Europese integratie best
-
Upload
fayette-harbers -
Category
Education
-
view
332 -
download
0
Transcript of Europese integratie best
[ Europese Integratie]
2
• Instituties en hun werkwijze• Gezichten• Voordenkers• Verdragen: de weg naar de EU
3
Instituties
• Besluitvormingsdriehoek: Commissie, Raad en Europees Parlement. Continue botsing machtsverhoudingen
• ECB, Hof van Justitie, Rekenkamer en adviesorganen
• Machtenscheiding Montesquieu• Belangenvertegenwoordiging: lidstaten, burgers,
de Europese Unie
4
Instituties: Europese Commissie• 28 leden, voorgezeten door Jean-Claude Juncker (primus
inter pares)• Commissarissen conform verkiezingsuitslag (Lissabon,
2007) • Directoraten-Generaal (Mandarijnen)• Taken:
- Recht van initiatief- Uitvoering (monitoring en implementatie)- Bemiddelen- Gezicht naar buiten- Beleidsstukken Europese Integratie
5
Instituties: Raad van Europese Unie
• Ook wel Raad van Ministers of ‘de Raad’• Niet te verwarren met
- Europese Raad: regeringsleiders, voorzitter, voorzitter EC, Hoge Vertegenwoordiger- Raad van Europa: internationale organisatie, 48 lidstaten, democratie en mensenrechten
• Wat is de Raad wél?Raad bestaande uit ministers die nationale regeringen vertegenwoordigen. Wisselende samenstelling (afhankelijk van thema)
6
Instituties: Raad van Europese Unie
• Taken:- Wetgeving (samen met EP)- Toezicht en uitvoering GVDB- Verdragen - Coördinatie economisch beleid lidstaten
• Roulerend voorzitterschap (6 maanden per lidstaat)• Fungeert als één orgaan, maar in feite meerdere
ministeries • Meest complexe orgaan EU
7
Instituties: Raad van Europese Unie
• Werkwijze- Coreper I: voorbereiding en PV’s- Coreper II: echte vergadering (besluitvorming)
• Roulerend voorzitterschapBevordering democratie?Schijn?
8
Wetgeving EU
• Verordening (regulation): bindend en algemeen geldend;
• Richtlijn (directive): bindend aan de hand van resultaat;
• Beschikking/besluit (decision): bindend, maar alleen voor betreffende partijen.
9
Besluitvorming: procedures
1. CodecisieNormale of gewone methode
2. RaadplegingGeldt alleen voor GVDB
3. Goedkeuringa. Indien een land wil toetreden tot EUb. Andere bijzondere gevallen. Parlement heeft vetorecht
4. Open Coördinatiemethode
10
Procedure van Codecisie
11
Gezichten EU
Donald TuskVoorzitter Europese Raad
12
Gezichten EU
Federica MogheriniHoge Vertegenwoordiger van de Unie voor Buitenlandse
Zaken en Veiligheid
13
Gezichten EU
Jean-Claude JunckerVoorzitter Europese Commissie
14
Voordenkers
• EU-gedachte als reactie op NazismeNazi’s hadden zelf ook Europees ideaal
• Coudenhove-Kalergi’s Paneuropa: anti-communistisch vredesideaal, bovenpolitieke utopie, armoede als voedingsbodem voor kwaad
• Nazi’s: multilateral clearing. Economische benadering van Europese Integratie
• Luns en Homan
15
Begin Europese Integratie
• Marshallhulp 1947 – dollarhulp: Europa kon importeren, VS kregen grotere afzetmarkt. OESO.
• Raad van Europa – ‘mislukt’, te ideologisch• EGKS: Schuman en Monet
Schumanverklaring 9 mei 1950: samenwerking kolen en staal. Vrede en Franse belangen.
EGKS 1952. Hoge Autoriteit: controle op kolen- en staalindustrie. Functionele gemeenschap
16
Europeanisering
• FederalismeEuropese Superstaat. Supranationaal.
• FunctionalismeSupranationalisme op afgebakende gebieden. Spillover-effect.
• Intergouvernmentalisme (unionisme, churchillianen) Samenwerking met behoud van nationale soevereinitiet
17
Parijs en Rome
• Parijs 1952: EGKSHoge Autoriteit, Raad van Ministers, Parlement. Hof van Justitie, raadgevend comité.
