Hakkat Kitbevi Yaynlar No: 7

MJDEC MEKTBLAR TERCEMES

YAZAN riflerin , Vellerin nderi, slmn bekisi

ve Mslimnlarn Batc

MM-I RABBN AHMED- FRK SERHEND

Terceme eden MSTEKMZDE SLEYMN SADEDDN

Yirmialtnc Bask

Hakkat Kitbevi

Darefeka Cad. 57 P.K.: 35 34262 Tel: 90.212.523 4556532 5843 Fax: 90.212.525 5979

http://www.hakikatkitabevi.com e-mail: bilgi@hakikatkitabevi.com

Ftih-STANBUL 2002

2

Hilmi! Mektbunuza mteekkir oldum. Shhatinize kr

etdim. Din ve dnynza en ziyde yaryan ve dn-i islmda misli telf olmyan (Mektbt) kitbn okuyup, bazsn anlamak, ok ziyde bir fadl ve ihsndr. Bu ihsna kavuduunu anlaynca, Rabbime ok kr eyledim.

Abdlhakm-i Arvs _________________

TENBH: Bir ocuk ve bir hayvan yavrusu dnyya gelir gelmez, btn azlar ve his organlar almaa balyor. Bunlarn henkli, muntazam almalaryla yaamaa devm ediyor. Bu hl, btn akl shiblerini, btn ilm adamlarn hayretde brakyor. Bu organlar var eden ve byle aldran sonsuz kuvvet shibinin ismi (Allah)dr. Allahn var olduunu anlamayan kimse yokdur. nsanlarn gznde kuvvet olsayd, kendisini grrlerdi. Her insana, her iyilii, her rhatl gnderen ve her derdi, her sknty gnderen Allahdr. Nimet gelince kr, derd gelince, istigfr ve sabr etmelidir. Derdler, nimetin kymetinin anlalmasna sebeb olmakdadr. stigfrn ve sabrn sevb pek okdur. Dnydaki derdler, hretde ok sevb verilmesine sebeb olmakdadr.

Her gn (Estagfirullah min klli m kerihallah) ok okumaldr. Bunun mans, (Y Rabb, rz olmadn, beenmediin eylerden, yapdklarmz afv et! Yapmadklarm yapmakdan koru!)dr.

_________________

KELME- TENZH

(Sbhnallahi ve bi-hamdihi sbhnallahil-azm). Bu kelime-i tenzh, bu kitbn 307 ve 308.ci mektblarnda yazldr. Bunu, sabh ve akam yz kerre okuyann, gnhlar afv olur. Derdlerden kurtulur. Bir dah gnh ilemekden muhfaza olunur.

Bask: hls Gazetecilik A.. STANBUL Tel: 0.212.454 30 00

3

MJDEC MEKTBLAR TERCEMES NSZ

te budur, mifth- genc-i kadm: Bismillhirrahmnirrahm.

Allah tel, dnyda btn insanlara acyor. Fideli eyleri yaratp, dostu ve dman ayrmadan, herkese gnderiyor. hretde, Cehenneme gitmesi gereken mminlerden tevbe etmiyenlere ihsn ederek, onlar afv edecek, Cennete kavuduracakdr. Her canly yaratan, her vr, her n varlkda durduran, hepsini korku ve dehetden koruyan yalnz Odur. Byle yce bir Allahn erefli ismine snarak, bu kitb yazmaa balyoruz.

Allah telya hamd olsun! Peygamberlerin en stnne ve Onun temiz line ve Ona Eshb olmakla ereflenmilerin hepsine selmlar ve hayrl dlar olsun!

Trh boyunca, mnllar ile mnszlar arpmakda, kuvvetli, alkan olan, glib ve hkim olmakda, inanlarn, dncelerini yaymakdadr. Bu arpma, harb vstalar ile, derek olduu gibi, propaganda ile, ner yolu ile de yaplmakdadr. imdi, ikinci sava btn hz ve kuvveti ile hergn devm etmekdedir. mnszlar, alaka ve aka iftir etdikleri gibi, mslimn ekline girerek, din adam grnerek, islmiyyeti ierden ykmaa da alyorlar. Kitbl ve kitbsz bu kfirlerin, plnl olarak hzrladklar uydurma kitblar, radyo, televizyon neriyyt ve sinema filmleri bir yandan, chil ve mnfk kimselerin, dnylk ele geirmek iin, ortaya kardklar yanl, bozuk din kitblar ve szleri de bir yandan, dni, mn yok etmekdedir. Bu manev yknty durdurabilmek iin, Ehl-i snnet limlerinin doru bilgilerini yaymakdan baka kurtulu yolu yokdur. Bunun iin, yllarca alarak, o byk limlerin kitblarn inceledik. Sonsuz lme srkleyen kalb hastalklarnn ilc olan kymetli yazlar toplamaa ve terceme etmee uradk. Cenb- Hakkn yardm ve ihsn ile, birka kitb hsl oldu ve basld.

Reslullahn veftndan sonra da, islm dmanlar dne, mna insafszca saldrmlard. Allah tel, Hindistnda, imm- Rabbn Ahmed-i Frk Serhendyi kuddise sirruh yaratarak, o korkun aknty, bunun almalar ile durdurmudu. Bu yce immn mektblar, kitblar, insanlar gafletden uyandrd. Dnyya k sald. Kendisi 1034 [m. 1624] senesinde Hindistnda veft etdi. eidli memleketlere gndermi olduu mektblardan beyzotuzalt

4

mektbu, cild hlinde toplanarak (MEKTBT) kitb meydna gelmidir. Byk lim, seyyid (Abdlhakm Efendi), (Allahn kitbndan ve Reslullahn hadslerinden sonra, islm kitblarnn en stn, en fidelisi, mm- Rabbnnin Mektbt kitbdr. Mektbtda bildirilen tesavvufdan, tarkatden ve hakk mridlerden imdi hi kalmad. Bizler, Mektbtdaki ince bilgileri, marifetleri anlyamayz) buyurdu. [Abdlhakm efendinin hl tercemesi (Eshb- Kirm) kitbmzda yazldr.] Bu kitbdaki mektblarn birka arab, geri kalanlarn hepsi frisdir. 1392 [m. 1972] senesinde, Pkistnda, Karaide (Edeb Menzil Sad Kompani) de gulm Mustaf hn tarafndan, cildi iki kitb hlinde ve hiyesinde aklamalar olarak, gyet okunakl ve nefs baslmdr. Bu fris basknn, 1397 [m. 1977] senesinde, stanbulda, foto-kopisi basdrlmdr. Muhammed Murd-i Kazn Mekk tarafndan binyziki 1302 [m. 1884] senesinde arabye terceme edilerek (Drer-l-meknnt) ad verilmi, 1316 [m. 1898] da, Mekke-i mkerremede Mriyye matbaasnda baslmdr. 1382 [m. 1963] de, stanbulda da baslmdr. Muhammed bin Abdllah Kazn 1352 [m. 1933] de Mekkede veft etmidir. mm- Rabbnnin ve olu Muhammed Masmun (Mektbt) kitblar Mstekmzde Sleymn efendi tarafndan farscadan trkeye terceme edilip, [1277] hicr senesinde stanbulda tabasmas yaplmdr. Din ve fen bilgilerinde derin ihtiss olan ve ok sayda, ok kymetli eserleri ile mehr olan muhterem Hseyn Hilmi Ik da, (Mektbt)n birinci cildini frisden trkeye terceme etmi, (Mjdeci Mektblar) ismi verilerek 1968 de stanbulda baslmdr.

Trh incelenirse, kitbl ve kitbsz btn islm dmanlarnn ve mslimn ismini tayan chil ve sapklarn (Ehl-i snnet) limlerinin kitblarna amur atmaa, bu doru yolun bilgilerini rtmee, yok etmee saldrdklar hemen grlr. Bir tarafdan da, din chili mnfklarn, dny karlar iin, tarkatclk yapdklar grlyor. Temiz genleri, ehd evldlarn bu alaka saldrlardan korumak, onlara sedet ve kurtulu yolunu gstermek ve tarkatclarn tuzaklarna dmemeleri iin, (Mektbt) kitbnn hepsini, frisden trkeye terceme edip, basdrarak, kymetli okuyucularmza sunma lzmlu grdk. Bunun iin Mstekmzdenin tercemesini ele aldk. Ehl-i snnet bilgilerini ve ok ince ve derin yazlm olan tesavvuf marifetlerini kolay anlalacak ak kelimelerle yazdk.[1] Baz yerleri iyi aklyabilmek iin, baka kaynaklardan eklemeler yapdk. Bu eklemeleri ve tevlleri bir keli parantez [ ] iine yazarak,

[1] Evliynn baz kelimeleri tevle muhtacdr. Tevl vey melen bildirmek,

muhtelif manlar iinden dne uygun olan semekdir. Bunu herkes yapamaz.

5

(Mektbt)dan ayr olduklarn belli etdik. Birinci cilddeki yzon mektbdan, badan yirmibirini mridine yazarak tesavvuf yolunda rastlad mkilleri sormakdadr. Bunlar iyi anlayamadmz iin, dier mektblarn basks yaplarak, kymetli genlerin istifdelerine sunuldu.

bu (Mjdeci Mektblar Tercemesi) kitbnda, mn ve tesavvuf bilgilerine arlk verilmidir. Bu kitb dikkat ile okuyan tlili bir kimse, kmil bir mn ve gzel ahlk shibi olur. Tesavvufu, hakk tarkati anlyarak, sahte tarkatclara aldanmaz. Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sellem, (Kmil mmin, eli ile, dili ile, mahlklara zarar dokunmyan kimsedir) buyurdu. Derin lim seyyid Abdlhakm efendi rahmetullahi aleyh de, (Er-Riydut-tesavvufiyye) kitbnda, (Tesavvuf, tarkat, kt huylarn hepsinden kurtulmak, iyi huylarn hepsine kavumakdr) demekdedir. Grlyor ki, bu kitbmz, insanlar zararsz ve iyi huylu yapmak iin yazlmdr. Bu kitb anlyan ve uyan insan, Allah telnn emrlerine ve devletin kannlarna itat eder. slm dni, hkmete isyn etmei, kannlara kar gelmei, fitne karma iddetle yasak etmi, bu konuda hibir zr kabl etmemidir. Seyyid Kutbun ve Mevddnin ihtillci, blc kitblarna ve bo kafalarndan yazdklar uydurma fetvlarna aldanmamal, fitne karmamaldr. Mslimn, vatanna, milletine fideli olur. Vatandalarn ayn hak ve hrriyyetlere mlik olduklarn bilir. Kendini kimseden stn grmez. Rhat ve huzr iinde yaad azz vatann, milletini ve bayran ok sever. Herkese iyilik eder. Blclk yapmaz. Gayr mslimlere, baka dinden, baka mezhebden olanlara, turistlere, yabanc tccrlara, msfirlere de hi ktlk yapmaz. Mslimnlarn gzel huylu, iyi insanlar olduklarn, gler yz ile, tatl szleri ile ve iyi hareketleri ile, btn dnyya tantr. Herkesin seve seve mslimn olmalarna sebeb olur. Ktlk yapanlara nashat verir. Kimseye hle, hynet yapmaz. Devml alr. Hall kazanr. Kimsenin hakkna dokunmaz. Vergilerini, borlarn vaktinde der. Bunu, Allah da sever, kullar da sever. alarak hall para kazanmann lzm ve ok sevb olduu (Mektb-i erfe)nin seksensekizinci mektbu sonunda uzun yazldr. Bu mektb, (Sedet-i Ebediyye) ikinci ksm sonundadr.

Allah tel, btn insanlar, imm- Rabbn hazretlerinin yazlarndan ve rhniyyetinden feyz alarak, kfrden ve sapk inanlardan korusun!

(Ehl-i snnet) limlerinin, Reslullahdan alarak bizlere uladrdklar, biricik kurtulu yoluna kavudursun! mn.

