romanceNë rrugë...

Autori: Liljana Shanto Layout: Elton Rama Foto: Ledio TopalliMake-Up: Ada Galanxhi Regjia: Gjergji Trola

01

Shoq

ata Artistëve të Rinj të Skenës

Assocation of Youth Artists of the Sce

ne

SH. A. R. S.SH. A. R. S.

A. Y. A. S.A. Y. A. S.A. Y. A. S.

Nëna hap derën. Duket Jonuzi i dëshpëruar.

Hë?

Asnjë lek!

Eni Jonuzi Nëna Miri Elezi

02

04

03Jonuzi ulet i mërzitur. Nëna i shkon afër

Hyn Jonuzi ka në dorë një 50 mijëshe.

Kushedi si i kanë punët djemtë, ata përherë na kanë dërguar lekë, por...

Kam provim nesër baba dhe…

Me se do rrojmë o zot…

Çfarë thua moj? Ne ju bëmë kokën, e tani që janë në Greqi, të na sjellin ndonjë gjë, apo të vdesim ne këtej.

Leri mësimet Eni…

05

07

06

Eni është ngritur në këmbë i hutuar.

Lëri moj dokrrat, kemi thënë, kemi thënë. E sheh ti në ç’gjendje jemi ne apo jo? Ne s’kemi bukë të hamë, s’ka më shkollë...

S’dua asnjë llaf. Lëri mësimet dhe bëhu gati se nuk vonohem…

Lëre mor provimin. Ne po qajmë hallin e bukës së gojës, ti ke hallin e shkollës.

Dale prit. Çfarë thua? Djali është mirë me shkollë, si kemi thënë? Ai të paktën…

Si the?

Ku po e shpije Jonuz…

Baba po unë…

Në darkë në shtëpi nëna kollitet, ajo është e sëmurë.

Eni duke shitur duket i dëshpëruar edhe pse përpiqet te buzëqeshe.

Nga larg e sheh Miri, shoku i tij i klasës i cili i bërtet nga larg.

08

11

09

Eni...O Eniiiii

Eni e sheh shokun e tij dhe nga që i vjen turp për punën që bën, i fshihet duke nxituar të largohet

10

Po ky ç’pati kështu?

Eni është duke shitur. Miri i vë dorën në sup.

Hapet dera vjen Eni. Ai është i rraskapitur. Jonuzi duke numëruar lekët që ka fituar Eni.1312

14

15 16

Hë i shite?

Eja ha!

Një pjesë

Na këto na bli pak djathë, të tjerat përsëri groshë. Për gjë tjetër s‘dalin, se duhet mbushur prap kutija.

Ooo Miri..

Pse s’je dukur fare në shkollë? Të gjithë kanë pyetur për ty, mësues e nxënës.

Nuk mund të vi më në shkollë Miri.

Pse? Ti je aq mirë me mësime?

Po sikur këtë punë djali ta bëjë mbasdite o burrë, 2 ose 3 orë. Mos ta lejë shkollën.

Dikush i ndërpret bisedën djemve dhe blen diçka tek Eni. Miri e ul Enin në një bar… ata fillojnë të bisedojnë.

Të dy shokët po ndahen.

Enit i afrohen dy djem.

Djali tjetër i del nga mbrapa.

Eni fillon të shesë përsëri...Miri nga larg e shikon me trishtim.

20

17

19

21

18Të thashë, i kam keq punët në shtëpi, dikur na dërgonin ndonjë lek vëllezërit nga Greqia. Tani me këtë krizën, kushedi si i kanë hallet dhe ata.

Të dëgjova, po sado keq ti kesh punët. Ti s’duhet ta lësh shkollën, jemi në vitin e fundit o Eni dhe ti ke nota të mira.

Më thuaj çfarë do që të bëj për ty, a të ti sjell mësimet në shtëpi që…

Jo... jo... po do të lutesha shumë të mos i thuash askujt se çfarë po bëj, më vjen zor…

Ej ti! Më jep një paketë..

Patjetër… urdhëro!

Eni përpiqet t’ju shpëtoi nga duart dhe bërtet duke kërkuar ndihmë. Kalimtarët shohin po nuk ndërhynë duke pare indiferentë.

