Open Monumentendag - Zedelgem · Aan deze (fiets)route is ook een leuke zoektocht verbonden. De...

16
A u g u s t u s 2 0 1 9 - D ec e m b e r 2 0 1 9 Open Monumentendag en erfgoedacveen najaar 2019 UiT in de regio ERFGOED van hier naar Ginter www.ginter.be www.polderrand.be OPEN MONUMENTENDAG 2019 ZONDAG 8 SEPTEMBER

Transcript of Open Monumentendag - Zedelgem · Aan deze (fiets)route is ook een leuke zoektocht verbonden. De...

Page 1: Open Monumentendag - Zedelgem · Aan deze (fiets)route is ook een leuke zoektocht verbonden. De folder '900 jaar Eernegem' bevat een kaartje, een wegbeschrijving en een aantal vragen

Augustus 2019 - December 2019

Open Monumentendag en erfgoedactiviteiten

najaar 2019UiT in de regioERFGOED

van hier naar Ginterwww.ginter.bewww.polderrand.be

OPEN MONUMENTENDAG

2019ZONDAG 8 SEPTEMBER

Page 2: Open Monumentendag - Zedelgem · Aan deze (fiets)route is ook een leuke zoektocht verbonden. De folder '900 jaar Eernegem' bevat een kaartje, een wegbeschrijving en een aantal vragen

2Zondag 8 september 2019

Open Monumentendag blijft het grootste culturele eendaagse evene-ment van Vlaanderen. Klokvast op de tweede zondag van september staat het rijke en alom tegenwoordige onroerend erfgoed in de kijker.

Het doel is om zowel het brede publiek als de overheden op de verschillende niveaus bewust te maken van de rol en de bete-kenis van erfgoed in al zijn facetten. Open Monumentendag wil dat bewustzijn versterken en op die manier de solidariteit rond erfgoedzorg vergroten.

Het onroerend erfgoed staat centraal: monumenten, landschappen, archeologische sites of varend erfgoed, al dan niet beschermd. Tijdens Open Monumentendag valt er net dat tikkeltje meer te beleven dan op andere dagen: een unieke rondleiding, een exclusieve inkijk, een bijzondere tentoonstelling, een aangepast programma voor kinderen, …

Kom kijken in je eigen regio, want het wordt opnieuw enorm de moeite!

OPEN MONUMENTENDAG 2019 KortemarkDesign in de Sint-Hadrianuskerk

Op Open Monumentendag staat in heel Vlaanderen onroerend erfgoed centraal. Ook in Kortemark kan je terecht voor een uniek staal-tje erfgoed. Op zondag 8 sep-tember krijgt iedereen de kans om de Sint-Hadrianuskerk in Handzame en haar unieke collectie designobjecten te ontdekken! In samenwerking met het Designmuseum van

Gent zal de collectie in relatie tot haar religieuze omgeving ten-toongesteld worden.

Daarnaast zullen kinderen vanaf 6 jaar een workshop door Mooss kunnen volgen, waarbij nutteloze oude voorwerpen omgetoverd worden tot een nieuw design. Je kids worden geïnspireerd door hedendaagse designers en duiken de afvalcontainer in om de uitvin-dingen van de toekomst te ontwerpen. Ze toveren afvalmaterialen om tot een wonderlijk nieuw design.

Ook de ietwat ouderen zullen hun handen uit de mouwen kunnen steken, want Ofelie en Kathy van Pottenbakkerij 'Thee en 't ander' komen naar Handzame om te tonen hoe je functioneel keramiek maakt.

Dat komt dus neer op: workshops upcycling voor kids, initiaties func-tioneel keramiek voor volwassenen en een prachtige designcollectie om te bewonderen… Geen zondag om thuis te blijven zitten!

Praktisch:• 10 tot 18 uur• Toegang gratis• Sint-Hadrianuskerk, Handzameplein 1 Kortemark• Info: Dienst toerisme, Torhoutstraat 9, 8610 Kortemark, 051 56 61 08, [email protected]

Foto cover: Vloethemveld Zedelgem, zie p. 8

Page 3: Open Monumentendag - Zedelgem · Aan deze (fiets)route is ook een leuke zoektocht verbonden. De folder '900 jaar Eernegem' bevat een kaartje, een wegbeschrijving en een aantal vragen

3 Open Monumentendag

Ichtegem900 jaar Eernegem

In 2019 is het precies 900 jaar geleden dat de Ichtegemse deelgemeente Eernegem voor het eerst in een geschreven historische bron werd vermeld. En dat laten ze daar niet onopge-merkt voorbijgaan. Via een fietstocht (of autoroute) van 21 kilometer ontdek je de mooiste plekjes van Eernegem!

Tot en met Open Monumentendag staan op 23 plaatsen grote doeken

uitgestald met oude foto's en historische uitleg. Bij elke locatie hoort een verhaal over de geschiedenis van het dorp. Eén van die historische plekken is het leenhof ter Bourgogne, waar in de 15de eeuw de adellijke familie van Steelant woonde (foto).

Fotowedstrijd en zoektochtAan deze (fiets)route is ook een leuke zoektocht verbonden. De folder '900 jaar Eernegem' bevat een kaartje, een wegbeschrijving en een aantal vragen waarop je het antwoord telkens terugvindt op de doeken.

Opgelet: het ingevulde formulier kan je tot en met 1 september bezorgen bij de dienst cultuur of deponeren in de brievenbus in het administratief centrum in Eernegem of in het gemeentehuis van Ichtegem (dus niet meer op Open Monumentendag zelf!). Je vindt het formulier op dezelfde locaties en op de website van Ichtegem. Deelnemen is gratis en er zijn o.m. aankoopbonnen bij de plaatselijke handelaars te winnen.

Voor de liefhebbers is er in dit kader ook een gratis fotowedstrijd met als thema 'Eernegems erfgoed'. Iedereen kan meedoen, zowel geschoolde als ongeschoolde fotografen. Je kunt maximaal drie digitale beelden insturen. Er zijn mooie prijzen te winnen en de 50 beste werken worden tijdens de kermisweek in september tentoongesteld in het administratief centrum in Eernegem.

Opgelet: je foto's moet je ten laatste op 31 augustus 2019 doorgeven via het online deelnameformulier op de website van Ichtegem. Daar vind je ook het volledige wedstrijdreglement terug.

Praktisch:• Vrije en gratis deelname tijdens de dag• Fietsroute: gratis te downloaden op www.ichtegem.be• Info: Dienst cultuur, erfgoed en toerisme, Stationsstraat 1, 8480 Ichtegem, 059 34 11 39, [email protected]

Tentoonstellingen en historische publicatieIn het kader van 900 jaar Eernegem komen er later op het jaar nog een aantal initiatieven bovenop. Zo is er een retropicknick aan de Stationsput tijdens Eernegem kermis op zondag 15 september.

Tijdens hetzelfde weekend vinden ook de historische tentoonstellingen 'Het dorp van toen' en 'Erfgoed in beeld en bron' plaats in respectievelijk OC Brouwershove en het administratief centrum. Op vrijdag 15 novem-ber tot slot vindt de voorstelling plaats van het boek 'Verhaal van een dorp. Geschiedenis van Eernegem tot 1976' van de hand van historicus Koenraad Vandenbussche in de Sint-Medarduskerk.

Meer info over de tentoonstellingen en de boekvoorstelling is te vinden verderop in deze brochure.