• Rome 1957: EEG + Euratom Reactie op mislukte Defensie en Politieke Gemeenschap.EEG: minder functionalistisch, kon meer beleidsterreinen toe-eigenen.
18
Europa van de Zes: 1950 – 1973
• Benelux, Italië, Frankrijk, West-Duitsland• EEG: douane-unie: wegnemen handelsbarrières.
Vrij verkeer goederen en personen. Gemeenschappelijk buitentarief. Voltooid in 1968.
• EEG: Commissie, Parlement (nog niet gekozen) en Raad.
• Landbouwpolitiek. Sicco Mansholt. Overproductie (wijnplassen en boterbergen). Opkoping en vernietiging.
19
Europa van de Zes: 1950 – 1973• Charles de Gaulle
‘De man die nee zei’. Nee tegen de nazi’s, nee tegen degenen die Algerije bij Frankrijk wilde houden en nee tegen Britse toetreding. ‘Nee’ tegen kunstmatigheid en dominantie VS.
• Franse grandeur herstellen• Bondgenoten Franse veiligheid• Franse leiding in Europa, Frankrijk als wereldleider• EEG als kunstmatige constructie• Intergouvernmentalist• Fouchet-plan
20
Europa van de Zes: 1950 – 1973
• Lege stoel-crisis 1965Voorzitter zag EEG als natiestaat in wording, wilde Commissie meer macht geven (meer geld). Unanimiteit zou veranderen in majority voting. - De Gaulle boycotte de Raad. Kwamen niet meer opdagen op vergaderingen, een half jaar lang. Resultaat: Compromis van Luxemburg (veto)
21
Europa van de Zes: 1950 – 1973
• Lege stoel-crisis vervolg:- Luuk van Middelaar: compromis betekende dat er geen echte eenheid was, maar het bleek ook dat ze niet zonder elkaar konden.- Hoffmann: Europese Integratie als mix van Jean Monet (communautair) en de Gaulle (intergouvernementeel). Middenweg.
22
Theorieën en vormen Europese Integratie
• Vormen: Intergouvernementalisme, federalisme, functionalisme
• Theorieën: Liberaal-intergouvernementalisme (Moravscik), neofederalisme, neorealisme, multi-level governance
23
Europese Integratie
• Duitse Kwestie en Lege Stoel-crisis cruciale momenten Europese Integratie
• Duitse Kwestie: wat te doen met Duitsland? Frankrijk streefde naar dominantie. In 1963 vriendschapsverdrag de Gaulle & Adenauer. Door verleden Duitsland ‘verlegen’, Frankrijk dominant. Kleinere lidstaten: VK bij EEG voor balans.
• Britten hadden commonwealth. EFTA (EVA) mislukte > toetredingsaanvraag. Veto de Gaulle via nationale tv.
24
Brits lidmaatschap EEG
• 1963, 1967: veto de Gaulle • 1967 aftreding de Gaulle na referendum• Pompidou opvolger de Gaulle: weg vrij voor
VK om zich aan te sluiten bij EEG
25
Europese Integratie: jaren 60
• 1965 Merger Treaty: EEG, Euratom en EGKS samengevoegd
• 1968: voltooiing douane-unie – gevoel van mislukking en crisis. Schaalvergroting ‘not done’
• Geest van den Haag 1969: topconferentie over gemeenschap en lidmaatschap VK
26
Europese integratie: jaren 70
• Renationalisering EuropaMachtscentrum bij DE en FRMargareth Thatcher
• Achtergronden:Algemene somberheid (Club van Rome)Economische crises (oliecrisis)VS trokken zich terug uit EuropaCrisis landbouwbeleid: boterbergen, wijnplassen
27
Anti-Europese sentimenten
• EuroskleroseTrage voortgang proces Europeanisering, ‘democratic deficit’, EU als ziek organisme
• EuropessimismeOngeloof in bereidheid lidstaten
• Euroscepsis - Afkeer Europees beleid- Afkeer aan Europa toegeschreven eigenschappen
28
Kritiek op Europa
• Europakritiek wordt gebruikt als ‘tool’ voor binnenlandse politiek
• EU als zondebok • Of: EU-prestaties afgeschilderd als nationale
prestaties
29
Europese Integratie: jaren 70
• Renationalisering Europa- Commissie werd minder belangrijk: secretariaat- Raad van Europa (1974): belangen lidstaten
• Politieke ambiguïteit en institutionele hybriditeit- Ambiguïteit: moeilijk te labelen, onderhevig aan interpretatie- Hybriditeit: mix van elementen, mix Monnet en de Gaulle
• 1979: parlement op eigen benen; eerste directe verkiezingen
30
Europese Integratie: jaren 80
• British Rebate 1984: Thatcher, korting Fontainebleu
• Hernieuwde energie integratie:- 1984 Altiero Spinelli- 1987 Jacques Delors (voorzitter Comissie) White Paper. Technocratische verpakking interne markt.