Të dy djemtë e lënë përtokë Enin. Ata i marrin kutinë dhe ikin serbes, serbes.

Djali i parë i tërheq kutinë. Eni do t’ja marë, tjetri nga mbrapa i mban krahët.

Djali e godet Enin dhe e rrëzon në tokë.

22

24 25

23

Ejjj ç’a bën ooo… ç’a bën? Lëshomë…. më jep kutinëëë!

Urtë… pabuks... mbylle gojën, ne s’do të hash një dru të mirë.

Në shtëpinë e Enit, nëna dhe Jonuzi të shqetësuar janë ulur në tavolinën e bukës.

Hapet dera të dy shohin Enin me fytyrë të nxirë.

Eni futet brënda pa fjalë.

26

29 30

27

28

Ku e ke kutinë?

Çfarë të ka ndodhur o bir?

Pa shiko moj, vajti ora 10 dhe ai akoma s’ka ardhur.

Po hë mor fol…Më vodhën kutinë me paketa!

E zeza!

Si the? Ti morën të gjitha?

Po!

Kollitet fort pa u përgjigjur.

Qyqja!

Ç’u bëre deri tani?

Eni ngrihet dhe i kap dorën të jatit.

Jonuzi shtyn nënën dhe i turret Enit. Nëna përplaset në mur.

Nëna tenton ta ndalojë Jonuzin, për të mbrojtur të birin.

Jonuzi i turret Enit në kulmin e inatit. 31

32

33 34

Po ku të mbytemi ne tani mor qen? Mos… çfarë bën,

nuk e shikon si e kanë katandisur?

Ishin dy, dëgjon, dy. Më të mëdhenj se unë, u zura me ta, shih si më kanë bërë.

Të kishe thërritur për ndihmë, njerëz të tjerë nuk kishte rrotull?

Të gjithë na panë e askush s’deshi të ngatërrohej, ç’të bëja unë?

Lëre djalin Jonuz

Mbylle moj ti…

Elezi e tërheq me një anë Jonuzin.

Jonuzi me Elezin (administrator firme ndërtimi) ulur në një bar.

Janë të dy para pallatit që po ndërtohet.

Jonuzi, duke punuar si murator, është i dërrmuar.

35

37

39

38

36

Si the? Ke një djalë 17 vjeç?

Si urdhëron, do desha dhe për të një vend pune, nëse ka mundësi.

Ja ky është vendi i punës, për pagën u morëm vesh. Sa për djalin, do mendohem.

Rrofsh!

Dëgjo këtu ti, e kam një vend pune si ndihmës dhe dua të të bëj një nder, por…

Jam gati të bëj çfarë të më thoni ju zotëri, njëmijë herë faleminderit për punën.

Dëgjo këtu se unë administrator jam këtu, e mund të marr në punë kë të dua. Ty po të bëj një nder, se shif sa djem të rinj presin atje mbrapa. Ama dëgjo, gjysma e rrogës së tët biri më takon mua, u morëm vesh?

Mirë!

Jonuzi hyn në shtëpi i gëzuar dhe entuziast. Jonuzi ulet i gëzuar.40

42

44

41

43

Ku është Eni?

Tani që mbeti pa punë u kthye në shkollë, Miri erdhi e mori.

Gjeta punë grua, punë të përhershme.

Vërtet? Ku?

Në ndërtimin e një pallati…

O zot bëje mirë, mbase shpëtuam o burrë.

Është punë gati 9 muaj sa të mbaroj pallati. I jam borxhli atij që më punësoi, do vish dhe ti.

Unë? Në ndërtim? Po ku merr vesh

ky nga ndërtimi mor burrë?

Po ç’thua moj? Ky tulla e llaç do të mbajë, punë të jëtë kuptove?

Nëna është duke shkruar një letër për djemtë në Greqi. Ajo shkruan dhe qan.

Në kantjerin e punës Eni është ulur, duke pushuar.

Elezi i ulur para një tavoline po ndan lekët e rrogës.

I fundit është Eni. Ai afrohet tek tavolina dhe shokohet kur sheh se si Elezi e ndan përgjysëm rrogën e tij dhe gjysmën e mban për vet.