Page 4: Open Monumentendag - Zedelgem · Aan deze (fiets)route is ook een leuke zoektocht verbonden. De folder '900 jaar Eernegem' bevat een kaartje, een wegbeschrijving en een aantal vragen

4Zondag 8 september 2019

TorhoutDomein en Kasteel d'Aertrycke

Het Lokaal Bestuur Torhout zet voor de editie 2019 in op het Kasteel d'Aer- trycke, dat momenteel wordt gerestaureerd. Samen met de Provincie West-Vlaanderen, de Groendienst van de Provincie, de horeca-uitbater van het kasteel en Artes-Woudenberg, dat de restauratie voor zijn reke-ning neemt, werkte de stad een diepgaand en aangenaam programma uit voor alle mogelijke geïnteresseerden. Van heel jong tot oud, van erfgoedgeïnteresseerden tot families met hun kroost: iedereen welkom!

Familie de Maere: een rijke geschiedenisDe geschiedenis van de familie de Maere strekt zich uit over vele gene-raties over het Land van Waas, minstens vanaf de tweede helft van de 14de eeuw. Sinds het midden van de 19de eeuw is de naam en familie de Maere ook verbonden aan het domein op de grens van Aartrijke en Torhout. In het noorden van het zogenaamde Verloren Kost – het ruige en verlaten moeras- en heidegebied tussen het uitgestrekte domein van Wijnendale en het enorme Bulskampveld – kochten ze in 1865 van de familie de Potter d'Indoye het landgoed met landhuis 'd'Aerdenhutte' en bleven er tot de late 20ste eeuw de geschiedenis domineren. Uit de familie komen enkele protagonisten naar voor: Charles Louis de Maere (1802-1885) maar vooral August de Maere (1826-1900), Maurice de Maere (1864-1941) en Baudouin de Maere (1928-1967), die het kasteel en landgoed van elkaar erfden.

Bouw van het kasteelHet kasteel werd gebouwd in opdracht van August de Maere door architect Jozef Schadde (1818-1894). Schadde was één van de meest gerenommeerde architecten in ons land met realisaties als het voor-malige station van Brugge (1877), de Sint-Amandskerk van Roeselare (1874), het kasteel van de familie Du Parc in Vlamertinge (1858) en het kasteel de Blankaart in Woumen. Het kasteel werd opgetrokken in een Vlaamse neo-renaissancistische stijl op de plaats waar het in de jaren 1830 gebouwde jachthuis d'Aerdenhutte stond.

Het domein de Maere werd door de befaamde landschapsarchitect Fuchs herschapen in een uitgebalanceerd kasteelpark in Engelse stijl. Fuchs had heel wat realisaties op zijn actief, waarvan het Ter Kamerenbos

in Brussel zonder twijfel het belangrijkste is. Er werden twee ingan-gen aangelegd: één ingang was gericht op het station en het gehucht Wijnendale, de tweede op de Zeeweg. In het parkgedeelte werden heel wat aanplantingen van zeldzame bomen gedaan: de reuzensequoia, de tulpenboom of Liriodendrum, moerascypressen, Amerikaanse eiken en ander fraais. Naast de duiventoren liet de Maere ook een kleine ijskelder oprichten op een twintig meter van de grote vijver, een grote 100 meter van het kasteel.

Grote restauratiewerkenIn 1991 sloot het West-Vlaamse provinciebestuur een 20 jaar durende overeenkomst af met de nv Stella Maris, waarvoor de heer Xavier de Maere ondertekende. Deze overeenkomst hield de gedeeltelijke publieke openstelling van dit kasteeldomein in. Als tegenprestatie zorgde de provincie voor de aanleg van een ruime parking en toegangsweg naar het kasteel, alsook voor de inrichting van een recreatief fietspad door het bos.

Met de private partner nv domein d'Aertrycke werd een contract afge-sloten over de uitbating van het kasteel en de diverse bijgebouwen. Het kasteel werd als congrescentrum met gastronomisch restaurant ingericht; de vroegere fazantenkwekerij werd omgebouwd tot cafetaria. Het congrescentrum bleek na enkele jaren onrendabel. Om hieraan te verhelpen, koos men voor de bouw van een hotel met 20 kamers in de vroegere moestuin. Ook deze laatste oplossing bracht weinig soelaas. Eerst gingen kasteel en cafetaria failliet en werden overgenomen door Passim. Later volgde het hotel.© Friese Landuyt

© Westtoer

Page 5: Open Monumentendag - Zedelgem · Aan deze (fiets)route is ook een leuke zoektocht verbonden. De folder '900 jaar Eernegem' bevat een kaartje, een wegbeschrijving en een aantal vragen

5 Open Monumentendag

OudenburgOLV-kerk, Witte Molen en

Spaans Tolhuis

Tijdens de Open Monumentendag zet Oudenburg de Onze-Lieve-Vrouwekerk in de kijker. Deze neogotische kerk imponeert door haar omvang en haar toren die hoog boven het polderlandschap uitsteekt. Sinds 2010 wordt ze in stappen gerestaureerd.

Op het programma staat een toelichting over de restauratie van de gebrandschilderde glasramen van het koor. Deze glasramen vormen het artistieke hoogtepunt van de kerk. Daarnaast word je op sleeptouw genomen door een gids, die je alle geheimen van het gebouw leert kennen. Als afronding is er een beklimming van de toren waarbij je, eens boven, een magistraal uitzicht hebt op het kustgebied.

Tijdens de hoogdag van het onroerend erfgoed zijn ook de Witte Molen van Roksem en 't Spaans Tolhuis in Plassendale open voor het publiek. Deze activiteiten zijn gratis en vinden plaats met de gewaardeerde medewerking van Monument Vandekerckhove, Ampe.Trybou architecten, de molenaars van de Witte Molen en de eigenaars van 't Spaans Tolhuis.

Je kunt tijdens OMD…• Ofwel individueel via een uitgestippelde wandeling kasteel en

domein op eigen tempo ontdekken. Duur: tussen 1 en 2 uur. Je kunt ook inpikken bij één van de lezingen door specialisten die gedurende de hele dag plaatsvinden. Vergeet ook de verrassingen niet die her en der te zien zijn.

• Ofwel op geregelde tijdstippen met een gids op stap. Een duo van gidsen (een historische en een natuurgids) neemt je mee op sleeptouw langs de highlights. Duur: 65 à 75 minuten.

• Ofwel de avontuurlijke én 'andere' ontdekkingstocht onder-nemen door het domein met je kinderen van 6/7 jaar tot … Met speciale verhalen over vleermuizen, spoken en lokale personen. Eigen tempo.

• Ofwel inpikken bij één van de lezingen die de eigenaar, zijnde het Provinciebestuur van West-Vlaanderen, architecten en specialisten gedurende de hele dag op vastgelegde momenten zullen brengen om hun visie op de restauratie, geschiedenis en toekomst toe te lichten.

• Ofwel eens binnenspringen in het kasteel om de speciale postzegel aan te schaffen van de Torhoutse Postzegelclub, die n.a.v. het 150-jarig bestaan van het kasteel een mystamp uitgeeft.

Praktisch:• 10 tot 18 uur• Toegang gratis, vooraf inschrijven hoeft niet• De activiteiten starten aan de infotent voor het Kasteel• Uurschema: vanaf 21 augustus 2019 te bekijken op de website www.visittorhout.be• Info: Vrijetijdshuis, Markt 1, 8820 Torhout, [email protected], www.visittorhout.be

Praktisch:• 10 tot 18 uur• Toegang gratis• Onze-Lieve-Vrouwekerk, Mariastraat 1, Oudenburg• Witte Molen, Ossenweg 1, Westkerke• 't Spaans Tolhuis, Vaartdijk-Zuid 12, Oudenburg• Info: Dienst cultuur / RAM, Marktstraat 25, 8460 Oudenburg, 059 56 84 00, [email protected], www.ram-oudenburg.be

Vanaf 2009, met het einde van de 20-jarige overeenkomst in zicht, werd overleg gevoerd tussen de familie Xavier de Maere en het provincie-bestuur. Begin 2012 ten slotte werd de akte verleden. In 2018 en 2019 startten uiteindelijk grote restauratiewerken en ingrepen aan het domein.