Bugn, mslimnlar frkaya ayrlmdr. Birincisi, Eshb- kirmn yolunda olan hakk mslimnlardr. Bunlara (Ehl-i snnet) ve (Snn) denir. kincisi (), nc frka (Vehhb)lerdir. Bu ikisine (Frka-i melne) denir. nki bunlarn mslimnlara mrik dedikleri (Kymet

6

ve hret) kitbmzda yazldr. Mslimnlar bu frkaya paralayan, yehdlerle ingilizlerdir. Hangi frkadan olursa olsun, nefsine uyan ve kalbi bozuk olan, Cehenneme gidecekdir. Her mmin, nefsini tezkiye iin, yan nefsin yaratlnda mevcd olan kfr ve gnhlar tenmizlemek iin, her zemn ok (L ilhe illallah) okumal ve nefsden ve eytndan ve kt arkadalardan ve zararl, bozuk kitblardan gelen kfr ve gnhlardan kalbini tasfiye iin, kurtulmak iin (Estagfirullah) okumaldr. slmiyyete uyann dlar muhakkak kabl olur. Nemz klmyann, ak kadnlara bakann ve harm yiyip ienin, islmiyyete uymad anlalr. Bunun dlar kabl olmaz.

Mld Hicr ems Hicr Kamer 2002 1380 1423

Akn banda aan gllere, blbl olan, slmn hasret ile bekledii kahramn, Makunun akndan yanp yanp kl olan, Alasa yeri vardr, seni grmiyen zemn! lmle, irfanle, shib olan (Sl)ya, ki temel bilgiyi, vasl eden bir araya, dalp usuz bucaksz, o muazzam deryya, Ve bu zikr derysndan en byk pay alan! Kimi shile gider ve bu bana yeter der; kimi uzakdan grr, mest olur, ba dner, kimi yalnz seyr eder, kimi bir katra ier; bir Sensin, bu derydan, iip iip de kanan! Kurndan, hadslerden sonra, gelir eserin, rhlara if olan, o mubrek szlerin, ba kumandansn sen vellerin, erlerin; ve (Mceddid-i elf-i sn) adn alan! Bize seni duyuran, ftraten dostun olan, ve cihnda bir tekdir, senin izinde kalan. (Seyyid Abdlhakm) O, senin aknla yanan, hrmetine nasb et, bize efatndan! Eserinle cihn, yeniden tenvr eden, sihrli bir kuvvetle, bizi kendine eken, ondrdnc yzyln, zulmetini gideren, (Arvs)n dr, gerisi hayl yalan! Biz onun talebesi, o sizin tlibiniz, muhakkak aks yapar; o nrlu kalbleriniz, belli, birbirinize, ksnz ikiniz, ve size k olur (Mektbt) anlyan!

7

Besmeleyle balyalm kitba! Allah ad en iyi bir snakdr. Nimetleri smaz, l hisba. ok acyan, afv seven bir Rabdr!

MEKTBT-I MM-I RABBN

BRNC CLD lemlerin rabbi olan Allah telya hamd olsun. Rabbimizin

sevecei ve beenecei eklde ve btn mahlklarn yapdklar hamd ve krlerin katlarndan dah ok hamd olsun. Onun lemlere rahmet olarak gnderdii en sevgili kulu Muhammed Mustafya salt ve selm olsun. Onun mubrek ismini syliyenlerin her syleyiinde ve gaflet uykusuna dalarak ismini sylemeyenlerin saysnca ve Ona lyk ve yakk dlar ve selmlar olsun ve Onun gnhsz, her drl aybdan, kusrdan uzak line ve Eshbna da dlar ve selmlar olsun!

Bu kitb, hakk limlerin gavsi, riflerin kutbu, vilyet-i Muhammediyyenin burhn, yan senedi, erat-i Mustafviyyenin hucceti, yan senedi, eyh-ul-islm, mslimnlarn byk limi ve Evliynn nderi (mm- Rabbn mceddid-i elf-i sn AHMED- FRK Nakbend) sellemehullah sbhneh ve ebkh hazretlerinin (MEKTBT) adndaki kitbnn birinci cildidir. Bu cildde yzon mektb vardr. Bu mektblar, mm- Rabbn hazretlerinin hizmetinde ve sohbetinde bulunarak ilm ve marifet shibi olan yr Muhammed-l Cedd-i Bedah Talkan kuddise

8

sirruh hazretleri toplamdr. Hak telnn rzsna kavumak isteyenlere fideli olmak iin bu kitb vcde getirmidir. Allah teldan ismet ve tevfk dileriz, yan bizleri ayblardan, gnhlardan korumasn ve ilerlememiz, ykselmemiz iin yardm etmesini dileriz.

1 BRNC MEKTB

Bu mektb, kendi mridi, Evliynn by, kalb ilmlerinin mtehasss (Bk-billh) hazretlerine yazlmdr. sm-i zhire bal olan hlleri ve Arn stndeki makmlara ykselmeyi ve Cennetin derecelerini ve baz Evliynn mertebelerini bildirmekdedir:

Kmil ve herkesi kemle kavuduran, vilyet derecelerine ulam, nihyeti balangca yerledirmi olan yolda gidenlerin nderi, Allah telnn beendii dnin kuvvetlendiricisi, eyhimiz ve immmz eyh Muhammed Bk Nakbend ve Ahrr kaddesallah tel sirrehl akdes ve bellegahllah sbhneh il aks m yetemennh hazretlerine, klelerinin en aas olan Ahmedden en yksek makma dilekcedir. Kymetli emrlerinize uyarak bu mektbu yzmn karas ile yazyorum. Dank, bozuk olan hllerimi titriyerek arz ediyorum. Bu yolda ilerlerken, Allah telnn zhir ismi o kadar ok tecell etdi ki, her eyde ayr ayr grnd. Hatt nis eklinde, onlarn organlar hlinde ayr ayr zhir oldu. Bu tifeye o kadar balandm ki, nasl bildireyim, kendimi tutamyordum. Onlarn eklindeki zuhr baka hibir eyde yokdu. lem-i emrdeki latfelerin hlleri ve acib gzellikler bu eklde grld kadar baka hibir eyde grlmyordu. Onlarn yannda eriyordum. Yanp kl oluyordum. Bunun gibi her yiyecekde, her iecekde ve her cismde ayr ayr tecelller oldu. Lezzetli yemeklerde olan letfet ve gzellik baka eylerde yokdu. Tatl erbetler de, tatl olmayanlardan byle baka idi. Ksaca her tatl eyde baka baka keml vard. Bu tecellnin incelikleri, yazmakla bildirilemez. Yksek hizmetinizde bulunmakla ereflenmi olsaydm, belki bildirmek nasb olurdu. Bu tecelllerin hepsi karsnda, yalnz (Refk- al)y istiyordum. Bu tecelllere bakmamaa alyordum, fekat kendimi tutamyordum. Birdenbire, bu tecelllerin, o zemnsz, meknsz, hibireye benzemeyen varla ball deidirmediini anladm. Btn, yan kalb ve rh, hep ona bal idi. Zhire hi bakmyordu. Zhirde bu ballk yokdu. Zhir, bu tecelllerle ereflenmidi. Btnn gz bu tecelllere hi

9

kaymyordu. Bunlar bilmekden, grmekden yz evirmidi. Zhir, oklua ve iki varla bal olduundan, bu tecelllere uygun idi.

Bir zemn sonra, bu tecelller grnmez oldu. Btnn aknl ve bilgisizlii yine vard. Tecelller yok oldu. Bundan sonra, (FEN) hsl oldu. Teayyn geri geldikden sonra hsl olan Teayyn-i ilm, bu fenda yok oldu, bundan hibir ey kalmad. Bu zemn islm-i hakk balamaa ve irk-i hafnin almetleri yok olmaa balad. bdetleri kusrlu ve niyyetleri bozuk grmek ve kulluk ve yokluk almetleri grnmee balad. Allah tel, yksek tevecchlerinizin ve merhametinizin bereketi ile kulluk ne demek olduunu bildiriyor. Arn stne ykselmek ok oluyor. Bunlardan birinci kda, uzun yolculukdan sonra, Arn stne ykselince, Cennet yukardan ku bak grnd. Bildiklerimden birkann Cennetdeki makmlarn grmek istedim. Dikkat etdim. Grndler; makmlarn shiblerini de o makmlarda grdm. Dereceleri, yerleri, evkleri ve zevkleri baka baka idi. Baka bir ykselide byklerimizin ve Ehl-i beyt immlarnn ve Hulef-i Ridnin ve Reslullah sallallah aleyhi ve sellem hazretlerinin ve baka peygamberlerin makmlar ayr ayr grnd. Meleklerin ykseklerinin makmlar. Arn stnde grnd. Arn stnde o kadar ykseltdiler ki, yeryznden Ara kadar vey bundan biraz dah az, yan Hce Nakibend kaddesallah tel sirrahl akdes hazretlerinin makmna olan uzaklk kadar ilerletdiler. Nakibend hazretlerinin makmnn stnde, byklerden birkann makm vard. Bu makmn az stnde Marf-i Kerh ve eyh Eb Sad-i Harrzn makm vard. Baka byklerin makmlar, bu makmlardan biraz aada ve bir ou bu makmda idiler. eyh Alddevle ve eyh Necmeddn-i Kbr aada idi. Ehl-i beyt immlar bu makmn stnde idi. Bunlarn stnde, drt halfenin rdvnullahi tel aleyhim ecman makmlar vard. Peygamberlerin al nebiyyin ve aleyhimssalt vesselm makmlar, o Serverin sallallah aleyhi ve sellem makmnn bir yannda idi. Meleklerin byklerinin salevtullahi ve selmh al nebiyyin ve aleyhim ecman makmlar, bu makmn te yannda ve bu makmdan ayr idiler. O Serverin makm, btn makmlarn stnde, en bada idi. Hereyin dorusunu Allah tel bilir.

Allah telnn yardm ile, her istediim zemn ykseltiyorlar. stemeden de ykseltdikleri oluyor. Her birinde baka baka eyler grlyor. Hepsinin eserleri belli oluyor. Bunlarn ou unutuluyor. O hllerin birkan yazmak istiyorum, fekat kalemi elime alnca htrlyamyorum. nki, hibirine kymet vermiyorum. Hatt bu

10

hllerden tevbe ve istigfr edeceim geliyor. Onun iin yazmaa sra gelmiyor. Bu bozuk yazlarm doldururken birka ey htrmda idi, fekat hibirini yazmak nasb olmad. Saygszlm uzatmyaym.

Molla Ksm Alnin hli ok iyidir. Kendini gayb etmi, rsuz, bitkin bir hldedir. Cezbe makmlarnn hepsini ad. Kendi hllerinin, sfatlarnn asldan geldiini biliyordu. imdi, o sfatlar kendinden uzak gryor. Kendini bombo buluyor, hatt sfatlar durduran nru da kendinden ayrlm gryor. Kendini o nrun te tarafnda buluyor. Sevdiklerimizin hepsinin hlleri, her gn dah iyi olmakdadr. Bundan sonraki mektbda inallah tel uzun uzun arz ederim, efendim.

