แบบฝึกชุดเพิ่มเติมเคมี_N_6 (001-046) ปรู๊ฟ 4...

อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี

อตัราการเกดิปฏิกริิยาเคม ีหมายถึง ปริมาณสารตัง้ตนที่ลดลง หรอืปริมาณสารผลิตภัณฑที่เกิดขึน้จาก

ปฏิกิริยาในหนึ่งหนวยเวลา ซึ่งเขียนแสดงความสัมพันธได ดังนี้

อัตราการเกิดปฏิกิริยาที่คิดจากการ

เปลี่ยนแปลงของสารตั้งตนที่ลดลง

หรือผลิตภัณฑที่เพ่ิมขึ้นตลอดการ

เกิดปฏิกิริยา


เปล่ียนแปลงของสารตั้งตนที่ลดลง

หรือผลิตภัณฑที่เพิ่มขึ้น ณ ชวง

เวลาใดเวลาหนึ่ง


เปลี่ยนแปลงของสารตั้งตนที่ลดลง

หรือผลิตภัณฑท่ีเพ่ิมข้ึน ณ เวลา

ขณะใดขณะหนึง่ สามารถหาไดจาก

กราฟ ซึ่งก็คือ คาความชัน (slope)

ของกราฟระหวางปริมาณของสาร

ที่เปลี่ยนแปลงกับเวลา

อัตราการเกิดปฏิกิริยาเฉลี่ย อัตราการเกิดปฏิกิริยา ณ ชวงเวลาใดเวลาหนึ่ง

อัตราการเกิดปฏิกิริยาณ ขณะใดขณะหนึ่ง

อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี = ปริมาณของสารตั้งตนที่ลดลงเวลาในการเกิดปฏิกิริยา

หรือ

อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี = ปริมาณของผลิตภัณฑที่เพิ่มขึ้นเวลาในการเกิดปฏิกิริยา

ความหมายของอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี และกฎอัตรา

จําแนกออกเปน 3 ประเภท

อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี 6หน่วยการเรียนรู้

1 2 3

ฉบับเฉลย

1เคมี เลม 3

กฎอัตรา

■ อัตราการเกิดปฏิกิริยา (r) จะเปนปฏิภาคกับผลคูณของความเขมขนของสารตั้งตน

เชน ปฏิกิริยา A + B C ; r ∝[A][B] หรือ r = k[A][B] เมื่อ k = คาคงที่อัตรา

■ ความสมัพนัธระหวางอตัราการเกดิปฏกิริยิากบัความเขมขนของสารทีม่ผีลตออตัราการเกดิปฏกิริิยา

เรียกวา กฎอัตรา ซึ่งอาจเขียนเปนสมการในรูปทั่วไปได ดังนี้

r = k[A]a[B]b

เมื่อ [A] และ [B] เปนความเขมขนของสาร A และ B ตามลําดับ หนวย โมล / ลูกบาศกเดซิเมตร

(mol / dm3)

a และ b เปนเลขยกกําลังของความเขมขน อาจเปนจํานวนเต็มหรือเศษสวนก็ได

■ กฎอัตราไดมาจากการทดลองหาอัตราการเกิดปฏิกิริยาเทานั้น

■ ในกรณีของปฏิกิริยาที่มีหลายขั้นตอน อัตราการเกิดปฏิกิริยาจะขึ้นอยูกับขั้นตอนของปฏิกิริยาที่ชา

ที่สุด เรียกวา ขั้นกําหนดอัตรา

ตอบคําถามและคํานวณเกี่ยวกับอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี

1. กําหนดปฏิกิริยาเคมีให ดังนี้

2KMnO4 (s) + 16HCl (aq) 2KCl (aq) + 2MnCl2 (aq) + 8H2O (l) + 5Cl2 (g)

จงสรุปความสัมพันธระหวางอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีกับอัตราการเปลี่ยนแปลงของสาร

จากสมการเคมีที่กําหนด

...................................................................................................................................................................................................................................................

2. ในปฏิกิริยาหนึ่ง พบวา อัตราการลดลงของ A เปน 13 เทาของอัตราการลดลงของ B และ

อัตราการเกิด C เปน 12 เทาของอัตราการเกิด D ถาอัตราการเกิดของ C เทากับอัตรา

การลดลงของ A จงเขียนสมการแสดงปฏิกิริยาเคมีที่เกิดขึ้น

...................................................................................................................................................................................................................................................

3. จงเปรียบเทียบอัตราการเปลี่ยนแปลงของสารแตละชนิดในสมการตอไปนี้จากนอยไปมาก

W + 2X 3Y + 4Z

...................................................................................................................................................................................................................................................

6.1

Sci Comprehension


r = 12 Δ [KMNO4 ]

Δt = 116 Δ [HCl]

Δt = 12 Δ [KCl]

Δt = 12 Δ [MnCl2 ]

Δt = 18 Δ [H2O]

Δt = 15 Δ [Cl2 ]

Δt

A + 3B C + 2D

Z > Y > X > W

2 เคมี เลม 3

4. ปฏกิริยิาทีกํ่าหนดใหตอไปนี ้ควรใชวิธใีดในการวดัอตัราการเกดิปฏกิริยิาเคมจีงึจะเหมาะสมทีสุ่ด

1) CaCO3 (s) CaO (s) + CO2 (g)

..........................................................................................................................................................................................................................................

2) 2HCl (aq) + Na2S2O3 (aq) 2NaCl (aq) + H2O (l) + SO2 (g) + S (s)

..........................................................................................................................................................................................................................................

3) Zn (s) + H2SO4 (aq) ZnSO4 (aq) + H2 (g)

..........................................................................................................................................................................................................................................

4) 2KMnO4 (aq) + 3H2SO4 (aq) + 5H2C2O4 (aq) K2SO4 (aq) + 2MnSO4 (aq) + 8H2O (l) + 10CO2 (g)

..........................................................................................................................................................................................................................................

5. จากปฏกิิรยิา 2N2O5 (g) 4NO2 (g) + O2 (g) ความเขมขนของสารตัง้ตนและผลติภณัฑ

ที่เปลี่ยนแปลงไป ณ เวลาตางๆ ที่อุณหภูมิ 55 องศาเซลเซียส แสดงดังตาราง

เวลา (s)ความเขมขน (mol/dm3 )

[N2O5 ] [NO2 ] [O2 ]

0100200300400500

0.02000.01690.01420.01200.01010.0086

0.00000.00630.01150.01600.01970.0229

0.00000.00160.00290.00400.00490.0057

จงเขียนกราฟแสดงความสัมพันธระหวางความเขมขนของสาร (แกน y) กับเวลา (แกน x)


วัดมวล CaCO3 ที่ลดลง หรือปริมาณแกส CO2 เกิดขึ้น หรือความดันที่เพิ่มขึ้นของระบบ

วัดตะกอน S ที่เกิดขึ้น

วัดคา pH ที่เปลี่ยนแปลงไป หรือปริมาณแกส H2 ที่เกิดขึ้น หรือมวล Zn ที่ลดลง

วัดการลดลงของสีมวงแดงของ KMnO4 หรือปริมาณแกส CO2 ที่เกิดขึ้น

ความเขมขน (

× 10

-2 mol/dm

3 )

2.5

2.0

1.5

1.0

0.5

100 200 300 400 500

[O2 ]

[N2O5 ]

เวลา (s)

[NO2 ]


6. ทดลองนาํโลหะแมกนเีซยีมมาทาํปฏกิริยิากบัสารละลายกรดไฮโดรคลอรกิเขมขน 0.2 โมล/ลติร

ไดแกสไฮโดรเจนเปนผลติภณัฑ โดยปรมิาตรของแกสไฮโดรเจนทีเ่กดิขึน้ ณ ชวงเวลาตางๆ

แสดงดงัตาราง

ปริมาตรของแกสไฮโดรเจน (cm3 ) เวลา (s)

1 10

2 20

3 35

4 50

5 80

6 130

จงหาวาอัตราการเกิดแกสไฮโดรเจนเฉลี่ยมีคาเทากับกี่ลูกบาศกเซนติเมตร/วินาที

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

7. แกส N2O5 สลายตัวได ดังสมการ

N2O5 2NO2 + 12 O2

ถาอัตราการสลายตัวของแกส N2O5 มีคาเทากับ 8.4 × 10-6 โมล/ลิตร • วินาที อัตราการ

เกิดแกส O2 มีคากี่โมล/ลิตร • วินาที

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................


อัตราการเกิด H2 เฉลี่ย = 6130

cm3

s = 0.046 cm3 /s

อัตราการเพิ่มขึ้นของ O2 = 12 อัตราการลดลงของ N2O5

= 12 × 8.4 × 10-6

= 4.2 × 10-6 mol/l • s


8. จากปฏกิริยิา CH3OH (aq) + HCl (aq) CH3Cl (aq) + H2O (l) เริม่ตนใชสารละลาย HCl

เขมขน 1.00 โมล/ลูกบาศกเดซิเมตร จํานวน 50 ลูกบาศกเซนติเมตร ซึ่งวัดความเขมขน

ของ HCl ขณะเกิดปฏิกิริยาในชวงเวลาตางๆ ไดผลดังตาราง

เวลา (s) 0 20 50 90 240

ความเขมขนของ HCl (mol/dm3 ) 1.00 0.60 0.40 0.30 0.00

1) อตัราการลดลงของ HCl ในชวง 20 วนิาทแีรก มีคาเทากบักีโ่มล/ลูกบาศกเดซเิมตร • วินาที

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

2) อัตราการเกิด CH3Cl ในชวงวินาทีที่ 50 - 90 มีคาเทากับกี่โมล/ลูกบาศกเดซิเมตร • วินาที

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

3) อัตราการเกิด H2O เฉลี่ยมีคาเทากับกี่กรัม/วินาที

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

4) CH3OH ถูกใชไปทั้งหมดกี่กรัม

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................


อัตราการลดลงของ HCl = 1.00 - 0.6020

= 0.4020 = 0.02 mol/dm3 • s

อัตราการเกิด CH3Cl = อัตราการลงลงของ HCl

= 0.40 - 0.3040 = 0.1040 = 2.5 × 10-3 mol/dm3 • s

HCl เขมขน 1.00 mol/dm3 จํานวน 50 cm3 มีเนื้อกรด HCl = 1 × 501000 = 0.05 mol

จากอัตราสวนในสมการเคมี พบวา จะเกิด H2O = 0.05 mol = 0.9 g

อัตราการเกิด H2O เฉลี่ย = 0.9 g240 s

= 3.75 × 10-3 g/s

จากขอ 3) ใช HCl ไป 0.05 mol

จากอัตราสวนในสมการเคมี จะใช CH3OH ไป 0.05 mol ดวย

CH3OH 0.05 mol = 0.05 × 32 = 1.6 g


9. จากปฏิกิริยา Mg (s) + 2HCl (aq) MgCl2 (aq) + H2 (g) นําลวดแมกนีเซียมจํานวน

1.2 กรัม มาทําปฏิกิริยากับสารละลายกรดไฮโดรคลอริกเขมขน 1.0 โมล/ลูกบาศกเดซิเมตร

จํานวน 25 ลูกบาศกเซนติเมตร เมื่อเวลาผานไป 20 วินาที ปฏิกิริยาจึงสิ้นสุดลง อัตราการ

ลดลงของแมกนีเซียมเปนกี่กรัม/ วินาที (กําหนดให มวลอะตอมของ Mg = 24)

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

10. ปฏิกิริยาออกซิเดชันของ C2H4 โดย KMnO4 เปนดังนี้

3C2H4 + 2KMnO4 + 4H2O H2SO4 3C2H6O + 2MnO2 + 2KOH

ถาอัตราการเกดิ MnO2 มีคาเทากบั 3 × 10-3 โมล/ลติร • วนิาท ีอตัราการลดลงของ C2H4 จะเปน

กี่โมล/ลิตร • วินาที

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................


