Mostrimi në Auditim

Mostrimi

• Për të qenë më efektiv Auditimet duhet të përfshijnë përdorimin e mostres, por madhësitë e mostres duhet të jenë të mjaftueshme në mënyrë që të kufizohet (Limitohet ) rreziku I auditimit në një nivel të ulët . Për të përcaktuar madhësitë e mjaftueshme të mostrave përdoren disa metoda.

• Me rritjen e madhësisë së bizneseve, auditorët është dashur të mbështeten në procedurat e përzgjedhjes së mostres,si mënyrë e vetme dhe më praktike për sigurimin e evidencës së auditimit .

• Mbështetja në moster është një nga arsyet bazike që raportet e auditimit trajtohen si shprehje e opinionit, e jo si certifikim absolut të paraqitjes së drejtë të pasqyrave financiare .

Klasifikimi I Mostrave

• Mbështetja në mostër e auditimit, qoftë ajo statistikore apo jo-statistikore ,është proces I zgjedhjes së një grupi të njesive (të quajtur mostër) nga një grup I madh I njësive (I quajtur popullim apo masë) dhe shfrytëzimi I karakteristikave të mostres për të nxjerr konkluzione lidhur me karakteristikat e tërë popullimit apo masës.

• Supozimi I bërë është që mostra do ti lejoj auditorët të ndërmarrin konkluzione të sakta lidhur me popullimin.Mbështetja në mostër shoqërohet me rrezik të mostrimit- Rreziku që konkluzioni I arritur duke u bazuar në mostër mund të jetë I ndryshëm nga konkluzioni I cili mund të arrihej nëse auditorët do të egzaminonin cdo njësi të popullimit.

• Rreziku I mostrimit mund të reduktohet duke rritur madhësinë e mostres .Dhe vetëm atëherë kur auditorët egzaminojnë të gjitha njësit e popullimit themi se rreziku I mostrimit = 0 .

Mostra Statistikore dhe Jo-statistikore• Mostra thuhet që është jo-statistikore (e bazuar

në gjykim profesional) kur auditorët bëjnë vlersimin e rrezikut të mostrimit duke u bazuar në gjykim profesional në vënd të teknikave statistikore.

• Por kjo nuk do të thotë që mostrat jo-statistikore janë zgjedhje e mostres në mënyrë të pakujdesshme. Në fakt si mostrat statistikore ashtu edhe jo-statistikore duhet të zgjedhen në atë mënyrë që ti mundësoj auditorëve që të nxjerrin konkluzione valide lidhur me popullimin.

• Shfrytëzimi I mostrave statistikore nuk nënkupton eliminim të gjykimit profesional gjatë procesit të zgjedhjes së mostres.

• Mostra statistikore I mundëson auditorëve të masin dhe të kontrollojnë rrezikun e zgjedhjes së mostrës. Përmes teknikave të zgjedhjes së mostres statistikore, auditorët mund ta specifikojnë qysh përpara rrezikun e mostrimit që ata dëshirojnë ta kenë në rezultatet e mostrës dhe pastaj të llogarisin madhësin e mostres e cila e mbanë rrezikun e mostrimit në nivel të dëshiruar.

• Pasi që teknikat e zgjedhjes së mostres statistikore bazohen në ligjet e probabilitetit, auditorët janë të aftë ta kontrollojnë nivelin e rrezikut të mostrimit gjatë mbështetjes në rezultatet e mostres. Prandaj Mostra Statistikore mund ti ndihmoj auditorët në :

• 1)Dizajnimin e mostrave më efikase• 2)Vlerësimin e mjaftueshmërisë së evidencës së

siguruar • 3)Vlerësimin objektiv të rezultateve .

Metodat për zgjedhjen e mostres përfaqsuese

• Auditorët duhet të dallojnë mostren statistikore prej mostres së rastësishme. Mostra e rastësishme është thjeshtë një metodë e zgjedhjes së mostres: ajo mund të përdoret së bashku me mostren statistikore dhe jo-statistikore.

• Principi mbi të cilin bazohet zgjedhja e rastësishme është që cdo njësi në popullim ka gjasa të njëjta me qenë pjesë e mostres.

• Edhe pse zgjedhja e rastësishme e mostres rezulton në një moster të paanshme, ajo nuk është me doemos përfaqsuese adekuate e popullimit.