Page 6: Open Monumentendag - Zedelgem · Aan deze (fiets)route is ook een leuke zoektocht verbonden. De folder '900 jaar Eernegem' bevat een kaartje, een wegbeschrijving en een aantal vragen

6Zondag 8 september 2019

KoekelareEuropees thema 'kunst en entertainment'

Koekelare zet dit jaar tijdens Open Monumentendag het Europees thema 'kunst & entertainment' extra in de verf door er op iedere locatie een leuke of ludieke toets aan te geven. Zowel de Hovaeremolen, Huis Proot, het gemeentehuis, park De Mote met de schuttersvereniging, als De Brouwerij met zowel de bibliotheek, het Käthe Kollwitz als het Fransmansmuseum laten je kennis maken met streekeigen erfgoed.

Rijk erfgoedpatrimoniumOpen Monumentendag is een jaarlijks hoogtepunt voor iedere erfgoed-liefhebber. Bovendien mag een kleine gemeente als Koekelare meer dan fier zijn op het erfgoedpatrimonium. Verschillende locaties zetten het Europees thema 'kunst & entertainment' in de kijker.

De Hovaeremolen draagt een hele geschiedenis met zich mee en is op vandaag een maalvaardige koren- en oliewindmolen. Speciaal voor de gelegenheid legt de molenaar de werking ervan uit. Bovendien kun je op het aangename terras even verpozen én is er molenbrood te verkrijgen. Zo ga je toch met een stukje molen naar huis!

Huis Proot, een voormalige dok-terswoning uit de volle belle- époqueperiode (1896), werd in

2013 in al haar glorie hersteld en is sindsdien een erfgoedparel in de gemeente. Gedurende de hele dag is er een fotoreportage te zien met beelden van voor en na de restauratie en maak je kennis met kunstwerken uit het gemeentelijk archief, zoals bv. enkele stukken uit de erfenis van heemkundige Raf Seys. Lokale muziekverenigingen zorgen tussendoor voor een muzikale noot en je ontdekt er een stukje nostalgisch Koekelaars muziekverleden.

Poëziewandeling in het groenHet oude gemeen-tehuis, de voorma-lige brouwerswoning Christ iaen, staat momenteel in de steigers. Het gebouw wordt in ere hersteld en speciaal voor Open Monumentendag krijg

je een blik achter de schermen. Aan de hand van het bouwhistorisch vooronderzoek leer je de geschiedenis van het gebouw kennen én kom je te weten wat er precies onder handen wordt genomen.

Om het uur vertrekt er aan de achterkant van het gemeentehuis een gids die je op sleeptouw neemt door het park De Mote, de vroegere privétuin van de brouwer, voor een poëziewandeling. Je passeert o.m. ook langs de staande wip van de schutters van de Sint-Sebastiaansgilde, een van de oudste verenigingen uit de regio.

ErfgoeddronkenTot slot zet de voor-malige brouwerij Christiaen de deuren van de bibliotheek, het Fransmansmuseum en het Käthe Kollwitz Museum open. In de bib kunnen kinderen zich onder het mom

van 'Grote kunst voor kleine kenners' uitleven als kunstenaar en zelf een kunststukje maken, al of niet geïnspireerd door boeken uit de bibliotheek. Een portrettekenaar is op de site aanwezig om je met een unieke karikatuur van jezelf naar huis te laten gaan. Verder maak je in de raadzaal kennis met de arbeiders die de restauratie van De Brouwerij verzorgen én in het Fransmansmuseum maak je in de film 'Leven in de ast' kennis met het harde labeur van vroeger.

Alsof dat nog niet genoeg is, krijg je op elke locatie ook een proevertje 'ouderwets bier' aangeboden, want bier brouwen is immers een kunst die de Belgen als geen ander beheersen… Denk aan de smaken van vroeger: Export, Oude Geuze, Ichtegems Oud Bruin of Grand Cru, Pale Ale, Stout, …

Proevertjes dus, want het is de bedoeling dat je enkel erfgoeddronken wordt… Hopelijk tot op Open Monumentendag in Koekelare!

Praktisch:• 10 tot 18 uur• Toegang gratis• Hovaeremolen, Hovaerestraat 125, Koekelare• Huis Proot, Noordomstraat 2, Koekelare• Gemeentehuis / park De Mote, Sint-Maartensplein 19, Koekelare• De Brouwerij, Sint-Maartensplein 15B, Koekelare• Info: Dienst cultuur en erfgoed, Sint-Maartensplein 15B, 8680 Koekelare, [email protected], 051 61 04 94

Page 7: Open Monumentendag - Zedelgem · Aan deze (fiets)route is ook een leuke zoektocht verbonden. De folder '900 jaar Eernegem' bevat een kaartje, een wegbeschrijving en een aantal vragen

7 Open Monumentendag

GistelTentoonstelling bevrijding WOII en Onze-Lieve-Vrouwkerk Zevekote

Kerkpatrimonium Onze Lieve Vrouw Zevekote

Opgelet: enkel op zaterdag 7 september!

Zevekote mag dan de kleinste Gistelse deelgemeente zijn, het is de enige deelgemeente die een officieel als monu-ment geklasseerd kerkgebouw heeft.

300 jaar geleden werd deze Onze-Lieve-Vrouwkerk op 8 september 1719 heringewijd door de toenmalige bis-schop van Brugge Mgr. Van Susteren. De plattegrond van de kerk heeft de vorm van een Byzantijns kruis. De westerto-ren is recenter en dateert uit 1856, en contrasteert zo met de rest van de kerk.

Naast een reeks diverse plechtigheden en festiviteiten om dit feit te herdenken, wordt door de Kerkfabriek Zevekote en de Gistelse heemkring Gestella een tentoonstelling ingericht in het kerkgebouw. Naast een collectie misgewaden en religieuze voorwerpen worden ook verschillende documenten als missalen, catechismussen, noveengebeden, … getoond.

Deze expo vindt plaats op zaterdag 7 september van 13 tot 18 uur. Ze is enkel op zaterdag gepland aangezien op zondag in de kerk de religi-euze viering plaatsvindt om de – dag op dag – 300-jarige herinwijding te gedenken.

Bevrijding WOII: exact 75 jaar geleden

Op zondag 8 s e p t e m b e r 2019 is het 75 jaar geleden dat Gistel en haar deel-gemeenten door het XII regiment van de Canadese A r m o u r e d

Manitoba Dragoons bevrijd werden. Naar aanleiding van deze verjaar-dag organiseert de Gistelse cultuurraad op Open Monumentendag een kleine tentoonstelling.

Gistel werd op donderdag 7 september 1944 door de Canadezen bevrijd. Het twaalfde Manitoba Dragoons had net Moere bevrijd en reed Gistel via de 'Kruiskalsijde' binnen toen ze op mitrailleurschoten door Duitsers werden onthaald. O.m. het verhaal van Ismaël Debaillie, die daarbij een kogel door zijn oog kreeg, wordt op de expo verteld. Hij werd het laatste burgerlijk oorlogsslachtoffer van Gistel en nadien als oorlogsverminkte erkend.

Kort daarop reden Canadese tanks door de Stationsstraat. De Gistelnaars maakten kennis met hun bevrijders en konden na vier lange jaren van bezetting eindelijk weer eens proeven van echte chocolade. Drie weken na de bevrijding vond de jaarlijkse kermis plaats. Er trok een grote stoet door de stad waarbij de deelnemers verkleed waren in Duitse uniformen. Op de Markt stak een joelende menigte “Mijnheer Zwarthemde” in brand. Deze pop stond symbool voor iedereen die gedurende de oorlog met de bezetter had samengewerkt.

Moere werd op vrijdag 8 september 1944 rond 11 uur 's morgens bevrijd, Snaaskerke in de late namiddag. Voor de Zevekotenaars eindigde de oorlog op zaterdag 9 september en uiteindelijk konden de Canadezen hun weg verderzetten om Oostende te bevrijden.