มี Mg = 1.224 = 0.05 mol มี HCl = 1 × 251000 = 0.025 mol

จากสมการ Mg (s) + 2HCl (aq) MgCl2 (aq) + H2 (g)

จํานวนโมลเริ่มตน 0.05 0.025 mol

จํานวนโมลที่ใชไป 0.0125 0.025 mol

ดังนั้น HCl เปนสารกําหนดปริมาณ ทําใหใช Mg ไป 0.0125 mol

ใช Mg ไป 0.0125 mol = 0.0125 × 24 = 0.3 g

อัตราการลดลงของ Mg = 0.3 g20 s

= 0.015 g/s

อัตราการลดลงของ C2 H4 = 32 เทาของอัตราการเพิ่มของ MnO2

= 32 × 3 × 10-3 mol/l • s

= 4.5 × 10-3 mol/l • s


11. ปฏิกิริยาหนึ่งเกิดขึ้นดังสมการ

X2 (g) + 3Y2 (g) 2XY3 (g)

ถาอัตราการเกิดสาร XY3 ณ ชวงเวลาหนึ่ง มีคาเทากับ 2.4 × 10-2 โมล/ลิตร • วินาที จงหา

อัตราการลดลงของแกส X2 และ Y2

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................


CO32-

(aq) + 2H+ (aq) H2O (l) + CO2 (g)

เมื่อเวลาผานไป 10 วินาที มีนํ้าเกิดขึ้น 1.8 กรัม อัตราการเกิดแกส CO2 มีคาเทากับ

กี่ลูกบาศกเดซิเมตร/ วินาที ที่อุณหภูมิและความดันมาตรฐาน (กําหนดให มวลอะตอมของ

H = 1 C = 12 และ O = 16)

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................


อัตราการลดลงของ X2 = 12 เทาของอัตราการเกิด XY3

= 12 × 2.4 × 10-2 mol/l • s

= 1.2 × 10-2 mol/l • s

อัตราการลดลงของ Y2 = 32 เทาของอัตราการเกิด XY3

= 32 × 2.4 × 10-2 mol/l • s

= 3.6 × 10-2 mol/l • s

ในเวลา 10 วินาที มีนํ้าเกิดขึ้น = 1.8 g = 1.818 = 0.1 mol

จากสมการเคมีที่กําหนดให จะเกิด CO2 0.1 mol ดวย

CO2 0.1 mol = 0.1 × 22.4 dm3 ที่ STP = 2.24 dm3 ที่ STP

อัตราการเกิด CO2 = 2.24 dm3 ที่ STP

10 s

= 0.224 dm3 ที่ STP/s


13. ตอบคําถามจากกราฟแสดงความสัมพันธระหวางปริมาณสารกับเวลาที่กําหนดใหตอไปนี้

1) จงเขียนสมการแสดงปฏิกิริยาที่เกิดขึ้น

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

2) อัตราการเปลี่ยนแปลงของสารแตละชนิดมีคากี่โมล/วินาที

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

3) อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีของปฏิกิริยานี้มีคากี่โมล/วินาที

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

0 10 20 30 40

4

3

2

1

ปริมาณสาร (mol)

เวลา (s)

Y

Z

X


3X + Y 2Z

จากกราฟ ปฏิกิริยาสิ้นสุดในเวลา 30 s

อัตราการลดลงของ X = 330 = 0.1 mol/s

อัตราการลดลงของ Y = 130 = 0.033 mol/s

อัตราการเพิ่มของ Z = 230 = 0.067 mol/s

rate = 13 Δ [X]Δt =

Δ [Y]Δt =

12

Δ [Z]Δt

rate = 13 Δ [X]Δt

= 13 × 330

= 0.033 mol/s


14. จากปฏิกิริยา Zn (s) + H2SO4 (aq) ZnSO4 (aq) + H2 (g) พบวา อัตราการลดลงของ

โลหะสังกะสีมีคาเทากับ 3.25 กรัม/วินาที ดังนั้น อัตราการเกิดแกสไฮโดรเจนจะมีคาเทากับ

กี่ลูกบาศกเซนติเมตร/ วินาที ที่ STP (กําหนดให มวลอะตอมของ Zn = 65)

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

15. จากปฏิกิริยา A + 3B 5C + 4D นําสาร A จํานวน 1 โมล มาทําปฏิกิริยากับสาร B

จํานวน 3 โมล เมื่อเวลาผานไป 10 วินาที พบวา มีสาร C เกิดขึ้นจํานวน 4 โมล จงหาวา

อัตราการสลายตัวเฉลี่ยของสาร B ในชวง 0 - 10 วินาที มีคาเทากับกี่โมล/ วินาที

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................


จากสมการ A + 3B 5C + 4D

สาร C จํานวน 5 mol เกิดจากสาร B จํานวน 3 mol

สาร C จํานวน 4 mol เกิดจากสาร B จํานวน 3 × 45 = 2.4 mol

อัตราการสลายตัวของ B = 2.4 mol10 s

= 0.24 mol/s

อัตราการลดลงของ Zn = 3.25 g/s

= 3.2565 mol/s

= 0.05 mol/s

จากสมการที่กําหนดให จะไดวา

อัตราการเกิด H2 = อัตราการลดลงของ Zn

= 0.05 mol/s

= 0.05 × 22,400 cm3 ที่ STP/s

= 1,120 cm3 ที่ STP/s


1. จากปฏิกิริยา A + 4B + 2C 3D ทําการทดลองศึกษาผลของความเขมขนของสาร

A B และ C ตออัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี ไดผลการทดลอง ดังนี้

ความเขมขนเริ่มตน (mol/dm-3 ) อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี (mol/dm-3 • s)[A] [B] [C]

0.1 0.1 0.1 0.2

0.2 0.1 0.1 0.4

0.2 0.2 0.1 1.6

0.2 0.2 0.2 1.6

1) จงหาสมการกฎอัตรา

..........................................................................................................................................................................................................................................

2) ปฏิกิริยานี้เปนปฏิกิริยาอันดับใด และมีความหมายวาอยางไร

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

3) จงหาคาคงที่อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

4) ถาให [A] เทากับ 0.4 โมล/ลูกบาศกเดซิเมตร [B] เทากับ 0.2 โมล/ลูกบาศกเดซิเมตร

และ [C] เทากับ 0.4 โมล/ลูกบาศกเดซิเมตร อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีจะมีคาเปน

กี่โมล/ลูกบาศกเดซิเมตร • วินาที

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

คํานวณเกี่ยวกับกฎอัตรา6.2

CriticalThinking


r = k[A]1 [B]2 [C]0

ปฏิกิริยานี้จัดเปนปฏิกิริยาอันดับ 3 ถา [A] เพิ่มขึ้น n เทา อัตราการเกิดปฏิกิริยาจะเพิ่มขึ้น

n เทา ถา [B] เพ่ิมขึน้ n เทา อตัราการเกดิปฏกิริยิาจะเพิม่ขึน้ n2 เทา แตอตัราการเกดิปฏกิริยิา

ไมขึ้นกับ [C]

หาคาคงที่ (k) จากการทดลองใดการทดลองหนึ่ง

จากการทดลองที่ 1 ; r = k[A]1[B]2[C]0

0.2 = k(0.1)1(0.1)2(0.1)0

k = 0.20.001 = 200

r = k[A]1[B]2[C]0

= 200(0.4)1(0.2)2(0.4)0

= 3.2 mol/dm3 • s


2. จากปฏิกิริยา A + 2B 3C ทําการทดลองเปลี่ยนแปลงความเขมขนของสาร A และ B

เพื่อหาอัตราการเกิดปฏิกิริยา ไดขอมูลดังนี้

การทดลองครั้งที่ [A] (mol/dm3) [B] (mol/dm3) อัตราการเกิดปฏิกิริยา (mol/dm3 • s)

1 1.00 × 10-4 2.00 × 10-4 2.0 × 10-7

2 3.00 × 10-4 2.00 × 10-4 1.8 × 10-6

3 5.00 × 10-4 2.00 × 10-4 5.0 × 10-6

4 1.00 × 10-4 4.00 × 10-4 4.0 × 10-7

5 1.00 × 10-4 6.00 × 10-4 6.0 × 10-7

1) จงหาสมการกฎอัตรา

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

2) จงหาอันดับของปฏิกิริยารวม

..........................................................................................................................................................................................................................................

3) จากการทดลอง ถาเพิม่ [A] เปน 4 เทา และ [B] เปน 2 เทา อตัราการเกดิปฏกิริยิาจะเพิม่ขึน้

กี่เทา

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................


r = k[A]m[B]n

เลือกการทดลองที่ 1 2 และ 4

การทดลองที่ 1 ; 2.0 × 10-7 = k(1.00 × 10-4)m(2.00 × 10-4)n ………….(1)

การทดลองที่ 2 ; 1.8 × 10-6 = k(3.00 × 10-4)m(2.00 × 10-4)n ………….(2)

การทดลองที่ 4 ; 4.0 × 10-7 = k(1.00 × 10-4)m(4.00 × 10-4)n ………….(3)

(2)(1) ; 9 = 3m

m = 2

(4)(1) ; 2 = 2n

n = 1

ดังนั้น r = k [A]2[B]1

เปนปฏิกิริยาอันดับ 3

r = k[A]2[B]1

เมื่อ k เปนคาคงที่ r = [A]2[B]1

= (4)2(2)1

= 32 เทา


3. ทาํการทดลองหาอตัราการเกดิปฏกิริยิาของปฏกิริยิา 2A + 2B C + 2D ไดผลดงัตาราง

การทดลองที่ความเขมขนเริ่มตน (mol/dm-3 )

อัตราการเกิด D (mol/dm3 • s)[A] [B] [M]

1 4 × 10-3 2 × 10-3 1 × 10-3 0.48 × 10-3

2 2 × 10-3 4 × 10-3 1 × 10-2 0.48 × 10-3

3 2 × 10-3 2 × 10-3 1 × 10-2 0.24 × 10-3

4 2 × 10-3 2 × 10-3 5 × 10-3 0.96 × 10-3

อัตราการสลายตัวของสาร A ในการทดลองที่ 3 มีคาเปนเทาใด

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

4. จากปฏิกิริยา A + 3B 2C + D ทําการทดลองผสมสาร A เขมขน 0.5 โมล/ลูกบาศก

เดซเิมตร กบัสาร B เขมขน 0.5 โมล/ลกูบาศกเดซเิมตร ในตวัทาํละลายทีเ่ปนนํา้ โดยในแตละ

การทดลองวดัเวลารวมของปฏกิริยิาตัง้แตเริม่ตนจนไดปรมิาณสาร D เทากบั 6.25 × 10-5 โมล

ไดผลการทดลอง ดังตาราง

การทดลองที่ปริมาตรของสาร A

(cm3 )ปริมาตรของสาร B

(cm3 )ปริมาตรของนํ้า

(cm3 )เวลา (s)

1 10 10 5 50

2 5 10 10 200

3 10 5 10 100

1) วัตถุประสงคของการทดลองนี้คืออะไร

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

2) จากขอมูลในตาราง จงหาสมการกฎอัตรา

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................


