PRONAT, DOSJET E VITEVE ’97-‘98 QE KOMPENSOHEN

Vijon në faqen 22Vijon në faqen 21

(Në foto) Toka (foto ilustruese)Në faqen 2

Presidenti: Dekreti të lexohet me durim

Kryebashkiaku: Qytetarët duan që Shkodra Kryebashkiaku: Qytetarët duan që Shkodra e Kamza të bëhen si Tirana, jo anasjellas e Kamza të bëhen si Tirana, jo anasjellas

Ligji i teatrit, Meta: Jo qëndrime emocionale. Veliaj: Do e rivotojmë

në muajin shtator Presidenti i Republikës, Ilir Meta ishte dje i pranishëm në ceremoninë mortore dhe homazhet shtetërore në nder dhe respekt të atdhetarit, luftëtarit të lirisë e simbolit të rezistencës kombëtare, “Mandelës” së Evropës, Adem De-maçi. Presidenti Meta u takua dhe u shprehu personalisht ngushëllimet dhe hidhërimin e thellë ...

Puna dhe jetesa në Gjermani, sa zgjat procedura për marrje vize

VEZHGIMI

Në faqen 5

Kryeredaktor: Erl MURATIZv/kryeredaktore - Rezarta DELISULA

Tel:(04)2359-104, Fax:(04) 2359-116 E-mail:gazetashqiptare@hotmail.com

Viti XXIV - Nr. 7604 E diel 29 Korrik 2018 Çmimi, 50 lekë (1.5 euro)

AGJENCIA E PRONAVE PUBLIKON LISTEN E PERFITUESVE NE TE GJITHE VENDIN

Nga VASIL KURETA

Ka sot një luftë të vërtetë tregtare mes SHBA dhe Kinës, që është

pjesë integrale dhe shumë e rëndë-sishme e marrëdhënies mes këtyre dy shteteve ...

SHBA-Kinë, jo vetëm luftë tregtare

Opinioni Ditësi

Në faqet 8-9

Libri i Robin Hanbury Tenison dhe një histori e pakëndshme e vitit 2007

Nga NDREK GJINI

“Land of Eagles”, fodullëku i ministrit shqiptar

Suplement

Në brendësi: In memoriam të Lazër Radit. Veting moral për kulturën, nga Ben Andoni ullëku dhe mosmikpritja e ministrit shqiptar të Kul-turës të vitit 2007, dhe djalit të tij. Ministri i Kulturës, në këtë libër nuk përmen-det me emër, ndaj dhe unë po e lë pa emër. Autori i këtij libri, Robin Hanbury-Tenison ...

Në librin “Land of Ea-gles”, të botuar para

pak vitesh në Angli, me autor Robin Hanbury-Teni-son, përveç fjalëve të mira që fliten për Shqipërinë dhe mikpritjen shqiptare, shpaloset dhe shëmtia, fod-

3260 pronarët që duhet të plotësojnë formularin për të marrë paratë. Përllogaritet edhe kompensimi fizik, ja rruga për pagesat e përshpejtuara

Adem Demaçi, Baca Adem u nda nga jeta. Ndarja e tij nga

jeta pikëlloi gjithë shqiptarët kudo qofshin ata. Adem Demaçi ishte dhe mbetet Baca Adem ...

Nga REXHEP QOSJA

Mandati i tij - mandat i gjithëkohshëm

Opinioni Ditësi

Në faqen 7

USHQIMI

Sufllaqe në zonën e Bllokut, 11 vetë përfundojnë në

spital të helmuar

Në faqen 4

“MANDELA” SHQIPTAR

Përcillet Adem Demaçi, njeriu

që kaloi 3 dekada në burgjet serbe

Rama: Vetingu, u godit korrupsioni. Basha: Drejtësia

është e kapur

PERPLASJA PS-PD

Në faqen 3

Në Butrint, si popull i teatrit...

ESEJA E DITES

Nga PERPARIM KABO Në faqet 10-11

E diel 29 Korrik 20182 -

REDAKSIA: Redaktor i Politikës: Tedi BLUSHI, Redaktor i Suplementeve dhe Sociales: Rezarta Delisula, Dossier: Iv Kaloçi, Redaktor i Rretheve: Trëndafile VISHA, Redaktor i Kulturës: Fatmira Nikolli,Art Designer: Nevila SAMARXHI. ADMINISTRATA: Përgjegjëse e Financës: Alma Smokthina 0682074397, Shpërndarja: Elvis Llaka Cel 0682074416, Marketingu: Cel:0682074415-email:marketing@gazetashqiptare.com, ADRESA: Ish-Drejtoria e Uzinës

së Autotraktorëve, Tiranë - Tel:(04) 2359-104 Tel&Fax:(04) 2359-116 Marketingu: Tel:(04) 2359-104/359-123. Tiranë, Internet: www.balkanweb.com, Email: gazetashqiptare@hotmail.com; redaksia@gazetashqiptare.com, SHTYPUR në “Klasik”Shpk

FAQJA E PARE

Zëdhënësi i presidentit: Kreu i shtetit u mbështet në dokumentacionin e Kuvendit

Dekreti për Teatrin, Presidenca:Reagime emocionale, sipërfaqësore"Nëse do udhëhiqen nga interesi kombëtar, do ruhet trashëgimia"

ARGUMENTILIGJORSipas presidentit, ligjipër godinën e re tëTeatrit Kombëtar"cenon rëndëparimet kushtetuesetë ndërtimit dhefunksionimit tëorganeve të pushtetitvendor të'decentralizimit' dhe'autonomisëvendore', duke rënëndesh, njëkohësishtedhe me parimin endarjes dhebalancimit tëpushteteve".

ROBERT NDRENIKAAktori i njohur Robert Ndrenika iu kthye dje kryetarit të PD-së,Lulzim Basha. Ai tha se ka shkelur mbi veten duke rënëdakord që tetari të ndërtohet me PPP dhe me kushtin qëmos jepet asnjë centimetër për ndërtim kullash. "Në rast seshkelet kjo BESË (që nuk është e mundur) shprehgatishmërinë për të marrë pjesë në aksionin e vendosjes tëminave për të rrëzuar kullat", tha Ndrenika.

Kryetari i PD-së, Lulzim Basha reagoi dje sërish për çështjen e teatrit, duke sulmuar

kryeministrin Rama. Përmes një statusi në "Fa-cebook", ai tha se kryeministri ka si qëllim vetëmndërtimin e kullave. Ai vijoi me paralajmërimin etij se kullave do t'u vendosen mina. Kryetari i PDka treguar përmes një video se si sipas tij do tëvidhet prona e teatrit dhe prona publike për t'undërtuar kulla. "Rama nuk ka asnjë interes përteatër të ri pa kulla. Afera me Teatrin Kombëtarështë për kullat e për të futur në xhep 200 mlneuro dhe jo për teatrin, sepse për të nuk ka teatërpa kulla. Vetëm për luks qeveritar, Rama ka shpen-zuar aq para sa për të ndërtuar 5 teatro ko-mbëtarë", u shpreh dje Basha. "Unë i kuptojartistët që kërkojnë një teatër më komod. Ka disamundësi për një teatër të ri, si në Bulevardin e ritë Tiranës ose tek Piramida. Teatri aktual restau-rohet në shërbim të artit e kulturës, por edhe simonument unik i trashëgimisë kulturore të Ti-ranës. Paralajmërimi për Edi Ramën, mafien endërtimit dhe mafiën e drogës do të formalizohetsi një kontratë e Partisë Demokratike me pub-likun: minat dhe ruspat i presin për çdo projektkorruptiv që do të ndërtohet te teatri", theksoi djeBasha ndërsa publikoi një video ku shfaqen sipastij detajet se si do të vidhet prona për të ndërtuarkullat.

Basha: Për Ramën nuk ka teatër pa kulla,minat do i presin çdo projekt korruptiv

Nis ndërtimi i këndit të dytë më të madh të lodrave në TiranëTeatri, Veliaj: Vonesa prej 40

ditësh nuk e frenon punën tonë

REAGIMETDEKRETI PËR TEATRIN

Një ditë pas firmosjessë kthimit të dekretitpër ndërtimin e god-

inës së Teatrit Kombëtar,Presidenti i Republikësshprehu keqardhjen për re-agimet që pasuan vendimine tij. Në një reagim tëzëdhënësit të Presidentit tëRepublikës, Tedi Blushi usugjerohet të gjithë atyre qëkërkojnë një zgjidhje për këtëçështje të lexojnë me vë-mendjen argumentet e dhë-na në vendimin për dekretin."Presidenti i Republikës,duke ndjekur reagimet poli-tike pas publikimit të de-kretit për kthimin përrishqyrtim në Kuvend tëligjit nr. 37/2018 'Për përcak-timin e procedurës sëveçantë për negocimin dhelidhjen e kontratës me ob-jekt: Projektimi dhe realizimii projektit urban dhe godinëssë re të Teatrit Kombëtar'shpreh keqardhjen për re-agimet sipërfaqësore, emo-cionale e të pathelluara", thazëdhënësi i presidentit."Presidenti i Republikës ifton të gjithë të shqetësuaritpër ndërtimin e një teatri tëri të kenë durim e të lexojnëme objektivitet dekretin, tëgjithë arsyetimin, argumen-tet dhe konstatimet ligjore, tëcilat bazohen vetëm në Kush-tetutën e Shqipërisë, kon-ventat e marrëveshjetndërkombëtare ku vendi ynëështë palë, detyrimet që lin-din prej tyre dhe legjislacio-nin tonë në fuqi", thuhet nëreagimin e Blushit. Sipas tij,"dekreti i Presidentit të Re-publikës i mbështet argu-mentet vetëm mbi dokumen-tacionin zyrtar bashkësho-qërues të ardhur nga Kuven-di i Shqipërisë". Zëdhënësi iPresidencës, Tedi Blushitheksoi se, "Presidenti i Re-publikës është i bindur se,nëse të gjithë do tëudhëhiqen vetëm nga inter-esi kombëtar dhe publik, jovetëm garantohet ruajtja ekompleksit teatror e restau-rimi i tij si pjesë e trashëgi-misë kombëtare, por edhe ga-rantohet ndërtim i teatrit tëri në mënyrën më transpar-

ente e më të përgjegjshme,duke respektuar plotësishtlegjislacionin aktual, si dheduke shmangur çdo konfliktartificial". Me këtë rast, Pres-identi i Republikës fton tëgjithë të interesuarit përzgjidhje të lexojnë me vë-mendje në faqen zyrtare të

Institucionit të Presidentit tëRepublikës http://president.al/njoftim-per-me-dia/ dekretin, arsyet e kthim-it për rishqyrtim në Kuvendtë këtij ligji. Presidenti i Re-publikës, Ilir Meta i riktheuKuvendit për rishqyrtimligjin për projektin e godinës

së Teatrit Kombëtar, duke eshoqëruar atë me 9 argu-mente ligjorë kundër. "Ky ligjshkel parimet e 'barazisë për-para ligjit' dhe 'lirisë së vep-rimtarisë ekonomike të sh-tetasve', parime këto të cilatgëzojnë një mbrojtje tëveçantë nga Kushtetuta”.

Parkut të Madh të Liqenit do t'i shtohet një

kënd i ri rekreativ për tëgjitha moshat. Bashkia eTiranës me mbështetjenfinanciare të TIKA-s dheAgjencisë së Parqeve dheRekreacionit, nisi punënpër një shesh të ri çlodhës,me kënd lojërash për fëm-ijë dhe mjedis çlodhës përtë rriturit. Kryetari i Bash-kisë së Tiranës, Erion Ve-liaj theksoi se në një qytet,ku fëmijët trajtohen me re-spekt dhe dashuri që nëmoshë të vogël, nesërbëhen qytetarë më tëmirë. "Një nga arsyet psekemi sot këto gërr-vërret evogla është sepse keminjerëz që janë rritur keq,nuk janë mësuar të luajnënë skuadër, nuk janë rri-tur duke menduar pozitiv-isht, nuk janë rritur që të

shikojnë më të mirën, por kutë gjejnë hapësira për t'ipërçarë njerëzit, për t'indarë ata, për t'i thënë jopro-gresit, për t'u trembur ngagjërat e reja. Kjo është arsye-ja pse kemi këtë debat sot",deklaroi Veliaj. Duke undalur tek çështja e teatrit,ai tha se në shtator projek-tligji do të miratohet sërishnga parlamenti. Veliaj rendi-ti shumë prej investimeve nëkryeqytet, të cilat në fillim

hasën në rezistencë, por qëmë pas dhanë rezultate fan-tastike. "Do të presim medurim këto 40 ditë, teksaparlamenti të mblidhet sër-ish për të kaluar teatrin eri. Por, gjithmonë pyetja qëi bëj vetes është: këta qëkundërshtojnë çdo gjë, anuk ishin po këtu qëthoshin mos ma prek liqe-nin, mos ma prek parkun?A është sot parku më ifrekuentuar? Mjafton tëshikojmë si është sistemuarkëndi i lodrave, pista ebiçikletave, pista e këmbë-sorëve, pista e vrapit dheAmfiteatri i ri. Mjafton tëshohim edhe si u mbollën126 mijë pemë. Këto pemëu mbollën nga ata që thonëmos prek, apo nga ata qëthonë se diçka ndryshonvetëm po u prek me dorë",deklaroi ai.

Darina Tanushi

Presidenti i Republikës, Ilir Meta Seancë parlamentare

E diel 29 Korrik 2018 - 3 FAQJA E PARE

Reforma në drejtësi, kryeministri e kreu i PD-së replikojnë në distancë

Rama: Vetingu godet, opozita hidhetpërpjetë. Basha: Koka e oktapodit

Kreu i qeverisë e cilësoi opozitën "humbëse pa pikë dinjiteti"

Nuk mund të bëhemi pjesë e një ligji, i cili bie ndesh meKushtetutën dhe ligji i propozuar nga PS është anti-

kushtetues". Kështu është shprehur këshilltari për Çësht-jet Ligjore në Partinë Demokratike, Gazmend Bardhi, i ftu-ar në emisionin "Kjo Javë" me Nisida Tufën në "News 24",lidhur me ngërçin e krijuar me Shkollën e Magjistraturës.Duke iu përgjigjur deklaratave të ambasadorëve të huaj nëvendin tonë, të cilët e konsideruan si dështim të partivemosmiratimin në Kuvend të ligjit për magjistratët,Gazmend Bardhi vlerëson se dështim është mënyra se sipo tentohet të zbatohet reforma në drejtësi. Bardhi tha:"Dështim i reformës në drejtësi, në këtë moment dhe i poli-tikës është fakti që Shqipëria nuk ka Gjykatë Kushtetuese".Përfaqësuesi ligjor i PD sheh vetëm një zgjidhje në funk-sion zhbllokimit të ngërçit të krijuar me Shkollën e Magjis-traturës. "Nëse PS heq dorë nga projekti i kapjes politike sësistemit të drejtësisë, konsensusi është shumë i lehtë i ar-ritshëm. Palët duhet të ulen për të zbatuar ndryshimet kush-tetuese të miratuara me konsensus. Kemi arritur një kon-sensus në lidhje me reformën në drejtësi dhe ai konsensusgjendet në Kushtetutë sot. Secila palë do të duhet të zbatojëKushtetutën e vendit. PD nuk mund të bëhet palë e njëdeformimi të ndryshimeve kushtetuese, të bëjmë një paz-ar dhe ta ndajmë drejtësinë në copa", theksoi ai. Sipas ish-ministrit, "meqë nuk është ngritur KLGJ dhe KLP, kompe-tencën e tyre duhet ose ta ushtrojnë organet e vjetra tësistemit, si KLD apo organe që nuk ekzistojnë më, ose ko-mpetencën ta marrë vetë Kuvendi".

Magjistratura, kompetencat t'i marrë KuvendiBardhi: PS të heqë dorë nga kapjae drejtësisë dhe gjejmë konsensus

SALI BERISHA"Duke ndjekur farsën e procesit të dvoran-vetingut, tëreformës unike në botë, pra Orwelliane apo Sorosiane, që kashndërruar drejtësinë në degë të ekzekutivit të Noriegës,konstatoj se Edi Rama e ka shndërruar këtë proces në njëinstrument për të bërë gjahun e shtrigave ndaj gjykatësvedhe prokurorëve me origjinë nga veriu apo nga familjeantikomuniste dhe te djathta", tha dje ish-kryeministri.

LULZIM BASHA

KREU I PD-sË"Edi Rama është koka e

oktapodit të drejtësisë, qëmbron dhe nuk ndëshkon

politikanët e korruptuar e tëlidhur me krimin. Për të

mbrojtur Tahirin, Xhafajn,Roshin, Frrokun, Dakon,

Sejdinin, Ahmetajn dheGjiknurin me shokë, EdiRama kapi Prokurorin e

Përgjithshëm dhe zhdukuGjykatën Kushtetuese dheGjykatën e Lartë", tha dje

kreu i PD-së.

EDI RAMA

KRYEMINISTRI"Vetingu vijon të godasë me

sukses në kokë oktapodine korrupsionit degjenerues

në drejtësi. Por, përfatkeqësinë e zgjedhësve të

saj që e mbështesinvetingun, njësoj si të gjithë

qytetarët, e për turpin e sajmë të madh, opozita hidhetpërpjetë pas çdo goditjeje",

u shpreh dje kryeministri.

Vetingu dhe reforma nëdrejtësi përplasi djekryeministrin Edi

Rama dhe kreun e PartisëDemokratike, Lulzim Basha.Përmes një reagimi në rrjetinsocial "Facebook", Edi Ramatha: "Vetingu vijon të godasëme sukses në kokë oktapodine korrupsionit degjenerues nëdrejtësi. Por, për fatkeqësinë ezgjedhësve të saj që e mbësh-tesin vetingun, njësoj si tëgjithë qytetarët, e për turpine saj më të madh, opozita hid-het përpjetë pas çdo goditjeje".Kreu i qeverisë e mbylli re-agimin e tij të shkurtër duke icilësuar opozitarët "humbëspa pikë dinjiteti". Nuk vonoidhe kreu i opozitës i ktheupërgjigjen e tij "online", dukee cilësuar kryeministrin "kre-un e oktapodit të drejtësisë"."Edi Rama është koka e ok-tapodit të drejtësisë, që mbrondhe nuk ndëshkon politikanëte korruptuar e të lidhur mekrimin. Për të mbrojtur Tahi-rin, Xhafajn, Roshin, Frrokun,Dakon, Sejdinin, Ahmetajndhe Gjiknurin me shokë, EdiRama kapi Prokurorin ePërgjithshëm dhe zhdukuGjykatën Kushtetuese dheGjykatën e Lartë", u shprehkryetari i PD-së. "Tani EdiRama po mbron nga vetingugjyqtarët e korruptuar siToska, Dvorani dhe Faqolli, sishpërblim për dosjet që mby-llën dhe si kapar për dosjet qëduhen mbyllur. Sa herë PD de-noncon me fakte konfirmim-in në detyrë në kundërshtimme ligjin e vetingut të shërbë-torit të Edi Ramës në Gjykatëne Lartë, Ardian Dvorani, EdiRama reagon me akuza të dalaboje kundër opozitës", ushpreh kryetari i PD-së,Basha. Sipas tij, "vetingu i kon-trolluar politikisht prej Ramëska konfirmuar në detyrëgjyqtarë e prokurorë të korrup-tuar, pavarësisht rekoman-dimit të Operacionit Ndërko-mbëtar të Monitorimit për sh-karkimin e tyre. Ndaj, atij i karënë maska dhe tregohetbotërisht me gisht si njeriu që

mbron korrupsionin në drejtë-si, për të mbrojtur interesat eveta dhe të krimit të organi-zuar me të cilin bashkëqever-is". Edhe pak ditë më parë,kryeministri u shpreh: "Fiksdy vjet më parë kaloi pasnjëmijë qametesh reforma nëdrejtësi. Sot pastrimi i llumittë madh ka nisur pa ndalim.Ndërsa ata njësoj si atëherë ibien njëri gozhdës e tjetri pat-koit dhe po njësoj SHBA-BE ukërkojnë t'i thërrasinmendjes. Sa gjynah për këdo ibeson e dëgjon ende". Ndërsaopozita e ka akuzuar max-horancën se e ka lënë vendinpa Gjykatë Kushtetuese e tëLartë. Ndërsa, kryetari iopozitës, Lulzim Basha propo-zoi 7 kushte për dialog me max-horancën sa i përket ligjit përmagjistraturën. Pas kërkesëspër dialog të bërë nga LSI, nëseancën e fundit të Kuvendit,Basha tha në një konferencështypi se nëse ka ndonjë shanspër të shpëtuar reformën nëdrejtësi, ai është kthimi te kon-sensusi i 21-22 korrikut. Në 7

propozimet e tij për zgjidhjene situatës, Basha kërkoi që tëzhbëhen të gjitha rregullat lig-jore që janë miratuar me dyertë mbyllura të njëanshme ngaana e maxhorancës, nëkundërshtim me frymën ekonsensusit të arritur nëndryshimet kushtetuese, nëkundërshtim me vetë parash-ikimet e Kushtetutës. Aikërkoi zgjidhjen e situatës sëpaligjshmërisë në organin eprokurorisë, zgjidhjen e situ-atës së paligjshmërisë në pro-cedurën e përzgjedhjes sëanëtarëve të jashtëm të KLGJ-së e KLP-së duke eliminuarnga gara të gjithë kandidatëtqë nuk plotësonin kriteretkushtetuese ligjore apo ishinpërjashtuar nga OMN-ja dheduke përsëritur procedurën ezgjidhjes. Kreu i PD-së kërkoiedhe zgjidhjen urgjente tëngërçit të krijuar në GjykatënKushtetuese, duke evidentu-ar mekanizmat e duhurakushtetues dhe ligjore që kjogjykatë të jetë plotësisht funk-sionale.

Magjistratura,Alibeaj: Tëzbatohet

KushtetutaNënkryetari i Komi

sionit të Ligjeve, En-kelejd Alibeaj sqaroi pseopozita nuk u bë pjesë eprocesit të miratimit tëamendimeve që i hapinrrugë punësimit tëmagjistratëve të diplo-muar dhe pranimit të stu-dentëve të rinj. "Unë per-sonalisht kërkoj që të zba-tohet Kushtetuta, ashtusiç zbatohet në Amerikë.Çdo ligj do të duhet të jetënë përputhje më Kush-tetutën, edhe ligji përmagjistraturën", u shprehAlibeja për "Vizion Plus"."E mbani mend ambasa-dorin amerikan se çfarëthoshte për Prokurorin ePërgjithshëm dhe përKLD? Nuk ndëshkojnëgjyqtarët, nuk ndësh-kojnë prokurorët, me tëdrejtë. Si mund të kthe-hemi ne sot në ca vlera,në fakt antivlera të para 4viteve kur filluam re-formën në drejtësi" vijoimë tej Alibeaj. Sipas tij,vetingu po konfirmon nëdetyrë vetëm ata gjyqtarëe prokurorë që kanëtreguar se mbështesinkryeministrin Rama. "Atakalojnë sot dhe konfirmo-hen në detyrë dhe ia dinëpër nder Edi Ramës,nesër këta do t'i shërbejnëEdi Ramës që atë të mose gjejë asgjë nga aplikimii ligjit penal. Kaq e thjesh-të dhe e kuptueshme ësh-të gjithë ky sistem. E nëkëtë pikë instrumenti qëpo përdoret nga Edi Ramaështë organi i vetingut",tha deputeti i PD-së.

NJOFTIM SHITJE ME ANKAND

ZYRA PERMBARIMORE GJYQESORE PRIVATE 'ILIA ELEZI'Pasuria nr. 3/438+2-53, LLOJI ‘APARTAMENT’, VOLUMI 36, FAQE 37,SIPËRFAQE 103 M2, ZONA KADASTRALE 8380, TIRANË, NËPRONËSI TË Z. ALBAN QEMAL BALA.

ÇMIMI 12.016.000 LEKË . Data e zhvillimit të ankandit do jetë08.08.2018 .CEL. 0684026666 ; 0693262866 .

E diel 29 Korrik 20184 - POLITIKE

Kosova i jep lamtumirën simbolit të rezistencës, "Mandelës" së Evropës

Ilir Meta: Adem Demaçi, model përshqiptarët se si sakrifikohet për atdheunVajza e Demaçit: Kisha një baba që e ndava me të gjithë shqiptarët

Koordinatori për procesin "screening" sqaron hapat përgatitore

Negociatat me BE, Gent Cakaj: Povlerësojmë kapacitetet për procesin

SHKURT

"Historia e Diplomacisë Shqiptare", dokumentii 1922-shit për vendosjen e marrëdhënieve me SHBAHistoria e Diplomacisë Shqiptare" sjell këtë javë

në arkivën 'online' materialet përkatëse që fla-sin për përpjekjet e qeverisë shqiptare për vendosjene marrëdhënieve diploma-tike me SHBA, proces që ufinalizua më 28 korrik1922. Në korrik 1926emërohet ministri i parëFuqiplotë dhe i Jashtëza-konshëm shqiptar nëUashington, Faik Konica, icili hapi Legatën shqiptarenë SHBA dhe kreu këtëdetyrë deri pak muaj paspushtimit të Shqipërisë.Gjatë kësaj periudhe u nënshkruan disa marrëveshjemidis dy vendeve, ku mund të veçojmë disa prej tyresi: traktati mbi njohjen e pasaportave amerikaneshtetasve amerikanë me origjinë shqiptare, traktatimbi suprimimin e taksës së vizës për pasaportat sh-qiptare dhe amerikane të personave joemigrantë,traktati i arbitrazhit, traktati i miqësisë për paqen epërgjithshme, traktati i neutralitetit, traktati i ek-stradimit të personave keqbërës etj..

Vokshi: PD, e vendosur të anulojë çdokoncesion korruptiv të bërë nga qeveria

Deputetja e PD-së, Albana Vokshi deklaroi dje se PDkur të vijë në pushtet, do të anulojë çdo koncesion

dhe do t'u kthejë qytetarëve çdo qindarkë të grabiturnga kjo qeveri. Në një deklaratë të saj, duke folur përkoncesionin e 'check up'-it, Vokshi u shpreh: "Edi Ramaerdhi në pushtet me premtimin e shëndetësisë falas,por shqiptarët po i paguajnë shumë më shtrenjtë mevuajtjet në spitalet pa ilaçe dhe shërbimet e përkeqë-suara. Simboli i korrup-sionit në shëndetësinë eEdi Ramës është koncesio-ni i kontrollit të përgjiths-hëm shëndetësor, i njohursi koncesioni i 'check up'-it, pronar i të cilit ështëVilma Nushi, klientja dhesponsorizueja e Edi Ramës.Koncesioni i 'check up'-itka dështuar", tha ajo dukeshtuar se "ky koncesion du-het të anulohet dhe 7 mil-ionë eurot që i jepen çdo vit klientes së Edi Ramës tëprogramohen për rritjen e shërbimit në spitale". "Par-tia Demokratike është e vendosur të anulojë konce-sionin e dështuar të 'chek up'-it dhe çdo koncesiontjetër korruptiv dhe me ligjin e ndryshuar antimafia,çdo pasuri dhe qindarkë e grabitur do t'u kthehet sh-qiptarëve", tha Vokshi.

LDKAsnjë zyrtar i LidhjesDemokratike tëKosovës nuk kamarrë pjesë nëceremoninë elamtumirës përveprimtarin dhepatriotin AdemDemaçi, i cili u shuanë moshën 82-vjeçare. "KlanKosova" ka tentuar tëkontaktojë medrejtuesit e kësajpartie, por disa kanëqenë të paarritshëm.Zyrtarë të tjerë nuk ikanë hapur telefonatose nuk kanë dashurtë flasin për këtë gjë.

I përzgjedhur për koordinimin teknik të pro-

cesit "screening" dhe har-monizimin e punës për-gatitore për çeljen e nego-ciatave me BashkiminEuropian, zv.ministri përEvropën dhe Punët e Jas-htme, Gent Cakaj, sqaronse në shtator puna përqeverinë shqiptare do tëpërqendrohet në kapitujt23 dhe 24. "Është drejtë-sia dhe të drejtat fonda-mentale dhe në anëntjetër është gjendja nëgjyqësor, liria dhe siguria,ku përfshihet luftakundër korrupsionit,krimit të organizuar, re-

zultate të theksuara nësistemin e vetingut, konso-lidimi i sigurisë sëbrendshme, prevendimi inumrit shtesë tëazilkërkuesve shqiptarë,segmente këto që do përf-shihen në procesin e'screening', në mënyrë qëlegjislacioni shqiptar tëjetë i adaptueshëm në nive-lin maksimal dhe që këtoeventualisht të adapto-hen", u shpreh Cakaj, përTV "Klan". I pyetur se ai ika Shqipëria burimet emjaftueshme njerëzore eme përvojë për të punuarme drejtori të specializuaratë Komisionit Europian,

sikundër u shpreh edhegjatë vizitës ë tij në Tiranë,komisioneri për Zgjerimin,Johanes Hah, zv.ministri iJashtëm tha: "Aktualishtedhe Ministria për Evropëndhe Punët e Jashtme nëkoordinim me qeverinëështë në proces të vlerësim-it të kapaciteteve intelektu-ale dhe përputhshmërishtme rezultatet e studimevenë fjalë. Prej shtatorit e tu-tje do të fillojë edhe proce-si i ristrukturimit dhezgjerimit të kapaciteteve,në mënyrë që edhe procesi'screening', por edhe ai ne-gociator jo vetëm të zhvil-lohet brenda fazave të

nevojshme kohore, pormbase edhe me suksesinmaksimal të kërkuar". Për-caktues në vendimin e qer-shorit të 2019-ës, zv.ministriCakaj thotë se janë hapatdhe performanca që do tëduhet të ndërmarrë qever-ia shqiptare, duke përjash-tuar mundësinë e një votepolitike të këshillit. "Ven-dimi aktual nuk ështëthjesht se ka qenë i bazuarmbi kritere objektive tëpadiskutueshme, pornatyrisht që ka qenë epërfshirë edhe komponen-ti politik. Jemi në fazën qënëse Shqipëria i ndërmerrmasat e nevojshme, është

moment i padiskutueshëmqë këshilli të përgjigjet, qëdo të thotë që në masë tëmadhe procesi varet në tërë-si nga performanca e ndër-

marrë e shënuar e Sh-qipërisë për reformat endërmarra në fushat especifikuara në vendimine këshillit".

Presidenti i Republikës,Ilir Meta ishte dje ipranishëm në ceremon-

inë mortore dhe homazhet sh-tetërore në nder dhe respekttë atdhetarit, luftëtarit të lir-isë e simbolit të rezistencës ko-mbëtare, "Mandelës" sëEvropës, Adem Demaçi. Pres-identi Meta u takua dhe ushprehu personalisht ngush-ëllimet dhe hidhërimin ethellë bashkëshortes, zonjësXhemajlie Demaçi, si dhe va-jzës, Abetare dhe djalit Sh-qiptar, të afërmve, miqve,bashkëluftëtarëve, bashkë-vuajtësve e bashkëpunë-torëve të shumtë të të ndjeritDemaçi. Presidenti Meta ven-doi një kurorë me lule dukebërë homazhe e duke nderuarkujtimin dhe veprën e luftë-tarit të lirisë së Kosovës dhesimbolit të rezistencës sh-qiptare, i cili pas ceremonisështetërore të lamtumirës, do tëprehet në Varrezat e Dësh-morëve në Velani. Në fjalën erastit në ceremoninë sh-tetërore të mbajtur në sheshin"Gjergj Kastrioti Skënderbeu"në Prishtinë, Presidenti i Re-publikës, Ilir Meta, në prani tëautoriteteve më të larta të Re-publikës së Kosovës duke fil-luar nga Presidenti Thaçi e meradhë, drejtuesit e institucion-eve të Shqipërisë e Maqedo-nisë, Malit të Zi, Luginës sëPreshevës dhe mijëra bashkat-dhetarëve të ardhur ngambarë trojet shqiptare e ngadiaspora, u shpreh: "Jemi

mbledhur sot këtu t'i japimlamtumirën e fundit heroit tëpashembullt të rezistencëspër liri e dinjitet kombëtar enjerëzor. Në jetën e tij prej sh-qiptari të ndershëm e fisnik,ai kurrë dhe asnjëherë nuk udorëzua dhe nuk u step. Porqëndroi gjithmonë në këmbëe stoik, ballë për ballë me tëkeqen dhe tiraninë, në luftëme ata që shtypnin me dhunëpopullin dhe kombin tonë.Qëndroi, luftoi dhe fitoi. Dukeu bërë për të gjithë shqiptarët,modeli dhe shembulli ipërkushtimit për atdheun, isakrificës dhe i dashurisë përtë, i vetëmohimit dhe i dedi-kimit me gjithçka e pa cak përlirinë e popullit", u shprehMeta. Në ceremoninë e lam-

tumirës që u mbajt nësheshin "Skënderbeu", presi-denti i Kosovës, HashimThaçi e vlerësoi veprimtarinsi zërin e ndërgjegjes ko-mbëtare. Për t'i thënë fjalët efundit ishte edhe kryeminis-tri i Kosovës, Ramush Hara-dinaj, i cili e quajti unike ve-primtarinë e Demaçit. Nëemër të familjes, vajza eAdem Demaçit përcolli me-sazhin e fundit që i ati i dha."Unë kisha një baba që e nda-va me të gjithë shqiptarët,sepse edhe mua më ka kon-sideruar si një pjesë të popul-lit të vet", tha Abetare De-maçi. Ndërkohë, në ceremon-inë që u mbajt në nder tëDeaçit, në Kuvendin e Kos-ovës, e pranishme ishte

nënkryetarja e Kuvendit tëShqipërisë, Vasilika Hysi. Nëfjalën e saj, nënkryetarja Hysitha: "Ndarja nga jeta e AdemDemaçit thërret për të na bërëmë të fortë dhe forcën na emësoi ta gjejmë në energjitë etij të pashtershme, që burojnënga shqiptarizmi dhe patri-otizmi. Në vetëmohimin e tijpër lirinë e Kosovës dhe liritëe shqiptarëve. Në sakrificat etij të pashembullta në emër tëdemokracisë dhe përparimit.Në dhimbjen e tij për të gjithagratë dhe burrat, vajzat dhedjemtë e Kosovës dhe të gjithëshqiptarëve. Në aftësitë dhemësimet e tij të vyera për tëndërtuar demokracinë dhe in-stitucionet e saj, në shërbimtë të gjithë qytetarëve".