2 KNC MEKTB

Bu mektb, yine byk mridine yazlmdr. Terakklerini ve Allah telnn ihsnlarn bildirmekdedir:

Klelerinizin en aas olan Ahmedin yksek makma dilekcesidir. stihre yapmamz emr buyuran mektbu, Ramezna yakn bir zemnda Mevln h Muhammed getirdi. Ramezndan nce kapnzn eiini pmekle ereflenmek iin vakt bulamadm. Ramezndan sonra bu erefe kavumay dnerek seviniyorum. Yksek tevecchlerinizin bereketi olarak, Allah teldan durmadan birbiri ard sra gelen ihsnlarn hangi birini yazaym. Fris iki beyt tercemesi:

Ben o topram ki, ilk behr bulutu, Lutf eder, verir bereketli yamuru. Vcdumun her kl dile gelse de, kr edemem nimetlerinin hibirine. Byle hlleri bildirmek her ne kadar bir atlganlk ve saygszlk

sanlrsa da nimetlerle sevinmeyi, vnmeyi de gstermekdedir. Fris beyt tercemesi:

Beni toprakdan kaldran, sultn ise eer, Bam gkden yukar olsa, elbet deer. Sahv ve Bekya kavumak, Rebul-hr aynn sonunda

balad. Bugne kadar her nda tam bir Bek ile ereflendiriyorlar. nce eyh Muhyiddn-i Arab kuddise sirruh hazretlerinin Tecell-i zt dedii hlden sahve yan uyanklk, r hline getiriyorlar. Sonra sekr hline gtryorlar. nerken ve karken alacak bilgiler, duyulmam marifetler veriyorlar. Her mertebede, bu

11

mertebenin beksna uygun hd ile ve ihsnlarla ereflendiriyorlar. Ramezn- mubrek aynn altnc gn bek ile ereflendirdiler. yle bir ihsnda bulundular ki, nasl anlatacam bilemiyorum. Gcmn oraya kadar olduunu anlyorum. Hlime uygun olan kavumak burada nasb oldu. Cezbe taraf imdi temm oldu. Cezbe makmna uygun olan (Seyr-i fillah) balad. Fen makm ne kadar temm olursa, hsl olan bek da o kadar yksek oluyor. Bek ne kadar yksek olursa, sahv da o kadar ok oluyor. Sahv ne kadar ok olursa, islmiyyete uygun bilgiler o kadar ok geliyor. Sahvn temm, btn peygamberler iindir aleyhimssalt vesselm. O byklerin bildirdikleri marifetler de, dinleridir. Allah telnn ztnda ve sfatlarnda bildirdikleri mn bilgileridir. Bu bilgilere uymayan marifetler sekrden ileri gelmekdedir. imdi, bu fakrin zerine yaan marifetlerin ou, islmiyyetin bildirdii marifetlerin aklamasdr ve onlar bildirmekdedir. Akl ile, dnce ile anlalan bilgiler, imdi kef yolu ile ve kendiliinden hsl olmakdadr ve topluca kazanlanlar, uzun ve ak olarak ele gemekdedir.

Fris beyt tercemesi: Dah sylersem eer, ok uzun srer, Korkarm, utanmazla kadar gider. Fris msra tercemesi: Kle, haddini bilmelidir!

3 NC MEKTB

Bu mektb, yine byk mridine yazlmdr. Sevdiklerinin belli bir makmda kaldklarn, birkann bu makm gediklerini ve tecell-i zt makmlarna kavuduklarn bildirmekdedir:

Yksek makmnza sunulur ki, buradaki sevdiklerimiz ve oradaki sevdiklerimizden her biri, bir makmda kalmlardr. Onlar bu makmlardan kurtarp karmak g oluyor. O makmlara yakan bir kuvveti kendimde bulamyorum. Yksek tevecchleriniz ve merhametleriniz ile Hak tel ilerletiyor. Bu alan yaknlarndan biri bu makmdan kurtulup gedi. Allah telnn ztnn tecellleri balad. ok gzel bir hldedir. Aya, bu aa klenizin aya zerindedir. Bakalarnn da ilerlemelerini umuyorum. Oradaki sevdiklerimizden birkann yaradl mukarreblere uygun deildir. Bunlarn hli, ebrrn yoluna

12

uygundur. Hlleri byle iken, elde etdikleri yakn de byk nimetdir. Bu yolda olmalarna emr olunmalar uygundur. Fris msra tercemesi:

Herkesi bir i iin yaratmlardr. Bunlarn ismlerini aklamyacam. nki, yksek varlnza

gizli deildirler. ok yazarak saygszlk etmekden ekiniyorum. Bu kd doldurduum gn, Mr Seyyid h Hseyn, alrken yle grdn syledi: (Byk bir kap nne gelmiim. Bu kap, hayret, aknlk kapsdr dediler. eri bakdm, o yksek zt ve seni grdm. Ben de gireyim diye ok uradm ise de, ayaklarm kaldramadm.)

4 DRDNC MEKTB

Bu mektb yine yksek mridine yazlmdr. Kymeti ok byk olan Ramezn aynn stnlklerini ve (Hakkat-i Muhammediyye)yi bildirmekdedir:

Hizmetilerinizin en aas olan Ahmed, yksek katnza sunar ki, ok zemndan beri yksek kapnzn hizmetilerinin hllerini bildiren mubrek mektbunuza kavumakla ereflenemedim; gzlerim yoldadr. Mubrek Ramezn aynn gelmesi hayrl olsun. Bu ayn Kurn- kerm ile tam ball vardr. Bu ballkdan dolay, Kurn- kerm bu ayda inmeye balad. Bekara sresinin yzseksenbeinci yetinde, (Kurn- kerm Ramezn aynda indirildi) buyuruldu. Kurn- kerm, Allah telnn ztnn ve nlarnn btn kemllerini kendinde toplamdr, asl diresinin iindedir. Ona hibir zl yaklamamdr. (Kbiliyyet-i l) onun zllidir. Ramezn- erf aynn Kurn- kerm ile ball olduu iin, bu ayda btn hayrlar ve bereketleri kendinde toplamdr. Btn bir yl iinde herhangi bir yoldan herhangi bir kimseye gelen btn hayrlar ve bereketler, bu ok kymetli ayn bereketleri denizinden bir damla gibidir. Bir kimse bu ayda kendini toparlarsa, btn yl iyi olarak geer. Bu ay ktlkle geirirse, btn senesi kt geer. Ramezn- mubrek ay bir kimseden rz olursa, o kimseye mjdeler olsun. Bir kimseye gcenirse, bereketlerinden ve hayrlarndan pay almazsa, o kimseye yazklar olsun! Bu ayda, Kurn- kermi hatm etmek, asln btn kemllerine ve zllin btn bereketlerine kavumak iin olabilir. Ramezn- erfde Kurn- kermi hatm eden kimsenin bereketlerine kavumas hayrlarndan pay almas umulur. Bu ayn gnlerinin bereketi baka, gecelerinin hayrlar bakadr. ftrda acele etmenin ve sahru gecikdirmenin,

13

bylece gecesi ile gndznn tam ayrlmasnn snnet olmas, bu incelikden ileri gelebilir. Yukarda sylediimiz (Kbiliyyet-i l)ya (Hakkat-i Muhammediyye) de denir al masdarihessalt vesselm vettehyye. Bu, btn sfatlar bulunan (Kbiliyyet-i zt) demek deildir. Byklerden birka byle demi ise de, yle deildir. Zt-i ilhnin ilm itibrnn kbiliyyetidir ki, Kurn- kermin hakkati olan, ztn ve nlarnn kemllerinin hepsine baldr. Sfatlara bal olan ve zt ile sfatlar arasnda bir geit olan (Kbiliyyet-i ittisf), ondan baka btn Peygamberlerin hakkatlardr al nebiyyin ve aleyhimssalevt vetteslmt vettehyyt. Bu kbiliyyet, kendisinde birok (tibrat) bulunmak dncesi ile, birok hakkatlar olmudur. Hakkat-i Muhammediyye olan kbiliyyet, kendisinde, zlliyet bulunmakla berber, sfatlara benzemez. Zt-i ilh ile arasnda hi bir perde yokdur. Muhammed yaratlm olan evliynn hakkatlar, Zt- ilhnin ilm itibr ile olan kbiliyyetleridir. Bu kbiliyyet-i Muhammediyye, Zt-i ilh ile o eidli kbiliyyetler arasnda bir geitdir. Bu kbiliyyete onlardan birinin ad da verilir. nki, bu kbiliyyet sfatlara yakndr. Sfatlarda olan ilerleme, bu kbiliyyete kadar olur. Bunun iin, bu kbiliyyete (Hakkat-i Muhammediyye) denilmidir. Bu kbiliyyet-i ittisf, gzden hi yok olmad iin, buna o kbiliyyetlerin de ismi verilmidir. nki, hakkat-i Muhammediyye, arada hep perdedir. Kbiliyyet-i Muhammediyye, Zt-i ilhde bir itibrdr ve slikin gznden yok olabilir. Yok olduu da bilinmekdedir. Kbiliyyet-i ittisf da, itibr ise de, arada geit gibi olduundan, sfatlar gibi, ztdan baka, ayrca vardr ve gzden yok olamaz. Bunun iin, bu perdenin aradan hi kalkmadn sylemilerdir.

Asl ve zll bir arada toplayan makmn byle bilgileri ok gelmekdedir. Bunlarn ou kd zerine yazld. (Makm- kutbiyyet), zl makmnn bilgilerinin inceliinin kaynadr. (Ferdiyyet mertebesi), zl diresinin marifetlerinin gelmesine vstadr. Zl ile asl birbirinden ayrmak, bu iki nimete kavumadan olamaz. Bunun iindir ki, byklerden ou, kbiliyyet-i lya (Teayyn-i evvel) diyorlar ve ztdan ayr deildir diyorlar. (Tecell-i zt), bu kbiliyyeti grmekdir diyorlar. in dorusu, bizim bildirdiimiz gibidir. Allah tel, iin dorusunu doru olarak bildirir ve dilediini doru yola kavudurur. Yazmak emr olunan eyleri bitiremedim. Yazlanlar ylece kald. Bu duraklamann hikmeti acaba nedir? Mektbu sklmadan dah uzatmak edebsizlik olur.

14

5 BENC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Kendisini ok sevenlerden Hce Brhn gnderdii ve onun baz hlleri bildirilmekdedir:

Yksek kapnzn hizmetilerinin en aas olan Ahmed, (Hcegn) kaddesallah tel esrrehm hazretlerinin tarkatn bildiren kk bir kitb yazarak, mubrek huzrunuza gnderdim. Dah msvedde hlindedir, mubrek bymz okudukdan sonra bir dah yazlacakdr. Hce Brhn, yola abuk kd iin bir dah yazmaa vakt olmad. Bundan sonra, belki baka bilgiler de ona eklenir.

Bir gn (Silsile-tl Ahrr) kitbna bakyordum. Ksa aklma yle geldi ki, yksek makmnza yazaym. Oradaki bilgilerden birka zerinde ayrca bir eyler yazlsn, yhud bu fakrin yazmas iin emr buyurulsun. Bu dncem gitgide kuvvetlendi. Buna bal baz bilgiler, bu msveddeye eklendi. Bu arada, o kitbdaki baz bilgiler de msveddeye yazld. Bu bakmdan bu msvedde, o kitbn eki yaplrsa uygun olur, yhud msveddedeki bilgilerden uygun olanlar seilerek o kitba ek yaplrsa, yine iyi olur. Dah ileri gitmek edebe aykr olacakdr. Hce Brhn, bugnlerde gzel iler yapd. Cezbe makmna bal olan nc seyrden bir eylere kavudu. Gnlk geim dncesi kendisini zmekdedir. Yksek kapnza gelmidir. Kymetli emrleriniz onun iin byk kazan olacakdr.

