Nagłe zatrzymanie Nagłe zatrzymanie krążenia krążenia

– sytuacje szczególne– sytuacje szczególne

lek. Maciej Chróściel

Sytuacje szczególne:Sytuacje szczególne:

1. Zaburzenia elektrolitowe.1. Zaburzenia elektrolitowe.2. Zatrucia.2. Zatrucia.3. Tonięcie.3. Tonięcie.4. Hipotermia, hipertermia.4. Hipotermia, hipertermia.5. Astma.5. Astma.6. Anafilaksja.6. Anafilaksja.7. Zatrzymanie krążenia w przebiegu ciąży.7. Zatrzymanie krążenia w przebiegu ciąży.8. Porażenie prądem.8. Porażenie prądem.

→ → Częste przyczyny NZK w grupie ludzi młodych.Częste przyczyny NZK w grupie ludzi młodych.

→ → Często możliwe zapobieżenie zatrzymaniu Często możliwe zapobieżenie zatrzymaniu krążenia.krążenia.

→ → Może być wskazane przedłużenie zabiegów Może być wskazane przedłużenie zabiegów resuscytacyjnych.resuscytacyjnych.

→ → Może być wskazana modyfikacja farmakoterapii.Może być wskazana modyfikacja farmakoterapii.

W pewnych sytuacjach jest jeszcze W pewnych sytuacjach jest jeszcze możliwe działanie prerwncyjne możliwe działanie prerwncyjne zanim dojdzie do NZK → wywiad zanim dojdzie do NZK → wywiad

Najważniejsze jest wczesne Najważniejsze jest wczesne rozpoznanie stanu zagrożenia życiarozpoznanie stanu zagrożenia życia

WywiadWywiad

Objawy kliniczneObjawy kliniczne

Badanie ABCDEBadanie ABCDE

Badania dodatkowe: Badania dodatkowe: → → EKG – poziom karetki pogotowiaEKG – poziom karetki pogotowia→ → obrazowe np. USG, laboratoryjne – poziom SORobrazowe np. USG, laboratoryjne – poziom SOR

1. Zaburzenia elektrolitowe1. Zaburzenia elektrolitowe

Zaburzenia elektrolitoweZaburzenia elektrolitowe = gospodarki wodno-elektrolitowej = gospodarki wodno-elektrolitowej

są jedną z głównych przyczyn są jedną z głównych przyczyn występowania zagrażających życiu zaburzeń występowania zagrażających życiu zaburzeń

rytmu pracy mięśnia serca z NZK włącznie. rytmu pracy mięśnia serca z NZK włącznie.

Hiperkaliemia Hiperkaliemia K > 5,5 mmol/LK > 5,5 mmol/L

→ → Najczęstsze zaburzenie równowagi wodno-Najczęstsze zaburzenie równowagi wodno-elektrolitowej prowadzące do NZK.elektrolitowej prowadzące do NZK.

→ → Najczęściej wywołane: uwolnieniem jonów K z Najczęściej wywołane: uwolnieniem jonów K z komórek (np. uszkodzenie tkanek); zaburzeniem komórek (np. uszkodzenie tkanek); zaburzeniem wydalania jonów K przez nerki (niewydolność wydalania jonów K przez nerki (niewydolność nerek); nadmierna podaż (p.o.; i.v.;); ryzyko przy nerek); nadmierna podaż (p.o.; i.v.;); ryzyko przy masywnych transfuzjach krwi.masywnych transfuzjach krwi.

→ → podział:podział: Norma: 3,5 – 5,0 mmol/L (zewnątrzkomórkowe Norma: 3,5 – 5,0 mmol/L (zewnątrzkomórkowe

stężenie jonów potasu)stężenie jonów potasu) hiperkaliemia:hiperkaliemia: K > 5,5 – 5,9 mmol/L łagodna K > 5,5 – 5,9 mmol/L łagodna K > 6,0 – 6,4 mmol/L umiarkowanaK > 6,0 – 6,4 mmol/L umiarkowana K > 6,5 mmol/L ciężkaK > 6,5 mmol/L ciężka

Rozpoznanie hiperkaliemiiRozpoznanie hiperkaliemii

Wywiad:Wywiad: Pacjent zgłasza osłabienie, męczliwość, skurcze i Pacjent zgłasza osłabienie, męczliwość, skurcze i

wiotkie porażenie mięśni; również apatia, wiotkie porażenie mięśni; również apatia, splątanie, parestezje, bradykardiasplątanie, parestezje, bradykardia

W EKG:W EKG:

1. Wysoki, szpiczasty załamek T. 1. Wysoki, szpiczasty załamek T. 2. Spłaszczenie lub brak załamka P.2. Spłaszczenie lub brak załamka P.

3. Zmiany odcinka ST – obniżenie, uniesienie.3. Zmiany odcinka ST – obniżenie, uniesienie.4. Bradykardia.4. Bradykardia.

5. Poszerzenie zespołów QRS5. Poszerzenie zespołów QRS6. Zatrzymanie krążenia (PEA, VF, asystolia)6. Zatrzymanie krążenia (PEA, VF, asystolia)

W EKG: szpiczaste T; szerokie QRSW EKG: szpiczaste T; szerokie QRS

Jeżeli w zapisie EKG są zmiany i podejrzenie Jeżeli w zapisie EKG są zmiany i podejrzenie hiperkaliemii jest wysoce prawdopodobne to hiperkaliemii jest wysoce prawdopodobne to

należy rozpocząć leczenie nawet przed należy rozpocząć leczenie nawet przed otrzymaniem wyników laboratoryjnych.otrzymaniem wyników laboratoryjnych.

Leczenie hiperkaliemii - celeLeczenie hiperkaliemii - cele

→ → Ochrona mięśnia sercowego Ochrona mięśnia sercowego → → Wprowadzenie jonów K do komórek.Wprowadzenie jonów K do komórek.→ → Usunięcie jonów K z organizmu.Usunięcie jonów K z organizmu.→ → Monitorowanie stężenia jonów K w celu Monitorowanie stężenia jonów K w celu

zapobieżenia nawrotowi hiperkaliemii.zapobieżenia nawrotowi hiperkaliemii.→ → Zapobieganie ponownemu wystąpieniu Zapobieganie ponownemu wystąpieniu

hiperkaliemii.hiperkaliemii.

Ochrona mięśnia sercaOchrona mięśnia serca

→ → podanie podanie 10% chlorku wapnia (amp.10ml) i.v. 10% chlorku wapnia (amp.10ml) i.v. → → Jony wapnia zmniejszają toksyczne działanie Jony wapnia zmniejszają toksyczne działanie

potasu na błonę komórek mięśnia serca poprzez potasu na błonę komórek mięśnia serca poprzez działanie antagonistyczne.działanie antagonistyczne.

→ → Chronią serce przed wystąpieniem gotania komór Chronią serce przed wystąpieniem gotania komór (VF) - nie obniżają stężenia potasu.(VF) - nie obniżają stężenia potasu.

→ → Szybki początek działania – ok. 1-3 minuty.Szybki początek działania – ok. 1-3 minuty.

Wprowadzenie jonów potasu do komórekWprowadzenie jonów potasu do komórek

→ → 20-40 g glukozy w roztworze 10% + 1 j. Insuliny 20-40 g glukozy w roztworze 10% + 1 j. Insuliny krótkodziałającej na każde 3 g glukozy i.v.krótkodziałającej na każde 3 g glukozy i.v.; wlew ; wlew dożylny 1-2 godzinyGlukoza 25g/insulina; początek dożylny 1-2 godzinyGlukoza 25g/insulina; początek działania: 15-30 minut, działania: 15-30 minut,

→ → Wodorowęglan soduWodorowęglan sodu 50mmol w bolusie (jeżeli 50mmol w bolusie (jeżeli występuje ciężka kwasica lub niewydolność nerek).występuje ciężka kwasica lub niewydolność nerek).

→ → Salbutamol (Ventolin) Salbutamol (Ventolin) 5mg w nebulizacji 10 minut 5mg w nebulizacji 10 minut lub o,5 mg lub o,5 mg Salbutamolu i.v.Salbutamolu i.v.; początek działania 15-; początek działania 15-30 minut30 minut

Eliminacja jonów potasu z organizmuEliminacja jonów potasu z organizmu

→ → Nawodnienie pacjentaNawodnienie pacjenta→ → Diuretyki -Diuretyki - FurosemidFurosemid 40-500 mg w dawkach 40-500 mg w dawkach

podzielonych i.v. ; działanie w 30-60 minutpodzielonych i.v. ; działanie w 30-60 minut→ → Żywice jonowymienneŻywice jonowymienne (Resonium A, Calcium (Resonium A, Calcium

Resonium) 5-45g doustnie lub 30-60g jako wlewka Resonium) 5-45g doustnie lub 30-60g jako wlewka doodbytnicza (początek działania 1-3 godziny).doodbytnicza (początek działania 1-3 godziny).

→ → HemodializaHemodializa – najefektywniejsza metoda – najefektywniejsza metoda usuwania jonów potasu z organizmu.usuwania jonów potasu z organizmu.

Postępowanie w przypadku NZK Postępowanie w przypadku NZK spowodowanego hiperkaliemiąspowodowanego hiperkaliemią

→ → BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.→ → Ponadto należy chronić serce oraz zastosować Ponadto należy chronić serce oraz zastosować

techniki usunięcia K z organizmu lub przesunięcia go techniki usunięcia K z organizmu lub przesunięcia go do komórek:do komórek:

10% chlorek wapnia 10ml.10% chlorek wapnia 10ml.50 mmol wodorowęglanu sodu.50 mmol wodorowęglanu sodu.25g glukozy/10 jedn. krótkodziałającej insuliny.25g glukozy/10 jedn. krótkodziałającej insuliny.SalbutamolSalbutamol

HipokaliemiaHipokaliemia

Pacjenci z chorobami serca, leczeni digoksyną Pacjenci z chorobami serca, leczeni digoksyną są są szczególnie narażeni na wystąpienie zaburzeń szczególnie narażeni na wystąpienie zaburzeń rytmu w przebiegu hipokaliemii.rytmu w przebiegu hipokaliemii.

K < 3,5mmol/LK < 3,5mmol/L (< 2,5mmol/L ciężka hipokaliemia). (< 2,5mmol/L ciężka hipokaliemia).

Przyczyny hipokaliemiiPrzyczyny hipokaliemii

- Utrata potasu przez przewód pokarmowy - Utrata potasu przez przewód pokarmowy (biegunka).(biegunka).