E diel 29 Korrik 2018 - 5SOCIALE

Flet dr. Carola Burkert, eksperte për migracionin në IAB, Instituti për Tregun e Punës dhe Studimin e Profesionit

Puna dhe jetesa në Gjermani, sazgjat procedura për marrje vize"Deutsche Welle": 6 muaj pritje në Tiranë

Punë dhe jetesë nëGjer mani! Si njëëndërr e bukur, që

papritur bëhet realitetvendet e Ballkanit Perën-dimor: Kështu tingëlloirregullorja e posaçme eqeverisë gjermane në nën-tor të 2015-ës për punë-simin legal të qytetarëvenga Bosnja, Kosova,Maqedonia, Mali i Zi, Ser-bia e Shqipëria. Synimiishte të ulej vala eazilkërkuesve. E vërtetë,jo pak vetë e përmbushënkëtë ëndërr. Vetëm nënëntë muajt e parë të vitittë kaluar ambasadat gjer-mane në vendet e Ballkan-it Perëndimor dhanë19.294 viza pune. Ambas-ada gjermane në Tiranëarriti për vitin 2017 tëjapë 2796 viza.

Shifra është e lartë, porduket e pamjaftueshme.Sepse në dyert e ambasa-dave presin akoma mëshumë aplikues për njëvizë pune. Për shembull,Agjencia Gjer mane ePunës dha nga janari derinë shtator 2017, 22.773 mi-ratime provizore para-prake për aplikuesit ngaKosova, por viza u dhanëvetëm për 4758 vetë. Mira-timi provizor paraprakështë kusht për të marrëvizën e punës.

"Numri i kër"Numri i kër"Numri i kër"Numri i kër"Numri i kërkkkkke s ae s ae s ae s ae s avvvvveeeeep ë r v i z ap ë r v i z ap ë r v i z ap ë r v i z ap ë r v i z avvvvve ë s h t ëe ë s h t ëe ë s h t ëe ë s h t ëe ë s h t ëshumëfishuar dhe vazh-shumëfishuar dhe vazh-shumëfishuar dhe vazh-shumëfishuar dhe vazh-shumëfishuar dhe vazh-don të rritet"don të rritet"don të rritet"don të rritet"don të rritet"

Ministria e Jashtme eGjermanisë i konfirmoi"Deutsche Welle"-s "rritjene ndjeshme të kërkesavepër vizë nga vendet e Ball-kanit Perëndimor, meqëllim punën në Gjer-mani. Numri i kërkesavepër viza ështëshumëfishuar dhe vazh-don të rritet".

Një shumëfishim mepasoja, sepse shumë vetëankohen për kohët e gjatatë procedurave për mar-rjen e vizës së punës nëambasadat gjermane nërajon. Sidomos të bie nësy koha e gjatë e pritjesmes kërkesës për orarderi në datën e aplikimitpër vizë. Carola Burkert,eksperte për migrimintek IAB, Instituti Gjermanpër Tregun e Punës dheStudimin e Profesionit nëNuremberg, rendit për"Deutsche Welle"-n vendetme më shumë kohë pritje-je: "Ajo që bie në sy mëshumë është Prishtina,me më shumë se një vitkohë pritjeje, Sarajeva memë shumë se një vit, Beo-gradi 7 muaj, Tirana 6muaj, kjo ka qenë gjendjanë shkurt 2018. Por nukduhet të llogarisni vetëmkëtë kohë, por edhe kohën

e përpunimit të doku-menteve. Përfytyrojeni, jukeni një ofertë,punëdhënësi ka nevojëpër ju tani e ju nuk shko-ni dot sepse nuk kenivizë, oferta bie, sepse sipunëdhënës unë gjejdikur një zgjidhje tjetër".

Me shpenzimeMe shpenzimeMe shpenzimeMe shpenzimeMe shpenzimepersonale në kërpersonale në kërpersonale në kërpersonale në kërpersonale në kërkimkimkimkimkim

të kontratës në Gjer -të kontratës në Gjer -të kontratës në Gjer -të kontratës në Gjer -të kontratës në Gjer -manimanimanimanimani

Pikërisht kjo i ndodhiBekim Imerit nga Gosti-vari. Shoferi i kamionëvekishte një ofertë pune ngaPaderborni. Por për sh-kak se viza e punës nuk udha në kohën e duhur,punëdhënësi u tërhoq."Askush nuk të pret kaqgjatë në Gjermani", thotëai. 46-vjeçari mori vetërrugën në kërkim tëpunës. "Erdha vetë nëGjermani dhe shpenzovashumë para për një kohëtë shkurtër".

Bekim Imeri pati fat.Për shkak se shoferët ekamionëve kërkohen nëGjer mani, ai gjeti njëpunë të re tek "EraslanLogistik GmbH"."Punëdhënësi i ri më thatë mos humbas asnjë ditë,sa të marr, vizën duhet tënisem menjëherë", thotëBekimi. Pas më shumë se7 orë pritjeje në ambasa-dën e Shkupit, ai i dorëzoidokumentet. Tanimë ësh-të në pritje, gjithmonë mefrikën se mos e humbetedhe këtë shans të dytëpër punë.

Caku i mbingCaku i mbingCaku i mbingCaku i mbingCaku i mbingarararararkkkkkesësesësesësesësesësPse kjo kohëzgjatje?

Ministria e Jashtme gjer-mane thekson se, "koha epritjes për një orar për tëaplikuar për vizë varetnga kërkesa dhe kapacite-tet që janë në dispozicionnë sektorin përkatës tëvizës. Edhe koha e për-punimit varet nga secili

rast individualisht. "Min-istria e Jashtme gjermanei ka përforcuar maksimal-isht përfaqësitë në vendete Ballkanit Perëndimor,madje edhe ambientetjanë shfrytëzuar maksi-malisht", thuhet nëshpjegimin e saj. Duket seambasadat kanë arriturcakun e mbingarkesës.Carola Burkert nga Insti-tuti i Tregut të Punës, IABe njeh problematikën. "U

CAROLA BURKERT"Situata e punonjësve në sektorët e vizave ështëkatastrofale, pra për sa i përket presionit të kohës,kritikave që bëhen, fluksit të madh që kanë. Përkëtë fluks ata nuk ishin të përgatitur, si nga ana epersonelit, por edhe e kapaciteteve".

Lindita Arapi

tha se do të zgjerohenrrugët legale me kushtetë caktuara për njerëzitnga Ballkani Perëndi-mor, por nuk u zgjeruandhe shtuan strukturatpër këtë", kritikon ajoqeverinë gjermane. "Sit-uata e punonjësve nësektorët e vizave ështëkatastrofale, pra përsa ipërket presionit të ko-hës, kritikave që bëhen,fluksit të madh që kanë.Për këtë fluks ato nukishin të përgatitura, singa ana e personelit, poredhe e kapaciteteve".

Frika nga humbja eFrika nga humbja eFrika nga humbja eFrika nga humbja eFrika nga humbja evendit të punësvendit të punësvendit të punësvendit të punësvendit të punësNdërkohë, tensioni i

aplikuesve që presin përvizën e punës shtohetdita-ditës. Vendi i punësnë Gjer mani pret, poredhe sa? Kleis Hazizi,një djalë i ri nga Tiranaqë kërkonte një perspek-tivë të re gjeti një kon-tratë pune të përher-shme si speditor tek fir-ma "Wertbau" në Gjer-mani. Ai ia ka dalë tëfusë dokumentet ekërkuara. "Por pokalojnë më shumë se 4muaj dhe ambasada nukmë ka kthyer përgjigje.Puna në Gjermani vazh-don dhe jam akoma në

Ministria e Jashtmee Gjermanisë i

konfirmoi"Deutsche Welle"-s"rritjen e ndjeshme

të kërkesave përvizë nga vendet e

BallkanitPerëndimor, meqëllim punën në

Gjermani. Numri ikërkesave për vizaështë shumëfishuar

dhe vazhdon tërritet".

Shqipëri" , thotë ai ishqetësuar. Kleisi kafrikë se mos e humbetpunëdhënësin. E kon-taktuar nga "DeutscheWelle", firma "Wertbau"konfirmon se do ta mer-rte atë me dëshirë nëpunë, nëse ai e merrvizën. Por ndërkohëedhe një pengesë tjetërdel përpara. Marrja emiratimit provizorparaprak tanimë nukbëhet nga punëdhënësi,por në një procedurë tëbrendshme sektori ivizës e merr atë tekAgjencia e Punës. Nësemiratimi provizorparaprak, dikur me njëafat gjashtëmujor, ska-don, për Kleisin do tëthotë të fillojë proce-durën nga e para. Car-ola Burkert e kritikonkëtë ndryshim në pro-cedura. "Kjo kushtonedhe njëherë kohë dheresurse personeli".

Bekimi pret. Kleisipret. Punëdhënësit nëGjer mani presin. Tëgjithë në pritje që njëditë, dikush në sektor-in e vizës të nxjerrëdosjen nga stiva e gjatëe aplikimeve. Por sekur do të ndodhë kjo,këtë nuk e di askush.

PUNËMARRËSNE GJERANIKleis Hazizi, një djalëi ri nga Tirana qëkërkonte njëperspektivë të re gjetinjë kontratë pune tëpërhershme sispeditor tek firma"Wertbau" nëGjermani. Ai ia kadalë të fusëdokumentet ekërkuara. "Por pokalojnë më shumë se4 muaj dheambasada nuk mëka kthyer përgjigje.Puna në Gjermanivazhdon dhe jamakoma në Shqipëri",thotë ai i shqetësuar.Kleisi ka frikë se mose humbetpunëdhënësin. Ekontaktuar nga"Deutsche Welle",firma "Wertbau"konfirmon se do tamerrte atë medëshirë në punë,nëse ai e merr vizën.

E diel 29 Korrik 20186 - AKTUALITET

SHKURT

Sekuestrohet gomoniame 412 kg kanabis,në kërkim autorët

VLORËVLORËVLORËVLORËVLORË - Një sasi e mad-he lëndësh narkotike, ellojit kanabis është gjeturdhe sekuestruar pasditene djeshme në Vlorë. Sipaspolicisë, droga është gje-tur brenda një gomonejetë fshehur në afërsi të der-dhjes së lumit Vjosa."Strukturat policore tëDVP Vlorë në bash-këpunim me PolicinëKufitare thonë se gjatë op-eracionit kanë sekuestru-ar se 412.5 kg kanabis, 1gomone dhe 60 litra ben-zinë. Dyshohet se sapokanë pikasur policinë,personat përgjegjës kanëbraktisur mjetin lun-drues me të cilin po trans-portonin lëndën narko-tike. Vijon puna për iden-tifikimin e kapjen e au-torëve të kësaj veprimta-rie të paligjshme. Materi-alet hetimore për rastiniu referuan Prokurorisësë Rrethit GjyqësorVlorë, për veprën penale"Trafikimi narkotikëve,mbetur në tentativë",thuhet në njoftimin zyr-tar të policisë së qytetitbregdetar.

Kultivuan 764 bimëkanabis, 3 në pranga

dhe një në kërkimMALLAKASTËRMALLAKASTËRMALLAKASTËRMALLAKASTËRMALLAKASTËR - Trepersona janë arrestuar nëflagrancë nga policia nëMallakastër, pasi dysho-het se janë kultivues të764 bimëve narkotike, tëgjetura përgjatë përroit tëfshatit Mushonjë. Nëpranga janë vënë shteta-sit Arsen Lamaj, 24 vjeç,Neim Ametaj, 48 vjeç dhe23-vjeçari Anel Ametaj,të tre banues në fshatinnë fjalë. Ndërkohë, ështëshpallur në kërkim dhepo punohet për kapjen eshtetasit H.D, 22 vjeç,banues në Berat. Sipaspolicisë, dyshohet se ky ifundit bashkëpunonteme tre personat e arres-tuar. Materialet nëngarkim të këtyre per-sonave i janë përcjellë përhetime të mëtejshmeprokurorisë së Fierit.Pritet që gjykata e këtijrrethi të vendosë masëne sigurisë ndaj tyre.

Qëllohet me breshëri arme një banesë në Fierzë,familjarët ikin nga shtëpia: Ndihemi të kërcënuar

E dashura rrëfen bisedën: S'e prisnim këtë ikje me vrap, Izeti është në udhëkryq

Izet Haxhia, mesazh nga burgu 302:Asnjë s'po më merr në dorë…

"Të gjithë po fshihen mbrapa plazhevedhe harrojnë që do ikë edhe kjo verë"

Trafikonte armë nga Maqedonia në Elbasan,arrestohet në Përrenjas 32-vjeçari

TROPOJËTROPOJËTROPOJËTROPOJËTROPOJË - Të shtëna mearmë zjarri janë shënuarmëngjesin e së shtunës nëFierzë, ku persona ende tëpaidentifikuar kanë qëlluarme armë në drejtim të njëbanese. Ngjarja e rëndë kandodhur në fshatin Poravë,ku në shënjestër të sulmitka qenë banesa e Lek Ndout.Fatmirësisht nga të shtënat

nuk ka pasur persona të lën-duar, ndërsa dyshohet sengjarja ka lidhje dhe me fur-gonin që u qëllua me armëmbrëmjen e së premtes. Pakpas ngjarjes, familjarët kanëlënë banesën, ndërsa ushprehën se ndihen të rrez-ikuar për jetën, pasi janë tëkërcënuar. Pas kryerjes sëveprimeve hetimore para-

prake, dyshohet se ngjarja edjeshme ndodhi disa orë pasiNdou qëlloi me armë drejtfurgonit të Tonin Pepkolajt,i cili po udhëtonte nga Tira-na në drejtim të Fushë-Ar-rëzit, pas një sherri përpasagjerët e linjës. Mësohetse Lek Ndou kishte konfliktme djalin e shoferit të fur-gonit, ku ky i fundit u sul-

mua me armë zjarri rrethorës 21:00 të së premtes,pranë zonës së njohur si"Gropa" në Fierzë. Fat-mirësisht nga të shtënatndaj furgonit me targëAA982MG nuk pati të lën-duar (mjeti u godit nga triplumba). Vetëm tri javë meparë ndaj banesës së LekNdout u qëllua mebreshëri plumbash. Policiapo vijon hetimet përzbardhjen e dy ngjarjeve sidhe identifikimin e au-torëve.

TIRANËTIRANËTIRANËTIRANËTIRANË

E dashura franceze eIzet Haxhisë, i cilindodhet në burg

ka treguar dje një bisedë qëka pasur me të në qeli. Nëprofilin e tij në "Facebook",ajo shkruan se në bisedë esipër, Izeti i ka thënë se asn-jë nuk po e merr në dorëçështjen e tij. "Izet Haxhia uvetëdorëzua për të kërkuardrejtësi dhe rihapje të çësh-tjes 'Hajdari', duke marrëparasysh të gjitha problemetkolosale në drejtësinë sh-qiptare, duke marrë parasy-sh edhe rrezikun e njëmoshapje të çështjes. Sepsemjaft, ishte mjaft! Tepër ësh-të tepër!", shkruan ndër tëtjera francezja në 'FB'. Ndër-sa, shprehet se Izeti ndodhetnë udhëkryq.POSTIMI NË "FB"

Miq të mirë, miq të sh-trenjtë!

Kur fola pak minuta mëparë me Izetin (që ju për-shëndet të gjithëve një nganjë) më bëri pak për qeshur,sepse në një moment tha menjë çudi shumë të natyr-shme: asnjë s'po më merr nëdorë, ç'është kjo? Dukej ihabitur, i miri im prejdrite… dhe qesha me sin-qeritetin dhe spontanitetin,që ma tha këtë...

Izet Haxhia u vetëdorë-zua për të kërkuar drejtësidhe rihapje të çështjes 'Haj-dari', duke marrë parasyshtë gjitha problemet kolosalenë drejtësinë shqiptare,duke marrë parasysh edherrezikun e një moshapje tëçështjes… Sepse mjaft, ish-te mjaft! Tepër është tepër!

Por tani… tani, askushnuk e priste këtë dorëheqjedhe ikje me vrap të çdo gjyq-tari nga dosja e tij! U kthy-en të gjithë në struca,askush nuk do ta marrë për-sipër… Këmbët e lehta e faq-ja e bardhë...!

Izeti ndodhet nëudhëkryq! Drejtësia nuk poprononcohet as me data, asme shorte, as me emra tëpërveçëm. Posta Shqiptare,bën si e paditur dhe refuzontë ketë kontakt me avokatinapo me punonjësit e burgutqë shkojnë për të tërhequrpakot për Izetin. Me pretek-stin që s'ka ardhur gjë nëShqipëri. Ndërkohë har-rojnë që mua posta francezemë nxjerr me dokumentditën e saktë kur janë futurnë Shqipëri…, një lëmshgënjeshtrash!

Midis vetingut, dosjes së

vrasjes së shekullit, vapës,Dhërmiut, pushimeve,frikës dhe panikut, siç dukettë gjithë po fshihen mbrapaplazheve dhe harrojnë që doikë edhe kjo verë, si çdo verëtjetër! Nuk i shpëtojnë dotpritjes dhjetëravjeçare tëIzet Haxhisë për drejtësi!

Edhe sikur asnjë gjykatëstë mos pranojë (meqë janëkolegë me Fatmira Hajdarin)në një moment, do detyro-het dikush, që t'i futet punës,qoftë edhe vetë Fatmira Haj-dari! Përlyerja nga të gjitha

anët i bën të panikuar përshkak të dëshmitarëve tëthirrur nga çdo krah i poli-tikës shqiptare!

Por nuk kanë ku sh-kojnë... Vetëm se po i zgjas-in burgun Izetit, po zgjasinshkëputjen e ne të dyve, qëështë tepër e dhimbshmepër të dy…

Izeti po duron me modes-ti, me besim e me shumëgjëra që i rëndojnë padrejtë-sisht…

Unë, unë nuk jam shumëfanse e modestisë, sepse be-

soj tek një thënie e Shopen-haurit: "… Kur më në fundmendon se je dikushi dhevërtetë je rritur në vlerë,personalitet, dije, fillo trego-hu krenar me meritat e tua,virtyti i modestisë është njëshpikje që u shërben vetëmbudallenjve, sipas modes-tisë secili duhet të flasësikur të ishte në rrafshin ekrediteve vetjake të tëtjerëve. Kështu që, duke urrafshuar të tërë, në botënuk do të kemi veçseteveqelë".

Të dua shpirti im, jam mety në çdo pritje, e shkurtërapo e gjatë qoftë!

Ps: asaj Postës Shqiptare,nuk do t'i ndahem, sepses'jam as modeste, as e duru-ar dhe as mirëkuptuese nëlojërat e tyre prej skllevër-ish të bindur…!

Tung të gjithëve prejIzetit!

Unë ju falënderoj person-alisht gjithsecilin, për qën-dresën dhe besnikërinëtuaj!

Pushime të mbara!

PRRENJPRRENJPRRENJPRRENJPRRENJASASASASAS - Goditet aktivi-teti kriminal në fushën etrafikimit të armëve të zjar-rit dhe municioneve luftar-ake në Përrenjas. Një 32-vjeçar nga Maqedonia, porme banim në Kosovë ështëarrestuar gjatë operacionit tëkoduar "URAKA 1", ndërsaiu sekuestruan dy pistoletadhe fishekë në makinë, tëcilat dyshohet se do i

trafikonte. Bëhet fjalë përYlber Sumën, lindur në Shk-up dhe banues në fshatinDimcë, komuna Hani i Elezitnë Kosovë. Ai u kap në fsha-tin Urakë të Përrenjasit.Burime nga policia bënë medije se i riu i kishte futur nëmënyrë të kundraligjshmearmët nga Maqedonia, meqëllim për t'i shitur ato mëpas në qytetin e Elbasanit,

kundrejt vlerës 500 eurocopa. Mësohet se armët dhefishekët të riut iu gjetëngjatë kontrollit të automjetittip "Alfa Romeo" me targaSK3771AD, të cilin e drejton-te vetë. Materialet i kaluanProkurorisë Pranë Gjykatëssë Krimeve të Rënda Tiranë,për veprën penale "Trafikimi armëve të zjarrit dhe mu-nicioneve luftarake".

Izet Haxhia

KËRKESA E IZET HAXHISËIzet Haxhia, i cili pret të përballet me drejtësinë,ndodhet në paraburgimin 302-shit në Tiranë, qëprej ekstradimit në muajin maj nga Turqia, atje kuqëndroi për 12 vite me radhë. Haxhia depozitoizyrtarisht apelimin kundër dënimit me 25 viteburgim më 5 korrik, si pjesëmarrës në vrasjen edeputetit demokrat, Azem Hajdari, shtatorin e1998-ës. Ish-truproja e Sali Berishës këmbëngulpër pafajësi, pasi pretendon se nuk ka lidhje meekzekutimin e liderit të demokracisë.Për të provuar pretendimet e tij, Haxhiaj kërkonballafaqimin me ish-kryeministrin Berisha.

E diel 29 Korrik 2018 - 7AKTUALITET

PASURITË NËN SEKUESTRO

Ish-prokurorit të përgjithshëm iu sekuestruan pronat, dyshohej se mund t'i tjetërsonte

Zbardhet dosja e Adriatik Llallës, prokuroria:Ja skema që përdorej për pastrim parash

"Blinte toka në periferi të Tiranës me çmim të lirëdhe i shiste më pas me vlerë dhjetëfish më të lartë"

Ekstradohet ngaGreqia i dënuarime 12 vite burg

për vrasje në BeratTIRANËTIRANËTIRANËTIRANËTIRANË - Një 55-vjeçarnga Berati është ekstrad-uar dje nga Greqia në Ri-nas, ndërsa ishte shpallurnë kërkim për vrasje.Burime zyrtare nga poli-cia bënë me dije se bëhetfjalë për Anesti Paskosalias Bedri Ibrahimi, i ciliishte dënuar me 18 viteburg për një vrasje tëndodhur gjashtë vjet mëparë. Ngjarja për të cilënështë dënuar 55-vjeçarika ndodhur më datë 26mars të vitit 2012, në njëlokal në fshatin Poshnjetë Berat. Burimet e më-sipërme sqaruan se nëlokal ka pasur një konfliktmes shtetasve Anesti Pas-kos, B.I., K.I. dhe shteta-sve G.P., E.P. dhe S.P. Sipasojë e këtij konflikti, kambetur i vdekur ngagoditjet me thikë shtetasiS.P., si dhe janë plagosurG.P. dhe E.P. ShtetasiAnesti Paskos ishte ishpallur në kërkimndërkombëtar, pasi gjyka-ta e ka dënuar me 18 viteburg për veprën penale të"Vrasjes në rrethana cilë-suese, në bashkëpunim, embetur në tentativë".

AKUZATÇështja penale kundër ish-kryeprokurorit Adriatik Llalla nisi fillimisht ngaProkuroria e Durrësit për katër akuza. Ndërsa tani po hetohet nga Prokuroria eKrimeve të Rënda. Konkretisht ai po hetohet për veprat penale të "Refuzimit përdeklarim, mosdeklarimit, fshehjes ose deklarimi i rremë i pasurisë, interesaveprivate të zgjedhur dhe nëpunësve publikë ose i çdo personi tjetër që ka detyriminligjor për deklarim", "Mosdeklarimit të shumave të të hollave në kufi", "Pastrimit tëprodukteve të veprës penale" dhe "Shpërdorimit të detyrës".

TIRANËTIRANËTIRANËTIRANËTIRANË

Pak ditë pasi Gjykata eShkallës së Parë tëKrimeve të Rënda në

Tiranë vendosi sekuestropreventive mbi disa pasuritë ish-kryeprokurorit Adria-tik Llalla, që kap vlerën erreth 1 miliard lekëve,"News 24" ka zbardhur ven-dimin e kësaj gjykate. Vendi-mi në fjalë vjen pasi Llalla pohetohet për akuzën epastrimit të parave. Në hyr-je të vendimit bie në sy faktise çështja penale ndaj ish-kreut të akuzës është regjis-truar kryesisht, mbi bazën etë dhënave të publikuara nëmedia, ku ndër të tjera flitetpër jetën e luksit që bënteAdriatik Llalla dhe familja etij. Një tjetër argument qëprokuroria ka marrë në kon-sideratë është edhe fakti sepo përmes medias është in-formuar se ish-prokurorit tëpërgjithshëm i ishte ndalu-ar hyrja në Shtetet e Bash-kuara të Amerikës. Në vijim,prokuroria rindërtonskemën sesi Adriatik Llalladyshohet se pastronte para.Konkretisht, ai blinte pronanë periferi të Tiranës me njëçmim të lirë dhe pasi i riv-lerësonte, i shiste me çmimtë lartë. Në vendimin egjykatës thuhet ndër të tjera,se ish-kryeprokurori bleu 3mijë metra katrorë tokë nëshumën prej 1.5 milionë le-kësh dhe pasi e rivlerësoi, eshiti në shumën e 249 mijëeurove. Nga ana tjetër, në potë njëjtën zonë, ish-kreu iorganit të akuzës, pasi kashitur këtë pronë, ka blerënjë sipërfaqe tjetër toke prej4500 metrash katrorë nëshumën e 4.5 milionë le-kësh, të cilën më pas e ka riv-lerësuar gati dhjetëfishin eçmimit të blerjes. Referuarfakteve të mësipërme,prokuroria ka dyshime seLlalla ka konsumuar veprënpenale të pastrimit tëparave, për sa kohë që jovetëm nuk i ka deklaruarpasuritë në kohë, por ka kry-er transaksione me të njëj-tin person, duke blerë pronanën çmimin e tregut e dukei shitur me vlerë disa herëmë të lartë. Në vendim thu-het gjithashtu se pronat eish-kryeprokurorit u vunënën sekuestro, pasi ekzisto-nin dyshime se ai mund tëndërhynte për t'i tjetërsuarato.SEKUESTRIMII PASURISË

Prokuroria pranëGjykatës së Shkallës së Parëpër Krime të Rënda Tiranë,mbi bazën e akteve të ardhu-ra për kompetencë lëndorenga Prokuroria pranëGjykatës së Shkallës së ParëDurrës ka regjistruar pro-cedimin penal nr.65 viti2018, në ngarkim të shteta-sit Adriatik Llalla, ish-Prokuror i Përgjithshëm iRepublikës së Shqipërisë. Nëkuadër të hetimeve para-prake të kryera lidhur mekëtë procedim penal, nëbashkëpunim të ngushtë mePolicinë Gjyqësore në Drej-

torinë Hetimore Qendrore,pranë Departamentit të Pol-icisë Kriminale të Drejtorisësë Policisë së Shtetit Tiranëjanë kryer një sërë veprimeshhetimore. Si rezultat i vepri-meve hetimore të kryera,janë krijuar dyshime të ar-syeshme se disa pasuri të

paluajtshme në zotërim tështetasit Adriatik Llalla për-bëjnë produkt të veprës pe-nale.

Me vendimin nr.179, datë20.07.2018 të Gjykatës së Sh-kallës së Parë për Krime tëRënda Tiranë është vendosurpranimi i kërkesës së

prokurorisë, vendosja emasës së sigurimit pasurore"sekuestro preventive" përpasuritë e paluajtshme tëmëposhtme:

Apartament banimi, mesipërfaqe 67.2 m², ndodhur nëDurrës.

Tokë arë, me sipërfaqe

4.500 m², ndodhur në Tiranë.Tokë arë, me sipërfaqe

12.300 m², ndodhur në Ti-ranë.

Tokë arë, me sipërfaqe3000 m², ndodhur në Tiranë.

Tokë arë, me sipërfaqe2250 m², ndodhur në Tiranë.

Policia Gjyqësore pranëDrejtorisë së Policisë së Sh-tetit, Tiranë, në datën23.07.2018 ka ekzekutuar ven-dimin gjyqësor për sekues-trimin e pasurive të paluajt-shme të mësipërme. Vlera etregut e pasurive të paluajt-shme të mësipërme, në totalështë në shumën 98.772.000lekë. Vijojnë hetimet e mëte-jshme lidhur me këtë pro-cedim penal në bash-këpunim me Policinë Gjyqë-sore të Drejtorisë së Policisësë Shtetit Tiranë.

1.Apartament banimi, me sipërfaqe 67.2 m²,ndodhur në Durrës.2.Tokë arë, me sipërfaqe 4.500 m², ndodhur nëTiranë.3.Tokë arë, me sipërfaqe 12.300 m², ndodhur nëTiranë.4.Tokë arë, me sipërfaqe 3000 m², ndodhur nëTiranë.5.Tokë arë, me sipërfaqe 2250 m², ndodhur nëTiranë.

Pipero: Pacientët qëndruan 3 orë nën vëzhgimin e mjekëve

Konsumuan sufllaqe me mish në ish-Bllok,11 persona përfundojnë në spital të helmuar

TIRANËTIRANËTIRANËTIRANËTIRANË - Konsumuan su-fllaqe në një 'fast-food' nëzonën e ish-Bllokut, por mëpas përfunduan në spitalininfektiv në QSUT. Bëhet fjalëpër 11 pacientë, të cilët uparaqitën mbrëmjen e sëpremtes në Shërbimin eSëmundjeve Infektive me tëvjella, diarre dhe temper-aturë. Shefi i SHSI, PëllumbPipero u shpreh dje për"Klan Plus" se pacientët që idrejtohen infektivit janë tëshumtë. Ai tha se çdo ditënë këtë spital mbërrijnë mbi100 raste, ndërkohë që helm-imet nga ushqimi zënëpjesën më të madhe të pa-cientëve që paraqiten. "Nërastin e mbrëmshëm (të sëpremtes) ishin 10-12 qyteta-

rë që kanë ngrënë ushqim nënjë lokal, kanë konsumuar tëgjithë sufllaqe me mish dhe tëgjithë kanë pasur çrregullimegastrointenstinale, të cilatnënkuptojnë të përziera, tëvjella, diarre dhe temper-aturë", pohoi Pipero. Sipas

mjekut infeksionist, pacientëtkanë qëndruar 3-4 orë nënvëzhgimin e mjekëve dhe pasikanë marrë shërbimin mjekë-sor, janë larguar.

"Klan Plus" është drejtuarpranë Drejtorisë së ShëndetitPublik të Tiranës për rastin në

fjalë, ku sipas specialistëve,është ngritur grupi i punëspër të kryer hetimet dhe sejanë bërë analizat e ushqi-meve, si dhe të punonjësve."Pranë një lokali, ku kemimarrë denoncimin, ka sh-kuar një grup për të marrëmostrat ushqimore, të ujitdhe kampionët e feçeve përpersonelin, i cili punon nëatë lokal. Mendoj se nga ditae hënë do të dalin edhe re-zultatet e para", tregoi shef-ja e Shërbimit të Epidemi-ologjisë, Ermelinda Musai.Nëse do të konfirmohethelmimi nga ushqimi, përsubjektin do të merren ma-sat që parashikohen në ligj,që nis me gjobë deri në mby-llje të aktivitetit.