45 46

48

47

49

Çohu ti!? Mos të shoh më ulur, dëgjove? Ndryshe… jashtë!

Faleminderit zotëri.

Zotëri ç’do të thotë kjo?

E di babai yt këtë…

Hajde tani mos e zgjat...

O zot! Ishallah kanë mundësi të na ndihmojnë, të paktën Eni të vazhdonte shkollën. Të mos mbetej kështu si ne.

50

52

53 54

51

Punova si qen, nuk më la të merrja as frymë dhe të më hajë gjysmën e rrogës?

Nuk thua shyqyr që gjetëm punë? Ai është i zoti i punës, po të dojë na zbon, po ec e mos u ndje…

U çua ai?

S’ka fjetur gjithë natën, rënkonte djali, është sëmur Jonuz.

Duhet të çohesh, kjo punë s’ka raporte doktorësh. O e bën, o të flakin jashtë.

Po ky digjet mor burrë… duhet çuar tek mjeku.

Po unë ç’të bëj.. ta lë të humbasi punën. Të thash Elezi s’të fal, pastaj sa ka si ne, që presin për një punë.

Mos ma merr djalin në qafë Jonuz. Në djall shkofshin paratë.

Eni i dëshpëruar i kërkon llogari të jatit. Është mëngjez herët në shtëpinë e Jonuzit.. nëna po bën kafen. Eni nuk është çuar akoma.

Eni ngrihet dhe vishet pa folur.

Jonuzi afrohet tek Eni që fle akoma.

Eni ka mbyllur sytë.

Në punë Eni sforcohet për të punuar… ai mezi hedh këmbët nga mbrapa shohim Elezin që i bërtet.

Në plan të parë Jonuzi duke punuar… dëgjohet një ulërimë.

Bie dera e shtëpisë. Nëna e hap,është Miri.

Miri afrohet tek shtrati i Enit.

55

57

58 59

56

O zot… djali!

Oooo eja.. eja bir…

Si është Eni?

Po ti si e more vesh?

Të gjithë në shkollë e morën vesh. Edhe mësuesët pyetën për ty.

Është e kotë Miri.

Eniiiii çfarë ke?

Bie dera.Nëna e hap dhe postjeri i jep një letër.

Ulet në kanape dhe qan duke e lexuar. Nëna del nga shtëpia me ngut.

60

62

Nëna sa hyn në shtëpi i del përpara Jonuzi i nxehur64

63

61Po jemi në vit të fundit, për kaq ta lesh shkollën ti?

S’ka kuptim Miri, ja e mbarova shkollën, e pastaj? Të thashë nuk ja dalim dot dhe shkolla do para. Rrofsh, rrofsh

o bir…

Ku ishe? Kam gjysëm ore që kam ardhur dhe nuk gjeta njeri në shtëpi...

Në bankë mora paratë që na dërguan djemtë!

Jonuzi merr në dorë paratë Jonuzi ka në dorë paratë. I ndrisin sytë.

65

68

66 67

Dhe mua s’më ke thënë asnjë fjalë? Ç’janë këto gjëra prapa shpine?

Ç’gjëra more burrë?

Ta kishe biseduar me mua një herë. Ç’jam unë gur varri? Goxha

Nëmi mua Jonuz, zëre se s’i kishim. Ti mbajmë për Enin të vazhdojë shkollën.

Akoma me këtë avaz ti?

Po djemtë për atë i kanë sjellë…

Po ç’thua mor burrë? Unë për ty e bëra... për Enin

Hyn Eni dhe i gjen prindërit duke u zënë.

Jonuzi i kthen shpinën.

71 72

69

70

Dëgjo Jonuz, se kurrë s’të kam kthyer fjalë, por po ti përdorësh për tjetër gjë ato para... unë do t’iu shkruaj djemve.

Si the moj?

Si është puna?

Hë përgjigju… pse s’përgjigjesh?

Dëgjo mor bir...

Po mbylle moj ti, ai do punojë dhe pikë. Kemi njëmijë halle e s’na dalin lekët, dëgjove?

Eni dhe Jonuzi e shikojnë të habitur aq e hakërryer është ajo.