จากสมการ 2A + 2B C + 2D

อัตราการสลายตัวของสาร A = อัตราการเกิดสาร D

= 0.24 × 10-3 mol/dm3 • s

เพื่อศึกษาวาความเขมขนของสารตั้งตนชนิดใดมีผลตออัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี

r = k[A]2[B]1


5. จากปฏิกิริยา 2A + B 3C + 2D

การทดลองที่ความเขมขนของ A

(mol/l)ความเขมขนของ B

(mol/l)อัตราการเกิดสาร C

(mol/l • s)

1 0.1 0.02 1.2 × 10-3

2 0.05 0.01 3 × 10-4

3 0.1 0.01 6 × 10-4

จงหาคา k ของปฏิกิริยานี้ และถาใชสาร A ที่มีความเขมขน 0.2 โมลาร และสาร B ที่มี

ความเขมขน 0.04 โมลาร อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีของปฏิกิริยานี้จะมีคาเทาใด

การทดลองที่ความเขมขนของ A

(mol/l)ความเขมขนของ B

(mol/l)อตัราการเกดิสาร C

(mol/l • s)rate

(mol/l • s)

1 0.1 0.02 1.2 × 10-3…………………………………

2 0.05 0.01 3 × 10-4…………………………………

3 0.1 0.01 6 × 10-4…………………………………

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................


r = k[A]m[B]n

จากการทดลองที่ 1 ; 4 × 10-4 = k(0.1)m(0.02)n ……………(1)



(1)(3) ; 2 = 2m (3)

(2) ; 2 = 2n

m = 1 n = 1

ดังนั้น r = k[A]1[B]1

หาคา k จากการทดลองใดการทดลองหนึ่ง

เลือกการทดลองที่ 1 4 × 10-4 = k(0.1)(0.02)

k = 4 × 10-4

2 × 10-3 = 0.2

ถา [A] = 0.2 M และ [B] = 0.04 M

หา rate จาก r = k[A]1[B]1

= 0.2(0.2)(0.04)

= 1.6 × 10-3 mol/l • s

4 × 10-4

1 × 10-4

2 × 10-4


6. จากปฏกิิริยา (C2H5)2(NH2)2 + I2 (C2H5)2N2 + 2HI ไดผลดงัตาราง

การทดลองที่[(C2H5 )2(NH2)2 ]

(mol/dm3 )[I2 ]

(mol/dm3 )อัตราการเกิดปฏิกิริยา

(mol/dm3 • s)

1 0.01 0.01 2.00

2 0.01 0.02 4.00

3 0.03 0.02 12.00

จงเขียนกราฟแสดงความสัมพันธระหวางความเขมขนของ I2 กับอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี

(กําหนดให แกน x แทน ความเขมขนของ I2 และแกน y แทน อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี)

จากปฏิกิริยา W + 2X + 3Y 2Z พบวา ปฏิกิริยานี้จัดเปนปฏิกิริยาอันดับ 3

โดยเมื่อความเขมขนของ X เพิ่มขึ้น 2 เทา อัตราการเกิดปฏิกิริยาจะเพิ่มขึ้น 4 เทา

และเมื่อความเขมขนของ Y ลดลง 1 เทา อัตราการเกิดปฏิกิริยาจะลดลง 1 เทาดวย แต

เมื่อความเขมขนของ W เพิ่มขึ้น 3 เทา อัตราการเกิดปฏิกิริยาจะไมเปลี่ยนแปลง สมการ

กฎอัตราของปฏิกิริยานี้ควรเปนอยางไร

...............................................................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................................................................

Test U


อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี

ความเขมขนของ I2

r = k[W]0[X]2[Y]1


• ความถี่ในการชนกันของอนุภาค โดยปฏิกิริยาเคมีท่ีอนุภาคมีความถี่ในการชนกันมากจะเกิดไดเร็วกวาปฏิกิริยา

เคมีที่อนุภาคมีความถี่ในการชนกันนอย

• จํานวนอนุภาคที่มีพลังงานสูงมากพอ โดยปฏิกิริยาเคมีท่ีอนุภาคมีพลังงานสูงจะเกิดไดเร็วกวาปฏิกิริยาเคมีท่ี

อนุภาคมีพลังงานตํ่า

• คาพลังงานกอกัมมันต โดยปฏิกิริยาเคมีที่มีพลังงานกอกัมมันตตํ่าจะเกิดไดเร็วกวาปฏิกิริยาเคมีที่มีพลังงาน

กอกัมมันตสูง

แนวคิดเกี่ยวกับการเกิดปฏิกิริยาเคมี

แนวคิดเกี่ยวกับการเกิดปฏิกิริยาเคมี และพลังงานกับการดําเนินไปของปฏิกิริยาเคมี

คือ พลังงานจํานวนนอยที่สุดที่

เกิดจากการชนกันของอนุภาค

สารตั้งตนแลวทําใหเกิดปฏิกิริยา

เคมี หนวยเปนกิโลจูล/โมล (kJ/

mol) โดยพลังงานกอกัมมันตจะ

มีผลตอความยากงายในการเกิด

ปฏิกิริยาเคมี

อธิบายวา ในระหวางที่สารตั้งตน

เปลีย่นเปนผลติภณัฑนัน้ จะมสีาร

เชงิซอนกมัมนัต (activated com-

plex) เกิดขึ้นกอนเพียงชั่วขณะ

แลวสารเชิงซอนกมัมนัตจะสลายตวั

ใหผลิตภัณฑตอไป

อธิบายวา ปฏิกิริยาเคมีจะเกิด

ขึ้นไดก็ตอเมื่ออนุภาคของสารที่

เขาทําปฏิกิริยากันจะตองมีการ

ชนกันในทิศทางท่ีเหมาะสม และ

อนุภาคที่ชนกันตองมีพลังงานสูง

พอที่จะทําลายพันธะเกาแลวเกิด

พันธะใหม

พลังงานกอกัมมันต(activation energy : Ea)

ทฤษฎีสารเชิงซอนที่ถูกกระตุน (activated complex theory)

ทฤษฎีการชน(collision Theory)

อัตราการเกิดปฏิกิริยาขึ้นอยูกับปจจัยตางๆ ดังนี้

พลัง

งาน

CO (g) + NO2 (g)

CO2 (g) + NO (g)

+พลังงาน

ของปฏิริยา

สารตั้งตน

สารเชงิซอนกมัมนัต

การดําเนินไปของปฏิกิริยา

ผลิตภัณฑ

พลังงานกอกัมมันต



พลังงานกับการดําเนินไปของปฏิกิริยาเคมี

■ ปฏิกิริยาดูดพลังงานหรือปฏิกิริยาดูดความรอน (endothermic reaction) หมายถึง ปฏิกิริยาที่มีการ

ใชพลงังานในการสลายแรงยดึเหนีย่วระหวางอะตอมมากกวาพลังงานทีถ่กูปลอยออกมาเพือ่สรางแรงยึดเหน่ียว

ระหวางอะตอม ทาํใหเมือ่สิน้สดุปฏกิริยิาเคมแีลว สารจะมกีารดดูพลงังานเขาไปมากกวาพลงังานทีค่ายออกมา

■ ปฏิกิริยาคายพลังงานหรือปฏิกิริยาคายความรอน (exothermic reaction) หมายถึง ปฏิกิริยาที่มีการ

ใชพลงังานในการสลายแรงยึดเหน่ียวระหวางอะตอมนอยกวาพลงังานทีถ่กูปลอยออกมาเพือ่สรางแรงยดึเหนีย่ว

ระหวางอะตอม ทาํใหเมือ่สิน้สดุปฏกิริยิาเคมแีลว สารจะมกีารคายพลงังานออกมามากกวาพลงังานทีด่ดูเขาไป

■ ปฏิกิริยาเคมีที่มีหลายขั้นตอน จะทําใหเกิดกลไกลของปฏิกิริยา (reaction mechanism) ที่ซับซอนขึ้น

และในแตละขั้นตอนจะเกิดสารที่ไมเสถียร เรียกวา สารมัธยันตร (intermediate)

E2

E3

E1

Ea

H

เวลา

พลัง

งงาน

▿

สารเชิงซอนที่ถูกกระตุน

มีพลังงานเทากับ E2พลังงานกอกัมมันต

ของปฏิกิริยาเทากับ Ea

สารตัง้ตนมพีลงังาน

เทากับ E1

ผลิตภัณฑที่เกิดขึ้น

มีพลังงานเทากับ E3

ปฏกิริยิาดดูพลงังานเขาไป

มีคาเทากับ E3 - E1

E2

E3

E1

Ea

H

เวลา

พลัง

งงาน

▿

สารเชิงซอนที่ถูกกระตุน

มีพลังงานเทากับ E2พลังงานกอกัมมันต

ของปฏิกิริยาเทากับ Ea

สารตัง้ตนมพีลงังาน

เทากับ E1

ปฏกิริยิาคายพลงังานออกมา

มีคาเทากับ E3 - E1

ผลิตภัณฑที่เกิดขึ้น

มีพลังงานเทากับ E3



ทําเครื่องหมาย ✓ หนาขอความที่ถูกตอง และเครื่องหมาย ✗ หนาขอความที่ไมถูกตอง

พรอมทั้งแกไขขอความนั้นใหถูกตอง

...................... 1. ปฏิกิริยาที่มีคาพลังงานกอกัมมันตมากจะเปนปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นไดงาย

...........................................................................................................................................................................................................................

...................... 2. ปฏิกิริยาดูดความรอน คือ ปฏิกิริยาที่มีการดูดพลังงานเขาไปมากกวาคายออกมา

...........................................................................................................................................................................................................................

...................... 3. ปฏิกิริยาเคมีที่ยอนกลับไดงายเปนปฏิกิริยาที่มีคาพลังงานกอกัมมันตยอนกลับนอย

...........................................................................................................................................................................................................................

...................... 4. การชนกนัทีถ่กูทศิทางทกุครัง้ของสารต้ังตนจะทาํใหเกดิปฏกิริิยาเคมี ไมวาสารต้ังตน

จะมีพลังงานเทาใดก็ตาม

...........................................................................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................................................................

...................... 5. ในปฏิกิริยาเคมีที่มีกลไกหลายขั้นตอน ขั้นที่เกิดปฏิกิริยาชาที่สุดจะเปนขั้นกําหนด

อัตราการเกิดปฏิกิริยา

...........................................................................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................................................................

6.3

Sci Comprehension

ตอบคําถามเกี่ยวกับพลังงานกับการดําเนินไปของปฏิกิริยาเคมี

1. พจิารณากราฟแสดงการเปลีย่นแปลงของปฏกิริยิา 2 ปฏกิริยิา ในสภาวะแกส ซึง่ทดลองทีอ่ณุหภมูิ

เดียวกัน

6.4

Sci Comprehension

ปฏิกิริยาใดมีอัตราการเกิดปฏิกิริยาเร็วกวา เพราะเหตุใด

...................................................................................................................................................................................................................................................

พลัง

งาน

(kJ)

พลัง

งาน

(kJ)


ปฏิกิริยาที่ 1


ปฏิกิริยาที่ 2


✗

✓

✓

✗

✓

ปฏิกิริยาที่มีคาพลังงานกอกัมมันตมากจะเปนปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นยาก

นอกจากการชนกันที่ถูกทิศทางแลว โมเลกุลของสารตั้งตนตองมีพลังงานอยางนอยเทากับพลังงานกอกัมมันตดวย ปฏิกิริยาจึงจะเกิดขึ้นได

ปฏิกิริยาที่ 2 เนื่องจากมีพลังงานกอกัมมันตนอยกวาปฏิกิริยาที่ 1


2. พิจารณากราฟแสดงพลังงานและการดําเนินไปของปฏิกิริยาที่กําหนดใหตอไปนี้

1) พลังงานกอกัมมันตของปฏิกิริยา A2 + B2 2AB มีคากี่กิโลจูล

..........................................................................................................................................................................................................................................

2) พลังงานกอกัมมันตของปฏิกิริยา 2AB A2 + B2 มีคากี่กิโลจูล

..........................................................................................................................................................................................................................................

3) ปฏิกิริยา 2AB A2 + B2 เปนปฏิกิริยาดูดหรือคายพลังงาน กี่กิโลจูล

..........................................................................................................................................................................................................................................


1) ปฏิกิริยานี้เปนปฏิกิริยาประเภทใด และมีการเปลี่ยนแปลงพลังงานกี่กิโลจูล

..........................................................................................................................................................................................................................................

2) พลังงานกอกัมมันต (Ea) ของปฏิกิริยาไปขางหนามีคากี่กิโลจูล

..........................................................................................................................................................................................................................................

3) พลังงานกอกัมมันต (Ea) ของปฏิกิริยายอนกลับมีคากี่กิโลจูล

..........................................................................................................................................................................................................................................

4) พลังงานของสารเชิงซอนกัมมันต (activated complex) มีคากิโลจูล

..........................................................................................................................................................................................................................................