Ish-kryeprokurori Adriatik Llalla

E diel 29 Korrik 20188 - SPECIALE

DOSJET E VITEVE 1997-1998DOSJET E VITEVE 1997-1998DOSJET E VITEVE 1997-1998DOSJET E VITEVE 1997-1998DOSJET E VITEVE 1997-1998

DOSJET E VITEVE 1998DOSJET E VITEVE 1998DOSJET E VITEVE 1998DOSJET E VITEVE 1998DOSJET E VITEVE 1998

Bashkia Emri (Subjekti Kerkues)Bashkia Emri (Subjekti Kerkues)Bashkia Emri (Subjekti Kerkues)Bashkia Emri (Subjekti Kerkues)Bashkia Emri (Subjekti Kerkues)

VLERESIMIVLERESIMIVLERESIMIVLERESIMIVLERESIMI

Maliq Skender Avdyllari 326,274

Korçë Yllson Arifi -31,186,900

Korçë 100,000

Tiranë ATEM SEFA (SUFA)

Shijak Nexhmedin Kau 1,748,978

Durrës Gezim Kikrri 7,049,040

Korçë Rosel Dodona 1,790,280

Skrapar Sefer Paja 531,783

Berat Fitim Mimani 260,340

Berat Shahsivar Nuri 993,394

Berat Jaho Sherif Pire 5,823,743

Kuçovë Tefik Hekuran Meçka

3,507,922

Lezhë Dan Mema 851,100

Bulqizë BUSH HALIT MURRA

1,912,896

Mat MEHMET XHEPA 137,503

Mat HAKIK KOLA 369,000

Lezhë Hilmi Hafizi 861,000

Përrenjas Makbule Xhanaku

1,004,449

Përrenjas GURALI BOZHA

Kolonjë Misioni Shenjtor Eleonor

185,070

Shkodër Lac Osman Hysa

Shkodër Arjana Bekteshi 1,319,205

Vorë ZOJE SHPRESA -142,204,240

Devoll Rexhep Sterkeshi 0

Elbasan SHEFIKAT BYLYKBASHI

841,320

Librazhd Hysen Koza

Librazhd Refat Hila 197,184

Korçë

Korçë

Durrës Ali Laçi

Divjakë Petro Kruti 1,659,237

Divjakë Rabushe Kuka 4,281,470

Lushnjë Loni Pina 1,885,839

Lushnjë Reshat Pajolli 931,856

Lushnjë Xhelal Leka 1,250,066

Lushnjë Rakip Dervishi

Lushnjë Nafie Dervishi 3,313,872

Lushnjë isuf korreshi 519,173

Skrapar ZYFER KOCI 238,031

Skrapar ZYFER KOCI

Gjirokastër Mehdi Rrapo Budini

870,045

Skrapar Ali Hasanaga 815,581

Poliçan Nehat Kalluci

Fier Petraq Çuni 8,929,806

Fier Islam Kajlica 3,007,032

Fier Zaim Lami 6,456,965

Fier Nikollaq Nilo 2,620,414

Fier Zyber Beqaj 1,048,081

Fier Ferrik Kodheli 4,184,747

Fier Banush Vrenozi 1,478,512

Fier Sali Krasniqi 2,508,110

Fier Ismail Krasniqi 1,227,851

Fier Ferman Yzeiri 3,664,429

Patos Servet Balla 2,573,789

Fier Llambi Bitri

Fier Llaqi Bitri 2,717,283

Fier Gjylika Malaj 1,718,304

Fier Sokrat Vojo 9,240,747

Fier Isuf Xhulaj 2,308,664

Fier Koçi Mine 9,750,000

Patos Gani Pajaziti 1,127,637

Fier Dhimitraq Sota 622,778

Fier Petraq Sinani 37,500,000

Fier Petraq Sinani 6,594,143

Fier Vasil Sinani 6,647,182

Patos Ylli Saliaj 808,032

Fier Leksi Semeu

Fier Gori Vidhi 6,976,480

Fier Vasillaq Dhima

Fier Zoi Kulari

Fier Selfo Hodaj 3,867,900

Fier Kozma Kola 1,028,549

Fier Nadire Hyskaj 2,020,081

Roskovec Ferit Mebelli 12,258,074

Fier Rrapi Sollaku 37,500,000

Fier Themi Sota -124,572,200

Fier Vangjel Samarxhiu

Lushnjë Ymer Likja

Korçë Thoma Kallço 1,768,000

Korçë -4,090,800

Korçë Tefta Filipeo -49,232,500

Korçë 601,517

Kavajë Kasem Haka, Nuredin Haka

Kavajë MARIJE ETJ TELI 1,913,015

Sarandë Maqe Gjoni -9,129,920

Durrës Muhamet Dyzeni

Kavajë Rifat Verria

Selenicë Ismete Çela 508,989

Vlorë Vasillo Papakosta 772,684

Selenicë Like Skëndaj 52,316

Vlorë Pali Kondi 2,181,678

Selenicë Luftar Hodaj 2,485,404

Selenicë Petref Hodaj 2,591,034

Vlorë Mevlut Hoxha 5,074,581

Vlorë Avdul Kapllani 899,870

Selenicë Ziadet Muameti 1,250,275

Selenicë Petrit Qerimi 736,293

Vlorë Trifon Janka 3,601,972

Himarë Mjedi Skëndaj 663,940

Selenicë Feta Xhemalaj 398,554

Selenicë Pikrime Krutaj 142,681

Selenicë Bexhet Beqiraj 1,845,336

Vlorë Argjentina Pazaj 4,704,870

Vlorë Jorgji Kosta 516,642

Krujë Zenel Kulla 1,624,270

Krujë Alush Zgurja 2,171,200

Dibër Ruzhdi Shehu -135,948

Kuçovë Aqif Kanani 4,848,379

Kuçovë Ymer Zavalani 1,536,808

Lezhë Mark Matrizi (Truci) 489,717

Elbasan AZEM PLAKU 748,690

Elbasan SHEFQET GJONI 299,476

Elbasan SABRI HOXHA 721,390

Elbasan SABRI GJONI 449,214

Elbasan DEMIR GJONI 355,091

Kukës Shaban Jakup Braha 449,336

Kukës Ismail Rasim Zeneli 0

Shkodër Sokol Ramadani 518,400

Shkodër Mustaf Kadija 0

Durrës Mehmet Cara

Durrës Fatmir Drogu 3,064,800

Durrës Drita Shani

Librazhd Ismail Bajlazi 271,323

Librazhd Muhamet Mysliu 293,485

Përrenjas SHAHIN KUKLI 1,749,448

Peqin GANI RIZA HOXHA 2,687,918

Lushnjë Pandi Todri 2,989,849

Lushnjë Arjan Velmishi 10,384,343

Lushnjë Adem Nezha 474,988

Shkodër Eljaz Burani 3,984,698

Rrogozhinë Fatmir Mahmudaj,

Hamide Mahmudaj, Shyqyri

Mahmudaj 1,374,643

Tiranë RAPUSH BIRAÇI 235,899

Vlorë Mirka Bezhani 479,407

Selenicë Armen Zeneli 237,801

Vlorë Ceno Taja 4,520,766

Vlorë Nuimet Shabani 2,693,135

Selenicë Kujtim Bazaj 1,303,686

Vlorë Shezai Arapi 1,908,299

Vlorë Thoma Qarri 3,969,282

Himarë Llambro Varfi 320,111

Vlorë Kastriot Hamiti 1,965,310

Vlorë Jahja Pula 557,145

Selenicë Dalan Mahili 841,816

Selenicë Koçi Bombaj 1,777,064

Vlorë Ali Ferati 2,071,170

Berat Koli Kristo Karaj 133,169

Berat Teodor Llambi Sinjari 278,918

Ura Vajgurore Izet Haxhi Velçani

1,039,560

Kuçovë Avdyl Qamil Feimi 1,190,923

Fushë Arrëz Preke Gjete Geci 110,784

Ura Vajgurore Refat Ismail Qojle

684,637

Ura Vajgurore Nikollaq Naun Qafoku

1,868,195

Berat Kozma Laçka 792,746

Poliçan Liçi Papa 697,300

Poliçan Stefan Spiro Papa 1,394,602

Poliçan Tomorr Ali Kalemaj 2,470,599

Berat Muhamet Kutelli

Skrapar Syri Zyka 1,263,414

Skrapar Viktor Alushani 687,322

Tropojë Din Ibrahim Gjoni 14,668

Elbasan AGIM SHARRA 3,163,114

Shkodër Selim Mema 52,500

Përmet Sofi Tole 570,722

Përmet Ylli Tase 334,456

Përmet Krisanthi Mano 61,828

Përmet Petraq Goroshiani 9,205

Përmet Dhimiter Xhorxhi 57,072

Korçë Ligor Temo 1,311,741

Maliq Mereme Kosova

Korçë Dhimitër Dudo 1,133,186

Pogradec Hasan Shtupa 390,327

Pogradec Agim Lipo

Pogradec Enver Sulollari 1,909,362

Pogradec Remzi Hyka

Pogradec Skënder Konomi

Korçë Krisavgji Kolemico 418,540

Korçë Mehmet Gorari 1,884,185

Korçë Theodhoraq Kolenica 243,362

Korçë Edmond Kamenica 29,834

Maliq Ymer Pilinçi 578,809

Belsh MELEQE PEPA 668,988

Fier Muharrem Gurguri 1,871,724

Gjirokastër Banush Xhemo

Gjirokastër

Lezhë At Ottavio Vitale

Shkodër Arshi Kraja 14,423,140

Korçë Ferit Bacelli 270,293

Korçë Bexhet Fidani 182,848

Korçë 306,000

Korçë 3,283,658

Korçë -21,572,500

Korçë Gaqo Bimbli 60,884

Maliq Mitat Bilinçi 654,377

Lushnjë Fitime Bega 7,803,239

Kolonjë Muharrem Metko 1,944,894

Devoll Gure Bajraktari 200,510

Devoll PERPARIM TARE 829,521

Shkodër Familja Deda 1,123,123

Devoll Zylfije Skermo 1,002,551

Gramsh XHAFERR QOSE 2,006,004

Gramsh XHEMAL LAZI 736,016

Gramsh NAZMI MURATI 663,857

Gramsh MUHARREM MURATI

Gramsh ALUSH HALILI

Gramsh SHEFIT HAXHILLARI

607,574

Gramsh KUJTIM HOXHA 493,082

Gramsh 1,962,708

Gramsh HALIT LESHI 423,329

Gramsh BIDO HOXHOLLI 250,149

Gramsh 1,109,435

Gramsh MUHARREM QEHAJAJ

1,723,143

Gramsh YLLI BRACI 832,227

Elbasan SALI SPAHIU 294,647

Shijak Shefqet Ndroqi

Durrës Niza Kalamishi 787,500

Shijak Muharrem Koka

Durrës Muharrem Kuqi

Lushnjë isa turku 1,304,864

Lushnjë Shefit Pepa 3,220,069

Lushnjë Muco Buzi 5,640,730

Lushnjë Jorgjie Doga 6,394,061

Lushnjë Petrit Muco 3,535,762

Divjakë hajrie kasa 3,039,071

Lushnjë Qerim Sefa

Lushnjë andrea lloshi

Kavajë ANASTASIA ETJ GJERGO

2,349,060

Durrës MUHAMED ETJ HERSI

822,500

Kavajë RIZA GJUZI 3,311,385

Kavajë SHABAN XEKA 246,842

Kavajë ISMAIL HOTI 3,290,000

Kavajë MIHANE, ISMAIL KRASNIQI

1,633,156

Rrogozhinë BANUSH MINE TOSKU

2,886,456

Kavajë Leme Qosja

Kavajë Kasem Haka 1,891,001

Kavajë Agron Ceveli, Behije Ceveli,

Fiqirete Ceveli, Luljeta Ceveli, Lutfi

Ceveli, Petrit Ceveli, Rifat Ceveli,

Zemane Ceveli 653,064

Kavajë Pëllumb Vrapi 510,671

Rrogozhinë Bujar Saraçi, Drita

Saraçi, Fiqiret Saraçi, Hajri Saraçi,

Ismail Saraçi, Lumturi Saraçi, Zenepe

Saraçi 332,352

Kavajë Qenan Shehu 5,052,321

Devoll Osman Sabri Shurdho -

4,459,455

Finiq Fatime Noga 208,774

Devoll Veli Rota 0

Shkodër Trashigimtaret Causholli

1,080,897

Shkodër Trashigimtare Duli

2,978,850

Durrës Shqipe Varoshi 7,203,945

Durrës Athina Bala 1,843,494

Korçë Diana Miço 2,975,000

Korçë Pandeli Thanasi 639,278

Maliq Hatixhe Myftaraj 254,449

Korçë Thoma Jorgji 66,641

Korçë Demir Kanto 1,550,000

Korçë Ylli Shtylla 3,451,802

Korçë Naim Panariti 3,338,453

Devoll Lirika Kane 274,954

Berat MAKSIM SHEHU 1,563,438

Berat Ferbent Shehu 1,563,432

Berat Zana Shahu ( Doko ) 718,487

Ura Vajgurore Asip Islam Jaho

1,162,878

Kuçovë Zyfer Asim Berzeshta

Ura Vajgurore Hazis Ali Tafa 284,124

Pogradec Fatos Minarolli -3,598,032

Berat Muharrem Rrapo Braka

3,219,054

Sarandë Pano Rexho 4,849,650

Sarandë Ollga Stefani 3,524,079

Berat 312,820

Ura Vajgurore Petraq Dhaskali

271,842

Berat BURIM MUSTAFA SHEHU

1,464,124

Krujë Kasem Topalli

Gramsh JONUZ XHANGOLLI 230,907

Gramsh MEHMET LILA 245,339

Gramsh ZENEL ZENEJA 959,707

Gramsh 179,915

Gramsh SHANIKO AJAZI 261,694

Gramsh SHABAN HOXHA 336,258

Gramsh ZENE META 730,243

Gramsh 815,871

Gramsh BAKI TARKO 177,991

Gramsh XHEZAR YMERI 697,531

Gramsh ARDJAN CELA 558,025

Vlorë Vita Bombaj(Balliu) 1,192,800

Peqin Reshit Skilja 6,504,929

Peqin RESHIT SKILJA

Rrogozhinë 3,149,603

Rrogozhinë Bardhyl Gjoni, Luftije Gjoni

Berat Perina Teki Carcani 1,464,124

Tiranë MUSA, GJYLE CANI 91,686

Kamëz MEREME LUGA

Durrës Isa Alibejsi

Fier Sotir Kola 798,072

Fier Fadil Ziu 11,000,000

Fier Ajet Kodheli 3,174,744

Fier Sehit Kajolli 841,848

Fier Koçi Doko

Fier Thoma Malo 6,824,621

Fier Tasi e Lili Mërtiri 6,654,778

Fier Elmaz Gropa 2,151,763

Fier Llazi Bardhi 561,734

Fier Koçi Goga 5,803,941

Fier Shaqo Nevraj 5,513,000

Fier Harrilla Kane

Fier Fiqiri Kuçi 269,000

Fier Liri Çomo

Fier Kalopi Golemi

Fier Vangjel Sauli

Fier Spiro Sauli

Fier Mihal Koroveshi 4,983,200

Fier Vasil Turtulli 5,661,916

Fier Isa Hoxha 1,060,067

Përrenjas Osman Bosi

Peqin SKENDER QEFALIA 3,339,708

Pronarët që aplikuarpër kompensimin epronës në vitet 1997

dhe 1998, për të cilët ka njëvendim për njohjen dhe ko-mpensimin e pronës duhet tëplotësojnë formularin-tippër të marrë paratë. Agjen-cia e Trajtimit të Pronavepublikon formularin dhedokumentet që duhet tëplotësojnë rreth 3260 për-fitues në të gjithë vendin përtë marrë kompensimin nëpara ose kompensim fizik.Për dosjet e vitit 1887 janë1460 pronarë dhe dosjet evitit 1998 janë 1800 pronarë."Gazeta Shqiptare" pub-likon formularin, dokumen-tet si dhe listën me pronarëtqë duhet të plotësojnë doku-mentet për të përfituar ko-mpensimin.KOMPENSIMIKOMPENSIMIKOMPENSIMIKOMPENSIMIKOMPENSIMIFINANCIAR DHE FIZIKFINANCIAR DHE FIZIKFINANCIAR DHE FIZIKFINANCIAR DHE FIZIKFINANCIAR DHE FIZIK

Sipas formularëve-tipmësohet se kërkuesi, dukettë cilësojë faktin se kërkonkompensim financiar. Përplotësimin e dosjes duhet tëparaqitet kërkesa për ko-mpensim financiar/fizik,konfirmim nga ZVRPP-japër gjendjen juridike tëpronës vërtetim nga gjyka-ta, nëse vendimi përfun-dimtar i apo vlerësimit të tijështë ankimuar apo jo në

Agjencia e Trajtimit të Pronave publikon dokumentet që duhet të dorëzojnë përfituesit

Dosjet e viteve 1997-1998,emrat që marrin kompensiminLista me 3260 pronarët në të gjithë vendin

Ornela Manjani

rrugë gjyqësore, dëshmitrashëgimie nëse ka ndry-shuar rrethi i trashëgi-mtarëve, prokurë e nënshk-ruar nga të gjithë trashë-gimtarët, vërtetim numërllogarie, vërtetim nëse sub-jekti ka përfituar ose jo tokëbujqësore, dokument identi-fikimi dhe mandat pagese. Tënjëjtat dokumente duhet tëparaqiten edhe në rastin kurpronari kërkon kompensimfizik.LLOGARITJALLOGARITJALLOGARITJALLOGARITJALLOGARITJA

Kompensimi për ish-pr-onarët për tokën truall, si-pas zërit kadastral të vitit1945 dhe hartës së vlerës sëtokës që është në fuqi do tëkryhet me para. Kufiri i cak-tuar nga ligji është 50 mil-

ionë lekë për çdo vendim tënjohur. Këshilli i Ministraveka rregulluar me anë të njëvendimi kufirin e pagesës nëlekë dhe atë të kthimit fizik-isht të pronës. Kështu, tëgjitha vendimet përfun-dimtare, të vlerësuara finan-ciarisht si tokë truall përfi-tojnë kompensim financiarnga fondi financiar i ko-mpensimit, deri në masën 50sipas shkronjës "a", të pikës1, të nenit 8, të ligjit nr.133/2015, dhe pjesa e mbetur ngavlerësimi i vendimit përfun-dimtar kompensohet fizik-isht nga fondi i tokës. Neni8 pika a e ligjit nr. 133/2015për trajtimin e pronës dhepërfundimin e procesit tëkompensimit të pronave

thotë se subjektet e shpronë-suara u nënshtrohen proce-durave të kompensimit, si-pas përcaktimeve të këtijligji, bazuar në vendimetpërfundimtare për njohjedhe kompensim financiar.PAPAPAPAPAGESAGESAGESAGESAGESAT ET ET ET ET EPËRSHPEJTUARAPËRSHPEJTUARAPËRSHPEJTUARAPËRSHPEJTUARAPËRSHPEJTUARA

Pronarët mund të përfi-tojnë edhe pagesa të përsh-pejtuara. Janë vendosur triafate pagesash të përshpej-tuara. Pagesë brenda njëviti, brenda tri vitesh dhebrenda pesë vjetësh. Për se-cilin variant në një VKM tëposaçme është përcaktuaredhe përqindja e pagesës.Për pagesën brenda një vitipronari merr 20% të vlerëssë faturës, për pagesën bren-

da tri viteve merr 30% dhebrenda pesë viteve merr 40%të vlerës së kompensimitdhe heq dorë nga pjesatjetër e kësaj vlere. Të gjithasubjektet që kanë një ven-dim përfundimtar kompen-simi, pavarësisht rendit kro-nologjik të tij dhe llojit tëzërit kadastral të pronës sëvlerësuar, kanë të drejtë tëaplikojnë pranë ATP-së mekërkesë të veçantë, ku shpre-hin vullnetin për t'u ko-mpensuar financiarisht.Kërkesat e veçanta për ko-mpensim financiar do të tra-jtohen sipas kësaj proce-dure: nga çdo fond vjetorbuxhetor i kompensimit fi-nanciar, jo më shumë se 1/3e tij mund të përdoret për

kërkesat e veçanta të ko-mpensimit financiar, tëgjitha subjektet kërkuese,të cilat shprehin vullnetinpër t'u kompensuar finan-ciarisht me kërkesë tëveçantë, duhet të aplikojnëpranë ATP-së brenda vitit tëçeljes së fondit vjetor buxhe-tor të kompensimit finan-ciar. Pas aplikimit për ko-mpensim financiar mekërkesë të veçantë, ATP-japërgatit vlerësimin finan-ciar të pronës, pavarësishtrendit kronologjik të ven-dimit dhe në rastin e disaaplikimeve për kompensimme kërkesë të veçantë do tëzbatohet rendi kronologjiki datës së vendimeve për këtoaplikime.

E diel 29 Korrik 2018 - 9SPECIALEMemaliaj Petrit Maliq SinomatajDevoll Ibrahim Subashi 858,280Devoll Hekuran Gjiriti 1,054,134Devoll Spiro Sorba 324,916Devoll LLAZI KOVACI -255,200Korçë Skënder Shkëmbi 460,800Korçë Gjergji BurdaKorçë Ligor Mançe 20,000Korçë Janulla Gjata 33,200Korçë Hajrije Lisi 100,000Maliq Ajdin Mecollari 400,000Korçë Jonel Nasto 432,870Korçë Todi Çollaku 47,322Korçë Dalip Shkembi 66,500Maliq Fevri Bylykbashi 55,400Maliq Shenjtor Hoxhalli 91,408Maliq Ylber Mullalli 31,520Korçë Engjell Bushi 0Maliq Hekuran Mullalli 418,000Pogradec Xhevat Agolli 1,567,744Tiranë HAKI XHAJA -75,775Vorë KOMUNITETI MYSLYMANSHQIPTAR KOMUNITETI MYSLYMANSHQIPTAR -1,494,400Korçë Xhemal Qyteza 374,724Devoll Kisha Ortodokse 584,800Devoll PETRI TOMORRI 123,633Devoll Petraq Pine 907,727Devoll LEFKOTHE PETE 190,330Devoll Medeat BylykuDevoll Nafiz Tale 570,256Devoll 1,335,236Pukë Hydajet KuqiMemaliaj Fejzo ZaçajMemaliaj Xhafer Beqo Osmani 338,616Devoll Fadile Spaho 818,537Devoll Leni Rado 321,745Devoll Sotir Toçe 146,408Korçë Vangjel Morcka 333,809Maliq Shefki Dalip Malësia7,509,078Korçë Gurali Bacellari 286,959Korçë Nevruz Bala 726,669Maliq Safet Malelli 1,454,295Himarë Meto Duka -7,006,940Korçë Vangjel Saqellari 5,000,000Maliq Vaskë Melo 1,241,392Korçë Pandora Minka 1,153,418Devoll 2,463,858Devoll Elise Taluri 279,168Pogradec Nazar Ismail 1,124,232Maliq Hajredin RusiMaliq Dilaver BarutiKorçë Gezim Sulillari 1,332,308Has Asllan QemaKukës Sali NezaKukës Ali NezaKukës Sadik NezaKrujë Atdhe HoxhaSkrapar Dalip Mystafaraj 527,067Devoll Buajr Bejleri 494,560Devoll Mustafa VeliuHimarë Vedat Beqi -518,800Korçë Xhelal Dedelli -8,507,600Korçë Milo Lluka 135,200Korçë Avdyl Avxhi 170,000Korçë Hysen Oranlli 369,900Korçë Mustafa Xhihani 98,040Korçë Sotiraq Prifti 73,220Korçë Nure Kupe 360,000Korçë Muharem Kupe 240,000Korçë Celnike Kupe 360,000Korçë Ilia NastoKorçë Petraq Duni 65,200Shkodër Jakup Rroji 12,002,986Dibër AHMET LUSHADibër RASIM TOMCINIDevoll Fotini Danushi 133,650Mat AQIF CAKONI 280,046Klos Hasan Hysen NikaMat FERIT BUSHKASHIKlos HANIFE TROCI 415,125Bulqizë MEHMET SPAHIU 726,415Mat ELMAZ DIKA 3,320,522Finiq Musa ShehuKlos Fije Vani 731,276Mat Ismail Nel Klosi 1,088,274Mat Qamil Doku 1,496,870Klos Ramadan Çira 305,330Mat Rustem McukuDibër Arif Shulku -13,631,380Krujë Bajram DanaKrujë Skënder SeseriKrujë Agim Picorri 96,264Gramsh SKENDER TOROMANI46,419Gramsh HAXHI ZAIMI 147,828Gramsh MEHMET HOXHA 2,304,584Gramsh FERIT DERMYSHI 1,827,825Gramsh SHABAN TOROMANI949,415Gramsh LEFTER NAZARI 322,747Gramsh YMER CALA 473,100Gramsh HYQMET KACANIKU2,938,078Gramsh BAKI GURI 3,316,466Gramsh SELMAN XHELILI 129,270Gramsh NURI TACE 238,026Devoll Petraq Bushi 133,650Pogradec 2,783Pogradec Neki Pupa 789,668Pogradec 453,377Pogradec 19,404Pogradec 48,963Pogradec 7,093,056Pogradec 502,755Pogradec Gëzim Çela 314,301Pogradec 296,539Pogradec 295,975Shijak Miranda DullaHimarë Fatime Mici -6,305,240Finiq Vasil LangoKonispol -81,165

Elbasan SPIRO XHUFKA 6,670,326Durrës Shkëlzen JakovaSarandë Agim Toro 5,907,901Devoll Miço KurilaSkrapar Jaup Katillari 7,938,215Skrapar Aziz Dardha 701,021Skrapar Karafil Arapi 196,203Devoll LUAN AGOSTRA 380,925Kamëz PETRIT CITAKU 1,976,827Kamëz XHEVDET LIBOHOVA(NEKI)Tiranë QAMIL ALLUSHI 5,511,305Kamëz SHAQIR ZENELI 5,397,557Kamëz MUSA AHMET HERRIVorë -10,315,467Vorë 647,707Vorë SEFER ALVORA -8,590,720Tiranë TRASHEGIMTARETALIMEHMETI 222,539Tiranë ZOJE DEMIRI 1,882,692Tiranë XHAFERR AGA 457,100Kamëz MAHMUT LOKU 557,496Përmet Qamil Kalaja 121,918Përmet Sotir Saqellari 207,317Kurbin Ali SulaDibër SHABAN ZYBERI 788,172Devoll MUHARREM MULLADevoll Muharrem Mulla -1,251,075Bulqizë NJAZI SUL TASHA 51,763Bulqizë XHELAL NURÇE BALLIUBulqizë SKENDER JASHAR ZENELIBulqizë ARBEN QAMIL BALLIULezhë Rrok Zef GjokaHas Qamil Sheta 3,042,880Devoll Ismail Fero 629,496DevollDevoll Oresti Baboci 42,448Devoll Adil Sadik 239,842Lezhë Prenc JakuKamëz ABDULLA ZAJA 1,047,762Kamëz MAKBULE SEFATiranë METANI -2,933,760Kamëz PETRIT MULLA 2,396,268Tiranë HAKI ALIZAJ 693,206Tiranë GANI ALLMUÇATiranë HYSEN SHEHI 390,820Tiranë QAMILE YMERAJ 195,125Kamëz XHERACINA SPAHIJA(OSMANLLIU) SPAHIJA (OSMANLLIU)1,682,374Devoll 272,781Pogradec 506,310Pogradec 224,593Devoll Enver AlickolliMallakastër Trashgimt-aretMallakastër Trashgimt-aret 1,091,072Tiranë NURIE HAJDAR SULTAFA1,544,167Vorë XHEMAL ALI PAZARI764,524Tiranë SKENDER ÇULLHAJ787,746Tiranë MAKBULE SEFA 330,913Tiranë ZIJA ÇULLHAJ 1,436,249Tiranë ZYDI EGRATiranë TIRE BEGA 7,382,331Tiranë IBRAHIM SEJDINI62,682,984Tiranë RESHIT SHKOZADevoll Nestan Kolami 440,400Gramsh PARTIZAN KAPTELLI527,006Skrapar Faik Germenji 1,424,448Tiranë REXHEP SHKALLATiranë SELIM PICALLITiranë QERIM LAMI 356,131Kamëz 6,077,392Kamëz MUHARREM ISUFI6,149,086Kamëz VAJE DOKU 2,452,181Tiranë MALIQ DEMNERI 1,901,800Tiranë ISLAM QERSHORI 2,297,508Tiranë MATJA 339,471Tiranë SHYQYRI MILLAMirditë Mark Preng ZefiTiranë 114,108Tiranë SADI HYSEN REXHA546,863Kamëz REXHEP MUSA KARAJTiranë REXHEP BASTARI 597,469Tiranë NEXHAT KARAPICI1,481,883Vorë HAXHI SINANI 955,940Tiranë ADEM BURNACA 0Tiranë RAMAZAN HIMA 2,396,268Tiranë GJATA 832,756Tiranë SHQIPONJA VATHI 707,470Mirditë Zef Gjon MilotiKavajë ALI E LILA TIRANA8,066,175Tiranë SOTIRA PLLUSKARoskovec Bajram ShehuFier Viktor IkonomiFier Jakov MilajPërmet Koco Miko 222,486Devoll Skender Spaho 3,704,400Devoll MUHAMET SHAHOLLI236,791Devoll Gazi Lindraku 653,900Bulqizë ISLAM MERTINIVorë AQIF MUÇA 1,712,571Vorë SINAN MARA 3,584,000Vorë SHPETIM RAMAZAN KUCI-9,940,480Tiranë LULZIM TAKUKrujë Xhemal TetaDevoll Haki Muka 196,577Durrës Ymer Reçi 2,446,605Mirditë Gjergj Mark NdojiDevoll Emine Muka 198,325Devoll NASTASI PAPADHAMI

272,802Devoll Spiro Shopi 1,823,653Devoll Eqrem Gegolli 1,654,070Fier Reshat ZeqajFier Edmond Janushi 7,473,412Fier Ahmet Çobra 7,470,222Fier Thoma Bakalli 1,289,300Fier Kujtim MorinaFier Kamber MetushiDevoll Abasali Jazxhi 1,033,246Devoll Fani VangjelDevoll Sulejman Rusi 470,465Tiranë GENC HOTI 18,282,537Tiranë FATMIRA POJANI 37,502,640Tiranë KADRI ETJ ALLATiranë FRANC PALI 64,022,364Bulqizë ISLAM QAZIM TASHABulqizë NEZIR SEIT LLESHIBulqizë FEHMI JELLABulqizë HYSEN MUHARREM JELLABulqizë NURÇE QAMIL TOSKADevoll Sabri SpahoDevoll Sabri Spaho 57,792Mirditë Ndue Geg Nikolli 188,186Mirditë Gjon Preng Marku 82,196Tepelenë Urani HajePeqin MAHMUT DEHIMA -31,548,700Devoll 38,880Tiranë HAMDI MURTHI 7,814,178Tiranë HAMDI MURTHI 8,271,765Devoll 975,896Devoll Selajdin Meka 1,684,287Devoll Aishe Peroma 156,435Has Ramadan Geca 951,529Devoll 469,306Mallakastër Trashgimt-aret 495,378Mallakastër NeimMurataj 7,830,977Mallakastër Ali CakajMallakastër Qemal Zotaj1,514,139Mirditë Preng Dede DociVorë MUHARREM STERMASITiranë RAMAZAN BALLATiranë ÇEKERRIVorë MUCA IDRIZ 1,082,301Tiranë XHAVIT KRUJATiranë RAMAZAN BEQIRIVorë Kadri PazariSkrapar Baki QamaPukë Cake MehajFier Ismail GjataFier Kujtim SinaniPatos Hasan Balla 5,241,730Roskovec Fitim Feleqi 58,415,272Fier Qanie Beqiri 3,955,085Fier Safet Henzzi 431,791Roskovec Behije Shehu 1,422,538Fier Vasil Dhima 4,482,722Patos Ilmi Myftari 326,867Roskovec Hajdar Strumi 6,544,976Fier Monki Dhana 7,801,099Tiranë QEMAL DAJA 1,048,267Tiranë IBRAHIM PUPA 1,876,099Tiranë BAJRAM HOXHAFier Nasi Dhima 7,826,897Fier Koli Goxhomani 774,158Patos Jorgji PriftiBulqizë ISLAM HOXHABulqizë RIZA HAZIS LETI 34,369Bulqizë MERSIN SULEJMANMJESHTRIBulqizë OSMAN SELMAN BALLABulqizë MERIBAN XHEKAKukës Mehmet Rame Kapica313,104Kukës Ismail Avdi Guri 191,823Kukës Zenepe Sadik Perzhita1,776,021Kukës Qemal Mahmut Beqiraj276,800Kukës Xhevdet Selman MuratiKukës Sali Sule Basha 1,347,065Kukës Zyber Mustaf Vata 842,169Kukës Selman Ali Vata 841,467Pukë Prend Ndue Lufi 822,010Pukë Nikoll Zef GjoniKrujë Mark Shota 4,186,185Krujë Rustem SyziuKrujë Sabri LlubaniDurrës Andrea Rexha, Llasbi RexhaShijak Eqerem FajaDurrës Ilirjana PrushaMirditë Gjon Preng Deda(Gjoka)1,228,330Mirditë Gjin Ndue Ndoji 744,652Tiranë AGIM KOKONOZIDevoll Adil Mullaj 620,117Mat Kisha UlezKurbin Zoje ShkëmbiKurbin Ndue Gjet GjonajTepelenë Kule BitriTiranë IDRIZ ALLMETA 1,200,640Mat Kasem KasmiMat Mark Gjergj Lala 2,290,742Divjakë Mirjana Babamusta9,118,329Fier Llazar Sako 6,048,751Roskovec Izet Ruka 7,593,166Fier Hekuran Kumanaku4,933,123Fier Petraq Dimi 1,605,660Roskovec Sadedin AgoRoskovec Haki LuarasiRoskovec Haki Luarasi 652,968Roskovec Sefer AlushllariRoskovec Hasan LlagiuRoskovec Konica Bukuroshi 1,305,937Roskovec Haki Zavalani 13,560,174Roskovec Elisabeta PodaPatos Bido Nuhaj 3,630,464

Devoll Njazi Bleta 510,510Devoll 836,125Kurbin Hajredin Qyshka -2,956,500Devoll ILO POPLLO 1,109,626Devoll HAxhi Barolli 740,121Kolonjë Riza PashoKolonjë Bektash Laho 2,871,557Kolonjë Avni Male 399,981Has Sadik ShutiMemaliaj Alem Muharrem Shehu2,266,274Devoll Ibrahim Cane 593,330Devoll Refije Backa 70,139Devoll 97,957Vau i Dejës Maruka Gjoni 2,400,462Shkodër Angjelina LekoviaShkodër Riza Haxhija 1,497,049Devoll 34,400Devoll 100,073Kukës Hanife Shaqir Murati1,385,575Fier Tomor HoxhaFier Kostandin Sharra 2,149,291Fier Syrja Rrapaj 8,628,622Fier Islam Majaci 932,812Fier Petraq XoxaFier Hajdar Breshnica 4,078,256Fier Banush Kumanaku 3,329,068Fier Hetem GogaFier Perikli Ongari 6,233,631Fier Sokrat Samarxhiu 1,659,182Fier Nexhmie Henzi 1,041,150Fier Kostandin DhimaPatos Novruz Mullaj 4,268,380Fier Vasillaq Prifti 40,142Fier Alqi KustaDevoll Petrika Çili 232,247Devoll Shega Xhafka 179,777Devoll 1,568,959Korçë Harvid Dervishi 1,245,017Korçë Muhamet ZhillaMaliq Ali PetritiKorçë Behar Bregu -379,000Maliq Mitat Çika -9,827,700Korçë Stavri PrendaMirditë Llesh Gjet NikolliKorçë Nurihan Mece 183,697Korçë Ollgë Bode 588,360Korçë Naum Palla 693,301Korçë Burbuqe Konomi 291,976Korçë Viktor Cami 98,060Maliq Dituri Lenja 662,167Maliq Guralije Hoxha 1,683,229Maliq Pranvera Baruti 2,434,639Maliq Lumturi Lipo 1,029,731Maliq Njazi Petriti 429,514Maliq Thanas Moni 883,113Maliq Shkende Xhaçi 2,100,180Shkodër Andrea Martini 51,611Vau i Dejës Sanije Druni 653,733Shkodër Muhamet Lohi 1,083,821Këlcyrë Hysen Seiti 59,257Këlcyrë Rrapo Lumani 302,208Përmet Brahim Jashari, SaliJashari 248,877Fier Shyqyri Rustemi 7,048,465Bulqizë ASTRIT RIFAT MUHABulqizë RAMAZAN HASAN METABulqizë MIFTAR XHEM MARTINITiranë MEHMET BYLYKBASHI7,366,590Patos Seit Seitaj 5,162,724Fier Thoma Duda 6,544,976Fier Beshir Bushi 6,254,734Fier Urani Toska 7,664,920Mallakastër Qamil Sukaj704,483Mallakastër Selam Fejzaj3,241,904Devoll Mjallaq Gjylameti 2,040,673Devoll Kusto TytymçeDevoll NIGJARE QAMKA 690,750Pogradec Gjok Percini 243,793Pogradec 46,528Pogradec Dhimitri Ilo 0Pogradec 0Pogradec 55,783Pogradec 87,640Shkodër Xhabir Lukaj 980,600Pogradec Vangjel Gjergo 451,972Tiranë BESNIK PETRELA 1,120,000Tiranë REXHEP KETA 3,214,512Tiranë REXHEP KETA 4,553,892Durrës Haki Hima 6,129,600Durrës Haki HimaBulqizë NAZMI HYSEN ALIMANIBulqizë MEHMET SINANIBulqizë MEXHUT JELLABulqizë HAMDI METAGramsh SHERIF AJAZI 1,385,361Devoll 542,630Tiranë ALI QORDJATiranë PETRIT RADOVICKA54,043,983Tiranë MUHAMET E FERIDEPELINGUFier Kozma ToskaPatos Dano Kripa 1,701,583Patos Ramadan MucajFier Pandeli Berdalli 1,224,427Fier Ibrahim BaciFier Gani BoriçiFier Kristaq Kitani 3,807,930Fier Hetem RadeshiFier Xhevdet ToskaPatos Sherif HazizajFier Sotir GjikaFier trashëgimtarëtPatos Hekuran Maneku 6,333,726Patos Vasillaq ComoFier Halit MarinaFier Ismet MemaFier Vangjel Bitri