Nëna afrohet tek dera

Eni e shikon me trishtim

Jonuzi merr paratë

Jonuzi ka tërhequr nënën për krahu.. ajo është e zemëruar. Para tavolinës së Elezit po ndahen rrogat. Si gjithmonë të fundit janë Jonuzi dhe më pas Eni.

73

76 77

74

75

Mirë, mbushe kutinë dhe do dal unë të shes paketa e çamçakiza. Djalin lëre të shkojë në shkollë.

Si është puna? Pse gjithë ky sherr?

Se vëllezërit e tu pasi ju shkruajta unë, na kanë sjellë para.

S’dalin, kemi halle të thashë.

Mirë pra, do dal unë të punoj për të.

Ti na duhesh këtu… je e sëmurë.

Vëllezërit e tu s’duan që ti të punosh gjithë jetën si punëtor krahu, si të gjithë ne, as unë s’dua, kupton?

S’ka rrugë tjetër…

Rrofsh!

Eni afrohet dhe kur Elezi i ndan gjysmat ai i mban dorën.

Jonuzi është afruar dhe ka kapur për krahu Enin

Jonuzi i turret të birit, nëna hyn në mes

Eni i tërheq lekët nga dora Elezit që ka mbetur gojë hapur

Në shtëpi, Jonuzi ka pirë. Nëna është e mërzitur, vjen Eni.

78

80

82 83

81

79

Rrogën e dua të plotë, se kam punuar si qen për të

Si the?

Çfarë thua more? Na falni zoti Elez, poo...

E dua të plotë rrogën, të thash dhe po s’ma dhe do shkoj tek pronari që ta mari vesh se si na përdor ti si skllevër... dhe si na rrjep.

Si the more?

Keto janë te mijat

Jashtë edepsëz…

Na more në qafë. Ç’më bëre mor dreq!

Hë u kënaqe? Na hoqi të dyve nga puna, fërko barkun tani…

S’jam skllavi i tij unë

Do ta qëllosh? Më qëllo mua, me djalin s’ke punë.

Mu hiq moj ti…

Eni i dërrmuar, është mbështetur në një shtyllë. Pranë tij vjen Miri.

84

86

88

87

85

Lëre djalin rehat Jonuz

Pse çfarë doje ti .. të ta shtronin me lule?

Në atë punë s’rrija dot më, më kanë trajtuar si qen...

Jo hiç s’e lë, se është një pëllëmbë më i gjatë se unë. S’do ta ushqejmë ne...

Do ta gjej një punë mos u bëj merak

Eni…

Si je Miri?

Ty po të kërkoja

Vërtetë, e pse?

Eja ulemi diku e bisedojmë, kam diçka për të të thënë.

Rrofsh o Miri, po unë….

Miri ulet me Enin në një lokal. Ata flasin. Miri me shumë. Eni ë dëgjon kokëulur.

Miri e kap për krahu për ta ndaluar.

Të dy shokët po ndahen. Miri i qeshur dhe Eni i prekur, përqafohen.

89

91

92 93

90

Ty të duan të gjithë Eni, prandaj s’e patëm të vështirë të të gjenim diçka.

Mëshirën e urrej Miri… ti e di

Po kush po flet për mëshirë këtu? Prit, ti e njeh Armelën, I jati ka hapur një lokal të ri dhe kërkon kamarjer. Ne e bindëm për ty. Do të punosh vetëm mbasdite dhe kështu shkollën mund ta vazhdosh rregullisht.

Dëgjo, unë e di punë është e do lodhesh dhe do sforcohesh për të mësuar.. por ja ku po ta them. Kurrë s’do të të lë ta humbasësh maturën, as unë e asnjë nga shokët.

Rrofsh! Po ti s’e ke idenë e punës që kam bërë Miri. Si qen, si skllav. Kurrë s’kam për ta harruar këtë që po bën për mua…

Edhe vëllai nuk do bënte më tepër se kaq

Ma ke lënë bangën bosh Eni

Vërtet? Faleminderit!

Në shtëpi Eni duke mësuar. Vjen nëna me gjithë kutinë e paketave.

Eni e ul nënën dhe e përqafon me dhëmsuri.

