PERSEPSI PELAJAR TAHUN TIGA DAN EMPAT SPI, UTM TERHADAP

INSTITUSI KEKELUARGAAN ISLAM

NURULFITRI BINTI ASMAWI

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

PSZ 19 : 16 (Pind. 1/97)

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS

JUDUL : PERSEPSI PELAJAR TAHUN TIGA DAN EMPAT SPI, UTM TERHADAP INSTITUSI KEKELUARGAAN ISLAM

SESI PENGAJIAN : 2008/ 2009

Saya : NURULFITRI BINTI ASMAWI

(HURUF BESAR) mengaku membenarkan tesis (PSM/Sarjana/Doktor Falsafah)* ini disimpan di Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut:

1. Tesis adalah hak milik Universiti Teknologi Malaysia. 2. Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dibenarkan membuat salinan untuk tujuan

pengajian sahaja. 3. Perpustakaan dibenarkan membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran antara institusi pengajian tinggi. 4. ** Sila tandakan ( )

SULIT (Mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan atau

kepentingan Malaysia seperti yang termaktub di dalam AKTA RAHSIA RASMI 1972)

TERHAD (Mengandungi maklumat TERHAD yang telah ditentukan oleh organisasi/badan di mana penyelidikan dijalankan)

TIDAK TERHAD Disahkan oleh: _______________________ _________________________ (TANDATANGAN PENULIS) (TANDATANGAN PENYELIA)

Alamat Tetap : NO.2, JALAN SERI AMAN SUNGAI NIPAH, SIMPANG LIMA DR. OTHMAN BIN NAPIAH 45300 SUNGAI BESAR Nama Penyelia SELANGOR

Tarikh : 28. APRIL. 2009 Tarikh : 28. APRIL. 2009 CATATAN: * Potong yang tidak berkenaan

√

** Jika tesis ini SULIT atau TERHAD, sila lampirkan surat daripada pihak berkuasa/organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis ini perlu dikelaskan sebagai SULIT atau TERHAD ♦ Tesis dimaksudkan sebagai tesis bagi Ijazah Doktor Falsafah dan Sarjana

secara penyelidikan, atau disertai bagi pengajian secara kerja kursus dan penyelidikan, atau Laporan Projek Sarjana Muda (PSM).

“Saya akui telah membaca karya ini dan pada pandangan saya karya ini adalah memadai

skop dan kualiti untuk tujuan penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Sains serta

Pendidikan (Pengajian Islam)”

Tandatangan : ……………………………………………

Nama Penyelia : DR. OTHMAN BIN NAPIAH

Tarikh : …………………………………………….

ii

“Saya akui bahawa karya ini adalah hasil usaha dan kerja saya sendiri kecuali nukilan

ringkas yang setiap satunya telah dijelaskan sumbernya.”

Tandatangan : ………………………………………..

Nama Penulis : NURULFITRI BINTI ASMAWI

Tarikh : ………………………………………..

iii

PERSEPSI PELAJAR TAHUN TIGA DAN EMPAT SPI, UTM TERHADAP

INSTITUSI KEKELUARGAAN ISLAM

NURULFITRI BINTI ASMAWI

Laporan projek ini dikemukakan sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat

penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Sains Serta Pendidikan (Pengajian Islam)

Fakulti Pendidikan

Universiti Teknologi Malaysia

APRIL, 2009

iv

Dedikasi

Jutaan penghargaan dan terima kasih yang tidak terhingga ditujukan kepada

Ayahanda Asmawi bin Hj Ehsan, dan Bonda Siti Maimon binti Rosli

yang amat dikasihi dan disayangi .

Segala jasa dan pengorbanan kalian

tidak akan anakanda lupakan sehingga ke akhirnya.

Buat Kekanda Dzikri yang diingati,

Segala yang dirasakan indah bukan untuk selamanya,

Adinda-adinda yang dikasihi, Dzakiah, Dzulhelmi, Dzulrusydi, dan Dzulfahmi,

Ingatlah, hidup di dunia hanya sementara,

Sediakanlah bekalan secukupnya sebelum Izrail datang menjemput

Semoga kalian sentiasa berada di bawah rahmat Illahi.

Teristimewa buat para pensyarah.