Roskovec Faik CepelePatos 1,302,911Shijak Sabri JellaShijak Miranda LoliShijak Goni SijoniDurrës Hasan Karagjozi 2,326,740Lushnjë Brahim TishkeziDurrës Jorgaq Stasi 2,898,100Durrës Eqerem KrujaKorçë Seit Myrtollari 311,270Bulqizë FALI ALIMANI 129,535Bulqizë HYSEN TASHA 74,345Devoll Demir Barbuta 3,147,055Devoll Njavir Barbuta 5,816,813Mallakastër ShuaipSinaniMirditë Pjeter Mark Kola 126,931Krujë Ilir GociKrujëLibrazhd AISHE ALIKO 193,144Librazhd HANIFE SALLAKU 285,187Përrenjas SALIE RIZA KARRIQI -27,128Elbasan MAKASEN, SELMAN,ASTRIT BUNGADevoll Sabri SpahoDevoll Rapo MuharemiKorçë Llazi Saro 610,000Maliq Mihal Goca 874,530Tiranë KSENIE GJOKA 14,371,547Gramsh XHEVIT DRIZA 485,789Gramsh ASLLAN ZOGU 773,753Gramsh ISLAM SHYQYRIU 497,301Gramsh MALIQ KRYEMADHI514,161Gramsh ALI ZENEJA 536,396Gramsh VEIZ CEKREZI 4,883,839Gramsh IDAJET LLALLA 1,621,874Gramsh RAZIM BALLABANI 132,496Gramsh KASO TAFA 11,474,410Tiranë AZIZ, MUSTAFA, IBRAHIM,REXHEP SHKRETATiranë AZIZ, MUSTAFA, IBRAHIM,REXHEP SHKRETATiranë ZOGA, MARGARITA NAÇI1,540,287Pogradec Iljaz Maze 1,009,482Pogradec 114,238Pogradec Ismail Turku 245,845Pogradec Shyqyri Avdullari 213,425Pogradec Agim Gjore 32,634Pogradec Pandeli Gjika 103,790Pogradec 720,642Pogradec 269,819Pogradec Qamil Olldashi 1,057,656Pogradec 59,467Pogradec Xhemal Çela 1,291,815Pogradec Nazmi Pere 1,701,028Pogradec Hajdar Sadikaj 1,511,841Vorë 310,074Kamëz SHABAN SHABANITiranë VELI AHMETITiranë AGIM PREZATiranë SULEJMAN VESHIPërmet Petraq Gorishani -1,164,185Devoll Qamil HyskaDevoll -937,840Tiranë DEDJA 7,031,745Tiranë SHPETIM ZAJMI -17,065,968Devoll 0Devoll Qamil Hyska 675,273Devoll Lefter Samara 768,199Tiranë ALUSH DELIU 1,170,000Kukës Rexhep Ismail Parllaku683,856Devoll 596,230Durrës Englantina Mehmeti (Golemi )Devoll 275,932Fier Thanas Bakalli 2,120,118Fier Ali LlanajPatos Halim BehariFier Irakli Toska 23,729,021Fier Thoma MeçoFier Kilo Stoja 7,190,412Fier Thoma Meco 7,616,852Fier Arben Borici 5,870,249Fier Stavri Cuko 4,530,628Fier Thoma Gjeçi 1,418,230Fier Sotir MeçoDevoll 12,443,256Mirditë Llesh Nikoll DudiDurrës Naim DollakuDurrës Njazi MilaqiDurrës Ana Sotiri 5,011,440Tiranë DYLBERE BAKALLI33,350,562Durrës Raqi Dimo 2,200,650Bulqizë SALI SEIT ZENELIKlos AHMET DALTITiranë BEDRI BEGATiranë Hajdije Derhemi -26,251,842Tepelenë Zylfo KatirajMaliq Gëzim Xhihani 311,300Korçë Nikollaq Sheremeni 243,263Korçë Gani Çuçllari 680,919Korçë Ligor Visi 2,472,740Korçë Pirro Greço 602,664Korçë Llazar Ruço(Shardho)198,245Korçë Kristaq Koço 1,525,650Korçë Gurie Hysenllari 395,480Maliq Adriatik Pojani 1,451,838Maliq Xhevair Kulla 2,116,849Maliq Anesti Kristo 2,302,795Fier Janul LeshiDevoll Ylli PoloskaKrujë Ali TupiKamëz MUSTAFA MACI 2,891,070Tiranë BESIM HASMETA 15,447Mirditë Mark Preng Ndreca 393,186Tiranë MUSA KRUJA -4,611,240Devoll Zenel Toska 172,638

Gramsh NUMRIE XHAKA 2,444,371Gramsh RUSHAN DERMYSHI1,735,668Gramsh BASHKIM LLALLA 4,047,909Gramsh DILAVER LLALLA 520,238Gramsh QAMIL MANE 946,588Gramsh SKENDER TOCILA 1,928,201Gramsh SHABAN FEJZULLAU2,043,048Mallakastër RrapoMyrselajMallakastër Muhametmyresehi -3,480,328Maliq Qazim Hamolli 524,082Pogradec 370,520Pogradec 314,745Pogradec Behije Çela 565,280Pogradec Gafer Kapa 231,598Pogradec Sadik Ahmeti 379,070Pogradec Skender Rexhollari1,002,039Pogradec Mihallaq Bice 734,550Pogradec 569,036Pogradec Emin Hoxha -5,134,681Pogradec Nazar Mimini -1,996,200Pogradec 850,924Pogradec 173,442Pogradec Llazi Gusho 104,372Pogradec Gjyladin (Xheladin)Afisllari 298,346Pogradec Nikolla Vako 768,353Pogradec Piro Llazo Mehilli -4,980Pogradec Esma Elezi 507,580Pogradec Vllazëria ÇollakuKukës Rame Ali Ramallari 30,805Kukës Myftar Asllan Cena -651,233Kukës Enver Mustaf Elezi 0Kukës Ferit Arif EleziMallakastër HyqmetMyrselaPogradec Demir Bajraktari 0Pogradec Qemal Palla 154,379Mat ABAZ KOLAKrujë Qamil Merlika 500,000Patos Kristaq Stambolliu15,151,164FierFier 3,495,305Fier Zija PerkaziFier Bujar CaneRoskovec Flamur Zavalani 1,123,299Fier Kadri KodheliFier Zoi Ndreko 2,866,473Fier Mane Ferko 2,463,375Fier Spiro SauliKurbin Zenun ShetaKurbin Lume XhepaGramsh SHAQR HIMA 6,053,956Përrenjas XHEMILE DASHI 489,465Librazhd MEHMET FAQOLLI 669,076Librazhd TAFIL REXHEP KERCINI491,151Librazhd BIHANE PRRENJA 276,937Kolonjë Uran KostreciKolonjë Myftar TareKolonjë Bektash Male 106,272Mat Beqir KoçiKorçë Qerim Tahiri 1,325,701Maliq Dallendyshe XhaferiMaliq VIKTOR KAPXHILLARIKorçë Selami Afez Begollari349,000Korçë Hasan CenkoKorçë Gjergji Mborja -2,450,500Maliq Guri Vantazi 36,816Maliq Eftimija Vantazi 676,713Maliq Mbarime Dulellari 379,600Maliq Myfit Hena -7,505,400Korçë Mihal Sotiri 155,978Korçë Bido Luarasi 416,232Korçë Beqir Beqiri 1,871,730Maliq Demir Shkembi 480,247Korçë Hasan Cenko 827,940Maliq Hasim TerolliMaliq Dilaver Muço 1,204,636Maliq Bari Pera 389,944Maliq Nazar Kaftira 1,763,368Memaliaj Riza Hajnaj 3,447,927Shkodër Ded KaçiFier Shahin MajaciFier Josif Bare 747,051Fier Llambi BareFier Selim HoxhaFier Nexhip HoxhaFier Haziz Mahmutaj 2,342,401Fier Kozma Ndreko 7,626,669Patos Avni Braçe 3,115,904Patos Haxhi BraceDibër FERIDE GUGA 1,706,000Dibër SADETE SHEHU 430,100Lushnjë Petrit ZariuPukë Zef NdokaPukë Hamit Mus Mehaj 0Kukës Ramiz Dan Istrefi 1,889,975Kukës Isuf Rushit Cengu -780,290Peqin HAJRIE TAHIRAJ 5,662,627Peqin KADRI TAHIRAJPeqin SAMI KADIU -29,747,200Fier Hariz FerkoFier Osmen XhafaFier Mihal Mecalliu 1,335,388Fier Aristir ÇukoFier Brahim FeraDevoll Farije Shaholli 517,189Fier Gora Nushi 7,015,236Tepelenë Refie VrekajTepelenë Nevro DalaniDevoll KIMET KOLLCINAKUDevoll Hysen Orhan 341,600Devoll Hysen Orhan 149,301Devoll Hysen Orhan 53,808Kukës Mustaf Neza 346,756Kurbin Muhamet Rama

E diel 29 Korrik 201810 - ESE

PAK HISTORI…

U mbush më shumë se gjysmëshekulli që kam hyrë nëteatër, është fat, gëzim, ësh-

të edhe mençuri, të rritesh meteatër sepse skena të mban pezullme emocion, të pastron, por mbi tëgjitha të bën të mendohesh, jovetëm gjatë shfaqjes, por edhe kurlargohesh nga salla. Prej 16 vitesh,ose më saktë nga viti 2000, nëkapërcyell të mijëvjeçarit, dy njerëzAlfred Bualjoti dhe Edmon Xhu-mari menduan ta risillnin teatrinnë shtëpinë e vet, në amfiteatrin eButrintit. Një ide ndriçuese. Janëbërë më shumë se 18 vite. Me dyvite ndërprerje për shkaqe mone-tare, ndaj këtë vit u zhvillua edi-cioni 16-të. 8 korrik 2018 nata karënë e plotë, liqeni Butrintit dre-mit bashkë me shpirtrat e nënd-heshëm. Nga hyrja kryesore nëqytetin antik të Butrintit të bëjnëudhë dritëzat e kuqe anash rrugi-nave të ngushta deri sa mbërrintek amfiteatri. Monumenti i gurtëështë i mbushur plot e përplot meshqiptarë dhe të huaj... si asn-jëherë më parë... Ky fakt na gëzonsepse tregon që njerëzit e duan te-atrin dhe teatri vetëm kështu katë ardhme… Fjala e hapjes e zotitBualjoti që kumton aq bukur…“nëse ju vini kështu si sonte bin-demi se pavarësisht nga vësh-tirësitë, ne duhet ta vazhdojmëkëtë punë”. Më tej ftesa e tij përmua që t’i drejtohem publikut tëgjerë. Një emocion tejet i veçantë.Të flasësh në Butrint. Asgjë eparapërgatitur. Por shpirti është ingazëllyer, mendja nuk mund tëmos të jetë gati, fjalët e bardha janënë një farë mënyre të edukuara ngadhe përmes teatrit.

Të dashur miq, ne e duam teat-rin e në një farë kuptimi ne jemikomb teatror dhe jo komb stadi-umesh. Para pak kohësh isha nëDodonë, një amfiteatër gjigant. Jolarg prej Butrintit është Bylisi,Apolonia dhe më tej akoma amfite-atri i Durrësit. Ja përse me rrënjëdhe me histori në jemi një popullteatror. Jemi sonte këtu që tënderojmë dhe Aklepion, perëndinëe qytetit, baptisierin me tetëkolonat, numrin simbol tëpafundësisë, më tej është bazila meçatinë e hapur që pret të restauro-het. Le të shpresojmë! E në fundporta e ‘Luanit’, që na kujton ka-onët e vjetër. Kur vijmë në Butrint,ne si të thuash jemi edhe në respe-kt të Jul Çezarit, që kishteletërkëmbim me qytetin, por edhepër të kujtuar komunikimin qëkishte Ciceroni dhe Oktaviani meparinë e qytetit. Kjo histori na bënnder, por edhe më të përgjegjshëmpër historinë tonë. Pse teatri nukhumbi, nuk u zhduk, pse ai mbije-toi? Mendoj për shkak të tre D-ve…(D)ashurisë, (D)injitetit dhe(D)iabolizmit.

Njeriu nuk jeton pa dashurinësi ndjenjë njerëzore, por edhe përshkakun se dashuria është çimen-to e historisë. Pa dashuri nukmund të takosh ëndrrën. Dashu-ria e shpie njeriun te liria dhe e

farkëton si luftëtarin e saj. Dinji-teti lidhet me dashurinë. Në filoz-ofinë e sotme moderne, por edhemë herët, jeta ka provuar se padashuri dhe kreativitet, nuk ndër-tohet dot personaliteti e më tejakoma, pa personalitet, nuk mundtë jesh dinjitoz. Dinjiteti nuk mundtë sterilizohet, pasi për rrjedhojësajohet njeriu i padenjë tek i cilimungojë motivimi, kuraja, shpir-ti luftarak, etja për ndryshim. Pakëto atribute s’ka dinjitet. Pa vleradhe pa dashuri njeriu mësoi tëhiqej sikur i kishte dhe i mbronte,ndaj ju nënshtrua procesit të di-abolizmit. Ja përse teatri lindi dheu zhvillua. Bashkë me njeriun lin-di dhe gënjeshtra. Lindi dhe u rritnjë pushtet që është tashmë kaq ivjetër, hipokrizia njerëzore.Ndoshta që kur ajo gjysmëgrua egjysmëperëndi, Pandora, e solli atëkuti çudirash dhe e hapi për të vënëpërballë njerëzimit e në radhë tëparë ndaj burrave që duhet të jep-nin ato prova e sprova. Nga kutiadolën jeta dhe vdekja, vjedhja dhegënjeshtra. Kështu, për të zotëru-ar dashurinë dhe për të veshur din-jitetin e paqenë dhe të pamerituar,njeriu krijoi dhe ushqeu me për-renjtë e së keqes diabolizmin. Këtojanë arsyet që e mbajtën gjallë dhefuqiplotë teatrin, këtë artantropologjik. Këto tri D-të kri-jojnë “trekëndëshin e Bermudës”për njeriun dhe gjithçka varet ngakëndet. Nëse trekëndëshi ështëbarabrinjës, atëherë tri D-të janënga 60 gradë, por nëse ky raportprishet dhe diabolizmi është 120gradë dhe dashuria e dinjiteti bash-kë 60 gradë, atëherë njeriu sho-qëria, ëndrra, gëzimi, e ardhmja,drita janë të mjegullta, janë në rrez-ik. Ja përse duhet teatri, ja përselindi dhe përse ekziston. Ballkaniështë vatra e tragjizmit dhe kome-dive të mëdha, aq sa edhe vetë fjaladramë që do të thotë lëvizje lindikëtu, në këtë trevë.

Ne jemi krenarë që si popull itakojmë teatrit. Butrinti i ka pa-sur, i ka dhe do t’i ketë bijtë e vet.Ne jemi sonte bijë të Butrintit. Njëpopull pa teatrin e vet nuk ka ashistori të së shkuarës, as historitë së ardhmes. Është i pafat dhe iverbër.SHFAQJET…

Shfaqja e natë së parë ishte ngaShakespeare. “Nata e 12-të”, njërealizim i Teatrit të Metropolit tëTiranës me regji të regjisorit ameri-kan Justin Anderson. Konceptimiregjisorial nisur edhe nga fakti qëngjarjet zhvillohen në Iliri ishintrajtuar me ngjyrim tipik shqiptar,ku batuta e kolosit të teatrit ishtesimbiozuar me një stil të hollë mehumorin tipik folklorik të disakrahinave tek ne... Shpirti i spek-taklit ishte fjala aktoriale e Ner-itan Liçës, e Roza Kostanit eMemet Xhelilit dhe një kaste ak-torësh të rinj, që luajnë me shumëprofesionalizëm dhe më dashuri epathos aktorial. Ulje-ngritjet emo-cionale, loja brenda lojës, dyzimi ipersonazheve, ngatërrimi fateve

dhe dashuritë e pështjelluara derinë qartësimin final, humori deri nëdimensione grotesku, veshjet,muzika live dhe vallet ndërtuarnga koreografi Donald Martini nadhanë një kënaqësi estetike dheemocionale, duke e mbajtur pezullfrymën e spektatorit, i cili u përf-shi i tëri duke qeshur dhe dukeshoqëruar me duartrokitje ak-torët. Loja e identitetit të rremëkrijon jo vetëm humor, por edhegrotesk. Këtë e gjejmë te Servante-si, por edhe te Shakespeare. Jamai që nuk shfaqem dhe paraqitem,jo ai që jam. Mbase përtej dukjesmund të ketë një shpirt të njollo-sur e gri, por mund të ketë dhe dë-lirësi, që rrethanat e detyrojnë tëluajë me maskën e mosshfaqjeshapur se cili apo cila është. Dashu-ritë na bëjnë të përçudnohemi. Njënatë e paharrueshme për “Natën e12-të”... në Butrint.PËR NERITAN LIÇAJN DHEMEMET XHELILIN...

Në “Natën e 12-të”, ata kanë dyrole karakter... budallanë emençur, që u tregon të gjithëve sejeta dhe njeriu, fati dhe përfitimi,dashuria dhe xhelozia mund tëshndërrohen në mënyrë diabolikethjesht në lojë fjalësh... Ky dyzimfjalë dhe përjetim sillte paradoksindhe kundërrjedhjen e logjikës meveprimin e thënies dhe me kun-draargumentin. Neritan Liçaj tre-goi me karakterin që krijoi se junjerëzit e sërës së lartë e lypni bu-dallallëkun tim sa herë doni tëqeshni, por kur ai tregohet simençuri diabolike, dukeni të pa-zotët ta përballoni, sepse jo gjith-një ju pëlqen dhe ju gëzon e vërte-ta.

Mehmet Xhelili na shpalosi njëaspekt të ndjerë të Groteskut...Njeri që fryhet si tullumbace ysh-tur nga tejkalimi i ëndrrës, dukemenduar se nga shërbëtor, mundtë jetë kalorësi blu i Yllit që ndrin...Loja e keqkuptimeve dhe thyerjeveemocionale e sjelljeve si ngjitje-uljeshkallësh emotive dhe përjetimeshshpalosën një figurë karakterialetipike shqiptare. Loja e këtyre dy

aktorëve më dha shumë gëzim dhekënaqësi estetike. Komedia që di-abolon me komunikimin në njëfarë kuptimi tregoi se komuniki-mi është vetë ekzistenca. Kodet etij janë të shkruara, janë tëshfaqura, por janë edhe të pashk-ruara, janë pothuaj të fshehura,janë gati-gati eterike. Shpeshndodh që komunikojmë duke mosdashur ta pohojmë atë që ndjejmëdhe kështu krijohen botët imagji-native, hamendësimet paralele.Sajohet sa hap e mbyll sytë një llojfluturimi me ajrin e dëshirave,krahqielli në fantazi. Kështu kom-binimi mbetet ikje, lidhje dhe des-tinacion mes atij që e krijon dhefigurës imagjinare. Grotesku nëthelb është pasja e një ëndrre mëtë madhe se ti i ke mundësitë dhebesimi se gjithçka është realitet qëti pret ta prekësh.…ME TRUPËN ESALAMINËS-GREQI...

Tragjizmi grek me tre korifen-jtë Eskili-Sofokliu-Euripidi nëskenën e Butrintit përmes mono-logëve më pikantë të kryevepravetë tyre. Aktorët e trupës sëSalaminës derdhën në skenëgjithçka, fjalën e ndjerë, kobin etragjizmit, komunikimin me zotat,shpagimin dhe pendimet dërrmon-jëse kur kuptohet se vdekja veçvdekje sjell. Na përcollënhidhërimin për humbjet dhe ndër-tuan në një dekor asket vetëm falëfjalës dhe ndjeshmërisë humbëti-ra ku bie trupi e shpirti vrasës për-ballë shkatërrimit të jetëve njerë-zore, gjithçka që la gjurmët nëskenën e antikitetit. Tragjizmigrek është sa historik, aq edhe kl-lapues. Ai paralajmëroi se vdekjasi vrasje do e shoqëronte njerëz-imin në jetë të jetëve. Fatkeqësishtnjeriu ishte i ngarkuar me këtëmision barbarie sa kohë që yshtjapër pushtet, për zotërime dhepushtime... por edhe për dashuritë vjedhura apo kurora e shtretërtë përdhosur, e shpien njeriun nëgjendje të tilla për t’u mos vetëpen-guar që të shkojë deri në vrasje...Kanë kaluar po thuaj 3000 vite dheja, njeriu nuk u edukua ta brak-tisë vrasjen... Shpesh tragjizmi

At Zef Pllumi e kumtoi edhe këtu psaltine tij... ndoshta për zotat, por me siguriedhe për ne mëkatarët

Në Butrint sipopull i teatrit…Nga Përparim Kabo

E diel 29 Korrik 2018 - 11ESE

grek është i skajshëm... tejet mi-zor...

Mendoj se kolosët e mendimittragjik si vepër dramatike e kanëzgjeruar dimensionin frikshëmpër të tërhequr vëmendjen dhevetëdijen e njerëzimit... për ta trem-bur racionalisht, me qëllim që doraqë vret të ndalet, sepse vrasjetvrasje sjellin. Është si një pije eegër, që duhet ta pimë me pika përt’u imunizuar në emër të mbrojtjessë jetës. Ndryshe le të kujtojmëvrasjet e asaj kohe (si ato tëMedeas) për t’u bërë esëll dhe përtë dalë jashtë kllapisë, e cila bren-da njeriut thërret... ‘vrite, vrite,vrite’! Faleminderit regjisorit, dra-maturgut dhe kritikut të shquar,Dinos S. Koubatis, që kishte për-gatitur performancën! Tragjiko-medizmi i antikitetit është univer-siteti i historisë që pasoi. Dilemaka qenë dhe mbetet të flasësh apotë heshtësh. Historia ndodh edhenëse ti njeri nuk flet, nuk e ngrezërin, nuk mbron të vërtetën, porajo që ndodh s’ka si të ketë lidhjeme kontributin tënd të munguar...Tek e fundit ti je thjesht heshtjadhe si e tillë je e pafata, je asgjëjaqë mund të thuash vetëm se kurndodhte dhe historia më kërkoikontributin... unë merrja frymë sinjë kacek pafuqie dhe padinjiteti...!Jam viktima e heshtjes sime, oseplaga e asaj që fola gënjeshtërt. Passhfaqjes u takova me aktorin qëinterpretoi Edipin mizor (mbret).Të takosh një mbret-aktor pasi kaqarë i verbër mizoritë e tij, njëmbret në gjunjë që zvarritet i mjerëështë emocion i thellë. Ishte njëinterpretim brilant i aktorit IliasGatzonidis si shprehje, si gjendje,si fjalë, por mbi të gjitha si dësh-përim. Në zërin e tij mes kujës,pafuqisë dhe pendimit lexoje gjithëuniversin e humbjes së gjithçkaje,kur kishe menduar se do ta fitojegjithçkanë. Shpirti njerëzor nukduhet trajtuar si magazinë eplaçkës.NJË MBRËMJESPECIALE ME AKTORËTNGA SHKUPI…

Raporti i njeriut mendërgjegjen, sjellja dhe ndërsjell-

ja. Historia dhe liria. Ndryshimidhe dishepujt e tij janë gjykatësitapo të gjykuarit?! Ikja apo mbajt-ja e përgjegjësisë, çfarë janë,gjykim apo shpinkthimi ndaj tij?!Vlerësimi apo nënçmimi i atij qëtë ndriçon udhën e mendjes, çfarëështë mirënjohje apo zhgënjim?!Sakrifica dhe tallja, apo më keqakoma, shpërdorimi i asaj drite tëthellë që quhet vetëdije, çfarë ësh-të triumf apo gjunjëzim?! E mbifu-qishmja dhe mbiempirikja, çfarëjanë? Arsye, mendim, teori, logjikëapo thjesht përgjegjësi?! A dimë tëndërtojmë përgjegjësi, po tambajmë, a dimë?!

Po të gjitha këto përgjigje alter-native vlejnë veçse mitologjia tekfigura (heroi dhe kurbani) ePrometheut, ka një simbol tëvetëm, zjarrin! A do të mjaftonteqë prej tij të dilnin të gjitha vepratdhe aventurat njerëzore?!Regjisori Dejan Projkovski karrokur dhe materializuar kumtinuniversal se përtej zjarrit ështëdiçka më sublime... më frymëzue-se, më e anatemuar në gjithëkohë-si... e kryqëzuar si mëkatare... ësh-të vetë drita ...Arsyeja=Dritë... Zeu-si u zëmërua dhe i tha Prometheut:“... mirë që ua dhe njerëzve zjar-rin, por pse ua dhe edhe grave...”.Akti parë i mëkatimit është popu-

llimi me njerëz që kanë dritën earsyes dhe jo brinja e Adamit dhekafshimi mollës së ndaluar ngaEva. Prometheu në shkëmb qëvuante dhimbje dhe kafshimin eshqiponjës, për (de)formimin e aty-re që ai u dhuroi zjarrin?! Ai zjarrkishte paralajmëruar se njerëzimido shprishej kur të keqkuptontedhe keqpërdoronte arsyen... tëshpërdoronte dritën... të mësontetë qante sikur po vuante përmëkatet e veta dhe në fakt e gjithakjo sjellje duke krijuar hipokriz-inë... Drita trajtohej në pjesën esjell nga Teatri i Shkupit titulluar“Njeriu dhe Zjarri” edhe si komu-nikim e vetëkomunikim, si ikjeedhe ngecje nga realiteti, si shikimdhe symbyllje, si vuajtje dhesëmundje e shpirtit, si paqe tokë-sorësh dhe ndeshje me zotat. Kyshpërdorim i heroit kërkohet tëmbulohet me dhé (e gjithë lëvizjaskenike zhvillohej mbi dhé)... pordheu shkiste nuk e mbulonte dot,sepse Prometheu skenik trajtohejsi trupi e dritës, si simboli i dritës.

Regjisori e kishte ndërtuarlojën aktoriale me kumtin se “nukmund të varroset kodi i dritës.Kontrasti i heshtjes me fjalën, ipaqes së thellë me zhurmat, izërave me kolanën muzikore sho-qëronin fytyrën dhe pafytyrësinë

njerëzore, realizuar mjeshtërishtnga grupi i pesë vajzave. Njëshfaqje model për nga konceptimi,nga regjia dhe lëvizja, për ngandriçimi dhe zhurmat. Ishte e vet-mja shfaqje që u duartrokit disaherë gjatë zhvillimit dhe u mbyllme bravooo të gjata në fund. Fatpër mua që e ndoqa, aq më tepër nëamfiteatrin e Butrintit. Prometheunë Butrint, një materie sa his-torike po aq edhe filozofike, pse joedhe për çartje të tjera. Më pro-vokon emri i grupit teatror ngaShkupi, teatri “Fabrika”, i cili gux-on me qasje eksperimentale, por qëkohën dhe hapësirën e ruan nëorigjinal, ndërsa sjelljen e konven-cionon duke gërmuar në qeniennjerëzore larg manierizmit. Ështësi një lloj rigjyikimi për të takuarmundësitë e panjohura. T’i kthe-hesh së shkuarës nuk është vetëmkujtesë, ka më shumë një riv-lerësim të udhës.SHËRBENJËSITE SHPËRDORUAR

Gjithmonë ka pasur njerëz qëthirren me bilbil, janë njerëzit qëshërbejnë, ata që rropaten e që stra-pacohen, janë ata që urdhërohenderi në përçmim po nga njerëz; ngaata që mendojnë se lumturia ështëluksi, është hedonizmi. Ky kon-trast jepet me një gjuhë ko-reografie muzikale dhe panto-mime në shfaqjen e trupës së ba-letit të Teatrot të Operës dhe Ba-letit Tiranë me koreografinë e Bar-ak Marshall, i cili ka studiuar përteori sociale dhe filozofi. Njeriunqë shërben ai e quan ndërmjetësi.Po çfarë ndërmjetëson ai? Botënqë duket nga ajo që nuk duket?Luksin shpërdorues dhe njeriun qënuk i mbetet kohë të jetojë jetën?Apo ai/ata janë të tillë deri sashpërthejnë? Balerinët tanë të tal-entuar kërcyen dhe aktruanmrekullisht. Një mbrëmje që e pa-suroi historinë e jetës së Butrintitantik. Kohët ikin. Ngjarjet rrokul-lisen. Shoqëria vesh e zhvesh kos-tum. Zakonet ndryshojnë. Moder-niteti krijon dekorin. Po pse bren-da njeriut mbetet ngasja për taposhtëruar po njeriun? Përse ainevojtari i duket ndryshe dhe jo sivetja, atij pasunorit. Dallimi ështëvetëm material, sepse i pasuri kapasuri dhe i varfëri ka krahët?Vetëm kaq? Do ishte gabim i rëndëpo të mendonim kështu. I varfërika shpirt dhe dhembshuri, ka din-jitet dhe ëndrra, do të dashurojëdhe të krijojë familje, do të lindëfëmijë dhe të sjellë të ardhmen. Poja që ai nuk konsiderohet. Bilbilijo thjesht i urdhrit, por i zhbërjessë njeriut në nevojë që mendohetsi mekanizëm, si vegla që nuk flet,që nuk ka të drejta; e ka deperson-alizuar atë. Duket jo thjesht aris-toteliane, sepse shkohet edhe mëtej.

Trondit si pagane, vjen e errëtdhe e frikshme nëse e shohim këtëkontrast si sëmundje të shoqërisëglobale. Interpretimi koreografikishte tejet profesional, harmoni,dinamizëm, lojë teatrore, duete dhedancing në grup, ku mesazhet për-cilleshin me një energji frymëzue-se. E them me gojën plotë, ne kemikërcimtarë brilantë. Shkolla qëkrijuan Miltiadh Papa dhe AgronAlia, Panajot Kanaçi e Zoica Hax-ho, Albana Sulejmani e Ilir Kerni,Gert Vaso e Enada Hoxha ështënjë akademi që lindi nga shkolla eRudolf Nurievit dhe u përcoll nëbreza. Gjatë shfaqjes aktori maqe-donas që interpretoi Prometheunmë tha: “Ju paskeni kërcimtarë tëklasit botëror. Po - i thash - edhe

baletmaestri i parë i trupës së Op-erës Shtetërore të Vjenës, Eno Peçiështë shqiptar”. Duhet më shumëvëmendje ndaj tyre mendova atypari, sepse edhe artistët e pakon-sideruar mund të shndërrohen fat-keqësisht në “Shërbenjësit e shpër-doruar”… thjesht ndërmjetës qëharrohen! Ata janë Alisa Gjoni,Rovena Shqevi, Ledia Sulaj, Ame-la Prifti, Fjoralba Zere, LoretaBala, Dion Gjinika, Julind Der-vishi, Besi Skura, Andi Vrapi, Kris-ti Dushmani, Anxhelo Muçollari.E them këtë sepse para ndoca mua-jsh, disa balerinë tanët që kërce-jnë në teatrot më në zë të Europësdhe botës dhanë një shfaqje modelnë Tiranë… porse heshtja institu-cionale më tingëlloi e hidhur.

AT ZEF PLLUMI NËBUTRINT...

S’e di a kishte qenë më nëButrint më parë po Ati erdhi nëamfiteatër nën një qiell të hapurmes heshtjes së publikut sy e veshdhe frymës së aktorit Arben Der-hemi në një monodramë rrëfenjëseimpresionuese.

...Fjala e tij na tregon burgun,më saktë burgjet dhe se çfarëndodhte me njeriun... me atë qëburgosej dhe me atë që të burgoste.Ai që kishte prangat në duar dhekëmbë rrihej, torturohej, gjakosej,tallej poshtërohej, por ai sërishmbante shpresën. Donte të rita-konte lirinë. Eh për këtë qëllim fis-nik, njeriu ruante thellë vetesdashurinë. I duhej të ushqentekujtimet. I nevojitesh si oksigjenipër atë pak gëzim si dhe për botënshtazore që sillej më humane metë burgosurit se sa shtazët e push-tetit (historia e ujkut në shpellë, ezogjve të pulës në burg dhe e mac-es që donte të lëshonte shpirtinmes të dashurve të saj). Nga anatjetër ishin njerëzit e regjimit.Sistemi i kishte bërë veç veglaqorre. Shoqëria e tyre qe kopeja eshërbimit të verbër ndërsa, shpirt-nat e tyre, ah ata kishin humbur,qenë sëmurur e kishin vdekur mekohë. Ata shërbenjësit as ishin tëlirë dhe as donin e nuk dinin seduhej të ishin të lirë! Po çfarë iuduhej liria?! Ajo kishte humburbrenda tyre, aq sa nuk e kuptoninnëse kishte qenë dikur. Në një vendku edhe kufoma nuk mund të diltenga burgu pa shkuar ora dy edrekës që të mbushej ora e plotë epërfundimit të dënimit, si edhendodhinë me një nga të burgosuritmik e bashkëvuajtës me atin eshpien të burgosurin Zef Pllumitë thoshte shprehjen ma therëse:::::“Po mirë, as kufoma të lira nuk kanë këtë vend...”..... Tek regjimi ra,edhe Ati po dilte nga burgu. Ai eveshi veladonin e priftit dhe prejshpirtit belbëzoi: “Çfarë pash e lashkëtu e di, po a do të gjej njerëz tëlirë jashtë?!”... Loja e Arben Der-hemit erdhi e ngrohtë, me njëpërdëllim të brendshëm si një dritëme fitil mbajtur në poçe vaji që mosfikej, me ulje e ngritje të mono-logut dhe udhëtimit në nënshtre-sat emocionale. Diagrama njerë-zore qe aq e kthjellët dhe pikturoitë gjithë ata njerëz që në një kohëburgu mund të kryenin veç një gjëtë thjeshtë, ta tregonin tëvërtetën... Peshë e rëndë kjo... Neqë kemi qenë jashtë burgut, endes’e kemi mësuar ta bëjmë...! At ZefPllumi e kumtoi edhe në Butrintpsaltin e tij... ndoshta për zotat,por me siguri edhe për ne mëka-tarët. “Rrëno për me Tregue”, kjoështë udha, fati, besa dhe e vërtetaqë duhet mëkuar.

REKLAME E diel 29 Korrik 201812 -

Red

akto

r: B

en A

ndon

i; G

rafi

ka A

rtan

Buc

a 34

6

E DIEL

29 Korrik2018

Në këtë numërNë këtë numërNë këtë numërNë këtë numërNë këtë numër: : : : : THANAS GJIKA, NDREK GJINI, NDUE UKAJ, LUAN RAMA, DURIM TAÇI ETJ... }}Vijon në faqen 14

Në sallën shkencore tëBibliotekës Kombëtare në vitin 1992-

’93 më ra në sy një fytyrë e re.Ishte një burrë trupmadh mekokë si të skalitur në lis. Kish-te tipare të një njeriu me kar-akter të fortë që të ngjallte re-spekt. Ai ulej te tavolina eqoshes së majtë në rreshtin efundit, pra kur hyje në sallëmund ta shikoje po të kthejekokën nga e majta. Lexontedhe shkruante me një përqen-drim që binte në sy. Ndonëse ekishte sallën të gjithë për-para, ai nuk e ngrinte kokënpër të parë kush punonte,kush hynte e delte e as për t’uatërhequr vëmendjen atyre qëndalonin e bisedonin në këm-bë gjatë hyrjeve e daljeve.Nuk i afrohej askujt. Asn-jëherë nuk e pashë të pinte

kafe me dikë. Kuptohej se kishteshumë mendime dhe vepra për tëhedhur në letër...