Hyn Jonuzi dhe i sheh të dy nënë e bir të përqafuar.

94

96

98

95

97

Po pse dole ti?

Fitova ca para sot. Ja shiko...

Kurrë s’duhet ta bësh më këtë. Ti je e sëmurë.

Po ç’nënë jam unë po nuk bëra kaq për fëmijën tim?

U kënaqet? Po festoni ëëë? Kurse unë, mbeta përsëri rrugëve, pa punë si qen.

Prap ke pirë Jonuz?

Këtej qahesh për para, këtej pi

Kujt i flet ashtu ti?

Mirë të thotë, mblidhe veten

Jonuzi i merren këmbët dhe bie në divan.

99

101

100

102

Më nxitë jetën, na e hoqe punën nga dora

E kemi biseduar 100 herë, si skllav s’punoj më kurrë...

E si do rrojmë zotërote?

Do punojmë të gjithë dhe djemtë do na ndihmojnë.

Ti do rrish në shtëpi, pikëëë Babai ka

të drejtëPo na duhen lekë

Unë kam gjetur një punë

Ti!?

Ku mor bir?

“Promovimi i të drejtave të grave, të të rinjve dhe fëmijëve nëpërmjet Artit” është një iniciativë e Qendrës Balkan Youth Link – Albania dhe Shoqatës së Artistëve të Rinj të Skenës për parandalimin dhe zbutjen e fenomeneve shqetësuese për shoqërinë Shqiptare që kanë të bëjnë me kriminalitetin tek të rinjtë, migrimin dhe punën e detyruar të fëmijëve, dhunën ndaj gruas dhe braktisjen e shkollës nga rinia në kushtet e varfërisë.

Realizimi i këtij projekti me vlera për shoqërinë dhe familjen Shqiptare u bë i mundur falë mbështetjes financiare të Fondacionit Vodafone Albania, kontributi i të cilit do të ndikojë pozitivisht në përmirësimin e situates sociale të grupeve të interesit të projektit dhe gjithë komunitetit në përgjithësi.

Adresa:Rr.Komuna e Parisit, Pallati Sigma, Kati i II- të, Ap.2/A, Tiranëe-mail: info@balkansyouth.orgMob.: 068 50 04 292

Adresa:Rr. Thanas Ziko, Pall. 6, Shk. 3,Ap. 41, Tirana, Albaniae-mail: SHARSalbania@gmail.comMob.: 068 20 61 105

Shoq

ata Artistëve të Rinj të Skenës

Assocation of Youth Artists of the Sce

ne

SH. A. R. S.SH. A. R. S.

A. Y. A. S.A. Y. A. S.A. Y. A. S.

Fokusi për çështjet e projektit është zgjedhur me kujdes, me vëmendjen e ekspertëve më të shquar të secilës fushë që janë bazuar në të dhënat zyrtare nga Instituti Shqiptar i Statistikës, Ministria e Rendit dhe Ministria e Punës dhe Çështjeve Sociale të Republikës së Shqipërisë.

Objektivat e projektit janë:• ndërgjegjësimiigravenëzonatinformaletëTiranës

dhe komunitetit të këtyre zonave mbi të drejtat e grave dhe eleminimi i dhunës ndaj gruas;

• rritjaendërgjegjësimittëtërinjëvedhekomunitetitkundër braktisjes së shkollës;

• ndërgjegjësimiistrukturavepërkatëse,komunitetitdhe vet të rinjve për veprime konkrete në drejtim të parandalimit të kriminalitetit tek të rinjtë;

• ndërgjegjësimiistrukturavepërkatësedhekomunitetit për mbrojtjen e të drejtave të fëmijëve në lidhje me punën e detyruar dhe migrimin e tyre.

Si kamarier. Mbasdite, kështu dhe shkollën do ta vazhdoj.

O zot, shyqyr

E kush ta gjeti punën?

Shokët, Miri, miku im. Ai më mësoi se aty ku ka dashuri dhe punët e mëdha dhe të rënda bëhen të vogla dhe të zgjidhshme. Po ku nuk ka dashuri, puna dhe halli të zënë brenda e veç sherr sjellin. Si këtu tek ne!

103 104