• Europese Akte 1987 (Single European Act)- Einde compromis Luxemburg- Samenwerkingsprocedure Commissie en Raad
31
Jaren 90: Verdrag van Maastricht
• Hereniging Duitsland & Monetaire Unie (FR)• Helmut Kohl en Francois Mitterand• Euro gevolg Duitse eenwording• Belangrijkste punten Maastricht:
- EMU en ECB- Nieuwe instituties (Court of Auditors, Committee of Regions): subsidiariteit en proximiteit- Co-decisie- Pijlerstructuur
32
Maastricht: pijlerstructuur
• Eerste pijler EG, Euratom, EGKSCo-decisie
• Tweede pijlerGemeenschappelijk Defensie en Veiligheidsbeleid – intergouvernementeel
• Derde pijlerO.a. justitieel gezag, onafhankelijk en intergouvernementeel
• Zwarte Maandag
33
Jaren 90
• EMUAndré Szász (Directeur DNB)Duitsland en FrankrijkPrijsstabiliteit vs. FlexibiliteitUitkomst: gemeenschappelijke munt, maar kan niet gebruikt worden als binnenlands instrument
• Kopenhagen-criteria 1993Criteria voor nieuwe lidstatenGericht op Oost-Europa
34
Jaren 90: Kopenhagen criteria
• Europees land• Democratisch• Rechtsstaat• Mensenrechten dienen te worden gerespecteerd• Minderheden dienen te worden beschermd• Functionerende, concurrerende markteconomie• Acquis communautaire
35
Verdrag van Maastricht 1992
• Bestaat uit twee verdragen- Verdrag van Oprichting van Europese Gemeenschap: herziening Rome 1957- Verdrag betreffende de Europese UnieOverkoepeling alle oude verdragen – timpaan EU
• Één groot verdrag wekt de indruk van een staat, daarom vindt integratie vaak plaats aan de hand van meerdere kleine verdragen
36
Verdrag van Maastricht 1992: Breuk?• Nieuwe beleidsterreinen• Two-speeds• Opt-out• Mislukt: Politieke Unie, Sociaal Europa,
Economische Unie• ‘Gelukt’: Monetaire Unie• Al met al: mislukt verdrag. Nederland
teleurgesteld, Frankrijk blij• Paradox: verdragen succesvol in geval van
teleurstelling
37
Verdrag van Amsterdam 1997• Waarom?
Mislukking Maastricht, nog veel onopgelost: • Lidmaatschap Oost-Europese landen• Buitenlands beleid• Burgeroorlogen• Wat hield Amsterdam in?
- Parlement max. 700 - Herziening Schengen- Uitbreiding bevoegdheden EP- Derde pijler minder ‘binnenlands’- Hoge Vertegenwoordiger Extern Beleid: Solana- (West-Europese Unie / Petersbergtaken)
38
Verdrag van Nice 2001
• Context:- Kandidaat-lidstaten- Kosovo (defensie)- Lissabon Agenda: cohesie en competitiviteit- Val commissie SanterCorruptie, Edith Cresston
• Door val commissie geen goed voorwerk verricht; Nice gedoemd te mislukken
39
Verdrag van Nice 2001: inhoud• Stemverhoudingen Raad
- Reductie Vetorecht• Drieledige meederheidsstemming
- Meerderheid stemmen- 62% EU-burgers- Meerderheid staten
• Omvang Commissie• Zetels Parlement (732)• Handvest voor grondrechten• Toekomst: Europese Conventie
40
Grondwettelijk Verdrag
• Europese Conventie bereidde dit voor (met toetreders/kandidaten)
• Eigenlijk geen grondwet, maar regulier verdrag• Voor het eerst geen herziening, maar nieuw• Referenda in lidstaten• Leermoment:
- Geen referenda- Einde legitimiteit WOII- Nationale politiek gebruikt Europa
41
Grondwettelijk Verdrag
Struikelblokken:• Constitutionele notie• Aanwezigheid ministers BuZa• Symbolen (vlag, hymne)• Handvest fundamentele rechten• Kopenhagen Criteria als rem op integratieSucces van Lissabon was de onduidelijkheid en onbegrijpelijkheid. Grondwet was duidelijk en symbolisch, wat men bang maakte.