Terima kasih di atas segala jasa dan ilmu yang telah dicurahkan selama ini.

Ku mohon, halalkanlah segala ilmu yang telah diberikan.

Buat insan-insan teristimewa,

Pizah, Siti, Dalina, Hanan, Enab, Kak Mas, Iwa, dan Min.

Terima kasih di atas pertolongan kalian

dalam menambahbaikan apa yang terkurang dan terlebih.

Semoga persahabatan kita kekal hingga ke akhir hayat.

Sahabat-sahabat seperjuangan.

Terima kasih di atas segala jasa, pengorbanan, dan tunjuk ajar kalian.

Semoga perkenalan dan perhubungan kita

menjadi kenangan terindah dalam memori selamanya.

Ingat daku dalam doa kalian.

v

PENGHARGAAN

Alhamdulillahi Rabbil ‘Alamin. Setinggi kesyukuran dipanjatkan ke hadrat Illahi

kerana dengan Taufiq dan hidayahnya, saya telah berjaya menyiapkan Projek Sarjana

Muda ini dengan sempurna. Semoga dengan usaha dan hasil yang sedikit ini dapat

memberikan manfaat kepada semua.

Saya ingin mengambil peluang ini untuk merakamkan jutaan penghargaan dan

rasa terima kasih khas buat Dr. Othman bin Napiah selaku penyelia Projek Sarjana

Muda di atas segala tunjuk ajar, nasihat, dan dorongan yang bernas yang telah diberikan

sepanjang saya menyelesaiakan projek ini. Segala tunjuk ajar dan nasihat yang diberikan

amat berharga buat saya.

Ucapan penghargaan kepada pelajar-pelajar Sarjana Muda Sains serta

Pendidikan (Pengajian Islam) Universiti Teknologi Malaysia dan Pelajar-pelajar

Sarjana Muda Pendidikan Islam, Universiti Malaya di atas kerjasama yang telah

diberikan untuk projek ini. Juga tidak dilupakan kepada sahabat-sahabat di UTM, UM,

dan UKM yang telah banyak membantu dan tidak jemu memberikan dorongan dan

semangat.

Akhirnya, terima kasih yang tidak terhingga kepada pihak Perpustakaan Utama,

UM dan Perpustakaan Tun Sri Lanang, UKM serta semua pihak yang terlibat selama

setahun ini samada secara langsung atau sebaliknya dalam menjayakan usaha saya untuk

menyiapkan Projek Sarjana Muda ini.

Kerjasama kalian amat dihargai. Hanya Allah S.W.T sahaja yang dapat

membalas segala jasa yang telah diberikan. Semoga segala usaha mendapat keberkatan

dan rahmat dari-NYA. Jazakallahu khairan kathira. InsyaALLAH.

vi

ABSTRAK

Kajian ini dijalankan untuk mengenalpasti persepsi dan tahap pengetahuan

pelajar-pelajar terhadap institusi kekeluargaan Islam. Di samping itu, pengkaji juga

ingin mengenalpasti apakah ciri-ciri yang perlu ada dalam sebuah keluarga Islam dan

tanggungjawab yang perlu dipikul oleh setiap ahli keluarga. Kajian ini melibatkan

responden seramai 88 orang dan semua responden terdiri daripada pelajar-pelajar tahun

3 dan 4 SPI di UTM. Analisis deskriptif dilakukan untuk mendapatkan nilai kekerapan,

peratusan dan min. Kajian ini dijalankan menggunakan kaedah soal selidik bagi

mendapatkan data kajian dan pemprosesan data yang diperolehi adalah dengan

menggunakan perisian Statistical Package for Social Science (SPSS) 14.0 for windows.

Hasil kajian rintis yang telah dilakukan menunjukkan nilai-Cronbach’s Alpha 0.921.

