Coronel Instituut

Onderzoek naar werkhervatting en re-integratie mogelijkheden

na diagnose kanker

Dr A.G.E.M. de BoerCoronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, AMC, Amsterdam

Heijermanslezing 14-6-2013

Coronel Instituut

2

Coronel Instituut

Kanker en werkhervatting

• Toenemende aantal mensen die ooit zijn behandeld voor kanker in de beroepsbevolking– Betere screening– Betere behandeling– Verouderende beroepsbevolking

• Werk belangrijk: – Kwaliteit van leven– “Terug naar normale, vroegere leven”

Coronel Instituut

Kanker en werk: aantallen

• In Nederland per jaar• 91.000 mensen met kanker per jaar waarvan < 65 jaar:• 40.000 mensen

IKC.nl.

Coronel Instituut

Totaal aantal < 65 jaar ooit voor kanker behandeld

• Aantal werknemers met kanker gaat verder toenemen1

1 Kuijpens 2008, TBV.

2000 2005 2010 20150

50000

100000

150000

200000

250000

300000

MenWomenTotal

num

ber o

f can

cer s

ur-

vivo

rs in

wor

king

age

(15

thro

ugh

64)

Coronel Instituut

Kanker en terugkeer naar werk

• Werkhervatting veel (ex-)kankerpatiënten lastig

• In AMC 64% weer aan het werk na 1 ½ jaar1

• ArboNed: na 2 jaar 73% teruggekeerd 2

• In review van 64 studies gemiddeld 64 % 3

– 6 maanden: 40% – 12 maanden: 62% – 18 maanden: 73%

1Spelten et al. Eur J Cancer 2003.; 2.Roelen et al. 2010 3Mehnert 2010.

Coronel Instituut

Arbeidsongeschiktheid of werkloosheid

• Kanker op de volwassen leeftijd:37% meer kans op werkloosheid1

• Kanker op de kinderleeftijd: 85% meer kans op werkloosheid 2

• Jaarlijks ca 4.500 WIA-aanvragen van werknemers met kanker

• Ongeveer 3.000 toegekend1De Boer et al. JAMA 2009; 2de Boeret al. Cancer 2008..

Coronel Instituut

Onderzoek: wat helpt?• Multidisciplinaire /

multimodale programma’s met:

– Counselling en / of– Aandacht voor terugkeer naar

werk en / of – Fysieke activatie

De Boer et al. Cochrane Database Syst Rev. 2011

Coronel Instituut

Ondersteuning en activatie:vroeger en later in behandelproces

Coronel Instituut

1. Terugkeer naar werk onderzoek• 4 gesprekken met gespecialiseerd

verpleegkundige of maatschappelijk werk in ziekenhuis ± 15 min.– Om vroegtijdig aandacht te besteden aan

terugkeer naar werk• 1 bijeenkomst met patiënt, leidinggevende en

bedrijfsarts– Om terugkeer naar werk plan op te stellen

• 3 brieven vanuit het ziekenhuis aan de bedrijfsarts – Om medische communicatie te verbeteren

• Duur interventie: maximaal 14 maanden

Coronel Instituut

1. Terugkeer naar werk onderzoek• 133 patiënten, gerandomiseerd, 62% borstkanker • Uitvoering interventie:

– In 85% van de gevallen volgens protocol uitgevoerd– In 100% van de gevallen ten minste 1 brief aan bedrijfsarts– In 10% van de gevallen driegesprek bedrijfsarts en

leidinggevende• (Gedeeltelijke) werkhervatting na 18 maanden:

– 86% (interventiegroep) en 82% (controlegroep)• Interventie verbeteren:

– Identificeren van patiënten met hoog risico op langdurig ziekteverzuim

– Intensiteit van interventie aanpassen– Betrekken van bedrijfsarts en leidinggevende

Coronel Instituut

• Stichting Alpe d’HuZes• Missie: Anderen faciliteren

en inspireren om Goed, Gelukkig en Gezond te leven met kanker.