42
Verdrag van Lissabon 2007• Einde Pijlerstructuur• Besluitvorming veranderd
Meer bij Raad: QMV als standaard• Gecertificeerde meerderheid
55% lidstaten, 65% burgers• Defensie• EVRM toetreden• Co-decisie als standaard• Kopenhagenverdragen niet opgenomen• Burgerinitiatief
43
Europees Parlement
• Altiero Spinelli-gebouw in Brussel• Louise Weiss-gebouw in Straatsburg
44
Europees Parlement
• 1952: Eerste Parlement – louter adviserend• 1979: Directe verkiezingen, prominente figuren in
Parlement• 1986: Wetgevende macht voor EP via Europese
Akte. • 1992: Co-decisie• Tot 2007: uitbreiding omvang EP en aantal
dossiers waarin co-decisie wordt gebruikt
45
Macht Europees Parlement
• Europese Democratie• Democratie versus legitimiteit (federalisme)• Federalisme van Altiero Spinelli
Ventotene ManifestoFederalistisch, links-communistisch
• 1980 Crocodile Club: federalistische integratieEuropese Akte niet federalistisch, Maastricht al iets meer
46
Legitimiteit Europese Parlement
• Ratio achter Europees Parlement. Burgers voorop?
• Tindemans Rapport 1976: Citizen’s EuropeKritiek: Europa van staatshoofden en EP’s
• Adonnino Rapport 1985: People’s EuropeGemeenschappelijke natie
• Meer solidariteit, een Europa-gevoel. Vlag en hymne om Europa dichter bij de burger te brengen.
47
Taken Europees Parlement• Wetgeving:
Na Lissabon alles – behalve extern beleidBudgetvraagstukkenControle
• Vak-comitésNiet alle vergaderingen plenairOverleg Brussel, stemming Straatsburg
• Goedkeuren benoeming EC• Maximaal 751 leden• Geen recht van initiatief, wel verzoekrecht
48
Breukmomenten EP
• Hoge mate van continuïteit sinds begin:Data-uitwisseling en uitbreiding klassieke EP-thema’s
• Breukmomenten - Commissie Santer: begroting afgekeurd door EP- Rocco Buttiglione afgewezen als Commissaris
49
Partijen in het Europees Parlement
• Political Groups: minstens 25 leden en minstens ¼ van de lidstaten gerepresenteerd
• Blokken7 blokkenVerschillende politieke stromingen vanuit verschillende lidstaten bundelen krachtenProbleem: interne tegenstellingen
• Niet-ingeschreven partijen (PVV, Vlaams Belang)• Allianties (geen budget vanuit EU)
50
Problemen in EP
• Taal• Commissies
Onderhandelingen Brussel, stemming Straatsburg• Parlement vs. Raad
Europarlementariërs Eurogezind en eensgezind• Samenstelling:
Idealisten, carrièrepolitici en marginalenBonte samenstelling, verschillende tradities
51
Democratisch tekort?• Tegenstanders:
- Tweede Kamer-modelEP is Tweede KamerRaad van Europa is Eerste Kamer
- Dubbele democratische controleEuropese burger kiest EPNationale regeringen in Raad van EU
• Voorstanders:- Pro-Europese stemming EP- Macht bij Raad- Gebrekkige betrokkenheid EP- Taken die ontbreken EP
52
Landbouw- en cohesiebeleid• ¾ gehele EU-begroting• Landbouw als blindedarm EU-integratie
Het is er, maar geeft geen voordelen, zal uiteindelijk ontsteken
• Landbouw als motor EUFrans-Duitse as in begin integratieHoudt de EU staande
• Cohesie als bijproduct uitbreidingNeoliberaal?
