Onderzoek voor module Digitale DidactiekToegevoegde waarde ICT en digiborden in de kleuterklas

Ik onderzoek de toegevoegde waarde van ICT en digiborden in de kleuterklassen omdat ik wil weten wat

de meerwaarde hiervan is voor de kinderen teneinde mijn lessen hierop af te stemmen.

Mijn eerste stage liep ik in groep 1-2, in de klas hing een touchscreen (in alle klassen hangen deze). De

leerkracht gebruikte deze om de praatplaat van de methode Trefwoord te tonen, een plaatje op te zetten

als een kind jarig was, school tv te kijken en de kinderen tijdens de werkles educatieve spelletjes te laten

doen zoals op de computer. Ik vond dat vrij beperkt en richtte me al snel op het maken van ondersteu-

nende Powerpoints bij mijn lessen en het maken van slideshows zoals in een Digitaal prentenboek. De

verhalen hierbij las ik wel zelf voor omdat ik de kwaliteit van de voorlezers niet zo goed vond.

Bij mij rees de vraag dan ook: wat is de toegevoegde waarde van de touchscreens en digiborden bij de

kleuters? In het maandblad De wereld van Het Jonge Kind (HJK) van juni 2011 zijn veel antwoorden te

vinden op deze vragen.

In het artikel: ICT, doe maar mee! (Nellestijn, 2011) wordt een voorbeeld geschetst van een groep 1-2 dat

gezamenlijk een instructiefilmpje maakt voor de ouders voor de ouderavond aan het begin van het jaar.

De leerkracht die dit project met de kinderen heeft doorlopen geeft aan dat de kinderen zeer betrokken

waren, het groepsgevoel heel erg is gegroeid en dat er uiteindelijk een echt product gemaakt is waar de

kinderen trots op zijn. Daarnaast zetten de leerkrachten van deze school het programma Tux Paint in.

Dit is een tekenprogramma waarin kinderen zelf kunnen tekenen, maar ook bestaande plaatsjes kunnen

stempelen. Als ze een stempel zetten, horen ze het bijbehorende woord. De leerkrachten stellen

voorafgaand aan hun thema een doelwoordenlijst op. Deze woorden worden opgenomen in het

programma.

Een ander interessant artikel is Digitale prentenboeken (Broekhof, 2011). Hierin wordt de bijdrage

beschreven aan de ontwikkeling van woordenschat en verhaalbegrip bij jonge kinderen door het gebruik

van digitale prentenboeken. Uit promotieonderzoek van Marian Verhallen blijkt dat jonge allochtone

kinderen van digitale prentenboekverhalen meer leren dan van een verhaal dat alleen wordt voorgelezen:

ze leren meer nieuwe woorden bij en ze begrijpen het verhaal beter. De winst in woordenschat is na drie

sessies van 10 minuten dat de kinderen 6 nieuwe woorden hadden geleerd. Verhallen schat dat jonge

kinderen hun woordenschat kunnen uitbreiden met zeshonderd woorden per jaar als zij twee keer per

week een geanimeerd digitaal boek kijken. Verder onderzoek van Sardes (advies en onderzoeksbureau)

wijst uit dat er nog meer winst geboekt kan worden als de leerkracht de kinderen helpt door een paar van

de belangrijkste woorden uit te leggen en de basis van de verhaallijn te vertellen.

Kritische kanttekeningOp mijn stageschool merkte ik dat mijn beide mentoren en het grootste deel van de collega leerkrachten

over onvoldoende kennis en kunde beschikken om optimaal gebruik te maken van de prachtige

hulpmiddelen die op de school geïnstalleerd zijn. Deze zelfde conclusie kom ik tegen in de column van

Toin Maes op de site van Kennisnet (Maes, 2011). Hij geeft aan dat goed onderwijs het fundament legt

voor werk en welvaart. Dit gaat wat ver kijkend naar de kleutergroepen maar hij geeft ook aan dat ICT

binnen het onderwijs geen vanzelfsprekendheid is en dat een kwart van de docenten op geen enkele

manier gebruik maakt van ICT. De resterende driekwart gebruikt ICT voor basale zaken als het opzoeken

van informatie of het administreren van leerlinggegevens. Als dit zo doorgaat stelt hij, duurt het nog

minimaal 10 jaar voordat het onderwijs ICT echt gaat inzetten om barrières te doorbreken,

ontwikkelingen te versnellen en nieuwe combinaties te creëren tussen de docent, leerling, didactiek en

leerinhoud.

ConclusieICT en de touchscreens kunnen een enorme verrijking zijn van het onderwijs in de kleuterklassen (ook in

de overige bouwen maar daar richt dit onderzoekje zich niet op). Het sluit aan bij de belevingswereld van

de kinderen en er kunnen enorme leerwinsten behaald worden. Mits de leerkrachten zorgen voor een goed

aanbod. Het is echter wel zaak dat de school een duidelijke visie ontwikkelt op ICT gebied en dat ICT

ondersteunend wordt gebruikt en niet de activiteiten met concrete materialen vervangt. Dit wordt

onderschreven in het artikel spelen en computers kan dat samen? (Gils, 2011). Ik zal in de toekomst zeker

nog meer gebruik maken van ICT en het digibord in het aanbieden van mijn lessen.

Eigen reflectieWat een interessante materie en zee aan mogelijkheden komt er op je af als je je gaat verdiepen in de

ICT mogelijkheden binnen de school. Ik moet op zo’n moment echt oppassen niet te verzuipen in de

informatie en het onderwerp van mijn onderzoek tot op de bodem te willen uitdiepen. Ik ben echter

wel van mening dat dit onderzoekje een objectieve weerslag is van het nut van de ICT en digiborden

in een kleuterklas welke, als de tijd en ruimte ervoor was geweest, met nog duizend-en-een resultaten

en argumenten onderbouwd zou kunnen worden.

BibliografieBroekhof, K. (2011, Juni). Digitale prentenboeken. De wereld van het jonge kind , 40-42.

Gils, F. W.-V. (2011, juni). Spelen en computers kan dat samen? De wereld van het jonge kind , 37-39.

Maes, T. (2011, juni 2). www.kennisnet.nl. Opgeroepen op juni 2, 2011, van Kennisnet:

http://over.kennisnet.nl/

Nellestijn, B. (2011, Juni). ICT, doe maar mee! De wereld van het jonge kind , 27-29.