Praktisch:• Zaterdag 7 september• 13 tot 18 uur• Toegang gratis• Onze-Lieve-Vrouwkerk, Pastoriestraat 1, Zevekote• Info: Heemkring Gestella vzw, 059 27 51 03 (tijdens de openingsuren), [email protected], www.gestella.be

Praktisch:• 10 tot 12 uur en 13 tot 18 uur• Toegang gratis• Locatie nog te bepalen• Info: Dienst cultuur en erfgoed, Sportstraat 1, 8470 Gistel, [email protected], 059 27 98 71

Page 8: Open Monumentendag - Zedelgem · Aan deze (fiets)route is ook een leuke zoektocht verbonden. De folder '900 jaar Eernegem' bevat een kaartje, een wegbeschrijving en een aantal vragen

8

ZedelgemOpendeurdag in het Vloethemveld

Het Vloethemveld is een uiterst waardevol natuurgebied met een unieke plantenrijkdom, gelegen in het grensgebied van Jabbeke en Zedelgem. Op Open Monumentendag kun je genieten van de rijke natuur en een boeiende mix van erfgoed, kunst en militaire geschiedenis in het voormalige munitiedepot. Gidsen nemen je gedurende twee uur op sleeptouw. Aansluitend is er een tentoonstelling van kampbladen en het krijgsgevangenenkamp, vondsten van metaaldetectie en info over de renovatie van de gebouwen en het beheer- en onthaalplan.

Deze opendeurdag is een samenwerking van de gemeenten Zedelgem en Jabbeke, het Agentschap voor Natuur en Bos, de Vlaamse Landmaatschappij, Natuurpunt Jabbeke en Zedelgem en de heemkun-dige kring 'Pastoor Ronse'.

KrijgsgevangenenkampDe landschapsgeschiedenis van het Vloethemveld is in grote lijnen gekend vanaf de middeleeuwen tot nu. Het is een verhaal van ontginning, drooglegging en indamming, landbouwuitbating, bebossing en houtkap, vijver- en visbeheer enz. Tijdens de 20ste eeuw kreeg het Vloethemveld een militaire bestemming, met o.a. een groot munitiedepot van het Belgisch leger (van 1924 tot 1994) en een Brits krijgsgevangenenkamp Praktisch:

• 10 tot 16.20 uur• Toegang gratis• Wandeling van 2 uur, o.l.v. gidsen - start gidsbeurten om de 20 min.• Reservatie: wandeling verplicht vooraf te boeken via www.zedelgem.be/openmonumentendag vanaf 21 augustus tot 4 september• Vrije toegang op de site tot diverse tentoonstellingen, info- standen, metaalvondsten, muzikaal ensemble, bar• Startpunt: Vloethemveld 12, Zedelgem• Parkeren: parking POV, Diksmuidse Heirweg 6, 8210 Zedelgem, op een kwartiertje stappen van het startpunt.• Zorg bij regenweer voor aangepaste kledij en waterdicht schoeisel. Geen honden. Niet roken.• Contact: [email protected] of Onthaal Zedelgem: 050 28 83 30

(van 1945 tot 1946), waar wellicht meer dan 100.000 krijgsgevangen soldaten opeengepakt zaten. Talrijke relicten en kunstwerken herinneren aan deze duistere episode.

Natuur, erfgoed en natuurbelevingSinds enkele jaren is het Vloethemveld begonnen aan een nieuw hoofd-stuk in zijn geschiedenis. Natuur en Bos van de Vlaamse overheid deed heel wat natuurherstelwerken om de Europese topnatuur te behou-den. Nieuwe wandellussen, natuurlopen, de Heidetoren, de Waterhut en de speelzone zorgen ervoor dat iedereen volop de natuur kan beleven. Met de verschillende partners werken we samen aan het beheer van het erfgoed, de publiekswerking en het onthaal van het volledige Vloethemveld, de exploitatie van het Kamp Vloethemveld en 't Kamphuis, alsook de gidsenwerking.

Zondag 8 september 2019

Page 9: Open Monumentendag - Zedelgem · Aan deze (fiets)route is ook een leuke zoektocht verbonden. De folder '900 jaar Eernegem' bevat een kaartje, een wegbeschrijving en een aantal vragen

9 Augustus 2019

donderdag 15 augustus

PaardenzegeningAl voor de 31e keer vormt de markt van Eernegem het decor voor de jaarlijkse paardenzegening. Elke keer opnieuw is het een prachtig en levendig schouwspel, zowel voor kinderen als volwassenen! Het is ook mogelijk om een individuele koetsenwandeling van 25 kilometer te maken (vooraf inschrijven).11 uur • Eernegem-Markt • gratis • 0475 45 18 52 • [email protected]

zaterdag 17 augustus t/m zondag 8 september

Tentoonstelling / De geschiedenis van het woonzorgcentrum

K o r t e m a r k 'Verbeeldt' staat in voor de verza-meling, bewaring en ontsluiting van bedreigd beeldmateriaal, waarmee een stuk van het oude leven in de gemeente

wordt verteld. Jaarlijks zijn er enkele publieksactiviteiten rond deze oude foto's. Ditmaal draait de kermistentoonstelling rond het thema 'De geschie-denis van het woonzorgcentrum'. We gaan terug tot aan de godsdienstige hervormingen van Jozef II van Oostenrijk en proberen het verhaal te ver-tellen tot aan het samenkomen van WZC Godtsvelde en Huize Blijgaarde. Een grote boterham geschiedenis dus!elke zaterdag en zondag + 26 en 29 augustus van 14 tot 19 uur met begeleiding / alle andere dagen van 14 tot 16 uur zonder begeleidingWZC Blijvelde, Hospitaalstraat 35 Kortemark • gratis • 051 56 61 08 [email protected]

zondag 18 augustus

Fietsen langs de Kortemarkse Mottes met gidsDe Hoge Andjoen (foto) is een tweeledige neder-zetting achter de kerk die zijn oorsprong vindt in de vroege middeleeuwen. Bij Vrouwenhillewal zijn de omgrachting en de bui-tenwal zeer goed bewaard, wat dan ook een zeldzame kijk biedt op het leven in de streek tijdens de 12de en 13de eeuw. Tijdens deze

fietstocht ontdek je de 2 sites en krijg je deskundige uitleg van een erkende archeoloog.14 uur • Steenstraat 83 Werken • gratis • https://webshop.kortemark.be 051 56 61 08 • [email protected]

Word stadsgids van Torhout

Spermalie, het Centrum voor Volwassenenonderwijs Brugge stelt voor: Vorming gids Torhout, opleidingsmodule 'Rondleiden in de praktijk'. Deze 19-delige cursus richt zich zowel tot kunst- en cultuurliefhebbers als tot gediplomeerde gidsen.

Torhout is een kleine stad gelegen in het hart van West-Vlaanderen, te midden van bossen, akkers en weilanden. Torhout is vlot bereikbaar en ligt op een boogscheut van Brugge, Roeselare en Oostende. Op het vlak van voorzieningen is Torhout erg goed uitgerust en de stad vervult een centrumfunctie voor de omliggende gemeenten, niet in het minst rond cultuur en erfgoed. Met uitschieters als de domeinen van Wijnendale en de Maere d'Aertrycke, gekoppeld aan een unieke verzameling Torhouts Aardewerk binnen een aloude Vlaamse traditie, vormt Torhout een mooi toeristisch alternatief binnen de regio.

Stel je kandidaatOm dit verhaal te brengen, zoeken we geïnteresseerde kandidaten. Jong of ouder, man of vrouw, geïnteresseerd, geïnspireerd en inspirerend: als je daar goesting voor hebt, dan is deze cursus de juiste weg. We leiden je op tot stadsgids van Torhout en leren hoe je bezoekers op een professionele en aangename manier kunt rondleiden. Wij hopen alvast op je belangstelling!