• Landbouw en cohesie vaste waarden begroting
53
Geschiedenis landbouwbeleid• Landbouwbeleid hand in hand met uitbreiding• Spil van de integratie• In Verdrag van Rome:
- Productiviteit- Levensvatbaarheid landbouwsector- Stabiliseren markt- Voedselvoorziening garanderen- Redelijke prijzen
• 1962 o.l.v. Sicco Mansholt• Nu vooral voordelig voor Oost-Europese lidstaten
54
Omvang en instrumenten landbouwbeleid
• 3% Europees BNP, 5% totale arbeid• Status aparte tot Lissabon
- Consultation- Geen CoRePer- Frequentere bijeenkomsten
• Instrumenten:- Prijsgaranties- Interventie- Importtarieven en importquota- Exportsubsidies
55
Waarom landbouw?
• Historische kwestie DE en FR• Product
- Kwestbaar- Voedselveiligheid- Onafhankelijkheid- Sociale kwesties en milieu
• Politiek Landbouwsector goed georganiseerdSterke lobby
56
Landbouwbeleid: hervormingen• 1980: quota’s • 1992: productiebeperkingen (MacSharry Reforms) • Agenda 2000
- Rurale ontwikkeling & type producten subsidie• Hervormingen 2003
- Aanbod naar vraag; productie naar boer; product naar duurzaamheid
• Minimumprijs naar minimale prijs• Productiesteun naar inkomenssteun• Duurzaamheid en veiligheid
57
Landbouwbeleid• Liberaal intergouvernementalisme:
Landbouw erg belangrijk voor lidstaten, soevereiniteit bleef behouden
• Multi-level governanceLobby, experts, partijen en belangenbehartiging
• Epimestic communities• Neo-functionalisme (spillover)
Effect van de uitbreiding
58
CohesiebeleidDoelen• Wegnemen verschillen GDP
Spillover en path dependency• Harmonisatie regelgeving
Vergemakkelijken handel en diensten• Materiële voorwaarden
Infrastructuur• Sociaal beleid
59
Cohesiebeleid: oorsprong• Europese Akte – Jacques Delors
Herziening concept regio Economic and Social Cohesion
• Wel bleven structuurfondsen bestaan- Verdrag van Rome- Specifieke regio’s in lidstaten
• Twee fondsen:- European Social Fund 1958- European Regional and Development Fund 1975
60
Cohesiebeleid: oorsprong• Delors hervormde de fondsen: Cohesion Fund. Niet
meer voor specifieke regio’s. Daarvoor zijn er nog wel de structuurfondsen.
• European Solidarity Fund – 2002 Natuurrampen
• Globalization Adjustment Fund – 2007Gevolgen van handelsliberalisering
• European Fisheries Fund – 2007 • Nog aantal andere fondsen voor landbouw • 2007 – 2013: 350 miljard = €700 per inwoner• 2014 – 2020: Terugschroeving cohesie-uitgaven
61
Uitbreiding• Niet echt een beleidsterrein; meestal ad hoc. • Uitbreiding als motor van integratie
- Verdieping- Grotere rol Commissie- Nieuw beleid
• Neo-functionalistische gedachte• Paradox uitbreiding en besturing• Verdieping en uitbreiding hand in hand
62
Uitbreiding: waarom?• Ernst Haas: uitbreiding en geographical spillover
leiden tot verdieping. Grondlegger neo-functionalisme.
• Politieke verhoudingenOnderlinge verhoudingen
• BeleidGrensbeleid; handel; landbouw; mensenrechten
• Institutionele structuur• Wet van Haas kreeg keer op keer gelijk. Blijft dit zo
in de toekomst?