• Prap rreziku qëndron për shkak të mundësis që mostra e zgjedhur mund të mos I posedoj karakteristikat e popullimit.

• Koncepti I mostrës së rastësishme kërkon që personi I cili bën zgjedhjen e njësive të mos jetë I influencuar ose I anuar gjatë procesit të zgjedhjes.

• Prandaj zgjedhja e paanshme është kusht I domosdoshëm për të siguruar mostër të rastësishme.

Teknikat për zgjedhjen e mostres së rastësishme

• Teknikat më të shpeshta për zgjedhje të mostres së rastësishme përfshijnë :

• Tabelat e numrave të rastësishëm ,

• Gjeneruesit e numrave të rastësishëm dhe

• Zgjedhjet sistematike .

Tabelat e numrave të rastësishëm

• Një nga metodat më të lehta të zgjedhjes së njësive në mënyrë të rastësishme është përmes tabelave të numrave të rastësishëm .

• një pjesë të kësaj tabele e kemi paraqitur , numrat e rastësishëm në këtë tabelë janë të organizuar në kolona të cilat përmbajnë numra 5 shifror , kjo na mundëson që të bëjmë zgjedhjen e numrave në mënyrë shumë të lehtë , kolonat janë kryesisht arbitrare dhe nuk kanë kurrfar kuptimi .

Tabela e numrave të rastësishëm

• Hapi I parë gjatë përdorimit të këtyre tabelave është të krijohet një përputhje ndërmjet shifrave në tabelë dhe njësive të popullimit. P.sh. Nëse transaksionet përmbajnë këto numra rendor A-001, B-001 etj. Atëherë auditorët mund të vendosin të zëvendsojnë shkronjat me numra .

• Më pasë auditorët mund të zgjedhin piken startuese dhe rrugën sistematike e cila përdoret për leximin e tabelës. Cdo rrugë e zgjedhur është e pranueshme ,me kusht që ajo të ndiqet në mënyrë konsistente.

• Për ta ilustruar supozojmë që LL/A të një klienti janë të renditura në bazë të numrave nga 1 deri 5,000 dhe që auditorët deshirojnë të zgjedhin një moster të rastësishme prej 50 llogarive , auditorët vendosën të startojnë nga fillimi I kolonës 2 dhe vazhdojnë nga lart poshtë , nga tabela zgjedhin si pjesë të mostres LL/A me numër 3942,1968 dhe 4837 . Numri I ardhshëm 8692 anashkalohet pasiqë asnjëra prej llogarive të arkëtueshme nuk e posedon atë numër . Dhe pastaj vazhdon me numrat e tjerë më poshtë , 1148,5921 ,2196 etj.

Gjeneruesit e numrave të rastësishëm

• Edhe kur njësitë e popullimit përmbajnë numra rendor, zgjedhja e një mostre të madhe përmes tabelës së numrave të rastësishëm konsumon shume kohë. Auditorët mund të përdorin programe kompjuterike të quajtura gjeneratorë të nr. Të rastësishëm për të siguruar listën e nr. Të rastësishëm e cila është e përshtatshme për qfardo popullate të dhënë. Gj.n.r është program standard I përfshirë në softuerët e përgjithshëm të auditimit.

Zgjedhja Sistematike

• Zgjedhja sistematike përfshinë zgjedhjen e cdo njësie të popullimit duke ndjekur një ose më shumë pika të rastësishme startuese .

• Zgjedhja e mostres në mënyrë sistematike mund të mos rezultojë në mostër të rastësishme në rast kur rangimi I njësive në popullim bëhet në bazë të renditjes së paracaktuar .

Metoda të tjera të zgjedhjes së mostres

• Dy metodat tjera që përdoren nga auditorët për zgjedhjen e mostrës janë zgjedhja Kuturu (e Rastit ) dhe zgjedhja në blloqe .

• Asnjëra nga këto mëtoda nuk aplikojnë metoda të probabilitetit për zgjedhjen e njësive të mostres . Për këtë arsye ato nuk duhet të përdoren gjatë zgjedhjes së mostrës statistikore .

• Zgjedhja Kuturu auditorët zgjedhin njësitë nga popullimi në baza arbitrare , p.sh. Zgjedhja e dëftesave të pagesave bëhet duke hapur dosjet dhe duke zjgedhur dëftesat e pagesave pa marrë për bazë madhësinë ,formen ose lokacionin e tyre në dosje.