Dapatan min sebanyak 4.62 menunjukkan bahawa responden mengetahui perkara-

perkara yang menjadi asas dalam pembinaan keluarga Islam, ciri-ciri yang perlu ada

dalam sebuah keluarga Islam dan tanggungjawab setiap ahli keluarga. Secara

keseluruhannya, dapatan kajian menunjukkan responden telah memberikan maklum

balas yang positif terhadap aspek yang telah dikaji. Pada akhir kajian, pengkaji telah

mengemukakan beberapa cadangan secara umum untuk diberi perhatian terhadap

masalah yang dikaji. Kajian lanjutan juga turut dicadangkan untuk pengkajian pada

masa akan datang.

vii

ABSTRACT

The purpose of this research is to determine the perception and the level of

knowledge of the respondents about the Islamic family institutions. Besides, the reason

of this research is to determine about the characteristics that should be applied in the

Islamic family and the responsibility in each member of the family. This research is

indicating of 88 respondents and all of the respondents are involving the students from

year 3 and 4 SPI in UTM. The descriptive analysis was carried out to find the frequency,

percentage, and mean. Questionnaires as instrument have been used to determine the

data of the experiment and to process the data that have been obtained, researcher using

Statistical Package for Social Science (SPSS) 14.0 for windows software. The pilot study

showed that Cronbach’s Alpha 0.921. The mean for all three objectives is 4.62 shows

that the respondents know about the basic matters in Islamic marriage, the characteristic

in Islamic family and the each members responsibilities in family. In the end of this

experiment, the researcher gives several general suggestions to focus about the problem

that has been studied. The researcher also gives some futher suggestions for the next

research.