พลัง

งาน

(kJ)


E2

E1

E3

พลัง

งาน

(kJ)

การดําเนนิไปของปฏกิริยิา

70

40

60

30

50

202AB

A2 + B2

10


30 กิโลจูล


ดูดพลังงาน 10 กิโลจูล

ปฏิกิริยาคายพลังงาน และมีการเปลี่ยนแปลงพลังงาน = E1 – E3 กิโลจูล

E2 – E1 กิโลจูล


E2 กิโลจูล



1) พลังงานกอกัมมันตของปฏิกิริยาไปขางหนามีคากี่กิโลจูล

..........................................................................................................................................................................................................................................

2) โมเลกุลที่สามารถเกิดเปนกรดซัลฟวริกไดจะตองมีพลังงานอยางนอยกี่กิโลจูล

..........................................................................................................................................................................................................................................

3) ปฏิกิริยานี้เปนปฏิกิริยาดูดหรือคายพลังงาน กี่กิโลจูล

..........................................................................................................................................................................................................................................

5. พิจารณากราฟแสดงพลงังานและการดําเนินไปของปฏกิริยิาทีม่ ี2 ขัน้ตอน ทีก่าํหนดใหตอไปนี้

1) ปฏิกิริยาไปขาหนาในขั้นที่ 1 มีคา Ea เทากับเทาใด

..........................................................................................................................................................................................................................................

2) ปฏิกิริยายอนกลับในขั้นที่ 2 มีคา Ea เทากับเทาใด

..........................................................................................................................................................................................................................................

3) ปฏิกิริยานี้เปนปฏิกิริยาประเภทใด และมีการเปลี่ยนแปลงพลังงานเทากับเทาใด

..........................................................................................................................................................................................................................................

4) ปฏิกิริยายอนกลับมีคา Ea เทากับเทาใด

..........................................................................................................................................................................................................................................

พลัง

งาน

(kJ)


800

600

400

200

500

SO2 + O2

SO3 + H2O

H2SO4

A C ; ขัน้ที ่1

C E ; ขัน้ที ่2

พลัง

งาน

(kJ)

E4

E3

E2

E1

E5


BD

C

A

E




คายพลังงาน 150 กิโลจูล



ปฏิกิริยาคายพลังงาน และมีการเปลี่ยนแปลงพลังงาน = E1 – E5 กิโลจูล




1) ปฏิกิริยานี้มีกี่ขั้นตอน

..........................................................................................................................................................................................................................................

2) ขั้นตอนใดเปนขั้นกําหนดอัตราการเกิดปฏิกิริยา เพราะเหตุใด

..........................................................................................................................................................................................................................................

3) X คือพลังงานใด

..........................................................................................................................................................................................................................................

4) Y คือพลังงานใด

..........................................................................................................................................................................................................................................

5) Z คือพลังงานใด

..........................................................................................................................................................................................................................................

6) A B C และ D คือสารใด

..........................................................................................................................................................................................................................................

7) L M และ N คือสารใด

..........................................................................................................................................................................................................................................

พลัง

งาน

(kJ)

สารตั้งตน


สารผลิตภัณฑX

A

L

B

M N

C

DY

Z


4 ขั้นตอน

ขั้นตอนที่ 2 เพราะวามีพลังงานกอกัมมันตมากที่สุด

พลังงานกอกัมมันตของปฏิกิริยาไปขางหนา

พลังงานกอกัมมันตของปฏิกิริยายอนกลับ

พลังงานของปฏิกิริยา

สารเชิงซอนที่ถูกกระตุน (activated complex)

สารมัธยันตร (intermediate)


7. ปฏิกิริยาหนึ่งมีพลังงานกอกัมมันต (Ea) ของปฏิกิริยาไปขางหนาเทากับ 45 กิโลจูล และมี

พลังงานกอกัมมันต (Ea) ของปฏิกิริยายอนกลับเทากับ 18 กิโลจูล จงหาวาพลังงานของ

ปฏิกิริยาไปขางหนามีคาเทาใด พรอมวาดกราฟแสดงความสัมพันธระหวางการดําเนินไป

ของปฏิกิริยากับพลังงานที่เปลี่ยนแปลง

...................................................................................................................................................................................................................................................

8. ปฏิกิริยาเคมี A + 2B 3C + 5D พลังงานของสารตั้งตน A และ B นอยกวาพลังงาน

ของ C และ D อยู 250 กิโลจูล ถาพลังงานกอกัมมันตของปฏิกิริยายอนกลับมีคาเทากับ

510 กิโลจูล จงหาวาพลังงานกอกัมมันตของปฏิกิริยาไปขางหนามีคาเทาใด และปฏิกิริยา

ไปขางหนาเปนปฏิกิริยาประเภทใด พรอมวาดกราฟแสดงความสัมพันธระหวางการดําเนินไป

ของปฏิกิริยากับพลังงานที่เปลี่ยนแปลง

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................


ดังนั้น พลังงานของปฏิกิริยาไปขางหนามีคาเทากับ 27 กิโลจูล

ดังน้ัน พลังงานกอกัมมันตของปฏิกิริยาไปขางหนามีคาเทากับ 760 กิโลจูล และปฏิกิริยาไปขางหนาเปนปฏิกิริยาดูดพลังงาน 250 กิโลจูล

พลังงาน (kJ)

x + 45

x + 27

x



x + 760

x + 250 3C + 5D

A + 2Bx


Ea ยอนกลับ = 510 kJ


9. ปฏิกิริยาเคมี 2X + Y 3Z พลังงานของผลิตภัณฑ Z นอยกวาพลังงานของสารตั้งตน X และ Y อยู 120 กิโลจูล ถาพลังงานกอกัมมันตของปฏิกิริยาไปขางหนามีคาเทากับ 340 กิโลจูล จงหาวาพลังงานกอกัมมันตของปฏิกิริยายอนกลับมีคาเทาใด พรอมวาดกราฟแสดง ความสัมพันธระหวางการดําเนินไปของปฏิกิริยากับพลังงานที่เปลี่ยนแปลง

...................................................................................................................................................................................................................................................

10. พิจารณาปฏิกิริยาที่กําหนดใหตอไปนี้ A + 2B C + 280 kJ ………… (1) 2X + Y + 150 kJ 3Z ………… (2) ถาพลังงานของสารตั้งตนในปฏิกิริยา (1) และ (2) เปน 510 และ 340 กิโลจูล ตามลําดับ พลังงานของผลิตภัณฑจาก 2 ปฏิกิริยานี้จะมีคาแตกตางกันกี่กิโลจูล พรอมวาดกราฟแสดง ความสัมพันธระหวางการดําเนินไปของปฏิกิริยากับพลังงานที่เปลี่ยนแปลง

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................


ดังนั้น พลังงานกอกัมมันตของปฏิกิริยายอนกลับมีคาเทากับ 460 กิโลจูล

พลังงานของผลิตภัณฑจากปฏิกิริยาที่ 1 มีคาเทากับ 230 กิโลจูลพลังงานของผลิตภัณฑจากปฏิกิริยาที่ 2 มีคาเทากับ 490 กิโลจูลดังนั้น พลังงานของผลิตภัณฑจาก 2 ปฏิกิริยาตางกันอยู 260 กิโลจูล

การดําเนินไปของปฏิกิริยาปฏิกิริยาที่ 1


510

230

∆H = - 280 kJ

การดําเนินไปของปฏิกิริยาปฏิกิริยาที่ 2


490

340∆H = + 150 kJ



x + 340

x

3Zx - 120

Ea ไปขางหนา = 340 kJ

2X + Y


ตอบคําถามเกี่ยวกับปจจัยที่มีผลตออัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี

1. กําหนดปฏิกิริยาให ดังนี้

A (g) + 3B (g) + 2C (g) 2D (g) + E (g)

จากการทดลองพบวา ปฏกิริยิานีมี้สมการกฎอตัราเปน r = k[A]1[B]2[C]0 หมายความวาอยางไร

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

6.5

Sci Comprehension

ปจจัยที่มีผลตออัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี

พื้นที่ผิวของสาร

สารตั้งตนที่มีพื้นที่ผิวมาก จะทําใหอนุภาคของสารมีโอกาสชนกันไดมากขึ้น อัตราการเกิดปฏิกิริยา

จึงมีคาสูงกวาสารตั้งตนที่มีพื้นที่ผิวนอย

ความเขมขนของสาร

สารตั้งตนที่มีความเขมขนมาก จํานวนอนุภาคของสารตั้งตนในระบบจะมีมาก ทําใหอนุภาคของสาร

เกิดการชนกันไดมากขึ้น อัตราการเกิดปฏิกิริยาจึงมีคาสูงกวาสารตัง้ตนทีม่คีวามเขมขนนอย

อุณหภูมิ

เม่ืออุณหภูมิสูงขึ้น โมเลกุลของสารจะเคลื่อนที่ดวยอัตราเร็วเพิ่มขึ้น จึงมีโอกาสที่จะชนกันมากขึ้น

อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีจึงมีคาสูง

ตัวเรงปฏิกิริยาและตัวหนวงปฏิกิริยาเคมี

■ ตัวเรงปฏิกิริยา เปนสารที่ชวยใหปฏิกิริยาเกิดเร็วขึ้น โดยมีผลทําใหพลังงานกอกัมมันตของปฏิกิริยา

ลดตํ่าลง เมื่อปฏิกิริยาสิ้นสุด ตัวเรงปฏิกิริยาจะมีปริมาณและสมบัติเหมือนเดิม

■ ตวัหนวงปฏกิริยิา เปนสารท่ีทําใหปฏกิิรยิาเกดิชาลง เมือ่ปฏกิริยิาสิน้สดุ ตวัหนวงปฏกิริยิาจะมปีรมิาณ

เทาเดิม แตอาจมีสมบัติทางกายภาพเปลี่ยนแปลงไป


อัตราการเกิดปฏิกิริยาขึ้นกับความเขมขนของ A และ B แตไมขึ้นกับความเขมขนของ C ถา [A]

เพิม่ขึน้ x เทา อตัราการเกิดปฏิกิรยิาจะเพ่ิมขึน้ x เทา ถา [B] เพิม่ขึน้ x เทา อตัราการเกดิปฏกิริยิา

จะเพิ่มขึ้น x2 เทา



X + Y Z

จากการหากฎอัตราจากสมการท่ีกําหนดให สามารถเขียนกราฟแสดงความสัมพันธระหวาง

ความเขมขนของสารตั้งตนกับอัตราการเกิดปฏิกิริยาได ดังนี้

จากกราฟ สามารถแปลความหมายไดวาอยางไร

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

3. อุณหภูมิมีผลตอการเพิ่มอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีอยางไร

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

4. ตัวเรงปฏิกิริยาและตัวหนวงปฏิกิริยามีผลตอการเพิ่มอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีอยางไร

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

อัตราการเกิดปฏิกิริยา

ความเขมขนของสาร

[X]

[Y]


อัตราการเกิดปฏิกิริยาไมขึ้นกับความเขมขนของ X แตขึ้นกับความเขมขนของ Y โดยสามารถ

เขียนเปนกฎอัตราได ดังนี้ rate = k[X]0[Y]1

การเพิ่มอุณหภูมิจะเปนการเพิ่มพลังงานใหกับสารตั้งตน ซึ่งถาพลังงานของสารตั้งตนมีคา

มากกวาหรือเทากับพลังงานกอกัมมันตของปฏิกิริยา จะทําใหปฏิกิริยาเกิดขึ้นได

ตัวเรงปฏิกิริยาจะไปปรับกลไกของปฏิกิริยา ทําใหปฏิกิริยามีคาพลังงานกอกัมมันตลดลง

ปฏิกิริยาจึงเกิดไดเร็วขึ้น

ตัวหนวงปฏิกิริยาจะไปปรับกลไกของปฏิกิริยา ทําใหปฏิกิริยามีคาพลังงานกอกัมมันตสูงขึ้น

ปฏิกิริยาจึงเกิดไดชาลง


5. พิจารณาปฏิกิริยาระหวางโลหะสังกะสีกับกรดไฮโดรคลอริกในการทดลอง 4 การทดลอง

ตอไปนี้

การทดลองที่ การทดลอง

1 ใสแผนสังกะสีหนัก 1 กรัม จํานวน 1 แผน ลงในกรด HCl เขมขน 0.1 โมล/ลิตร

2 ใสแผนสังกะสีหนัก 0.5 กรัม จํานวน 2 แผน ลงในกรด HCl เขมขน 0.2 โมล/ลิตร

3 ใสผงสังกะสีละเอียดหนัก 1 กรัม ลงในกรด HCl เขมขน 0.1 โมล/ลิตร

4 ใสผงสังกะสีละเอียดหนัก 1 กรัม ลงในกรด HCl เขมขน 0.2 โมล/ลิตร

เมื่อทําการทดลองที่อุณหภูมิเดียวกัน การทดลองใดจะมีอัตราการเกิดปฏิกิริยาสูงที่สุด

เพราะเหตุใด

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

6. เมือ่นาํลวดแมกนเีซยีมมาวางไวทีอ่ณุหภมูหิอง ลวดแมกนเีซยีมจะทาํปฏกิริยิากบัแกสออกซเิจน

อยางชาๆ เกิดเปนแมกนีเซียมออกไซด แตถานําลวดแมกนีเซียมมาเผา ลวดแมกนีเซียม

จะลุกไหมกลายเปนแมกนีเซียมออกไซดอยางรวดเร็ว จงตอบคําถามตอไปนี้

1) พลังงานกอกัมมันตของทั้ง 2 ปฏิกิริยามีคาเทากันหรือไม เพราะเหตุใด

..........................................................................................................................................................................................................................................