- Leki: diuretyki, sterydy.- Leki: diuretyki, sterydy.- Utrata potasu przez nerki: choroby kanalików - Utrata potasu przez nerki: choroby kanalików

nerkowych, cukrzyca, dializa.nerkowych, cukrzyca, dializa.- Zespół Cushinga, hiperaldosteronizm.- Zespół Cushinga, hiperaldosteronizm.- Zasadowica metaboliczna.- Zasadowica metaboliczna.

Hipokaliemia - zmiany w EKGHipokaliemia - zmiany w EKG

- Załamek U.- Załamek U.- Spłaszczenie załamka T.- Spłaszczenie załamka T.- Zmiany odcinka ST.- Zmiany odcinka ST.- Zatrzymanie krążenia (PEA, VF, asystolia).- Zatrzymanie krążenia (PEA, VF, asystolia).

Leczenie hipokaliemiiLeczenie hipokaliemii

BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.Substytucja magnezu Substytucja magnezu – wielu pacjentów z – wielu pacjentów z

hipokalimią ma hipomagnezemię – magnez jest hipokalimią ma hipomagnezemię – magnez jest niezbędny do prawidłowego wchłaniania potasu.niezbędny do prawidłowego wchłaniania potasu.

Substytucja potasu:Substytucja potasu:maksymalna rekomendowana szybkość substytucji maksymalna rekomendowana szybkość substytucji

potasu: 20mmol/godz. - ZBYT SZYBIE PDANIE DAJE potasu: 20mmol/godz. - ZBYT SZYBIE PDANIE DAJE RYZYKO HIPERKALIEMII I POWIKŁAŃRYZYKO HIPERKALIEMII I POWIKŁAŃ

W sytuacji zagrożenia życia: 2 mmol/min. przez 10 W sytuacji zagrożenia życia: 2 mmol/min. przez 10 minut, potem 10 mmol w ciągu 5-10 minut.minut, potem 10 mmol w ciągu 5-10 minut.

2. Zatrucia2. Zatrucia

→ → Zatrucia pozostają wiodącą przyczyną NZK u osób Zatrucia pozostają wiodącą przyczyną NZK u osób młodych, w wieku poniżej 40 roku życia.młodych, w wieku poniżej 40 roku życia.

→ → Najczęstszą przyczyną przyjęć do szpitala są celowe Najczęstszą przyczyną przyjęć do szpitala są celowe zatrucia lekami (próby „S”) lub substancjami zatrucia lekami (próby „S”) lub substancjami narkotycznymi.narkotycznymi.

→ → Przypadkowe zatrucia najczęściej zdarzają się u Przypadkowe zatrucia najczęściej zdarzają się u dzieci lub osób starszychdzieci lub osób starszych

Zatrucia a resuscytacjaZatrucia a resuscytacjaBLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.Unikanie wentylacji usta-ustaUnikanie wentylacji usta-usta w zatruciu cyjankami, w zatruciu cyjankami,

siarkowodorem, fosforanami organicznymi i substancjami siarkowodorem, fosforanami organicznymi i substancjami żrącymi.żrącymi.

Wskazane wczesne definitywne zaopatrzenie drożności dróg Wskazane wczesne definitywne zaopatrzenie drożności dróg oddechowych – intubacja tchawicyoddechowych – intubacja tchawicy (bardzo częsta aspiracja (bardzo częsta aspiracja treści żołądkowej!).treści żołądkowej!).

Może być wskazane Może być wskazane przedłużenie resuscytacjiprzedłużenie resuscytacji, szczegónie u , szczegónie u osób młodych – trucizna może być częściowo osób młodych – trucizna może być częściowo metabolizowana lub wydalona z organizmu. metabolizowana lub wydalona z organizmu.

Może być wskazana modyfikacja farmakoterapii – wyższe Może być wskazana modyfikacja farmakoterapii – wyższe dawki leków.dawki leków.

Wskazane jest jak najszybsze Wskazane jest jak najszybsze zidentyfikowanie zidentyfikowanie truciznytrucizny

(świadkowie zdarzenia; charakterystyczny zapach z (świadkowie zdarzenia; charakterystyczny zapach z ust, ślady po ukłuciach, szpilkowate źrenice, ślady ust, ślady po ukłuciach, szpilkowate źrenice, ślady działania substancji żrącej w jamie ustnej).działania substancji żrącej w jamie ustnej).

Należy zabezpieczyć próbkę krwi i moczu na badanie Należy zabezpieczyć próbkę krwi i moczu na badanie toksykologiczne.toksykologiczne.

Hipo- lub hipertermia mogą wystąpić po Hipo- lub hipertermia mogą wystąpić po przedawkowaniu leków. przedawkowaniu leków.

Specyficzne działanie terapeutyczne Specyficzne działanie terapeutyczne w zatruciachw zatruciach

1. Ograniczenie wchłaniania trucizny.2. Eliminacja trucizny wchłoniętej.3. Specyficzne antidota - odtrutki.

Ograniczenie wchłaniania przyjętej truciznyOgraniczenie wchłaniania przyjętej trucizny

→ → Płukanie żołądka a następnie podanie węgla Płukanie żołądka a następnie podanie węgla medycznego jest skuteczne w ciągu pierwszej medycznego jest skuteczne w ciągu pierwszej godziny od przyjęcia trucizny.godziny od przyjęcia trucizny.

→ → Płukanie żołądka wykonuje się zwykle po Płukanie żołądka wykonuje się zwykle po zaintubowaniu pacjenta.zaintubowaniu pacjenta.

→ → * Pacjent przytomny, współpracujący – intubacja * Pacjent przytomny, współpracujący – intubacja do rozważeniado rozważenia

Eliminacja trucizny wchłoniętejEliminacja trucizny wchłoniętej

Leki przyśpieszające eliminacjęLeki przyśpieszające eliminację (alkalizacja moczu (alkalizacja moczu pH>7,5 przez podanie Na2HCO3 przy zatruciu pH>7,5 przez podanie Na2HCO3 przy zatruciu salicylanami).salicylanami).

HemodializaHemodializa - trucizny słabo wiążące się z białkami - trucizny słabo wiążące się z białkami osocza – osocza – metanol, glikol etylenowy, salicylany i lit.metanol, glikol etylenowy, salicylany i lit.

HemoperfuzjaHemoperfuzja - (przepuszczenie krwi przez kolumnę - (przepuszczenie krwi przez kolumnę zawierającą substancję absorbującą) – trucizny zawierającą substancję absorbującą) – trucizny silnie wiążące się z białkami osocza – silnie wiążące się z białkami osocza – karbamazepina, fenobarbital, fenytoina, teofilina. karbamazepina, fenobarbital, fenytoina, teofilina.

Specyficzne antidotaSpecyficzne antidotaParacetamol – N-acetylocysteina.Fosforany organiczne – atropina (duże, powtarzane

dawki 2-4mg).Cyjanki - azotan sodu, tiosiarczan sodu, azotyn amylu,

hydroksykobalamina.Digoksyna - przeciwciała przeciw digoksynie.Opioidy – Naloxon – dawkowanie miareczkowane Benzodiazepiny - Flumazenil. * przy odtrutkach np. podając Nalokson należy

uzwględnić czas działania trucizny a odtrutki

Trójcykliczne leki przeciwdepresyjneTrójcykliczne leki przeciwdepresyjne –przciwciała p/TLP, –przciwciała p/TLP,

Na2HCO3 (pH 7,45-7,55), emulsja lipidowa.Na2HCO3 (pH 7,45-7,55), emulsja lipidowa.β-blokeryβ-blokery – glukagon, insulina/glukoza, inhibitory – glukagon, insulina/glukoza, inhibitory

fosfodiesterazy, sole wapnia, krążenie pozaustrojowe, fosfodiesterazy, sole wapnia, krążenie pozaustrojowe, kontrapulsacja wewnątrzaortalna.kontrapulsacja wewnątrzaortalna.

Blokery kanału wapniowegoBlokery kanału wapniowego – chlorek wapnia, glukagon, – chlorek wapnia, glukagon, insulina/glukoza, inhibitory fosfodiesterazy, wazopresyna.insulina/glukoza, inhibitory fosfodiesterazy, wazopresyna.

KokainaKokaina – α-blokery, benzodiazepiny, blokery kanału – α-blokery, benzodiazepiny, blokery kanału wapniowego, morfina, NTG.wapniowego, morfina, NTG.

Środki znieczulenia miejscowegoŚrodki znieczulenia miejscowego – 20% emulsja lipidowa. – 20% emulsja lipidowa.Tlenek węglaTlenek węgla – komora hiperbaryczna. – komora hiperbaryczna.

3. Tonięcie3. Tonięcie

Tonięcie Tonięcie - proces, w wyniku którego pierwotnie - proces, w wyniku którego pierwotnie

dochodzi do zatrzymania oddechu dochodzi do zatrzymania oddechu spowodowanego podtopieniem lub zanurzeniem w spowodowanego podtopieniem lub zanurzeniem w

cieczy.cieczy.ISTOTA PROBLEMU = NIEDOTLENIENIE!ISTOTA PROBLEMU = NIEDOTLENIENIE!

**Zanurzenie:Zanurzenie: poszkodowany jest otoczony przez wodę poszkodowany jest otoczony przez wodę lub inną ciecz.lub inną ciecz.

*Podtopienie:*Podtopienie: całe ciało jest zanurzone w wodzie lub całe ciało jest zanurzone w wodzie lub innej cieczy.innej cieczy.

Poszkodowany w wodziePoszkodowany w wodzie

→ → Starać się prowadzić akcję ratunkową nie Starać się prowadzić akcję ratunkową nie wchodząc do wody (sięgnąć do poszkodowanego wchodząc do wody (sięgnąć do poszkodowanego przedmiotem, rzucić linę, dopłynąć łodzią).przedmiotem, rzucić linę, dopłynąć łodzią).

→ → Jeżeli wejście do wody jest nieuniknione należy Jeżeli wejście do wody jest nieuniknione należy zabrać ze sobą przedmiot unoszący się na wodzie.zabrać ze sobą przedmiot unoszący się na wodzie.

→ → Poszkodowanego należy wydobyć jak najszybciej, a Poszkodowanego należy wydobyć jak najszybciej, a resuscytację rozpocząć tak szybko jak to możliwe.resuscytację rozpocząć tak szybko jak to możliwe.

