժ Սարգս­յանն է, ո րը դեռ Տեր­ Պետ րոս­յա նի ժա մա նակ ստանձ նեց շատ կարևոր կա ռա վար ման լծակ ներ՝ որ պես ներ քին գոր ծե րի, ազ գա­յին անվ տան գու թյան ղե կա վար: Գտ նում եմ, որ նա ա մե նահ­մուտն է այն մարդ կան ցից, որ ե ղել են եր րորդ հան րա պե տու­թյու նում և ա մեն գնով փոր ձում են պաշտ պա նել այդ իշ խա նու­թյու նը և չ տալ դա ժո ղովր դին:

— Ինչ պե՞ս եք ինք նա կազ­մա կերպ վե լու, ֆունկ­ցիո նալ ի՞նչ նշա նա­

կու թյուն է ու նե նա լու նա խա խորհր դա րա նը:

— Նա խա խորհր դա րա նը 33 հո գուց բաղ կա ցած քա ղա քա կան մար մին է, ո րը կու սակ ցու թյուն չի դառ նա եր բեք: Սա վեր կու սակ­ցա կան շար ժում է, ո րը, կար ծում եմ, ա մե նա կարևորն է: «Սար դա­րա պատ» շարժ ման միայն ե րեք ան դամ երն են այս տեղ նե րառ­ված, և մենք այն տեղ բո լո րո­վին չենք փոր ձում մե ծա մաս նու­թյուն կազ մել: Դա սկզբուն քո րեն կարևոր է, ո րով հետև մենք եր­բեք չպետք է կրկնենք այդ սխա­լը՝ ինչ­որ ա ղանդ կու սակ ցու­թյուն դարձ նել և կո չել դա դո մի­

նանտ ու հեր թա կան ան գամ մի վի շա պին փո խա րի նել մյու սով: Մեր շար քե րում կան մար դիկ թե՛ ՀԱԿ­ից, թե՛ Դաշ նակ ցու թյու նից, և ոչ մի կու սակ ցու թյան չպատ­կա նող մար դիկ: Մեզ հետ են, օ րի նակ, Հ րա նուշ Խա ռատ յա նը, Լա րի սա Ա լա վերդ յա նը, Լ յուդ մի­լա Հա րու թյուն յա նը: Մի խոս քով՝ սա ներ կա յա ցուց չա կան մար մին է, որ տեղ մի կարևոր բան կա: Մենք չու նենք լե գի տի մու թյուն: ՀՀ Սահ մա նադ րու թյան մեջ կա մի գոր ծա ռույթ՝ ինք նաա ռա ջադ­րում: Նա խա գա հը նույն պես կա­րող է ինք նաա ռա ջադր վել: Նա­խա խորհր դա րա նի 33 ան դամ­նե րը կա մա վոր ներ են, ո րոնք ինք նաա ռա ջադր վել են և ք սան շա բաթ ժամ ետ են վեր ցրել, ո րից վեց շա բաթն ար դեն ան ցել է, ո րի ա վար տը կնշա նա կի նա­խա խորհր դա րա նի գոր ծու նեու­թյան ա վար տը նույն պես: Դ րա­նից հե տո մենք պետք է անց­նենք ար դեն լե գի տիմ խորհր դա­րա նի ստեղծ ման գոր ծըն թա ցին: Այս տեղ մենք հան գում են Լո­քի գա ղա փա րին՝ սո ցիա լա կան կոնտ րակ տին:

Իսկ այդ կոնտ րակ տը կնքվե լու է հետև յալ կերպ:

Չ նա յած Հա յաս տա նում ընտ­րու թյուն նե րի գա ղա փա րը չի գոր ծում, և ան գամ դրա ան վա­նում է վար կա բեկ ված, միև նույն

է, ընտ րու թյուն նե րը խորհր դա­րա նի կազ մա վոր ման միակ ե ղա­նակն են: Կա րե լի է ա սել, որ սա քա ղա քա ցիա կան ստեղ ծա գոր­ծու թյուն է, որն ըստ երևույ թին մեր ինք նա կա ռա վար ման, ինք­նա պաշտ պան ման և ինք նա կազ­մա կերպ ման հա մար շատ անհ­րա ժեշտ է: Այ սինքն՝ ե ղած տե­ղե կատ վա կան մի ջոց նե րով մենք հայտ նում ենք հա սա րա կու թյա­նը, որ թվով 65 հո գի ա ռա ջադր­վում են, նրանք ի րենց հեր թին պետք է ցույց տան, թե ինչ պես են ներ կա յաց նե լու հա սա րա կու­թյան շա հե րը, ի րենց ինք նա կեն­սագ րու թյուն նե րը, ի րենց ա ռա­ջարկ ներն ու կոն ցեպ ցիա նե­րը, որ դրվե լու են սե ղա նին: Ե թե հա սա րա կու թյու նը այս մարդ­կանց ա վե լի շատ վստա հի, քան Սերժ Սարգս յա նին, Տիգ րան Սարգս յա նին, Լ ֆիկ Սա մո յին, Դո դի Գա գո յին կամ այլ մա կա­նուն նե րով ան ձանց, ա պա այս դեպ քում կկնքվեն սո ցիա լա կան կոնտ րակտ նե րը:

—  Իսկ նա խա գա հա կան ընտ րու թյուն նե րի մեջ Դուք որեւէ հնա րա վո րու թյուն տես նո՞ւմ եք:

— Ես ընտ րու թյուն կոչ ված մի­ջո ցա ռու մը կան վա նեի չընտ րու­թյուն ներ, ո րոնք ստեղ ծում են ըն դա մե նը ֆոր մալ մի ի րա վի­ճակ, երբ վի շա պը խոս տա նում է աշ խար հին, որ մեկ­եր կու ա միս մարդ չի ու տի, այ սինքն՝ վի շա­պա կան ծոմ է պա հում, ո րի ժա­մա նակ մենք միայն մի փոքր լրատ վա կան­տե ղե կատ վա կան հնա րա վո րու թյուն ներ ենք ու նե­նա լու: Այ սինքն՝ միև նույն է, ամ­բող ջա պես չի գրվե լու կամ հե­

ռուս տա տե սու թյամբ ցու ցադր­վե լու, սա կայն մենք ու նենք շարժ վե լու հնա րա վո րու թյուն: Մենք պետք է գնանք քա ղաք­նե րով, մենք պետք է մարդ կանց բա ցատ րենք և ներ կա յաց նենք ա մեն ինչ: Վեր ջերս մեր գոր ծըն­կեր նե րը ե ղան Գ յում րիում: Գ նա­լու ենք նաև այլ տե ղեր՝ Ս յու նիք, Լո ռի: Սա մենք հա մա րում ենք հնա րա վո րու թյուն:

— Ձեր ընտ րած ճա նա­պար հը է վոլ ու ցիո՞ն է, թե՞ ռեւոլ ու ցիոն:

— Հե ղա փո խու թյուն է սա, թե ոչ՝ միայն տե սա կե տից է կախ­ված: Ներ կա իշ խա նու թյան տե­սա կե տից, մի գու ցե, սա հե ղա փո­խու թյուն է, սա կայն մենք ու զում ենք վե րա դարձ նել Հա յաս տա նը Կո մի տա սի, Ա րամ Խա չատր յա­նի, Ա լեք սանդր Թա ման յա նի ար­ժեք նե րին, քա նի որ այն, ինչ կա­տար վեց քսան տար վա մեջ, հե­ղա փո խու թյուն կամ հա կա հե ղա­փո խու թյուն էր: Ընդ հան րա պես է վոլ ու ցիան կամ ռևոլ ու ցիան կախ ված է այն տա րա ծու թյու­նից, ո րից դուք դա ըն կա լում եք: Ե թե դուք նա յում եք հեռ վից, ձեզ թվում է, որ սա մի գե ղե ցիկ գիծ է, որն իջ նում և բարձ րա նում է: Սա կայն երբ դուք մո տե նաք, կտես նեք, որ այդ գի ծը կազմ­ված է կե տագ ծե րից, պայ թյուն­նե րից, ո րոնք ընդ հա նուր աղ մու­կի մասն են կազ մում: Մենք այդ ընդ հա նուր աղ մու կի մի կետն ենք: Ի հար կե, սա հե ղա փո խու­թյուն է, ո րը ոչ թե կոր ծա նե լու է եր կի րը, այլ բե րե լու է մեզ մեր ի րա կան վի ճա կին: n

Զ րու ցել է Դե րե նիկ Մալ խաս յա նը

« Կառավարությունը իրեն շփոթեց պետության հետ: Պետությունը կառավա­րու թյունը չէ, պետությունը մենք ենք »

«մենք ան չափ

վտանգ ված ենք

վեր ջին եր կու

տաս նամ յակ նե րի

խայ տա ռակ վատ

կա ռա վար ման

պատ ճա ռով»,–

ա սում է Խզ մալ ա­

նը: Սեդ

ա Գ

րիգոր

յան/

«Օրա

կարգ

»

| № 166 (235), հինգշաբթի, դեկտեմբերի 20, 2012 թ.

4 |

Լար ված մթնո լորտ Բաք վի և Լոն դո նի միջևBP­ն ս տիպ ված է ա վե լին արդ յու նա հա նել Ադր բե ջա նի՝ նա խա տես վա ծից շուտ դա տարկ վող նավ թա հո րե րից

Ած խաջ րած նա յին պա շար նե րի և խն դիր նե րի հե տա զո տու թյամբ զբաղ վող ֆրան սիա կան Petrostrategies ըն կե րու թյու նը իր World Energy Weekly հան դե սի դեկ տեմ բե րի 17­ի հա մա րում զե կույց է հրա պա րա կել, ո րում անդ րա դարձ կա Ադր բե ջա նի ած խաջ րած նա յին պա շար նե րի՝ նա խա տես վա ծից շուտ սպառ ման խնդրին: Հոկ տեմ բե­րին Ադր բե ջա նի նա խա գահ Իլ համ Ա լիևը հրա պա րա կա յին քննա­դա տու թյան էր են թար կել «Ա զե րի», «Չի րագ» և «Գ յու նեշ լի» (ե րե­քը միա սին՝ ACG) հան քա վայ րե րի շա հա գործ ման օ պե րա տոր British Petroleum (BP) ըն կե րու թյա նը: Ա լիևի պոռթ կու մից հե տո BP­ն փո­խել է Բաք վի իր ղե կա վար անձ նա կազ մին և փոր ձում է եր կա րաձ­գել պայ մա նա գի րը Ադր բե ջա նի հետ: Ըստ զե կույ ցի՝ Բաք վի և Լոն­դո նի միջև մթնո լոր տը ներ կա յում լար ված է:

Զե կույցն սկսվում է նրա նից, որ 2012­ը ա վարտ վում է գա լիք տա­րում հա մաշ խար հա յին տնտե­սու թյան ա ճի հան դեպ լա վա տե­սու թյամբ՝ 2013թ. նավ թի պա­հան ջար կի ա վե լաց ման կան խա­տես մամբ և հում նավ թի գնե րի՝ վեր ջին ա միս նե րին ար ձա նագր­ված նվազ ան կա յու նու թյամբ: 2013թ. ակն կալ վում է հա մաշ խար­հա յին տնտե սու թյան 3,2% աճ, այն դեպ քում, երբ 2012թ. այն կազ մում էր 3%՝ 2011թ. 3,6%­ի հա մե մատ:

«Ադր բե ջա նը և ACG կոն սոր­ցիու մի շրջա նա կում BP­ի գոր­ծըն կեր նե րը, ան կաս կած, ու շա­դիր հետևել են վեր ջերս [BP­ի գլխա վոր տնօ րեն] Բոբ Դադ լիի և ն րա գոր ծըն կեր նե րի պրե զեն­տա ցիա յին, ո րում BP­ն Ադր բե­ջա նի հան քա վայ րե րը դա սա կար­գել է բարձր շա հու թա բե րու թյան ակ տիվ ե րի շար քում՝ Մեք սի կա­կան ծո ցի և Ան գո լա յի հան քա­վայ րե րից ան մի ջա պես հե տո»,– նշում են Petrostrategies­ի փոր­ձա գետ նե րը և շա րու նա կում, որ BP­ի դիր քե րը ներ կա յում բա վա­կան թույլ են ինչ պես մի ջազ գա յին ո լոր տում (պայ մա նա վոր ված Մա­կոն դո յի ա ղե տի հետևանք նե րով), այն պես էլ բուն Ադր բե ջա նում, որ­տեղ հոկ տեմ բե րի 12­ին նա խա­գահ Իլ համ Ա լիևը ըն կե րու թյա նը հրա պա րա կայ նո րեն մե ղադ րեց արդ յու նա հան ման մա կար դա կի հար ցում խոս տում ե րը չկա տա­րե լու մեջ, «ին չը մո լո րու թյան մեջ է գցել նրա կա ռա վա րու թյա նը»:

«Բարձր շա հու թա բե րու թյան» մա սին հայ տա րա րու թյան հետ գրե թե միա ժա մա նակ BP­ն և ACG­ի նրա գոր ծըն կեր նե րը դի­մել են Բաք վին՝ խնդրե լով եր­կա րաձ գել ի րենց պայ մա նա գի­րը, որն ու ժի մեջ է մինչև 2024թ.: Ի պա տաս խան՝ նրանք պար տա­վոր վել են ի րենց հան քա վայ րե­րում արդ յու նա հա նում ա վե լաց­նել 3­4 մլրդ բա րե լով՝ նախ կի նում ակն կալ ված 5 մլրդ ­ի փո խա րեն, և այս նպա տա կով նոր ներդ րում­ներ կա տա րել: Պայ մա նագ րի եր­կա րաձ գու մը անհ րա ժեշտ է նավ­թի լրա ցու ցիչ ծա վալ նե րի արդ­յու նա հան ման հա մար ար վող ներդ րում ե րը «պաշտ պա նե լու» նպա տա կով. ծախ սե րը հա տու ցե­լու և ներդ րում ե րը հետ բե րե լու հա մար ժա մա նակ է հար կա վոր:

Զե կույ ցում նշվում է, որ Ա լիևի՝ մա մու լում լայ նո րեն լու սա բան­ված պոռթկ մա նը հետևել է Բաք­վում BP­ի ղե կա վար անձ նա կազ­մի փո փո խու թյու նը: BP­ն Բա քու է ու ղար կել իր լա վա գույն մաս նա­գետ նե րին: Բա ցի այդ՝ Լոն դո նում հան դի պում եր են տե ղի ու նե ցել ադր բե ջա նա կան SOCAR նավ թա­յին պե տա կան ըն կե րու թյան ղե­

կա վա րու թյան հետ, ո րի ըն թաց­քում գոր ծո ղու թյուն նե րի ծրա գիր է մշակ վել:

Հե տա գա մի քա նի շա բաթ­նե րի ըն թաց քում ադր բե ջա նա­կան մա մու լը գրեց, որ Ա լիևի զայ րույ թի պատ ճառ հան դի սա­ցած ցածր ցու ցա նիշ նե րը սկսել են աճ գրան ցել: Petrostrategies­ի փոր ձա գետ նե րը, սա կայն, նշում են, որ ադր բե ջա նա կան հան րու­թյանն ուղղ ված վճռա կա նու թյան այս ցու ցադ րա կան դրսևո րում ե­րի հետևում ի րա կան ցու ցա նիշ­ներն այլ բա նի մա սին են վկա յում:

ACG կոն սոր ցիու մը ա ռա ջին՝ «Չի րագ» հան քա վայ րում արդ­յու նա հան ման աշ խա տանք նե րը սկսել է 1997թ. նո յեմ բե րին՝ վաղ նավ թի ա րա գաց ված արդ յու­նա հան մամբ, ինչն ըն կե րու թյա­նը թույլ կտար շա հույթ ստա նալ ե կամ տա յին ակ տիվ ե րում իր մեծ բաժ նե մա սից՝ 1994թ. սեպ տեմ բե­րի հա մա տեղ արդ յու նա հան ման մա սին պայ մա նագ րի դրույթ նե­րի հա մա ձայն: Ըստ այդմ՝ 16,76%­ից ցածր շա հու թա բե րու թյան մա­կար դա կի դեպ քում կոն սոր ցիու­մի՝ ե կամ տա յին նավ թից ստաց­ված բաժ նե մա սը կազ մում է 70%; 16,75­22,75% շա հու թա բե րու­թյան մա կար դա կի դեպ քում՝ 45%; 22,75%­ից բարձր շա հու թա բե րու­թյան մա կար դա կի դեպ քում՝ 20%:

Սա բա վա կան մեծ բաժ նե­մաս է, և զար մա նա լի չէ, որ BP­ն ACG­ն դա սա կար գել է «բարձր շա հու թա բե րու թյան» ակ տիվ ե­րի շար քում:

BP­ն տեղի է տվել Ադրբեջանի ճնշմա՞նը

Արդ յոք BP­ն շ տա պե՞լ է՝ փոր ձե­լով վաղ նավ թի արդ յու նա հան­ման մի ջո ցով իր բաժ նե մա սից ստա նալ ա ռա վե լա գույն շա հույթ, թե՞ տե ղի է տվել Ադր բե ջա նի կա­ռա վա րու թյան ճնշմա նը, ո րը ցան­կա նում էր՝ որ քան հնա րա վոր է ա րագ հարս տա նալ նավ թա­յին ե կամու տի հաշ վին: Պա տաս­խա նը ան հայտ է մում: Պաշ տո­նա պես «Գ յու նեշ լիում» (որ տեղ 2008թ. են թադր վում էր օ րա կան 320 հազ. բա րել նավթ ստա նալ) արդ յու նա հան ման աշ խա տանք­նե րի մեկ նար կից հե տո 2009թ.

ACG­ում ակն կալ վում էր արդ յու­նա հան ման ծա վալ նե րը հասց­նել օ րա կան շուրջ 1 մլն բա րե լի՝ տա րե կան 46,8 մլն տ­ի, ին չը տե­ղի չի ու նե ցել: 2008թ. գա զի ո րոշ «լուրջ» կո րուստ ներ են հայտ նա­բեր վել: 2010թ. ստաց ված 40,6 մլն տ­ից հե տո նավ թի արդ յու նա­հա նու մը սկսել է նվա զել և 2011թ. հա սել է 36 մլն տ­ի: 2012թ. ա ռա­ջին 9 ա միս նե րի ըն թաց քում արդ­յու նա հան ման ծա վալ նե րը նվա­զել են 11%­ով՝ հաս նե լով օ րա­կան 684 հազ. բա րե լի (տա րե կան 32 մլն տ):

Լոն դո նում BP­ի և SOCAR­ի ներ­կա յա ցու ցիչ նե րի միջև կա յա ցած հան դիպ ման ըն թաց քում ադր բե­

ջա նա կան ըն կե րու թյու նը նշել է, որ իր նպա տակն է 2014­2024 թթ. արդ յու նա հա նու մը կա յու նաց­նել տա րե կան 33­34 մլն տ­ի սահ ման նե րում:

«Մեր փոր ձա գետ նե րի տվալ­նե րով՝ սա բա վա կան լավ արդ­յունք է»,– հոկ տեմ բե րի 24­ին Բաք վում հայ տա րա րել է SOCAR­ի նա խա գահ Ռով ագ Աբ դուլ աևը:

Petrostrategies­ի մաս նա գետ նե­րը նշում են, որ հում նավ թի գներն այլևս չեն ա ճում, և արդ յու նա հան­ման մա կար դա կը պահ պա նե լու հա մար լրա ցու ցիչ ներդ րում եր են հար կա վոր: Այս պի սով՝ 2011թ. ա վար տին արդ յու նա հան վել էր 2,4 մլրդ բա րել: Ե թե այ սօր վա նից մինչև 2024թ. տա րե կան 33­34 մլն տ ծա վալ ստա նա լու նպա տակն ի րա­կա նաց վի, նավ թի արդ յու նա հան­ման ընդ հա նուր ծա վա լը կոն սոր­ցիու մի պայ մա նագ րի ա վար տին կկազ մի 5,3 մլրդ բա րել, ին չը կնշա­

նա կի գրե թե քա մել գնա հատ ված պա շար նե րը: 2012թ. ակն կալ վում են շուրջ $708 մլն ­ի գոր ծառ նա­կան ծախ սեր և մոտ $2,513 մլրդ­ի ներդ րում եր:

Զե կույ ցում նշվում է, որ Ադր­բե ջա նը, հետևե լով բազ մա թիվ երկր նե րի՝ միան գա մից մեծ ե կա­մուտ ներ ստա նա լու դա սա կան օ րի նա կին, իր բյու ջեի ֆի նան սա­վոր ման հար ցում մե ծա պես կախ­ված է նավ թա յին ե կա մուտ նե րից: Այս պես՝ 2012թ. նո յեմ բե րի 30­ին երկ րի խորհր դա րա նի կող մից ըն­դուն ված 2013թ. պետբ յու ջեն նա­խա տե սում է $23,9 մլրդ ­ի ընդ­հա նուր ե կա մուտ և $24,75 մլրդ ­ի ծախս: Այս բյու ջեն ֆի նան սա վո­

րե լու հա մար պե տու թյու նը մտա­դիր է $14,17 մլրդ ­ի փո խան ցում ա նել իր Նավ թա յին հիմ ադ րա­մից՝ $2,2 մլրդ ­ով շատ, քան 2013թ. ակն կալ վող նավ թա յին ե կա մուտ­նե րը: Այս նոր և անս պա սե լի զար­գա ցում ե րը ցնցել են ադր բե ջա­նա կան քա ղա քա կան շրջա նակ­նե րին՝ նա խա գա հի գլխա վո րու­թյամբ, ինչն էլ թերևս բա ցատ րում է հոկ տեմ բե րի 12­ի նրա դժգոհ ե լույ թը՝ հա վա նա բար այն բա նից հե տո, երբ նա ծա նո թա ցել էր գա­լիք տար վա բյու ջեի նա խագ ծին:

Ն ման լար ված և բարդ ի րա վի­ճա կում, ըստ Petrostrategies­ի վեր­լու ծա բան նե րի, BP­ն մի կող մից ստիպ ված է կա յու նաց նել արդ­յու նա հա նու մը ACG­ում, մյուս կող­մից՝ այս հան քա վայ րե րում նավ­թի ա վե լի մեծ ծա վալ ներ արդ­յու նա հա նե լու նպա տա կով Ադր­բե ջա նի իշ խա նու թյուն նե րի հետ բա նակ ցել այն տեղ վե րա զար­

գաց ման ծրագ րե րի ի րա կա նաց­ման շուրջ:

Բաքվի և Լոնդոնի միջև՝ լարված մթնոլորտ

Բաք վի և Լոն դո նի միջև մթնո­լոր տը լար ված է: Այս լար վա­ծու թյու նը ցու ցադ րել է AZ.News լրատ վա կա նը, ո րը նո յեմ բե րի 29­ին խիստ «վեր լու ծու թյուն» հրա­պա րա կեց՝ քննա դա տե լով ինչ­պես BP­ին, այն պես էլ բրի տա­նա կան մա մու լին: BP­ն, մաս նա­վո րա պես, մե ղադր վեց «տար բեր երկր նե րի պե տա կան քա ղա քա­կա նու թյա նը մի ջամ տե լու փոր­ձե րի և զանգ ված նե րին քա ղա­քա կան մա նի պուլ ա ցիա նե րի են­թար կե լու նպա տա կով մա մուլն օգ տա գոր ծե լու մեջ»: Բ րի տա նա­կան Daily Mail և Independent թեր­թե րը մե ղադր վե ցին «փաս տերն ա ղա վա ղե լու» և Ադր բե ջա նին «սպառ նա լու» մեջ:

«Ին չո՞ւ են բրի տա նա ցի կեղ­տոտ լրագ րող նե րը ի րենց հա յաց­քը հա ռել Կաս պից ծո վի ա փին»,– հար ցադ րում էր ա նում AZ.News­ը՝ հա վե լե լով, որ դա զար մա նա­լի չէ վեր ջին ի րա դար ձու թյուն­նե րի ֆո նին՝ կապ ված բրի տա­նա կան նավ թա յին հսկա յի հետ, որն «իր պար տա վո րու թյուն նե­րը Ադր բե ջա նում ան փու թո րեն է կա տա րում»: Լ րատ վա կա նի գոր­ծա ծած կոշտ ձևա կեր պում ե րը և ոչ այն քան թվե րը վկա յում էին BP­ի նկատմամբ Բաք վի զայ րույ­թի մա սին:

Եզ րա փա կե լով զե կույ ցի՝ Ադր­բե ջա նին վե րա բե րող հատ վա ծը՝ Petrostrategies­ի վեր լու ծա բան նե­րը նշում են, որ բրի տա նա ցի ներն այլ ելք չու նեն, քան վե րա շա հել հյու րըն կա լող ադր բե ջան ցի նե­րի սրտե րը, քա նի որ հա կա ռակ դեպ քում նրանք դուրս կմղվեն «բարձր շա հու թա բե րու թյամբ» ակ տիվ ե րից: n

Պատ րաս տել է Ս տել լա Մեհ րա բեկ ա նը

Փողեր

« BP­ն Ադր բե ջա նում մե ղադր վեց «տար բեր երկր նե րի պե տա կան քա ղա քա կա նու թյա նը մի ջամ տե լու փոր ձե րի և զանգ ված նե րին քա ղա քա­կան մա նի պուլ ա ցիա նե րի են թար կե լու նպա տա կով մա մուլն օգ տա գոր­ծե լու մեջ»: Բ րի տա նա կան Daily Mail և Independent թեր թե րը մե ղադր վե­ցին «փաս տերն ա ղա վա ղե լու» և Ադր բե ջա նին «սպառ նա լու» մեջ »

ա լիևի՝ մա մու լում լայ նո րեն լու սա բան ված պոռթկ մա նը հետևել է Բաք վում BP­ի ղե կա վար անձ նա կազ մի փո փո խու թյու նը:

dayl

ife.

com

№ 166 (235), հինգշաբթի, դեկտեմբերի 20, 2012 թ. |

5|

ՊԵԿ­ը պարգևատ րել է ի րենԿա ռա վա րու թյան պա հուս տա յին ֆոն դի հաշ վին

Դի լի ջա նի ու սում ա կան կենտ­րո նի վե րա կա ռուց ման աշ խա­տանք նե րը Պե տե կա մուտ նե­րի կո մի տեում ո րո շել են ի րա­կա նաց նել ար տաբ յու ջե տա­յին մի ջոց նե րի հաշ վին, իսկ աշ խա տա կից նե րին, ա հա, պարգևատ րել կա ռա վա րու­թյան պա հուս տա յին ֆոն­դից։ ՊԵԿ­ի աշ խա տա կից նե­րը այս տա րի կստա նան ընդ­հա նուր առ մամբ 920 մլն ­ի պարգևատ րում եր։

Կա ռա վա րու թյան այս տար վա ապ րի լին ըն դուն ված ո րոշ ման հա մա ձայն՝ Դի լի ջա նի ու սում ա­կան կենտ րո նի վե րա նո րոգ ման հա մար ՊԵԿ­ը իր ար տաբ յու ջե­տա յին մի ջոց նե րից պետք է ուղ­ղեր 2,1 մլրդ. այս նպա տա կով գոր ծա դի րը պա հուս տա յին ֆոն­դից ՊԵԿ­ին հատ կաց նե լու էր 1 մլրդ՝ գու մա րը մինչև 2012թ. դեկ տեմ բե րի 1­ը վե րա կանգ նե­լու պայ մա նով։

2012թ. ՊԵԿ­ը կնքել է Դի լի ջա­նի ու սում ա կան կենտ րո նի վե­րա կա ռուց ման աշ խա տանք նե­րի շուրջ 2,1 մլրդ ­ի պայ մա նագ­րեր, ո րից 1,1 մլրդ ­ը՝ իր ար­տաբ յու ջե տա յին, իսկ 1 մլրդ ­ը՝ բյու ջեի պա հուս տա յին ֆոն դի մի ջոց նե րից։

Ու շագ րավ է, որ Կո մի տեն կա­ռա վա րու թյան այ սօր վա նիս­տի հաս տատ մանն է ներ կա յաց­րել ո րոշ ման մի նա խա գիծ, ո րով ա ռա ջար կում է այդ 2,1 մլրդ ­ից 920 մլն ­ը ուղ ղել աշ խա տա­կից նե րի պարգևատր մա նը, իսկ 80 մլն ­ը՝ սոցվ ճար նե րի վճար­մա նը։ Ս տաց վում է, որ կա ռա վա­րու թյան պա հուս տա յին ֆոն դին 1 մլրդ ­ը վե րա դարձ նե լու փո­խա րեն Պե տե կա մուտ նե րի կո մի­տեում նա խընտ րել են գու մա րը ուղ ղել պարգևատ րում ե րին։

Ընդ ո րում՝ ՊԵԿ­ի ա ռա ջար­կու թյուն նե րն այս քա նով չեն սահ մա նա փակ վում։

Պարզ վում է՝ Դի լի ջա նի ու­սում ա կան կենտ րո նի վե րա կա­

ռուց ման աշ խա տանք նե րի կա­պա լա ռու՝ ԶԱԱՐՏ և «Սա հակ ան­շին» ըն կե րու թյուն նե րը (վեր ջինս փոխ կա պակց ված է ՀՀԿ խմբակ­ցու թյան ղե կա վար Գա լուստ Սա­հակ ա նի հետ) խախ տել են ժա­մա նա կա ցույ ցը, և ՊԵԿ­ը ցան­կա նում է պայ մա նագ րե րով ամ­րագր ված աշ խա տանք նե րի կա տար ման վերջ նա ժամ ե տը եր կա րաձ գել մինչև 2013թ. մա­յի սի 20­ը։ Թե այս ըն կե րու թյուն­

նե րը ինչ ժամ ետ նե րում պետք է «տե ղա վոր վեին», չի երևում ան­գամ ֆի նանս նե րի նա խա րա րու­թյան պե տա կան գնում ե րի պաշ­տո նա կան ին տեր նե տա յին կայ­քում տե ղադր վող պայ մա նագ րե­րի հայ տա րա րու թյուն նե րից։

ՊԵԿ­ի հետ կնքած ե րեք պայ­մա նագ րե րով «Սա հակ ան շի­նը» Դի լի ջա նում պետք է ի րա­կա նաց նի 1 մլրդ ­ի աշ խա­տանք ներ։ Ըն կե րու թյու նը պետք

է վե րա կա ռու ցեր ննջա րա նա յին մաս նա շեն քը, կա տա րեր 5­հար­կա նի հյու րա նո ցի հար դար ման աշ խա տանք նե րը, վե րա նո րո գեր հիմ ա կան մաս նա շեն քի տա նի­քը, կա ռու ցեր 3,5 հա տա րած քի սե լա վա տար և սո ղան քա յին լան­ջի պաշտ պա նիչ կա ռույց ներ։

Պարզ վում է՝ «Սա հակ ան շի­նը» բազ մապ րո ֆիլ շի նա րա րա­կան ըն կե րու թյուն է. հենց այս ըն կե րու թյունն է այս տա րի կա­

տա րել Երևա նի մի շարք պո ղո­տա նե րի աս ֆալ տա պատ ման աշ խա տանք նե րը։

ՊԵԿ­ի ու սում ա կան կենտ րո­նի է վե րած վել Հա յաս տա նի կի­նե մա տոգ րա ֆիստ նե րի միու թյան «Դի լի ջա նի ստեղ ծա գոր ծա կան տու նը» (2010թ.)։ Ե թե հաշ վի առ­նենք, որ միայն այս տա րի ՊԵԿ­ը Դի լի ջա նում ծրագ րում էր ծախ­սել 2,1 մլրդ, ա պա ստաց վում է, որ ստեղ ծա գոր ծա կան տու նը

բա վա կան «է ժան» է ձեռք բեր­վել՝ ըն դա մե նը 505 մլն ­ով։ Ձեռք բեր ված տա րած քը կազ մում է 3,5 հա, ո րի վրա 8 հազ. քմ ընդ­հա նուր մա կե րե սով շի նու թյուն­ներ կան (5­հար կա նի ննջա րա­նա յին մաս նա շենք, երկ հար կա նի 8 քո թեջ ներ, ե ռա հարկ գլխա վոր մաս նա շենք)։