2) เพราะเหตุใดการนําลวดแมกนีเซียมมาเผาจึงทําใหเกิดปฏิกิริยาไดเร็วขึ้น

..........................................................................................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................................................................................

7. พิจารณากราฟที่กําหนดใหตอไปนี้

T1 หรือ T2 มีอุณหภูมิสูงกวากัน เพราะเหตุใด

...................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................

จํานวนโมเลกุล

พลังงาน

T1T2

Ea


การทดลองที่ 4 เกิดปฏิกิริยาเร็วที่สุด เนื่องจากสังกะสีมีลักษณะเปนผง จึงมีพื้นที่ผิวสัมผัสมาก

และสารละลาย HCl ที่ใชมีความเขมขนมาก

T2 มีอุณหภูมิสูงกวา T1 เนื่องจากที่อุณหภูมิ T2 มีจํานวนโมเลกุลที่มีพลังงานมากกวาหรือเทากับ

Ea มากกวาที่อุณหภูมิ T1

เทากัน เพราะพลังงานกอกัมมันตเปนพลังงานของปฏิกิริยา

การเผาเปนการเพ่ิมพลังงานใหกับสารตัง้ตนจนมพีลงังานอยางนอยเทากบัพลงังานกอกมัมนัต

ของปฏิกิริยา จึงทําใหปฏิกิริยาเกิดไดเร็วขึ้น


ทําเครื่องหมาย ✓ หนาขอความที่ถูกตอง และเครื่องหมาย ✗ หนาขอความที่ไมถูกตอง

พรอมทั้งแกไขขอความนั้นใหถูกตอง

...................... 1. เม่ือโมเลกุลของสารต้ังตนชนกันดวยทิศทางที่เหมาะสมจะทําใหพลังงานกอกัมมันต

ของปฏิกิริยาลดลง

...........................................................................................................................................................................................................................

...................... 2. ทุกครั้งที่มีการเพิ่มความเขมขนของสารต้ังตนจะทําใหอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี

เพิ่มขึ้นเสมอ

...........................................................................................................................................................................................................................

...................... 3. การเพิ่มตัวเรงปฏิกิริยาจะทําใหพลังงานกอกัมมันตของปฏิกิริยาลดลง

...........................................................................................................................................................................................................................

...................... 4. ปฏิกิริยาคายความรอนเปนปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นไดงายกวาปฏิกิริยาดูดความรอน

...........................................................................................................................................................................................................................

...................... 5. เมื่อเติมตัวเรงปฏิกิริยาจะทําใหไดผลิตภัณฑปริมาณมากขึ้น

...........................................................................................................................................................................................................................

...................... 6. ณ อุณหภูมิหนึ่ง โมเลกุลของสารตั้งตนแตละโมเลกุลจะมีพลังงานเทากัน

...........................................................................................................................................................................................................................

...................... 7. ตวัหนวงปฏกิริยิาจะทาํใหปฏกิริยิาเคมีเกดิชาลง เนือ่งจากตัวหนวงปฏกิริยิาจะไปเปล่ียน

กลไกทําใหพลังงานกอกัมมันตของปฏิกิริยาเพิ่มขึ้น

...........................................................................................................................................................................................................................

...................... 8. การเคีย้วอาหารใหละเอยีดเปนการเพิม่พืน้ทีสั่มผสัของอาหาร ทาํใหเอนไซมสามารถ

ทําปฏิกิริยากับอาหารไดงายขึ้น

...........................................................................................................................................................................................................................

...................... 9. ปฏิกิริยาที่มีคาพลังงานกอกัมมันตไปขางหนานอยกวาพลังงานกอกัมมันตยอนกลับ

จะเปนปฏิกิริยาที่สามารถผันกลับไดงาย

...........................................................................................................................................................................................................................

.....................10. การเพิม่อณุหภมูจิะทาํใหปฏกิริยิาเคมีเกดิเรว็ขึน้ เนือ่งจากอณุหภมิูทีเ่พิม่ขึน้จะทาํให

พลังงานกอกัมมันตของปฏิกิริยาลดลง

...........................................................................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................................................................

6.6

Sci Comprehension


✗

✗

✓

✗

✗

✗

✓

✓

✗

✗

พลังงานกอกัมมันตไมไดขึ้นอยูกับทิศทางการชนกันของโมเลกุลของสารตั้งตน

บางครั้งการเพิ่มความเขมขนของสารตั้งตนจะไมทําใหอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีเพิ่มขึ้น

ปฏิกิริยาจะเกิดขึ้นเร็วหรือชาขึ้นกับพลังงานกอกัมมันต ไมขึ้นกับพลังงานของปฏิกิริยา

การเติมตัวเรงปฏิกิริยาจะทําใหปฏิกิริยาเกิดเร็วขึ้น แตไมไดทําใหเกิดผลิตภัณฑมากขึ้น

ณ อุณหภูมิหนึ่ง สารตั้งตนแตละโมเลกุลอาจมีพลังงานเทากันหรือไมเทากันก็ได

ปฏิกิริยาที่ผันกลับไดงายเปนปฏิกิริยาที่มีพลังงานกอกัมมันตยอนกลับนอย

การเพิ่มอุณหภูมิไมสงผลตอพลังงานกอกัมมันตของปฏิกิริยา แตการเพิ่มอุณหภูมิทําใหปฏิกิริยาเกิดเร็วขึ้น เนื่องจากเปนการเพิ่มพลังงานใหกับสารตั้งตน จึงทําใหสารตั้งตนมีพลังงานเพิ่มขึ้นจนมีคามากกวาพลังงานกอกัมมันต


6คําชี้แจง : เลือกคําตอบที่ถูกตองที่สุดเพียงคําตอบเดียว

1. เมื่อสาร A ทําปฏิกิริยากับสาร B ไดผลิตภัณฑเปนสาร C เพียงชนิดเดียว จากการทดลอง

พบวา อัตราการเกิดปฏิกิริยาเทากับ 12 เทาของอัตราการลดลงของสาร A เทากับ 2 เทา

ของอตัราการลดลงของสาร B และเทากบั 13 เทาของอตัราการเพิม่ขึน้ของสาร C สมการเคมี

ที่ใชแสดงปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นเปนไปตามขอใด

1. 6C 4A + B 2. 13 C 12 A + 2B

3. 12 A + 2B 13 C 4. 4A + B 6C


4NH3 (g) + 3O2 (g) 2N2 (g) + 6H2O (l)

พิจารณาขอมูลที่กําหนดใหตอไปนี้

ก. อัตราการลดลงของ NH3 เปน 23 เทาของอัตราการเพิ่มขึ้นของ H2O

ข. ถาอัตราการลดลงของ O2 มีคาเทากับ 2 โมลาร/วินาที อัตราการเพิ่มขึ้น

ของ N2 จะเปน 43 เทาอัตราการลดลงของ O2

ค. ถาปฏิกิริยาสิ้นสุดภายใน 10 วินาที พบวา N2 มีความเขมขน 2 โมลาร

ดังนั้น อัตราเร็วเฉลี่ยของปฏิกิริยานี้มีคาเทากับ 0.1 โมลาร/วินาที

ขอสรุปใดถูกตอง

1. ขอ ก. เทานั้น 2. ขอ ก. และ ข.

3. ขอ ก. และ ค. 4. ขอ ข. และ ค.

3. ปฏิกิริยาระหวางของแข็งกับแกสชนิดหนึ่งสามารถเกิดขึ้นไดตลอดเวลา ถาตองการทําให

อัตราการเกิดปฏิกิริยาเพิ่มขึ้น จะตองทําการเปลี่ยนแปลงตามขอใด

1. ลดอุณหภูมิ

2. ลดความดันของแกส

3. รักษาความดันใหคงที่

4. ทําใหของแข็งมีขนาดเล็กลง

1. เมื่อสาร


3. ปฏิกิริยาระหวางของแข็งกับแกสชนิดหนึ่งสามารถเกิดขึ้นไดตลอดเวลา ถาตองการทําให

Unit Test


(ดูเฉลยละเอียดในสวนทายเลม)


4. กําหนดกราฟแสดงการเกิดปฏิกิริยาระหวางสาร A กับสาร B ไดสาร C เปนผลิตภัณฑ

เพียงชนิดเดียว ใหดังนี้

4. กําหนดกราฟแสดงการเกิดปฏิกิริยาระหวางสาร


ก. อัตราการลดลงของ B เปน 23 เทาของอัตราการลดลงของของ A

ข. อัตราการเกิดของสาร C เทากับอัตราการลดลงของสาร A

ค. อัตราการเกิดของสาร C เปน 23 เทาของอัตราการลดลงของสาร B


1. ขอ ก. และ ข. 2. ขอ ข. และ ค.

3. ขอ ก. และ ค. 4. ถูกตองทุกขอ

5. กําหนดสมการการสลายตัวของเปอรออกไซด ดังนี้

2H2O2 2H2O + O2

ถาอัตราการเกิดของแกสออกซิเจนมีคาเทากับ a โมล/ลูกบาศกเดซิเมตร • วินาที อัตราการ

สลายตัวของเปอรออกไซดจะมีคาเทากับกี่โมล/ลูกบาศกเดซิเมตร • วินาที

1. a2 2. a

3. 2a 4. 4a

6. จากปฏิกิริยา 2A (g) + B (g) 3C (g) + D (g) เริ่มตนใชแกส A 5 โมล ทําปฏิกิริยา

กับแกส B 3 โมล ในภาชนะขนาด 500 ลูกบาศกเซนติเมตร เมื่อเวลาผานไป 25 วินาที

วัดปริมาณของแกส D ทันที พบวา มีแกส D เกิดขึ้น 0.6 โมล อัตราการเกิดปฏิกิริยา

มีคาเทากับกี่โมล/ลูกบาศกเดซิเมตร•วินาที

1. 0.048 2. 0.096

3. 0.144 4. 0.192

5. กําหนดสมการการสลายตัวของเปอรออกไซด ดังนี้

6. จากปฏิกิริยา 2

ปริมาณสาร (mol)

เวลา (s)

5

3

4

2

1

5 10 15 20

C

A

B



7. จากปฏิกิริยา 2A 2B + C ทําการวัดความเขมขนของสาร A ที่เปลี่ยนแปลงไป

ณ เวลาตางๆ ไดผลดังตาราง

เวลา (min) ความเขมขนของสาร A (mol/dm3 )

0 0.100

10 0.084

20 0.071

36 0.054

58 0.037

92 0.020

140 0.009

อัตราการเกิดปฏิกิริยาเฉลี่ยของปฏิกิริยานี้มีคากี่โมล/ลิตร • นาที

1. 1.6 × 10-4 2. 3.25 × 10-4

3. 6.5 × 10-4 4. 7.2 × 10-4


2Na (s) + 2H2O (l) 2NaOH (aq) + H2 (g)