• Zgjedhja në blloqe në bazë të kësaj metode mostra e zgjedhur përfshinë të gjitha njësitë e periudhes së zgjedhur për testim ,renditjes numerike ose renditjes alfabetike .

Shtresimi

• Auditorët shpeshherë e ndajnë popullimin në shtresa para se të percaktohen për madhësinë e mostrës dhe zgjedhjen e njësive të mostrës .

• Shtresimi është teknikë e ndarjes së popullimit në nën-grupe homogjene të quajtura Shtresa.

• Më pasë këto shtresa mund të trajtohen si të veqanta gjatë zjgedhjes së mostres , rezultatet e mostrës mund të vlerësohen në mënyrë individuale ose të kombinuara për të siguruar një vlerësim të karakteristikave të tëre popullimit.

Shëmbull I shtresimit të popullimit të LL/A

Planet e Mostrimit

• Procedurat e përdorura të mostrimit për arritjen e objektivave të caktuara të auditimit quhen plane të mostrimit. Planet statistikore të mostrimit mund të përdoren për të vlerësuar karakteristikat e ndryshme të popullimit për cdo vlerësun ose normë e paraqitjes ose sasi numërike .

Planet kryesore statistikore të mostrimit të përdorura në procesin e

auditimit përfshijnë :• 1) Mostra Atributive• 2) Mostra zbuluese • 3) Mostra e bazuar në ndryshore (variabla)

klasike• 4) Mostra e bazuar në probabilitet –

proporcional me madhsinë ( PPS).

Mostrimi Atribuiv• Siç është theksuar më herët, mostrimi atributiv

përdoret kryesisht gjatë testimin të kontrolleve të brendshmen

• rastet kur auditorët dëshirojnë të vlerësojë normën e devijimit nga kontrollet e përshkruara. Për shembull, nëse

• mostra atributive zbulon që norma e devijimit është 5 për qind në rastin ku norma e nivelit të toleruar të

• rrezikut të mostrimit është +-3 për qind, atëherë auditorët mund të nxjerrin përfundim që 2 deri në 8 për qind të

• njësive në popullim mund të përmbajnë devijime.

Përcaktimi iqëllimit të testit

• Qëllimi i testit të kontrollit është të sigurojë evidencë në lidhje me dizajnin dhe

• funksionimin efektiv të kontrolleve të brendshme. Auditorët kryejnë teste të

• kontrolleve kur plani i auditimit përfshinë parashikimin që kontrollet janë duke

• operuar me efektivitet të lartë.

Definimi ipopullimit

• Auditorët duhet të përcaktojnë që popullimi nga i cili do të zgjedhet mostra është i

• përshtatshëm për arritjen e qëllimin të caktuar të auditimit. Për shembull, nëse

• auditorët dëshirojnë të testojnë funksionimin efektiv të kontrolleve të brendshme të

• dizajnuara për të siguruar që të gjitha dërgesat janë regjistruar si shitje, atëherë

• auditorët nuk do të zgjedhin mostrën nga ditari i shitjeve—ky popullim është krijuar

• nga shitjet e regjistruara dhe nuk parashihet të përmbajnë dërgesat e paregjistruara

• Procedurat thelbësore janë të dizajnuara për të zbuluar gabimet, si rezultat i gabimevetë paqëllimshme ose si rezultat i mashtrimeve, të cilat mund të ekzistojnë në pasqyratfinanciare. Në përputhje me këtë, planet e mostrimit të përdorura për proceduratthelbësore janë të dizajnuara të vlerësojnë shumën e shprehur në dollarë të gabimeve nënjë balancë (saldo, tepricë) të caktuar të llogarisë. Bazuar në rezultatet e mostrës,auditorët mund të konkludojnë nëse balanca e caktuar e llogarisë përmban rrezik tëlartë të gabimeve materiale.

• Përdorimi i mostrës për testet e kontrollit zakonisht

• përfshinë këto 8 hapa:• 1. Përcaktimi i qëllimit të procedurave thelbësore.• 2. Definimi i popullimit dhe njësisë së mostrës.• 3. Zgjedhja e teknikës së mostrimit.• 4. Përcaktimi i madhësisë së mostrës.• 5. Zgjedhja e mostrës.• 6. Testimi i njësive të mostrës.• 7. Vlerësimi i rezultateve të testit.• 8. Dokumentimi i procedurave të mostrimit.