Ու սում ա կան կենտ րո նում կա­տար վող աշ խա տանք նե րի ար­ժե քից երևում է, որ ՊԵԿ­ում այն ո րո շել են վե րա նո րո գել «վեր ջին ճի չով». «Դի լի ջա նի ստեղ ծա գոր­ծա կան տու նը» գնե լիս նրա վի­ճա կը «բար վոք» էր գնա հատ վել։

Պե տա կան մի ջոց նե րի հաշ վին ճո խու թյուն նե րի մա սին է խո սում թերևս այն, որ հա մա լի րի շի նա­րա րա կան ա ռան ձին տար րե րի գե ղար վես տա­կոնստ րուկ տո­րա կան աշ խա տանք նե րը ճար­տա րա պե տա կան ար վես տա նոց ԶԱԱՐՏ ըն կե րու թյու նից ձեռք բե­րե լու հա մար ծախս վել է 84 մլն։

Մ նում է պար զել, թե ինչ դե րա­կա տա րու թյուն է ու նե նա լու Դի­լի ջա նի ու սում ա կան կենտ րո նը ՊԵԿ­ի գոր ծու նեու թյան, մաս նա­վո րա պես հար կա յին և մաք սա­յին վար չա րա րու թյան գոր ծըն­թա ցում արդ յու նա վե տու թյան բարձ րաց ման գոր ծում։

Ար մե նակ Չա տին յան

Ներդ րում եր մար ժա յի հույ սովՀԷՑ­ը ներ կա յաց րել է 2013­2015 թթ. ներդ րու մա յին ծրա գի րը

«Հա յաս տա նի է լեկտ րա կան ցան ցեր» (ՀԵՑ) ըն կե րու թյունն ա ռա­ջի կա ե րեք տա րում նա խա տե սում է 26,4 մլրդ ­ի ներդ րում եր կա տա րել. Հան րա յին ծա ռա յու թյուն նե րը կար գա վո րող հանձ նա­ժո ղո վը (ՀԾԿՀ) հա վա նու թյուն է տվել միայն 24,7 մլրդ ­ին։ ՀԷՑ­ում գտնում են, որ ե թե չա վե լա նա է լեկտ րաէ ներ գիա յի ձեռք բեր­ման և ի րաց ման միջև մար ժան, ըն կե րու թյու նը ստիպ ված կլի նի կրճա տել ներդ րու մա յին ծրա գի րը։

Ե րեկ ՀԾԿՀ­ն հա վա նու թյուն է տվել ՀԷՑ­ի 2013­2015 թթ. ներդ­րու մա յին ծրագ րին (24,7 մլրդ ծա վա լով՝ ա ռանց ԱԱՀ­ի)։ Գա­լիք տա րի ըն կե րու թյու նը ներդ­րու մա յին ծրագ րով կի րա­կա նաց նի 8 մլրդ ­ի աշ խա­տանք ներ։ Մաս նա վո րա պես՝ հո սան քազր կում ե րի մի ջին տևո ղու թյան և հա ճա խա կա նու­թյան ցու ցա նիշ նե րի պահ պան­ման, անվ տան գու թյան ա պա­հով ման և մաշ ված սար քա վո­րում ե րի փո խա րին ման հա­մար նա խա տես վում է ծախ սել

1,86 մլրդ, թույ լատ րե լի սահ­ման նե րից է լեկտ րաէ ներ գիա­յի լար ման շեղ ման մի ջին տա­րե կան հա ճա խա կա նու թյան և տևո ղու թյան կրճատ մա նը ուղ­ղել 468,3 մլն, նոր սպա ռող նե­րի միաց մա նը և հա տուկ ծրագ­րե րի ի րա կա նաց մանն ուղղ­ված ներդ րում ե րին հատ կաց­նել 4,7 մլրդ։ 2012թ. հա մար ըն կե րու թյու նը նա խա տե սել էր 8,4 մլրդ ­ի ներդ րում եր։

Ըն կե րու թյան ներդ րու մա­յին ծրագ րում նշվում է, որ հաշ­վի առ նե լով 2012թ. ըն թաց­

քում ձևա վոր ված սա կագ նա­յին մար ժա յի նա խա տես վա­ծից ցածր մա կար դա կը՝ ՀԷՑ­ը հայտն վել է բա վա կան դժվար ֆի նան սա կան վի ճա կում, ին չը կա րող է հան գեց նել ըն կե րու­թյան ներդ րում ե րի և ծախ սե րի կրճատ ման:

2013­2015 թթ. ներդ րու մա­յին ծրա գի րը հնա րա վոր կլի­նի ի րա կա նաց նել ֆի նան սա­

կան ակ տիվ ե րի տե սանկ ու նից, ե թե ըն կե րու թյու նը ստա նա նա­խա տես ված սա կագ նա յին մար­ժան 2012թ. կամ էլ նոր մա տիվ և փաս տա ցի սա կագ նա յին մար­ժա յի ձևա վոր ված տար բե րու­թյու նը 2013թ. ըն թաց քում: Հա­կա ռակ դեպ քում ՀԷՑ­ը ստիպ­ված կլի նի կրճա տել ներդ րու մա­յին ծրա գի րը։

Ա.Չ.

Փողեր

cust

oms.am

« ՊԵԿ­ի ու սում ա կան կենտ րո նի է վե­րած վել Հա յաս տա նի կի նե մա տոգ րա ֆիստ նե­րի միու թյան «Դի լի ջա նի ստեղ ծա գոր ծա կան տու նը» » WTI

BrenT նավթ

385

395

405

415

425

19.06 19.09 19.12

7000

7800

8600

19.06 19.09 19.12

490

510

530

19.06 19.09 19.12

11,80

12,50

13,20

19.06 19.09 19.12

210

250

290

330

370

19.06 19.09 19.12

1,20

1,27

1,34

19.06 19.09 19.12

70

95

120

19.06 19.09 19.12

1500

1600

1700

1800

19.06 19.09 19.12

Տվյալները վերցված են 19.12, Երևան, ժ. 16:00

աղբյուրը՝ ՀՀ ԿԲ, Bloomberg և Forex

US$/bbl.

US$/t oz.

US$/tonne

US$/tonne

եվրո/դոլար

պղինձ (LME)

ցորեն (cBT)

ռուբլի/դրամ

եվրո/դրամ

դոլար/դրամ

ՀՀ ԿԲ comex ոսԿի 100

8016 25.3q 0.32%

300.83 2.76p 0.92%

406.50 0.92q 0.23%

539.38 2.60p 0.48%

13.24 0.05p 0.38%

1.327 0.00p 0.36%

88.4 0.47p 0.53%109.82 0.99p 0.91%

1694.0 1.7q 0.10%1669.9 0.6q 0.04%

ՊԵԿ­ի աշ խա տա­

կից նե րը այս տա­

րի կստա նան

ընդ հա նուր առ­

մամբ 920 մլն ­ի

պարգ ևատ րում­

ներ։

«Հա յաս տա նի

է լեկտ րա կան

ցան ցե րը» ա ռա­

ջի կա ե րեք տա­

րում 26,4 մլրդ ­ի

ներդ րում եր է

նա խա տե սում։Ֆոտ

ոլու

ր

| № 166 (235), հինգշաբթի, դեկտեմբերի 20, 2012 թ.

6 |

Ղր ղըզս տա նը վա ճա ռում է պարտ քե րը

«Գազպ րո մին» ա ռա ջարկ վել է գնել «Ղր ղըզ գա զի» 75%­ը՝ $1­ով

Ղր ղըզս տա նը ռու սա կան «Գազպ րո մին» ա ռա ջար կել է $1­ով գնել «Ղր ղըզ գա զի» 75% բաժ նե մա սը, խորհր դա րա նում հայ տա­րա րել է վար չա պետ Ժան տո րո Սա տի բալ դիևը:

Ղր ղը զա կան կող մը, վար չա պե­տի խոս քով, «Գազպ րո մից» պա­հան ջե լու է չեղ ալ հայ տա րա րել «Ղր ղըզ գա զի» նախ կին պարտ­քե րը՝ այդ պես էլ չհստա կեց նե­լով դրանց ծա վա լը։ Հայտ նի չէ նաև ա ռա ջար կի նկատ մամբ ռու­սա կան կող մի ար ձա գան քը։

Ա վե լի վաղ «Ղր ղըզ գա­զի» գլխա վոր տնօ րե նի տե­ղա կալ Եվ գե նի Օռ լեն կոն հայ­տա րա րել էր, թե մաս նա վո­րեց ման գոր ծըն թա ցի շրջա նա­կում «Գազպ րո մը» պետք է շուրջ $500 մլն ­ի ներդ րում եր կա տա­րի ըն կե րու թյու նում։

«Գազպ րո մի» կող մից «Ղր­ղըզ գա զի» վե րահս կիչ փա թե թի ձեռք բեր ման հնա րա վո րու թյու նը քննարկ վում է 2003­ից։ Բա նակ­ցու թյուն նե րը պետք է ա վարտ­վեին 2012թ. սեպ տեմ բե րին։

Ըստ Ղր ղըզս տա նի վար չա պե­տի՝ դեկ տեմ բե րի 19­ին և 20­ին այս հար ցի շուրջ խորհր դակ ցու­թյուն ներ են ըն թա նա լու Մոսկ­վա յում։ Ակն կալ վում է, որ հենց այս ըն թաց քում էլ խնդի րը վերջ­

նա կան լու ծում կստա նա։Ղր ղըզս տա նը մտա դիր է գոր­

ծար քի մի ջո ցով դի վեր սի ֆի­կաց նել գա զի ներկր ման աղբ­յուր նե րը։ Ներ կա յում այն գրե թե ամ բող ջու թյամբ կա տար վում է Ուզ բեկս տա նից և Ղա զախս տա­նից: Ընդ ո րում՝ «Ղր ղըզ գա զի» պարտ քը Ղա զախս տա նին գե­րա զան ցում է $3 մլն ­ը:

Ան ցած շա բաթ Ղա զախս տա­նը դա դա րեց րել է բնա կան գա­զի մա տա կա րա րում ե րը Ղր­ղըզս տա նի հյու սիս: «Ղր ղըզ­գա զում» դա պայ մա նա վո րել են պարտ քե րով:

Ղր ղըզս տան գա զի մա տա կա­րա րում ե րը նվա զել են շուրջ եր կու ան գամ: Արդ յուն քում դա­դա րեց վել է վա ռե լի քի մա տա­կա րա րու մը Բիշ քե կի ջեր մաէ­լեկտ րա կա յան, ինչ պես նաև երկ րի հյու սի սա յին շրջան նե րի ձեռ նար կու թյուն ներ: Է լեկտ րա­կա յան նե րում վթար նե րից խու­սա փե լու հա մար Ղր ղըզս տա նը վե րա դար ձել է հով հա րա յին ան­ջա տում ե րի պրակ տի կա յին։ n