6 ALTINCI MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Cezbe ve slke kavuma ve ceml ve cell sfatlar ile terbiye olma ve Fen ve Beky ve Nakibendiyye bann stnln bildirmekdedir:

Hizmetilerinizin en aas olan Ahmed, yksek kapnza bildirir ki, tam mrid olan Allah tel, sizin yksek tevecchlerinizin yardm ile, cezbe ve slk yollarnn her ikisi ile de terbiye etmekdedir. Ceml ve cell sfatlar ile yetidirmekdedir. imdi ceml, cell oldu ve cell, ceml oldu. (Risle-i kudsiyye) kitbnn aklamalarndan bir kanda, bu yazy ak anlald gibi yazmayp, hayle gelen eyleri yazmlardr. Bu yazy ak anlald gibi yazmak yerinde olur. Baka drl yazmak,

15

anlalan baka ekle evirmek yersiz olur. Bu terbiye ile yetimenin almeti, Zt-i ilhnin sevgisinin hsl olmasdr. Bundan nce bu sevgi hsl olamaz. Zt-i ilhnin sevgisinin hsl olmas (Fen)nn almetidir. (Fen), msivy unutmak demekdir. Allah teldan baka her eye (Msiv) denir. Btn ilmler gsden silinmedike, tam bir chillik hsl olmadka, Fen elde edilemez. Bu chillik ve aknlk, aralksz olur; hi yok olmaz. Bir zemn hsl olup baka zemn yok olmas dnlemez. Bekdan nce tam bir chillik vardr. Bekdan sonra, bilgi ile bilgisizlik bir arada bulunur. Hibirey bilmez iken, ru yerindedir. Tam bir aknlk varken, huzr iindedir. Bu makm, (Hakk-ul yakn) makmdr. Burada bilgi ve grmek birbirine perde olmaz. Bu chillikden nce bulunan bilginin hi kymeti yokdur. Bu chillik varken ilm de verilirse, kendinde olur. (hd), yan btn ile grmek varsa, yine kendindedir. Marifet vey hayret yan marifetsiz olmak, aknlk varsa yine kendindedir. Kendinden baka eyleri grdke, kendinde de grm olsa dah, ilerleyememi demekdir. Dary grmesinin bstn yok olmas lzmdr. Hce Beheddn kaddesallah sirrehlazz hazretleri buyuruyor ki, (Ehlllah, yan Evliy, Fen ve Bekdan sonra, her grdklerini kendilerinde grrler. Her bildiklerini kendilerinde bilirler. Onlarn hayretleri, bilgisiz olmalar kendilerindedir). Bundan da aka anlalyor ki, hd ve marifet ve hayret yalnz kendindedir. Bunlarn hibiri darda yokdur. Bu nden biri darda olduka, kendinde de olsa dah, Fenya hi kavuamam demekdir. Fen olmaynca, Bek nasl olabilir? Fen ve Bek mertebesinin sonu budur. Bu Fen tamdr ve tam olan Fen her eyin yok olmasdr. Bek da, Fenya gre olur. Bunun iindir ki, Ehlllahdan bir ou, Fen ve Bek hsl oldukdan sonra, darda da grrler. Fekat bizim byklerin yolu btn yollarn stndedir. Fris beyt tercemesi:

Her aynas olan, skender sanma! Her san keseni, kalender sanma! Bu yolun byklerinden birini vey ikisini yzlerce sene sonra

bu makma kavudurmakla ereflendirirler. Baka yollar artk dnmelidir. Bu yol, Hce Abdlhlk- Goncdevn kuddise sirruh hazretlerine balanmakdadr. Bu yolu temmlayan, kuvvetlendiren ise, hcelerin hcesi olan Hce Beheddn-i Nakibend kuddise sirruh hazretleridir. Bunun halfelerinden Hce Alddn-i Attr kuddise sirruh hazretleri de bu nimete kavumakla ereflenmidir. Fris msra tercemesi:

Bu byk nimeti acaba kime verirler?

16

alacak eydir ki, nce, her bel ve sknt gelince sevinirdim, derd ve bel arardm. Elimden dnylk knca da tatl gelirdi. Hep byle olmasn isterdim. imdi ise, sebebler lemine getirdiler. Kendi zevalllm, aalm grmeye baladm. Az bir sknt gelince, hemen zlyorum. Her ne kadar znt abuk bitiyor, hi kalmyor ise de, nce znt gelmeden olmuyor. Bunun gibi nce, bellarn ve skntlarn gitmesi iin d ederken, bunlarn gitmesini, yok olmasn dnmyordum. (Bana yalvarnz!) emrine uymak istiyordum. imdi ise, bellarn, skntlarn gitmesi iin d ediyorum. Eskiden korkular, zntler yok olmudu, imdi yine geldiler.

Eski hllerin hep sekr, rsuzlukdan ileri geldiini anladm. Sahv, yan rlu olunca, chiller iin olan eyler hsl olmakdadr. Bylece zevalllk, yalvarmak, korkmak, zlmek, sklmak, sevinmek oluyor. Balangda d etmek, beldan kurtulmak iin deildi. Bunu dnmek gnlme iyi gelmiyordu. Fekat, hl kaplamd. Peygamberlerin aleyhimssalevt vetteslmt dlarnn byle olmadn dnyordum. Onlar, bir eye kavumak iin d ediyorlard. imdi, bu hl ile ereflendirdiler. in i yzn akladlar. Peygamberlerin aleyhimssalevt vettehyyt dlarnn zevalllkla, dknlkle, korku ile olduu, yalnz emre uymak iin olmad anlald. Yalnz yksek emrinize uymu olmak iin, hsl olan eylerden bir ounu arasra bildirmekle saygszlk yapmakdaym.

7 YEDNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Kendisinin alacak birka hlini bildirmekde ve birka ey sormakdadr:

Hizmetilerinizin en aas olan Ahmed, yksek kapnza bildirir ki, Arn stndeki makma, rhumun ykselerek uladn anladm. Buras Hce Beheddn-i Buhr kaddesallah sirrehl akdes hazretlerinin makm idi. Bir zemn sonra, maddeden yaplm olan bu bedenimi de, o makmda buldum. O zemn byle anladm ki, bu madde lemi ve gkler aada kald. smleri ve ninlar yok oldu. O makmda yalnz Evliynn byklerinden birka vard. O zemn btn lemi o mahlde ve o makmda kendime ortak buldum. Onlardan temmen ayr olduum hlde kendimi onlarla birlikde grnce ardm kaldm. Zemn zemn yle hller hsl oluyor ki, ne kendim kalyorum ve ne lem kalyor. Gzme hibirey grnmyor. Htrma birey gelmiyor. imdi de

17

bu hldeyim. lemin varln ve yaratlm olduunu ne biliyorum ne gryorum. Bundan sonra yine o makmda yksek bir kk grld. Bir merdiven konuldu. Oraya kdm. Bu makm da, lem gibi yava yava aa indi. Her n ykseldim. Orada abdestin kr nemzn klmak htrma geldi. Kldm. ok yksek bir makm grld. Nakibendiyyenin drt byk Hcesini orada grdm. [Bu drt ztn kaddesallah esrrehm Hce Abdlhlk- Goncdevn ve Hce Muhammed Beheddn-i Nakibend ve Hce Alddn-i Attr ve Hce Ubeydullah- Ahrr olduklar zan olunur.] Seyyid-t-tife Cneyd ve bunun gibi birka vel de orada idi. Birka vel bu makmdan dah yukarda idi. Fekat bunun direklerini tutmu oturuyorlard. Birka vel de bu makmdan dah aada idi. Derecelerine gre yer almlard. Kendimi bu makmdan ok uzakda grdm. Hatt bu makmla hibir ilgim yok idi. Bunun iin ok zldm. Aklm karacak gibi oldum. Ar zntden ve skntdan canm kacak idi. ok zemn bu hl zere kaldm. Sonunda, yksek tevecchleriniz ve yardmlarnz ile kendimi o makma iliik grdm. nce bam onun yksekliinde buldum. Kendim de ykselerek o makmn stnde oturdum. yice inceliyerek, o makmn tam bir tekml makm, yan slikleri kemle erdirenlerin makm olduu anlald. Slk, yan tesavvuf yolculuunda en son bu makma varlr. Tam slk yapmam olan meczb bu makma kavuamaz. O makmda yle dndm ki, ok zemn nce yksek kapnzda bildirdiim ry ile bu makma yetimi oldum. O ryda emr-il-mminn hazret-i Al kerremellah tel vecheh (Gklerin ilmini sana bildirmek iin geldim) buyurmudu. yi dikkat ederek bu makmn, Hulef-i Ridn radyallah tel anhm ecman arasnda yalnz Emr hazretlerine ayrlm olduunu anladm. Hereyin dorusunu Allah tel bilir.

Kt huylarn her n kendimden ayrlarak uzakladklar grlyor. Biroklarnn iplik gibi kdklar, bakalarnn solucan gibi ayrldklar belli oluyor. Bir vakt geliyor ki, tam ayrldklar anlalyor. Baka bir zemn, baka birey yine grlyor.

Baz hastalklarn ve skntlarn gitmesi iin tevecch ederken, Allah telnn bu tevecchden rz olup olmadn bilmek lzm mdr, yoksa lzm deil midir? (Reaht) kitbnda hce Nakibend kaddesallah sirrehl akdes hazretlerini anlatrken bildirdiklerinden, lzm olmadklar anlalyor. Siz, bunun iin nasl emr buyuruyorsunuz? Byle tevecchde bulunmak bu fakre tatl gelmiyor.

18

Tliblerde huzr hsl oldukdan sonra, zikr etmelerine son vererek bu huzr zerinde durmalar lzm mdr, deil midir? Huzrun hangi mertebesinde zikr yaplmaz? Burada yle slikler var ki, balangdan sonuna kadar zikr yapyorlar. Zikri hi brakmyorlar. Nihyete kadar yaklayorlar. in dorusu nasldr? Ne yapmamz emr buyurulur?

Yksek kapnza drdnc olarak sunulur ki, Hce hazretleri [yan, Ubeydllah-i Ahrr] (Fkart) kitbnda buyuruyor ki, (Sonunda zikr yapmak emr olunur. nki, birok dilekler vardr ki, zikrsiz ele gemez). Bu dileklerin ne olduunu beyn buyurunuz.

Beinci olarak yksek kapnza sunulur ki, ok kimse geliyor tarkat retilmesini istiyorlar. Fekat, yidikleri lokmalarn hall olmasn gzetemiyorlar. Bu gevek davranlar ile birlikde huzra ve biraz rsuzlua kavuduklar grlyor. Lokmalara dikkat etmeleri iin skdrlacak olursa, istekleri gevek olduundan, bsbtn brakp gidecekler. Bunlara ne yapmamz emr buyurulur? Biroklar da, yalnz bu erefli zincire halka olmak istiyor, zikr retilmesini istemiyorlar. Bu kadarck balanmalar ciz midir, deil midir? Eer ciz ise, nasl yapacamz emr buyurunuz? Sz dah uzatmak saygszlk ve tam edebsizlik olur.