ISI KANDUNGAN

BAB PERKARA HALAMAN

PENGESAHAN STATUS TESIS

PENGESAHAN PENYELIA

JUDUL

PENGAKUAN PELAJAR

DEDIKASI

PENGHARGAAN

ABSTRAK vi

ABSTRACT vii

KANDUNGAN viii

SENARAI JADUAL xii

SENARAI SINGKATAN / SIMBOL xiii

INDEKS AL-QURAN xiv

INDEKS HADIS xv

BAB 1 PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan 1

1.2 Latar Belakang Masalah 3

1.3 Pernyataan Masalah 6

1.4 Objektif Kajian 7

1.5 Persoalan Kajian 7

1.6 Kepentingan Kajian 8

1.7 Batasan kajian 9

1.8 Skop Kajian 9

1.9 Takrifan Istilah 10

1.9.1 Persepsi 10

1.9.2 Pelajar 10

1.9.3 Institusi 11

1.9.4 Kekeluargaan 11

ix

1.9.5 Islam 11

1.10 Kesimpulan 12

BAB 2 SOROTAN KAJIAN

2.1 Pengenalan 13

2.2 Asas Pembinaan Keluarga Islam 14

2.2.1 Perkahwinan 14

2.2.2 Peminangan 21

2.2.3 Mahar 24

2.2.4 Walimatul Urus 26

2.3 Keluarga Islam 28

2.3.1 Ciri-ciri Keluarga Islam 29

2.3.2 Ciri-ciri Rumahtangga Rasulullah 32

2.4 Tanggungjawab Anggota Keluarga 34

2.4.1 Tanggungjawab Suami / bapa 34

2.4.2 Tanggungjawab Isteri / ibu 35

2.4.3 Tanggungjawab Anak-anak 37

2.5 Kajian-kajian Lepas 38

BAB 3 METODOLOGI KAJIAN

3.1 Pengenalan 42

3.2 Reka Bentuk Kajian 43

3.3 Tempat Kajian 43

3.4 Populasi Dan Sampel Kajian 44

3.5 Instrumen Kajian 44

3.5.1 Pengumpulan Data Primer 45

3.5.2 Pengumpulan Data Sekunder 46

3.6 Analisis Data 47

3.7 Tatacara kajian 48

3.7.1 Kajian Rintis 48

x

3.7.2 Kajian Sebenar 49

3.8 Jangka Masa Kajian 49

3.9 Kesimpulan 50

BAB 4 ANALISIS DATA

4.1 Pengenalan 51

4.2 Analisis Latar Belakang Responden 52

4.3 Analisis Data setiap Objektif

4.3.1 Analisis Data Bahagian B: Pengetahuan

Pelajar terhadap Asas Pembinaan Institusi

Kekeluargaan dalam Islam 55

4.3.2 Analisis Data Bahagian C: Ciri-ciri yang

Perlu ada dalam sebuah Institusi

Kekeluargaan Islam 64

4.3.3 Analisis Data Bahagian D: Tanggungjawab

setiap Ahli dalam Institusi Kekeluargaan

Islam 69

4.4 Rumusan Dapatan Kajian Pengetahuan Pelajar

terhadap Asas Pembinaan Institusi Kekeluargaan

dalam Islam 76

4.5 Rumusan Dapatan Kajian Ciri-ciri yang perlu

ada dalam sebuah Institusi Kekeluargaan Islam 79

4.6 Rumusan Dapatan Kajian Tanggungjawab

Setiap Ahli Keluarga dalam Institusi

Kekeluargaan Islam 81

4.7 Kesimpulan 83

BAB 5 PERBINCANGAN, RUMUSAN, DAN CADANGAN

5.1 Pengenalan 84

5.2 Perbincangan 85

xi

5.2.1 Maklumat Latar Belakang Responden 85

5.2.2 Pengetahuan Pelajar terhadap Asas

Pembinaan Institusi Kekeluargaan

dalam Islam 86

5.2.3 Ciri-ciri yang digariskan oleh Islam dan

perlu ada dalam sebuah

Institusi Kekeluargaan Islam 90

5.2.4 Tanggungjawab Setiap Ahli Keluarga

dalam Institusi Kekeluargaan Islam 91

5.3 Rumusan 93

5.4 Cadangan 94

5.5 Cadangan Kajian Lanjutan 96

5.6 Kesimpulan 97

BIBLIOGRAFI 98

LAMPIRAN

xii

SENARAI JADUAL

NO JADUAL PERKARA HALAMAN 3.1 Skor Skala Lima Mata Likert 45

3.2 Skala Pemeringkatan Likert untuk Min 46

3.3 Klasifikasi Analisis Min 47

4.1 Taburan Responden mengikut jantina 51

4.2 Taburan Responden mengikut umur 52

4.3 Taburan Responden mengikut tahun pengajian 52

4.4 Taburan Responden mengikut kelulusan terakhir 53

4.5 Taburan Responden mengikut status perkahwinan 53

4.6 – 4.23 Analisis Data Bahagian B : Pengetahuan Pelajar

terhadap Asas Pembinaan Institusi

Kekeluargaan dalam Islam 54-62

4.24 – 4.32 Analisis Data Bahagian C : Ciri-ciri yang perlu

ada dalam sebuah Institusi Kekeluargaan Islam 63-67

4.33 – 4.47 Analisis Data Bahagian D : Tanggungjawab

Setiap Ahli Keluarga dalam Institusi

Kekeluargaan Islam 67-74

4.48 Rumusan Dapatan Kajian Pengetahuan Pelajar

terhadap Asas Pembinaan Institusi Kekeluargaan

Islam 74

4.49 Rumusan Dapatan Kajian Ciri-ciri yang perlu

ada dalam sebuah Institusi Kekeluargaan Islam 77

4.50 Rumusan Dapatan Kajian Tanggungjawab

Setiap Ahli Keluarga dalam Institusi

Kekeluargaan Islam 78

xiii

SENARAI SINGKATAN / SIMBOL

% : Peratus N : Jumlah keseluruhan responden API : Akademik Pengajian Islam KS : Kurang Setuju Min : Purata nilai keseluruhan PPIPS : Pusat Pengajian Islam dan Pembangunan Sosial SS : Sangat Setuju S : Setuju SPI : Sarjana Muda Sains serta Pendidikan (Pengajian Islam) STS : Sangat Tidak Setuju STAM : Sijil Tinggi Agama Malaysia STPM : Sijil Tinggi Peperiksaan Malaysia s.a.w : Sallallahu ‘alaihi wasalam S.W.T : Subhanahu wa Ta’ala TS : Tidak Setuju UTM : Universiti Teknologi Malaysia UM : Universiti Malaya

xiv

INDEKS AL-QURAN

Halaman

Surah al-A’raf 14

Surah an-Nur 14

Surah al-Baqarah 21

Surah an-Nisa’ 23

Surah at-Tahrim 28

xv

INDEKS HADIS

Halaman

HR : Bukhari dan Muslim 2

HR : Bukhari dan Muslim 15

HR : an-Nasa’i 15

HR : Ibnu Majah 19

HR : Muslim 22

HR : Bukhari dan Muslim 26

HR : Ibnu Majah 26

HR : Muslim 33

HR : Abu Naim 35

BAB 1

PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan

Pembinaan masyarakat Islam madani bermula dengan pembinaan sebuah

institusi kekeluargaan yang berlandaskan al-Quran dan as-Sunnah iaitu dengan satu

ikatan perkahwinan di antara dua insan.