เมื่อเวลาผานไป 10 นาที ปรากฏวา ใชโซเดียมในการเกิดปฏิกิริยาไปจํานวน 2.3 กรัม

อัตราการเกิดแกสไฮโดรเจนจะเปนกี่ลูกบาศกเดซิเมตร/นาที ที่ STP

1. 0.112 2. 0.224

3. 0.448 4. 0.896


Zn (s) + 2HCl (aq) ZnCl2 (aq) + H2 (g)

ถานําสังกะสีจํานวน 3.25 กรัม มาทําปฏิกิริยากับกรด HCl เขมขน 0.4 โมลาร

จาํนวน 100 ลกูบาศกเซนตเิมตร ปฏกิริิยาส้ินสุดลงเม่ือเวลาผานไป 20 วินาท ีอตัราการเกดิ

แกส H2 จะเปนกี่ลูกบาศกเซนติเมตร/ วินาที ที่ STP (กําหนดให มวลอะตอมของ Zn = 65)

1. 448 2. 224

3. 44.8 4. 22.4







2Na (s) + 2H2O (l) 2NaOH (aq) + H2 (g)

เมื่อเวลาผานไป 10 วินาที มีแกส H2 เกิดขึ้น 1,120 ลูกบาศกเซนติเมตร ที่ STP

(กําหนดให มวลอะตอมของ H = 1 O = 16 และ Na = 23)


ก. อัตราการลดลงของโซเดียมเทากับ 0.01 โมล/วินาที

ข. เมื่อเวลาผานไป 10 วินาที จะใชโซเดียมในการเกิดปฏิกิริยาไปจํานวน 2.3 กรัม

ค. อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีเปน 2 เทาของอัตราการลดลงของโซเดียม

มีขอมูลที่กลาวถูกตองทั้งหมดกี่ขอ

1. 1 ขอ

2. 2 ขอ

3. 3 ขอ

4. ไมมีขอมูลใดถูกตอง


Mg (s) + 2HCl (aq) MgCl2 (aq) + H2 (g)

ถาใชสารละลาย HCl เขมขน 8 โมล/ลูกบาศกเดซิเมตร จํานวน 50 ลูกบาศกเซนติเมตร

ปรากฏวาตองใชเวลา 1 นาที ปฏิกิริยาจึงสิ้นสุดลง และอัตราการลดลงของแมกนีซียม

มีคาเทากับ 0.06 กรัม/วินาที อัตราเร็วในการเกิดแกสไฮโดรเจนจะมีคาเทากับกี่กรัม/

วินาที (กําหนดให มวลอะตอมของ H = 1 Mg = 24 และ Cl = 35.5)

1. 1.25 × 10-3 2. 1.33 × 10-3

3. 1.67 × 10-3 4. 5.00 × 10-3

12. นําสารละลาย A จํานวน 150 ลูกบาศกเซนติเมตร มาทําปฏิกิริยากับสารละลาย B จํานวน

50 ลูกบาศกเซนติเมตร ในเวลา 10 วินาที ไดสาร C เกิดขึ้น 0.001 โมล อัตราการเกิด

สาร C มีคาเทากับกี่โมล/ลูกบาศกเดซิเมตร•วินาที

1. 2 × 10-4 2. 3 × 10-4

3. 4 × 10-4 4. 5 × 10-4

10. กําหนดปฏิ


12. นําสารละลาย



13. พิจารณาขอมูลที่กําหนดใหตอไปนี้

ก. การเพิม่อณุหภมูมิผีลทาํใหโมเลกลุของสารต้ังตนชนกนัมากขึน้ และทาํใหพลังงาน

กอกัมมันตมีคาลดลง

ข. อัตราเร็วของปฏิกิริยาเคมีแปรผันตามความเขมขนของสารตั้งตนเสมอ

ค. ในปฏิกิริยาเคมีที่เกิดหลายขั้นตอน ขั้นตอนที่เกิดชาที่สุดจะเปนขั้นควบคุมอัตรา

การเกิดปฏิกิริยาเคมี


1. ขอ ก. เทานั้น 2. ขอ ค. เทานั้น

3. ขอ ก. และ ข. 4. ขอ ข. และ ค.

14. พิจารณาสมดุลของปฏิกิริยาตอไปนี้

X2 + 2Y2 2XY2

กําหนดใหพลังงานของสารตั้งตนมีคานอยกวาพลังงานของผลิตภัณฑอยู 125 กิโลจูล/โมล

ถาพลงังานกอกมัมันตของปฏกิริยิายอนกลบัมคีาเทากบั 70 กโิลจลู/โมล พลงังานกอกมัมนัต

ของปฏิกิริยาไปขางหนาจะมีคาเทากับกี่กิโลจูล/โมล

1. 195 2. 245

3. 320 4. 345

15. จากปฏิกิริยา X2 + Y2 2XY ถาปฏิกิริยาดังกลาวเปนปฏิกิริยาคายความรอน

และมกีลไก 2 ขัน้ตอน โดยขัน้ตอนที ่2 เปนขัน้ทีค่วบคมุอตัราการเกดิปฏกิริยิา กราฟในขอใด

แสดงความสัมพันธระหวางพลังงานกับการดําเนินไปของปฏิกิริยาไดถูกตอง

1. 2.

3. 4.


14. พิจารณาสมดุลของปฏิกิริยาตอไปนี้

15. จากปฏิกิริยา


พลัง

งาน


พลัง

งาน


พลัง

งาน


พลัง

งาน



16. ปฏิกิริยาหนึ่งมีกลไก 3 ขั้นตอน ดังนี้

ขั้นตอนที่ 1 2NO N2O2 (เกิดเร็ว) ΔH = +

ขั้นตอนที่ 2 N2O2 + H2 N2O + H2O (เกิดชา) ΔH = -

ขั้นตอนที่ 3 N2O + H2 N2 + H2O (เกิดเร็ว) ΔH = -

กราฟในขอใดแสดงความสัมพันธระหวางพลังงานกับการดําเนินไปของปฏิกิริยาไดถูกตอง

1. 2.

3. 4.

17. ปฏิกิริยาหนึ่งมีพลังงานของสารต้ังตนเทากับ A กิโลจูล/โมล พลังงานของสารเชิงซอน

กัมมันตเทากับ B กิโลจูล/โมล และพลังงานของสารผลิตภัณฑเทากับ C กิโลจูล/โมล

โดย B > C > A


ก. ปฏิกิริยามีการคายพลังงานเทากับ C - A

ข. การเติมตัวเรงปฏิกิริยาจะทําใหคา A B และ C ลดลง

ค. พลังงานกระตุนของปฏิกิริยาไปขางหนามีคาเทากับ B - C

ง. พลังงานของปฏิกิริยามีคาเทากับ C - A

มีขอมูลที่กลาวไมถูกตองทั้งหมดกี่ขอ ขอใดบาง

1. 2 ขอ ขอ ก. และ ข. 2. 2 ขอ ขอ ข. และ ค.

3. 3 ขอ ขอ ก. ข. และ ค. 4. 3 ขอ ขอ ก. ข. และ ง.

16. ปฏิกิริยาหนึ่งมีกลไก 3 ขั้นตอน ดังนี้

17. ปฏิกิริยาหนึ่งมีพลังงานของสารต้ังตนเทากับ


พลัง

งาน


พลัง

งาน


พลัง

งาน


พลัง

งาน



18. จากปฏกิริยิา 2A + B C + 2D เมือ่ทาํการทดลองโดยใชสาร A และ B ทีม่คีวามเขมขน

ตางๆ แลววัดอัตราการเกิดปฏิกิริยา ไดผลดังตาราง

การทดลองที่ [A] (mol/dm3) [B] (mol/dm3) อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี (mol/dm3 • s)

1 0.01 0.02 1 × 10-5

2 0.02 0.02 4 × 10-5

3 0.02 0.01 2 × 10-5


ก. อตัราการเกดิปฏกิริยิาเคมขีองปฏกิริยิานีข้ึน้อยูกบัความเขมขนของทัง้ A และ B

ข. กฎอัตราของปฏิกิริยานี้ คือ r = k[A]1[B]2

ค. ปฏิกิริยานี้จัดเปนปฏิกิริยาอันดับที่ 3

ง. เมื่อเพิ่มความเขมขนของสาร A เปน 3 เทา อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีจะเพิ่ม

เปน 9 เทา


1. ขอ ก. และ ข. 2. ขอ ก. และ ง.

3. ขอ ก. ข. และ ง. 4. ขอ ก. ค. และ ง.


ก. ทิศทางการชนกันของสารตั้งตนมีผลตออัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี

ข. การเพิ่มความเขมขนของสารตั้งตนจะทําใหปฏิกิริยาเคมีเกิดเร็วขึ้นเสมอ

ค. พลังงานกอกัมมันตเปนพลังงานที่นอยที่สุดที่เพียงพอจะทําใหเกิดปฏิกิริยา

ง. ปฏิกิริยาที่มีพลังงานกอกัมมันตสูงจะเกิดไดเร็ว


1. ขอ ก. และ ค. 2. ขอ ค. และ ง.

3. ขอ ก. และ ง. 4. ขอ ข. และ ค.

20. พิจารณาปฏิกิริยาเคมีตอไปนี้ A + B C + D กําหนดใหพลังงานของสารตั้งตน A

และ B มีคามากกวาพลังงานของผลิตภัณฑ C และ D อยู 100 กิโลจูล ถาคาพลังงาน

กอกมัมนัตของปฏกิริยิายอนกลบัมคีาเทากบั 250 กโิลจลู พลงังานกอกมัมนัตของปฏกิริยิา

ไปขางหนาจะมีคาเทาใด

1. 100 กิโลจูล 2. 150 กิโลจูล

3. 200 กิโลจูล 4. 350 กิโลจูล

18. จากปฏกิริยิา 2


20. พิจารณาปฏิกิริยาเคมีตอไปนี้



21. จากปฏิกิริยา (C2H5)2(NH2)2 + I2 (C2H5 )2N2 + 2HI เมื่อทําการทดลองโดยใช

(C2H5)2(NH2)2 และ I2 ที่มีความเขมขนตางๆ แลววัดอัตราการเกิดปฏิกิริยา ไดผลดังตาราง

การทดลองที่[(C2H5)2(NH2)2 ]

(mol/dm3 )[I2 ]

(mol/dm3 )อัตราการเกิดปฏิกิริยา

(mol/dm3 • s)

1 0.01 0.01 2.00

2 0.01 0.02 4.00

3 0.03 0.02 12.00

กราฟในขอใดแสดงความสมัพนัธระหวางความเขมขนของ I2 กบัอตัราการเกดิปฏกิริยิาเคมี

ไดถูกตอง

1. 2.

3. 4.


ก. การชนกนัของอนภุาคของสารตัง้ตนทีถ่กูทศิทางจะทาํใหเกดิปฏกิริยิาเคมทีกุครัง้

ข. อนุภาคของสารตั้งตนที่ชนกันถูกทิศทางจะมีพลังงานจลนมากกวาพลังงาน

กอกัมมันตเสมอ

ค. การเพิ่มความเขมขนของสารตั้งตนในบางครั้งจะไมทําใหอัตราการเกิดปฏิกิริยา

เรว็ขึน้

ง. การเติมตัวเรงปฏิกิริยาเปนการเพิ่มพลังงานใหกับระบบจนมีคามากกวาพลังงาน

กอกัมมันต


1. ขอ ค. เทานั้น 2. ขอ ง. เทานั้น


21.