8 SEKZNC MEKTB

Bu mektb, yine byk mridine yazlmdr. Bek ve sahv makmndaki hlleri bildirmekdedir:

Klelerinizin en aas olan Ahmed, yksek kapnza sunar ki, sahva getirdikleri ve bekya kavudurduklar gnden beri alacak bilgiler ve iitilmemi marifetler durmadan, birbiri ardnca ihsn olunmakdadr. Bunlarn ou, byklerin sylediklerine ve bildirdiklerine uymamakdadr. (Vahdet-i Vcd) ve buna benzer eyler iin syledikleri eyleri dah o hlin banda ihsn etdiler. oklukda, yan mahlklar aynasnda birlii, yan yaratan grmek hsl oldu. Bu makmdan ok yukar derecelere kardlar. Bu bilgilerden eid eid bildirdiler. Fekat, o makmlarn ve marifetlerin almetleri, iretleri, o byklerin szlerinden aka anlalamyor. Byklerden birkann szlerinde ksaca ve kapal bildirilmidir. Bunlarn doru olduuna en salam hid, islmiyyet ve Ehl-i snnet limlerinin sz birlii ile bildirdiklerine uygun olmalardr. Hibirey dn-i islma uygunsuz olmuyor. Hibiri felesoflara ve onlarn ksa akllar ile anlayp bildirdiklerine uygun dmyor. Hatt, islm limlerinden olup da, Ehl-i snnetden

19

ayrlm olanlarn bildirdiklerine de uymuyor. Kaz ve kader bilgisinde, kulun kuvveti ie tesr etdii gsterildi. i yapmadan evvel gc, kudreti yokdur. yaplrken kudret verilir. Teklf, yan Allah telnn emrleri ve yasaklar, Ehl-i snnet limlerinin bildirdikleri gibi sebeblerde ve uzvlarda selmet bulunduu zemn yapld anlald. Bu makmda kendimi Hce Nakibend kaddesallah tel sirrehl akdes hazretlerinin izinde buluyorum. Kendileri bu makmda idi. Hce Alddn-i Attr hazretleri de, bu makmdan pay almdr. Bu yksek zincirin byk halkalarndan biri, hce Abdlhlk- Goncdevn kaddesallah sirrehl akdes hazretleridir. Eski byklerden, hce Marf-i Kerh ve imm- Dvd-i T ve Hasen-i Basr ve Habb-i Acem kaddesallah tel esrrehml mukaddese hazretleri de bu makmdadrlar. Bu makmdaki hllerin sonu, tam bir uzaklk ve yabanclkdr. ilc kabl etmez hle gelmidir. Perdeler arada olduka alarak, uraarak perdeler kaldrlabilir. imdi kendini byk bilmesi en byk perdesidir. Onu bu dertden kurtaracak bir tabb ve okuyacak bir slih yokdur. Sanki tam bir yabancla ve ayrla, kavumak ve birlemek adn vermiler. Yazklar olsun! Ysf ile Zelhnn beyti onun hline uygundur. Fris beyt tercemesi:

Defi dinliyor ve bu ses dostdandr diyor, Def alann eline, ondan kuvvet geliyor. hd nerede ve gren kimdir ve grlen nedir? Fris msra

tercemesi: Yzn mahlka nasl gsterir O? Arab msra tercemesi: Topraa olan nerede, her eyin shibine olanlar nerede? Kendimi gsz yaratlm bir kul biliyorum. Btn lemi de ve

hereyin yaratan olan tam kudret shibini de biliyorum. Ve Onu yaratc ve hereye gc yetici olmakdan baka drl bilmiyorum. Mahlklarna benzemesi ve hereyde Onun grnmesi gibi eyler bilmiyorum. Fris msra tercemesi:

Hangi aynada grlebilir O? Ehl-i snnet limleri baz ilerinde kusr yapsa bile, onlarn

Allah tel iin ve Onun sfatlar iin syledikleri bilgiler, o kadar ok doru ve o kadar ok nrludur ki, o szlerin gzellii yannda, o kusrlar hi grnmyor. Tesavvufculardan ou, o kadar riyzetler ve mchedeler, skntlar ekdikleri hlde, Allah telnn zt iin, sfatlar iin inanlar, tam doru olmadndan, bunlarda yle gzellik grlmyor. Bunun iin, limlere ve ilm

20

renenlere muhabbet ok oluyor. Onlarn hli, tatl geliyor. Onlarn arasnda bulunmak istiyorum. Drt balangdan olan (Telvih) kitbn onlarla konumak ve (Hidye) fkh kitbn onlarla birlikde okumak arz ediyorum. Allah telnn ilminin btn mahlklarla berber olduunu ve her eyi kaplam olduunu, limlerin bildirdikleri gibi anlyorum. Bunun gibi, Allah tel bu mahlklar deildir. Bunlara bitiik, bunlardan ayr, bunlarla birlikde, bunlardan uzak, lemi kaplam, hereye sinmi olmadn biliyorum. nsanlarn kendilerini ve sfatlarn ve ilerini Allah tel yaratyor, biliyorum. Onlarn sfatlarnn, Onun sfat ve onlarn ilerinin Onun ileri olmadn anlyorum. Her iin Onun kudreti ile yapldn, mahlklarn kudretleri ile olmadn anlyorum. Ehl-i snnet limleri de byle sylemekdedir. Allah telnn yedi sfatnn var olduunu ve irde sfatnn da olduunu biliyorum. Kudret sfatnn, bir ii yapmaa ve yapmamaa gc yetmek olduunu iyi anlyorum. sterse yapar, istemezse yapmaz demek deildir. nki, istemezse demek, irde sfat yok demekdir. Bu ise olamaz. Kudreti, felesoflar ve baz tesavvufcular byle anlamlardr. Bu szleri, Allah telnn mecbr olmasn gsterir. Onu tabat kannlar gibi yapm olurlar. Her eyi tabat yapyor demelerine uygun olur. Kaz ve kader bilgilerini Ehl-i snnet limlerinin bildirdikleri gibi anlyorum. Mal shibi, mlk shibi, kendi maln, mlkn diledii gibi kullanr. nsanlarn bir ie uygun yaratlmasn, yan kbiliyyet ve istidd, hi tesrli grmyorum. nki, tesr olursa insanlar mecbr edilmi olur. Allah tel seer, dilediini yapar. Baa gelenleri bildirmek vazfe olduu iin, saygszlk olacak kadar yazdm. Fris msra tercemesi:

Kle, kendi haddini bilmelidir.

9 DOKUZUNCU MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Geri dn makmlarndaki hlleri bildirmekdedir:

Bu kleniz, gaflet uykusuna dalmdr.Yz siyhdr, kusrlar okdur, huysuzdur, eline geen birka eye aldanmdr. Kavumak ve ykselmek dncesi ile ba dnmdr. Her ii, shibine kar gelmekdir. yi, fideli eyleri yapmaz. Herkes grsn diye sslenir. Allah telnn her n grd gnln ykmakdadr. Hep gsteri iin almakdadr. Bunun iin gnl, rhu kararmakdadr. Szleri, dncelerine uymaz. Dnceleri de hep samadr. Bu gaflet uykusundan, bu sama dncelerden ele ne

21

geebilir? Byle szlerin, byle dncelerin ne fidesi olur? Hep zararda, hep alalmakdadr. Anlay kt, gitdii yol bozukdur. Fesd kardrr, ktlklere sebeb olur. Bakalarna zarar ok, kendi gnhlar pek okdur. Ayblardan, kusrlardan yaplm bir heykel gibidir. Gnhlar yndr. yilik olarak yapdklar bir ie yaramaz, hep atlr. Fideli ve gzel bildii ileri hep ktdr, beenilmez. (ok Kurn- kerm okuyan vardr ki, Kurn- kerm ona lanet eder) hads-i erfi tam onun hline uygundur. (ok oruc tutanlar vardr ki, orucundan eline geen yalnz alk ve susuzlukdur) hads-i erfi onun hlini gstermekdedir. Bu hlde olan bir kimseye ve makm, derecesi, kemli byle olana yazklar olsun. Onun istigfr etmesi de, gnhlarndan dah byk bir gnhdr. Tevbesi, baka irkin ilerinden de dah irkindir. Bozuk olan kimsenin her ii de bozuk olur, demilerdir. Fris msra tercemesi:

Budaydan arpa, arpadan buday kmaz elbet! Onun hastal, iliine, kemiine ilemidir. lc fide vermez.

Temelinden bozukdur, tamr ile dzelmez. Bir eyin znde, yapsnda bulunanlar, ondan ayrlmaz. Fris msra tercemesi:

Habeden siyhlk ayrlmaz, nki kendi rengidir. Ne yaplabilir, Bekara, Arf, Tevbe, Nahl srelerinde ve Rm

sresinin dokuzuncu yetinde (Allah tel onlara zulm etmedi. Fekat onlar kendilerine zulm ediyorlar) buyuruldu.

Evet, tam iyilie kar tam ktlk lzmdr. Bylece iyilik tam olarak meydna kar. Herey, zdd ile, tersi ile anlalr. Hayr ve keml hzr olunca, bunlara er ve naks lzm olur. nki, iyilie ve gzellie elbette ayna lzmdr. Bireyin aynas onun karsnda olur. Bundan dolay iyiliin aynas ktlkdr. Aalk da, stnln aynasdr. Bunun iindir ki, bireyde aalk ve ktlk ne kadar ok olursa, iyiliin ve stnln o eyde grlmesi de, o kadar ok olur. alacak eydir. Yukarda saydmz ktlkler iyilie dndler. Bu ktlkler, bu aalklar, iyiliklerin ve stnlklerin yeri oldu. te bunun iin, abdiyyet, kulluk makm, her makmdan dah stndr. nki, bu sylediklerimiz, (Abdiyyet makm)nda tamdr ve en okdur. Sevilenleri bu makma indirmekle ereflendirirler. Sevenler, grmenin zevkinden tad almakdadr. Kulluun tadn almak ve ona almak ise, sevilenler iindir. Sevenler, sevgiliyi grmekle rhatlanr. Sevilenlerin rhatl ise, sevgiliye kul olmakdadr. Onlar kullua alarak bu devlete kavudurulur. Bu nimetle ereflendirilir. Kulluk meydnnda yaranlarn ba, din ve dnynn efendisi,

22

gemilerin ve geleceklerin en stn ve lemlerin Rabbinin sevgilisi olan Muhammed aleyhisselmdr. Bir kimseyi, ihsn ederek, acyarak bu devlete, bu nimete kavudurmak isterlerse, ona Reslullaha tam uyabilmek nimetini verirler. O servere aleyhi minessalevti etemmh ve minettehyyti ekmelh uymakla, o yksek makma uladrrlar. Bu, Allah telnn yle bir ihsndr ki, dilediine verir. Allah tel, byk ihsanlarn shibidir.

errin ve aaln ok olmas demek, bunu zevkle anlamak demekdir. Yoksa, kt, aa bir kimse olmak deildir. Byle anlayl kimse, Allah telnn ahlkn huy edinmi kimsedir. O ahlk huy edinmenin fidelerinden biri de, byle anlay shibi olmakdr. Bu makmda ktlk, aalk hi bulunabilir mi? Ancak bunlarn bilgisi bulunur. Bu ilm, tam bir hd ile hsl olduu iin tam bir ykseklikdir. yle bir iyilikdir ki, herey onun yannda ktlk grlr. Bu gr, nefs-i mutmainnenin kendi makmna inmesinden sonra ele geer. Bunun iin kul, zevkinden gemedike ve kendini yere vurmadka ve ii buraya vardrmadka, Mevlsnn yksekliinden bir ey anlayamaz. Nerede kald ki, kendini mevl bile ve kendi sfatlarn Onun sfatlar sana. Allah tel, byle eylerden ok uzak, ok yksekdir. Byle bilmek ismlerde ve sfatlarda ilhddr, zndklkdr. Arf sresi yzyetmidokuzuncu yet-i kermesinde, (Allah telnn ismlerinde ilhd edenleri, yan ismleri deidirenleri terk edin. Onlar hretde yapdklarnn cezsn ekeceklerdir) bildirilen mlhidlerdendirler.

[Bu yet-i kerime, Allah telnn ismlerini deidirenlerin, terceme edenlerin, doksandokuz ismden baka ism syleyenlerin, kymetde azb ekeceklerini bildiriyor. Allah yerine tanr diyenlerin bu yet-i kermeden korkmalar, tevbe etmeleri lzmdr.]