Menurut Rumaya Juhari dan Rojanah Kahar, di dalam artikel yang bertajuk

Keluarga : Pembentukan, Struktur dan Fungsi, asas pembentukan keluarga dalam

kebanyakan budaya di dunia ini adalah perkahwinan.

Ismail Haji Ibrahim dalam Siti Fatimah Abdul Rahman (1994:38), perkahwinan

di dalam satu masyarakat yang bertamadun berfungsi sebagai satu ikatan suci yang

memenuhi tuntutan emosi dan jasmani, meringankan ketegangan dan tekanan perasaan,

2

menentukan status sosial, dan sebagai satu usaha penyatuan antara beberapa keluarga

dan keturunan.

Institusi kekeluargaan Islam merupakan sistem kekeluargaan Rabbani bagi

manusia. Sistem ini sesuai dengan fitrah, ciri-ciri dan keperluan manusia dalam

menjalani kehidupan di muka bumi ini. Ini bermakna, institusi kekeluargaan dalam

Islam itu terbit daripada fitrah manusia itu sendiri yang memerlukan mereka hidup

secara berpasangan. Dasar ini meliputi seluruh makhluk yang hidup dan bernyawa.

Muhammad Akram Mohd Safian dalam Pemilihan Pasangan Hidup – Langkah

Pertama Pendidikan Keluarga (2004 : 2), telah diriwayatkan daripada Abdullah bin

Mas’ud, bahawa Rasulullah s.a.w. pernah bersabda;

يا معشر الشباب من استطاع منكم الباءة فليتزوج، فإنه

...أغض للبصر، و أحصن للفرج،

Maksudnya : “Wahai pemuda-pemuda! Sesiapa di antara kamu yang mampu berkahwin, hendaklah berbuat demikian kerana ia sesungguhnya dapat mengawal pandangan dan menjaga kehormatan.”

(HR : Bukhari dan Muslim)

Kebahagiaan dan kedamaian pasti amat diimpikan oleh setiap pasangan yang

menempuh alam rumahtangga. Ini kerana ia merupakan satu percaturan kehidupan yang

akan ditempuhi bersama sepanjang hidup mereka. Maka sudah pasti segala bentuk

usaha akan diberikan bagi mencapai sebuah keluarga yang bahagia, aman dan harmoni.

Setiap ahli dalam keluarga mempunyai tanggungjawab masing-masing dalam

memastikan kebahagiaan dan kesejahteraan dapat dibina. Suami berperanan sebagai

3

ketua keluarga yang perlu memimpin isteri dan juga anak-anak. Di samping itu, suami

memikul tanggungjawab yang besar dengan mencari rezeki yang halal dan memelihara

serta melindungi semua ahli di bawah tanggungannya.

Di dalam konteks kemanusiaan yang lebih besar, keluarga yang merupakan unit

asas masyarakat sudah tentu memainkan peranan yang penting di dalam membentuk

acuan masyarakat. Maka pembinaan masyarakat yang baik bermula daripada pembinaan

asas unit-unit keluarga yang baik. Begitu juga sebaliknya, kegagalan institusi keluarga

dalam membentuk akhlak dan kualiti yang baik akan memberikan kesan negatif kepada

generasi kemasyarakatan secara keseluruhannya.

1.2 Latar Belakang Masalah

Dalam kehidupan berkeluarga, setiap ahli haruslah memahami dan melaksanakan

tanggungjawab dan peranan masing-masing. Ini kerana keluarga merupakan unit yang

teramat kecil dalam kehidupan sosial masyarakat, baik buruknya sebuah keluarga

merupakan cermin kepada kehidupan bernegara dan bermasarakat. Kepincangan yang

berlaku dalam masyarakat pada hari ini membuktikan ada sesuatu yang kurang dalam

pembinaan institusi kekeluargaan.