→ → osoba topiąca się będzie wykorzystywała osobę osoba topiąca się będzie wykorzystywała osobę ratującą jako „drabinkę” - niebezpieczeństwo ratującą jako „drabinkę” - niebezpieczeństwo podtopienia ratownikapodtopienia ratownika

Resuscytacja - tonięcieResuscytacja - tonięcieBLS/ALS rozpoczyna się 5 oddechami ratowniczymiBLS/ALS rozpoczyna się 5 oddechami ratowniczymiAsfiksja = niedotlenienie jest główną przyczyną NZK ! Asfiksja = niedotlenienie jest główną przyczyną NZK !

następne postępowanie prowadzi się zgodnie z następne postępowanie prowadzi się zgodnie z uniwersalnym algorytmem.uniwersalnym algorytmem.

→ → Wskazane szybkie definitywne udrożnienie dróg Wskazane szybkie definitywne udrożnienie dróg oddechowych - oddechowych - ze względu na zmniejszoną ze względu na zmniejszoną podatność tkanki płucnej i konieczne stosowanie podatność tkanki płucnej i konieczne stosowanie wyższego ciśnienia w trakcie wentylacji.wyższego ciśnienia w trakcie wentylacji.

→ → Szczególnie istotna adekwatna wentylacja i Szczególnie istotna adekwatna wentylacja i oksygenacja.oksygenacja.

→ → Jeśli współistnieje hipotermia wskazane może być Jeśli współistnieje hipotermia wskazane może być przedłużenie resuscytacji. przedłużenie resuscytacji.

→ → Nie ma potrzeby czyszczenia dróg oddechowych z Nie ma potrzeby czyszczenia dróg oddechowych z

zaaspirowanej wody (wchłonie się do krążenia).zaaspirowanej wody (wchłonie się do krążenia).→ → Uciskanie nadbrzusza może spowodować Uciskanie nadbrzusza może spowodować

regurgitację a w konsekwencji aspirację treści regurgitację a w konsekwencji aspirację treści żołądkowej, która i tak jest częstym powikłaniem u żołądkowej, która i tak jest częstym powikłaniem u tonących (sonad żołądkowa!).tonących (sonad żołądkowa!).

** osoba topiąca się próbuje połykać wodę – w osoba topiąca się próbuje połykać wodę – w konsekwencji wymiotykonsekwencji wymioty

→ → Woda słodka i słona - nie ma różnic w Woda słodka i słona - nie ma różnic w postępowaniu przedszpitalnym. W fazie leczenia postępowaniu przedszpitalnym. W fazie leczenia szpitalnego kontrola gospodarki wodno-szpitalnego kontrola gospodarki wodno-elektrolitowejelektrolitowej

4. Hipotermia4. Hipotermia

Hipotermia – spadek temperatury głębokiej Hipotermia – spadek temperatury głębokiej

organizmu ludzkiego poniżej 35°C.organizmu ludzkiego poniżej 35°C.

Podział:Podział: Łagodna 35-32°CŁagodna 35-32°CUmiarkowana 32-30°CUmiarkowana 32-30°CCiężka < 30°CCiężka < 30°C

Łagodna (35-32°C) Łagodna (35-32°C) - początkowo dreszcze, zwiększenie - początkowo dreszcze, zwiększenie

częstotliwości rytmu serca i oddechów, skurcz naczyń częstotliwości rytmu serca i oddechów, skurcz naczyń krwionośnych a następnie zmęczenie, apatia, ataksja, krwionośnych a następnie zmęczenie, apatia, ataksja, zwiększenie diurezy, hipowolemia, niewłaściwa ocena zwiększenie diurezy, hipowolemia, niewłaściwa ocena sytuacji.sytuacji.

Umiarkowana (32-30°C)Umiarkowana (32-30°C) - zmniejszenie częstotliwości rytmu - zmniejszenie częstotliwości rytmu serca i oddechów, przedsionkowe zaburzenia pracy serca, serca i oddechów, przedsionkowe zaburzenia pracy serca, hipotensja, zaburzenia świadomości, osłabienie odruchów, hipotensja, zaburzenia świadomości, osłabienie odruchów, poszerzenie źrenic, ustanie dreszczy, zanik aktywności.poszerzenie źrenic, ustanie dreszczy, zanik aktywności.

Ciężka (<30°C) Ciężka (<30°C) - śpiączka, wolny oddech prowadzący do - śpiączka, wolny oddech prowadzący do bezdechu, asystolia lub komorowe zaburzenia rytmu serca, bezdechu, asystolia lub komorowe zaburzenia rytmu serca,

niereagujące źrenice, bezmocz, obrzęk płuc. niereagujące źrenice, bezmocz, obrzęk płuc.

Hipotermia pierwotna (przypadkowe wychłodzenie)Hipotermia pierwotna (przypadkowe wychłodzenie) – –

samoistne obniżenie głebokiej temperatury ciała, samoistne obniżenie głebokiej temperatury ciała, zwykle w wyniku działania zimna na organizm zwykle w wyniku działania zimna na organizm niewłaściwie przed nim chronionyniewłaściwie przed nim chroniony

Hipotermia wtórna Hipotermia wtórna – u pacjentów obciążonych – u pacjentów obciążonych ogólnoustrojowym schorzeniem upośledzającym ogólnoustrojowym schorzeniem upośledzającym mechanizmy termoregulacyjnemechanizmy termoregulacyjne

Utrata ciepłaUtrata ciepła

→ → promieniowanie: 55-65%promieniowanie: 55-65%→ → przewodzenie: warunki normalne do 3%, podczas przewodzenie: warunki normalne do 3%, podczas

zanurzenia w cieczy wzrasta 32 – krotniezanurzenia w cieczy wzrasta 32 – krotnie→ → konwekcja: 10%konwekcja: 10%→ → oddychanie: 2-9%oddychanie: 2-9%

Hipotermia – czynniki wywołująceHipotermia – czynniki wywołujące

Wiek – osoby starsze, niemowlęta (wysoki stosunek Wiek – osoby starsze, niemowlęta (wysoki stosunek powierzchni do masy ciała, nierozwiniete powierzchni do masy ciała, nierozwiniete mechanizmy termoregulacji)mechanizmy termoregulacji)

AlkoholAlkoholOdwodnienieOdwodnienieNiedożywienieNiedożywienieNadużycie leków np. nasennychNadużycie leków np. nasennychBłąd ludzkiBłąd ludzki

Hipotermia – a RKOHipotermia – a RKO

→ → Należy unikać stwierdzania zgonu u pacjenta w Należy unikać stwierdzania zgonu u pacjenta w hipotermii (niska tempertaura – bardzo wolne, hipotermii (niska tempertaura – bardzo wolne, słabo napięte, niemiarowe tętno i nieoznaczalne słabo napięte, niemiarowe tętno i nieoznaczalne ABP).ABP).

→ → Hipotermia ochrania mózg (przy T 18°C mózg Hipotermia ochrania mózg (przy T 18°C mózg toleruje NZK trwające do 10 razy dłużej niż przy T toleruje NZK trwające do 10 razy dłużej niż przy T 37°C).37°C).

→ → W warunkach przedszpitalnych trudno ocenić czy W warunkach przedszpitalnych trudno ocenić czy hipotermia pierwotna czy wtórna.hipotermia pierwotna czy wtórna.

Hipotermia – a RKOHipotermia – a RKO

→ → Nie wolno stwierdzić zgonu dopóki nie ogrzeje się Nie wolno stwierdzić zgonu dopóki nie ogrzeje się pacjenta lub próby ogrzania nie powiodą się.pacjenta lub próby ogrzania nie powiodą się.

→ → W zewnątrzszpitalnym NZK można nie podejmować W zewnątrzszpitalnym NZK można nie podejmować resuscytacji, gdy stwierdza się śmiertelne obrażenia resuscytacji, gdy stwierdza się śmiertelne obrażenia lub ciało jest całkowicie zamarznięte.lub ciało jest całkowicie zamarznięte.

RKO w hipotermiiRKO w hipotermii

→ → Sztywność klatki piersiowej – utrudniona Sztywność klatki piersiowej – utrudniona wentylacja i uciśnięcia.wentylacja i uciśnięcia.

→ → Jeśli T > 30°C ale < 35°C – defibrylacja zgodnie z Jeśli T > 30°C ale < 35°C – defibrylacja zgodnie z algorytmem ALSalgorytmem ALS

→ → Ocena oznak krążenia wydłużona do 1 minuty, Ocena oznak krążenia wydłużona do 1 minuty, wskazane wykorzystanie USG (ECHO, sonda wskazane wykorzystanie USG (ECHO, sonda Dopplerowska).Dopplerowska).

Ogrzewanie podczas RKO w Ogrzewanie podczas RKO w hipotermiihipotermii

1. Bierne1. Bierne - usunięcie z zimnego otoczenia, - usunięcie z zimnego otoczenia, wysuszenie, okrycie kocem termicznym.wysuszenie, okrycie kocem termicznym.

2. Czynne:2. Czynne:→ → podaż ciepłych płynów dożylnych (40-42°C),podaż ciepłych płynów dożylnych (40-42°C),→ → wentylacja ciepłym, wilgotnym tlenem (46°C),wentylacja ciepłym, wilgotnym tlenem (46°C),→ → płukanie pęcherzamoczowego, żołądka, jamy płukanie pęcherzamoczowego, żołądka, jamy

otrzewnej ciepłymi płynami (40°C),otrzewnej ciepłymi płynami (40°C),→ → chemiczne okłady rozgrzewającechemiczne okłady rozgrzewające→ → krążenie pozaustrojowe.krążenie pozaustrojowe.

HipertermiaHipertermia

Wzrost temperatury głębokiej ciała powyżej 41Wzrost temperatury głębokiej ciała powyżej 41°°CC

W wyniku działania czynników zewnętrznych lub W wyniku działania czynników zewnętrznych lub wzrostu produkcji ciepła przez organizm.wzrostu produkcji ciepła przez organizm.

Hipertemia może objawiać się: przegrzaniem, Hipertemia może objawiać się: przegrzaniem, wyczerpaniem cieplnym, udarem cieplnym i NZK. wyczerpaniem cieplnym, udarem cieplnym i NZK.

Przegrzanie - objawyPrzegrzanie - objawy

Temperatura prawidłowa lub nieco podwyższona.Obrzęki z przegrzania (stopy, kostki).Utrata przytomności (rozszerzenie łożyska

naczyniowego).Kurcze cieplne (utrata sodu).