Një ditë, kur po delja ngasalla për të bërë pushim me shokuntim Iliaz Gogaj, i sugjerova taftonim burrin e qoshes për kafe,por Iliazi më bëri me shenjë semund ta takonim një herë tjetër.Pastaj gjatë bisedës kur po pinimkafen, më sqaroi se ai burri i qosh-es quhej Lazër Radi, një ish i bur-gosur që kishte kaluar shumë vite

NË KRISHTLINDJEME LAZËR RADIN

nëpër burgje dhe internime. Dintedisa gjuhë, ishte diplomuar në Ita-li për Jurisprudencë. Gjatë vitevetë burgut e kishin futur në grupine punës për përkthimin e vepravetë ndryshme për të ndihmuarkuadrot e Partisë e të Sigurimit.Dikush i kishte thënë Iliazit, segjatë viteve të burgut këtë zotërimund ta kishin rekrutuar si infor-mator të Sigurimit, prandaj afri-mi me të mund të na sillte ngatër-resa.

Një thashethem të tillë përnjë intelektual si Lazër Radi, që uburgos në nëntor të vitit 1944 meakuzën ArArArArAr mik i popullitmik i popullitmik i popullitmik i popullitmik i popullit, nukmund ta kuptoja atëhere se në ç’kuzhinë ishte fabrikuar. Por sot,pasi është zbuluar ecuria e zbatim-it të Planit Katovica në shoqërinëshqiptare, e kuptoj fare mirë. Ekuptoj sepse tashmë kam njohurbiografinë dhe jetën e tij, si do tatregoj më poshtë. E si të mos e kup-toj sot, pasi kam lexuar mjaft

ROBINHANBURY-TENISON

shpifje të çuditshme të pushteta-rëve tanë për intelektualë e krijuestë dënuar prej partisë shtet, sikurata kanë qenë bashkëpunëtorë tëSigurimit. Po përmend për ilustrimrastin e z. Bujar Nishani, medetyrën e Presidentit të R. SH., qëhodhi poshtë propozimin e zotitEdi Rama, Kryeministrit, përemërimin e shkrimtarit të shquarVisar Zhiti Ambasador pranëselisë së Vatikanit. Zoti Nishanidha si sqarim se kishte marrë njëmesazh në facebook nga një per-son i panjohur me incialet P. V., kushkruhej se z. Visar Zhiti, paskejqenë informator i Sigurimit të Sh-tetit gjatë viteve kur vuante dën-imin si i burgosur i ndërgjegjes nëburgun e Spaçit...!! (Gazeta Dita, Ti-ranë 22 mars 2017).

“Land of Eagles”dhe fodullëku iministrit shqiptar

E diel 29 Korrik 201814 -PORTRET

PPËRKUJTIM

Lazër Radi u burgos qysh në nëntor të vitit 1944 me akuzën “Armik i popullit”. Ai ka një jetë të pasur dhe një trashëgi-mi të madhe, që autori na e përcjell me një portret modest, por që premton ta sjellë në një formë shumë mëinteresante në të ardhmen...

NGA THANAS L. GJIKA

VVVVVijon ngijon ngijon ngijon ngijon nga fa fa fa fa faqja 13aqja 13aqja 13aqja 13aqja 13

Pas ndërrimit të regjimit, Lazër Radi filloi tëbotonte shkrimet epara te gazeta RilindjaDemokratike, por

shumë shpejt iu tha se nuk ishtemirë që kjo gazetë të botonte sh-krime të një të dënuari si ai, sepsenjollosej Partia Demokratike siparti që po mbështetej tek isharmiqtë e popullit. Me të njëjtinpretekst u organizua më vonë dhenjë farë fushate për mënjanimin eatyre deputetëve të PD-së që ipërkisnin shtresës së të përnd-jekurve. Nga 26 deputetë të tillë qëpati kjo parti në vitet 1992-’96, pasdisa vjetësh mbajti vetëm nja dyprej tyre, kurse të tjerët i zëvendë-soi me disa shërbëtorë besnikë tëSali Berishës, ose ish komunistë eish-sigurimsa.

Thënë shkurt, Lazër Radime përgatitjen, talentin dhe tëkaluarën e tij, i bënte hije çdo push-tetari demokrat, madje dhe vetëkryetarit të Partisë Demokratike.Po të shkruante shpesh në atëgazetë, ai do të fitonte popullaritetdhe nesër mund të zgjidhej deputetdhe mund të arrinte në poste tëlarta të qeverisë pluraliste.

Lazri, ashtu si Iliazi dheunë, gjetëm një përkrahje tëngrohtë për botimin e shkrimevetona te gazetën Rilindja e Prish-tinës, që asokohe publikohej nëTiranë për shkak të përndjekjes qëi bëri Millosheviçi. Vështrimettona ishin të njëjta ndaj historisëdhe kulturës sonë. Ishimdemokratë të ndershëm, porthashethemet e përhapura jo paqëllim nga shtabi i planit Katov-ica, na penguan të afroheshim e tëbëheshim miq.

Pas largimit tim në SHBA,më 1996, disa vjet u shkëputa ngashtypi i Tiranës dhe nuk munda tëlexoja gjë nga shkrimet e LazërRadit. Vite më vonë, kur Lazri ish-te larguar nga jeta, u njoha përmesinternetit me një mikun e tij, meish të përndjekurin Lek Pervizi,piktorin dhe rapsodin e burgjevetë kohës së diktaturës, i cili pub-likonte në Bruksel revistën inter-netike Kuq e Zi. Ky më sugjeroi tëpublikoja shkrime të mia edhe nërevistën simotër Radiandradi.comqë publikonte në Itali Jozef Radi,djali i Lazrit. Në këtë fletore lexo-va artikuj e pjesë nga veprat eLazrit, si dhe studimin kronologjiknë dy pjesë Krejt Jeta si një filmparaqitur në këtë revistë prej Joze-fit me rastin e 100-vjetorit të lindjessë të atit 29 janar 1916 - 29 janar2016, ku u njoha me bëmat krye-sore të Lazër Radit, shoqëruar meshumë fotografi e kopertina ilus-truese.

Sot, më vjen keq që e njohajetën e veprën e këtij prizrenasimadhështor mbas vdekjes. Lufta etij këmbëngulëse për t’u shkollu-

ar e për të fituar kulturë e dije, fi-torja ndaj përndjekjeve që i bëridiktatura komuniste, pasioni atd-hetar e demokrat për të shkruarartikuj e vepra, bashkë me kr-ijimin dhe gëzimin e një familjejetë shëndoshë në kushte çnjerëzore,janë frymëzuese për çdo shqiptartë ndershëm.

Këtë shkrim e hartova mba-si e ndjej për detyrë t’i kërkoj tëfalur këtij intelektuali e demokra-ti të vërtetë, këtij krijuesi të përnd-jekur për faktin se nuk iu afrovapër ta njohur nga afër në vitet 1992-1995, kur mund të kisha përfituarnga bisedat e drejtpërdrejta me të...

* * *

PRIZREN, 24 DHJETOR1924

Më 24 dhjetor 1924 afër me-snatës, nënë Gonxhja i zgjoi ngagjumi tre djemtë Antonin, Baltone Lazrin dhe vajzën Gjyliana. Pasiu veshën të gjithë me rrobat më tëmira dolën jashtë shtëpisë. Me ba-bain përpara u drejtuan drejtKishës së Madhe në qendër tëPrizrenit. Aty do të festohej lindjae Zotit Krisht. Bora kishte mbulu-ar anë e kënd mbi një metër. Rruganë mes të borës dukej si kanal ithellë, si transhe lufte, këpucëtkërcisnin krap-krup, duke shkelur

bardhësinë e mielltë. Baca Prendmbante përdore më të voglin,Lazrin gati 9-vjeçar, të cilin po emerrte në një ceremoni të tillë përtë parën herë...

Kishte disa ditë që ushtarëtë shumtë serbë me bajonetat ng-ritur përpjetë ecnin andej këtej,sidomos drejt kufirit me Sh-qipërinë. Shkuan të rrëzoninQeverinë e Fan Nolit atje, për tënënshtruar pastaj në Kosovë çetëne Azem e Shote Galicës. Këta meluftimet e tyre e kishin kthyerDrenicën në një zonë jashtë kon-trollit. Drenica po quhej Shqipni eVogël.

Besimtarët katolikë po ec-nin drejt kishës nga shumë drej-time në grupe familjare. Kumbimii kambanave ndihmonte ecjen etyre. Brenda në kishë sundontepaqja. Dritat e shandanëve e të qir-injve i jepnin ambientit një shkël-qim që fëmija nuk e kishte parëasnjëherë në atë kishë gjatë cere-monive të meshës të djelave para-dite. Këngët për Jezusin e për tëshenjtën Mari tingëllonin ëmbël.Të gjithë besimtarët e ndjeninpraninë e Zotit Krisht në ajrin ekatedrales. Një ngushëllim i madh,një optimizëm e siguri ndjehej nëzemrën e të gjithëve, sidomos tefëmijët. Sytë e tyre shkëlqenin me

një dritë më të fortë se në orët emësimit.

Lazri do t’i kujtonte emocio-net e asaj nate gjatë gjithë jetës.Ato këngë, ata qirinj e shandanëtë ndezur, ato këngë e psalme tëëmbla, ajo fryma hyjnore qëzotëronte sallën e mbushën mendjenja mirësie e dashurie. Kujti-mi i emocioneve të asaj nate do tandihmonin në të ardhmen të bëhejmë i sjellshëm, më i dashur mefamiljarët, shokët e me këdo që dotë njihte. Ndikimi moral eshpirtëror i asaj ceremonie do tëishte ndoshta po aq i madh sandikimi i gjithë orëve mësimore qëdo të merrte gjatë shkollimit të tijdhe leximi i qindra librave që do tëthithte gjatë jetës së ardhshme.

Nga shpirti i tij i dëlirë lindiatë natë lutja: T’ falem nders’ o Zot,që m’ linde katolik e ma ndriçonrrugn me msimet e Jezu Krishtit! -----lutje, të cilën ai do ta rithoshte mëvonë sa herë do të ndodhej në situ-ata të gëzuara ose të vështira.

Në vitin 1929, si shumë familjetë tjera shqiptare të Kosovës edhe

familja e Prend Radit u shpërngule u vendos në Shqipëri, në qytetine Durrësit. Në fund të tetorit Lazriu regjistrua në shkollë në klasën etretë. Deri në atë kohë shkollimi itij ishte kryer në Prizren, në ser-bisht. Kishte mësuar pak shkrime lexim shqip në kishën shqiptare.Vitin tjetër shkollor shkoi e vijoinë Tiranë, kurse në vitet 1931-38 aindoqi mësimet në Gjimnazin e Sh-tetit në Shkodër, ku për disa vitejetoi në konviktin “Malet Tona”.Aty pati fatin të ishte nxënës i disamësuesve atdhetarë e intelektualëtë përkushtuar si Ernest Koliqi,Eqrem Çabej, Skënder Luarasi, Si-mon Rrota, Paul Guzhoni, FilipLlupi, Kolë Kamsi, etj. intelektualëtë përkushtuar, të cilët ndikuan nëformimin e tij. Përpiqej të ishtendër nxënësit më të dalluar. Filloitë shkruante në shtypin e kohësme inicialet L.R., ose me pseud-onimet Lara, Lapredi, Ladi, etj.

Në vitin 1936, motra e tijGjuliana, shërbente si mësuesebashkë me Migjenin në shkollën ePukës. Për shkak të dimrit të ash-për, shkolla e asaj qyteze ishte ver-ore. Gjyliana, e ftoi vëllain në verëtë atij viti, të shkonte në Pukë e tënjihej me poetin. Pasi shkoi dhejetoi në ambjentet e asaj shkollegjatë muajve qershor-gusht, ai enjohu nga afër poetin e tij të adhu-ruar, përjetoi momente të rëndë-sishme nga procesi i tij krijues. Përkëto ai do të shkruante në të ardh-men artikuj të shumtë po edhe lib-rin me kujtime Një verë me Migje-nin.

Në Shkodër, gjimnazistiRadi në vitet 1934-‘37 zuri miqësime Arshi Pipën, Kolë Ashtën, Pa-shko Gjeçin, Qemal Draçinin,Gaspër Palin, si dhe me QemalStafën, Vasil Llazarin, XhemalBrojën, Elez Brahën etj, të cilët,nën ndikimin e Zef Malës, filluantë merrnin pjesë në lëvizjen komu-niste të atij qyteti. Si njohës i ser-bishtes, ai u ngarkua me përk-thimin në shqip të broshurave pro-pagandistike që vinin nga PartiaKomuniste Jugosllave, dega eMalit të Zi. Djaloshit i pëlqente fry-ma revolucionare, ideja e çlirimit,e vllazërisë dhe e barazisë midispopujve, ruajtja e konspiracionittë grupit, disa aksione për të ndih-muar qytetarët e Shkodrës ngapërmbytjet e Kirit, etj. Mirëpo siprizrenas i ra në sy fakti se agjita-torët malazezë flisnin me shumëpasion për nevojën e sabotimeve,për vrasjet politike që duhej tëkryenin anëtarët e grupit komu-nist të Shkodrës dhe mbi të gjithai tingëlluan shumë keq vargjet ekëngës serbe O car Llazar, kurorëe artë e Sërbisë… që komunistëtmalazezë ia këndonin serbisht përt’ia lëvduar punën, kur ai u përk-thente broshurat, ose fjalimet etyre.

I lindur e i rritur në Kosovë,ai i kishte përjetuar nga afër mi-zoritë e ushtrisë mbretërore të sh-tetit Serbo-Kroato-Sllovene ndajpopullit shqiptar të atjeshëm. Kën-ga e këtyre komunistëve për mbre-tin Llazar dhe shkëlqimi i syve kurflisnin për nevojën e sabotimeve etë vrasjeve që duhej të kryenin ko-munistët shqiptarë, shkëndijuannë mendjen e idenë që nuk thuhejhapur: Komunistët serbë e malaz-

NË KRISHTLINDJEME LAZËR RADIN

(Në vend të portretit për kosovarin e pamposhtshëm Lazër Prend Radi)

Diplomimi i tijPas diplomimit Doctor Juris, Lazrit iu propozua punë në Universitetin “LaSapienza” si asistent i profesorit Vidar Casarini - Sforza, në katedrën eFilozofisë e së Drejtës, por ai vendosi të kthehej në atdhe për t’i shërbyerpopullit të tij. Në verë të vitit 1942, Lazri u vendos pranë famijes në Durrës.Aty filloi punën si stazhier në studion e avokat Golgothas. Dëshira për tëndihmuar në emancipimin e shoqërisë shqiptare e shtyu të rifillontebashkëpunimin me shtypin shqiptar të kohës me pseudonimet e hershmedhe me pseudonimet e reja Ushtima e Sharrit dhe Gjergj Komneni. Nëdhjetor 1942, nis bashkëpunimi me dr. Gulielm Dedën për botimin e gazetës‘Balli i Rinisë”, organ i grupit Bashkimi i Rinisë Universitare FashisteShqiptare (BRUFSH).

E diel 29 Korrik 2018 - 15PORTRET

ese mbas propagandës për çlirimine popujve nga shtypja, mbas inter-nacionalizmit proletar, fshihninsynimet e lashta për ekspansion.Ai pati kurajon dhe ua thashokëve hapur në mbledhje, se endjente veten të huaj në atë grupdhe u largua, pa i bërë keq askujtdhe duke e ruajtur konspiracion-in e celulave. Përvoja e tij e fëm-ijërisë e ndihmoi të shkëputej prejGrupit Komunist të Shkodrës.

NË ROMË NË ROMË NË ROMË NË ROMË NË ROMË TE KATE KATE KATE KATE KATE-TE-TE-TE-TE-DRALJA E SHËN PJETRITDRALJA E SHËN PJETRITDRALJA E SHËN PJETRITDRALJA E SHËN PJETRITDRALJA E SHËN PJETRIT

Në vitin 1938, mbasi mbaroigjimnazin, Lazri mundi të fitonte,jo prej shtetit shqiptar e as prejMbretit, por me përpjekjet e veta,një gjysëmbursë për të ndjekurstudimet për Jurisprudencë nëUniversitetin famoz La Sapienza tëRomës. Mbas gëzimit të shpërn-guljes nga Kosova në Shqipëri, kjoishte shpërngulja e dytë edhe më egëzueshme se e para. Vizitat në qy-tetin madhështor të Romës, kugati në çdo rrugë ai sodiste monu-mente të ndryshëm nga Antikite-ti, Mesjeta, ose Rilindja, vizitat nëkopshtin zoologjik të qytetit,frekuentimi i pallatit të Operas, kutakonte dhe të rinj të tjerë sh-qiptarë, e mbushnin Lazrin e ri megëzim, por dhe me një trishtim përShqipërinë e përgjysmuar e tëndarë në dysh, për Shqipërinë evarfër e të shkatërruar, ku push-tuesit osmanë nuk kishin lënë nëkëmbë asnjë monument të lashtëa mesjetar dhe më e keqja kishinlënë një mendësi turkoshake.

Në Romë, krahas miqësivetë shumta, u afrua e u miqësua medisa vajza të bukura italiane si LiliBandini, Claudia Carnavali, etj. Ishtoi marrëdhëniet me me njërënprej tyre, me zonjushën Lidia Bar-berini, dhe më 1941, Lazri u bë përtë parën herë baba, me djalin Al-fredo.

Në gusht të vitit 1941, ndo-dhi një ngjarje tjetër e gëzueshme:Gjermania, pasi e mposhti shtetinSerbo-Kroato-Slloven e ndau nëdisa shtete të pavarur, kursepjesën jugore të Serbisë e ndaumidis Bullgarisë dhe Shqipërisë.Shqipërisë iu bashkua një territorprej gati 12.000 km katrore me pop-ullsi mbi 820.000 banorë. Shumëshqiptarë, ndonëse atdheu ishte ipushtuar prej ushtrisë fashisteitaliane, filluan të ndjeheshin op-timistë për të ardhmen. Ata arsye-tonin se atdheu duke pasur taniedhe pjesën më të madhe të Kos-ovës, disa pjesë shqiptare të Malittë Zi dhe Strugën, Kërçovën,Tetovën, Gostivarin e Dibrën,mund të realizonte në të ardhmene afërt çlirimin e tij prej pushtues-it italian. Lufta e Vlorës e 1920-ës,ishte shembull konkret që e frymë-zonte këtë ëndërr për mundësinë elirisë së ardhshme.

Në një situatë të tillë, stu-denti Lazër Radi, nuk mund të mosngazëllehej! Ishte realizuar ëndrrae bashkimit kombëtar, të cilën pop-ulli shqiptar nuk mund ta realizon-te dot vetë. Ishin ndërprerëmasakrat e popullsisë shqiptareprej pushtuesve gjakatarë serbë.Ai fluturoi nga gëzimi kur mësoise ish mësuesi i tij Ernest Koliqi,në funksionin e Ministrit të Arsim-it, vendosi të hapte shkolla shqipenë trevat e bashkuara ku push-tuesit serbë nuk kishin lejuar pop-ullin shqiptar të hapte shkolla nëgjuhën amëtare. Ishte gati të sh-konte dhe vetë mësues në Prizre-nin e dashur, por shumë shpejtmësoi se qeveria shqiptare kishtedërguar shumë mësues anë embanë trojeve të bashkuara, pran-

daj vijoi i qetë studimet...Shqiptarët e rinj që ndod-

heshin në Romë për të kryer shër-bimin ushtarak, ose për studime,e kishin bërë zakon që ditën e Pa-shkëve të Mëdha, që festoheshinnë pranverë, kur celebrohej ring-jallja e Jezu Krishtit dhe nëmbrëmjen e 24 dhjetorit, kur cele-brohej lindja e Jezu Krishtit(Krishtlindjet), shkonin në Kate-dralen madhështore të ShënPjetrit. Këta shqiptarë nuk kishinpërjetuar festa më të bukura sekëto në ambientet aq të këndshëmdhe madhështore. Ndonëse shumi-ca e tyre ishin nga familje mysli-mane e ortodokse, ata shkonin tekatedralja më shumë për kuri-ozitet dhe respekt të qeverisë ital-iane, e cila po sillej edhe më mirëme shqiptarët pas disfatës që pë-soi në luftën Italo-Greke, në tetor-nëntorin e 1940.

Brenda sallës së madhe tëkatedrales së mbushur plot e përplot, ndihej vetëm kënga e korit.Llampadarët dhe qirinjtë ishin tëpanumërt. Në fund secili kryentelutjen e tij në heshtje.

Lazri mërmëriste me vete:“T’ falem nderit o Zot për bash-kimn e popullit shqiptar. T’ lutemo Zot ndihmom ta kryj shkollënsa ma mir e t’ shkoj n’ Shqipni mendihmu shqiptart!”

NË TIRANËN ENË TIRANËN ENË TIRANËN ENË TIRANËN ENË TIRANËN EPPPPPASLASLASLASLASLUFTËSUFTËSUFTËSUFTËSUFTËS,,,,, 24 DHJET 24 DHJET 24 DHJET 24 DHJET 24 DHJETOROROROROR1944 DHE 24 DHJETOR1944 DHE 24 DHJETOR1944 DHE 24 DHJETOR1944 DHE 24 DHJETOR1944 DHE 24 DHJETOR19531953195319531953

Pas diplomimit Doctor Ju-ris, Lazrit iu propozua punë nëUniversitetin La Sapienza si asis-tent i Profesorit Vidar Casarini -Sforza, në Katedrën e Filozofisë esë Drejtës, por ai vendosi të kthe-hej në atdhe për t’i shërbyer popu-llit të tij. Në verë të vitit 1942, Lazriu vendos pranë famijes në Durrës.Aty filloi punën si stazhier në stu-dion e Avokat Golgothas. Dëshirapër të ndihmuar në emancipimin eshoqërisë shqiptare e shtyu të ri-fillonte bashkëpunimin me sh-typin shqiptar të kohës me pseud-onimet e hershëm dhe me pseud-onimet e rinj Ushtima e Sharritdhe Gjergj Komneni. Në dhjetor1942, nis bashkëpunimi me Dr.Gulielm Dedën për botimin egazetës Balli i Rinisë, organ igrupit Bashkimi i Rinisë Univer-sitare Fashiste Shqiptare (BRUF-Sh). Në verën e vitit 1943, pasi kish-te kryer divorcin me zonjën ital-iane, Lazri solli në Shqipëri djalin3-vjeçar, Alfredin. Kurse më 21 tetor1943, u martua me zonjushën Vi-tore Vushmaqi, me origjinë ngaVermoshi, e cila jetonte në Tiranë.Ajo ndiqte studimet në shkollën emesme Nana Mbretneshë. Në fillim

të majit 1944, mori titullin avokat,ndërkohë që punonte si drejtor izyrës së Strehimit në Tiranë. Nëkëtë kohë bashkëpunoi dhe përrregullimin e disa kodeve e ligjeveshqiptare. Në verë të vitit 1944,familjes së tij iu shtua dhe vajza,Veronika.

Pasi forcat partizane çliru-an Tiranën, ende pa u larguar ush-tria gjermane, udhëheqja e forcavepartizane filloi në kryeqytet njëproces arrestimesh të atyre qëmendohej se ishin kundërshtarë tëPartisë Komuniste Shqiptare edhepse ata nuk kishin asnjë aktivitetkundër kësaj partie. Midis tyre, më23 nëntor 1944, Lazër Radi u ftuaprej disa partizanëve të armatosurpër një punë në komandë…!…!…!…!…!, ash-tu si u ftuan dhe Bahri Omari,Xhevat Korça, Kol Tromara, Mah-mud Përmeti e 60 intelektualë enacionalistë të tjerë. Këta, pasi umblodhën në komandë, nuk u

rrëmujë nga mosnjohja e ritit ka-tolik. Me një fjalë komanda dëshi-ronte që mesha të mos mbahej, osetë dështonte duke u kthyer në njëfarsë komike. Mirëpo të burgo-surit, pavarësisht nga bindjet endryshme fetare, u treguan soli-darë. Solidariteti i tyre buroi prejurrejtjes që ndjenin ndaj regjimittë ri komunist që i mblodhi medjallëzi gjoja për një punë në ko-mandë dhe po i mbante për t’idënuar pa pasur asnjë faj.

Pavarësisht nga qirinjtë epakët dhe mungesa e korit, seri-oziteti me të cilin e organizoi cere-moninë Dom Shtjefni, heshtja e tëpranishmëve, kënga Lavdi Zotitndër qiej! Paqe në tokë për njerzitme vullnet të mirë, që nisi të kën-dohej prej disa zërave të paktë epastaj u forcua me pjesëmarrjen eshumicës, i dhanë ambientit njëfrymë shenjtërimi. Zemrat e tëpranishmëve u mbushën me

sohen. Zoti na ndimoftë!Vite më vonë, më 24 dhjetor

1953, kur Lazri punonte në kamp-in e të burgosurve për ndërtimin eaeroportit të Rinasit, pati rast tëmerrte pjesë në meshën që organi-zoi në fshehtësi i burgosuri PadërPjetër Mëshkalla, në kapanonin eushqimit. Edhe pse u organizua nëfshehtësi e me shumë drojtje, pop-ulli u mbush gjatë asaj meshe poashtu me ngushëllim, shenjtërime shpresë. Lazri e përsëriti lutjen etij: T’falem nderit o Zot qi dhe n’burg po je me na t’ përvujtnit e nangushllon. T’ lutem o Zot, mbrojinjerzit tanë nga tundimet e dreqit!T’ lutem o Zot, zbuti zemrat e ko-munistve!

Besimi tek Zoti dhe bashkëme të edhe shpresa për shëmbjen eatij regjimi nuk vdiqën. Vërtetshumë të burgosur dhanë shpirtgjatë torturave nëpër qelitë e hetue-sisë, nëpër burgjet e Burelit, Spaçit,etj; nëpër kampet e punës në Tepe-lenë, Maliq, Vloçisht, Turan, etjdhe nëpër fshatra internimi. Mirë-po të përndjekurit e ndërgjegjesnuk u mbaruan kurrë, sepse ishintë ndërgjegjshëm se një ditë diktat-ura komuniste do të kapitullonteashtu si diktaturat fashiste e ajonaziste. Madje të përndjekurit endërgjegjes, jo që nuk u mbaruan,por u shtuan dhe dolën fitimtarëmbi diktaturën komuniste.

Ashtu si pasardhësit e GjonMarka Gjonit, Abas Kupit, Mus-tafa Merlika Kruja, Preng Perviz-it, etj edhe familja e Lazër Raditnuk u shua gjatë përndjekjes ko-muniste. Kur Lazri u lirua prej bur-gu më 1954, gruan ia kishin burgo-sur dhe vajza, Veronika, i kishtevdekur, ndërsa djalin Alfredo ekishte marrë për ta rritur vëllai imadh. E internuan në fshatin Kuç,më vonë edhe nëpër kampe të tjerasi Gradishtë, Çermë e Savër të Lush-njës. Në 12 mars 1956, ia liruan gru-an dhe jetuan së bashku në in-ternim, ku rifilluan jetën familjareplot mungesa, por me një bekim prejZotit. Vitorja para se të shkontepër t’u bashkuar me Lazrin, bërinjë vizitë tek Vendi i Shenjtë i ShënNdoit në Laç. Manastiri i lashtëishte shembur e kthyer në gër-madha, por besimi i popullit nëmbrekullitë që mund të bënte shen-jti nuk ishte shuar. Vitorja e ngjititë përpjetën duke ecur gjunjazi eduke u lutur Zotit dhe shenjt Ndoit(Shën Andonit) që mbas bashkim-it me Lazrin t’i falnin një djalë qëtë mos shuhej familja Radi.

Zoti dhe Shen Ndoi ia dëg-juan lutjen që kjo grua e përvuaj-tur ua drejtoi me gjithë shpirt. Iaplotësuan kërkesën, ashtu si dijnëata me më shumë sesa u kërkonbesimtari i devotshëm...

Kapitullimi i diktaturës ko-muniste i gjeti Lazër e Vitore Ra-din me familje të përtërirë me dydjem e një vajzë të martuar dhe mefëmijë, pra me familje të bekuar etë shtuar. Familja Radi u kthyennë Tiranë me dy djemtë Jozefin dheLuçianin dhe vajzën Adriana, sidhe me shtatë nipër e mbesa. Tëgjithë të pashëm, vulnetmirë dhetë moralshëm. Nënë Vitorja shumëshpejt shkoi te gërmadhat e ShënNoit ku dhuroi disa sende dhe bërilutjen e falenderimit për bekiminqë i dha Zoti e Shn Ndoi...

Bekimi i Lazër Radit ishteme dy krahë: nga njëra anë familjasi koshere e plotë dhe nga ana tjetërkrijimtaria e bollshme letrare e stu-dimore. Ky adhurues dhe pasues iMigjenit shkruan në një gegnish-te të ëmbël, si vetë Migjeni, me fjali

Vijon në faqen 16

dashuri për njeri-tjetrin. Lotëngazëllimi rrodhën deri poshtëmjekrave dhe pikuan në dysheme.Kur mbaroi mesha e të burgosuritu larguan, në dysheme dukeshinnjolla lotësh.

Dom Shtjefën Kurtin, disavjet më vonë, diktatura komunistee burgosi dhe ekzekutoi, por me-sha e Krishtlindjeve nuk upërsërit më prej tij sepse ishte endaluar dhe Dom Kurtin e ruaninfort. Gjatë një pushimi, në intim-itet ai i tha Lazrit: Vlla Lazr, nukkam mbajt mesh’ ma emocionalee ma t’ devotshme se mesha e 24dhjetorit ‘44.

Lazri iu afrua dhe me zë tëulët, i tregoi se që nga ajo natë,kur shkon te shtrati, i drejtohetZotit me lutjen: T’ falem nderit oZot qi dhe n’ burg po je me na t’përvujtnit e na ngushllon. T’lutem o Zot, mbroji njerzit tanënga tundimet e dreqit! T’ lutem oZot, zbuti zemrat e komunistve!

Dom Shtjefni psherëtiu: Ktozemnat e komunistëve veç po egër-

lëshuan më. Nga data 1 mars deri13 prill 1945, për dënimin e tyre uorganizua Gjyqi Special, me kry-etar Koçi Xoxen dhe prokuror Bed-ri Spahiun, si dhe disa gjyqtarë ishpartizanë, shumica të pashkollu-ar. Pa fakte konkrete për ndonjëpunë armiqësore ose kriminale,disa u dënuan me vdekje, disa meburgim të përjetshëm, disa si Lazrime burgim të rëndë: 30 vjet, kursetë tjerë me 25 vjet burg e disa memë pak...

Për të krijuar idenë se Par-tia Komuniste respektonte tëdrejtat e njeriut, më 24 dhjetor1944, në burgun e ri të Tiranës udërgua Dom Shtjefën Kurti për tëkryer shërbimin e meshës së Krish-tlindjeve. Të burgosurit i mblodhënnë sallën e ngrënies të gjithë bash-kë: katolikë, orthodoksë e mysli-manë.

Komanda e burgut dëshi-ronte që burgosurit myslimanët tëmos pranonin, kurse të krishterëtothodoksë të kërkonin priftin etyre, ose të krijohej zhurmë e

Lazër Radi, Musine Kokalari etj..

E diel 29 Korrik 201816 -LETËRSIA SHQIPTARE

PPOEZIA

Një elegji e bukur kushtuar kujtimit së të internuarve, mbajtur me një regjistër shumë tësaktë të autorit, ku kujtimet ngërthehen me njëra-tjetrën duke na sjellë një kujtimrealisht të trishtë...

EtydEtydEtydEtydEtyd

Një dritare drejt qiellit për banorët, e Porto Palermos, të burgosurit që nga ky tuneldëgjonin dallgët dhe nuk i shikonin dot ato... Veç kjo dritë i çonte drejt lirisë,

ëndrrës, shpresës... Një portë si ajo që vite më parë kam shikuar në ishullin e Gore-së,përballë Dakarit, ku ndryshe nga banorët e Porto Palermos, ata zbrisnin të prangosurdrejt detit, ku anijet i merrnin dhe i çonin në kontinentit e ri përtej Atlantikut. Portapër shpirtrat e popullit të Dantes që e donin aq shumë lirinë.

Miku im Lek Pervizi u rikthye këtu në mesin e viteve ‘90. Vinte nga Brukseli për tërigjetur gjurmët e një kohe të pashlyer në këtë vend ku bashkë me gruan krijoi familjene tij... Emra njerëzish, data, përkujtime, heshtje, fjalë të ngjizura në mure që nuk mundëmti dëgjonim, dëshirë mërgimi për tu bërë zogj dhe fluturuar, verbuar nga dielli dhe ikurpa e kthyer kokën pas si në legjendat antike, dëshmi të një dore që s’do të jetonte më, njëdëshirë e zhgarravitur dhe e pakuptuar... ç’donte të thoshte ai i dënuar anonim përbotën sot... dhe shpirtra të padukshëm jetonin ende në galeritë e ftohta të kështjellësveneciane të pashait të Janinës... Mora një gur... Dhe gurët dinë të flasin! Nuk i dëgjo-ni?... kështu shkruante dikur Janis Ricos pas telave me gjemba në ishullin e të burgo-surve politikë Makronisos... heshtje, erë, deti që hesht dhe që të flet njëkohësisht... Dheunë kam dëshirë tani ti puth ato mure dhe të ndjej aromën e atyre shpirtrave që ndosh-ta nuk jetojnë më...

NGA LUAN RAMA

I.Eshtë pragu,jo ai i gurtë,është pragu i natës para se porta të mbyllet,pragu i gojës sê tharë dhe të lodhur nga britmapara se atë copë qielli ta zhdukin nga sytë tanë,ushtari kalon dhe numuron të internuaritnjë, dy, tre,“Po Andrea ku është”, - pyet ai dhe klith i shqetë-suarnjë nga pleqtë i bën shenjë poshtë këmbëve,i mjeri Andrea ka gjithë ditën që dergjet atjeme shpirtin në cepat e buzëve,pa u fikur ende,pa mundur të ngrihet,pa flamur,me një krodhe në duar,rreshkur, vrarë, tretur, sa një grusht,pastaj ushtari vazhdon numurimin e tij duke ungatërruarnjëzet, njëzet e shtatë, njëzet e tetëkërkon dikë tjetër,por një burrë me mustaqe i bën shenjënga skuta e errët e banjos kolektivediçka rënkon atje, diçka frymon ende,minutat vazhdojnë pa ditur se ç’orë është,ç’ditë, ç’muaj,ushtari mbyll hundët, shfryn si një kalë plak dhepretgjersa njeriu të dalë duke ngritur pantallonate ecur zvarrë bashkë me hijen e tijnëntëdhjetë e nëntë, njëqind, njëqind e një,ushtari i pashkollë kruan prapanicën e shannëpër dhëmbëi mërzitur nga ai numurim i kotë,pasi njerëzit s’mund të fluturojnë,të bëhen zogj e të ikin në terrin e natësç’mund të bëjë kjo shqiponjë gërvishtur në mur?Numërat mjaftojnë, ç’rëndësi kush,njerëzit s’mund ti kapërcejnë portat e ferrit,veç në qofshin ëngjëj,dhe ai nxiton të mbarojë shpejt,e pastaj të ngjitet larttë marrë frymë thellë,të shohë detin dhe pulëbardhate të harrojë sketerrën që ka lënë poshtë,duke menduar me tmerr se një ditë mund tëndodhet dhe ai aty.Dhe atëherë shkon menjëherë në kthinën e tijrrahur nga era

Porto Palermo, ku era flet megjuhën e mallit dhe të gurit

dhe përplaset në shtratin e hekurt duke thënë mevete:deri kur kështu?Shtiza e flamurit hënën e ka ndarë më dyshdhe “kallashnikovi” i varur atyia pengon flakërimën e diellit që zhytet tutje nëdet,“Ne s’jemi më në luftë», pëshpërit ai…

II.Ora 13.00, është koha e supës për të shuarurinë,së pari atë të fëmijëve, pastaj të pleqve, e grave,dhe në fund urinë tonë,urinë që na kaplon nga mëngjesi në mbrëmjeqë na zgjon në mesnatëme një therrje në fund të barkut.Eshtë klithma e urisë,britma e të gjithëve,këtu fëmijët endërrojnë kazanë supeqë derdhen parreshtur mbi pjatat tona alumini,aq sa rrjedh ngado,nga porta lart që hapet,nga plasaritjet e guvave,dhe nga vetë ajo copëz qiellqë nderet si dëshmitare e jetës që vazhdon,dhe supa u duket se bie në formë shiusupë, supë, supë,kjo është kënga e supës me një grusht fasuleshnë të,vetëm ëndrra i mbush barqet e tyre,dhe buka e Dedës gatuar me ujë deti,dhe në orët e vona ata nisin të flasin përçart,të ngatërrojnë ditët me netët,pasi kanë mbetur të pangopur të përjetshëm.