De cursus duurt van maandag 23 september 2019 t.e.m. maandag 2 maart 2020. De lessen vinden afwisselend plaats in het CVO Spermalie en op locatie in Torhout, en afgewisseld op maandag en zaterdag. De kostprijs om in te schrijven bedraagt 120 euro, het cursusgeld 20 euro. Er zijn geen instapvoorwaarden, dus iedereen kan deelnemen. Doen, dit wordt een prachtige en boeiende ervaring!

Info en inschrijven: CVO Spermalie, Snaggaardstraat 15,8000 Brugge, 050 44 10 00, [email protected]

Page 10: Open Monumentendag - Zedelgem · Aan deze (fiets)route is ook een leuke zoektocht verbonden. De folder '900 jaar Eernegem' bevat een kaartje, een wegbeschrijving en een aantal vragen

10

zaterdag 31 augustus

Stadsbezoek Brugge / GruuthuseNa 5 jaar sluiten en een grondige renovatie is één van Brugges mooiste monumenten opnieuw open. In het stadspaleis van de heren van Gruuthuse maak je kennis met de vele verhalen van de stad. Haar rijke geschiedenis toont zich in wandtapijten, schilderijen, archiefstukken, kant, zilverwerk en nog zoveel meer. De Torhoutse Heemkring Het Houtland bezoekt graag met jullie dit pand onder de deskundige uitleg van een gids die tevens lid is van de kring.14 uur • afspraak aan Dijver 17, 8000 Brugge • € 6 groepstarief / niet-leden € 3 extra voor de gids • 050 21 18 [email protected]

Augustus 2019

Planet Prudence kaapt Käthe Kollwitz Museum

De jonge Gistelse car-tooniste Prudence Geerts (27) kaapt dit najaar met 'Planet Prudence' het Käthe Kollwitz Museum in Koekelare. Met haar eigen-tijdse (en ook wel eigen-zinnige) blik interpreteert ze het werk van de Duitse kunstenares en vertaalt het naar haar leefwereld. Vanaf september tot en met het

einde van het jaar ontdek je het werk van Prudence in het museum en in de site van De Brouwerij.

Het Käthe Kollwitz Museum wil voortaan kunstenaars op geregelde tijdstippen de kans bieden om het museum te 'kapen'. Bedoeling is om op die manier tijdelijke tentoonstellingen op poten te zetten die een ander licht laten schijnen over Käthe Kollwitz en haar werk. Ook de fascinerende omgeving, een voormalige brouwerij, kan tot de nodige inspiratie leiden. Er zit immers leven in De Brouwerij.

Prudence Geerts mag met haar 'Planet Prudence' de spits afbijten. Ze verzamelde in een recordtempo een hele schare fans op Instagram. De teller staat vandaag op meer dan 660.000 volgers en dat aantal groeit nog iedere dag. Met deze tijdelijke tentoonstelling wil ze de brug slaan tussen de digitale en fysieke wereld. “Dit is een unieke kans om ook lokale mensen te bereiken of bezoekers van het museum die anders niet zo vertrouwd zijn met sociale media. Anderzijds hoop ik ook om meer jonge mensen naar het museum te lokken door het werk van Käthe Kollwitz anders te verpakken”, legt ze uit.

Zwaar op een lichte manierVoor de tijdelijke tentoonstelling liet ze zich inspireren door enkele werken van Käthe Kollwitz om die dan vervolgens te vertalen naar haar eigen wereld. “Het werk van Käthe Kollwitz was heel donker, maar ze bracht ook een sterke boodschap. Ze was haar tijd ver vooruit en wou zich ook bewijzen als vrouw. Dat verhaal wil ik moderniseren en in mijn eigen taal brengen. Vandaar dat ik ervoor gekozen heb om rond de thematiek van pesten te werken. We zitten nu in een andere tijdsgeest, maar ik wil het zware onderwerp op een lichtere manier brengen. Ik ervaar het werk van Käthe Kollwitz soms ook als choquerend, maar wil de mensen die de tentoonstelling bezoeken met een ander gevoel laten vertrekken”, vervolgt Prudence.

Het werk van Käthe Kollwitz laat zich vooral kenmerken door de donkere, harde, rauwe stijl. 'Planet Prudence' is dan eerder kleurrijk en vaak met een dikke knipoog, maar dat is de bedoeling. “Het confronterende en contrasterende aspect zorgt voor een meerwaarde.”

De leefwereld van 'Planet Prudence' kan je volgen op Instagram via @planetprudence (er kan altijd nog een volger bij!) of www.planet-prudence.com

De tijdelijke tentoonstelling van Planet Prudence in het Käthe Kollwitz Museum loopt van dinsdag 3 september tot en met vrijdag 27 december. Ook in De Brouwerij vind je nog heel wat van haar werken terug. De inkom bedraagt € 3.

Meer informatie via www.toerismekoekelare.be –[email protected] – 051 61 04 94.

Page 11: Open Monumentendag - Zedelgem · Aan deze (fiets)route is ook een leuke zoektocht verbonden. De folder '900 jaar Eernegem' bevat een kaartje, een wegbeschrijving en een aantal vragen

11 September 2019

dinsdag 3 september t/m vrijdag 27 december

Käthe Kollwitz Museum / 'Gekaapt'De jonge Gistelse cartooniste Prudence Geerts (a.k.a. Planet Prudence) bekijkt de boodschap die Käthe Kollwitz wou brengen door haar eigentijdse bril. Dit resulteert in een aantal cartoons rond de thematiek van pesten. Käthe was namelijk iemand die het opnam voor de onderdrukten of mensen die het minder goed hadden. De tentoonstelling wordt doorspekt met andere comics uit het repertoire van Planet Prudence. Zie artikel p. 10.

openingsuren museum • Käthe Kollwitz Museum Koekelare € 3 • www.toerismekoekelare.be • 051 61 04 94 [email protected]

zaterdag 7 september t/m zondag 3 november

Ann Van Hoey / KeramiekHet Museum Torhouts Aardewerk gaat in dialoog met het moderne keramiek van Ann Van Hoey, een kunstenares die zich laat inspireren door Japanse origami. Ze stond reeds op tal van bekende, grote, inter-nationale biënnales en zal ons nu verbazen in het Ravenhofkasteel. Een niet te missen expositie!van woensdag t/m zondag van

13.30 tot 17.30 uur • Kasteel Ravenhof Torhout • gratiswww.visittorhout.be • [email protected]

vrijdag 13 september t/m zondag 3 november

Historische tentoonstellingen: 900 jaar Eernegem

In 'Het dorp van toen' stelt Robert Decraemer een groot deel van zijn postkaar-tenreeks tentoon. Hij verzamelt al tientallen jaren oude postkaarten en foto's van Eernegem. De collectie bestaat uit een paar honderd, vaak unieke, beelden. Het geeft een nostalgisch beeld van Eernegem tussen 1904 en 1955 en toont hoe het dorp soms spectaculair veranderde.Onder de noemer 'Erfgoed in beeld en bron' stelt het gemeentelijk archief daarnaasteen 90-tal interessante of intrigerende stukken voor uit zowel de archiefcollectie vande gemeente Eernegem als uit private archieven die in het gemeentelijk archief zijngedeponeerd. Enkele daarvan uit de periode 1795-1976 zijn een ontwerp voor nieuwebrandglazen in het kerkkoor (ca. 1955), gedenkpenningen, verslagboek Werk van deAkker, partituur toneelkring, doopregister uit de beloken tijd en een Duitse kaart uit1918. Guido Verschoore toont ook drie videomontages van hoe het dorpscentrumer ongeveer uitzag voor 1919. Beide tentoonstellingen vullen elkaar aan.vrijdag van 18 tot 22 uur en zondag van 10 tot 12 uur en van 15 tot 20 uur OC Brouwershove en administratief centrum Eernegem • gratis059 34 11 39 • [email protected]

vrijdag 20 september

Bezoek Archeologisch Site-Museum en Sint-Martinuskerk met gids

Het Archeologisch Site-Museum geeft een overzicht van alle archeologische vondsten in Groot-Kortemark. Je ontdekt er de resul-taten van de plaatselijke opgravingen van de Bronstijd tot de Middeleeuwen. Je brengt ook een bezoek aan de Sint-Martinuskerk, die met de beukenhaag en authentieke rondvormige kruisweg met 7 kapelletjes als landschap zijn beschermd. In deze kerk is het brandglasraam van Michiel Maertens met de geschiedenis van Werken zeker de moeite waard om te zien.