Przegrzanie - leczeniePrzegrzanie - leczenie

Odpoczynek.Uniesienie obrzękniętych kończyn.Ochładzanie.Nawadnianie doustne.Uzupełnienie soli.

Wyczerpanie cieplne - objawyWyczerpanie cieplne - objawy

Reakcja systemowa na długotrwałe narażenie na wysoką temperaturę (godziny ,dni).

T > 37°C ale < 40°C.Bóle, zawroty głowy, nudności, wymioty, nadmierne

pocenie, bóle mięśniowe, kurcze, osłabienie.Tachykardia, hipotensja.Zagęszczenie krwi, hipo- lub hipernatriemia.

Udar cieplnyUdar cieplny

Systemowa odpowiedź zapalna (mechanizm i objawy jak we wstrząsie septycznym) spowodowana wzrostem temperatury głębokiej > 40,6°C.

Postać klasyczna – związana z narażeniem na wysoką temperaturę otoczenia.

Postać związana z wysiłkiem fizycznym.

Objawy udaru cieplnegoObjawy udaru cieplnegoTemperatura głęboka > 40,6°C.Temperatura głęboka > 40,6°C.Ciepła, sucha skóra (pocenie się występuje w 50% udaru Ciepła, sucha skóra (pocenie się występuje w 50% udaru

cieplnego związanego z wysiłkiem).cieplnego związanego z wysiłkiem).Wczesne objawy: Wczesne objawy: silne zmęczenie, ból głowy, omdlenie, silne zmęczenie, ból głowy, omdlenie,

przekrwienie twarzy, wymioty i biegunka.przekrwienie twarzy, wymioty i biegunka.Zaburzenia rytmu, hipotensja.Zaburzenia rytmu, hipotensja.Zaburzenia oddechowe, w tym ARDS.Zaburzenia oddechowe, w tym ARDS.Zaburzenia świadomości (aż do śpiączki), drgawki.Zaburzenia świadomości (aż do śpiączki), drgawki.Niewydolność wątroby i nerek.Niewydolność wątroby i nerek.Koagulopatia.Koagulopatia.Rabdomioliza.Rabdomioliza.

Udar cieplny - leczenieUdar cieplny - leczenieW szpitalu, w warunkach OIT.W szpitalu, w warunkach OIT.Optymalizacja ABCDE.Optymalizacja ABCDE.Obniżanie temparatury głębokiej (cel – osiągnięcie Obniżanie temparatury głębokiej (cel – osiągnięcie

temperatury ok. 39°C).temperatury ok. 39°C).BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.Picie zimnych płynów, wentylatory, spryskiwanie zimna Picie zimnych płynów, wentylatory, spryskiwanie zimna

wodą, okłady z lodu na duże naczynia (pachy, pachwiny, wodą, okłady z lodu na duże naczynia (pachy, pachwiny, szyja), zanurzenie w zimnej wodzie.szyja), zanurzenie w zimnej wodzie.

Płukanie zimnymi płynami żołądka, pęcherza, otrzewnej, Płukanie zimnymi płynami żołądka, pęcherza, otrzewnej, opłucnej, zimne płyny i.v., krążenie pozaustrojowe, opłucnej, zimne płyny i.v., krążenie pozaustrojowe, hemofiltracja.hemofiltracja.

Leki przeciwgorączkowe nie obniżają temperatury głebokiej Leki przeciwgorączkowe nie obniżają temperatury głebokiej w udarze cieplnym.w udarze cieplnym.

5. Astma oskrzelowa - napad5. Astma oskrzelowa - napad

Cieżki skurcz oskrzeli i zamknięcie ich światła wydzieliną śluzową – niedotlenienie.

Zaburzenia rytmu serca - niedotlenienie

Leczenie napadu astmy oskrzelowejLeczenie napadu astmy oskrzelowej

→ → Tlenoterapia biernaTlenoterapia bierna poprzez wąsy lub maskę poprzez wąsy lub maskę tlenową jeśli Chory oddych przez usta.tlenową jeśli Chory oddych przez usta.

→ → Β2-agoniści w nebulizacjiΒ2-agoniści w nebulizacji – Salbutamol (Ventolin) – Salbutamol (Ventolin) inhalacje 5mg, można powtarzać co 15-20 minut.inhalacje 5mg, można powtarzać co 15-20 minut.

→ → KortykosteroidyKortykosteroidy i.v. i.v.→ → Leki antycholinergiczne w nebulizacjiLeki antycholinergiczne w nebulizacji – –

Ipratropium 0,5mg co 4-6 godz.Ipratropium 0,5mg co 4-6 godz.

Leczenie ciężkiego napadu astmy Leczenie ciężkiego napadu astmy oskrzelowejoskrzelowej

Salbutamol i.v.Salbutamol i.v. 0,25mg powoli lub wlew 3-20μg/min. 0,25mg powoli lub wlew 3-20μg/min.Siarczan magnezuSiarczan magnezu w nebulizacji 2,5-5ml izotonicznego w nebulizacji 2,5-5ml izotonicznego

roztworu siarczanu magnezu (250mmol/L).roztworu siarczanu magnezu (250mmol/L).Siarczan magnezu i.v.Siarczan magnezu i.v. 1,2-2g powoli. 1,2-2g powoli.Aminofilina Aminofilina 5mg/kg w ciągu 20-30 minut, potem 5mg/kg w ciągu 20-30 minut, potem

wlew 500-700μg/kg/godz. wlew 500-700μg/kg/godz. Adrenalina 300μg s.c. Adrenalina 300μg s.c.

NZK w napadzie astmy oskrzelowejNZK w napadzie astmy oskrzelowej

BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.Możliwe trudności w wentylacji maską twarzowąMożliwe trudności w wentylacji maską twarzową – –

zwiększone opory w drogach oddechowych.zwiększone opory w drogach oddechowych.Wskazane wczesne definitywne udrożnienie dróg Wskazane wczesne definitywne udrożnienie dróg

oddechowych.oddechowych.Modyfikacja wentylacji tak, aby uniknąć hiperinflacji Modyfikacja wentylacji tak, aby uniknąć hiperinflacji

płuc (wydłużenie fazy wydechu, zmniejszenie płuc (wydłużenie fazy wydechu, zmniejszenie częstości oddechów, permisywna hiperkapnia).częstości oddechów, permisywna hiperkapnia).

6. Anafilaksja6. Anafilaksja

AnafilaksjaAnafilaksja jest ciężką, zagrażającą życiu, uogólnioną jest ciężką, zagrażającą życiu, uogólnioną

lub układową reakcją nadwrażliwości.lub układową reakcją nadwrażliwości.Charakteryzuje ją gwałtowny rozwój zagrażających Charakteryzuje ją gwałtowny rozwój zagrażających

życiu problemów związanych z:życiu problemów związanych z:→ → drożnością dróg oddechowych,drożnością dróg oddechowych,→ → oddychaniem,oddychaniem,→ → krążeniem,krążeniem,Zwykle towarzyszą im zmiany w obrębie błon Zwykle towarzyszą im zmiany w obrębie błon

śluzowych - obrzękiśluzowych - obrzęki

Anafilaksja – etiologiaAnafilaksja – etiologia

→ → Często trudna do ustalenia, wiele czynnikóe Często trudna do ustalenia, wiele czynnikóe predysponującychpredysponujących

→ → Leki (antybiotyki, leki zwiotczające, aspiryna, Leki (antybiotyki, leki zwiotczające, aspiryna, NLPZ, dożylne środki kontrastowe).NLPZ, dożylne środki kontrastowe).

* 1 epizod reakcji anafilaktycznej po spożyciu wapnia z wit. C* 1 epizod reakcji anafilaktycznej po spożyciu wapnia z wit. C

→ → Lateks i guma naturalna.Lateks i guma naturalna.→ → Jad owadów błonkoskrzydłych.Jad owadów błonkoskrzydłych.→ → Pokarmy (orzeszki ziemne, owoce morza, Pokarmy (orzeszki ziemne, owoce morza,

pszenica).pszenica).

Anafilaksja - objawyAnafilaksja - objawy

Objawy prodromalne: Objawy prodromalne: pokrzywka, katar, zapalenie pokrzywka, katar, zapalenie spojówek, wymioty, biegunka.spojówek, wymioty, biegunka.

Objawy związane z układem odechowym:Objawy związane z układem odechowym:- obrzęk górnych dróg oddechowych (gardła, krtani) – - obrzęk górnych dróg oddechowych (gardła, krtani) –

pojawia się chrypka, słyszalny stridor, świszcząca pojawia się chrypka, słyszalny stridor, świszcząca mowa.mowa.

- skurcz oskrzeli – świsty.- skurcz oskrzeli – świsty.

Anafilaksja - objawyAnafilaksja - objawy

Zaburzenia rytmu serca, niedokrwienieZaburzenia rytmu serca, niedokrwienieHipotensja (rozszerzenie łożyska naczyniowego + Hipotensja (rozszerzenie łożyska naczyniowego +

ucieczka płynu do przestrzeni pozanaczyniowej),ucieczka płynu do przestrzeni pozanaczyniowej),Zaburzenia świadomości na skutek niedotlenieniaZaburzenia świadomości na skutek niedotlenieniaZatrzymanie krążeniaZatrzymanie krążenia

Leczenie anafilaksjiLeczenie anafilaksji

Tlenoterapia.Tlenoterapia.AdrenalinaAdrenalina 0,5mg i.m., można powtarzać co 5 minut. 0,5mg i.m., można powtarzać co 5 minut.

(α-agonista: skurcz naczyń i redukcja (α-agonista: skurcz naczyń i redukcja obrzęków; β-agonista: rozszerzenie oskrzeli, obrzęków; β-agonista: rozszerzenie oskrzeli,

inotropowo dodatnio, hamowanie uwalninia inotropowo dodatnio, hamowanie uwalninia histaminy i leukotrienów).histaminy i leukotrienów).

PłynoterapiaPłynoterapia Steroidy i.v. Steroidy i.v. Hydrokortison, Clemastin, DexavenHydrokortison, Clemastin, Dexaven

Leki antyhistaminowe – H1-blokery, rzadziej H2-blokery.

Leki rozszerzające oskrzela w nebulizacji: salbutamol, ipratropium.

ResuscytacjaResuscytacja

BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.Rozważyć wydłużenie RKO (często młodzi, zdrowi).Rozważyć wydłużenie RKO (często młodzi, zdrowi).Agresywna płynoterapia (4-8 L).Agresywna płynoterapia (4-8 L).Wczesna intubacja (obrzęk górnych dróg Wczesna intubacja (obrzęk górnych dróg

oddechowych).oddechowych).