Isu rumahtangga yang semakin kritikal, antara lain berpunca daripada rapuhnya

institusi keluarga yang berkemungkinan kerana usia pasangan masih muda, tidak mahu

bertolak ansur, tiada persefahaman dan ego yang meletakkan pasangan suami isteri di

tembok kekeliruan sukar dibendung.

4

Syeikh Ghazali Hj Abd. Rahman dan rakan-rakannya (1997:57), Konflik rumah

tangga di kalangan pasangan yang baru berkahwin juga berpunca daripada kejahilan

pasangan tentang agama. Kurangnya pengetahuan tentang Islam khususnya mengenai

konsep munakahat menyebabkan pasangan jahil tentang tugas dan tanggungjawab

masing-masing di dalam rumahtangga.

Seorang penulis bebas yang tidak diperkenalkan namanya di dalam Majalah

Mingguan Wanita, Edisi ke-14 (2006:64) berpendapat, ada beberapa perkara yang

menjadi faktor kepada berlakunya keruntuhan rumahtangga. Di antaranya adalah seperti

lemah iman atau kurang pendidikan agama, tidak bertanggungjawab, kurang komunikasi

atau komunikasi terhad, tidak kufu, cemburu, tidak adil, ego (suami ‘king control’ atau

isteri ‘queen control’), terlibat dengan gejala sosial, dan kedudukan ekonomi keluarga

yg tidak mantap.

Menurut Ustazah Sharifah Zahrah Syed Mohamad, (Majalah Anis, keluaran Mac

2008:17), cabaran yang paling besar dalam melayari bahtera rumahtangga ialah

kemewahan dan kebendaan, kejahilan mengenai tujuan hidup berkeluarga dalam Islam,

pengabaian tanggungjawab di kalangan ahli keluarga serta kurangnya didikan agama.

Apa sahaja kes yang timbul membuka mata masyarakat supaya merenung dan

memuhasabah diri masing-masing untuk mengambil apa juga langkah bagi mengelak

kejadian seumpama berlaku dalam rumahtangga. Dari sudut Islam, kes keruntuhan dan

keganasan rumah tangga bertentangan dengan fitrah manusia yang memerlukan

pasangan.

Masalah sosial dan keruntuhan akhlak yang sering berlaku dewasa ini seringkali

dikaitkan dengan kerapuhan institusi keluarga. Kelalaian ahli keluarga terhadap peranan

5

dan tanggungjawab masing-masing mampu memberikan natijah yang buruk kepada

institusi keluarga Islam yang menyebabkan berlakunya gejala sumbang mahram.

Mohd Yusof Sulaiman di dalam Berita Harian (2004:13) perangkaan polis

menunjukkan majoriti kes sumbang mahram yang berlaku sepanjang tahun 2003 adalah

yang membabitkan perlakuan oleh golongan senior terutama bapa, datuk dan abang

dengan mangsa.

Selain daripada itu, masalah sosial yang melibatkan kerapuhan institusi keluarga

ini juga dikatakan berpunca daripada kejahilan sebahagian besar pasangan suami isteri

mengenai tingkah laku dan ilmu keibubapaan. Ini disebabkan sebahagian ibu bapa pada

hari ini kurang mempunyai kemahiran dalam mengurus hal ehwal keluarga atau pun

rumahtangga, terutamanya yang berkaitan dengan soal pendidikan anak-anak.

Ustazah Sharifah Syed Mohamad (2008:17), di dalam Majalah Anis juga

menyatakan bahawa, ibu bapa yang sibuk dengan kecemerlangan kerjaya dan mencari

kekayaan menyebabkan anak-anak dilayan dengan hidup manja serta mewah. Ini

menyebabkan ketahanan diri anak-anak- remaja luntur dan pupus sehingga

mengakibatkan sebahagian daripada mereka terjebak ke dalam kancah masalah sosial.

Kelalaian, kelemahan, dan kesilapan ibu bapa dalam mentarbiah dan memimpin

anak-anak mereka adalah saham terbesar dalam menambahkan lagi jumlah generasi

pincang, bermasalah, terpesong, sampah mesyarakat, musuh negara serta perosak agama.

Mohd Yusof Sulaiman (2004:13), ilmu kesedaran kekeluargaan terutamanya

yang membabitkan kefahaman terhadap tanggungjawab keibubapaan dalam mendidik

6

anak-anak, penyelesaian konflik secara bijak dan pengurusan ekonomi keluarga

hendaklah diberi penekanan demi menghalang sebarang bentuk krisis dalam rumah

tangga.