14 uur • Vladslostraat 9 Werken • gratis • https://webshop.kortemark.be 051 56 61 08 • [email protected]

zondag 29 september

Erfgoedwandeling / Mottes in het bos van Wijnendale

Op 23 september sluit de jacht. En dan kan boswachter Koen Maertens ons meenemen naar alle hoeken van het bos van Wijnendale en het rijke verleden dat eraan verbonden is. Het publieke gedeelte (het domeinbos) is een ruim

gebied waar veel te verkennen is, zeker omdat je niet alles meteen gemakkelijk kan waarnemen. In het bijzonder willen we de mottes ontdekken. Deze aarden wallen tonen dat ook menselijke activiteiten het landschap grondig aanpasten. 10 uur • start parking Wijnendale Kasteel • gratis voor leden Heemkring Torhout / € 3 niet-leden – vooraf inschrijven verplicht • 050 21 18 89 [email protected]

doorlopend t/m zondag 29 september

Tentoonstelling / Schatten uit OudenburgErfgoedkring 8460 bestaat vijf jaar en heeft een bijzonder project in petto. Vijftig mensen. Vijftig schatten met een verhaal over Oudenburg, Ettelgem, Roksem of Westkerke. Vijftig keer het favoriete voorwerp van. Met een tentoonstel-ling en een boekje over mensen, voorwerpen en hun kleine of grote geschiedenis. Van een ouwe onderbroek van overgrootje tot een archeologisch

voorwerp. Wij maken samen erfgoed, toch?RAM Oudenburg • € 3 / leden gratis • 059 56 84 03 [email protected]

Page 12: Open Monumentendag - Zedelgem · Aan deze (fiets)route is ook een leuke zoektocht verbonden. De folder '900 jaar Eernegem' bevat een kaartje, een wegbeschrijving en een aantal vragen

12Oktober 2019

donderdag 10 oktober

Bezoek aan de Couchezmolen

Deze bakstenen stellingmolen is een kanjer in zijn soort: 25 m hoog tot in de nok en daarmee de hoogste molen van België. Er zijn niet minder dan zeven zolders! Begin jaren 2000 werd hij grondig gerestaureerd en ingericht als molenmuseum (2006). Je vindt er o.a. info over de bestaande en reeds verdwenen molens op het grondgebied, de soorten molens en het proces van graan tot meel. Na het bezoek geniet je van een lekker molenkoekje met daarbij horende molenjenever.14 uur • Zarren-Lindestraat 51 Zarren • gratis https://webshop.kortemark.be • 051 56 61 08 • [email protected]

woensdag 16 oktober

Bezoek Tabakfabriek N°253 met gidsTijdens deze rondleiding neem je een kijkje in het bezoekerscentrum, gelegen op de historische site van de fabriek. Dit centrum vertelt je het verhaal van de familie Vandenberghe tijdens WOI. Je ontdekt er de geschiedenis van een dorp in evolutie en je komt meer te weten over de rol van tabak en sigarenproductie in de regio. Dit expobezoek wordt uitgebreid met een rondleiding in de huidige NEOS-fabriek.14 uur • Kronevoordestraat 21 Handzame • gratis https://webshop.kortemark.be • 051 56 61 08 • [email protected]

zondag 20 oktober

Bevrijdingswandeling WOI Handzame met gids

De route is 3 km lang en toont je de plaatsen in Handzame die tijdens WOI van belang waren. Deze wandeling leidt je langs het Handzameplein, de Sint-Hadrianuskerk, Sint-Jan De Deo en de begraafplaats. Je leert er meer over het vliegplein, pionierspark en station, die belangrijke ankerpunten waren in Handzame tijdens de oorlogsjaren. Bij nat weer breng je best aangepast schoeisel mee.14 uur • Kronevoordestraat 21 Handzame • gratis https://webshop.kortemark.be • 051 56 61 08 • [email protected]

dinsdag 22 oktober

Dr. Tamara Ingels / Lezing funerair erfgoedEen lezing over het belang van funerair erfgoed: geschiedenis van de dodenzorg en het funerair erfgoed, symboliek, zorg voor fune-rair erfgoed, wetgeving, enz. Deze lezing is gericht op het brede publiek dat meer te weten wil komen over funerair erfgoed. Tamara Ingels is Doctor in de Kunstwetenschappen en Archeologie. Ze is zaakvoer-der van INTRO Cultuur en Media en tevens verbonden als deeltijds onderwijsprofessor aan de vakgroep Kunstwetenschappen en Archeologie van de Vrije Universiteit Brussel. I.s.m. Cultuurdienst Koekelare.19.30 tot 21.30 uur De Balluchon Koekelare • gratis (reserveren verplicht) www.ticketwinkel.be/balluchon • 051 61 04 94 • [email protected]

Page 13: Open Monumentendag - Zedelgem · Aan deze (fiets)route is ook een leuke zoektocht verbonden. De folder '900 jaar Eernegem' bevat een kaartje, een wegbeschrijving en een aantal vragen

13 November 2019

vrijdag 1 november

Reveil KoekelareMet Reveil wil Koekelare 1 november nieuw leven inblazen. Lokale muzikanten dom-pelen begraafplaats De Warande onder in een warme gloed van ingetogen muziek. De begraafplaats zal ook stemmig en sfeervol verlicht zijn. Zo is een Reveilmoment een

eerbetoon aan de wortels van elke gemeente, met het diepste respect voor elke overtuiging.17 tot 18 uur • Begraafplaats De Warande Koekelare gratis • www.koekelare.be • 051 61 04 94 [email protected]

Reveil Kortemark Allerheiligen is altijd al een dag geweest om even achter ons te kijken, maar tegelij-kertijd ook vooruit, naar wat nog komen moet. Er worden herinneringen opgehaald van zij die ons verlieten en er wordt nostalgisch naar de toekomst gekeken. Graag bieden we in samenwerking met Polderrand en Knotwilg Records een andere vorm van beleving met muziek die zalvend, doch nooit opdrin-gerig is. De minimale klanken

van Ben Bertrand's basklarinet kun je zien als een warm deken dat zich uitstrekt over een koude schouder. Ergens tussen Gavin Bryars en Jon Hassell/Brian Eno in.

De fieldrecordings van Bird In A Grave moeten het thuisgevoel voor iedereen onbewust aanscherpen. De opnames hiervoor gebeurden grotendeels op het grondgebied van Kortemark, zodat deze naadloos aansluiten op een dag van reflectie. Heden en toekomst versmolten in een wolk van klanken. Bird In A Grave ontstond speciaal voor dit project. Een trio gevormd door Aymeric De Tapol (fieldrecordings, electronics), Hendrik Laevens (fieldrecordings, electronics) en DJ Klakke (turntables, effects).17 uur • Begraafplaats, Torhoutstraat 12 Kortemark • gratis [email protected] • 051 56 61 08

Naast Koekelare en Kortemark nemen o.m. ook Gistel, Ichtegem en Torhout deel aan Reveil op 1 november. De programma's worden later bekendgemaakt.