7. NZK w ciąży7. NZK w ciąży

1 NZK na 30000 porodów.Przyczyny:Choroby układu krążenia: kardiomiopatia

okołoporodowa, zawał mięśnia serca, tętniak aorty, rzucawka.

Zatorowość skrzepliną lub płynem owodniowym.Krwotok: ciąża pozamaciczna, przedwczesne

odklejenie łożyska, łożysko przodujące, pęknięcie macicy, atonia macicy.

RKO w ciążyRKO w ciążyProwadzimy resuscytację dwóch osób z naciskiem na

ratowanie życia matki.Szybki transport do Szpitala - udział ginekologa i

neonatologa.BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.Ręczne przesunięcie macicy na lewo.Przechylenie resuscytowanej na lewy bok (kąt 15-30°)

>20 Hbd powiększona macica uciska żyłę główną dolną zmniejszając powrót żylny i rzut serca.

Wyższe ułożenie rąk na mostku podczas uciskania Wyższe ułożenie rąk na mostku podczas uciskania

klatki piersiowej.klatki piersiowej.Nie ma dowodów na niekorzystny wpływ defibrylacji Nie ma dowodów na niekorzystny wpływ defibrylacji

na serce płodu.na serce płodu.Wczesne definitywne zaopatrzenie dróg Wczesne definitywne zaopatrzenie dróg

oddechowych – kobieta w ciąży jest traktowana oddechowych – kobieta w ciąży jest traktowana jako osoba z tzw. „pełnym żołądkiem”jako osoba z tzw. „pełnym żołądkiem”

Skoordynowanie resuscytacji matki z wykonaniem Skoordynowanie resuscytacji matki z wykonaniem

cięcia cesarskiego i resuscytacją noworodka w cięcia cesarskiego i resuscytacją noworodka w ciągu 5 minut.ciągu 5 minut.

<20 Hbd – nie ma konieczności wykonania cięcia <20 Hbd – nie ma konieczności wykonania cięcia cesarskiego.cesarskiego.

20-23 Hbd – ratunkowa histerektomia, aby skutecznie 20-23 Hbd – ratunkowa histerektomia, aby skutecznie resuscytować matkę, przeżycie płodu mało resuscytować matkę, przeżycie płodu mało prawdopodobne.prawdopodobne.

24-25 Hbd – ratunkowa histerektomia w celu 24-25 Hbd – ratunkowa histerektomia w celu ratowania życia zarówno matki jak i płodu. ratowania życia zarówno matki jak i płodu.

8. Porażenie prądem8. Porażenie prądem

Porażenie prądem:Porażenie prądem:Przyczyna zgonów 0,54 / 100 000 osób roczniePrzyczyna zgonów 0,54 / 100 000 osób rocznieProwadzą również do wielonarządowych obrażeńProwadzą również do wielonarządowych obrażeńNajczęściej dotyczą dzieciNajczęściej dotyczą dzieci

Porażenie piorunem:Porażenie piorunem:1000 zgonów rocznie na całym świecie1000 zgonów rocznie na całym świecie

Działanie na miejscu zdarzeniaDziałanie na miejscu zdarzenia

Bezpieczeństwo ratownika – upewnić się, że wyłączono źródło prądu!

BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.Wskazane wczesne definitywne udrożnienie dróg

oddechowych – oparzenie głowy i szyi.Może być konieczne wydłużenie działań

resuscytacyjnych.

Prąd zmienny – częściej VF.Prąd zmienny – częściej VF.Prąd stały (piorun) – częściej asystolia.Prąd stały (piorun) – częściej asystolia.

Możliwe długotrwałe (do kilku godzin) porażenie Możliwe długotrwałe (do kilku godzin) porażenie mięśni oddechowych. mięśni oddechowych.

Porażenie prądem zmiennymPorażenie prądem zmiennym

Może powodować tężcowy skurcz mięśni szkieletowych – uniemożliwia reakcję obronną oderwania się od źródła rażącego prądu

→ porażenie mięśni oddechowych/ośrodka oddechowego - zaburzenia oddychania – niedotlenienie – NZK w mechniźmie asystolii

→ porażenie/skurcz naczyń wieńcowych – niedotlenienie mięśnia serca

→ przepływ prądu przez mięśnień serca w fazie ranliwej (od QRS do T – predysponującej do zaburzeń pracy serca) może wywołac VF – migotanie komór

Na drodze przepływu prądu przez organizm Na drodze przepływu prądu przez organizm pozostana uszkodzenia tkanek, pozostana uszkodzenia tkanek,

najniebezpieczniejszą „drogą” jest przepływ prądu najniebezpieczniejszą „drogą” jest przepływ prądu od jednej do drugiej ręki (przepływ poziomy) – od jednej do drugiej ręki (przepływ poziomy) –

przez klatkę piersiową – mięsień sercaprzez klatkę piersiową – mięsień serca

Prąd płynie dorgą najmniejszego oporu – np. Prąd płynie dorgą najmniejszego oporu – np. wilgotna powierzchnia skóry wilgotna powierzchnia skóry

*Przepływ pionowy: ręka → noga*Przepływ pionowy: ręka → nogaPrzepływ krokowy: noga → nogaPrzepływ krokowy: noga → noga

Porażenie piorunemPorażenie piorunem

Prąd przemieszcza się po powierzchni ciała – efekt Prąd przemieszcza się po powierzchni ciała – efekt naskórkowy. Oparzenia skóry dotyczą miejsc naskórkowy. Oparzenia skóry dotyczą miejsc „wyższej lokalizacji” - głowa, szyja, ramiona. „wyższej lokalizacji” - głowa, szyja, ramiona.

Energia uderzenia może wywołać powstanie tępych Energia uderzenia może wywołać powstanie tępych urazów.urazów.

Do porażenia może również dojść w wyniku Do porażenia może również dojść w wyniku „przeskoczenia” ładunku energii z uderzonego „przeskoczenia” ładunku energii z uderzonego

piorunem obiektu – np. z drzewa.piorunem obiektu – np. z drzewa.

RKO RKO Postępowanie zgodnie z algorytmem BLS/ALSPostępowanie zgodnie z algorytmem BLS/ALSZapewnienie drożności dróg oddechowych – większe ryzyko Zapewnienie drożności dróg oddechowych – większe ryzyko

urazów szyi, głowy; kręgosłupaurazów szyi, głowy; kręgosłupaDługotrwałe porażenie mięśni poszkodowanego – Długotrwałe porażenie mięśni poszkodowanego –

wspomaganie wentylacjiwspomaganie wentylacjiZapobieganie urazom termicznym – zdjęcie gorącej odzieżyZapobieganie urazom termicznym – zdjęcie gorącej odzieżyPłynoterapia – postępowanie w oparzeniachPłynoterapia – postępowanie w oparzeniachUnieruchomienie kręgosłupa szyjnego, tułowia Unieruchomienie kręgosłupa szyjnego, tułowia Szerokie, niereagujące źrenice mogą wystąpić u osób Szerokie, niereagujące źrenice mogą wystąpić u osób

porazonych prądemporazonych prądem

Bibliografia:

Wytyczne resuscytacji 2010, PRC Kraków 2010Stany nagłe, red. T. Hryniewiecki, wyd. Medical

Tribune Polska 2011

Dziękuję za uwagęDziękuję za uwagę

Sytuacje szczegó lne:Sytuacje szczegó lne:

1. Zaburzenia elektrolit owe.1. Zaburzenia elektrolit owe.2. Zatrucia.2. Zatrucia.3. Tonięcie.3. Tonięcie.4. Hipotermia, hiperter mia.4. Hipotermia, hiperter mia.5. Astma.5. Astma.6. Anafilaksja.6. Anafilaksja.7. Zatrzymanie krążenia w przebiegu ciąży.7. Zatrzymanie krążenia w przebiegu ciąży.8. Porażenie prądem.8. Porażenie prądem.

→ →

→ → krążenia.krążenia.

→ → resuscytacyjnych.resuscytacyjnych.

→ →

4

W pewnych sytuacjach jest jeszcze W pewnych sytuacjach jest jeszcze możliwe działanie prerwncyjne możliwe działanie prerwncyjne zanim dojdzie do NZK → wywiad zanim dojdzie do NZK → wywiad

Najważniejsze jes t wczesne Najważniejsze jes t wczesne rozpoznanie stan u zagrożenia życiarozpoznanie stan u zagrożenia życia

→ → → →

6

1. Zaburzenia elektrolitowe1. Zaburzenia elektrolitowe

7

Zaburzenia elektrolitoweZaburzenia elektrolitowe = gospodarki wodno-elektrolitowej = gospodarki wodno-elektrolitowej są jedną z głównych przyczyn są jedną z głównych przyczyn występowania zagrażających życiu zaburzeń występowania zagrażających życiu zaburzeń rytmu pracy mięśnia serca z NZK włącznie. rytmu pracy mięśnia serca z NZK włącznie.

8

Hiperkaliemia Hiperkaliemia K > 5,5 mmol/LK > 5,5 mmol/L

→ → Najczęstsze zaburzenie równowagi wodno-Najczęstsze zaburzenie równowagi wodno-elektrolitowej prowadzące do NZK.elektrolitowej prowadzące do NZK.

→ → Najczęściej wywołane: uwolnieniem jonów K z Najczęściej wywołane: uwolnieniem jonów K z komórek (np. uszkodzenie tkanek); zaburzeniem komórek (np. uszkodzenie tkanek); zaburzeniem wydalania jonów K przez nerki (niewydolność wydalania jonów K przez nerki (niewydolność nerek); nadmierna podaż (p.o.; i.v.;); ryzyko przy nerek); nadmierna podaż (p.o.; i.v.;); ryzyko przy masywnych transfuzjach krwi.masywnych transfuzjach krwi.