III.- Ç’është ajo atje? - pyet Bibi.- Qiell! - i thotë e ëma me trishtin që i nderet mbiqepalla.- Po qielli nuk është aq i vogël! - këmbëngulBibi.- Eh, Bibi, edhe qiellin e kanë zvogëluar tash-më!- E kanë prerë me gërshërë?- Po, e kanë prerë, e kanë bërë sa një shami.Bibi hesht dhe sheh nga gardiani. S’di ç’të thotë,dhe në ëndërr shikon një copë qiellsikur ta ketë kthyer atë në një balonë të kaltërme shirita të bardha resh,dhe me të rend ashtu zbathur i gëzuarduke shkelur si Simbadi me këmbët në qiell,duke shkelur pastaj mbi det,

e pastaj kapet të lozë nga bishti i balonës-qiell.- Ej, Bibi, u çmende? Ç’bën këshu? - i thotë xhaNaqo,por Bibi në mëndjen e tij vrapon në lëndinënpara shtëpisëdhe balona tashmë është bërë e madhe,e madhe sa një qiell i pambarrimtë,por ah, tek loz me erën, balona i ikën nga duart,qielli zvogëlohet dhe bëhet aq sa ç’ishte më parënjë shami sa për të lidhur kokën e nënës qëpikëllon trisht,shami për të fshehur lotët,Bibi qan…- Ah, Bibi!Por Bibi habitet se gjithçka është zhdukur tash-mëdhe ai ka mbetur në errësirë, bashkë me nënëne tij:- Shko tani të flesh Bibi, se porta u mbyll…- Nesër do ta shohësh sërrish balonën tënde, -shton hidhur xha Naqo.

IV.Rako palosi letrën dhe e futi sërrish në xhepin etij.Një lot i nxehtë i dogji duart,djali i Rakos ishte vrarë në kufi.- Të rrosh vetë Rako!- Të rrojë kujtimi i djalit!- Mos ki dert Rrako se ne do të jemi djemtë e tu!- Merre Rrako, ndize një!Me duart që i dridhen Rrako nis të dredhë duha-ninme një copë të vjetër gazete,kur e ndezi pa se në majë po digjej njëri sy idiktatorit,fotografia digjej bashkë me gishtin e Rakosdhe ai e thithi akoma më fortqë të zhdukej dhe syri tjetër i fotografisë.I mbushi mushkëritë xha Rrako:«S’më vret dot ti mua»! - i foli cigaresdhe hiri i ra nga gishtërinjtë,si një borë e zezë mortiduke parë i kënaqur gjersa gazeta u dogj e tëra.Pastaj u ngrit dhe doli para shkallëve dukembushur gjoksin,ngriti sytë lart dhe vështroi atë diellqë tani po e ngrohte më shumë se kurrë…

V.Roza thuamë:po të kishe lapsa me ngjyra çdo të vizatoje?- Diej! Diej të kuq!

- Pse?- Sepse më shfaqen natën në gjumë.Endërroj gjithnjë sikur jam në shtëpinë e diellit.- Pse, nuk të pëlqen këtu me nënën tënde? - Hëm… po unë nuk e dua errësirëndhe gjithë këto hije të frikshme që shfaqen nga-do,dielli më ngroh,do të vizatoja diej për secilin nga ju…- Po ne jemi shumë!- S’ka gjë, do vizatoj nga mëngjesi në mbrëmje.që ju mos të keni më ftohtë.Gjyshja që më vdiq më tregonte një përrallë:“Vajzën që i ishte premtuar diellit”,dhe unë dua të jem ajo vajza,pres të më rriten flokët,t’i bëj gërsheta të gjata, të arta,të kapem në to dhe të ngjitem drejt diellitatëherë do ti them diellit të vijë deri tek jue tu ngrohë sa më shumëe tu marrë dhe juve në shtëpinë e tij.

VI.Një flutur e madhe krahë-verdhëhyri s’dihet si, pa lejen e askujt,pa leje kalimi,kapur në grackë nga vapa,pa ditur se kishte rënë në botën tjetër.Vinte rrotull gur më gurgjersa ndaloi në supin e Kamberit që dergjej nëjerm.- Perëndia të solli tek ne! - tha i gëzuar aidhe i harroi plagët e tij,- Kushedi ç’habere ke sjellë!- Oh, ç’krahë të bukura, të arta! - pëshpëriti Rozae vogël, -po ne, pse s’kemi krahë si fluturat?...

VII.- Kam mall e dashur!- Dhe unë shpirti im!- Prit sa të fiket feneri i fundit…pastaj ai zgjati duart dhe e afroi në gjoksin e tijnën atë batanije të pisët,me erë myku dhe këllire.- Oh sa mall, - pëshpëriti ajo.- Përse digjesh kështu?- Mermë i dashur në lëndinat e tua,puthmi gjinjtë që po rreshken,s’do doja të lindja në këtë guvë të ndyrë,në këtë errësirë pa yje,do doja një shtrat plot yje, qëndisur si në Kash-tën e Kumtrit,

Vijon nga faqja 15

të shkurtra, me gjuhë të pasur plotfigura letrare, gjithmonë i qartë epa ekuivoke. Veprat e tij të shkru-ara gjatë viteve të internimit iplotësoi e i botoi në Tiranë në vitet1993-1998, kur dhe shkroi shumëartikuj e vepra të reja.

Nga ana zyrtare, si për shu-micën e krijuesve që bëjnë pjesë nëradhët e të përndjekurve tëndërgjegjes, nuk është treguar as-një interes dhe vlerësim i rëndë-sishëm. Por disa intelektualë, miqtë tij dhe familjarët e tij, në tetor1996 mbajtën një simpozium sh-kencor në Muzeu Historik Ko-mbëtar, ku u vunë në dukje vlerate tij intelektuale, shkencore e mo-rale të njeriut që nuk u mposht prejdiktaturës komuniste. Për të si sh-krimtar kanë dhënë vlerësime dhenjerëz të shquar e të talentuar sipoeti Visar Zhiti, etj. StudiuesiRobert Elsie në veprën dinjitozeHistori e Letërsisë Shqiptare DUK-AGJINI 1997, f. 414-415 është i pariqë ka dhënë vlerësime për jetën dheveprën e tij.

Qeveritë shqiptare të tranzi-cionit nuk i krijuan kushte jeteseas Lazër Radit e as pasardhësve tëtij, prandaj ata i gjen sot të shpërn-darë nëpër botë, sepse Ramiz Aliame klanin e tij punuan që Sh-qipërinë dhe pasuritë e saj t’itrashëgojnë të bijtë dhepasardhësit e kupolës komuniste,sipas planit Katovica të formulu-ar para se të shpallej kapitullimi idiktaturës komuniste.

Sot djali i madh Alfredi (ngamartesa e parë) dhe dy djemtë etjerë, Jozefi e Luçiani, jetojnë nëItali me gjithë familjet e tyre, kursevajza Adriana jeton në SHBA mebashkëshortin dhe vajzat.

Jozefi i ngjan babait për nga tal-enti e përkushtimi atdhetar, poli-tik e shoqëror. Ai ka pesë vjet qëpublikon në Itali revistën interne-tike Radiandradi. Aty ai botonpërveç shkrimeve të bashkëpunë-torëve dhe krijime të babait e tëvetat. Jeta dhe krijimtaria e Joze-fit meritojnë një shkrim analitik,të cilin mund ta bejmë më vonë.

Sivjet ai arriti t’i grumbullojëgjithë shkrimet e babait në njëkorpus me 17 vëllime, prej të cilëvekëto javë arriti të botojë dy vëllimeMjegullnaja e nji kohe të largët -I-Prizreni dhe Ministri i hekurt –Mirash Ivanaj. Këto dy vëllime tëLazër Radit u paraqitën në panai-rin e librit në Prizren, ku intelek-tualët e atij qyteti e pritën medashuri e vlerësime të ngrohta rik-thimin e bashkëqytetarit të tyre.

Nga ana e saj vajza Adriana ingjan nënës për nga përkushtimifamiljar e fetar. Ashtu si Alfredi,Luçiani dhe Jozefi edhe Adrianakanë ndihmuar dhe ndihmojnë fi-nanciarisht për përgatitjen dhebotimin e korpusit të veprave tëbabait të tyre të talentuar.

Jeta dhe vepra e Lazër Ra-dit do të studiohet e vlerësohet simeriton pasi të realizohen Vetting-u dhe Reforma në Drejtësi, kurshoqëria jonë të ketë shporrur ngapushteti pushtetarëtpseudodemokratë e pseudosocial-istë. Në jetën e veprën e tij sh-qiptarët do të gjejnë burrin e qën-dresës, të përkushtuarin e madhndaj çështjes kombëtare dhe sho-qërore, atdhetarin, që ia kushtoigjithë energjitë dhe njohuritë eveta, luftës për emancipimin e pop-ullit shqiptar pa u stepur ngapengesat dhe vuajtjet çnjerëzore tëpanumërta...

E diel 29 Korrik 2018 - 17MEA CULPA

...NGA NUMRI I SHKUAR“Milosao” e këtij numri ishte

frikshmërisht patetike, madjeedhe pak e tepruar. Redaktori bo-toi pikërisht ato gjëra që nuk i kakënaqësi pasi zakonisht bëhenburim patetik të shprehjes së au-torëve tanë për shtjellime të hab-itshme. Gjithsesi, autori AristotelMici duhet përgëzuar për punën etij, paçka titullit patetik për Akilindhe Dodonën dhe nënkuptimin qëne çdo gjë e lidhim me trashëgim-inë tonë. “Herodoti na përshkru-an mjaftë hollësira rreth Orakullittë Dodonës dhe banorëve përrreth saj. Historiani më i vjetër ibotës aty na njeh edhe me pel-lazgët, duke i konsideruar ata jovetëm si më të hershëm sehelenët, po edhe që kanë ndih-

muar në formimin e tyre kulturor dheshpirtëror, krahas ndikimit egjyptian.Me fjalët e tij Herodoti do të përforcojëidenë se jo të gjitha zakonet Helenëti kanë marrë prej egjyptianëve”. Para-doksi është se në historiografinëtonë ka shumë personazhe që e qua-jnë të mbyllur vijimësinë e trashëgi-misë sonë dhe lidhjen e gjejnë 100%me pellazgët!!!

Redaktori vazhdon luftën e tij tëheshtur me një shkrim tjetër për te-atrin duke e lidhur me pjesën his-torike monumentale të asaj pjese tëqytetit. “Megjithatë, ja ku jemi sot dhezona e trashëgimisë kulturore nëkryeqytet, ku gjendet dhe teatri pomodifikohet sërish. Nuk po flasim mëpër Kalanë dhe ndërtimet e shumtapa leje të kryer në të, që për ironi ukryen vetëm pak dhjetëra metra nga

Bashkia, po flasim për faktin se ndry-shimi i herë pas hershëm i rregul-lave ka prishur sensin e Tiranës sëVjetër. ... Mu, në këtë vend, dikurmendohej se ishte një stacion i ViaEgnatia. Me shumë gjasa ai do tëmodifikohet, duke i humbur Tiranësdhe një nga shenjat më të hershmetë ekzistencës së saj”, shkroi redak-tori që shtoi edhe një apel që njerëzittë kujtohen se për kë votojnë, për ataqë japin verdiktet shpesh në kurrizettona...

Në këtë numër patëm një shtjel-lim të Fjalorit Shqip–Polonisht të prof.dr. inxh. Arqile Teta me 30 mijë zëradhe me rreth 50 mijë shembuj ilus-trues, shprehje frazeologjike dhefjalë të urta. Ky fjalor së bashku meFjalorin Polonisht-Shqip të po këtijautori të botuar më 2007janë të parët

fjalorë të këtyre përmasave jo vetëmnë Shqipëri dhe Kosovë por dhe nëPoloni… Redaktori e vlerëson inxhin-ierin, që ia kushtuar jetën promovim-it të Polonisë në vendin tonë.

Rexhep Ferri u kthye pas shumëkohësh me një ese të tij, që përcjellnë një formë metaforike llojin e patri-otizmit tonë kombëtar... Kurse poetiVahid Hyzoti na erdhi me një cikël, kushquhej romantizmi i kohës sonë ipërcjellë në një mënyrë pak tëthjeshtë...

Një vend i veçantë në këtë numëriu la Barbara Korun, poete dhe kri-tike letrare e nderuar në Slloveni dhenë Evropën Qendrore, njëkohësishtnjë nga figurat kryesore të gjeneratëssë poetëve të rinj radikalë në Sllove-ni. Ajo u përkthye në shqip nga an-glishtja, ndërsa poezitë e saj janë

edhe në gjuhët angleze, kroate,boshnjake, çeke , italiane etj. Kon-tributi i saj është i jashtëzakon-shëm në vendin e saj dhe kohëte fundit ajo ka punuar sikëshilltare e gjuhës pranë Teat-rin Kombëtar slloven, ku jep ndi-hmesën në përdorimin e gjuhëssllovene për veprat skenike si dhepërkthen artikuj për botimet e te-atrit.

Redaktori ktheu shkrimin kush-tuar fjalorit polak sepse disa kar-aktere leksike dhe shenja nukkishin dalë si duhet. Layout e kish-te mënjanuar këtë fakt dhe paso-jat ishin katastrofike. Për fat ukapën në kohën e duhur dhe ubënë korrigjimet. Numri i fundit etheksojmë se ishte pak si shumëpatetik.

NGA BEN ANDONI

Fjala më e dëgjueshme, e prekshme dhe e shkruar në muajt e fundit është Vetting. Nëse

pak vite më parë ajo njihej vetëmnga pak njerëzit e drejtësisë, që epërditësonin veten me termat,çështjet dhe nocionet moderne,tashmë atë e di gjithkush në Sh-qipëri. Në rrjetën e saj tashmë kanërënë njerëzit kryesorë të Drejtësisëshqiptare dhe përveç dy krerëve tëlartë të Gjykatave të vendit,anëtarët më të vegjël të këtyre tru-pave po bien një e nga një. Por, nësitë është vetëm pasuria, kurse nëkonceptimin e reformës është lënëpas mënyra sesi është vënë kjopasuri, që do të thotë çështjet edyshimta për të cilat verdikti kandihmuar një palë kundër tjetrës.Dhe, Shqipëria është e mbathur mepadrejtësi, të cilat vihen re që ngaprona dhe vijojnë në çështjet ad-ministrative, civile dhe penale.

...Në të gjithë këtë tollovi, njerëz-

it e kulturës, përveç pak rasteve tëveçanta janë këndellur duke qën-druar në dukje larg politikës porduke i shërbyer paq asaj. Ky ështëfakti, që sapo vjen një forcë poli-tike mbijnë grupi i artistëve që janëpranë një pale dhe fashitet grupiqë deri atëherë ka pasur përfitime.Këtë e shikon edhe nga botuesitdhe me radhë, njerëzit e filmit dheteatrit dhe cilido tjetër, që e gjenduke u përqafuar me aksh forcëpolitike apo me një tjetër. Me gjasë,pas këtij mandati të Ramës (nësenuk do të jetë në mandatin e tretëtë frikshëm si kryeministër), meshumë mundësi do na mbijë grupii njerëzve, që do vendosin përtarafet, çmimet dhe projektet ereja. Kuptohet me frazën: Mjaftkëta, tashti duhet të vendosim rreg-ull për njerëzit tanë.

Paradoksi më i madh ndodh menjerëzit, që kanë mbi kurriz për-vojën e të bërit art në komunizëmdhe tashmë e mohojnë krejtësishttë gjithë veprimtarinë e tyre, që jopak herë kaq qenë cilësore, bren-da atyre kanoneve ideologjike.

Flitet për një gamë të madheartistësh krijues, që pothuaj tash-më i kanë mohuar veprat e tyre,por edhe mënyrën sesi janë kri-juar, e ku të gjithë përdorin arsy-etimin tashmë banal: Ishte kohaapo na detyronin. Askush nuk igjykon dot, paçka se moralishtgjykimin e parë ua kanë dhënëvetë kolegët e tyre me heshtjen apomos duartrokitjen...dhe publikume reagimin e vet spontan.

Por, për një pjesë të artistëve tëpas vitit ’90, sistemi i ashtuquaj-tur i ri, në kuadër të metamorfozëssë tyre dhe mohimit të punës sëshkuar, konjukturat sollën njëminierë të vërtetë për të përfituarprojekte pafund dhe për tëprodhuar vlera gjysmake. Objekti:një Shqipëri që në artin tonë poredhe në atë që eksportohet para-qitet apatike, kriminele dhe gjith-një me groteskun, që të duket sikurështë një vend i humbur i Ish-Re-publikave Sovjetike.

Pa përfolur një grup realishtpërthithës ndaj asaj që kërkonkoha, pjesa më e madhe e artistëvee shtyn duke shfryrë dhe duke undërsyer me njëri-tjetrin dhe nëpërçarje të frikshme, që ti e shehnga ofendimet dhe nga mali iakuzave që ndahen mesveti. Për fattë keq, nëse e shikon me kujdes,konstaton se shumë syresh janëpasuruar tejet logjikave normaledhe kuptohet kundrejt parimeve nëkurriz të përpjekjeve që ka bërëkomuniteti i thjeshtë i artistëve përtë mbijetuar.

Dhe, ndodh, që ndërsa një pjesëe vogël e artistëve mbijetonin dheluteshin për role, ka shumë syreshqë janë kudo, nëpër aktivitetepafund, pa lënë qoftë edhe asgjë përtë tjerët dhe në benefice të shumta.

Kjo i bëri aktorët që të përça-heshin keq dhe t’i kujtonin njëri-tjetrit gjëra që për të tjerët ishin

realisht të dhimbshme, për person-azhet e tyre të dashur të ekranit.

Por kjo ndodh me botuesit qëqahen të gjithë kohën dhe qëmirëqenia e pajustifikuar nuk i jus-tifikon në ankesat dhe s’ua pret dotgrykësinë mbi çdo gjë.

...A do mundet ndonjëherë Vetting

të zbresë në kulturë dhe art? Meshumë gjasa jo, sepse Vetting-un nëart e bën publiku dhe mbi të gjithakohëzgjatja e veprës, për të mosthënë një masë publiku që paçka sevuan mungesën e edukimit, di tëndajë të vërtetën dhe të bukurën.Di të vlerësojë artistin që sakrifikonpër artin e vërtetë dhe dhuron kul-turë, duke e emancipuar veten dheshoqërinë ku jeton.

***Një Vetting moral duhet bërë

por kjo i mbetet kohës dhe sidomospërsosjes së legjislacionit shqiptarnë kulturë, që ende lë shumë për tëdëshiruar bashkë me hallkat e tëDrejtës së Autorit, cilësisë, etj., pormbi të gjitha moralit dhedashamirësisë për artin e vërtetënë kurriz të atij mediokër. Sh-qipëria e të ardhmes nuk do tëmund të zhvillohet nëse nuk domund të ketë një art që të justifikojëvlerësimet e publikut dhe të te-jkalojë, por edhe të bëhet nga artistëqë kanë një staturë morale dhe mbitë gjithë profesionale. Kjo, në ko-hën e kaosit publik, nuk është evërejtur sepse shoqëria jonë ështëe ngërthyer në padrejtësitë që zbu-lon nga dita në ditë Vetting-u, dheqë do të dëshironim të zbristenjëherë te njerëzit e artit...Por, nëseVetting do zbriste në art, atëherëdo të shikonim një masë llumi, qënuk bie më poshtë sesa në fushat etjera të shoqërisë shqiptare...dhekjo do na zhyste në një trishtimedhe më të madh e të paparash-ikuar.

Nëse veting do zbriste në art, atëherë do të shikonim njëmasë llumi, që nuk bie më poshtë sesa në fushat e tjera tëshoqërisë shqiptare... dhe kjo do na zhyste në një trish-tim edhe më të madh e të paparashikuar për kinse her-onjtë tanë...A

ARGUMENT

Veting moralpër kulturën...

me një diell të madh,me një qiell blu e të përskuqur,gjaku im të kërkon,barku im do përkujdeset për pjellën tonë,që ajo ti mbijetojë rrebeshit,në rrufe dhe në dhimbje,pushtomë burri im në këtë eklips të pafund,vetëm kështu ti më bën të lumtur,ti harroj të njëqind plagëtdhe thikat që më janë ngulur në shpirt,të harroj vrasjen e atit tim, varret,dua të ndjehem grua,dua që një ditë të bëhem nënë…sonte mos më lësho nga krahët, i ëmbli im!

VIII.Ah, kjo kështjella e bukurngritur nga pashai për Vasiliqinë,bedenë në erë dhe gjunjë që lagen në det,ku ta dinte e mjera gruame sytë e zinj dhe gjinjtë e kolmëqë ata gurë kështjellenjë ditë do të ktheheshin në rrasa varri,ku vdekja bën ritin e saj pa lutje,çdo orë, çdo ditë, çdo muaj,ku era shënon epitafe për ata që donin lirinë dhedashurinë,gurë, bedena dhe hijeposhtë në guvat e Polifemit,

dhe dielli që ndalet në hyrje si i prangosurpër të mos hyrë në kthinat e pëshpërimës,ku Koroni pret të marrë në dorëzim të vdekurin eradhës,mëkatarin pa emër,për ta çuar poshtë Jonit të trishtë,përtej ëndrrës,por jo harrimit,era këtu flet me gjuhën e mallit dhe të gurit…

IX.Koha këtu hesht si një kambanë e shurdhuar,Ç’rëndësi ka bota?...Po, të gjitha kambanat janë shurdhuarnga nata e gjatë e plumbit,Bibi i vogël ka gjetur një kërmilldhe ndjek me kureshtje udhën e tij,“Sikur të isha dhe unë një kërmill, - mendonBibi,do mund t’i ngjitja shkallët e guritdhe më së fundi ti shikoja jashtë pulëbardhat,dhe dallgët me shkumë”.Çuditërisht, me sy të çakërritur,të gjithë shikonin një fjongo të bardhë që ngrihejnë ajërthithur lart nga ajri, jeta a kushedi ç’Hyjni,një vajzë e re e sheh e ngazëllyer fjongon e sajdhe pëshpërit,“Të paktën ajo le të shkojë,… të paktën…”

E diel 29 Korrik 201818 - LETËRSIA

Në këtë roman magjepës, lexuesi i Kadaresë e ndien peshën reale të një realiteti tejet dramatik, të vendosur në një peran-dori të mynxyrshme, në të cilën shqiptarët pësuan keq. Autori e vë lexuesin përpara makthit të verbimit, në njërrëfim mbresëlënëse, të mbushur me pikëllim, dhimbje, tension, tronditje, dashuri. Kjo prozë është e shkruarme stil rrëmbyes, ndërkaq lexuesi, duke parë si zhvillohet kjo dramë letrare, e ndien fuqinë dhe peshën efrikës së errësirës, skëterrës, që vjen nga verbimi, por më shumë e ndien frikën që përhapin regjimet totali-tare...

RREVIEW

NGA NDUE UKAJ

Të lexosh një vepër letrare, është akt i kënaqësisëqë të jeparti, bota e re që ti e zbulon,

ndërkaq, të marrësh përsipër tëshkruash për të, është përgjegjësiendërlikuar, dhe kjolidhet, me rapor-tin që krijon teksti me autorin, ve-prën dhe lexuesin. Pa dyshim, tëshkruash për një autor të madh-për një univers letrar- siç është Is-mail Kadare, është përgjegjësi edyfishtë. E para e punës, shkëlqimiartistik i veprës së tij, ka tejkaluarqëmoti kufijtë e mundshëm dhe ko-munikon universalisht, me sta-tusin e artit të përjetësishëm. Nëkëtë mënyrë, vepra e tijështë përtejmundësive që afron mendimi përletërsinë, qoftë edhe ai më i përparu-ari.

Duke u nisur nga kjo sfidë dhepërgjegjësi, studiues të ndryshëmtë letërsisë,janë rrekur të trajtojnëpërgjegjësitë që kanë, në këtë rast,lexuesit, përballë një vepre letrare,sidomos ata që shkruajnë përtë.Njohësit e letërsisë, flasin për va-liditetin e interpretimit dhemundësitë e leximeve më të mira,(E. D. Hirsch, JR), si dhe për kërke-sat etike që shtrohen përpara lex-uesit (DerekAttridges).

Për shembull, studiuesi i letër-sisë, Derek Attridges, pyet përpërgjegjësitë që ka lexuesi karshiveprës letrare, për faktin e thjesh-të, se, asnjë vepër nuk mund të kup-tohet pa marrëdhënien e ndër-liqshme që ajo e krijon me lexues-in, sidomos me ata që i përkasinfushës së letërsisë; të tillët që, metekstet e tyre për shkrimtarë a ve-pra të caktuar, marrin qëndrimepublike; pra i riartikulojnë “me-sazhet” e autorit dhe të veprës.

Mirëpo, mendimi për lehtësinë,gjer me sot, nuk ka arritur të tre-gojë se,cili është leximi më i miri iletërsisë apo i një vepre letrare. Nëhollinë e shumë shkollave, meto-dave, qasjeve, lexuesi, ka ndodhurtë bie”prehë” e yshtjeve të kritikëve,për të parë dhe gjykuar një vepërnga një këndvështrim specifik, ingushtë, që, realisht, mund të jetëpërtej qëllimeve të autorit, dhe,ndonjëherë përtej asaj çfarëështën-jëvepër letrare si e tillë.

Sa herë flitet për këto raporte,mua më pëlqen ta citoj, Oscar Wil-de-in, i cili shkruante: “Për ne qëmerremi me art, nuk mund të pra-nohet asnjë teori për të bukurën,në këmbim me vetë të bukurën.”Duke u nisur nga ky parim,atëherë, një lexim semantik dheartistik i një vepre letrare, për muangjason me një shtegtim, thënëndryshe, me një udhëtim, në njëbotë të panjohur, në një botë, kundeshim katedrale madhështore,ura dhe humnera, fusha, male dhelumenj, njerëz të bukur dhe të shëm-tuar, që bien në dashuri dhe nda-hen, sisteme politike të çmendura,që tkurrin njeriun në botën e frikës,ndeshim dashuri dhe urrejtje tëçmendura, ndërtesa të punuara meshije dhe njerëz që jetojnë në to, mehalle e tendosje shpirti, por që dinë

edhe të cakërrojnë gotat e lumtur-isë të mbushura me verë, dhe tëkënaqen me bukuritë e pafundmeqë afron jeta, pra, e gjejmë një jetënë totalitetin e saj të mundshëm.Pikërisht pse një vepër është njëtotalitet,është e pamundur t’ia para-qitsh lexuesit gjithë këtë përmasë.

Arti i madh i Kadaresë,para lex-uesit shfaqet si hapësirë e pafundsemantike, gjuhësore dhe kohore,ku përplasen dhe dyzohen,e keqjadhe e mira, dhe kuautori, përmesgjuhës alegorike dhe simbolike,thërret të hiqet qafe e shëmtuaradhe të jetohet e bukura. Këtë thir-rje letrare, e hasim në mënyrë tëshkëlqyer, te romani, “Qorrfer-mani”, i cili, “ndonëse u shkrua nëvitin 1984, për shkak të subjektittepër delikatë dhe të analogjisë sëngjarjes që ndodh në PerandorinëOsmane, me një fushatë spastri-mesh tipike staliniste, aq shumë tënjohura në të gjitha vendet ish-ko-muniste, vepra nuk ishte e mundurtë botohej në Shqipëri, dhe botohetvetëm pas autori kishte kërkuarstrehim politik në Francë.” Kjo edhënë jashtë letrare, por, para sëgjithash tematika dhe shtjellimi ingjarjes, e përforcojnë mendiminse, letërsia e Kadaresë, në es-encëështë një jehonë e fuqishme an-titotalitare, një kamp lirie kundërtotalitarizmit dhe të gjitha formavetë egra tëmanifestimit të tij.

Në këtë roman magjeps, lexuesii Kadaresë, e ndien peshën reale tënjë realiteti tejet dramatik,të ven-dosur nënjë perandori të mynxyr-shme, në të cilën shqiptarët pësu-an keq. Autori i vë lexuesin për-para makthit të verbimit, pra, tëçsyzimti, në një rrëfimmbresëlënëse, të mbushur mepikëllim, dhimbje, tension, tron-ditje, dashuri. Kjo prozë është e sh-kruar me stil rrëmbyes, ndërkaq,lexuesi, duke parë si zhvillohet kjodramë letrare, e ndien fuqinë dhepeshën e frikës së errësirës, skëter-rës, që vjen nga verbimi, por, mëshumë e ndien frikën që përhapinregjimet totalitare. Në një atmos-ferë të pashpresë, autori e tërheqëlexuesin nga e bukura, ngaqë, dukefolur për terrin, pra, për çsyzimin e

njerëzve të dyshuar si sykëqij, nëtë vërtetë, ai flet përsytë, për dritën,për atë kandilin që rri ndezurpërherë dhe i thërret njerëzit kahliria, andejkah e shpienë tëvërtetëlexuesin kjo prozë esofistikuar.

Kadare, në këtë roman, edhenjëherë na vë përballë pyetjeve es-enciale: çfarë është vërtet bota nëtë cilën jetojmë, dhe, cilat janëraportet e pushtetit me njerëzit enjë vendi apo me njerëzimin nëpërgjithësi?

Këto dilema, janë shtruara nëpërkohë të ndryshme, nga shkrimtarë,filozofëdhe njerëz të shquar të his-torisë, dhe janë tema të përhershmetë letërsisë, e të cilat, te vepraletrare e Kadaresë, zënë vend tëveçantë, dhe shfaqen në variante tëndryshme kuptimore: si kujtesënjerëzore, prej të cilës ai vjel përherëgjëra të bukura, që shëmbëllejnëme realitetin e vendit të tij, dhegër-shetohen me kontekstin kohor nëtë cilin u shkrua vepra e tij. Në tëvërtetë, arratisja e autorit në his-tori, mite, me një fjalë, nëtë kalu-arën e largët, të cilën nuk kishte sita zotëronte ndokush, janë paradig-ma letrare, të cilat, atij i mundësu-an ta formësonte dhe ta tipologji-zonte botën autentike letrare, tëmbështjellë me një pushtet tëpërtejmë;pushtet ky i cili ishtepërtej mundësive mizore të tiranitdhe ai nuk kishteforcëta mposhtedhe ta mbizotëronte, meqëbëhejfjalë përgjëra të përjetshme.

Kjo arratisje imagjinare, kë-sisoj, duket si strategji letrare qëautori e ka përdorur, për t’i treguarlexuesit, për tmerret që u vijnë aty-re nga tiranët, pikërisht siç ngjetnë këtë roman, ku, madje tmerri bieedhe mbi Vezirin e madh, dhe, mëkëtë element letrar, Kadare tregon-te se, pushtet sajojnë marrëzira, përtë arsyetuar çmenduritë e tyre,duke thënë: “ja, pra, edhe të mëd-henjtë e pësonin njëlloj si tëvegjlit.”Njësoj e pësojnë poetë dhenjerëz të pafajshëm, siçështë rastime poetin e shquar, Tasin Kurtogl-lu, të cilit i kërkohet llogari “përdisa vargje që kishte botuar, si dhepër ca fjalë që kishte lëshuar andej-

këndej me miqtë e tij.” Ndonëse, tëgjitha akuzave, poeti u përgjigjetme jo, duke thënë se ato “ishinshpifje e trillime të sivëllezërve tëtij smirëzinj”, ai për një fije qime ishpëton verbimit.Poeti, në fundpërfiton nga “zemërgjerësia” e sh-tetit, i cili mjaftohet me qortim, faktky që nuk e kënaq turmën e zemëru-ar, që kërkon nga zyrtarët verbimine tij.

Në romanin “Qorrfermani”, Ka-dare shkruan edhe njëherë përnatën e errët shqiptare, për Peran-dorinë Osmane, ndërkaq,për sub-jekt ka një familje shqiptare, siçngjet me romanin e madh, “Pallatii ëndrrave”, më të cilin ky romanka një lidhje semantike dhe kupti-more.

Pra, në këtë prozë, Kadare rrëfenpër një dekret të sovranit të peran-dorisë, për një dekret të madh, porqë kishte emër të shkurtër,“Qorrferman.”Ky dekret absurd, içuditshëm, por i tmerrshëm, arsye-tohet kështu: “Meqenëse kohëve efundit ishin shpeshtuar rastet egoditjes së syrit të lig dhe meqenësesykeqoja (fjala ishte nxjerrë prejnjë fjalori të vjetër të shekullit gjas-htëmbëdhjetë), kishte rrezik tëkthehej në stihi të vërtetë, shteti,për të mbajtur po aq vetveten, saedhe shtetasit prej këtij rreziku,detyrohej të ndërhynte me një sërëmasash.

Nuk dënoheshin me vdekje, sidikur sykëqijtë, por vetëm u hiqejmundësia e krimit. Dhe kjo bëhejduke u hequr armën dëmtuese, qëishin sytë e ligj.

Pra, dekretohej nxjerra e syve tëkëtij të të gjithë atyre që do tëvërtetohej se ishin të tillë.”

Por, pyetja e makthshme që sh-trohet është si do të kryhet çsyzi-mi”

Dekreti, siç mund tëkuptohet,ishte i makthshëm për tëgjithë shtetasit e Perandorisë Os-mane, të cilët ndodheshin përparaçsyzimit, pra, heqjes së syve. Dhe,si çdo dekret i madh, edhe ky kish-te format e manifestimit dhe tëekzekutimit. Pra, ishin përcaktuaredhe mënyrat e nxjerrjes së syve:“bizantino-veneciane (me hekur

me dy gjilpëra), tibetianen (me sh-typje gurësh mbi zgrof për të sh-kaktuar daljen e kokërdhokëve),mënyra vendase (me thartirë gër-ryese), romano-kartagjenasen (metepri drite) dhe atë europiane (memungesë drite)”, ndërkaq, për tëgjithë ata që lajmëroheshin vetë,kishte lehtësira.