Coronel Instituut

2. Kanker@werk•E-health interventie

–Informatie op maat + bibliotheek–Filmpjes–Informatie van lotgenoten

•Stepped care: inventarisatie van:– Ervaren problemen met terugkeer naar werk– Ziekteduur– Verwachtingen over terugkeer

•Support van verpleegkundige/maatschappelijk werk (consult)•Support van bedrijfsartsconsulent (consult)•Zelfmanagement bevorderen•Betrokkenheid bedrijfsarts, leidinggevende en huisarts•Gebaseerd op literatuur, interviews patiënten en zorgverleners

Coronel Instituut

3. A-WORK: werkadvies en activatie• Begeleiding bij werk re-integratie • Vergroten fysieke fitness • Vroeg in behandelproces

• Gesprekken met een bedrijfsartsconsulent- Contact met leidinggevende en eigen bedrijfsarts

- Inschatting belastbaarheid o.a. uitslag sportmedisch onderzoek- Fysieke en mentale klachten (o.a. vermoeidheid)- Mogelijkheden en belemmeringen werkhervatting- Gericht advies over opbouw van uren en taken

Coronel Instituut

3. A-WORK: werkadvies en activatie

www.a-care.org/het-onderzoek/subprogramma-2

• Fysieke training door sportarts en fysiotherapeut12 weken lang, 2 x per week, 1 uur Onder leiding van ervaren fysiotherapeut In groep van 4-6 personen

• Evaluatie van haalbaarheid • Tevredenheid van deelnemers en

zorgverleners

Uitvoering: Medisch centrum Haaglanden Isala Klinieken

Status: 115 patienten geincludeerd

Coronel Instituut

4. Quality of Working Life (QWL)• (Ex) kankerpatiënten worden gestimuleerd om aan het werk te

gaan/blijven • Nadruk op ziekteverzuim• Nadruk op productiviteit

• Belangrijk is beleving van werk • Relevantie:

Gericht kijken naar aspecten van QWL die verbeterd kunnen worden (persoonlijke begeleiding)Beter evaluatie-instrument van onderzoek wbt de patiënt Mogelijke verbetering QWL en kwaliteit van leven, mogelijk minder uitval

.

Coronel Instituut

4. Quality of working life• Welke factoren dragen bij aan (subjectieve) beleving van kwaliteit van werken?

Systematische review– Plezier in werk– Inhoud van het werk (+aanpassingen)– Sociale steun op het werk– Gevolgen van de ziekte– Organisatie, carrière mogelijkheden

• Hoe kunnen we dit meten?– Patiënten vragen naar belangrijke aspecten– Belangrijke aspecten uit de literatuur– Vragenlijst opstellen– Vragenlijst testen op inhoud, acceptatie en relevantie – Vragenlijst testen op betrouwbaarheid en validiteit

.

Coronel Instituut

5. BACO - Bedrijfsartsconsulent• Behoefte aan bedrijfsarts met oncologische expertise• Per jaar 12 nieuwe oncologisch bedrijfsartsen /

verzekeringsartsen opgeleid door NSPOH• Volgens oncologische revalidatie richtlijn• Initiëren interventies gericht op arbeidsparticipatie• Doel:

Mensen die voor kanker worden of zijn behandeld vanuit een klinische of poliklinische setting begeleiden bij arbeidsrelevante problematiek

• Onderzoek: haalbaarheid en tevredenheid

.

Coronel Instituut

5. BACO - Bedrijfsartsconsulent• BACO N=13; BACO ‘actief’ N=7

• Meest hulpvragen over stagnerende

werkhervatting en communicatie

• Positieve feedback patiënten

• Onafhankelijkheid

• Multidisciplinaire samenwerking

• Nog weinig bekendheid

• Geen financiële ondersteuning

• Te late verwijzing

.

Coronel Instituut

Ten slotte

– Ondersteuning en actie ondernemen is altijd mogelijk

– Werk is belangrijk voor patiënten en voor psychosociale oncologische zorg

– Communicatie

Coronel Instituut

Vragen?

a.g.deboer@amc.nl