Azmi Bahari (2008) di dalam blognya berpendapat bahawa, realiti kehidupan

manusia membuktikan bahawa terdapat banyak faktor yang membawa keruntuhan dan

perpecahan dalam rumahtangga walaupun terdapat berbagai-bagai jaminan dan

bimbingan-bimbingan yang dituju untuk mengelakkan keruntuhan itu.

Oleh kerana itulah, asas pembinaan keluarga Islam yang bahagia dan harmoni

mestilah diterapkan dengan ciri-ciri keislaman yang sebenar, kerana dari sinilah akan

wujudnya konsep “Keluarga Bahagia” dan “Rumahku Syurgaku”.

1.3 Pernyataan masalah

Kes-kes keruntuhan rumahtangga, perceraian, dan juga keruntuhan akhlak di

kalangan remaja yang berleluasa kini semakin membingungkan. Pasti ada sebab

mengapa perkara-perkara ini berlaku dalam masyarakat kita. Sebuah masyarakat yang

harmoni tidak akan dapat dibina apabila perkara-perkara ini berlaku.

Pengkaji ingin menjalankan kajian ini bagi mengenalpasti pengetahuan pelajar

mengenai konsep perkahwinan dalam Islam. Selain itu, pengkaji ingin ingin

mengenalpasti ciri-ciri yang perlu ada dalam sebuah institusi kekeluargaan Islam.

Pengkaji juga ingin mengenalpasti apakah tanggungjawab yang perlu dimainkan oleh

7

setiap ahli keluarga bagi menjamin kebahagiaan dan kesejahteraan hidup berumahtangga

seterusnya mewujudkan masyarakat yang harmoni.

1.4 Objektif Kajian

Objektif kajian ini adalah untuk;

1.4.1 mengenalpasti tahap pengetahuan pelajar terhadap asas pembinaan institusi

kekeluargaan dalam Islam.

1.4.2 mengenalpasti ciri-ciri yang digariskan oleh Islam dan perlu ada dalam sebuah

institusi kekeluargaan.

1.4.3 mengenalpasti tanggungjawab setiap ahli keluarga dalam institusi kekeluargaan

Islam.

1.5 Persoalan Kajian

1.5.1 Adakah pelajar mengetahui tentang perkara-perkara asas dalam pembinaan

institusi kekeluargaan Islam?

1.5.2 Apakah ciri-ciri yang digariskan oleh Islam dan perlu ada dalam sebuah institusi

kekeluargaan?

8

1.5.3 Apakah tanggungjawab setiap ahli keluarga dalam sebuah institusi kekeluargaan

Islam?

1.6 Kepentingan kajian

Pengkaji amat berharap agar kajian yang ingin dijalankan ini dapat memberikan

manfaat samada kepada pasangan yang baru sahaja mendirikan rumahtangga atau yang

telah lama mengharungi kehidupan berumahtangga. Selain itu, pengkaji juga berharap

agar ia dapat dijadikan sebagai panduan dan rujukan yang berguna kepada ibu bapa dan

individu-individu yang ingin memulakan kehidupan berkeluarga.

Kajian ini mempunyai beberapa kepentingan lain. Di antaranya;

1.6.1 Pengkaji ingin mengetahui tahap pengetahuan pelajar terhadap perkara-perkara

asas pembinaan institusi kekeluargaan dalam Islam.

1.6.2 Pengkaji juga ingin mengenalpasti apakah ciri-ciri yang perlu ada dalam sebuah

keluarga Islam bagi menjamin kebahagiaan, kerukunan, dan keharmonian

rumahtangga.

1.6.3 Melalui kajian penyelidikan ini, pengkaji berharap agar ia dapat menjadi

panduan kepada masyarakat mengenai tanggungjawab setiap individu dalam

institusi keluarga dan seterusnya membina sebuah masyarakat Islam yang

bertamadun menurut landasan al-Quran dan as-Sunnah.

9

1.7 Batasan Kajian

Kajian ini akan dilakukan ke atas pelajar-pelajar tahun 3 dan 4 Sarjana Muda

Sains serta Pendidikan (Pengajian Islam), Fakulti Pendidikan di Universiti Teknologi

Malaysia sesi 2008 / 2009.