Përballë një atmosferë të tillë,njerëzit janë të trullosur, të hum-bur, të trishtuar dhe të pushtuarnga frika. Në të vërtetë, efekti i parëi këtij dekreti mizor ishte mbjelljae frikës, pra frika nga shteti. Ka-dare këtu luan mjeshtërisht melogjikën si funksionojnë tiranëtd-he pushtetet e tilla, pushtete qëngulitin frikë te qytetarët, përmesformave të ndryshme të përhapjessë terrorit, siç ngjet në këtë roman.Autori kështu e përshkruan frikën:

“Një gjë e njohur, disi e harruarqë prej vjetësh, nisi të notonte nëerë: frika. Ishte një frikë e veçante,fare e ndryshme nga ato që përfto-nin sëmundjet, kusarët, fantazmatapo vdekja: frika prej shtetit. Eakullt, pa përmasa, me një zbrazëtitë madhe tejpërtej, por që mbushtemegjithatë gjithçka, ditë për ditë eorë pas ore, ano nisi të përfshintenë qerthullin e saj qindra-mijëranjerëz.”

Dekreti për të cilin rrëfen Ka-dare, natyrshëm dhe habitshëm,shkakton pasiguri, konfuzion, nd-jenja ankthi dhe tmerri, dhe krejtkëtëtendosje, shkrimtari e përshk-ruan, duke rrëfyer në dy nivele: efek-tet e tij të jashtme, ato që janë pub-like, dhe ato që ndodhin në njëfamilje shqiptare, që janë person-ale, dhe lidhen me familjen e AleksUrës.

Në mënyrë që të arrinte efektin-plotë ky dekret, duhej një fushatë emenduar mirë. E përgatitur mirë,dhe ku përfshiheshin të gjitha in-strumentet e shtetit. Fushatakundër sykeqojës zhvillohet shpe-jt, furishëm, dhe,efekti i vërtetë ish-te, se “flitej hapur për larje llogar-ish dhe luftë për pushtet midis klan-eve politike.” Kjo atmosferëkaq etendosur, me të gjitha karakteris-tikat e veta,lexuesit i duket sikurkandodhur në Shqipërinë totali-tare dhe me personazhe lehtë tëidentifikueshëm. Të duket sikurverbimi për të cilën rrëfehet ështëai i kohës së shkrimit, dhe, ç’mundtë bënte më shumë një shkrimtar,që nuk i shpëtonte syrit të dikta-torit, sesa të arratisej në histori dhetë tregonte ferrin osman dhe kësh-tu, analogjinë për ferrin komunist.

Ky roman, ashtu sikurse “Pal-lati i ëndrrave”, dhe shumë romanetjera, duke përftuar nga e kaluarae shqiptarëve nën pushtimin osmanapo ajo e popujve tjerë, flet për por-tat ferrit, përpara të cilëve ndod-heshin të gjithë, dhe brenda të cilitmund të përfundonte secili që vihejnë kurthin e syrit të sovranit,qëvëzhgonte çdo gjë dhe çdo kënd,me syrin e tij të mbrehtë dheshpatën e tij të gatshme dhe mi-zorepër të goditë në çdo kohë.Ndërkohë që kjo furtunë e sovran-it bënte punën e vet, “një valëspastrimesh, që të gjithë e ndienin

Pushteti i frikës, tirania dhe dashuria nëromanin “Qorrfermani” të Kadaresë

E diel 29 Korrik 2018 - 19LETËRSIA SHQIPTARE

AARGUMENT

Libri u imponua gjithsesi, e tanimë problemi është zhvendosur më tutje, edhe pse në thelb është po ai: Libri apo Inter-neti? Le të mos japim përgjigje, mekanizmi që funksionon është gjithmonë ai, dialogu, por tanimë midis shumëformash...

NGA DURIM TACI

Ndjeni se ekzistoni vetëmnëse dikush ju shikon e,qët’i tërhiqni atij vëmend-

jen, filloni e tregoni’, thotë biologuFredrik Sjöberg në librin ‘Përsengulmojë’. Pavarësisht zhvillimitnë kohë të formave të ndryshme tëligjërimeve, bazuar të gjitha në me-kanizmin simbolik të gjuhës, çësh-tja shtrohet se si këto forma, viza-timi, shkrimi, filmi, interneti, bal-lafaqohen me oralitetin, të shpre-hurit gojor, qëështëzanafilla e thel-bit tonë si qenie shoqërore. Dhe,kjo dilemë, vënia përballë e gojoresme të shkruarin, është shfaqurherët me Sokratin, i cili ishte kate-gorik kundër të shkruarit, u jeptemësim nxënësve të tij duke dia-loguar, pa tekste.

Libri u imponua, gjithsesi, etanimë problemi ështëzhvendo-surmë tutje, edhe pse në thelb ësh-të po ai: Libri apo Interneti? Le tëmos japim përgjigje, mekanizmi qëfunksionon është gjithmonë ai,dialogu, por tanimë midis shumëformash.

Duke marrë në dorë librin eAgron Shalës ‘Andrra në beze’, kyshqetësim vjen e përthyhet tek ti,lexues, në një pyetje tjetër: ‘Pokush do të jetë padronitani,shkrimtari apo lexuesi?Është,në fakt, një pyetje që Denis Diderote bën qënë 1773 në librin ‘Zhak fa-talisti dhe padroni i tij’. Është aiçasti kur e ndjen se fuqia kalonnga ty, lexues. Tani, të takon ty t’igjesh librit të radhës një vend nëraft, ta lësh bukur zbuluar, të pak-tën, që kur të rikthehesh nga ruti-

na e zakonshme të mund ta vëshre e ta rimarrësh në dorë.

Apo ta hapësh njëherë e të shua-sh kureshtjen, çfarë asht ky libër?Ti Agron Shalën e ke lexuar, thuame vete, ke një ide për të nga shk-rimet e vazhdueshme, përpos fak-tit që e njeh fizikisht, por në këtëçast sublim kur po ushtron fuqinëtënde si lexues, ky fakt i dytënukpaska kaq rëndësi. Shtysa mbi-zotëruese është se ke krijuar njëide për stilin e tij, që ndihmonqasjen tënde drejt leximit, një sh-tysë e fortë që të bën ta hapësh lib-rin menjëherë. Ke rast të vërteto-sh që në titujt, paragrafët e parë,se është ai që ti njeh: ligjërim metipare të forta metonimike, fjalabëhet etiketë, prapa së cilës kashumë informacion shtesë, përqas-jet dhe kalimet kohore bëhen nëfunksion të së tashmes, analizavjen vetvetiu, të duket se fjalën efundit po e thua ti si lexues.

Të përshkon një hare, ke gjeturveten, atë që ti ke dashur të gjeshdhe e mban librin hapur. Po për njëlexues tjetër, që nuk ka lexuar as-një rresht nga Shala, qënuk e njeh,si shkon puna me librin? Dinami-katmund te jenë të pafundme, pornjë gjëështë e sigurt, leximi nis ngaajo qëti ke brenda, topin e parë eluanti si lexues, kushdo qofsh.

Po ti njeh rastin tënd, shtysë evetme nuk është ajo çka ke lexuar

nga e për Agron Shalën, vetë titul-li i librit ‘Andrra në beze’ të çonmenjëherë tek një periudhë e jetëstënde kur ti vetë, tani lexues, ishei lidhur me filmin në formën tënde.Kush nuk është i lidhur me filminnë një farë forme?Po është herëtme u shty më tutje, merru me fjalëne parë të titullit ‘Andrra…’ e, atypër ty, cakto kohën kur do ta lex-osh këtë libër: në mëngjes, sapozgjohesh e sapo ndahesh me an-drrat. Janë njëzetë mëngjese, zgjo-hesh dhe e ke librin majtas tekkomodina, lexon plot pesëmbëdh-jetë minuta mbi andrrat e radhëse pastaj fillon ditën.

Vijimi i titullit…në beze’të çontek andrra personalee ndërprerënë mes. Ishte viti 1991 kur ti bëje

pjesë në një grup kineastësh të rinjdrejtuar nga regjisori dhe esteti injohur i kinemasë shqiptare,Kristaq Dhamo. Jo me kot të kuj-tohet Kristaq Dhamo, që ka studi-ar në Budapest, apo PiroMilkani,profesori yt i regjisë, bashkëkohësi Milosh Formanit në Pragë. ‘An-drra në beze’, filmi, kishte qenë përty një andërr që nuk u bë realitetpër shumë arsye, por ja që libri qëke në dorë ta kujton, me filmin‘Amadeus’, pikërisht të regjisoritçek Milosh Forman, bëhet ajo lidh-ja midis përvojës tënde personaledhe asaj që të sjell libri, ti lexonveten duke u pasuruar me fakte tëreja. Libri ‘Andrra në beze’ ështënjë filmografi e zgjedhur, aq sa tëshkon mendja t’i shikosh me radhë

se ishte e fundit, kishte përfshirëgjithë shtetin. Njerëzit s’mendoninveçse si të shpëtonin nga kjo valë, ecila, ngaqë ishte e fundit, ngjanteedhe më e hidhur.”

Si në të gjitha vepra te mëdhaletrare, edhe në këtë roman, lexue-si ndeshet me dritën dhe errësirën,me pushtetin e frikës dhe të dashu-risë së njerëzve për jetën, rrjedhi-misht, për dritën. Por, fatet e njeri-ut dhe të një kombi, shteti, peran-dorie, në regjime të egra, përcakto-hen nga çmenduritë e sovranit. Eky mund të jetë një tiran i kohëvetë lashta apo i kohës së autorit, qërri në qerthullin e vet dhe nuk bren-goset për njerëzit, për ata që biennë pusitë e jetës. Dhe, pikërisht tëdrejtëve, të mirëve, ua prishë ën-drrat, siç ngjet me dy personazhetkryesorë të këtij roman, MarieUrën, dhe të fejuarin e saj, Xheladi-ni, të cilët, teksa po përgatiteshintë fluturonin në qiejt e lumturisë,përpara u shfaqet qielli i zi, i cili, uaerrëson ëndrrat, të ardhmen,shpresat, dhe përfundimisht i hedhnë humnerë.

Këtë dramë të thellë njerëzore,sidomos momentin kur Maria ekupton nga i dashuri sajse,ështëpikërisht ai në radhën eatyre që duhet tëverbohet, shkrim-tari e përshkruan duke përshkru-ar gjendjen shpirtërore të tyre, poredhe kontekstin politik:

-”Po përse? Përse?- gati s’klithiajo.

Vështronte sytë e tij me atë rr-jetë të imët bojë hiri, si të kërkontenë të vjegën që mund tëkishte shër-byer si fillim i së keqes.

-Ti pyet përse, -tha ai, duke sh-kaktuar në fytyrë një nënqeshje të

hidhur.- Nuk po e fus veten ndër sytëe ndritur, ata që shohin më qartëdhe më larg, në tëardhmen, dhe qëjanë të padëshiruar për çdo push-tet tiranik.

O Zot, mendoj ajo. Babai i saj njëmbrëmje ikishte thënë pothuajse tënjëjtat falë.

-Pra, nuk e fus veten në radhën emendjeve të ndritura, -vazhdoi ai.-Megjithatë, ka njëarsye që sytëtanë duhet të zhbëhen, zhdukja egjurmëve.

-Si? Nuk të kuptova-thotë ajo.-Është e thjeshtë,- u përgjigj ai.-

Ne jemi dëshmitarë të shumëgjërave qëduhet të harrohen.

-Kush ju?-pyeti ajo.-Ne që gjer dje kemi shërbyerne

komisionet e verbimit. Sytë tanëanë parë shumë gjëra që s’duhet t’ishinin, më kupton?”

Pra, “Qorrfermani”, pasi mbër-rin efektin, dhe komisionarët krye-jnë punë e përcaktuar nga lart, njëditë, vetëata duhet të zhdukën, qëtë zhdukën gjurmët.

Ironia me të cilën autori e qesën-dis këtë ferman, përshkruhet nëfaqet e fundit të librit. Pasi qëdekretipushoi së ekzistuari, njerëzit mënuk kishin makth e lemeri prej tij,atëherë,për të gjithë të prekurit prejtij u shtura një, “Dreka e pajtimit.”Ajo u “shtrua në sallën mbretëroretë kuajve, ndërtesë që mund të nx-inte tryeza për mijëra të ftuar.”

Ç’ironitherëse, ofshan lexuesi!Të verbëritë vërshuan nga të

gjitha anët drejt ngrehinës. Pa dy-shim, në këtë drekë ka fjalime, kuzyrtarëtme patos flasin për tëmirën e shtetit, por kulmi ështëmomenti kur lexohet letra e sov-ranit, i cili fton të gjithë të harro-

nin ç’kishte ndodhur e t’i mbe-teshin besnik shtetit.

Kur të mbërrin në këto faqe, lex-uesi e ndien peshën e madhe të ab-surditetittë veprimeve të tilla, situ-ata këto që i përjeton në çdo kohë.

Kadare, përmes kësaj proze, tre-gon se, të gjithë tiranët e të gjithakohërave, përndizen nga dëshiraqë të bëjnë zullum, tëpastrojnë ter-renin nga”sykëqijtë”, prandaj, tëtillëve, të çmendur, nuk duhet du-artrokitur.

Kadare, në këtë libër, lexuesit iflet për Perandorinë Osmane, sov-rani i të cilit, me një pushtet të pa-kufizuar dhe të pakontrolluar, don-te do të pastronte botën ngasykëqijtë.Në të vërtetë, lexuesi i kul-tivuar, këtu e ndien realitetin uni-versal, dhe nën petkun e sovranit,sheh dhjetëra tiranëtjerë të kohëvedhe kombeve të ndryshme. Secililexues, kur të përfundojë romanin,e kupton ç ‘lemeri shkaktontotalitarizmit,të cilin autori e për-shkruan përmes ikjes në kohë dhehapësirë, dhe me një nëntekst tësofistikuar, për t’i dhënë status uni-versal.

Natyrisht, si në gjitha rrëfimetletrare, këtu ka intriga, mashtrime,trille, habi, dhe lojë të pafund. Ka-dare me virtuozitet dhe me stil ele-gant e përshkruan dramën e per-sonazheve të tij, në një atmosferëmjegullnaje e zymtësie, ku secilimund të mendonte për tjetrin: posikur ai të dyshonte te unë. Dhe kjomjaftonte që ai tëverbohej. Pra, nëkëtë atmosferë,”askush, përveç tëverbërve, nuk ishte i sigurt semund të ndodhej jashtë veprimit tëdekretit, dhe siç e kuptuan shumëshpejt të gjithë, këtu mbështetej

pikërisht fuqia hijerëndë e Qorrfer-manit”,–shkruan Kadare.

Shkrimtari, me nota tejet de-likate dhe njëkohësisht lirike, e për-shkruan dramën nëfamiljen e Ale-ks Urës, aty ku vajza e tij,MarieUra, përgatitej të martohej meXheladinin, zyrtarin turk.

Maria është një personazh fan-tastik. Plot jetë dhe gjallëri, ajo për-shkruhet si vajzë e dëlirë, e çiltër,plot hire dhe pa kurrfarë hezitimi-noton nëpër ujërat eëmbla të sek-sit, ndonëse ende e pamartuar.Skenat që përshkruan autori për-brenda mureve të shtëpisë së saj,janëpeizazhemahnitëseletrare.Maria, mbyllet në dhomën e vet,zhveshët dhe me orë të tëra provontë brendshmet e saj para pasqyrës,dhe kur ka fatin të ketë të dashu-rin aty, provon ëmbëlsinë e seksit,si një ndjenjë fisnike njerëzore. Ajoe pasionuar, nuk ëndërron për as-gjëtjetër, nuk çan kokën përpolitikë,pos që, pret të martohet dhetë rri me orë të tëra me burrin e saje zhveshur, siç ka dëshirë. Por kjoëndërr i këputet, sepse burrit të sajtë ardhshëm, pak kohë para se tëmartoheshin, i jepet vendimi që tëçsyzohet, pra atij do t’i hiqen sytë,do të verbohet. Drama është e mad-he, e pamatshme, e papërshk-rueshme, është dramë e shpirti tëtronditur, që, duke ëndërrua qiejt elumturisë, përnjëherëbie në skëter-rë. Skenat që jep Kadare në roman,lexuesit i mbesin gjatë në kujtesë. Si-domos, momenti tejet tragjik, kurMaria, në kulmin e kënaqësisë, e kup-ton se kështjella e saj po shembet.

Xheladini është personazhtragjik, që ka fatin e qindra e mijëraviktimave të sistemit. Ai i duhet

të gjithë filmat që përmenden aty,udhëhequr nga analiza që u bënAgron Shala, ata që ke parë e ataqë nuk i ke parë ende.

Në ditën e gjashtë të leximit tihas një emër: Kubrick. Kujtonapartamentin tënd në Tiranë, kon-trolloje teletekstin në pritje tëfillimit të bombardimeve mbi Ser-bi, kur lexon lajmin e vdekjes sëtij. Kalon një natë të trazuar. Ësh-të mbrëmja e shtatë marsit 1991,Kubrick nuk arrin të jetojë deri në‘2001’. Kështu titullohet kryeveprae tij: ‘2001: Odisea hapësinore’, kugjen edhe një herë argumentin qëe përshkon edhe gjithë librin eAgron Shalës ‘Andrra në beze’,raporti midis njeriut dheteknologjisë.

Po, i kthehesh edhe një herëasaj që nënvizove për stilin eShalës, e ka brenda këtë dialogmidis njeriut dhe teknologjisë, oseme mirë midis njerëzve tëteknologjizuar që dialogojnë. Kendjesinë, teksa lexon librin ‘An-drra në beze’ se po vozit në internet,e aty gjen një rrëfim tjetër të vetë jetëstënde në botën që krijon ‘Andrra nëbeze’.

Pastaj, kur ke mbaruar librin bel-bëzon tituj, që nuk të shqiten ngamendja: Dhe vrasësi vritet nga vrasë-si, Të jesh askund e të flasësh measkënd për asgjë, Tullat e shoqërisënë murin mental, Lufta pas luftës...

‘Andrra në beze’, leximi sivijim i oralitetit të humbur

sistemit për t’i zhdukur gjurmët,prandaj duhet të dënohet. Lexuesindien dhimbje për të, si dhe mefa-tin e tij, që rrëzohet përtokë.

Romani “Qorrfermani” ështëshkruar memjeshtëri, ku përshk-ruhet me nota dramatike pushtetii frikës që buron nga tirania, poraty ndeshim, gjithashtu, pushtetine dashurisë së madhe, dhe tëhesh-tave vdekjeprurëse që i godasin atë.Vetëm një mendje gjeniale, si ajo eKadaresë, me një talent të pashoq,ka mundësi që me kaq mahnitje,tension, pasion, dhe dhimbje, të kri-jojë një roman kaq dridhmues dhen-jëkohësisht, të shkruar kaq bukur.

Autori, edhenë këtë roman, siçngjet në shumicën e veprës së tij,ka provuar suksesshëmfuqinë eepërme të letërsisë, si gjuhë dhemendim, për të treguar ekzistencëntonë dhe sfilitjet përballë pushtetitdhe formave të tij të egra, kur aistërkeqet dhe tenton të kontrollojëgjen më të çmuar të njeriut: lirinë.

Letërsia e Kadaresë përpara lex-uesitshfaqet si hapësirë e pafundmeëndjesh e ardhjes. Autori e arrat-isë lexuesin në histori dhe e rik-then në aktualitet, përmes fu-qisësërrëfimit, letërsisë, dhe ve-prave të shkruara me sqimë dhegjenialitet. Vepra e tij shfaqet sizbulim mahnitës, ndërkaq, shkrim-tari, me erudicion letrar, përherëarrin t’ia paraqesë lexuesit një botëtë veçantë, me bukuritdhe shëmtidhe ku kufijtë e të mundshmes dhetë pamundshmes, shfaqen e zh-duken, si portat e ferrit dhe të para-jsës. Pa dyshim, nëpër këso labirinteartistike, mund të shpie vetëm imagji-nata e një shkrimtari pa caqe gjuhë-sore dhe me imagjinatë pa kufij.

E diel 29 Korrik 201820 -KULTURË

AARTIKULL

Eksploruesi britanik Robin Hanbury-Tenison në faqet e këtij libri i ka përshkruar me thjeshtësi, sinqeritet dhe vërtetësi tëadmirueshme përshtypjet e kësaj aventure shqiptare. “Vendi i Shqiponjave, me kuaj përmes vendit të harruar tëEuropës” është një libër i cili është promovuar para disa kohësh në Royal Geographic Society në Londër, e cilaështë një nga qendrat më prestigjioze të eksplorimeve, që financon eksplorime në vende të ndryshme të botës...Por, më e dhimbshme në këtë libër duket se është ajo çfarë shkruhet për ministrin pa kulturë të Kulturës sh-qiptare

NGA NDREK GJINI*

Në librin “Land of Eagles”,të botuar para pak viteshnë Angli, me autor Robin

Hanbury-Tenison, përveç fjalëvetë mira që fliten për Shqipërinë dhemikpritjen shqiptare, shpalosetdhe shëmtia, fodullëku, dhemosmikpritja e ministrit shqiptartë Kulturës të vitit 2007, dhe djalittë tij.

Ministri i Kulturës, në këtë libër,nuk përmendet me emër, ndaj dheunë po e lë pa emër.

Autori i këtij libri, Robin Han-bury-Tenison, është një person-alitet i vlerësuar nga revista ‘Time’si eksploratori më i madh në botë i20 viteve të fundit.

Në fillimvjeshtën e vitit 2007 aivizitoi Shqipërinë. Së bashku megruan e tij, hipur mbi kuaj, nëpërshtigje malesh, dhe jo rrugëve measfalt, ata e përshkruan hapësirënshqiptare nga Veriu në Jug.

(Ky libër nuk besoj të jetë përk-thyer ende në shqip. Ndofta dhe po.Por qëllimi i këtij shkrimi nuk ësh-të një thirrje për përkthimin e këtijlibri, dhe as koment rreth këtij lib-ri, i cili, sipas mendimit tim, ështënjë libër i shkruar mirë, dhepërgjithësisht flet shumë mirë përShqipërinë dhe shqiptarët, përveçtë katër-pesë faqeve të tij ku flitetpër një gjest të pakulturë të minis-trit shqiptar të Kulturës).

Çfarë ka ndodhur realisht atëÇfarë ka ndodhur realisht atëÇfarë ka ndodhur realisht atëÇfarë ka ndodhur realisht atëÇfarë ka ndodhur realisht atënatë në bujtinën mes maleve?natë në bujtinën mes maleve?natë në bujtinën mes maleve?natë në bujtinën mes maleve?natë në bujtinën mes maleve?

Nga faqja 32 deri në faqen 37 tëkëtij libri, autori përshkruanrrugëtimin e tij dhe ekipit të tij,sesi hipur mbi kuaj ata kaluan ngaThethi në Valbonë. Ai përshkru-an bukuritë magjepsëse të natyrës,aventurat e asaj rruge, shiun që ilag, lodhjen, urinë, rreziqet që para-qisnin ato shtigje të ngushta etj.Ai tregon sesi pak pa rënë nata, nëafërsi të Valbonës, ata kishin hum-bur rrugën. Dhe më tej përshkru-an skenën kur aty kalon një mak-inë policie e më pas disa fuoristra-da. Ato ndalojnë, përshëndeten,madje dhe prezantohen midis tyre.Një nga pasagjerët që zbret ngafuoristrada prezantohet para tyresi ministri i Kulturës i qeverisëshqiptare. Bisedojnë për pak minu-ta. Dikush u tregon me dorë shteg-un që të shpie te bujtina e vetmenë atë zonë… dhe me pas ministrime eskortën e tij hipin në makinate tyre dhe largohen. Tenison megruan e tij dhe shoqëruesin bëjnëedhe nja dy orë rrugë hipur mbikuaj, derisa mbërrijnë te kjobujtinë, shkruhet në librin ‘Landof Eagles’. Kur mbërrijnë, janë kre-jt të lagur, të uritur, të lodhur e tëstërmunduar nga rruga e gjatë,shkruan ai. Pikërisht tek ajobujtinë kishte shkuar për të dark-uar edhe ministri i Kulturës medjalin e tij, së bashku me disa tëtjerë, tregon autori. Pronari ibujtinës ua hap derën dhe imirëpret. Por e gjithë vëmendja

është e përqendruar te ministri.Askush nuk do t’ia dijë se Tenison,gruaja e tij, dhe shoqëruesi janë tëlagur, të uritur e të lodhur. Nëdhomën e pritjes së kësaj bujtineas ministri dhe as i biri nuk den-jojnë të ngrihen e t’u lëshojnë pakvend në divanet ku janë ulur. Rob-in tregon sesi atij, gruas së tij dheshoqëruesit u shërbehet për tëngrënë nga ato pak ushqime tan-imë të ftohta që kanë mbetur prejtavolinës ku kishte ngrënë minis-tri me grupin e tij. Ai tregon sesiministri luan me pultin e televi-zorit duke ndryshuar kanalet meshpejtësi, pa ia ditur fare për

mysafirët e huaj që ndodhen aty.Ai tregon sesi ai dhe i biri janëmosmikpritës deri në paturpësidhe fodullë të pa fre. Autori i këtijlibri përshkruan gjithçka në deta-je, sesi ministri fillon t’i japë mendatij rreth nevojës së reklamimit tëbregdetit shqiptar dhe jo zonavemalore etj.

Tenison konkurron në Festi-Tenison konkurron në Festi-Tenison konkurron në Festi-Tenison konkurron në Festi-Tenison konkurron në Festi-valin e Kanës me filmin e tij përvalin e Kanës me filmin e tij përvalin e Kanës me filmin e tij përvalin e Kanës me filmin e tij përvalin e Kanës me filmin e tij përShqipërinëShqipërinëShqipërinëShqipërinëShqipërinë

Eksploruesi britanik RobinHanbury-Tenison në faqet e këtijlibri i ka përshkruar me thjeshtë-si, sinqeritet dhe vërtetësi të ad-mirueshme përshtypjet e kësajaventure shqiptare. “Vendi i Shqi-ponjave, me kuaj përmes vendit tëharruar të Europës” është një libëri cili është promovuar para disakohësh në Royal Geographic Soci-ety në Londër, e cila është një ngaqendrat më prestigjioze të eksplori-meve, që financon eksplorime nëvende të ndryshme të botës.

Në faqet e këtij libri shpalosetbukur Shqipëria me kulturën e his-torinë e saj të pasur, shpalosendoket dhe zakonet shqiptare.

“Shqiptarët janë një popull mik-pritës. Shqipëria është një vend qëpër vite me radhë është veshur memisteriozitet përballë publikut tëhuaj. Unë dua t‘u tregoj njerëzverealisht se cila është Shqipëria dhepse duhet ta duan ata…”, thoshteRobin Hanbury-Tenison në shtatortë 2007-ës, kohë kur nga Thethi nisiaventurën e tij.

Në çdo faqe të këtij libri ndihetdashamirësia dhe mikpritja e pop-ullsisë rurale, të cilët hapën përTenisonin dhe ekipin e tij dyert eshtëpive, u ofruan atyre bukë tëngrohtë, djathë të bardhë të kripo-sur, dhallë dhe raki. Kështu që sjell-

Tenison, libri i tij “Land of Eagles”,dhe një ministër shqiptar

Ja disa fragmente nga kylibër rreth kësaj ngjarjeje

…..There was quite a crowd on the three small sofas, one of whichwas entirely taken up by the Minister’s extremely tall son, who didnot get up to offer us a space on it. The atmosphere was palpablyunfriendly and when I explained to the Minister that our purposewas to encourage tourism in the lesser-known parts o Albania, hesaid we would do better to go along the coastal villages. He thenignored us and concentrated on flicking between channels on thefuzzy television set.

Faqe 33Faqe 33Faqe 33Faqe 33Faqe 33.…..During this time the Minister was becoming increasingly and

visibly annoyed and he suddently ordered everyone to bed. At whichpoint the lights went out……

Faqe 34Faqe 34Faqe 34Faqe 34Faqe 34

……. and we were left alone . With our clever head torches, wewere able to stay up a bit longer to write up our diaries after a verylong day. We had walked and ridden for ten and half hours overdifficult terrain, crossed a 2000 m pass and got soaked several times.We should have been unhappy but we went to our bunks giggling atthe absurd atmosphere……

Face 34Face 34Face 34Face 34Face 34

ja fodulle e ministrit tretet dhe har-rohet tek lexon më se 200 faqet etjera të këtij libri të shkruar me aqdashuri për Shqipërinë e shqiptarët.

Në rrugëtimin e tyre në visetshqiptare, Theth, Valbonë, Lurë,Martanesh, Voskopojë, apo dheShkodër, Librazhd, Korçë,Gjirokastër, Tepelenë e deri në ska-jet jugore, Robin Hanbury-Tenisondhe gruaja e tij u shoqëruan ngaregjisori amerikan Mickey Grant,i cili gjatë gjithë kohës fiksoi nëkamera aventurën e tyre. Me ma-terialin e përzgjedhur ata reali-zuan filmin dokumentar “Vendi iShqiponjave”, me të cilin konkur-ruan para disa vitesh edhe në sek-sionin e dokumentarëve në Festi-valin e Kanës.

Nuk e kam parë këtë film. Ndajdhe nuk e di nëse në të është përf-shirë sjellja e ministrit të Kulturës.Gjithsesi, edhe nëse është përf-shirë, mendoj se tërë ai shtegtim igjatë i tyre dhe gjithë ajo mikpritjee ngrohtë që ata prekin dhe ndie-jnë në çdo hap në Shqipëri, e bëjnëkëtë ministër tejet të vockël në

vogëlsinë, fodullëkun dhe mosmik-pritjen e tij.

Libri i Tenison-it u shtohetzërave që promovojnë sot Sh-qipërinë turistike, një vend i njo-hur më së pari përmes shënimevetë udhëtareve të shekujve të sh-kuar, por njëkohësisht i panjohure i pashkelur për shkak të izolimit50-vjeçar.

Një letër falënderimi dheNjë letër falënderimi dheNjë letër falënderimi dheNjë letër falënderimi dheNjë letër falënderimi dhendjesë për autorin e këtij librindjesë për autorin e këtij librindjesë për autorin e këtij librindjesë për autorin e këtij librindjesë për autorin e këtij libri

Autori i këtij libri e kishte kri-juar përfytyrimin e tij për Sh-qipërinë para se të vinte në këtëvend. Këtë gjë e dëshmojnë citimetqë u bën në libër mëse 20 autorëvetë tjerë që kanë kaluar nëpër Sh-qipëri dhe që kanë shkruar rrethShqipërisë. Shënimet e udhëtarëvesi Edith Durham, Lord Bajron,Martin Leak e kanë intriguar sëtepërmi autorin dhe këtë e shprehnë mënyre mjaft të sinqertë nëfaqet e librit.

Nuk e di se ku është, dhe se çfarëpo bën aktualisht ‘ministri sh-qiptar i Kulturës, i vitit 2007’ (ai qëTenison përshkruan në libër), porgjithsesi këshilla ime është që këtëlibër ta lexojë së paku këshilltaripër kulturën i Kryeministrit tëShqipërisë dhe t’i sugjerojë Kryem-inistrit t’i shkruajë Robin Han-bury-Tenison një letër falënderimipër botimin e këtij libri, si dhe t’ikërkojë atij ndjesë për sjelljen epadenjë të ‘ministrit të Kulturës,të vitit 2007’.

Autori i librit dhe ministriAutori i këtij libri e kishte krijuarpërfytyrimin e tij për Shqipërinëpara se të vinte në këtë vend. Këtëgjë e dëshmojnë citimet që u bënënë libër të mëse 20 autorëve tëtjerë që kanë kaluar nëpër Shqipëridhe që kanë shkruar rreth Sh-qipërisë. Shënimet e udhëtarëve siEdith Durham, Lord Bajron, MartinLeak e kanë intriguar së tepërmiautorin dhe këtë e shpreh nëmënyre mjaft të sinqertë në faqet elibrit.Nuk e di se ku është, dhe se çfarëpo bën aktualisht ‘ministri shqiptar iKulturës, i vitit 2007’ (ai që Tenisonpërshkruan në libër), por gjithsesikëshilla ime është që këtë libër talexojë së paku këshilltari përkulturën i kryeministrit të Sh-qipërisë dhe t’i sugjerojë kryemi-nistrit t’i shkruajë Robin Hanbury-Tenison një letër falënderimi përbotimin e këtij libri, si dhe t’ikërkojë atij ndjesë për sjelljen epadenjë të ‘ministrit të Kulturës, tëvitit 2007’.

E diel 29 Korrik 2018 - 21OPINION

Opinioni i Ditës SHBA-Kinë, jovetëm luftë tregtareNga Vasil Kureta

(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)

... e fuqive më të mëdha e që për-faqësojnë dy ekonomitë më tëmëdha në botë, që përfshin nëbrendësi të saj interesa thelbësore,që afektojnë jo vetëm ecurinë emarrëdhënies mes tyre, por edhezhvillimet botërore në tërësi. Kinaështë aktualisht fuqia e dytë më emadhe ekonomike në botë, pasSHBA, që rivalizon realisht për t’ubërë fuqia e parë më e madheekonomike në botë. Kjo ambicieështë shumë e rëndësishme bren-da strategjisë e programit të saj tëstatusit e rolit të saj si superfuqibotërore, që presupozon rivalite-tin e ndarjen e rolit e të fuqisë meSHBA. Në dallim nga Rusia, Kinaështë shfaqur më e përmbajtur, mëe kujdesshme, më strategjike, nësynimin që t’i arrijë plotësisht ob-jektivat që ka përcaktuar, në ma-terializimin e një roli esencial su-perfuqie botërore në sistemin emarrëdhënieve ndërkombëtare.