อัตรา

การเกิด

ปฏิกิร

ิยา


อัตรา


ปฏิกิร

ิยา


อัตรา


ปฏิกิร

ิยา


อัตรา


ปฏิกิร

ิยา




23. ขอใดกลาวไมถูกตองเกี่ยวกับปจจัยที่มีผลตออัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี

1. ตัวหนวงปฏิกิริยาจะมีผลทําใหพลังงานกอกัมมันตของปฏิกิริยามีคามากขึ้น

2. การเพิ่มอุณหภูมิมีผลทําใหทุกโมเลกุลที่มาชนกันสามารถเกิดปฏิกิริยาเคมีได

3. ในทางปฏิบัติบางครั้งการเพิ่มความเขมขนของสารตั้งตนอาจไมมีผลตออัตราการเกิด

ปฏิกิริยา

4. ในปฏิกิริยาเคมีที่ผันกลับได ตัวเรงปฏิกิริยามีผลทําใหปฏิกิริยาที่กําลังดําเนินไปเขาสู

สมดุลเร็วขึ้น

24. การเติมตัวเรงปฏิกิริยามีผลตออัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีอยางไร

1. ตัวเรงปฏิกิริยาจะไปจัดระเบียบทิศทางการชนกันของโมเลกุลใหถูกทิศทางมากขึ้น

2. ตัวเรงปฏิกิริยาจะไปเพิ่มความเขมขนของสารละลาย ทําใหปฏิกิริยาเคมีเกิดเร็วขึ้น

3. ตัวเรงปฏิกิริยาจะไปจัดโครงสรางใหมของสารตั้งตน ทําใหพลังงานกอกัมมันตลดลง

4. ถูกตองทุกขอ


2A + 2B 2C + D

ทําการทดลอง 4 ครั้ง โดยการเปลี่ยนความเขมขนของสารตั้งตนและสาร X แลวบันทึก

อัตราการเกิดสาร D เฉลี่ย เมื่อเวลาผานไป 10 นาที ไดผลดังตาราง

การทดลองที่

ความเขมขนของสารตั้งตนเมื่อเริ่มปฏิกิริยา (mol/dm3) อัตราการเกิดสาร D เฉลี่ย(mol/dm3 • s)[A] [B] [X]

1 4 × 10-3 2 × 10-3 1 × 10-2 0.48 × 10-3

2 2 × 10-3 4 × 10-3 1 × 10-2 0.48 × 10-3

3 2 × 10-3 2 × 10-3 1 × 10-2 0.24 × 10-3

4 2 × 10-3 2 × 10-3 5 × 10-3 0.96 × 10-3

ขอสรุปใดไมถูกตอง

1. สาร X เปนตัวหนวงปฏิกิริยาเคมี

2. อัตราการลดลงของสาร A และสาร B มีคาเทากัน

3. อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีของปฏิกิริยานี้ขึ้นกับความเขมขนของทั้งสาร A B และ X

4. อตัราการสลายตวัของสาร A เฉลีย่ ในการทดลองที ่3 มคีาเทากบั 2 × 10-3 mol/dm3 • s

23. ขอใดกลาว

24. การเติมตัวเรงปฏิกิริยามีผลตออัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีอยางไร




26. ปฏิกิริยาในขอใดนาจะเกิดไดเร็วที่สุดที่อุณหภูมิหอง

1. 2H2 (g) + O2 (g) 2H2O (g)

2. Ag+ (aq) + Cl- (aq) AgCl (s)

3. CH4 (g) + 2O2 (g) CO2 (g) + 2H2O (g)

4. NaCl (aq) + AgNO3 (aq) NaNO3 (aq) + AgCl (s)

27. ขอใดสรุปถูกตอง

1. ปฏิกิริยาเคมีจะเกิดไดทุกครั้ง เมื่อโมเลกุลมาชนกันแลวมีพลังงานไมนอยกวาพลังงาน

กอกัมมันต

2. การเพิม่ความเขมขนของสารตัง้ตน ทาํใหปฏกิริยิาเคมเีกดิเรว็ขึน้ เพราะพลงังานกอกมัมนัต

มีคาลดลง

3. การลดความเขมขนของสารตั้งตน ทําใหอนุภาคของสารชนกันนอยลง จึงสงผลให

ปฏิกิริยาเกิดชาลง

4. การชนกันของโมเลกุลท่ีถูกทิศทาง ทําใหพลังงานกอกัมมันตของปฏิกิริยามีคาลดลง

ปฏิกิริยาจึงเกิดเร็วขึ้น

ใชขอมูลตอไปนี้ ตอบคําถามขอ 28. - 29.

จากปฏิกิริยาเคมี A + 2B C + 3D ทําการทดลองโดยการเปลี่ยนความเขมขน

ของสารตั้งตน แลววัดอัตราการลดลงของสาร B ไดผลการทดลองดังตาราง

การทดลองที่

ความเขมขนของสารตั้งตน (mol/dm3 ) อัตราการลดลงของสาร B(× 10-3

mol/dm3 • s)[A] [B]

1 1.0 1.0 2

2 2.0 1.0 4

3 4.0 1.0 8

4 1.0 2.0 2

5 1.0 4.0 2

28. อัตราการเกิดของสาร D ในการทดลองที่ 2 จะมีคากี่โมล/ลูกบาศกเดซิเมตร • วินาที

1. 6.0 × 10-2 2. 5.0 × 10-3

3. 4.0 × 10-3 4. 3.0 × 10-3

29. กฎอัตราของปฏิกิริยานี้มีคาเทากับเทาใด

1. rate = k[A]1[B]0 2. rate = k[A]1[B]1

3. rate = k[A]0[B]1 4. rate = k[A]1[B]2

26. ปฏิกิริยาในขอใดนาจะเกิดไดเร็วที่สุดที่อุณหภูมิหอง

27. ขอใดสรุปถูกตอง

28. อัต

29. กฎอัตราของปฏิกิริยานี้มีคาเทากับเทาใด



30. จากปฏิกิริยา 2NO (g) + O2 (g) 2NO2 (g) เมื่อทําการทดลอง ณ อุณหภูมิ

25 องศาเซลเซยีส โดยการเปลีย่นความเขมขนของ NO และ O2 แลววดัอตัราการเกดิ NO2

ไดผลการทดลองดังตาราง

การทดลองที่ความเขมขนของ NO

(mol/dm3 )ความเขมขนของ O2

(mol/dm3 )อัตราการเกิด NO2

(mol/dm3 • s)

1 0.01 0.01 0.007

2 0.01 0.02 0.014

3 0.01 0.03 0.021

4 0.02 0.03 0.084

ถาความเขมขนของสารตั้งตนทั้ง 2 ชนิด เปน 0.04 โมล/ลูกบาศกเดซิเมตร อัตราการเกิด

NO2 จะมีคากี่โมล/ลูกบาศกเดซิเมตร • วินาที

1. 0.448 2. 0.560

3. 0.784 4. 0.896

31. จากปฏกิริยิา S2O82- (aq) + 2I- (aq) 2SO4

2- (aq) + I2 (aq) เมือ่ทาํการทดลอง ณ อณุหภมูิ

25 องศาเซลเซียส โดยการเปลี่ยนความเขมขนของ S2O82- และ I- แลววัดอัตราการเกิด I2

ไดผลการทดลองดังตาราง

การทดลองที่ความเขมขนเริ่มตน

ของ S2O82- (mol/dm3 )

ความเขมขนเริ่มตนของ I- (mol/dm3 )

อัตราการเกิด I2 (mol/dm3 • s)

1 1.0 × 10-4 1.0 × 10-2 6.50 × 10-7

2 2.0 × 10-4 1.0 × 10-2 1.30 × 10-6

3 4.0 × 10-4 2.0 × 10-2 5.20 × 10-6

เมื่อความเขมขนของ S2O8-2 เปน 1.0 × 10-4 โมล/ลูกบาศกเดซิเมตร และความเขมขนของ

I- เปน 2.0 × 10-2 โมล/ลูกบาศกเดซิเมตร และคาคงที่อัตรามีคาเทากับ 0.65 โมล/ลูกบาศก

เดซิเมตร•วินาที อัตราการเกิด I2 จะมีคากี่โมล/ลูกบาศกเดซิเมตร•วินาที

1. 1.0 × 10-6 2. 1.3 × 10-6

3. 1.5 × 10-6 4. 1.8 × 10-6


31. จากปฏกิริยิา



32. การสลายตัวของไนตรัสออกไซด (N2O) เกิดขึ้น 2 ขั้นตอน ดังนี้

ขั้นตอนที่ 1 N2O N2 + O

ขั้นตอนที่ 2 N2O + O N2 + O2

กฎอัตราที่ไดจากการทดลอง คือ r = k[N2O] ปฏิกิริยานี้มีสารใดเปนสารมัธยันตร

(intermediate)

1. O 2. O2

3. N2 4. N2O

33. ปฏิกิริยา A + B C มีสมการกฎอัตราการเกิดปฏิกิริยาเปน r = k[A][B] พิจารณา

แผนภาพแสดงอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีที่กําหนดใหตอไปนี้

ก. ข. ค. ง.

(กําหนดให แทนโมเลกุลของสาร A และ แทนโมเลกุลของสาร B)

ขอใดเรียงลําดับอัตราเร็วในการเกิดปฏิกิริยาจากมากไปนอยไดถูกตอง

1. ก. > ค. > ข. > ง.

2. ง. > ข. > ค. > ก.

3. ข. > ง. > ก. > ค.

4. ค. > ก. > ง. > ข.

34. ในปฏิกิริยาทั่วๆ ไป ถาพลังงานของสารตั้งตนเทากับ E1 พลังงานของสารเชิงซอนกัมมันต

เทากับ E2 และพลังงานของสารผลิตภัณฑเทากับ E3 โดย E2 > E3 > E1 ขอใดกลาว

ถูกตอง

1. ปฏิกิริยามีการคายพลังงานเทากับ E3 - E1

2. การเติมตัวเรงปฏิกิริยาจะทําให E1 E2 และ E3 ลดลง

3. พลังงานกระตุนของปฏิกิริยาไปขางหนามีคาเทากับ E2 - E1

4. ถูกตองทุกขอ

32. ก

33. ปฏิกิริยา

34. ในปฏิกิริยาทั่วๆ ไป ถาพลังงานของสารตั้งตนเทากับ



35. พจิารณากราฟแสดงความสมัพนัธระหวางพลงังานกบัการดาํเนนิไปของปฏกิริยิาทีก่าํหนดให

ตอไปนี้


พลัง

งาน

II

II

I

I

ขอใดเปรียบเทียบพลังงานกอกัมมันต และระบุชนิดของปฏิกิริยา I และปฏิกิริยา II ได

ถูกตอง

ขอ พลังงานกอกัมมันตของปฏิกิริยา ปฏิกิริยาดูดความรอน ปฏิกิริยาคายความรอน

1. I < II I II

2. I > II I II

3. I < II II I

4. I = II II I

36. จากปฏิกิริยา Mg (s) + 2HCl (aq) MgCl2 (aq) + H2 (g) เมื่อเพิ่มอุณหภูมิใหแก

ระบบ พลังงานกอกัมมันตจะเปลี่ยนแปลงไปอยางไร

1. คงที่

2. ลดลง

3. เพิ่มขึ้น

4. สรุปไมได

37. เมือ่ใสสารละลาย HCl เขมขน 1 โมลาร จาํนวน 25 ลกูบาศกเซนตเิมตร ลงในหนิปนูชิน้เลก็ๆ

จะเกดิแกส CO2 การเปลีย่นแปลงขอใดทีไ่มทาํใหอตัราการเกดิปฏกิริยิาเริม่ตนเพิม่ขึน้

1. บดหินปูนใหเปนผงละเอียด

2. ใชสารละลาย HCl เขมขน 2 โมลาร จํานวน 25 ลูกบาศกเซนติเมตร



35. พจิารณากราฟแสดงความสมัพนัธระหวางพลงังานกบัการดาํเนนิไปของปฏกิริยิาทีก่าํหนดให

36. จากปฏิกิริยา

37. เมือ่ใสสารละลาย



ใชขอมูลตอไปนี้ ตอบคําถามขอ 38. - 39.