Aartrijke, Loppem, Veldegem en Zedelgem tijdens de Grote Oorlog

Auteurs: Bertrand Denys, Patrick Arnou, Christian Deneve en Johan Braet (redactie: Tine Aelter)Titel: Aartrijke, Loppem, Veldegem en Zedelgem tijdens de Grote OorlogUitgeverij: Lowyck drukkerijKostprijs: wordt later bekendgemaaktContact: [email protected]

Eind 2019 stelt gemeente Zedelgem haar nieuwe publicatie voor. Dit rijke-lijk geïllustreerde boek vertelt het verhaal van de drie toenmalige gemeen-ten Aartrijke, Loppem en

Zedelgem tijdens de Eerste Wereldoorlog. Veldegem, dat pas na de oorlog een zelfstandige gemeente werd, wordt uiteraard ook in het verhaal opgenomen. Een ideaal eindejaarsgeschenk om aan jezelf of je vrienden cadeau te doen!

Verhaal van een dorpAuteur: Koenraad VandenbusscheTitel: Verhaal van een dorp. Geschiedenis van Eernegem tot 1976Uitgeverij: dienst cultuur gemeente IchtegemAantal pagina's: 234 (op A4-formaat)Kostprijs: 25 euro vóór 1 november; vanaf dan 35 euroContact: [email protected] - voorinschrijven kan door storting van 25 euro op het rekeningnummer BE47 0910 1866 7980 van de dienst cultuur (met vermelding 'boek')

900 jaar geleden verscheen de naam Eernegem voor het eerst in een his-torisch document, maar het ontstaan situeert zich vele eeuwen daarvoor. De auteur gaat op zoek naar de ongeschre-ven sporen van dit verre verleden. Vanaf 1119 baseert hij zich op archiefdocumen-ten, historische kranten en publicaties over de geschiedenis van Eernegem. Het is een boeiend verhaal geworden van

gedreven mensen die een toekomst voor zichzelf en hun kinderen willen opbouwen.

Publicaties in de regio

Page 14: Open Monumentendag - Zedelgem · Aan deze (fiets)route is ook een leuke zoektocht verbonden. De folder '900 jaar Eernegem' bevat een kaartje, een wegbeschrijving en een aantal vragen

14

Themajaar: Funerair erfgoed

Onroerend erfgoed associëren we vooral met belangrijke gebouwen zoals kerken of monumentale heren-huizen. Kastelen, belangrijke archeo-logische sites of historische tuinen plaatsen we al vlug onder dezelfde noemer. Dat begraafplaatsen even-eens kunnen worden beschouwd als onroerend erfgoed vinden we echter

niet steeds zo vanzelfsprekend. Misschien dat we nog een uitzondering maken voor Campo Santo of het Schoonselhof, maar moeilijker wordt het om ook onze lokale begraafplaatsen als waardevol erfgoed te zien.

Gelaagde erfgoedlocatiesNiettemin zijn begraafplaatsen heel bijzondere plekken. Plekken die zich situeren op de grens tussen verleden en toekomst en die vele betekenissen met zich meedragen. Allereerst zijn het plaatsen waar we afscheid nemen van onze dierbaren en ze herdenken. Denken we maar aan Allerheiligen en Allerzielen, twee feestdagen waarop de rooms-katholieke gemeenschap respectievelijk de heiligen viert en de doden herdenkt. Het zijn dagen waarop nabestaanden massaal de grafstenen van hun overledenen bezoeken, deze schoonmaken en versieren met een bloemstukje.

Begraafplaatsen zijn vaak ook verstilde plaatsen waar rust en sereniteit gevonden kunnen worden. Een rustplaats, letterlijk en figuurlijk, binnen een gemeente.

Daarnaast zijn deze “herinneringsplaatsen” bijzonder waardevol voor de geschiedkundige en worden ze wel eens het geheugen van een stad of gemeente genoemd. Het zijn dodensteden waar graven van plaatselijke politici, notabelen en volksfiguren terug te vinden zijn, maar eveneens familiegraven, kindergraven, militaire graven en gewone graven. Plaatsen waar foto's ons belangrijke iconografische informatie verschaffen en familienamen en jaartallen ons de nodige genealogische gegevens aanreiken. Plaatsen vol van symboliek, van afgeknotte bomen die verwijzen naar het te vroeg afgebroken leven tot twee in elkaar verstrengelde handen. Funerair erfgoed gaat dan ook over mensen en hun geschiedenis. Graftekens geven daarbij in het bijzonder uitdrukking aan de identiteit, status, religie en ideologie.

Begraafplaatsen zijn tot slot ook getuigen van onze gewij-zigde omgang met de dood. Crematie wint bijvoorbeeld meer en meer aan belang en de keu-zemogelijkheden

omtrent de asbestemming worden steeds groter. Ook de vormgeving van de graftekens zelf is voortdurend in ontwikkeling.

Bedreigd erfgoedOndanks het feit dat funerair erfgoed bijzonder waardevol is, wordt het vandaag in toenemende mate bedreigd. Zo worden eerst en vooral graven niet meer 'voor eeuwig' geplaatst. Door de wijziging van de wet op de begraafplaatsen van 1971 werden de altijddurende concessies afgeschaft en omgezet naar een termijn van 50 jaar. Concessies kregen hierdoor een tijdelijk karakter, waardoor het behoud van de graftekens voor de toekomst moeilijk te garanderen valt.

Daarnaast zijn graftekens onderhevig aan verval, al dan niet door gebrekkig onderhoud, en vandalisme. Zo zien we naamplaten door de jaren heen verdwijnen, gietijzeren grafkruisen verroesten en uitgehou-wen letters in natuursteen verweren.

Verwaarlozing en het verlopen van concessies leiden uiteindelijk tot ruiming van de graftekens. Samen met een gebrek aan plaats, waardoor eveneens bestaande graven verwijderd worden, heeft dit onvermijdelijk een invloed op het totaalbeeld van de begraafplaats.

Tot slot kan natuurlijk ook de toekomstvisie van een gemeente over haar begraafplaatsen wijzigen. In sommige gevallen impliceert dit een sluiting van een begraafplaats, eventueel gevolgd door een herbestemming. In andere gevallen zien we de begraafplaats eerder evolueren tot een parkbegraafplaats.

Inventarisatie Om het funerair erfgoed in onze streek zoveel mogelijk te valoriseren en herwaarderen, is Polderrand gestart met de inventarisatie van dit erfgoed. Belangrijke graven worden daarbij aan de hand van een fiche volledig in kaart gebracht en beschreven. Hierbij gaat de aandacht zowel uit naar het grafteken (materiaal, graftype, symboliek, …) als naar de overledene zelf.

Het doel van deze inventarisatie is tweeledig. Enerzijds streven we ernaar om de lokale geschiedenis die verweven zit in het funerair erfgoed zoveel mogelijk te documenteren voor de toekomst. Anderzijds beogen we het draagvlak voor dit erfgoed te vergroten en te komen tot een maximaal behoud en beheer van lokaal waardevolle graven.

Wil je meer weten over de inventarisatie van de graven of help je graag een handje mee? Contacteer dan Polderrand op [email protected].

TIP: Polderrand zet dit jaar samen met de partnergemeenten het funerair erfgoed in de schijnwerpers. Kijk snel in de kalender voor een overzicht van de verschillende activiteiten die op en rond de begraaf-plaatsen zullen plaatsvinden!