Սուզ վե լով վատ պարտ քե րի մեջԻս պա նիան ա վե լաց նում է պար տա վո րու թյուն նե րի ծա վա լըԱն հու սա լի վար կե րը Իս պա նիա յում հա սել են ռե կոր դա յին՝ €190 մլրդ ­ի, փո խա րե նը նվա զա գույն ծա վա լի են նոր վար կե րը։ Երկ րում շա րու նա կում է ա վե լա նալ գոր ծա զուրկ նե րի թի վը։

Իս պա նիա յի Կենտ րո նա­կան բան կի տվալ նե րի հա մա­ձայն՝ ըն թա ցիկ տար վա եր րորդ ե ռամս յա կում բան կա յին հա մա­կար գում «վատ» պարտ քե րի ծա­վալն ա ճել է 4%­ով՝ կազ մե լով €190 մլրդ։ Սա վար կա յին ընդ հա­նուր պորտ ֆե լի 11,2%­ն է՝ սեպ­տեմ բե րի 10,7%­ի հա մե մատ։

Բ րի տա նա կան Barclays Capital­ի փոր ձա գետ նե րի գնա­հատ մամբ՝ խնդրա հա րույց վար­կե րում ա մե նա մեծ մաս նա բա ժի­

նը շի նա րա րու թյան ո լոր տինն է (ընդ հա նուր պորտ ֆե լի 29,4%­ը)։ «Վատ» պարտ քե րում կոր պո րա­տիվ և փոքր ձեռ նար կու թյուն նե­րի մաս նա բա ժի նը 7,5% է, հի փո­թե քա յին սեկ տո րի նը՝ 3,6%, սպա­ռո ղա կան վար կե րի նը՝ 8,5%: Ընդ ո րում՝ ի րադ րու թյու նը վատ թա­րա նում է ման րա ծախ առևտ­րի ո լոր տում, գոր ծազր կու թյան բարձր մա կար դա կի պատ ճա ռով։ Գոր ծազր կու թյան ցու ցա նի շը Իս­պա նիա յում 25% է, ե րի տա սարդ­

նե րի շրջա նում՝ 50%։ Ըն թա­ցիկ տար վա նո յեմ բե րին Իս պա­նիա յում աշ խա տան քից զրկվել է ա վե լի քան 74 հազ. մարդ։

«Վատ» պարտ քե րի ծա վա­լի ա ճին զու գա հեռ՝ իս պա նա­կան բան կե րը հար կադր ված են խստաց նել նաև վար կա վոր ման պայ ման նե րը՝ կրճա տե լով տրա­մադր վող վար կե րի ընդ հա նուր ծա վա լը։ Հոկ տեմ բե րին ցու ցա նի­շը նվա զել է €10 մլրդ ­ով՝ մինչև €1,69 տրլն։ Վար կա յին բու մը Իս պա­նիա յում 2008թ. սկզբին էր՝ €1,8 տրլն ընդ հա նուր պորտ ֆե լով։ n

մեծ փողեր

vb.k

g

Էջը պատրաստեց Լիլիթ Միքայելանը

Տա սը տա րում՝ $5,9 տրլնԿեղ տոտ փո ղե րը ար տա հո սել են օֆ շոր ներ

Ռու սաս տա նը զար գա ցող երկր նե րի ա ռա ջին հնգյա կում է՝ ըստ վեր ջին տաս նամ յա կում երկ րից կա պի տա լի ա նօ րի նա կան ար տա­հոս քի ցու ցա նի շի։ Այս պի սի տվյալ ներ է հրա պա րա կել ա մե րիկ ան Global Financial Integrity (GFI) ըն կե րու թյու նը: GFI­ի գնա հատ մամբ՝ 2000­2010 թթ. ըն թաց քում Ռու սաս տա նից դուրս է բեր վել $152 մլրդ։ Ցու ցա նի շով ա ռա ջա տա րը Չի նաս տանն է, գու մար նե րի ա մե նա մեծ ար տա հոսքն այս տեղ ար ձա նագր վել է 2010թ.՝ $420 մլրդ։

GFI­ը ու սում ա սի րու թյուն է ի րա կա նաց րել 150 զար գա ցող երկր նե րում՝ հեն վե լով նրանց ար տա քին վճա րա յին հաշ վեկշ­ռի տվալ նե րի վրա, ո րոնք տրա­մադ րում է Ար ժույ թի մի ջազ գա­յին հիմ ադ րա մը։ Գ նա հա տա­կան նե րի հա մար հիմք է ծա ռա յել նաև ար տա հան ման և ներկր ման մաք սա յին ար ժեք նե րի մա սին տե ղե կատ վու թյու նը։

2010թ. զար գա ցող երկր նե րից ա նօ րի նա կան կեր պով դուրս բեր ված գու մար նե րի ծա վա­լը ա ճել է 13,6%­ով՝ հաս նե լով

$858,8 մլրդ ­ի։ Ցու ցա նի շը անն­շան է զի ջում 2008թ. ռե կոր դա­յին՝ $871,3 մլրդ ­ին։

Ըստ կազ մա կեր պու թյան փոր­ձա գետ նե րի՝ «կեղ տոտ փո ղե­րը» շա րու նա կում են զար գա­ցող երկր նե րից ար տա հո սել դե­պի օֆ շո րա յին հանգր վան ներ և զար գա ցած երկր նե րի բան կա յին հաշ վե հա մար ներ: GFI­ի տվալ­նե րի հա մա ձայն՝ 2001­2010 թթ. ա նօ րի նա կան գու մար նե րի ար­տա հոս քը կազ մել է $5,9 տրլն։

2010թ. Ռու սաս տա նից ա նօ­րի նա կան կեր պով դուրս է բեր­

վել $43,6 մլրդ։ Ըստ GFI­ի՝ զար­գա ցող երկր նե րի մեծ մա սում գու մար նե րի ա նօ րի նա կան ար­տա հոս քը կա տար վում է ապ­րանք նե րի և ծա ռա յու թյուն նե­րի հայ տա րա րագր ված ար ժե քի աղ ճատ ման մի ջո ցով, մինչ դեռ Ռու սաս տա նում նա խընտ րում են ֆի նան սա կան գոր ծարք նե րը։

Ռու սաս տա նի մա սով GFI­ի տվալ նե րը բա վա կան մոտ են այս երկ րի Կենտ րո նա կան բան­կի՝ մաս նա վոր սեկ տո րից կա պի­տա լի ար տա հոս քի 2000­2010 թթ. ցու ցա նի շին՝ $134,7 մլրդ (միայն 2010թ.՝ $34,4 մլրդ)։

Չի նաս տա նից կա պի տա լի ար­տա հոս քը շուրջ 20 ան գամ գե­րա զան ցում է Ռու սաս տա նի ցու­ցա նի շը՝ 2000­2010 թթ. կազ մե լով $2,74 տրլն: Միայն 2010թ. Չի նաս­տա նից դուրս է բեր վել $420 մլրդ­ի ստվե րա յին կա պի տալ։

Բ րի տա նա կան Tax Justice Network­ի ըն թա ցիկ տար վա հու­լիս յան գնա հա տա կան նե րի հա­մա ձայն՝ չհայ տա րա րագր ված օֆ շո րա յին հաշ վե հա մար նե րում

ստվե րա յին կա պի տա լի ծա վա­լը $21 տրլն է: Վեր ջին 40 տար վա ըն թաց քում Չի նաս տա նից կա­պի տա լի ար տա հոս քը կազ մել է $1,2 տրլն։ n

Չի նաս տա նը կխթա նի Արևել ան Ա սիանՀԲ­ն թար մաց րել է կան խա տե սու մերը

2013թ. Չի նաս տա նի տնտե սա­կան ա ճը կկազ մի 8,4%, աս վում է Հա մաշ խար հա յին բան կի հրա­պա րա կած East Asia and Pacific Economic Update զե կույ ցում։ Մինչ այս բան կի փոր ձա գետ նե­րը Չի նաս տա նում 8,1% տնտե­սա կան աճ էին ակն կա լում։

Հա մա ձայն թար մաց ված տվալ­նե րի՝ 2012թ. Չի նաս տա նի տնտե­սա կան ա ճը կկազ մի 7,9%, ո րը 1999­ից ի վեր ար ձա նագր ված ա մե նա ցածր ցու ցա նիշն է։ 2011թ. ՀՆԱ­ն ա ճել է 9,3%­ով։

2013թ. Չի նաս տա նի տնտե սա­կան ա ճի տեմ պի վե րա կանգ նու­մը բան կում պայ մա նա վո րել են դրա մա վար կա յին խթա նում ե­րով և ներդ րու մա յին մե ծա ծա վալ նա խագ ծե րի ի րա կա նաց մամբ։ «Չի նաս տա նում վեր ջին ա միս­նե րին կա պի տալ ներդ րում ե­րի ծա վա լի և արդ յու նա բե րա­կան ար տադ րան քի ա ճը վկա­յում են, որ երկ րի տնտե սու թյու նը թևա կո խում է վե րա կանգն ման փուլ»,– աս ված է զե կույ ցում։

ՀԲ­ն Արևել ան Ա սիա յի և Խա­ղա ղօվ կիա նոս յան տա րա ծաշր­

ջա նի հա մար (նե րա ռում է ընդ­հա նուր առ մամբ 20 եր կիր) 2013թ. ա ճի տեմ պի ա րա գա ցում է ակն կա լում՝ պայ մա նա վոր ված Չի նաս տա նի տնտե սու թյան վե­րա կանգն մամբ, ո րը, սա կայն, կու ղեկց վի պա հան ջար կի և տո­կո սադ րույք նե րի նվազ մամբ։

Հա մա ձայն բան կի կան խա­տես ման՝ ըն թա ցիկ տա րում տա­րա ծաշր ջա նի տնտե սա կան ա ճը կկազ մի 7,5%, 2013թ.՝ 7,9%: Նա­խորդ զե կույ ցում ՀԲ­ն 2013թ. հա մար 7,2% աճ էր կան խա տե­սել։ Ըստ ՀԲ փոր ձա գետ նե րի՝ 2012թ. այս տա րա ծաշր ջա նին բա ժին կընկ նի գլո բալ տնտե սու­թյան ա ճի 40%­ը։

Զե կույ ցի հե ղի նակ նե րի կար­ծի քով՝ մի շարք ռիս կեր, այդ

թվում՝ եվ րո գո տում կա ռուց­ված քա յին բա րե փո խում նե­րի դան դա ղու մը, ԱՄՆ­ի հնա­րա վոր «բյու ջե տա յին ճեղք­ված քը», ինչ պես նաև Չի­նաս տա նում ներդ րում նե րի ան կու մը, կա րող են ստվե րել տա րա ծաշր ջա նի տնտե սա կան հե ռան կար նե րը։

ՀԲ­ն տա րա ծաշր ջա նի տնտե­սա կան քար տե զի վրա «լու սա­վոր կետ» է հա մա րում Մ յան­մա րը, ո րը եր կա րատև մե կու­սա ցու մից հե տո վճռա կա նո րեն թևա կո խել է մի ջազ գա յին հա­մա գոր ծակ ցու թյան ընդ լայն ման փուլ: Տն տե սու թյան ա ճը 2012թ. այս տեղ կկազ մի 6,3%՝ ան­ցած տար վա 5,5%­ի հա մե մատ՝ 2013թ. հաս նե լով 6,5%­ի։ n