Me një strategji të udhëhequrnga filozofia, tradita, historia e vetdhe pragmatizmi, me formësimine një modeli të zhvillimitekonomik, politik e social, me kar-akteristika specifike kineze, qëpërfaqëson një përzierje të kon-cepteve komuniste, por edhe tëpragmatizmit e ekonomisë sëtregut, Kina ka mundur të mundë-sojë një zhvillim ekonomik të qën-drueshëm dhe me rritje të lartëekonomike, që i ka mundësuar pakonflikte e qëndrime të ashpra, njërol të dukshëm qartë në zhvillimetbotërore. Ajo tashmë ka një rolkonkret në Azi, të dakordësuaredhe me SHBA, që nga presidencaObama. Po kështu, Kina pa u nd-jerë shumë ka punuar me ven-dosmëri për të shtratuar një rol tësaj në Paqësor, ku ka përfshirë njëfuqizim të forcës ushtarake të saj,madje edhe përmes ishujve të sajartificialë të fortifikuar ushtarak-isht, që ka sjellë kundërshtimin evendosur të fqinjëve të saj si Viet-nami, Japonia, Taivani, etj., por qëtash edhe të SHBA. Kina duket sesynon jo vetëm të përforcojë fuqinëe prezencën ushtarake në këtë ra-jon tepër të rëndësishëm, jo vetëmstrategjik, ekonomik e tregtar, poredhe të mbajë nën kontroll rrugëtë rëndësishme tregtare. Në funk-sion të strategjisë së superfuqisëbotërore, jo vetëm të rivalitetit meSHBA e ndarjes së fuqisë me të, poredhe për t’u bërë superfuqia e parëbotërore, Kina po materializonstrategjinë saj edhe në hapësirëneuropiane me programin e rrugëssë mëndafshit, apo edhe të investi-meve në infrastrukturë, por edheduke shfrytëzuar aktualisht edhegrindjen brenda perëndimit. Kinaështë treguar pragmatiste në këtëecuri, teksa ka mbajtur mar-rëdhënie bashkëpunimi me inter-es me Rusinë, të cilës i ka intere-suar gjithashtu, kjo shfaqje dysheme Kinën, për të zhvilluar rivalite-tin e ndarjen e fuqisë me SHBA.Megjithatë, Kina është shumë eqartë se çfarë kërkon e ku synontë arrijë, por që tash duket se poreagon vërtet me përmbajtje, portashmë edhe duke demonstruarforcën, në atë që tashmë njihet luf-ta e vërtetë tregtare me SHBA.Aktualisht, pjesë integrale e përm-bajtjes së marrëdhënies SHBA-Kinë është lufta tregtare e nisurpas vendimit amerikan për ven-dosjen e tarifave, që nuk janë vetëmkundër Kinës, por edhe ndaj ale-atëve europianë. SHBA e ka moti-vuar lëvizjen e saj me synimin evendosjes së balancave të ekuilib-ruara në tregtinë mes tyre.

Tani së fundi u mësua se pas një

takimi SHBA-BE në Uashington,logjika e racionalitetit dhe e efek-tivitetit ekonomik, interesat erëndësishme dhe vlerat e përbash-këta që ndan aleanca euroatlan-tike, mundësuan shmangien e njëlufte tregtare për të punuar sëbashku e hapur një periudhë të remiqësie të ngushtë dhe mar-rëdhënie të forta tregtare, nga tëcilat do të fitojnë të dyja palët.Marrëveshja e arritur mundësontë punohet, siç u theksua në kon-ferencën e përbashkët për shtypTrump-Junker, drejt tarifave zero,barrierave dhe subvencioneve.Edhe pse në Europë jo të gjithëmund të jenë njësoj të lumtur, kyështë një zhvillim pozitiv. Ndosh-ta, një filozofi e tillë mund të sjellëedhe një zbutje të luftës tregtaremes SHBA dhe Kinës, edhe pse kon-tradikta mes tyre ka natyrë e përm-bajtje më komplekse.

Përveç diskutimeve rreth duku-rive të globalizmit dhe proteksion-izmit, në funksion të një dialogimirreth pozicioneve konkrete dhe tëparandalimit të një lufte të vërtetëtregtare, u zhvillua edhe një takimnë muajin qershor, mes sekretaritamerikan të tregtisë, V.Ross dhezëvendëskryeministrit kinez LiuHe, që diskutuan ecurinë e partner-itetit, por edhe problemet e lindurames dy vendeve. Kina është shumëe interesuar realisht të shmangë njëluftë tregtare me SHBA, edhe pse emendon se pasojat do të ndjehenmes dy vendeve dhe përtej tyre, nëtregtinë botërore. Takimi mes tyreduket se e synonte mënjanimin enjë konflikti tregtar edhe pse Kinatashmë nuk mund të qëndrojë pareaguar, apo të tolerojë një prepo-tencë amerikane ndaj saj.

Qëndrimi i Kinës përfshiu disaelementë: as konflikt, as prepo-tencë, por as dhe lëshime, që do tadëmtonin Kinën ekonomikisht epolitikisht. Kina është shfaqurmbështetëse e qartë e globalizmitedhe duke e parë atë në intereskonkret për zhvillimet ekonomiketë Kinës, por edhe për të fuqizuarrolin e saj si superfuqi botërore nëzhvillimet ndërkombëtare. Rossdhe He u fokusuan jo rastësisht teproblemi i eksporteve, që prekfitimet reciproke, por edhe ai që lid-het me pronësinë intelektuale, kuSHBA ka akuza konkrete ndajKinës. Duket se bisedimet kanëqenë shumë të vështira, apo se nukka qenë efektiv ky takim, ku u dukse nuk u arrit asnjë dakordësimapo kompromis. Ky zhvillim dësh-

mon kështu për një luftë të vërtetëtregtare, me pasoja për të dyja ven-det, por që nisur nga pesha e roli ikëtyre dy fuqive ekonomike më tëmëdha në botë, do të sjellë pasojadirekt në ekuilibrat ekonomikëbotërorë. Shpejt u mor vesh se luf-ta tregtare kishte nisur pa kthim.Kina shpejt deklaroi se nuk do tëhynte në fuqi asnjë marrëveshjetregtare apo biznesi mes dyvendeve, nëse SHBA do të vendostesanksione e tarifa të tjera, që nënk-upton kështu se marrëveshja treg-tare në fuqi nuk do të jetë më e vlef-shme mes të dyja palëve. Megjith-atë, duke marrë parasysh interes-in e vet ekonomik e financiar, poredhe rrezikun kompleks që prod-hon prishja e ekuilibrave të ven-dosur, Kina u shfaq e gatshme sipër të zgjidhur mosmarrëveshjettregtare, ashtu edhe për të ngush-tuar disbalancën tregtare meSHBA. Fakti që nuk u përcollndonjë deklaratë e përbashkëtdëshmoi se konflikti e lufta treg-tare ishte dhe është në zhvillim.Në fakt, Kina u përpoq të ishte samë konstruktive në këtë debat eluftë, duke shfaqur një pajtim përnjë konsensus tregtar, që do tërriste dukshëm blerjen e mallraveamerikane në tregun kinez.SHBA, që mban parasysh suficitine madh tregtar të Kinës me SHBAinsiston në ndryshime jo tëpjesshme, por rrënjësore në mar-rëdhëniet tregtare mes tyre. Paskësaj, lufta tregtare me vendosjesanksionesh reciproke po merrpërmbajtje konkrete.

Nisur nga pesha e këtyreekonomive në ekonominë etregtinë botërore dhe nga përma-sat që ka marrë globalizmi, duketqë nuk do të ketë thjesht një luftëtregtare mes SHBA dhe Kinës, porqë do të jetë një luftë tregtare glo-bale, që do të cenojë të gjithë ekuil-ibrat që janë vendosur. Interesa tërëndësishme ekonomike bëjnëtrysni bashkëpunimi. Dhe në faktmësohet se BE dhe Kina e men-dojnë në këtë situatë një harmo-nizim kontributesh, me synimin emodernizimit të rregullave tëtregtisë botërore, për t’iu përshta-tur politikës teknologjike dhe sub-vencioneve qeveritare, me syniminqë të mundësohet mbrojtja e mje-disit të tregtisë botërore. Dukemarrë parasysh edhe një luftë treg-tare reale të SHBA me aleatët e veteuroatlantikë, Kina e përshkallë-zon përgjegjësinë e SHBA, teksa eakuzon se po i hap zjarr botës.

Në këto kushte, Kina e sheh meinteres të lëvizë drejt një bashkëpun-imi, fillimisht ekonomik e tregtar,me vendet e BE, për të përballuarnjë luftë tregtare me SHBA, poredhe për të minimizuar sa më shumëpasojat e pashmangshme nga kjoluftë. Në kushtet e një lufte tëvërtetë tregtare, por edhe të njëgrindjeje brenda perëndimit, hapë-sira europiane, siç ka pohuar ndih-mëssekretari amerikan i shtetit përEuropën, Mitchell, po shihet ngaRusia dhe Kina si një teatër i vërtetëi konkurrencës serioze strategjike.

Kjo lëvizje kineze nuk ka vetëmdimensionin tregtar dheekonomik, por është në funksionedhe të avancimit të pozicionit tësaj të superfuqisë botërore, në ri-valitetin për ndarjen e fuqisë dherolit me SHBA-ve në zhvillimetbotërore, për konsolidimin e njëroli të ri botëror të Kinës. Sot flitetedhe për një luftë monetare, përveçasaj tregtare mes SHBA dhe Kinës.Kjo lidhet edhe me rënien endjeshme të monedhës kineze.Njoftohet se monedha kineze, qëka ardhur në rënie, u dobësua sëfundi me 1% ndaj dollarit ameri-kan, duke arritur nivelin më të ulëtbrenda një viti. Ka shqetësime edhepër një ngadalësim të zhvillimitekonomik të Kinës, që rrezikonekuilibrat botërorë për shkak tëpeshës së ekonomisë kineze nëekonominë e globalizuar. Disa eshpjegojnë këtë rënie edhe si njëmundësi për Kinën, për eksportetkineze, në kushtet e luftës tregtaree të tarifave të imponuara ngaSHBA, me mendimin se produktetkineze bëhen më të lira për blerësitqë paguajnë në dollarë. Disa men-dojnë se kjo rënie mund të ndikojëpozitivisht sa u përket ritmeve mëtë larta të rritjes ekonomike kin-eze, që këto dy vjetët e fundit kanëqenë të ulëta. SHBA e ka kritikuarKinën në qëndrimin e saj, që mbanmonedhën e saj në nivel të ulët dheqë e përdor atë në luftën tregtareme SHBA. Megjithatë, specialistëtmendojnë se, nëse monedha kinezedo të bjerë më shumë, kjo do tëndikojë negativisht në zhvilliminekonomik të Kinës.

Kjo luftë tregtare me SHBA kapluset dhe minuset e veta, sa i për-ket avancimit të strategjisë sëKinës për superfuqi botërore.Duke shfrytëzuar edhe grindjenkomplekse të SHBA me BE, poredhe problematikën e brendshmetë BE, ngecien e avancimit të pro-jektit europian, Kina në proces ka

materializuar strategjinë e saj tërolit të superfuqisë në hapësirëneuropiane. Ajo ka zhvilluar mesukses armën ekonomike, inves-timet në infrastrukturë e gjetkë,që vërtet kanë funksionuar. Ajo poe shfrytëzon me sukses zënien eboshllëqeve që krijohen në hapë-sirën europiane, madje edhe dukembajtur në konsideratë edhe lëviz-jet e Rusisë. Kina jo vetëm e për-dor grindjen brenda perëndimit nëpërballimin e luftës tregtare meSHBA, por synon ta shfrytëzojë nëforcimin e pozitave të saj në rivali-tetin me SHBA, për ndarje të rolite fuqisë në zhvillimet botërore.

Në këtë realitet të krijuar, duketse Kina e mendon një bash-këpunim apo grupim të saj me BE,apo me disa vende europiane. Ak-tualisht po synon një dimensionekonomik e tregtar, në emër të për-ballimit të luftës tregtare meSHBA, ku në funksion të tij kaqenë menduar edhe një samit i për-bashkët. Duket që Kina e ndjek mevëmendje grindjen brenda perën-dimit dhe nuk e përjashton të për-fitojë maksimalisht jo vetëm nërivalitetin me SHBA, por edheduke shpresuar në ndryshime mëesenciale në të ardhmen. Mënyrase si Kina po lëviz aktualisht tre-gon qartë se shfaq interes konkretpër rritjen e bashkëpunimit meaktorë të tjerë, përfshi edhe aleatëteuropianë të SHBA, për një pozi-cion roli udhëheqës në qeverisjenglobale. Manovrimet e saj aktualenë marrëdhënien me SHBA, poredhe me Rusinë e vendet e BE janëshprehje e pragmatizmit kinez përtë marrë maksimumin e mund-shëm, brenda zhvillimeve të sotme.Duket që pjesë e ambicieve gjeo-politike të Kinës është edhe konti-nenti afrikan, që ka nevoja tepërtë mëdha për investimeekonomike. Pikërisht, jo thjeshtpër të testuar këto nevoja, por përtë shtratuar bashkëpunimekonkrete, po zhvillon vizitën e tijnë këtë hapësirë të madhe presi-denti kinez, Xi Jin Ping. Edhe pseprogrami kinez i realizimit të am-bicies së statusit të superfuqisëbotërore është pasuruar në proces,sendërtimi i një roli të Kinës në këtëkontinent ka qenë pjesë e rëndë-sishme. Ofensiva aktuale kineze nëAfrikë sjell në vëmendje një ofen-sivë të vjetër të Kinës komuniste,me vizitën e kryeministrit Cu EnLai në këtë kontinent, me syniminpër tregje, që mundësonin zhvil-limin ekonomik të Kinës, por edhezgjerimin e rolit të saj në botë.

Siç shihet, përveç objektivit tëmarrjes së Taivanit, apo bashkim-it të tij me Kinën, të përcaktuar qënë programin e “katër modernizi-meve”, ka sot disa lëvizjeekonomike, tregtare, ushtarake, tëdukshme e të padukshme ngaKina, në funksion të arritjes sërolit e të superfuqisë botërore.Madje, ndonjë nxiton të pohojë seKina synon të zëvendësojë SHBAnë udhëheqjen botërore. Ka sot njëluftë të hapur tregtare, por edhenjë luftë të ftohtë SHBA-Kinë. Zëv-endësdrejtori i CIA-s, Michael Col-lins mendon se “është luftë e ftohtë,por jo si ajo klasike që njohim”.Sipas tij, Kina shfrytëzon çdomundësi të ligjshme e tëpaligjshme, publike dhe private,ekonomike e ushtarake, për tëdëmtuar pozicionin e rivalit tësaj…, por pa përdorur si mjet kon-fliktin. Kina, sipas tij, punon meçdo mjet që vende të tjera të mbësh-tesin qëndrimet e saj dhe jo tëSHBA. Ky zyrtar amerikan men-don se Kina është kërcënimi dhesfida më e madhe globale me të cilënSHBA përballet. Madje, Collinsmendon se Kina ka krijuar njëkonkurrencë me ne dhe atë që nepërfaqësojmë, shumë më tepër seç’mund dhe çfarë kanë mundësi tëbëjnë rusët. Ky argument mund tëndihmojë të shpjegojë deri dikuedhe lëvizjen e hapjes së një dia-logu e marrëdhënieje të re mesSHBA dhe Rusisë, të inauguruarnë takimin e Helsinkit.

Më 27 korrik 2018Më 27 korrik 2018Më 27 korrik 2018Më 27 korrik 2018Më 27 korrik 2018

E diel 29 Korrik 201822 - OPINION

Mandati i tij - mandati gjithëkohshëm

Opinioni i Ditës

N a t y r a j u k a d h u r u a r i n t e l i g j e n c ët ë t h e k s u a r , p o r d u h e t t a p ë r d o r -n i a t ë s i d u h e t . P e r s o n a l i t e t i j u a ji k ë n d s h ë m d o t ’ j u n d i h m o j n ë t ëb ë n i m i q t ë r i n j d h e t ë p ë r m i r ë -s o n i k o n t a k t e t . D o t ë n d i h e n is h u m ë e n e r g j i k ë .

DEMI

M i r ë s j e l l j a j u a j d o t ë v l e r ë s o -he t . Shumë n j e rëz do t ë t honëg j ë r a s h u m ë p o z i t i v e p ë r j u ,n d ë r s a p o z i c i o n i i p a r a v e d o t ëp ë r m i r ë s o h e t m ë v o n ë g j a t ëd i t ë s .

UJORI

BRICJAPI

SHIGJETARI

AKREPI

PESHORJA

LUANI

V I R G J E R E S H A

GAFORJA

BINJAKET

DASHI

PESHQIT

Sot mos e sh tyn i ve ten në vësh t i rë -s i . G jend ja shëndetësore nuk ësh tënë fo rmën më të m i rë dhe pa t je të r jun e v o j i t e t p a k p u s h i m . U s h t r o n ik u j d e s , m e n ç u r i d h e d u r i m , t e k s amer ren i me n je rëz i t në punë .

Sjel l ja e f tohtë e një miku mund të tëofendojë. Përpiqu të ruani qetësinë.Eksploroni mundësi të reja invest imi,por angazhoni veten vetëm pasi të kenistudiuar qëndrueshmërinë e këtyre pro-jekteve. Kërkoni nd ihmën e fami l jestuaj kur ndiheni të vetmuar.

Do ta kaloni kohën duke u marrë mesport për të ruajtur qëndrueshmërinë fiz-ike. Përkushtimi dhe puna e vështirë dotë vihen re dhe do t’ju sjellin disa shpër-blime financiare. Mos neglizhoni gjend-jen shëndetësore të prindërve.

Ndjenja e urrejtjes mund të jetë e kush-tueshme. Kjo jo vetëm që minon fuqinëtuaj të tolerancës, por edhe krijon njëpërçarje të përhershme në marrëdhënie.Përmirësimi i f inancave është diçka esigurt. Tregoni kujdes, sepse çdo gjykimi nxituar mund t’ju vërë nën presion.

Përdorn i te rap inë e buzëqesh jes përtë ku rua r sëmund jen tua j t ë zg ja tu r ,pas i ësh të an t i do t i më i m i rë pë r t ëg j i t ha p rob leme t . Mos vep ro s i sk l -l a v n ë m a r r ë d h ë n i e d a s h u r i e . M o szbu lon i i n fo rmac ione pe rsona le dhek o n f i d e n c i a l e .

Merrni pjesë në aktivitete që janë emo-cionuese dhe ju relaksojnë. Kontrollonitendencën për ta jetuar jetën në maksi-mum si të ishte dita e fundit, sepse kjoju bën të shpenzoni shumë para. Mosndërmerrni veprime të nxituara, për tëcilat do të pendoheni më vonë.

Kaloni më shumë kohë me fëmijët, sepsepërqafimi i tyre i ngrohtë do t’ju largojë stres-in. Është koha për të rivlerësuar pikat eforta dhe planet tuaja të ardhshme. Përpiqu-ni të kaloni monotoninë që sjell martesa dukeu marrë me aktivitete frymëzuese.

Hiqni dorë nga kokëfortësia juaj për hir tëlumturisë. Në dashuri duhet të tregoheni mirëk-uptues dhe tolerant. Kjo gjë do të vlerësohetnga partneri juaj. Sa u përket financave, bënikujdes me disa shpenzime, veçanërisht përgjëra që nuk ju duhen.

Niveli juaj i energjisë do të jetë i lartë dhe duhetta përdorni për të përfunduar detyrat që kenilënë pas dore për një kohë të gjatë. Aftësia juajpër të mësuar gjëra të reja është e mrekul-lueshme. Në çështjet e taksave dhe siguri-meve do të duhet kenë më shumë vëmendje.

Famil ja pret shumë prej jush, gjë qëmund t ’ ju i rr i tojë. Do të di lni me ide tëshkëlqyera të reja, që do të sjel l in për-f i t ime f inanciare. Partneri do të ndih-monte në ndryshimin e jetës suaj. Nëpunë mund të përjetoni një ndryshimpër mirë.

Nga Rexhep Qosja

(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)

... i gjithëkohshëm në historinëe popullit shqiptar: i gjithëkohs-hëm me emrin e tij, me veprën etij, me lavdinë e tij.

Në jetën dhe në historinë e pop-ullit shqiptar, ai ishte i veçantë meçdo gjë e me të gjitha.

Ai e jetonte idealin e tij, ai e je-tonte fjalën e tij, ai e jetonte gjithëveprën e tij.

Ideali i tij, fjala e tij ishte, ësh-të dhe do të jetë përgjithmonënjëkohësisht ideal i kombit sh-qiptar, fjalë për kombin shqiptar.

Herët, në rini ai u bë mësuesihistorik, politik, kulturor, ko-mbëtar e moral i rinisë shqiptarenë Kosovë.

Ai u bë mësuesi i qëndrimit tëdrejtë, të papërkulshëm, të din-jitetshëm, që nuk e përkulninlevërditë, premtimet, kërcënimet,burgjet.

Ai u bë parathënësi i lirisë dhei pavarësisë së Kosovës.

Ai u bë parathënësi i bashkim-it kombëtar shqiptar.

Idealin e madh të lirisë dhe pa-varësisë së Kosovës, ai e jetoi me28 vjet burgje dhe me shumëpërndjekje e krajata para dhe pasburgjeve.

Dhe këto 28 vjet burgje dhekëto përndjekje e krajata u bënëdëshmi sipërore që të gjithëve -bashkëkombësve dhe të huajve udëshmonin se Adem Demaçi po iadhuronte rininë, pjekurinë,dhuntinë krijuese kësaj lirie dhepavarësie të Kosovës.

Me këtë sakrificë madhështorehistorike ai e dëshmoi burrërinë,vendosmërinë, parimësinë poli-tike e morale edhe kur doli prejburgjeve.

Sot kur Baca Adem u nda prejnesh vetëm me trupin e tij e do ren-di të vetëpyetemi: ç’ka bëmë ne përtë?

Sot kur u nda vetëm me trupprej nesh e do rendi të vetëpyetemise çka bënë për të, ata që e sun-dojnë politikisht e shtetërisht Ko-sovën sot?

Përgjigjet janë dëshpëruese!Ata që edhe në ditët e luftës çlir-

imtare e vallëzonin vallen e paqesturpëruese nën dhunën dhe ter-rorin e regjimit serb i dhuruanBacës Adem mohime, denoncime,përjashtime, fyerje!

Ata të tjerët që pas luftës ebënë dhe po e bëjnë demokracinëe Kosovës - demokraci rurale eprivate e privuan Bacën Ademprej çdo mundësie që të bëhej çkapara të gjithëve i takonte të bëhej:që të bëhej i pari i Madh i Kosovës.

Nuk i lejuan të bëhej kryetar iKosovës, nuk i lejuan të bëhej askryetar i Kuvendit të Kosovës,nuk i lejuan të bëhej as kryemi-nistër i Kosovës, nuk i lejuan tëbëhej as ministër i Kosovës! Prejish-të burgosurve politikë u pro-

pozua që të bëhej deputet i Kos-ovës, por nuk e lejuan kandidimine tij as për deputet të Kuvendit tëKosovës, ata që edhe për kandi-dime vendosnin!

Popuj të tjerë, me tradita poli-tike, shtetërore e morale, i zgje-dhin senatorë apo deputetë të për-jetshëm figurat politike me meri-ta të veçanta në historinë politike,kulturore e qytetëruese të tyre.

Politikanët dhe shtetarët e Re-publikës Jugafrikane e bënë Nel-son Mandelën figurë politike emorale botërore, sepse ashtu emeritonte Mandela dhe sepse ash-tu e donin interesat politike e sh-tetërore të asaj republike.

Por pushtetarët e sotëm të Kos-ovës nuk i lejuan Adem Demaçittë bëhet as deputet katërvjeçar iKuvendit të Kosovës!

Pse? Pse e cenuan kështu AdemDemaçin dhe pse e cenuan kështuRepublikën e Kosovës.

Ata që nuk ia lejuan Adem De-maçit as tri minuta fjalë në Parla-mentin e Kosovës, ata që e privuanprej të drejtës së tij sipërore që tëbëhej çka i takonte të bëhej në Ko-sovë, u frikësuan prej tij: prejetikës së tij politike e shtetërore,prej burrërisë së tij, prej nderit tëtij, prej vendosmërisë së tij, prejparimësisë së tij, prej humanizmittë tij dhe u frikësuan sepse ai, BacaAdem, nuk do t’i lejonte të bëjnëçka bënë e çka po bëjnë: ai nuk do

t’i lejonte të zhvatin Kosovën, ainuk do t’i lejonte të plaçkisin pa-suritë e përbashkëta të Kosovës, ainuk do t’i lejonte të bëhen milion-erë duke përdorur e shpërdorur siçpo i shpërdorin postet politike eshtetërore të Kosovës shtetërishttë privatizuar prej tyre.

Dhe, ai nuk do t’i lejonte t’i sjell-in Kosovës aq tragjikomedi poli-tike, ekonomike, diplomatike, ko-mbëtare e ndërkombëtare që po iasjellin asaj sot!

Por, o çfarë ironie!Ata që nuk e lejuan të bëhet as

kryetar i Kosovës, as kryetar i Par-lamentit të Kosovës, as kryemi-nistër i Kosovës, as ministër i Ko-sovës, madje as deputet i Kosovës,ata dje mbajtën akademi për të nësallën gati përgjysmë të zbrazët tëParlamentit të Kosovës dhe atambajtën fjalime në atë akademipër të.

Ata shpallen tri ditë zie për të.Sot ata mbajtën edhe një aka-

demi për të, që e quajtën ceremonidhe e mbajtën në sheshin para Te-atrit Kombëtar të Kosovës, ku urreshtuan njëri pas tjetrit nëradhë të parë për ta përdorurlavdinë e Bacës Adem për intere-sat e tyre pushtetore.

Prehu i qetë në dheun e Kos-ovës, Bacë i dashur!

I privilegjove për të të nderuarkështu të ndarë nga jeta ata qëkëtë privilegj në asnjë mënyrë dhe

me asgjë nuk e merituan!Vepra jote mendore e morale,

veprimtaria jote politike ko-mbëtare, lavdia jote historike,burrëria jote, ecja jote gjithmonëe dinjitetshme do të edukojnëgjithmonë rininë tonë dhe do talëvizin përparueshëm historinëshqiptare.

Ti ishe më shumë se kryetar iKosovës, ti ishe më shumë se kry-etar i Parlamentit të Kosovës, tiishe më shumë se kryeministër iKosovës, ti ishe më shumë se min-istër i Kosovës, ti ishe më shumëse deputet i Kosovës.

E si të mos ishe?! Ti na dhurovesi trashëgim mospajtimin me push-timin, me çdo lloj pushtimi, me çdolloj pushtimi e nënshtrimi në tëcilin ishte dikur Kosova, por ti nadhurove si trashëgim edhe mospa-jtimin me të gjitha të këqijat qëcenojnë interesat e përgjithshmeshoqërore: mospajtimin me kor-rupsionin, mospajtimin me nepo-tizmin, mospajtimin me zhvatjene pasurive të përbashkëta të Kos-ovës, mospajtimin me gënjeshtrat,mashtrimet dhe arrivizmet që ekanë mbuluar sot Kosovën.

Ti ishe dhe mbetesh ndjenja,ndërgjegjja dhe mendja historikenë çastet më të vështira të popul-lit shqiptar.

Mandati yt është mandat i për-jetshëm në historinë e gjithë pop-ullit shqiptar.

E diel 29 Korrik 2018 - 23ZBAVITJE

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

AAAA Argët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikFJ

ALEK

RYQI

(1)

FJAL

EKRY

QI (2

)

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo kolonë të ketë numrat nga 1-9

SUDOK Përgjigje e sudokut të numrit të kaluar

AAAAArgëtimrgëtimrgëtimrgëtimrgëtimfilozofikfilozofikfilozofikfilozofikfilozofik

KRIPTOSKEMEPërgjigja e numrit të djeshëmKRIPTOSKEME

Fjalëkryqi (1) Fjalëkryqi (2)HORIZONTAL1. Një që pretendon të zgjidhet.9. Bursa pa kufij.12. Një tokë që fitohet13. Janë shpendë që krakarisin.14. Kalohet në gjumë.15. Gjysmë ditari.16. Gardner aktore.17. Qëndrojnë mbi piedestal.20. Të fundit në studim22. Janë aftësitë me telepati23. Kilmer aktor25. Janë për plehra.26. Ai ekzekutiv tani është bashki.28. Kaluar në krye.30. Janë pa shenjtorë në desktop.31. Inicialet e Daudet.33. Një Baba përrallor.35. Mund të kthehen në mllef.

Gjeni ndryshimin

Dy figurat kanë ndryshime nga njëra-tjetra

Përgjigja, ja cilat janë ndryshimet e figurave- Kurrë mos ndjej keqardhje për

atë që keni menduar për gruantënde. Ajo ka menduar shumëmë keq për ju.

- Vetëm një në 1000 burra bëhetlider. Pjesa tjetër 999 ndjekingratë.

- Një idiot mund të bëjë mëshumë pyetje në një minutëse sa dhjetë burra të mençurmund të përgjigjen në një orë.

- Një njeri i mençur mëson shumënga një budalla, dhe njëbudalla nuk mëson asgjë nganjë i mençur.

HORIZONTAL1. Eshtë edhe ai i mëngjesit.3. Një piktor si Ligabue.7. Një thirrje me emra11. Në radhë të parë.13. Era e kafesë.16. Eshtë nusja me vello.17. Lear që këndon Tumorrow.20. Një pjesë e nomenklaturës.21. Gjysmë rebusi.22. Ruhet nga polici.23. Ai kapital është ekstrem.25. Haan që qe trainer i yni.26. Eshtë operatori i Tv.28. Janë shakaxhinj.29. Satelit i Jupiterit.31. Janë pallto ushtarake.32. Cruise aktor.34. Kryeqyteti i Libanit.37. Fundi i një filmi.38. Ka pasuri minerale.

TTTTThëniehëniehëniehëniehënietë mençuratë mençuratë mençuratë mençuratë mençura

37. Merrte fuqi nga toka.39. Eshtë vendi në bjeshkë.40. Janë krime të një killer-i.41. Mbyllin portat.42. Mund të jenë fetare.44. Kërkon një Taulanti.46. I absurdit ai i Samuel Beckett.47. Fitim pa kufij.

VERTIKAL2. Fatal pa ekstreme.3. Një peshë e pastër.4. Pak dramatike.5. Mbyllin një manastir.6. Jepen me motivacion.7. Kështu përfundon një uragan.8. Përpilojnë akte juridike të tillë.9. Eshtë bekim... prifti.10. Kompozoi në Bolero të famshme.

11. Një S në USA.13. Eshtë tregti me objekte të shenjta.14. Një që beson kollaj.15. Janë kodra rëre.17. Eshtë mnetalprerëse si torno.18. I bëjnë tekanjozët.19. Ndërmarrje Montimi Tiranë.21. Janë njëvendëshe në Formuloa 1.24. Një publik si bar.27. Mund të jenë diesel të tilla.28. Eahtëë brinjë në skuadër.29. Janë vegla.32. U hahet të martuarve.34. Fundi i njëen fatziu35. Një teolog në xhami.36. Ai i shtatë është kinemaja38. Një pjesë njohurive.40. Verifikuar pjesërisht.43. Kufizojnë tatimet.45. Fund janari.

39. Delon aktor.41. Në krye të armatës.42. Falur pa kufij.43. Nuk di të tradhtojë.45. Qendër ditore.46. Inicialet e Duvall.47. I qetë ai i Shollohovit.48. Një është I Zi.49. Oxa këngëtare.50. Fata e mbretit Artu

VERTIKAL

1. Eshtë tretës me zorrë.2. Ishte muza e astronomisë.4. Tre asa.5. Inicialet e Reitman regjisor.6. Janë tinguj.8. Përfshijnë edhe karotat.9. Eshtë era pas Krishtit.10. Simon i Duran Duran.

12. Malet me Akonkagua.14. Një M në FMN.15. Një vend si Katari.18. Me të nxjerrin një metër.19. Fundi i një fundi.23. Lumë në SHBA.24. Një pjesë e marrëzisë.26. Eshtë mistrec, qerrata.27. Janë centralet si Chernobyl28. Child i Byron.30. Mbreti i elfëve.31. Eshtë bas me katër tela.33. Gjashtëdhjetë në orë35. Mbeten në fund.36. Falen pa fe.38. E dymbëdhjetë ajo e Shakespeare.39. Argento aktore.40. Opera e Verdit.43. Gjysmë borxhi.44. Ente Ndërtimi Greke.47. Fillojnë dobët.

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo kolonë të ketë numrat nga 1-9

- Të pamartuarit dinë më shumë për gratë se sa të martuarit.Nëse nuk dinin, do të ishin dhe ata të martuar.

- Prindërit mund të japin këshilla të mira dhe të tregojnë rrugëne drejtë, por në finale formimi i karakterit të një personiqëndron në duart e veta

- Banker: Ai që ju jep ombrellën e tij kur kohaështë me diell, dhe ua merr atë mbrapa, kurfillon të bjerë shi.

- Një i mençur në mesin e të paditurve, është sinjë vajzë e bukur në mes të të verbërve.PË

RGJI

GJET

E F

JALË

KRYQ

EVE

TË N

UMRI

T TË

KAL

UAR

E R A S M I P A K E T A T

L O R I S K U M A R I R

U N I K S A N P S E

A A A M E S I M O R E G

R B M E R E M E T I M E T

D E L I K A T E T V L A

S A R A F E T R A C E R

P I R A T I I M O L I N E

M I G E N A A R E N A T

B E S E L E T E R T I A

A T A E T A A S A K R A

N A T A R K R I T E M A

P A Z A R K A B I N E T P

I R O N M B E T I M R Z

T M E K E T E T E T R I O

T A R T A R T O N I I O N

K T M T I T A N E T N N A

K A S A M A R I T A N E S

E L I M A N E N E E D S H

S S O L A N A K T E C E

T U B O R G T U R U E R O S

O D S A A L R E N D I N A

K A N N S A R A H U E P

E N D E K A T E T E R T I

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16

17 18 19 20 21

22 23 24

25 26 27

28

29 30 31 32 33

34 35 36 37

38 39 40

41 42 43 44

45 46 47 48

49 50

K A N D I D A T A N S U R S

T E R R E N S O R R A T

N A T A K D I T A A V A

A O M O N U M E N T E T

I M P A R A N O R M A L E

V A L A K A Z A N E T A T S

A K O M I T E T I A A K A E

M I K O N A T E A D E A L I

I N A T E T A A W A N T E U

M A L O R I V R A S J E T

A T R I T E T M O T E R

M A T E A T R I I A M I T I

T F S T O P K P

F I E R H A R P A

O F E K A S A I S

K O F A N A T I K E T

A F E N O M E N A L E

K A R A M E L E I R

K N A D A R R R O

O I T A L I A R

F A E I K O N A T

I R T O T A L I T A R

N A F D E N S H T

I T E R E E D E A P

12 I 16 1 12 9 2 16 12

9 D 12 14 9 6 4 1 2 16 12 16

2 E 15 12 16 2 16 2 4 5 2 8 4

6M 12 10 12 6 4 11 2

4 15 7 1 4 11 12 15 8 12

6 12 11 4 10 12 8 16 2 16 16 4

16 5 12 5 2 6 4 16 16 4 1

1 2 8 2 16 2 4 17 9 11 16

16 16 16 2 5 5 2 10 12

4 9 2 16 1 5 12 8 6 4 16

11 2 16 6 7 5 12 4 6 4 2

16 4 8 16 5 12 15 16 2 4 8 2

REKLAME E diel 29 Korrik 201824 -