→ →

10

Rozpoznanie hiperkaliemiiRozpoznanie hiperkaliemii

Wywiad:Wywiad: Pacjent zgłasza osłabienie, męczliwość, skurcze i Pacjent zgłasza osłabienie, męczliwość, skurcze i wiotkie porażenie mięśni; również apatia, wiotkie porażenie mięśni; również apatia, splątanie, parestezje, bradykardiasplątanie, parestezje, bradykardia

11

W EKG:W EKG:

1. Wysoki, szpiczasty załamek T. 1. Wysoki, szpiczasty załamek T. 2. Spłaszczenie lub brak załamka P.2. Spłaszczenie lub brak załamka P.3. Zmiany odcinka ST – obniżenie, uniesienie.3. Zmiany odcinka ST – obniżenie, uniesienie.4. Bradykardia.4. Bradykardia.5. Poszerzenie zespołów QRS5. Poszerzenie zespołów QRS6. Zatrzymanie krążenia (PEA, VF, asystolia)6. Zatrzymanie krążenia (PEA, VF, asystolia)

12

W EKG: szpiczaste T; szerokie QRSW EKG: szpiczaste T; szerokie QRS

13

Jeżeli w zapisie EKG są zmiany i podejrzenie Jeżeli w zapisie EKG są zmiany i podejrzenie hiperkaliemii jest wysoce prawdopodobne to hiperkaliemii jest wysoce prawdopodobne to należy rozpocząć leczenie nawet przed należy rozpocząć leczenie nawet przed otrzymaniem wyników laboratoryjnych.otrzymaniem wyników laboratoryjnych.

14

Leczenie hiperkaliemii - celeLeczenie hiperkaliemii - cele

→ → Ochrona mięśnia sercowego Ochrona mięśnia sercowego → → Wprowadzenie jonów K do komórek.Wprowadzenie jonów K do komórek.→ → Usunięcie jonów K z organizmu.Usunięcie jonów K z organizmu.→ → Monitorowanie stężenia jonów K w celu Monitorowanie stężenia jonów K w celu zapobieżenia nawrotowi hiperkaliemii.zapobieżenia nawrotowi hiperkaliemii.→ → Zapobieganie ponownemu wystąpieniu Zapobieganie ponownemu wystąpieniu hiperkaliemii.hiperkaliemii.

15

Ochrona mięśnia sercaOchrona mięśnia serca

→ → podanie podanie 10% chlorku wapnia (amp.10ml) i.v. 10% chlorku wapnia (amp.10ml) i.v. → → Jony wapnia zmniejszają toksyczne działanie Jony wapnia zmniejszają toksyczne działanie potasu na błonę komórek mięśnia serca poprzez potasu na błonę komórek mięśnia serca poprzez działanie antagonistyczne.działanie antagonistyczne.→ → Chronią serce przed wystąpieniem gotania komór Chronią serce przed wystąpieniem gotania komór (VF) - nie obniżają stężenia potasu.(VF) - nie obniżają stężenia potasu.→ → Szybki początek działania – ok. 1-3 minuty.Szybki początek działania – ok. 1-3 minuty.

Wprowadzenie jonó w potasu do komórekWprowadzenie jonó w potasu do komórek

→ →

→ →

→ →

17

Eliminacja jonów potasu z organizmuEliminacja jonów potasu z organizmu

→ → Nawodnienie pacjentaNawodnienie pacjenta→ → Diuretyki -Diuretyki - FurosemidFurosemid 40-500 mg w dawkach 40-500 mg w dawkach podzielonych i.v. ; działanie w 30-60 minutpodzielonych i.v. ; działanie w 30-60 minut→ → Żywice jonowymienneŻywice jonowymienne (Resonium A, Calcium (Resonium A, Calcium Resonium) 5-45g doustnie lub 30-60g jako wlewka Resonium) 5-45g doustnie lub 30-60g jako wlewka doodbytnicza (początek działania 1-3 godziny).doodbytnicza (początek działania 1-3 godziny).→ → HemodializaHemodializa – najefektywniejsza metoda – najefektywniejsza metoda usuwania jonów potasu z organizmu.usuwania jonów potasu z organizmu.

18

Postępowanie w przypadku NZK Postępowanie w przypadku NZK spowodowanego hiperkaliemiąspowodowanego hiperkaliemią

→ → BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.→ → Ponadto należy chronić serce oraz zastosować Ponadto należy chronić serce oraz zastosować techniki usunięcia K z organizmu lub przesunięcia go techniki usunięcia K z organizmu lub przesunięcia go do komórek:do komórek:10% chlorek wapnia 10ml.10% chlorek wapnia 10ml.50 mmol wodorowęglanu sodu.50 mmol wodorowęglanu sodu.25g glukozy/10 jedn. krótkodziałającej insuliny.25g glukozy/10 jedn. krótkodziałającej insuliny.SalbutamolSalbutamol

19

HipokaliemiaHipokaliemia

Pacjenci z chorobami serca, leczeni digoksyną Pacjenci z chorobami serca, leczeni digoksyną są są szczególnie narażeni na wystąpienie zaburzeń szczególnie narażeni na wystąpienie zaburzeń rytmu w przebiegu hipokaliemii.rytmu w przebiegu hipokaliemii.

K < 3,5mmol/LK < 3,5mmol/L (< 2,5mmol/L ciężka hipokaliemia). (< 2,5mmol/L ciężka hipokaliemia).

20

Przyczyny hipokaliemiiPrzyczyny hipokaliemii

- Utrata potasu przez przewód pokarmowy - Utrata potasu przez przewód pokarmowy (biegunka).(biegunka).- Leki: diuretyki, sterydy.- Leki: diuretyki, sterydy.- Utrata potasu przez nerki: choroby kanalików - Utrata potasu przez nerki: choroby kanalików nerkowych, cukrzyca, dializa.nerkowych, cukrzyca, dializa.- Zespół Cushinga, hiperaldosteronizm.- Zespół Cushinga, hiperaldosteronizm.- Zasadowica metaboliczna.- Zasadowica metaboliczna.

21

Hipokaliemia - zmiany w EKGHipokaliemia - zmiany w EKG

- Załamek U.- Załamek U.- Spłaszczenie załamka T.- Spłaszczenie załamka T.- Zmiany odcinka ST.- Zmiany odcinka ST.- Zatrzymanie krążenia (PEA, VF, asystolia).- Zatrzymanie krążenia (PEA, VF, asystolia).

Leczenie hipokali emiiLeczenie hipokali emii

BLS/ALS zgodnie z uniw ersalnym algorytmem.BLS/ALS zgodnie z uniw ersalnym algorytmem.Substytucja magnezu Substytucja magnezu

Substytucja potasu:Substytucja potasu:maksymalna rekomend owana szybkość substytucji maksymalna rekomend owana szybkość substytucji

W sytuacji zagrożenia ż ycia: 2 mmol/min. przez 10 W sytuacji zagrożenia ż ycia: 2 mmol/min. przez 10

23

2. Zatrucia2. Zatrucia

→ →

→ →

→ →

25

Zatrucia a resuscytacjaZatrucia a resuscytacjaBLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.Unikanie wentylacji usta-ustaUnikanie wentylacji usta-usta w zatruciu cyjankami, w zatruciu cyjankami, siarkowodorem, fosforanami organicznymi i substancjami siarkowodorem, fosforanami organicznymi i substancjami żrącymi.żrącymi.Wskazane wczesne definitywne zaopatrzenie drożności dróg Wskazane wczesne definitywne zaopatrzenie drożności dróg oddechowych – intubacja tchawicyoddechowych – intubacja tchawicy (bardzo częsta aspiracja (bardzo częsta aspiracja treści żołądkowej!).treści żołądkowej!).Może być wskazane Może być wskazane przedłużenie resuscytacjiprzedłużenie resuscytacji , szczegónie u , szczegónie u osób młodych – trucizna może być częściowo osób młodych – trucizna może być częściowo metabolizowana lub wydalona z organizmu. metabolizowana lub wydalona z organizmu. Może być wskazana modyfikacja farmakoterapii – wyższe Może być wskazana modyfikacja farmakoterapii – wyższe dawki leków.dawki leków.

26

Wskazane jest jak najszybsze Wskazane jest jak najszybsze zidentyfikowanie zidentyfikowanie truciznytrucizny (świadkowie zdarzenia; charakterystyczny zapach z (świadkowie zdarzenia; charakterystyczny zapach z ust, ślady po ukłuciach, szpilkowate źrenice, ślady ust, ślady po ukłuciach, szpilkowate źrenice, ślady działania substancji żrącej w jamie ustnej).działania substancji żrącej w jamie ustnej).Należy zabezpieczyć próbkę krwi i moczu na badanie Należy zabezpieczyć próbkę krwi i moczu na badanie toksykologiczne.toksykologiczne.Hipo- lub hipertermia mogą wystąpić po Hipo- lub hipertermia mogą wystąpić po przedawkowaniu leków. przedawkowaniu leków.

27

Specyficzne działanie terapeutyczne Specyficzne działanie terapeutyczne w zatruciachw zatruciach

1. Ograniczenie wchłaniania trucizny.2. Eliminacja trucizny wchłoniętej.3. Specyficzne antidota - odtrutki.

28

Ograniczenie wchłaniania przyjętej truciznyOgraniczenie wchłaniania przyjętej trucizny

→ → Płukanie żołądka a następnie podanie węgla Płukanie żołądka a następnie podanie węgla medycznego jest skuteczne w ciągu pierwszej medycznego jest skuteczne w ciągu pierwszej godziny od przyjęcia trucizny.godziny od przyjęcia trucizny.→ → Płukanie żołądka wykonuje się zwykle po Płukanie żołądka wykonuje się zwykle po zaintubowaniu pacjenta.zaintubowaniu pacjenta.→ → * Pacjent przytomny, współpracujący – intubacja * Pacjent przytomny, współpracujący – intubacja do rozważeniado rozważenia

29

Eliminacja trucizny wchłoniętejEliminacja trucizny wchłoniętej

Leki przyśpieszające eliminacjęLeki przyśpieszające eliminację (alkalizacja moczu (alkalizacja moczu pH>7,5 przez podanie Na2HCO3 przy zatruciu pH>7,5 przez podanie Na2HCO3 przy zatruciu salicylanami).salicylanami).HemodializaHemodializa - trucizny słabo wiążące się z białkami - trucizny słabo wiążące się z białkami osocza – osocza – metanol, glikol etylenowy, salicylany i lit.metanol, glikol etylenowy, salicylany i lit.HemoperfuzjaHemoperfuzja - (przepuszczenie krwi przez kolumnę - (przepuszczenie krwi przez kolumnę zawierającą substancję absorbującą) – trucizny zawierającą substancję absorbującą) – trucizny silnie wiążące się z białkami osocza – silnie wiążące się z białkami osocza – karbamazepina, fenobarbital, fenytoina, teofilina. karbamazepina, fenobarbital, fenytoina, teofilina.