In elkaar verstrengelde handen: symbool van verbondenheid tussen geliefden

In de kijker

Page 15: Open Monumentendag - Zedelgem · Aan deze (fiets)route is ook een leuke zoektocht verbonden. De folder '900 jaar Eernegem' bevat een kaartje, een wegbeschrijving en een aantal vragen

15

Restauratie voormalige brouwerswoning Christiaen herstelt gebouw in oude glorie

Historisch gemeentehuis Koekelare in de steigers

Het oude gedeelte van het gemeentehuis in Koekelare staat de komende maanden in de stellingen. Het pand krijgt o.m. een nieuw dak, de leien en nokken worden volledig vervangen en het onderdak krijgt isolatie. Ook de smeedijzeren dakornamenten worden gerestaureerd en het zinkwerk wordt volledig vervangen. Ook nieuwe ramen maken deel uit van het project. Het totaalplaatje bedraagt om en bij de 1,1 miljoen euro, maar daar krijgt de gemeente zo'n 735.000 euro subsidie voor van de Vlaamse overheid.

Het gemeentehuis is ingericht in de voormalige brouwerswoning van de familie Christiaen, een villa uit de belle époque die omstreeks 1900 gebouwd werd. Pas in 1974 namen de gemeentediensten er hun intrek. Het gebouw is gelegen binnen een beschermd dorpsgezicht en is sinds 5 maart 2012 definitief beschermd als monument.

Architect van de woning was Karel De Wulf uit Brugge. Hij vergaarde de nodige referenties als stadsarchitect en als bouwmeester voerde hij heel wat restauraties uit in zijn thuisstad. Hij heeft op het einde van de negentiende eeuw het Brugse stadsbeeld mee bepaald. Bij restau-raties ontpopte hij zich als volgeling van de bekende Franse architect Eugène Viollet-le-Duc en streefde hij naar eenheid van stijl. Voor nieuwe bouwwerken verkoos hij een terugkeer naar de traditioneel in Brugge toegepaste stijlen.

Ondanks zijn activiteiten als directeur van de stadswerken had De Wulf een privépraktijk, die hem toeliet om, naast opdrachten voor de stad, talrijke opdrachten uit te voeren, zowel voor restauraties als voor nieuwbouw.

Interessant én uitzonderlijkDe architectuur van het gebouw is op details na ongewijzigd bewaard gebleven. De planopbouw van de woning is typerend voor een vrijstaand herenhuis uit het begin van de twintigste eeuw: een half ondergrondse kelderverdieping (souterrain), waarin zich onder andere de keuken bevond, een verheven begane grond (bel-etage) met verschillende salons rond een centrale gang met trappenhuis, een eerste verdieping met ruime, hoge slaapkamers en een zolderverdieping met lagere kamers, vaak voor het personeel.

De brouwerswoning is een interessant en eerder uitzonderlijk voorbeeld van de toepassing van de cottagestijl buiten de kustzone. Kenmerkend is o.m. de dakstructuur met imitatievakwerk. De zij- en achtergevels zijn verzorgd en rijkelijk uitgewerkt. Tegen de zijgevel leunt een 'win-tertuin' aan, vanuit de traptoren en de houten loggia (buitenruimte die dienstdeed als balkon) aan de achterzijde kijk je uit op het park De Mote, de vroegere parktuin van de brouwerij Christiaen. Het interieur, met zijn witmarmeren vloeren en plafonds met lijstwerk, is gaaf bewaard.

In 2009 werd gestart met de bouw van de nieuwe vleugel van het gemeentehuis, waarin alle loketten ondergebracht zijn. Deze vleugel werd in gebruik genomen in maart 2011. Nu is het dus de beurt aan het oude gedeelte, waar vooral diensten gevestigd zijn die minder met het publiek in contact komen. Het einde van de werken is voorzien tegen april volgend jaar.

Erfgoednieuws

Page 16: Open Monumentendag - Zedelgem · Aan deze (fiets)route is ook een leuke zoektocht verbonden. De folder '900 jaar Eernegem' bevat een kaartje, een wegbeschrijving en een aantal vragen

Colofon:Verantwoordelijke uitgevers: Ginter, intergemeentelijke cultuurpartners, Pater Amaat Vynckeplein 1, 8210 Zedelgem: www.ginter.be

Polderrand, Intergemeentelijke Onroerenderfgoeddienst, Weststraat 24, 8460 Oudenburg: www.polderrand.be

Ontwerp en druk: die Keure, Brugge

Vraag de Gintergazet!

Deze en veel meer info over het cultuur- en vrijetijdsaanbod in de regio vind je drie keer per jaar terug in de Gintergazet.

Nog geen gratis abonnement? Vraag er eenvoudig een aan door je naam en adresgegevens te bezorgen via [email protected].

Vlaanderen Feest!11 dagen muziek en film

Patrick CornillieNieuw boek over Sylveer Maes

't Spaans Tolhuis OudenburgErfgoed in transformatie

Open Monumentendag 2019Bezoek verborgen erfgoedparels

Bert Dockx'Transit' in Kortemark

van hier naar ginter www.ginter.be

Ginter GAZETJuni 2019 - Oktober 2019

GinterGazet_NR1_2019_TD.indd 1 6/06/19 14:20

Ginter is het intergemeentelijk cultureel samenwerkingsverband van Gistel, Ichtegem, Koekelare, Kortemark, Oudenburg, Torhout en Zedelgem.Polderrand is de Intergemeentelijke Onroerend Erfgoeddienst van Gistel, Ichtegem, Koekelare, Kortemark en Oudenburg.

Koekelarebos geeft zijn geheimen prijs in de familiespeurtocht 'Waar is Oscar?'. Dankzij de samenwerking tussen Regionaal Landschap Westhoek, gemeente Koekelare, Agentschap voor Natuur en Bos & de provincie West-Vlaanderen staat dit stukje landschappelijk erfgoed in de kijker voor een breed publiek.

Koekelarebos maakte vroeger deel uit van een veel groter boscomplex dat eigendom was van de adellijke familie d'Arenberg en op vandaag verder nog bestaat uit het Praatbos en het Welfvenestbos. Bij het begin van de Eerste Wereldoorlog omvat het Arenbergdomein nog meer dan 300 hectare, waarvan 142 hectare bos. Het bos werd er planmatig uitgebouwd met het oog op houtproductie en de jacht, met o.m. een bosplantenkwekerij voor de bevoorrading van hun talrijke Vlaamse bossen. Een van de bekendste inwoners van het bos, de Koekelare den - een variant van de Corsicaanse den -, speelt overigens een prominente rol in de speurtocht.

In 'Waar is Oscar?' is de boswachter bang dat het bos zal verdwijnen en zoekt hij koortsachtig de handtekening van Oscar om dit tegen te gaan. Speurneuzen helpen hem en ontmoeten zo de leukste dieren uit het bos. De speurfolder, gericht op (groot)ouders met kinderen van vijf tot elf jaar, kost € 1 en is beschikbaar bij de toeristische dienst van Koekelare of in de provinciale bezoekerscentra De Blankaart en De Palingbeek.

Houten dierenSpeciaal voor deze speurtocht maakte 'Carving Koen' een aantal mooie houtsculpturen van dieren die voorkomen in het bos. Ze vormen de leidraad in de wandeltocht. Nieuw is dat er ook een peter is voor deze route, die

Speurtocht laat families op speelse manierkennismaken met landschappelijk erfgoed

Koekelarebos geeft geheimen prijs

regelmatig de tocht afwandelt om eventuele mankementjes op te sporen. Patrick Claeys, dicht betrokken bij de opmaak van de speurtocht, neemt deze taak op zich.

14de speurmysterieDe 3 kilometer lange wandeling is al het veertiende mysterie in de reeks speurtochten voor mama's, papa's en kinderen tussen 5 en 11 jaar. Voor een overzicht van de andere speur-tochten surf je naar www.verhalenvooronderweg.be.

De tocht kan het hele jaar door gedaan worden maar je speurt het best tijdens de lente, zomer of herfst.

Praktisch:CC De Brouwerij Koekelare • € 1 www.toerismekoekelare.be • 051 61 04 94 [email protected]