Cezbesi slkdan nce olan herkes sevilmilerden olamaz. Fekat sevilmilerden olmak iin cezbenin nce olmas artdr. Evet, her cezbede sevilmilerden az birey vardr. nki sevilmi olmayanlarda cezbe olmaz. Bu az birey sonradan hsl olmudur. Kendinden deildir. Kendisinde bulunan mahbbiyyet hibireye bal deildir. Sona varan her slik cezbeye kavuur. Fekat ou sevenlerdendir. Dardan az bir sevilmilik gelmidir. Bu kadar ey sevilmilerden olmak iin yetimez. Dardan sevilmilii getiren sebeb, tezkiye ve tasfiyedir, yan kalbin ve nefsin temizlenmeleridir. Balangda olan birok sliklerde de, O Servere sallallah aleyhi ve sellem uyduklar iin, az bir sevilmilik hsl olur. Bu sevilmilii mntehde de husle getiren, yine o Servere sallallah aleyhi ve sellem uymakdr. Sevilmilerde de kendilerine

23

ihsn edilmi olan bu nimetin meydna kmas, yine o servere aleyhissalt vesselm vettehyye uymaa baldr. Hatt, kendilerine, sevilmi olmak nimetinin verilmesi de, o Servere sallallah aleyhi ve sellem ballklar olduu iindir. Onun rabbi yan terbiye edicisi, yetidiricisi olan ism, o Serverin aleyhissalt vesselm vettehyye rabbi olan isme yakn olduu iin sevilmilerden olmudur. Bunun iin bu sedete kavumudur. Her eyin dorusunu Allah tel bilir. Herkes, sonunda Onun huzruna kacakdr. Hakly meydna karan Allah teldr. Doru yolu gsteren, doru yola kavuduran Odur.

10 ONUNCU MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Kurb ve bud ve firk ve vasln bilinmeyen manlarn arz etmekdedir:

Kapnz hizmetilerinin en aas olan Ahmed, yksek huzrunuza sunar ki, ok zemn oluyor, o yksek kap hizmetilerinden haber gelmedi. Gzlerimiz yoldadr. Fris beyt tercemesi:

amaynz! Rhuma hayt veriyor her n, Haber geldikce hep, uzakda kalan dostumdan. Huzrunuza kavumak nimetine lyk olmadm biliyorum.

Fris msra tercemesi: Hayvanlarnzn ann uzakdan iitmek bana yeter! alacak eydir. ok uzakda kalmaa yaknlk adn vermiler.

Ayrln en ouna kavumak demiler. Sanki bu yaknlk ve kavumak kelimeleriyle uzakl ve ayrl bildirmek istemiler. Arab beyt tercemesi:

Sevgiliye kavumak ele geer mi acaba? Yksek dalar ve korkun tehlkeler var arada. Bundan dolay, sonsuz zlmek ve durmadan dnmek

lzmdr. stenilenlerin de, sonunda isteyeni arayc, isteyici olmas lzmdr. Sevilenin de, seviciyi sevmekle sevici olmas lzmdr. O, dnin by minessalevti ekmelh ve minettehyyti efdalh arananlarn ve sevilenlerin makmnda olduu hlde, sevicilerden oldu. Arayanlardan oldu. Bunun iin, o Serverin hlini bildirenler: (Reslullah sallallah aleyhi ve sellem, hep zntl, hep dnceli idi) dediler. O Server aleyhissalt vesselm (Benim ekdiim sknt gibi hibir Peygamber sknt ekmemidir)

24

buyurdu. Sevenlerin, muhabbet ykn tamalar lzmdr. Sevilmilerin bu yk kaldrmalar gdr. Dah sylersek, sonu gelmez. Arab msra tercemesi:

Ak hikyesinin sonu gelmez. Mektbu getiren eyhullah Bah, biraz cezbe ve muhabbete

mlikdir. Onun zorlamasyla, yksek kapnzn hizmetilerine birka kelime yazld. Kendisi, yksek hizmetinizde bulunma ok istiyor. Bunun iin yola kd. nce burada bireyler istedi. Fekat fakrin ekindiini anlaynca, yalnz grmee rz oldu. Bu birka kelimeyi yazdrd. Mektbu dah uzatarak saygszlk yapmak edebsizlik olur.

11 ONBRNC MEKTB

Bu mektb yine yksek mridine yazlmdr. Baz kefleri ve kusrlarn grmek makmnn hsl olduu ve eyh Eb Sad-i Ebl-Hayrn sznn aklanmas bildirilmekdedir:

Klelerinizin en aas olan Ahmed, yksek katnza sunar. nceleri kendimi iinde grdm makm, yksek emrinize uyarak bir dah dndm. halfenin rdvnullahi tel aleyhim bu makmdan gedikleri grld. Fekat oras makmm olmad ve ok kalmadm iin, birinci kmda onlar grmemidim. Bunlar gibi, Ehl-i beytin oniki immndan mm- Hasen ve Hseyn ve Zeynelbidnden bakalar da radyallah tel anhm bu makmda yerlememidi. Fekat buradan gemilerdi. ok inceleyerek anlald.

nce kendimi bu makma uygun grmemidim. Uygun olmamak iki drldr. Birincisi, yollardan hibir yol bulunamamasdr. Bunun iin, uygunsuzluk olur. Bir yol gsterilince, bu uygunsuzluk aradan kalkar. kincisi, tam uygunsuzlukdur ki, aradan hi kalkmaz. O makma kavuduran yol iki dnedir, bir ncs yokdur. Yan bir nc yol grnmyor. Birinci yol, kendini kusrlu ve aa grmekdir ve iyi niyyetlerini de beenmemekdir. Kuvvetle ekildii hlde kendini kabhatli bilmekdir. kinci yol, ekile ekile slkn temmlayan ve tlibleri de ekip uladrabilen bir mridin sohbetine kavumakdr. Allah tel, yksek kapnzda salan imknlarnzn yardm ile yaradldaki istidd kadar birinci yoldan ihsn eyledi. Yapdm iyiliklerden hibirini beenmiyorum. O iin ayblarn, kusrlarn bulmadka, rhat edemiyorum. Sa omuzumdaki meleklerin

25

yazaca iyi bir i yapdm bilmiyorum. Bu meleklerin elindeki sahfelerin bombo olduunu, meleklerin birey yazmadn anlyorum. Byle bir kimseyi Allah tel beenir mi?

Dnyda bulunan her insan, hatt frenk kfirlerini ve sapklarn, zndklar, her bakmdan kendimden dah iyi gryorum. Bunlarn en kts olarak kendimi gryorum.

Her ne kadar cezbe ile (Seyr-i ilallah) temm oldu ise de, birka paras kalmd. Bunlar da, (Seyr-i fillh) makmnn ortasnda hsl olan fenda temm oldular. Bu fendaki hlleri bundan nce uzun uzun yazarak yksek kapnza sunmudum. Hce-i Ahrr hazretlerinin (Bu iin sonu fenya kavumakdr.) szndeki fen, tecell-i ztdan ve seyr-i fillhdan sonra hsl olan fen olmaldr. (Fen-i irdet) de bu fennn dallarndan biridir. Fris beyt tercemesi:

Bir kimsede hsl olmazsa fen, Hak telya yol bulamaz asl! Bu makma ball olmayanlarn da iki drl olduklar

grnd: Birincileri bu makm istiyorlar ve ona kavuduran yolu aryorlar.

kincileri bu makm istemiyorlar ve hi aramyorlar. Yksek tevecchlerinizin, o makma kavuduran iki yoldan ikincisi ile olduu dah ok grlyor ve bu yola dah uygun oluyor. Yksek kapnzdan aldm emre uyarak, bir ka eyi bildirmek saygszlnda bulundum. Yoksa, fris msra tercemesi:

Ben o Ahmedim ki, eskisi gibiyim, eskisi gibiyim! kinci olarak sunulur ki, o makm ikinci olarak incelediimde,

birbiri stnde, bir ok baka makmlar da grnd. Yalvararak, krlarak uradkdan sonra, nceki makmn stndeki makma kavuuldu. Bu makmn hazret-i Osmn- Zinnreynin makm olduu, dier halfelerin de buradan gedikleri anlald. Bu makm da, tlibleri yetidirmek ve ird etmek makmdr. imdi, bunun stnde de iki makm bildirilecek ki, bunlar da tekml ve ird makmdr. Bunlardan biri, nceki makmn stnde grld. Bu makma knca, hazret-i mer-l-Frkun makm olduu anlald. teki halfe de, bu makmdan gemilerdir. Bu makmn stnde hazret-i Eb Bekr-i Sddkn makm grnd radyallah anhm ecman. Bu makma da kld. Byklerimizden Hce Nakibend kaddesallah sirrehl akdes hazretleri her makmda yanmda geliyordu. teki halfe de, bu makmdan gemilerdi. Aramzdaki ayrlk u idi ki, biz bu makmlardan geiyorduk. Onlar ise bu makmlarn shibleri idi.

26

Biz, yolcu olarak geip gidiyorduk, onlar bu yksek makmlarnda kalyorlard. Bu makmn stnde, yalnz bir makm vard. Baka hi bir makm grnmyordu. Bu bir makm, Peygamberlerin sonuncusu olan Muhammed aleyhisselmn aleyhi minessalevti etemmh ve minettehyyti ekmelh makm idi. Hazret-i Sddkn radyallah tel anh makm karsnda, ok yksek, nrdan bir makm vard. Bunun gibi hi bir makm grlmemidi, o makmdan biraz dah yksek idi. Kanapenin yerden dah yksek olmas gibi idi. Bu makmn, mahbbiyyet makm olduu anlald. Bu makm ok ssl ve ilemeli idi. Onun ssleri, naklar bana aks etdi. Kendimi de yle ssl grdm. Bundan sonra, kendimi de latf, maddesiz buldum. Hev gibi, yhud bulut gibi, her tarafa yaylm olduumu grdm. Birka yeri, dah ok kapladm. Hce Nakibend hazretlerini, hazret-i Sddkn radyallah anhm makmnda ve kendimi onun karsndaki makmda buldum. Bildirdiim hlde idim.

Bu ok tatl ileri brakmak istemiyorum. Fekat herkes, sapklk, taknlk denizinde girdba yakalanarak boulmakdadr. nsanlar bu girdbdan kurtaracak kadar gl olduunu anlayan bir kimse, bunlarn hline nasl seyirci kalabilir. Kendinin baka ii var ise de, bunlar kurtarmaa uramas lzmdr ve dah iyidir. Fekat bu ii baarrken, hsl olan kuruntular ve bozuk dnceler iin istigfr etmek artdr. Bu i, ancak bu artla fideli olur, beenilir. Bu art yerine getirilmezse, hi beenilmez, aaya atlr. Fekat Hce Nakibend hazretleri ve Hce Alddn-i Attr hazretleri kaddesallah tel esrrehm bu art dnmeyerek beenilmilerdir. Bu aa klenizin bu art dnmeksizin almas ise, bazan beenilmekdedir, bazan da atlmakdadr.

(Nefaht) kitbnda eyh Eb Sad-i Ebl-Hayrn szleri arasnda diyor ki, (Ayn, yan kendisi kalmad, eseri yan izi nasl kalr. Mddessir sresinin yirmisekizinci yetinde buyurulduu gibi, geride birey kalmaz). Bu sz, ilk bakda g grnd. nki, eyh Muhyiddn-i Arab hazretleri ve ona uyanlar diyorlar ki, bireyin ayn yan kendisi yok olamaz. nki, Allah tel o eyin varln bilmekdedir. Yok olursa, Allah telnn bilgisi bilgisizlik olur. Ayn yok olmaynca eseri nereye gidecek. Bu szleri zihnimde yerlemidi. Eb Sad hazretlerinin sz zlemedi. ok uradm, Allah tel, bu szn i yzn aa kard. Ayn da kalmaz, eser de kalmaz olduu anlald. Kendimi de byle olmu buldum. Hi glk kalmad. Bu marifetin makm da grnd, ok yksek idi. eyh Muhyiddnin ve ona uyanlarn syledikleri makmn stnde idi. Bu iki marifet birbirini bozmuyordu. nki,

27

biri bir makmda, teki ise baka makmda anlalmd. Dah ok aklamak, sz uzatacak ve usandracakdr.

eyh Eb Sad hazretleri bu tecellnin devml olduunu bildirmidi. Bu tecellnin ne demek olduu ve devml olmasnn nasl olduu da gsterildi. Kendimde de bu hadsi yan tecellyi aralksz buldum. Bu hadsin dimi olmas ok az kimselere nasb olur. [mm- Rabbn kuddise sirruh hazretlerinin (Hads) kelimesi ile anlatdklar ey, tecell-i zt olduu baka mektblardan anlalmakdadr. Allah telnn zt, bakalarna ok aralkla tecell etdii hlde, kendisine aralksz tecell etmekdedir.]