«Ղր ղըզ գա զի» գլխա վոր տնօ րեն Տուր գուն բեկ Կուլ մուր զաև։

Չի նաս տա նից կա պի տա լի ար տա հոս քը շուրջ 20 ան գամ գե րա զան ցում է Ռու սաս տա­

նի ցու ցա նի շը։

gaze

ta.ru

Չի նաս տա նի

տնտե սու թյու նը

թևա կո խում է

վե րա կանգն ման

փուլ, աս վում է

Հա մաշ խար հա յին

բան կի զե կույ­

ցում։ econ

omy.

mon

ey.cnn

.com

№ 166 (235), հինգշաբթի, դեկտեմբերի 20, 2012 թ. |

7|

Տաշ քեն դը պաշ տո նա պես լքեց ՀԱՊԿ­ն

Լու կա շե նոն այ րել է կա մուրջ նե րը Ուզ բեկս տա նի հա մարՈւզ բեկս տա նը պաշ տո նա պես դա դա րեց րել է ան դա մակ­ցու թյու նը Հա վա քա կան անվ­տան գու թյան պայ մա նագ րի կազ մա կեր պու թյա նը (ՀԱՊԿ)։ Կազ մա կեր պու թյանն ան դա­մագր վե լու հա մար ար տո նու­թյուն ներ Տաշ քեն դը այլևս չի ու նե նա, հայ տա րա րել է Բե լա­ռու սի նա խա գահ Ա լեք սանդր Լու կա շեն կոն Մոսկ վա յում։

«Մենք բա վա րա րել ենք նրանց խնդրան քը և դա դա րեց րել Ուզ­բեկս տա նի ան դա մակ ցու թյու­նը ՀԱՊԿ­ին», – ա սել է Լու կա­շեն կոն Մոսկ վա յում ըն թա ցող Հա վա քա կան անվ տան գու թյան խորհր դի ընդ լայն ված նիս տին։ Ն րա խոս քով՝ ՀԱՊԿ ան դամ երկր նե րը պայ մա նա վոր վել են, որ «կազ մա կեր պու թյանն ան դա­մագր վե լու որևէ ար տո նու թյուն,

այդ թվում՝ այս պե տու թյան հա­մար, այլևս չի լի նե լու»։

Հու նի սի վեր ջին Ուզ բեկս տա­նը ՀԱՊԿ քար տու ղա րու թյա նը նո տա էր հղել՝ կազ մա կեր պու­թյա նը իր մաս նակ ցու թյու նը դա­դա րեց նե լու մա սին։ Ուզ բեկս­տա նը նախ կի նում ար դեն դուրս ե կել է ՀԱՊԿ­ից՝ 1999թ.՝ 2006թ. օ գոս տո սին վե րա կանգ նե լով

ան դա մակ ցու թյու նը։Այս պի սով՝ այժմ ՀԱՊԿ ան դամ

են Հա յաս տա նը, Ռու սաս տա­նը, Բե լա ռու սը, Ղա զախս տա նը, Ղր ղըզս տա նը և Տա ջիկս տա նը։ Հա վա քա կան անվ տան գու թյան պայ մա նագ րի կազ մա կեր պու­թյու նը ստեղծ վել է 1992թ. մա յի­սի 15­ին՝ ԱՊՀ ան դամ երկր նե րի ստո րագ րած Հա վա քա կան անվ­տան գու թյան մա սին պայ մա­նագ րի հի ման վրա։ n

Կա տա լո նիան հա մա ձայ նեց րել է ան կա խու թյու նը

Ան ջա տո ղա կան ներն ա վար տել են բա նակ ցու թյուն նե րը հան րաք վեի շուրջ

Ազ գայ նա կան «Մեր ձե ցում և դա շինք» ու «Կա տա լո նիա­յի ձախ հան րա պե տա կան­ներ» կու սակ ցու թյուն նե րը հա­մա ձայ նու թյան են ե կել 2014թ. Իս պա նիա յից Կա տա լո նիա­յի ան կա խու թյան հան րաք վե անց կաց նե լու շուրջ։

Ազ գայ նա կան եր կու այս կու­սակ ցու թյուն նե րի բա նակ ցու­թյուն նե րի արդ յունք նե րի մա սին պաշ տո նա պես հայ տա րար վել է ե րեկ։ Կա տա լո նիա յի շրջա նա­յին խորհր դա րա նի՝ այս տար­վա նո յեմ բե րին կա յա ցած վա ղա­ժամ ընտ րու թյուն նե րում ազ գայ­նա կան նե րը ստա ցել էին ձայ նե­րի մե ծա մաս նու թյու նը։

Տն տե սա կան ճգնա ժամ Իս­պա նիա յում սրել է ան ջա տո ղա­

կան տրա մադ րու թյուն նե րը։ Ազ­գայ նա կան նե րը վստա հեց նում են՝ 7,6 մլն կա տա լո նա ցի նե րը կհաղ թա հա րեին դժվա րու թյուն­նե րը, ե թե «նրանց վզից կախ­ված չլի նեին» երկ րի ա վե լի աղ­քատ շրջան նե րը, ո րոնց Կա տա­լո նիան փո խան ցում է ե կա մուտ­

նե րի մի մա սը։Իս պա նիա յի վար չա պետ Մա­

րիա նո Ռա խոյն ար դեն հայ տա­րա րել է, որ Մադ րի դը ընդ դի­մա նա լու է հան րաք վեին և ար­գե լա փա կե լու նրա անց կա ցու մը Սահ մա նադ րա կան դա տա րա նի մի ջո ցով: n

Օ բա ման՝ «Տար վա մարդ»ԱՄՆ­ի նա խա գա հը Time­ի հա մար խորհր դան շել է պատ մա կան փո փո խու թյուն նե րի սահ մա նա գի ծը

Ա մե րիկ ան Time ամ սա գի րը 2012թ. «Տար վա մարդ» է ճա նա չել ԱՄՆ­ի նա խա գահ Բա րաք Օ բա մա յին. նրա լու սան կա րը կհայտն­վի պար բե րա կա նի այս տար վա վեր ջին հա մա րի շա պի կին։

«Մենք բո լորս մշա կու թա յին ու ժո ղովր դագ րա կան պատ մա կան փո փո խու թյուն նե րի սահ մա­նագ ծին ենք, և Օ բա ման դրանց խորհր դա նիշն է ու ո րոշ ի մաս­տով՝ նոր Ա մե րի կա յի ճար տա­րա պե տը»,– նշել է Time­ի գլխա­վոր խմբա գի րը։

Օ բա ման Time­ի «Տար վա մարդ» է դառ նում ար դեն երկ­րորդ ան գամ. ամ սագ րի խմբագ­

րու թյունն ԱՄՆ­ի նա խա գա հին այս տիտ ղոսն ա ռա ջին ան գամ շնոր հել է 2008թ.։

Ամ սագ րի ըն թեր ցող ներն անց­յալ շա բաթ օն լայն հարց ման ըն­թաց քում «Տար վա մարդ» էին ընտ րել Հ յու սի սա յին Կո րեա յի ա ռաջ նորդ Կիմ Չեն Ի նին։ Հատ­կան շա կան է, որ խմբագ րու թյան և ըն թեր ցող նե րի ընտ րու թյու նը եր բեք չի հա մըն կել։

2012թ. «Տար վա մար դու» 38 հա վակ նորդ նե րի թվում էին նաև ԱՄՆ­ի պետ քար տու ղար Հի լա րի Ք լին թո նը, Սի րիա յի նա խա գահ Բա շար ալ Ա սա դը, Ե գիպ տո­սի նա խա գահ Մու հա մադ Մուր­սին, պա կիս տան ցի 15­ամ յա ակ­տի վիստ Մա լա լա Յու սուֆ զա­յին, ռու սա կան Pussy Riot պանկ խում բը, հա րավ կո րեա ցի ռե փեր Psy­ը, Curiosity մար սագ նա ցը, ա նօ րի նա կան ներ գաղ թյա լի հա­վա քա կան կեր պա րը և այլն։

Time­ի խմբագ րու թյու նը «Տար վա մարդ» ընտ րում է 1927­

ից. այս տիտ ղոսն ա ռա ջին ան­գամ ստա ցել է ա մե րի կա ցի օ դա­չու Չառլզ Լինդ բեր գը։ Ամ սագ րի տար վա ամ փո փիչ հա մա րի շա­պի կին այս ըն թաց քում հայտն վել են Մա հաթ մա Գան դին, Ա դոլֆ Հիտ լե րը, Իո սիֆ Ս տա լի նը (եր­կու ան գամ), Ո ւինս թոն Չեր չի­լը, Վ լա դի միր Պու տի նը։ 2011թ. «Տար վա մարդ» է ճա նաչ վել «ցու ցա րա րի» հա վա քա կան կեր­պա րը. պար բե րա կանն այդ պես ընդգ ծել էր 2011թ. ամ բողջ աշ­խար հում տե ղի ու նե ցած բո ղո քի ցույ ցե րի կարևո րու թյու նը։ n

աշխարհ

Էջը պատրաստեց Սյուզաննա Հովհաննիսյանը

Աշ խար հը կախ ված էր Դ րա գիից

Financial Times­ը ներ կա յաց րել է անց նող տար վա հինգ խո շոր

ի րա դար ձու թյուն նե րըԶար մա նա լի է, որ մինչև հի մա ու շադ րու թյան կենտ րո նում Եվ­րո պա յում ու Մեր ձա վոր Արևել­քում տե ղի ու նե ցող ի րա դար ձու­թյուն ներն են։ «Չէ՞ որ հա մընդ­հա նուր կար ծիք կա, թե տնտե­սա կան ու քա ղա քա կան ու ժի կենտ րո նը Արև մուտ քից տե ղա­փոխ վում է Արևելք։ ԱՄՆ­ի նա­խա գահ Բա րաք Օ բա ման ան գամ ար տա քին քա ղա քա կան մի ամ­բողջ դոկտ րին է կա ռու ցել այս հիմ քով»­ գրում է բրի տա նա կան Financial Times պար բե րա կա նի վեր լու ծա բան Գի դեոն Ռահ մա նը՝ ա ռա ջար կե լով «տար վա ի րա­դար ձու թյուն նե րի» իր հնգյա կը։

Տար վա ըն թաց քում ա մե նագլ­խա վո րը Եվ րո պա կան կենտ րո­նա կան բան կի ղե կա վար Մա րիո Դ րա գիի ջան քերն էին՝ ուղղ ված եվ րո գո տու ճգնա ժա մի կար գա­վոր մա նը։ 2012թ. «Հին Եվ րո պա­յից» էր կախ ված հա մաշ խար հա­յին տնտե սու թյան ճա կա տա գի­րը, իսկ «Դ րա գին մեղ մեց ճգնա­ժա մի սրու թյու նը»։