30

Specyficzne antidotaSpecyficzne antidotaParacetamol – N-acetylocysteina.Fosforany organiczne – atropina (duże, powtarzane dawki 2-4mg).Cyjanki - azotan sodu, tiosiarczan sodu, azotyn amylu , hydroksykobalamina.Digoksyna - przeciwciała przeciw digoksynie.Opioidy – Naloxon – dawkowanie miareczkowane Benzodiazepiny - Flumazenil. * przy odtrutkach np. podając Nalokson należy uzwględnić czas działania trucizny a odtrutki

31

Trójcykliczne leki przeciwdepresyjneTrójcykliczne leki przeciwdepresyjne –przciwciała p/TLP, –przciwciała p/TLP, Na2HCO3 (pH 7,45-7,55), emulsja lipidowa.Na2HCO3 (pH 7,45-7,55), emulsja lipidowa.β-blokeryβ-blokery – glukagon, insulina/glukoza, inhibitory – glukagon, insulina/glukoza, inhibitory fosfodiesterazy, sole wapnia, krążenie pozaustrojowe, fosfodiesterazy, sole wapnia, krążenie pozaustrojowe, kontrapulsacja wewnątrzaortalna.kontrapulsacja wewnątrzaortalna.Blokery kanału wapniowegoBlokery kanału wapniowego – chlorek wapnia, glukagon, – chlorek wapnia, glukagon, insulina/glukoza, inhibitory fosfodiesterazy, wazopresyna.insulina/glukoza, inhibitory fosfodiesterazy, wazopresyna.KokainaKokaina – α-blokery, benzodiazepiny, blokery kanału – α-blokery, benzodiazepiny, blokery kanału wapniowego, morfina, NTG.wapniowego, morfina, NTG.Środki znieczulenia miejscowegoŚrodki znieczulenia miejscowego – 20% emulsja lipidowa. – 20% emulsja lipidowa.Tlenek węglaTlenek węgla – komora hiperbaryczna. – komora hiperbaryczna.

32

3. Tonięcie3. Tonięcie

33

Tonięcie Tonięcie - proces, w wyniku którego pierwotnie - proces, w wyniku którego pierwotnie dochodzi do zatrzymania oddechu dochodzi do zatrzymania oddechu spowodowanego podtopieniem lub zanurzeniem w spowodowanego podtopieniem lub zanurzeniem w cieczy.cieczy.ISTOTA PROBLEMU = NIEDOTLENIENIE!ISTOTA PROBLEMU = NIEDOTLENIENIE!

** Zanurzenie:Zanurzenie: poszkodowany jest otoczony przez wodę poszkodowany jest otoczony przez wodę lub inną ciecz.lub inną ciecz.*Podtopienie:*Podtopienie: całe ciało jest zanurzone w wodzie lub całe ciało jest zanurzone w wodzie lub innej cieczy.innej cieczy.

Poszkodowany w wodziePoszkodowany w wodzie

→ →

→ →

→ →

→ →

35

Resuscytacja - tonięcieResuscytacja - tonięcieBLS/ALS rozpoczyna się 5 oddechami ratowniczymiBLS/ALS rozpoczyna się 5 oddechami ratowniczymiAsfiksja = niedotlenienie jest główną przyczyną NZK ! Asfiksja = niedotlenienie jest główną przyczyną NZK ! następne postępowanie prowadzi się zgodnie z następne postępowanie prowadzi się zgodnie z uniwersalnym algorytmem.uniwersalnym algorytmem.→ → Wskazane szybkie definitywne udrożnienie dróg Wskazane szybkie definitywne udrożnienie dróg oddechowych - oddechowych - ze względu na zmniejszoną ze względu na zmniejszoną podatność tkanki płucnej i konieczne stosowanie podatność tkanki płucnej i konieczne stosowanie wyższego ciśnienia w trakcie wentylacji.wyższego ciśnienia w trakcie wentylacji.→ → Szczególnie istotna adekwatna wentylacja i Szczególnie istotna adekwatna wentylacja i oksygenacja.oksygenacja.→ → Jeśli współistnieje hipotermia wskazane może być Jeśli współistnieje hipotermia wskazane może być przedłużenie resuscytacji. przedłużenie resuscytacji.

36

→ → Nie ma potrzeby czyszczenia dróg oddechowych z Nie ma potrzeby czyszczenia dróg oddechowych z zaaspirowanej wody (wchłonie się do krążenia).zaaspirowanej wody (wchłonie się do krążenia).→ → Uciskanie nadbrzusza może spowodować Uciskanie nadbrzusza może spowodować regurgitację a w konsekwencji aspirację treści regurgitację a w konsekwencji aspirację treści żołądkowej, która i tak jest częstym powikłaniem u żołądkowej, która i tak jest częstym powikłaniem u tonących (sonad żołądkowa!).tonących (sonad żołądkowa!). ** osoba topiąca się próbuje połykać wodę – w osoba topiąca się próbuje połykać wodę – w konsekwencji wymiotykonsekwencji wymioty→ → Woda słodka i słona - nie ma różnic w Woda słodka i słona - nie ma różnic w postępowaniu przedszpitalnym. W fazie leczenia postępowaniu przedszpitalnym. W fazie leczenia szpitalnego kontrola gospodarki wodno-szpitalnego kontrola gospodarki wodno-elektrolitowejelektrolitowej

37

4. Hipotermia4. Hipotermia

38

Hipotermia – spadek temperatury głębokiej Hipotermia – spadek temperatury głębokiej organizmu ludzkiego poniżej 35°C.organizmu ludzkiego poniżej 35°C.

Podział:Podział: Łagodna 35-32°CŁagodna 35-32°CUmiarkowana 32-30°CUmiarkowana 32-30°CCiężka < 30°CCiężka < 30°C

Łagodna (35-32°C) Łagodna (35-32°C)

Umiarkowana (32-30°C)Umiarkowana (32-30°C)

40

Hipotermia pierwotna (przypadkowe wychłodzenie)Hipotermia pierwotna (przypadkowe wychłodzenie) – – samoistne obniżenie głebokiej temperatury ciała, samoistne obniżenie głebokiej temperatury ciała, zwykle w wyniku działania zimna na organizm zwykle w wyniku działania zimna na organizm niewłaściwie przed nim chronionyniewłaściwie przed nim chroniony

Hipotermia wtórna Hipotermia wtórna – u pacjentów obciążonych – u pacjentów obciążonych ogólnoustrojowym schorzeniem upośledzającym ogólnoustrojowym schorzeniem upośledzającym mechanizmy termoregulacyjnemechanizmy termoregulacyjne

41

Utrata ciepłaUtrata ciepła

→ → promieniowanie: 55-65%promieniowanie: 55-65%→ → przewodzenie: warunki normalne do 3%, podczas przewodzenie: warunki normalne do 3%, podczas zanurzenia w cieczy wzrasta 32 – krotniezanurzenia w cieczy wzrasta 32 – krotnie→ → konwekcja: 10%konwekcja: 10%→ → oddychanie: 2-9%oddychanie: 2-9%

42

Hipotermia – czynniki wywołująceHipotermia – czynniki wywołujące

Wiek – osoby starsze, niemowlęta (wysoki stosunek Wiek – osoby starsze, niemowlęta (wysoki stosunek powierzchni do masy ciała, nierozwiniete powierzchni do masy ciała, nierozwiniete mechanizmy termoregulacji)mechanizmy termoregulacji)AlkoholAlkoholOdwodnienieOdwodnienieNiedożywienieNiedożywienieNadużycie leków np. nasennychNadużycie leków np. nasennychBłąd ludzkiBłąd ludzki

43

Hipotermia – a RKOHipotermia – a RKO

→ → Należy unikać stwierdzania zgonu u pacjenta w Należy unikać stwierdzania zgonu u pacjenta w hipotermii (niska tempertaura – bardzo wolne, hipotermii (niska tempertaura – bardzo wolne, słabo napięte, niemiarowe tętno i nieoznaczalne słabo napięte, niemiarowe tętno i nieoznaczalne ABP).ABP).→ → Hipotermia ochrania mózg (przy T 18°C mózg Hipotermia ochrania mózg (przy T 18°C mózg toleruje NZK trwające do 10 razy dłużej niż przy T toleruje NZK trwające do 10 razy dłużej niż przy T 37°C).37°C).→ → W warunkach przedszpitalnych trudno ocenić czy W warunkach przedszpitalnych trudno ocenić czy hipotermia pierwotna czy wtórna.hipotermia pierwotna czy wtórna.

Hipotermia – a R KOHipotermia – a R KO

→ →

→ →

RKO w hipotermi iRKO w hipotermi i

→ →

→ →

→ →

Ogrzewanie podc zas RKO w Ogrzewanie podc zas RKO w hipotermiihipotermii

1. Bierne1. Bierne

2. Czynne:2. Czynne:→ → → → → →

→ → → →

HipertermiaHipertermia

Przegrzanie - obj awyPrzegrzanie - obj awy

Temperatura prawidłow a lub nieco podwyższona.Obrzęki z przegrzania (s topy, kostki).Utrata przytomności (ro zszerzenie łożyska

Kurcze cieplne (utrata s odu).

50

Przegrzanie - leczeniePrzegrzanie - leczenie

Odpoczynek.Uniesienie obrzękniętych kończyn.Ochładzanie.Nawadnianie doustne.Uzupełnienie soli.

51

Wyczerpanie cieplne - objawyWyczerpanie cieplne - objawy

Reakcja systemowa na długotrwałe narażenie na wysoką temperaturę (godziny ,dni).T > 37°C ale < 40°C.Bóle, zawroty głowy, nudności, wymioty, nadmierne pocenie, bóle mięśniowe, kurcze, osłabienie.Tachykardia, hipotensja.Zagęszczenie krwi, hipo- lub hipernatriemia.

52

Udar cieplnyUdar cieplny

Systemowa odpowiedź zapalna (mechanizm i objawy jak we wstrząsie septycznym) spowodowana wzrostem temperatury głębokiej > 40,6°C.Postać klasyczna – związana z narażeniem na wysoką temperaturę otoczenia.Postać związana z wysiłkiem fizycznym.