Kitb okumak hi tatl gelmiyor. Yalnz byklerin yksek makmlardaki hllerinin bir yere yazlmasn, sonra bunlar okuma istiyorum. Eski byklerin hllerini okumak, her eyden dah tatl geliyor. Marifetlerin inceliklerini ve hele tevhd-i vcd ve mertebelerin tenezzllerini bildiren yazlar okuyamyorum. Bu hlimi, eyh Alddevle-i Semnn hazretlerine ok uygun buluyorum. Bu bilgilerdeki zevkim ve hlim onunla birlemekdedir. Fekat eski bilgilerim. bu marifetleri inkr etmeme ve sert karlamama mni oluyor.

Baz hastalklarn giderilmesi iin birka kerre tevecch olundu ve tesri grld. Bunun gibi, birka lnn mezrdaki hlleri grnd. Bunlarn da azblardan, skntlardan kurtulmalar iin tevecch olundu. Fekat imdi hibireye tevecch etmeye gcm kalmamdr. Hibirey iin kendimi toparlayamyorum. Birka kimse bu fakre sert davrandlar ve ac sylediler. Bu fakre bal olanlardan oklarn, bo yere incitdiler ve yerlerinden uzakladrdlar. Bundan dolay gnlme hi bir toz konmad, bir sknt gelmedi, nerede kald onlarn ktl zihnimizden gemi ola.

Sevdiklerimizden birka cezbe makmnda hd ve marifet elde etmilerdi. Ve imdiye kadar slk konaklarna ayak basmamlardr. Bunlarn hllerinden az bir ey sunuyorum. Cezbeyi bitirdikden sonra, Allah telnn bunlar slk nimetine kavudurmakla ereflendirmesini umuyorum. eyh Nr, bulunduu makmda bal kalmakdadr. Cezbe makmndaki dah yukar bir noktaya kamyor. zc hareketleri ve hlleri oluyor. Kabhatini anlamyor. Bunun iin onun ii ilerlemiyor. Bunun gibi, sevdiklerimizin ou, edebleri iyi gzetmedikleri iin, olduklar makmlarda kalyorlar. una alr ki, bu fakr hi birinin yolda kalmasn dilemiyorum; hatt hepsinin ilerlemesini istiyorum. Fekat, elde olmyarak ileri ylece duruyor. Hlbuki bu yol abuk

28

kavudurucudur. Mevln Mahd son noktaya indi. Cezbeyi sonuna uladrd. O makmn araclna kavudu ve kafasn bir bakmdan nihyete uladrd. nce sfatlar, hatt sfatlar durduran nru kendinden ayr grmd. Kendisini bo bir kalp olarak bulmudu. Sonra sfatlar ztdan ayrlm grd. Bu grle, cezbe makmndan ehadiyyete kavudu, imdi hereyi ve kendini yok sanmakdadr. hta ve maiyyet grmemekdedir. Gizlilerin gizlisine yle balanmdr ki, akn ve chil bir hldedir. Seyyid h Hseyn de cezbe makmnn sonuna yaklad ve ba son noktaya ulad. Bu da, Allah telnn sfatlarn ztndan ayr grmekdedir. Fekat bir olan bu zt her yerde bulmakdadr. Bundan zevk almakdadr. Meyn Cafer de son noktaya yaklad. ok sevinlidir. Hareketli ve seslidir. h Hseyne yaklamdr. Dier sevdiklerimizin hlleri de baka bakadr. Meyn eyh ve eyh s ve eyh Keml, cezbe makmnda yukarki noktaya kmlardr. eyh Keml, inmeye de balamdr. eyh Nkr yukardaki noktann altna gelmidir. Fekat dah gidecek ok yolu vardr. Buradaki sevdiklerimizden, imdiye kadar sekiz vey dokuz, hatt on kii, yukardaki noktann altna ulamdr. Birka noktaya gelmi ve inmeye balamlardr. Kimisi noktaya yakn, kimisi uzakdr. Meyn eyh Mzemmil kendini yok buluyor. Sfatlar asldan gryor. Mutlak olan varl her yerde buluyor. Hatt hibirini grmyor. Mevln Mahda, tlibleri yetidirmek iin izn vermenin iyi olaca grnyor. Fekat, cezbeye uygun iczet olacakdr. Her ne kadar, onun da istifde edecei birka ey kalm ise de, gitmek iin acele etdi, durmad. Yksek kapnza kavumak iin yola kd. Ona yaryacak bir vazfeyi kendisine buyurursunuz. Bu aa kleniz bildiini yazd. Emr sizindir. Hce Ziyeddn Muhammed bir ka gn burada kald. Biraz huzr ve cemyyet edindi. Fekat, sonunda, geim skntsndan kendini toparlyamad, askere gitdi. Mevln r Muhammedin olu da yksek kapnza doru yola kd. Biraz huzr ve cemyyet edinmidir. Baz engeller dolays ile o kadar ilerliyemedi. Dah ok yazmak saygszlk olacakdr. Fris msra tercemesi:

Kle, kendi haddini bilmelidir! Mektbu yazdkdan sonra bir hl kaplad, yazmakla anlatlacak

gibi deildir. Bu hlde iken (Fen-i irde) hsl oldu. Dah nce de, bir eye istek kalmamd. Fekat, istek bsbtn yok olmamd. O hlimi yksek kapnza sunmudum. imdi, irde de kknden kaznd. imdi ne istenilen birey var, ne de istek var. Bu fennn ekli de gsterildi. Bu makma uygun olan birok bilgiler de verildi. Bu bilgiler ok ince ve kark olduklarndan yazlmas g oluyor.

29

Bunun iin, bunlar zerinde kalem yrtemedim. Bu fennn hsl olduu ve ilmlerin verildii zemn vahdetden ileride yepyeni eyler grnd. Vahdetin tesinde birey grlemiyecei, hatt hibir ballk bulunmad belli ise de, bulunan yazma emr buyurmudunuz. Bireyi iyi anlamadka yazmaa cesret edemiyorum. Bu makmn ekli, vahdetin tesinde yle grnd ki, Egre ehri Delhi ehrinin tesinde bulunduu gibi. Bu grn doruluunda hi bhe kalmad. Her ne kadar, gzmde ne vahdet var, ne vahdetden tesi var ve ne de hakkat olarak vey hakk onun tesinde bileceim bir makm var. Hayret ve cehlet tamdr. Bu grlerle, hibir deiiklie uramamdr. Ne yazacam bilemiyorum. Hep birbirine uymayan eyler, hibiri anlatlamyor. Fekat, hepsinin varlnda bhem yokdur. Estagfirullah ve etb ilellah min cemi m kerihallah, kavlen ve filen ve htran ve nzran. [Yan, Allah teldan magfiret dilerim ve Allah telnn beenmedii szden, iden, dnceden ve grden Allah telya tevbe ederim.]

imdi anlald ki, bundan nce sfatlarn fens yan, sfatlar unutmak, sfatlarn birbirlerinden ayrlmamalarna sebeb olan eyler de fen idi. Bu eyler, vahdetde bulunmakda idiler. Bunlar yok olmulard. imdi, sfatlarn kendileri de, vahdetde bulunarak olsa bile, yok oldu. Ehadiyyet kahramn, varlkda hibir ey brakmad. lm-i ilhde, sfatlarn topluca vey birer birer olan ayrlklar da kalmad. Yalnz hric grnd. (Allah tel var idi. Ondan baka hibir ey yok idi.) imdi de byledir. Bundan nce, bu hads-i erfi yalnz biliyordum. Fekat, bu hlde deildim. Bu hlimin doruluunda vey yanllnda bu fakri uyandracanz mmd ederim.

Mevln Ksm Alnin tekml makmna eridii grlyor. Oradaki sevdiklerimizden birkann da, bu makma uladklar anlalyor. Hereyin dorusunu ancak Allah tel bilir.

12 ONKNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Fen ve Be-k makmnn hsl olduunu ve Seyr-i fillah ve Tecell-i zt bildirilmekdedir:

Yksek kapnz klelerinin en aas olan Ahmed, sunar ki, kusrlarmdan hangisini bildireyim. Allah telnn istedii olur. Onun istemedii olmaz. Hi kimsede hareket ve kuvvet olmaz. Ancak, byk ve yksek olan Allahn dilemesi ile olur. (Fen-fillh)

30

ve (Bek-billh) makmna bal olan ilmleri, Allah tel ihsn ederek aklad. Bylece hereyin z anlald. (Seyr-i fillah) ve (Tecell-i zt-i berk)nin ne olduklar ve Muhammed-yl-mereb kime dendii, bunlara benzer eyler anlald. Her makmda, bu makma lzm olan eyleri gsterildi ve hepsinden ileri gtrldm. Evliyullahn haber verdikleri eylerden, gsterilmedik ve geirilmedik pek az kald. Beendiklerini sebebsiz olarak beenirler. Hereyin kendisi, maddesi, mahlk olduu gibi, yaratllarnda bulunan kbiliyyetlerin, uygunluklarn da, mahlk olduklar anlald. Allah tel, kbiliyyetlerin tesri altnda deildir. Hibireyin Ona hkm etmesi ciz deildir. Dah uzatarak saygszlk yapmakdan ekindim. Fris msra tercemesi:

Kle olan, haddini bilmelidir.

13 ONNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Yolun son-suz olduu ve hakkat bilgilerinin, islmiyyet bilgilerine uygun olduu bildirilmekdedir:

Yksek kapnz klelerinin en aas olan Ahmed, sunar ki, bu yolun sonsuzluundan, bitmez tkenmez olmasndan h ederim! Binlerle h ederim! Yolda ok hzl gtryorlar ve ok eyler ihsn ediyorlar. Bunun iindir ki, bykler, Seyr-i ilallah yolculuunun ellibin senelik yol olduunu bildirmilerdir. Belki de, Meric sresinin drdnc [4] yetinde, (Melekler ve rh oraya bir gnde varrlar. Bu gnn uzunluu ellibin senelik yoldur) buyurulmakla bu yola iret edilmidir. Yolun okluu bizi ok zd. mmdlerimiz kesildi. Fekat hemen r sresinin yirmisekizinci [28] yetinde; (mmd kesildikden sonra, O fideli yamur gnderir ve rahmetini yayar) mjdesi, bizi sevindirdi. Birka gnden beri eyda seyr, yan yolculuk hsl olmudur. Fekat, talebeler lgnlk gsterdiklerinden, yine onlarla uramaa balanld. Dah o makma kavuacam sanmyorum. Fekat, talebeler skdrdklar iin, hay ve ihsn duygular ile onlara bireyler sylyorum. Bundan nce tevhd-i vcd bilgilerine balanp kalmdm. Hlimi arka arkaya yksek kapnza bildirmidim. leri, sfatlar asla vermidim. in iyz anlalnca, o bilgilerden kurtuldum. Terzinin (Heme ezst) kefesinin ar basdn anladm. Yksekliin byle grde olduunu, (Heme st) demekde olmadn anladm. Fillerin ve sfatlarn ondan baka olduklar anlald. Herbirini ayr ayr gstererek, yukar

31

mertebeye kardlar. bheler hi kalmad. Keflerin hepsi, ahkm- islmiyyenin ak bilgilerine tam uymakdadr. slmiyyetin aka bildirdiklerinden kl kadar ayrlklar yokdur. Tesavvufcularn birka, islmiyyetin aka bildirdiklerine uymyan kefler bildirmiler ise de, y yanl anlamlar vey sekr, yan rsuzluk hlinde iken sylemilerdir. Btnn zhire uygunsuz olduu hi grlmemidir. Tesavvuf yolunun ortasnda, zhire uymayan eyler grnyor ise de, bunlar da zhire uydurulur. Zhirle btn birledirilir. Yolun sonuna varanlarn btn, islmiyyetin zhirine hep uygun olur. limler ile bu bykler arasnda yalnz bir ayrlk vardr ki, limler dnerek ve ilm yolu ile bilirler. Bu bykler ise, kef ederek, tadn alarak bulurlar. Bu byklerin hllerinin doru olmasna birinci almet, islmiyyetin zhirine uygun bulunmalardr. ur sresi onnc yet-i kermesi (Gsm daralyor, dilim sylemez oluyor) bunlarn hline uygundur. Ne yazacam bilemiyorum. Hllerimin birounu kaleme alamyorum. Mektblarda da yazacak yer kalmyor. Belki bunda da bir hikmet vardr. Uzakda kalan bu mahrmu kymetli tevecchnzden ve garblere olan merhametinizden ayrmaynz. Yolda brakmaynz. Fris beyt tercemesi:

Bu sze sebeb olan sensin, Uzarsa uzatan da sensin. Mektbu uzatmak saygszlndan ekiniyorum. Fris msra

tercemesi: Kle olan haddini bilmelidir.