Ա պա հա ջոր դում են պա տե­րազ մը Սի րիա յում և «Մու սուլ­ման եղ բայր նե րի» հաղ թա նա­կը Ե գիպ տո սում՝ ա հա թե ին չու է Մեր ձա վոր Արևել քը շա րու նա­կում ան հանգս տաց նել հա մաշ­խար հա յին ա ռաջ նորդ նե րին։ Թե ինչ կլի նի Սի րիա յում նա խա գահ Բա շար ալ Ա սա դի տա պա լու­մից հե տո, հայտ նի չէ։ Փո խա րե­նը Ե գիպ տո սի նա խա գա հա կան ընտ րու թյուն նե րում Մու հա մադ Մուր սիի հաղ թա նա կը «քա ղա քա­կան իս լա մի» հզո րու թյան հստակ ցու ցիչ է։ «Գա լիք տա րում ե գիպ­տա կան և ա րա բա կան լի բե րա­լիզմը է՛լ ա վե լի կզի ջի դիր քե րը»,– կան խա տե սում է վեր լու ծա բա նը։

2012թ. չոր րորդ գլխա վոր ի րա­դար ձու թյան հա վակ նոր դը Սի Ց զին պի նի նշա նա կում է Չի­նաս տա նի կո մու նիս տա կան կու­սակ ցու թյան կենտ րո նա կան կո­մի տեի գլխա վոր քար տու ղա րի պաշ տո նում՝ պայ մա նով, որ Սին բա րե փո խում եր կի րա կա նաց­

նի։ Սա կայն արդ յունք նե րի մա­սին դեռ վաղ է դա տել, ուս տի հո րի զո նա կա նը փո խանց վե լու է Բա րաք Օ բա մա յի վե րընտր մա նը։ «Ե թե մենք այժմ սպա սե լիս լի­նեինք Միթ Ռոմ իի երդմ ա կա­լու թյան ա րա րո ղու թյա նը, տրա­մադ րու թյուն նե րը բո լո րո վին այլ կլի նեին»,– գրում է Ռահ մա նը։

Հնգ յա կը եզ րա փա կում է Չի­նաս տա նի ու Ճա պո նիա յի առ ճա­կա տու մը Արևե լա չի նա կան ծո վի ան մար դաբ նակ կղզի նե րի հա­մար։ Սա չա րա գու շակ նա խան­շան է. «Չի նաս տա նի հա րա բե­րու թյուն ներն ար տա քին աշ խար­հի հետ եր կար տա րի ներ չեն ե ղել այդ չափ քաո սա յին, որ քան այ սօր են»,– նշում է վեր լու ծա բա նը։

Ռահ մա նը հի շա տա կում է ևս մի քա նի կարևոր ի րա դար ձու­թյուն՝ «Սեն դի» փո թո րի կը ա մե­րի կա ցի քա ղա քա կան գոր ծիչ­նե րին ստի պել է հի շել գլո բալ տա քաց ման մա սին, իսկ Ն յու Թաու նի սպան դը հնա րա վոր է՝ ստի պի վե րա դառ նալ զենք կրե­լու ի րա վուն քի խնդրին։

Ռահ մա նին, սա կայն, ա մե նից շատ տպա վո րել է չի նա ցի մտա­վո րա կան նե րի վե ճը՝ լի բե րալ ու ժո ղովր դա վա րա կան Չի նաս տան ու նե նա լու հե ռան կա րի շուրջ, ու հա կա պու տին յան զանգ վա ծա յին եր թը Մոսկ վա յում։ n

2012թ. «Հին Եվ րո պա յից» կախ ված էր

հա մաշ խար հա յին տնտե սու թյան ճա կա­

տա գի րը, իսկ «դ րա գին մեղ մեց ճգնա­

ժա մի սրութ յու նը»։

ft.co

ան ջա տո ղա կան­

նե րի ցույ ցը Բար­

սե լո նում, 8 հոկ­

տեմ բե րի, 2012թ.։ zeit.d

e

«Նոր ա մե րի կա յի ճար տա րա պե տը» ու

Time ամ սագ րի 2012թ. «Տար վա մար դը»։

tim

e.co

m

Հա վա քա կան

անվ տան գու թյան

խորհր դի ընդ­

լայն ված նիս տը,

մոսկ վա, 19 դեկ­

տեմ բերի, 2012թ.։azat

tyk.

org

| № 166 (235), հինգշաբթի, դեկտեմբերի 20, 2012 թ.

8 |

Ծի ծա ղի ու ար ցունք նե րի գե րող հա րա բե րակ ցու թյամբԵրևա նում ֆիլ մի պրե միե րա էր՝ Ա լեն Դե լո նի մաս նակ ցու թյամբ

Դեկ տեմ բե րի 18­ին Երևա նում կա յա ցավ ռու սա կան «Շ նոր հա­վոր Ա մա նոր, մայ րեր» կա տա կեր գա կան ֆիլ մի հա մաշ խար հա յին պրե միե րան։ Ֆիլ մում «հար սա նե կան գե նե րա լի» դե րում հան դես է ե կել Ա լեն Դե լո նը։ Ն կա րա հա նող խում բը ֆրան սիա ցի հայտ­նի դե րա սա նի հետ միա սին մեկ օր անց կաց րել է Հա յաս տա նում։

«Շ նոր հա վոր Ա մա նոր, մայ րեր» ֆիլ մի սցե նա րի հա մա հե ղի նա կը և պ րոդ յու սե րը Սա րիկ Անդ րեաս­յանն է։ Ն րա վեր ջին աշ խա տանք­նե րը՝ «Ծա ռա յո ղա կան սի րա վեպ. մեր օ րեր», «Հ ղի տղա մար դը», «Կառլ սոն», ռու սաս տան յան կի­նո վար ձույ թի ա մե նա շա հու թա­բեր ֆիլ մե րի թվում են։ Թեև կի­նոքն նա դատ նե րի ար ձա գան քը միան շա նակ չէ, լա վա գույն դեպ­քում՝ սառն, սա կայն ցու ցադ րու­թյուն ներն անց նում են լեփ­լե ցուն դահ լիճ նե րում: Սա րի կը հա վա­տա րիմ ծա ռա յում է մեյնսթ րի մին և շա րու նա կում բա ցիկ­ֆիլ մեր ստեղ ծել: Երևա նում ներ կա յաց­ված պրե միե րան անց յալ տա րի մար տի 8­ին էկ րան ներ բարձ րա­ցած «Մայ րեր» լի րի կա կան կա­տա կեր գու թյան սիք վելն է: Այն վար ձույ թի ա ռա ջին տա սը օ րե րի ըն թաց քում $7 մլն է հա վա քել։

Սա րիկ Անդ րեաս յա նը Մոսկ­վա յում տե ղա կայ ված Enjoy mov­ies կի նոըն կե րու թյան հա մա հիմ­

նա դիրն է: Ինչ պես վկա յում է ան վա նու մը, ստու դիան մաս նա­գի տա նում է ժա ման ցա յին կի նո­յի ո լոր տում: «Շ նոր հա վոր Ա մա­նոր, մայ րեր» ֆիլ մի փրո մոու­շե նին մաս նակ ցում է նաև Ap Cinema պրոդ յու սե րա կան ըն կե­րու թյու նը՝ Վա լե րի Սա հար յա նի գլխա վո րու թյամբ: Մեկ նա բա նե­լով ըն դա մե նը մեկ կի նո թատ րոն ու նե ցող Հա յաս տա նում ֆիլ մի պրե միե րան անց կաց նե լու անհ­րա ժեշ տու թյու նը՝ պրոդ յու սեր­ներն ա սա ցին, որ պար զա պես հայ րե նա սեր են։

Ֆիլ մում պրոդ յու սեր նե րը դի­մել են փորձ ված հնարք նե րի՝ դե րա սա նա կան աստ ղա բույլ, ըն թեռ նե լի սյու ժե ու զգաց մունք­ներ, ո րոնք հա րա զատ են բո լո­րին: Հինգ միահ յուս վող նո վել­նե րում նկա րա հան վել են ռու­սա կան կի նո յի ե րի տա սարդ և փոր ձա ռու դե րա սան ներ Ի րի նա Ռո զա նո վան, Ե կա տե րի նա Վա­սիլևան, Ե լի զա վե տա Բո յարս կա­

յան, Պա վել Վոլ ան, Կոնս տան­տին Կր յու կո վը, Գա րիկ Խար լա­մո վը և այլք: Նո վել նե րը տար բեր ռե ժի սոր ներ են նկա րա հա նել:

Ա լեն Դե լո նի «էկ րա նա յին բե­մե լը» մի քա նի րո պե է տևում՝ «Տես նել Փա րի զը և…» նո վե լում, ո րի ռե ժի սո րը Սա րիկ Անդ րեաս­յանն է: Փա րի զում նկա րա հան­ված նո վե լի հե րոս նե րը մայր և որ դի են՝ Պա վել Վոլ ա յի և Ի րի­նա Ռո զա նո վա յի դե րա կա տար­մամբ, ո րոնք հայտն վել են ե րա­զանք նե րի «սի րո քա ղա քում»: Պատ մու թյունն անս պա սե լի ամ­բող ջա նում է, երբ հե րոս նե րը ռես տո րա նում հան դի պում են Ա լեն Դե լո նին։

Դե լո նը հա մա ձայ նել է մաս նակ­ցել ֆիլ մին, քա նի որ հա վա նել է պատ մու թյու նը: «Ես ա ռա ջին ան­գամ էի ինքս ինձ խա ղում: Պար­զա պես ինձ դուր ե կավ այդ կնոջ կեր պա րը, ո րը ամ բողջ կան քում ե րա զել է հան դի պել Ա լեն Դե լո­նին»,– ա սաց դե րա սա նը:

Ռո զա նո վա յի հա մար նկա րա­հա նում ե րը ե րա զի են նման­վել։ «Նույ նիսկ խա ղա լու կա­րիք չկար: Դժ վար էր միայն այն ա ռու մով, որ եր բեմ չէի կա րո­ղա նում զսպել զգաց մունք ներս։ Մ տա ծում էի մայ րի կիս մա սին, ո րը հի մա շատ հի վանդ է: Դա նրա ե րա զանքն էր՝ տես նել Փա­րի զը և Ա լեն Դե լո նին: Երբ վե րա­

դար ձա, մի քա նի ան գամ համ­բու րե ցի նրան և ա սա ցի, որ Դե­լո նի համ բույր ներն եմ փո խան­ցում»,– պատ մեց դե րա սա նու հին։

Ի դեպ՝ Դե լո նը հրա ժար վել է հո նո րա րից։ Նա կա րիե րա յի վեր ջում ո րո շել է խա ղալ միայն այն ֆիլ մե րում, ո րոնք հու զում են ի րեն։ Այժմ Դե լո նը պատ րաստ­վում է նոր դե րի՝ թա տե րա կան մի ներ կա յաց ման մեջ, որ տեղ պի տի հան դես գա իր 22­ամ յա դստեր՝ Ան նուշ կա յի հետ:

«Մոսկ վա» կի նո թատ րո նում «Շ նոր հա վոր Ա մա նոր, մայ րեր» Ֆիլ մը հնա րա վոր կլի նի դի տել դեկ տեմ բե րի 27­ից։ n

Մա րիա Հով սեփ յան

մշակույթ

դա սա կան ար վես տը եր բեք չի մեռ նումՊե տա կան ազ գա յին ա կա դե միա կան երգ չա խում բը այս տա րի նշում է իր 75­ամ յա կը։ Այն ար դեն կես դար է, ինչ ղե կա վա րում է «խմբեր­գա յին ար վես տի մար շալ» Հով հան նես Չե քիջ յա նը. այդ պես է նրան բնո րո շել մեկ այլ մեծ հայ՝ Հով հան նես Բաղ րամ յա նը: Մաեստ րո յի հա մար երգ չախմ բի գլխա վոր ա ռա քե լու թյու նը հայ ազ գա յին ե րաժշ­տու թյան տա րա ծում ու զար գա ցում է, և խմ բեր գա յին ար վես տի մի ջո ցով աշ խար հին հայ ժո ղովր դին ներ կա յաց նե լը: «Այ սօր կա րող եմ ա սել, որ կան քիս նպա տա կին հա սել եմ», – ա սում է Չե քիջ յա նը:

— Դուք ար դեն կես դար է, ինչ ղե կա վա րում եք Պե­տա կան ա կա դե միա կան երգ չա խում բը ու, կա րե լի է ա սել, այն Դուք եք «հուն­ցել։ Ի՞նչ սկզբուն քով եք ա ռաջ նորդ վում։

— Խմ բեր գա յին ար վես տը միաս նա կան եր գե լու ար վեստ է։ Մենք՝ հա յերս, սի րում ենք ան­հա տա կան եր գեր և ընդ հան րա­պես, բո լոր հար ցե րում կար ծես թե ան հա տա կան մո տե ցում ու նենք: Ես բո լո րի ան հա տա կա նու թյու­նը հար գում եմ, բայց քա նի որ սա խմբեր գա յին ար վեստ է, ամ բողջ խում բը պետք է հաս կա նա, որ կարևո րը իր ան հա տա կան ձայ նը չէ, կարևո րը ամ բող ջու թյունն է:

Այս ի մաս տով աշ խա տան քը բա վա կան եր կար էր խմբի հետ, և փառք Աստ ծո, այ սօր ար վես տի սահ ման նե րից դուրս էլ կա րող եմ հպար տա նալ, որ ա պա ցու ցել եմ՝ հայ ժո ղո վուր դը միաս նա բար և խմ բա կա յին փա ռա հեղ գոր ծեր կա րող է ա նել։

— Ձեր ա ռա ջին մաս նա գի­տա կան կրթու թյու նը բո լո­րո վին այլ է, ի՞ն չը Ձեզ բե­րեց ե րաժշ տու թյուն։

— Հինգ տա րե կա նից հա ճա­խել եմ դաշ նա մու րի դա սե րի, բայց հորս հոր դո րով սո վո րե ցի և ա վար տե ցի Փա րի զի քի միա­կան ինս տի տու տը՝ ստա նա լով ին ժե ներ­քի մի կո սի ո րա կա վո­

րում։ Այդ ըն թաց քում մաս նակ ցել եմ ե րաժշ տա կան մրցույ թի, որ­տեղ հինգ հո գի հաղ թե ցին՝ մե կը ես էի։ Զու գա հե ռա բար, հո րիցս ծա ծուկ, սկսե ցի սո վո րել նաև կոն սեր վա տո րիա յում։

— Ա մեն դեպ քում, ե րաժշ­տու թյունն էր Ձե րը։

— Ես եր բեք էլ ինձ կա շե գործ չզգա ցի՝ չնա յած հայրս ստի պում էր։ Նա կա շե գործ էր և ու զում էր, որ իր տղան էլ այդ բնա գա­վա ռում լավ մաս նա գետ դառ նա, տի րա պե տի բո լոր գաղտ նիք նե­րին։ Ես այդ բո լո րը ա րե ցի, այդ քրտին քը թա փե ցի՝ ի սեր ու հար­գանք հորս, ու սու մը ստա ցա, բայց այդ գոր ծը չսի րե ցի ու չսի րե ցի…

— Իսկ նա ա կա նա տես ե ղա՞վ Ձեր ե րաժշ տա կան հա ջո ղու թյուն նե րին։

— Ի հար կե, ե ղավ, բայց քա­նի որ իր սրտով չէր, այն քան էլ գոհ չէր։

— Այ սօր աշ խար հում էլ կար ծեք դա սա կան ե րաժշ­տու թյու նը երկ րորդ պլան է մղվել: Ին չո՞ւ, ին չո՞վ կբա­ցատ րեք սա։

— Դա նո րու թյուն չէ, միշտ էլ այդ պես է ե ղել: Դա սա կան ե րաժշ­տու թյուն սի րող նե րի տո կո սա յին հա րա բե րու թյու նը միշտ ցածր է ե ղել։ Դա սա կան ե րաժշ տու թյու նը գու ցե այս վեր ջին ժա մա նա կաշր­

ջա նում զի ջել է իր տե ղը, բայց կա մի ճշմար տու թյուն և ի րո ղու­թյուն՝ դա սա կան ար վես տը եր բեք չի մեռ նում: Եվ այդ ար վես տի ու ե րաժշ տու թյան սի րա հար ներն էլ հա վա տա րիմ ու ան դա վա ճան են։

— «Ե րաժշ տու թյու նը ա մե­նէն մա քուր հա յե լին է ցե­ղին», – ա սել է Կո մի տա­սը։ Դուք ինչ պե՞ս եք վե­րա բեր վում «խառ նա ծին» ե րաժշ տու թյա նը։

— Մեր խմբով շատ հա մերգ­ներ ենք ու նե ցել աշ խար հով մեկ՝ ևս մեկ ան գամ ա պա ցու ցե­լով, որ Կո մի տա սը հա մաշ խար­հա յին ար ժեք է։ Հա մե նայն դեպս, իմ նվա ճած դահ լիճ նե րի օ տար հան դի սա տե սը միշտ սի րել ու ըն դու նել է Կո մի տա սի ե րաժշ­տու թյու նը. զգա ցել է նրա հզո­րու թյունն ու վե հու թյու նը:

Ման կու թյանս տա րի նե րին

Ս տամ բու լի հայ կա կան մեր տան պա տե րի ներ սում անլ ռե լի ապ րում էր կո մի տաս յան, հայ կա կան եր գը։ Գու ցե դա էր պատ ճա ռը, որ հե­տա գա յում որ տեղ էլ որ հա ղորդ­վե ցի ե րաժշ տու թյա նը, կրթա կան ինչ օ ջա խում էլ սո վո րե ցի, միև­նույն է, Կո մի տա սը ե ղավ և մ աց այն հեն քը, ո րի վրա հյուս վե ցին հե տա գա ձայ ներն ու գույ նե րը։

Այն, ինչ ըն դու նում և ըն կա լում ես մա նուկ հա սա կում, եր բեք չի ջնջվում հե տա գա տա րի քում։ Բայց այ սօր հայ գյու ղա ցին Կո­մի տա սի ե րաժշ տու թյու նը չգի­տի, հե ռա ցել է դրա նից։

— Ե րա ժիշտ նե րը, մաս նա­գետ նե րը շատ ա վե լի հե­ռու են, քան պարզ, հա սա­րակ հայ մար դը։

— Ին չո՞ւ գյու ղի մար դուն օ րի­նակ բե րե ցի. Կո մի տա սի գոր­ծու նեու թյու նը հիմ ա կա նում

ե ղել է գյու ղա կան եր գե րով։ Այդ պարզ, հա սա րակ մար դու եր­գա ծը նա դարձ րել է գո հար­ներ՝ պահ պա նե լով խիստ ազ­գա յին ո ճը՝ ստեղ ծել է հա մաշ­խար հա յին ար ժեք ու նե ցող գոր­ծեր: Ի հար կե, նա ու նե ցել է իր նա խորդ նե րը՝ Կա րա­ Մուր զա և Մա կար Եկ մալ ան։ Աշ խար հում ոչ մի բան միան գա մից չի լի­նում, միշտ նա խորդ նե րի հի ման վրա է ա ճում ա մեն ինչ։

— Ըստ Ձեզ՝ ո՞րն է հա յի ֆե նո մե նը։

— Հա յի ֆե նո մե նը բա ցա ռիկ է բո լոր ի մաստ նե րով՝ և՛ լավ, և՛ վատ կող մե րով։ Լա վը այն է, որ, ինչ պես ա սում են, քա րից հաց հա նո ղը հայն է։ Իսկ վա­տը՝ մենք դար ձել ենք օ տա րա­մոլ։ Ե թե ե րաժշ տու թյան ա ռու­մով նա յենք (չնա յած բո լոր կող­մե րով էլ նույն պատ կե րը կու­նե նանք), մենք մե րը մո ռա նում ենք և ա վե լի շատ սի րում ենք օ տա րի նը։

— Ի՞նչն է զայ րաց նում Ձեզ մե րօր յա քա ղա քա կան ի րա կա նու թյու նում։

— Ես քա ղա քա կա նու թյամբ չեմ զբաղ վում, բայց զայ րաց նող շատ բան կա։ Ընդ հան րա պես կռիվ և կոնֆ լիկտ չսի րող մարդ եմ ու կար ծում եմ, որ աշ խար հի բո լոր կռիվ ե րի պատ ճա ռը տհաս դի­վա նա գի տու թյան արդ յունք է:

Քա ղա քա կա նու թյու նը ու ժեղ­նե րի ձեռ քում է, և Հա յաս տանն էլ, ցա վոք, ու ժեղ նե րի են թա կան է։ Մենք ինք նու րույն ո չինչ չենք կա­րող ա նել, չենք կա րող զար մաց­նել մեր զենք ու զրա հով։ Գու ցե ար վես տով, բայց դա քա ղա քա­կա նու թյան շատ քիչ մասն է։ nԶ րու ցեց Սա թե նիկ Ա զատ յա նը։

«մենք չենք կա­

րող զար մաց նել

մեր զենք ու զրա­

հով, գու ցե ար­

վես տով…». Հով­

հան նես Չե քիջ յան։

«Շ նոր հա վոր

ա մա նոր, մայ րեր»

կա տա կեր գա կան

ֆիլ մի հա մաշ­

խար հա յին պրե­

միե րան՝ ա լեն

դե լո նի մաս նակ­

ցութ յամբ. Եր ևան,

18 դեկ տեմ բե րի։ Սա

րգիս

Բու

լղա

դարյ

ան/

«Օրա

կարգ

»