ปฏิกิริยาหนึ่งเกิดขึ้น 2 ขั้นตอน ดังนี้

ขั้นตอนที่ 1 2SO2 + O2 2SO3

ขั้นตอนที่ 2 SO3 + H2O H2SO4

กราฟแสดงความสัมพันธระหวางพลังงานศักยและการดําเนินไปของปฏิกิริยา เปนดังนี้


พลัง

งานศ

ักย (kJ

)

800

600

400

200

500

SO2 + O2

H2SO4

SO3 + H2O

38. โมเลกุลที่สามารถเกิดเปนกรดซัลฟวริกไดจะตองมีพลังงานอยางนอยที่สุดกี่กิโลจูล

1. 200

2. 400

3. 600

4. 800


ก. ขั้นตอนที่เปนขั้นควบคุมปฏิกิริยา คือ ขั้นตอนที่ 1

ข. ปฏิกิริยานี้ดูดพลังงาน 150 กิโลจูล

ค. พลังงานกอกัมมันตของปฏิกิริยานี้มีคาประมาณ 400 กิโลจูล

ง. พลังงานของสารผลิตภัณฑมีคาเทากับ 800 กิโลจูล

มีขอมูลที่กลาวไมถูกตองทั้งหมดกี่ขอ

1. 1 ขอ

2. 2 ขอ

3. 3 ขอ

4. 4 ขอ

38. โมเลกุลที่สามารถเกิดเปนกรดซัลฟวริกไดจะตองมีพลังงานอยางนอยที่สุดกี่กิโลจูล




40. เมื่อสาร X และสาร Y ทําปฏิกิริยากัน ไดผลิตภัณฑชนิดหนึ่ง กฎอัตราสําหรับปฏิกิริยานี้

จะเปนอันดับที่ 1 เมื่อเทียบกับสาร X และเปนอันดับที่ 2 เมื่อเทียบกับสาร Y จงหาหนวย

ของคาคงทีอ่ตัรา ถาความเขมขนของสารทีเ่กีย่วของเปนโมลาร (M) และเวลาเปนวินาท ี(s)

1. M • s

2. M2 • s

3. M-1 • s-1

4. M-2 • s-1

40. เมื่อสาร



คําชี้แจง : เลือกคําตอบที่ถูกตองที่สุดเพียงคําตอบเดียว

1. พิจารณาแผนภาพการดําเนินไปของปฏิกิริยาที่กําหนดให


พลัง

งาน

(kJ)

100

80

60

40

20X + Y

Ea1Ea2 Z


ก. ถาเติมตัวเรงปฏิกิริยา A ลงไป จะสงผลใหคา Ea1 ลดลง

ข. พลังงานกอกัมมันตที่มีผลตออัตราการเกิดปฏิกิริยา คือ Ea2

ค. หลังเติมตัวเรงปฏิกิริยา A ลงไป ปฏิกิริยาจะดูดพลังงาน 40 kJ

ง. เมื่อเติมตัวเรงปฏิกิริยา A ลงไป จะไดผลิตภัณฑสุดทายเปนสารประกอบ ZA


1. ขอ ก. และ ข. 2. ขอ ก. และ ค.

3. ขอ ข. และ ง. 4. ขอ ค. และ ง.

2. ปฏิกิริยา X Y Z เกิดการเปลี่ยนแปลงพลังงาน ดังนี้

X

YZ

พลัง

งาน

(kJ)



1. ผลิตภัณฑสุดทาย คือ สาร Y เพียงชนิดเดียว

2. เกิดปฏิกิริยา 2 ขั้นตอน โดยสุดทายไดสาร Z มากกวาสาร Y

3. เกิดปฏิกิริยา 2 ขั้นตอน โดยสุดทายสาร Y จะกลายเปนสาร Z จนหมด

4. ปฏิกิริยา X Y เกิดอยางรวดเร็ว สวนปฏิกิริยา Y Z เกิดอยางชาๆ

1. พิจารณาแผนภาพการดําเนินไปของปฏิกิริยาที่กําหนดให


6Challenge Test


(ดูเฉลยละเอียดในสวนทายเลม)


3. เมื่อนํา Mg มาทําปฏิกิริยากับ HCl จะได MgCl2 และ H2 เปนผลิตภัณฑ ถาอัตราเฉลี่ยของการเกิด H2

มีคาเทากับ 64 × 22.4 × 10-3 โมล/วินาที อัตราเฉลี่ยของการใช HCl จะเปนกี่โมล/วินาที

1. 16 × 22.4 × 10-3 2. 32 × 22.4 × 10-3

3. 64 × 22.4 × 10-3 4. 128 × 22.4 × 10-3

4. ปฏิกิริยา A + B C D เปนปฏิกิริยาผันกลับได การดําเนินไปของปฏิกิริยาแสดงดังกราฟ

200

180

160

140

120

100

80

60

40

20

พลัง

งาน

(kJ)


A + B

C

D

A + B + F

ขอสรุปใดไมถูกตอง

1. พลังงานกระตุนของปฏิกิริยายอนกลับมีคาเทากับ 40 และ 100 kJ ตามลําดับ

2. พลังงานกระตุนของปฏิกิริยาไปขางหนามีคาเทากับ 120 และ 60 kJ ตามลําดับ

3. เมือ่เติมตวัเรงปฏกิริยิา F จะทาํใหอตัราการเกดิปฏกิริยิาไปขางหนาเพิม่ขึน้ แตอตัราการเกดิปฏกิริยิา

ยอนกลับยังมีคาเทาเดิม

4. ปฏกิิรยิาระหวาง A กบั B ไปเปนสาร D เกดิไดยากกวาปฏกิริยิาการสลายตวัของ D ไปเปน A กบั B

เนื่องจากมีพลังงานกระตุนสูงกวา

5. ปฏกิิรยิาระหวางของแขง็ A มากเกนิพอกบักรด B เขมขน 0.25 โมล/ลติร ทีอ่ณุหภมู ิ25 องศาเซลเซยีส

มีอัตราการเกิดปฏิกิริยาเทากับ x และมีผลิตภัณฑเกิดขึ้นเทากับ y ถาเปลี่ยนไปใชกรด B เขมขน

0.5 โมล/ลติร ทีอุ่ณหภมูเิทาเดมิ อัตราการเกดิปฏกิริยิาและปรมิาณผลติภณัฑจะเปลีย่นแปลงไปอยางไร

ขอ อัตราการเกิดปฏิกิริยา ปริมาณผลิตภัณฑ

1. > x > y

2. > x = y

3. < x < y

4. < x = y

3. เมื่อนํา


5. ปฏกิิรยิาระหวางของแขง็



6. A (s) + B (aq) C (g) เปนปฏกิริยิาดดูความรอน การกระทาํในขอใดทาํใหปฏกิริยิานีม้อีตัราเรว็

ในการเกิดปฏิกิริยาเพิ่มขึ้น

ก. บด A ใหมีขนาดเล็กลง และเพิ่มปริมาณของ Y

ข. เพิ่มอุณหภูมิ เพราะทําใหสารตั้งตนขยายตัวมีพื้นที่ผิวมากขึ้น

ค. เติมตัวเรงปฏิกิริยา เพราะทําใหปริมาณสารผลิตภัณฑมากขึ้น

ง. เพิ่มอุณหภูมิ เพราะจํานวนโมเลกุลที่มีพลังงานจลนสูงมีมากขึ้น


3. ขอ ข. และ ค. 4. ขอ ค. และ ง.

7. ปฏิกิริยา 2NO (g) + 2H2 (g) N2 (g) + 2H2O (g) นํามาเขียนกราฟแสดงความสัมพันธระหวาง

พลังงานกับการดําเนินไปของปฏิกิริยาได ดังนี้

500

400

282

100

200

พลัง

งาน

(kJ)


2NO + 2H2

N2 + 2H2O

X408

300

114


1. ปฏกิริยิานีจ้ะเกดิขึน้ไดตองใหความรอนเขาไป 282 kJ/mol แลวจงึจะคายความรอนออกมาภายหลงั

114 kJ/mol

2. ผลิตภัณฑมีพลังงานตํ่ากวาสารตั้งตน แสดงวาปฏิกิริยาเกิดขึ้นไดงาย และถาใชอุณหภูมิสูงขึ้น

ปฏิกิริยาก็จะยิ่งเกิดไดเร็วขึ้น

3. ปฏิกิริยานี้คายความรอน 138 kJ/mol แตเนื่องจากตองใชพลังงาน 126 kJ/mol เพื่อกระตุนใหเกิด

ปฏิกิริยา จึงเหลือพลังงานคายออกมาเพียง 12 kJ/mol

4. เมื่อ NO และ H2 ชนกัน จะตองมีพลังงานสูงขึ้นจากเดิมอยางนอย 126 kJ/mol จึงจะเกิดการ

เปลี่ยนแปลงเปนสาร X และกลายเปน N2 และ H2O ในที่สุด ซึ่งจะมีพลังงานลดลงจากสาร X

294 kJ/mol

6.

7. ปฏิกิริยา 2



8. ทําการทดลองเพ่ือหาผลของความเขมขนของสารตั้งตนตออัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีของปฏิกิริยา

X + 2Y Z ปรากฏวาไดผลการทดลองดังตาราง

การทดลองครั้งที่

ปริมาตรสารละลาย X0.2 mol/dm3 (cm3 )

ปริมาตรสารละลาย Y0.4 mol/dm3 (cm3)

นํ้ากลั่น (cm3)

เวลาที่ใชในการเกิดปฏิกิริยา (s)

1 20.00 20.00 10.00 10

2 20.00 30.00 10.00 5

3 30.00 20.00 5.00 10


1. อัตราการเกิดปฏิกิริยาขึ้นอยูกับความเขมขนของ X

2. อัตราการเกิดปฏิกิริยาขึ้นอยูกับความเขมขนของ Y

3. อัตราการเกิดปฏิกิริยาขึ้นอยูกับความเขมขนของ Y แตไมขึ้นกับ X

4. อัตราการเกิดปฏิกิริยาขึ้นอยูกับความเขมขนของ X แตไมขึ้นกับ Y

9. จากปฏิกิริยา 2SO3 (g) 2SO2 (g) + O2 (g) การสลายตัวของ SO3 มีการเปลี่ยนแปลงความ

เขมขนดังตาราง

เวลา (s) ความเขมขนของ SO3 (mol/dm3)

0 x

50 4.5

100 3.0

150 2.1

200 1.5

ถาอัตราการสลายตัวเฉลี่ยของ SO3 เปน 2.5 × 10-2 โมล/ลิตร • วินาที x จะมีคากี่โมล/ลิตร และอัตรา

การเกิดของ O2 ในชวง 0 - 50 วินาที มีคาเปนกี่โมล/ลิตร • วินาที ตามลําดับ

1. 6.5 และ 2 × 10-2

2. 6.5 และ 4 × 10-2

3. 8.0 และ 2 × 10-2

4. 8.0 และ 4 × 10-2

8. ทําการทดลองเพ่ือ

9. จากปฏิกิริยา 2ฉบับเฉลย


10. ถาตองการวัดอัตราการเกิดปฏิกิริยาในขอ ก. ถึง ง.

ก. N2 (g) + 3H2 (g) 2NH3 (g)

ข. Cl2 (g) + 2Br- (aq) Br2 (l) + 2Cl- (aq)

ค. I2 (s) + 2S2O32- (aq) 2I- (aq) + S4O6

2- (aq)

ง. CO2 (g) + H2O (l) HCO3- (aq) + H+ (aq)

ดัวยวิธีการในขอ A. ถึง D.

A. ดูสีที่หายไป B. ดูสีที่เพิ่มขึ้น

C. วัดการเปลี่ยนคา pH D. วัดการเปลี่ยนความดัน

ขอใดเรียงลําดับวิธีที่จะใชกับปฏิกิริยา ก. ถึง ง. ไดถูกตอง

1. D A B และ C

2. D B A และ C

3. C A B และ D

4. C B A และ D

10. ถาตองการวัดอัตราการเกิดปฏิกิริยาในขอ ก. ถึง ง.



แบบฝึกชุดเพิ่มเติมเคมี_N_6 (001-046) ปรู๊ฟ 4...

Documents

Transcript of แบบฝึกชุดเพิ่มเติมเคมี_N_6 (001-046) ปรู๊ฟ 4...