53

Objawy udaru cieplnegoObjawy udaru cieplnegoTemperatura głęboka > 40,6°C.Temperatura głęboka > 40,6°C.Ciepła, sucha skóra (pocenie się występuje w 50% udaru Ciepła, sucha skóra (pocenie się występuje w 50% udaru cieplnego związanego z wysiłkiem).cieplnego związanego z wysiłkiem).Wczesne objawy: Wczesne objawy: silne zmęczenie, ból głowy, omdlenie, silne zmęczenie, ból głowy, omdlenie, przekrwienie twarzy, wymioty i biegunka.przekrwienie twarzy, wymioty i biegunka.Zaburzenia rytmu, hipotensja.Zaburzenia rytmu, hipotensja.Zaburzenia oddechowe, w tym ARDS.Zaburzenia oddechowe, w tym ARDS.Zaburzenia świadomości (aż do śpiączki), drgawki.Zaburzenia świadomości (aż do śpiączki), drgawki.Niewydolność wątroby i nerek.Niewydolność wątroby i nerek.Koagulopatia.Koagulopatia.Rabdomioliza.Rabdomioliza.

54

Udar cieplny - leczenieUdar cieplny - leczenieW szpitalu, w warunkach OIT.W szpitalu, w warunkach OIT.Optymalizacja ABCDE.Optymalizacja ABCDE.Obniżanie temparatury głębokiej (cel – osiągnięcie Obniżanie temparatury głębokiej (cel – osiągnięcie temperatury ok. 39°C).temperatury ok. 39°C).BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.Picie zimnych płynów, wentylatory, spryskiwanie zimna Picie zimnych płynów, wentylatory, spryskiwanie zimna wodą, okłady z lodu na duże naczynia (pachy, pachwiny, wodą, okłady z lodu na duże naczynia (pachy, pachwiny, szyja), zanurzenie w zimnej wodzie.szyja), zanurzenie w zimnej wodzie.Płukanie zimnymi płynami żołądka, pęcherza, otrzewnej, Płukanie zimnymi płynami żołądka, pęcherza, otrzewnej, opłucnej, zimne płyny i.v., krążenie pozaustrojowe, opłucnej, zimne płyny i.v., krążenie pozaustrojowe, hemofiltracja.hemofiltracja.Leki przeciwgorączkowe nie obniżają temperatury głebokiej Leki przeciwgorączkowe nie obniżają temperatury głebokiej w udarze cieplnym.w udarze cieplnym.

55

5. Astma oskrzelowa - napad5. Astma oskrzelowa - napad

Cieżki skurcz oskrzeli i z amknięcie ich światła

Zaburzenia rytmu serca - niedotlenienie

Leczenie napadu astmy oskrzelowejLeczenie napadu astmy oskrzelowej

→ →

→ →

→ → → →

Leczenie ciężkieg o napadu astmy Leczenie ciężkieg o napadu astmy oskrzelowejoskrzelowej

Salbutamol i.v.Salbutamol i.v.Siarczan magnezuSiarczan magnezu

Siarczan magnezu i.v.Siarczan magnezu i.v.Aminofilina Aminofilina

Adrenalina 300μg s.c. Adrenalina 300μg s.c.

NZK w napadzie a stmy oskrzelowejNZK w napadzie a stmy oskrzelowej

BLS/ALS zgodnie z uniw ersalnym algorytmem.BLS/ALS zgodnie z uniw ersalnym algorytmem.Możliwe trudności w w entylacji maską twarzowąMożliwe trudności w w entylacji maską twarzową

Wskazane wczesne defi nitywne udrożnienie dróg Wskazane wczesne defi nitywne udrożnienie dróg

Modyfikacja wentylacji tak, aby uniknąć hiperinflacji Modyfikacja wentylacji tak, aby uniknąć hiperinflacji

6. Anafilaksja6. Anafilaksja

AnafilaksjaAnafilaksja

Charakteryzuje ją gwałt owny rozwój zagrażających Charakteryzuje ją gwałt owny rozwój zagrażających

→ → → → → → Zwykle towarzyszą im z miany w obrębie błon Zwykle towarzyszą im z miany w obrębie błon

Anafilaksja – etio logiaAnafilaksja – etio logia

→ →

→ →

* 1 epizod reakcji anafilaktycznej p o spożyciu wapnia z wit. C* 1 epizod reakcji anafilaktycznej p o spożyciu wapnia z wit. C

→ → → → → →

Anafilaksja - obja wyAnafilaksja - obja wy

Objawy prodromalne: Objawy prodromalne:

Objawy związane z ukła dem odechowym:Objawy związane z ukła dem odechowym:- obrzęk górnych dróg o ddechowych (gardła, krtani) – - obrzęk górnych dróg o ddechowych (gardła, krtani) –

- skurcz oskrzeli – świst y.- skurcz oskrzeli – świst y.

Anafilaksja - obja wyAnafilaksja - obja wy

Zaburzenia rytmu serca , niedokrwienieZaburzenia rytmu serca , niedokrwienieHipotensja (rozszerzeni e łożyska naczyniowego + Hipotensja (rozszerzeni e łożyska naczyniowego +

Zaburzenia świadomoś ci na skutek niedotlenieniaZaburzenia świadomoś ci na skutek niedotlenieniaZatrzymanie krążeniaZatrzymanie krążenia

65

Leczenie anafilaksjiLeczenie anafilaksji

Tlenoterapia.Tlenoterapia.AdrenalinaAdrenalina 0,5mg i.m., można powtarzać co 5 minut. 0,5mg i.m., można powtarzać co 5 minut. (α-agonista: skurcz naczyń i redukcja (α-agonista: skurcz naczyń i redukcja obrzęków; β-agonista: rozszerzenie oskrzeli, obrzęków; β-agonista: rozszerzenie oskrzeli, inotropowo dodatnio, hamowanie uwalninia inotropowo dodatnio, hamowanie uwalninia histaminy i leukotrienów).histaminy i leukotrienów).PłynoterapiaPłynoterapia Steroidy i.v. Steroidy i.v. Hydrokortison, Clemastin, DexavenHydrokortison, Clemastin, Dexaven

66

Leki antyhistaminowe – H1-blokery, rzadziej H2-blokery.

Leki rozszerzające oskrzela w nebulizacji: salbutamol, ipratropium.

67

ResuscytacjaResuscytacja

BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.Rozważyć wydłużenie RKO (często młodzi, zdrowi).Rozważyć wydłużenie RKO (często młodzi, zdrowi).Agresywna płynoterapia (4-8 L).Agresywna płynoterapia (4-8 L).Wczesna intubacja (obrzęk górnych dróg Wczesna intubacja (obrzęk górnych dróg oddechowych).oddechowych).

68

7. NZK w ciąży7. NZK w ciąży

69

1 NZK na 30000 porodów.Przyczyny:Choroby układu krążenia: kardiomiopatia okołoporodowa, zawał mięśnia serca, tętniak aorty , rzucawka.Zatorowość skrzepliną lub płynem owodniowym.Krwotok: ciąża pozamaciczna, przedwczesne odklejenie łożyska, łożysko przodujące, pęknięcie macicy, atonia macicy.

70

RKO w ciążyRKO w ciążyProwadzimy resuscytację dwóch osób z naciskiem na ratowanie życia matki.Szybki transport do Szpitala - udział ginekologa i neonatologa.BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem.Ręczne przesunięcie macicy na lewo.Przechylenie resuscytowanej na lewy bok (kąt 15-30° ) >20 Hbd powiększona macica uciska żyłę główną dolną zmniejszając powrót żylny i rzut serca.

71

Wyższe ułożenie rąk na mostku podczas uciskania Wyższe ułożenie rąk na mostku podczas uciskania klatki piersiowej.klatki piersiowej.Nie ma dowodów na niekorzystny wpływ defibrylacji Nie ma dowodów na niekorzystny wpływ defibrylacji na serce płodu.na serce płodu.Wczesne definitywne zaopatrzenie dróg Wczesne definitywne zaopatrzenie dróg oddechowych – kobieta w ciąży jest traktowana oddechowych – kobieta w ciąży jest traktowana jako osoba z tzw. „pełnym żołądkiem”jako osoba z tzw. „pełnym żołądkiem”

Skoordynowanie resusc ytacji matki z wykonaniem Skoordynowanie resusc ytacji matki z wykonaniem

<20 Hbd – nie ma konie czności wykonania cięcia <20 Hbd – nie ma konie czności wykonania cięcia

20-23 Hbd – ratunkowa histerektomia, aby skutecznie 20-23 Hbd – ratunkowa histerektomia, aby skutecznie

24-25 Hbd – ratunkowa histerektomia w celu 24-25 Hbd – ratunkowa histerektomia w celu

8. Porażenie prąd em8. Porażenie prąd em

Porażenie prądem:Porażenie prądem:Przyczyna zgonów 0,54 / 100 000 osób roczniePrzyczyna zgonów 0,54 / 100 000 osób rocznieProwadzą również do w ielonarządowych obrażeńProwadzą również do w ielonarządowych obrażeńNajczęściej dotyczą dzie ciNajczęściej dotyczą dzie ci

Porażenie piorunem:Porażenie piorunem:1000 zgonów rocznie na całym świecie1000 zgonów rocznie na całym świecie

Działanie na miej scu zdarzeniaDziałanie na miej scu zdarzenia

Bezpieczeństwo ratown ika – upewnić się, że

BLS/ALS zgodnie z uniw ersalnym algorytmem.Wskazane wczesne defi nitywne udrożnienie dróg

Może być konieczne wy dłużenie działań

Prąd zmienny – częściej VF.Prąd zmienny – częściej VF.Prąd stały (piorun) – czę ściej asystolia.Prąd stały (piorun) – czę ściej asystolia.

Możliwe długotrwałe (d o kilku godzin) porażenie Możliwe długotrwałe (d o kilku godzin) porażenie

Porażenie prądem zmiennymPorażenie prądem zmiennym

Może powodować tężcowy skurcz mięśni szkieletowych –

→

→

→

Porażenie piorun emPorażenie piorun em

RKO RKO Postępowanie zgodnie z al gorytmem BLS/ALSPostępowanie zgodnie z al gorytmem BLS/ALSZapewnienie drożności dró g oddechowych – większe ryzyko Zapewnienie drożności dró g oddechowych – większe ryzyko

Długotrwałe porażenie mię śni poszkodowanego – Długotrwałe porażenie mię śni poszkodowanego –

Zapobieganie urazom term icznym – zdjęcie gorącej odzieżyZapobieganie urazom term icznym – zdjęcie gorącej odzieżyPłynoterapia – postępowan ie w oparzeniachPłynoterapia – postępowan ie w oparzeniachUnieruchomienie kręgosłu pa szyjnego, tułowia Unieruchomienie kręgosłu pa szyjnego, tułowia Szerokie, niereagujące źren ice mogą wystąpić u osób Szerokie, niereagujące źren ice mogą wystąpić u osób