63
Uitbreiding 1973• Groot-Brittanië, Denemarken, Ierland• Drie dwarsliggers (uitsluiting eerste integratie)• Noorwegen nooit toegetreden
- Referendum: Nee- Pro-regering, anti-bevolking
• GB diende al in 1961 aanvraag in: veto de Gaulle• Ook: ander idee van Europese Integratie
64
Groot-Brittanië buiten de EEGWaarom bleef Groot-Brittanië buiten de EEG?• Commonwealth• Landbouwbeleid• Alternatief EFTA• Andere integratieopvatting• Frankrijk
65
Mediterrane toetredingsronde • 1981 en 1986• Griekenland, Spanje, Portugal• Constitutionaliteit ingevoerd
Landen kwamen net uit dictatoriale regimesNAVO-lidmaatschap
• Democratisering• Structuurfondsen
Eerste boost voor deze fondsen. ‘Begin’ cohesiebeleid.
66
Uitbreiding 1995• Toetredingsronde Oostenrijk, Finland en Zweden• Rijke, welvarende landen• Weinig raars aan de hand• Zweden doet niet mee aan Euro• GB en Denemarken opt-out, Zweden ‘illegale’
manier• Uitbreiding EFTA• Einde Koude Oorlog: neutraliteit
67
Uitbreiding 2004-2007: de Big Bang• 2004: Estland, Letland, Litouwen, Polen, Tsjechië,
Slowakije, Hongarije, Slovenië, Malta, Cyprus• 2007: Roemenië en Bulgarije• +/- 100 miljoen inwoners erbij in EU• Niet pragmatisch. Wat wil EU bereiken?
- Jaren 90: Europees cultuurdiscoursRechtzetten historisch onrecht, Europese aansluiting.
68
Uitbreiding 2004-2007: de Big Bang• Culturele en historische impuls• Conditionaliteit• PHARE
Poland and Hungary: Assistance for Reconstructing Economies 1989: carrot-methodeVergelijkbaar met huidige Oekraïense situatiePolitiek gevoelig, vooral wanneer geïnitieerd door Commissie
• Geïnstitutionaliseerd procesVraagt meer dan een serie handtekeningen
69
Impact toetredingsrondes• Bevolking (vooral eerste ronde)• Scheve economische verhoudingen• Cohesie en landbouwbeleid• Waarom 2004-2007?
- Economische belangen- Democratisering- VeiligheidControle; stabieliteit; buffer
70
Posities lidstaten Big Bang• Duitsland: voor
- Economische belangen- Centrale Duitse positie- Voorstander voor buurlanden
• Frankrijk: aftastend- Niet of allemaal- Machtspositie Frankrijk- Gelijkheidsbeginsel
• Groot-Brittanie: voor- Allemaal- EU als vrijhandelszone- Hoe groter EU, hoe minder sterk politiek gezien
71
Posities lidstaten Big Bang – vervolg • Zuid-Europese lidstaten: zeer terughoudend
- Bang voor verlies speciale positie- Niet langer ‘armste’ landen- Hulpgoederen en cohesie
72
Verklaring Big Bang: Entrapment• Frank Schimmelfenning: Entrapment analyse• EU is in een val terecht gekomen:
- Commissie middelpunt- Legitimiteit integratie- Cultuur in uitbreidingsproces
• Retoriek van eenheid en rechtvaardigheid wordt vaste waarheid
• Geloofwaardigheid en legitimiteit
73
Strategieën uitbreiding• Claiming European Identity
Alle landen van Europa in de EU; Europees geheel• Manipulating membership rules
Geen bureaucratisch proces• Exposing inconsistencies
Problemen wordt mee gedeald vóór toetreding(Spanje en Portugal)
• Van politiek naar bureaucratisch proces:Wanneer uitbreiding voltooid is, gaan instituties andere activiteiten verzinnen. Voorbeeld: European Neighbourhood Policy
74
Kopenhagen criteria: neutraal?• Politiek
Wel criteria/democratietoets voor nieuwe toetreders, maar niet voor ‘oude’ lidstaten
• EconomischConcurrerende economieConcurrerend/functionerend?Post-communisme
• Acquis communautaireGeen opt-outs voor nieuwkomers
• Kopenhagencriteria zorgden voor ongelijkheid
75
Toetreding: procedure• Aanvraag bij Raad• Commissie toets vermogen om te voldoen aan de
volwaarden (bureaucratisch proces begint)• Raad verleent kandidaatstatus• Onderhandelingen
Commissie: screening, gemeenschappelijk standpunt, controle voortgang
• Raad beslist met Parlement• Ratificatie lidstaat
76
EINDE• Vragen?• Succes met jullie tentamen!!