Dapatan kajian yang ingin dilakukan ini tidak menggambarkan keseluruhan

pelajar-pelajar pendidikan di UTM. Pengkaji memilih pelajar tahun tiga dan empat SPI

seramai 88 orang sebagai responden kerana kecenderungan untuk mendirikan

rumahtangga menjadi kebiasaan pada peringkat akhir pengajian. Responden yang

dipilih termasuk pelajar lelaki dan perempuan.

1.8 Skop Kajian

Skop kajian yang ingin dijalankan oleh pengkaji meliputi konsep perkahwinan

dalam Islam. Konsep perkahwinan ini meliputi takrif, hukum, rukun dan syarat, hal-hal

peminangan, maskahwin (mahar), dan walimatul urus.

Seterusnya, pengkaji juga akan membincangkan tentang ciri-ciri Islam yang

perlu ada dalam sebuah keluarga dan tanggungjawab setiap ahli keluarga seperti,

tanggungjawab dan kepimpinan suami isteri / ibubapa, serta tanggungjawab anak-anak

dalam membina sebuah keluarga Islam yang harmoni.

10

1.9 Takrifan Istilah

1.9.1 Persepsi

Menurut Kamus Dewan Edisi Ketiga (2002), menyatakan bahawa persepsi

adalah gambaran atau bayangan dalam hati atau fikiran (tentang sesuatu), pandangan

(menerusi pancaindera) atau tanggapan.

1.9.2 Pelajar

Menurut Kamus Dewan Bahasa cetakan keempat edisi ketiga (1998:17) pelajar

merupakan kata imbuhan daripada perkataan ‘ajar’ yang bermaksud tunjuk atau

petunjuk supaya diketahui, diikuti dan lain-lain sebagai bimbingan atau panduan untuk

melakukan sesuatu.

Apabila perkataan ajar ditambah dengan imbuhan ‘pe’, ia membawa maksud

orang yang belajar (seperti murid sekolah, penuntut di maktab, dan sebagainya), dan

orang yang mengaji (menyelidiki ilmu) samada di sekolah menengah ataupun di

universiti.

11

1.9.3 Institusi

Perkataan ini merujuk kepada sesuatu badan dan organisasi yang ditubuhkan

untuk sesuatu tujuan yang tertentu yang sudah berakar umbi dan menjadi kukuh dalam

masyarakat. Sebagai contoh institusi pengajian tinggi, Institusi kewangan dan

sebagainya. (Kamus Dewan, edisi ketiga. 1998:494).

1.9.4 Kekeluargaan

Menurut Kamus Dewan, edisi yang ketiga (1998:620), kekeluargaan merupakan

institusi yang berkaitan dengan keluarga atau hubungan sebagai anggota di dalam

sesuatu keluarga (berasaskan perhubungan keturunan atau disebabkan perkahwinan). Ia

juga menerangkan tentang hubungan atau pertalian di antara seorang dengan seorang

yang lain sebagai anggota sesuatu keluarga (famili, kaum kerabat dan sebagainya).

1.9.5 Islam

Haron Din (1997:285), kata Islam ialah kata jadian Arab. Akar katanya ialah

Salima, bererti sejahtera, tidak tercela, tidak bercacat. Dari kata itu, terjadi kata masdar :

salamat (dalam bahasa Malaysia / Indonesia menjadi selamat), seterusnya salm dan silm

yang bererti kedamaian, kesejahteraan, kepatuhan, dan penyerahan diri kepada Allah.

Islam yang dimaksudkan oleh pengkaji di sini adalah bertepatan dengan definisi

yang dinyatakan menurut Kamus Dewan edisi ketiga daripada cetakan yang keempat

(1998:501). Islam bermaksud agama yang disampaikan oleh Nabi Muhammad s.a.w.

12

1.10 Kesimpulan

Di dalam bab satu ini, pengkaji telah membicarakan tentang tajuk-tajuk yang

berkaitan dengan pengenalan, latar belakang masalah, pernyataan masalah, objektif

kajian, persoalan kajian, batasan kajian, skop kajian, dan takrifan istilah.