14 ONDRDNC MEKTB

Bu mektb yine yksek mridine yazlmdr. Yolculukda hsl olan eyleri ve birka talebenin hllerini bildirmekdedir:

Yksek kapnzn klelerinin en aas olan Ahmed sunar ki, mahlklarn mertebelerinde grlen tecelllerden biraz, nceki mektbda sunulmudu. Ondan sonra (Vcb), yan varl lzm olan mertebe grnd. Btn sfatlar bu mertebededir. irkin, siyh bir kadn eklinde grnd. Bundan sonra ehadiyyet, yan bir olan varlk, ince bir dvar stnde duran uzun bir gen adam eklinde tecell etdi. Bu iki tecell hakkn olarak grndler. Bundan evvelki tecelller byle grnmyordu. Bu zemn lmek istedim. Kendimi byk bir deniz kenrnda ayakda grdm. Kendimi denize atmak istedim. Fekat arkamdan bir ip ile balanm idim. Bunun iin

32

denize atlayamadm. Bu ipin, maddeden yaplm olan bedene olan ballklar olduunu anladm. pin, kopmasn istedim.

yle bir hl oldu ki, gnlmn Allah teldan baka hibireyi istemediini anladm. Bundan sonra vcb makmnn btn sfatlar grnd. Bu sfatlar, bir bakmdan birok eylerin aynalar oldular. Dah sonra bu aynalarda grnen eylerin hepsi aa dkldler. Geride yalnz vcb makmnn sfatlar kald. Bunlarda grlen eylerin ayrlmalar, dklmeleri de grld. imdi sfatlarn asla verildii anlald. Onlarda grlen eylerden ayrlmadan nce, asla verilemezlerdi. Belki verilmi gibi grlrlerdi. (Tecell-i sr)ye kavuanlarn hli byledir. Sfatlar asla verilince, (Fen-i hakk) hsl oldu. Bundan sonra kendimdeki ve bakalarndaki sfatlar birbirinin benzeri buldum. Yerlerinin baka baka olmas ortadan kalkd. Byle olunca gizli irklerin inceliklerinin biroundan kurtuldum. imdi ne Ar kald, ne yer kald, ne zemn, ne mekn, ne alt cihet ve ne de eyy ayran snrlar kald. Eer senelerce dnsem lemden bir zerrenin yaratlm olduunu bilemem. Bundan sonra, kendime mahss olan (Teayyn), kendime mahss olan vech grndler. Bu teayyn, eski ve para para bir elbise gibiydi. Bir kimse giymi idi. O kimsenin kendime mahss vech olduunu anladm. Fekat hakkn olarak anlalmad. Dah sonra bu adamn yukar tarafnda ve kendisine bitiik ince bir post grnd. Kendimi o post olarak buldum. Bu teayyn elbisesini kendimden uzak grdm. O post zerinde bir nr grnd. Biraz sonra gene yok oldu. Bu post ve elbise de yok oldular. Eskisi gibi chil ve akn kaldm. Bu grnen eylerden anladklarm yksek kapnza bildireceim. Dorusu ile yanln iret buyurursunuz. yle ki, o grnen kimse, (Ayn- sbite)dir. Vcb ile imkn arasnda bir geit gibidir. ki yz birbirine benzemez. Arasnda elbise bulunan ve nr grlen o post da vcd ile adem arasnda geitdir. Kendimi o post bulmudum. Bu da, varlkla yokluk arasndaki geite kavumakdr. Bundan nce rylarda da, kendimi byle geit bulmudum. Fekat o fkda idi. imdi ise enfsdedir. Yan kendimdedir. kisi arasnda baka bir ayrlk dah grlmd. Fekat imdi yazarken onu unutdum. Her zemanki hlim aknlk ve chillikdir. Arasra byle oyunlar da hsl oluyor ve sonra yok oluyor. Geride marifetleri kalyor. Baz eylerin ne olduunu anlyamyorum. Htrmda kalanlara da gvenemiyorum. Bunun iin hemen yazmak saygszlnda bulunuyorum. Bylece, yksek iretinizle, bunlara gvenim hsl olur. Kymetli tevecchleriniz yardmyla alak eylere olan ballklardan

33

kurtulacam mmd ediyorum. mddma yetimezseniz iim ok gdr. Fris beyt tercemesi:

Hakkn ve hak adamlarnn yardm olmadan, Melek de olsa kurtulamaz yz karalndan. Hindistnn mehr eyhlerinden eyh Abdllah-i Niyznin

olu eyh Th ve hddm hc Abdlazz yksek kapnz ok zlemekdedirler. eyh Th da mubrek ayaklarnzdan per ve kabl buyurulmas iin yalvarr. Bu yksek tarka girmek istiyor, candan yalvard. stihre yapmasn syledim. Grnde ok uygundur. Burada zikr etmesini renen sevdiklerimizin ou rbta yapmakdadr. Bir ksm ry, vka esnsnda rbta alp gelmekdedir. Bir ou da Delhiden gelmeden nce rbta etmilerdir. nce huzra ve rsuzlua dalyorlar. lerinden birka, sfatlar asla veriyorlar, yan ondan gryorlar. Geri kalanlar byle deildir. Fekat hibiri tevhd-i vcd ve nrlar grmek ve keflere kavumak yoluna gitmiyor. Molla Ksm Al ve Molla Mevdd Muhammed ve Abdl-Mmin, grnde cezbe makmnn st noktasna varmlardr. Fekat Molla Ksm Al inmeye balamdr. Geri kalan ikisinin inmesi bilinmiyor. eyh Nr da noktaya yakndr, fekat kavuamamdr. Molla Abdrrahmn da noktaya yakndr. Kavumasna az kalmdr. Molla Abdlhd o makmda huzra ve rsuzlua dalmdr. Diyor ki, (Her bakmdan hibireye benzemeyen bir varl celle nh her eyde hi birine benzemeksizin gryorum. Her ii Onun yapdn anlyorum). Yksek nimetleriniz, tliblere ve elverile olanlara durmadan yamakdadr. Bu nimetleri onlara uladrmakda bu aa klenizin hi hizmeti olmuyor. Fris msra tercemesi:

Ben o eski Ahmedim, hi deimedim. Bir gn vakalardan bir vakay anlatrken (O, sevilmilerden

olmasayd, maksada, kavumakda ok glk ekerdi) buyurmudunuz. Bu mahbbiyyetin yksek ihsnnza bal olduunu da bildirmidiniz. Bu mjdenizden ok mmdliyim. Bu taknlklarm ve saygszlklarm ondandr.

15 ONBENC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. ni mak-mndaki hlleri ve birka gizli bilgiyi aklamakdadr:

Hzr olan gibin, bulmu olan karmn, kavumu olan mahrmun sunduu yledir ki: ok zemndr onu arardm, hep

34

kendimi bulurdum. Sonra, iim yle oldu ki, kendimi arasaydm, onu bulurdum. imdi, onu gayb etdim, kendimi buluyorum. Onu kardm hlde aramyorum, yok olduu hlde zlemiyorum. lm bakmndan huzrdaym, kavumuum, karlyorum. Zevk bakmndan ise, gayb etdim, aramyorum. Zhiri bek, btn fendr. Bekda iken fndir. Fenda olduu hlde bkdir. Fekat, ilmle olan fendr ve zevkle olan bekdr. i dmekde ve inmekdedir. lerlemekden ve ykselmekden kalmdr. Onu, kalbden kalbin shibine gtrmlerdi. imdi kalbin shibinden kalb makmna indirdiler. Rh, nefsden kurtulmudu. Nefs de itmnna kavudukdan sonra rhun nrlarnn okluundan kmd. imdi rh ile nefsi onda topladlar. Onu her ikisi arasnda geit yapdlar. Bu araclkla, yukardan almak, aaya vermek nimetini ihsn etdiler. Fideli eyleri alr, aldklarn bakalarna verir. Hem alc ve hem vericidir. Fris msra tercemesi:

Dah sylersem, sonu gelmez. Yksek makmnza sunulur ki, sol el, kalb makmna iretdir.

Kalbin shibine ykselmeden ncedir. Yukardan indikden sonra kalb makmna getirirler. Bu makm bakadr. Sa ile sol arasnda geitdir. Kavuanlar, bunu iyi bilir. Slk yapmam olan meczblar, kalb makmna varrlar. Bunlara (Erbb-i kulb) denir. Kalbin shibine kavumak iin slk yapmak lzmdr. Bir makmn bir kimseye verilmesi demek, ona bu makmda huss bir n hsl olmas demekdir. Bu n ile, o makmn erbbndan ayrlr. Ayrlklarndan biri, cezbenin, nce olmas demekdir ve o makmda huss beks hsl olarak o makmn bilgilerine ve marifetlerine kavuur. Kalb makmnn bilgileri ve cezbenin slkn, fen ve beknn ne olduklar ve bunlara benzer bilgiler, bundan evvelki mektblarda, yazlarak sunulaca bildirilen kitbda aklanmdr. Mr Seyyid h Hseyn, acele ile yola kd, temize ekmek nasb olmad. Bu kitb zerindeki kymetli dncelerinizi ve emrlerinizi okumakla erefleniriz inallah tel. Azz Mtevakkf cezbe makmnda yukardan inmidir. Fekat yz bu leme deildir. Hep yukarya bakmakdadr. Ykselmesi bakasnn ekmesiyle olduu iin cezbeye uygundur. nerken, birlikde az birey getirdi. Nisbetinin asl, bakasna bal olan tevecch idi. Kendisini bu tevecch ykseltiyordu. Bu nisbeti imdi de vardr. Cezbe nisbetinde, ceseddeki rh gibidir ve karanlkda bulunan k kayna gibidir. Fekat bu cezbe, byklerimizin bildirdii cezbe deildir kaddesallah tel esrrehm. O cezbe, Hce-i Ahrr kuddise sirruh hazretlerine yksek dedelerinden gelmidir. [Yan annesinin dedelerinden gelmidir. (Reeht) kitb.] O byklerin, bu

35

makmda huss nlar vardr. Birka talebe ryda grdler ki, yukarda ad geen Azz Mtevakkf, Hceyi yimidir. Bu ry, bu makmn grneceini gstermekdedir. Bu cezbenin fide vermek makm ile iliii yokdur. Bu makmda, yz, hep yukar dorudur ve hep rsuzluk lzmdr. Cezbe makmlarndan ouna kavudukdan sonra bunlar slke uygun olmaz. Bunlar yazarken o makma doru idim. Baz incelikleri grnd. Sebebsiz tevecch olunamyor. Hereyin dorusunu Allah tel bilir. O azz, birka aydan beri aa inmidir. Fekat bu cezbe makmna tam girmiyor. Bu makmn nn bilmedii iin giremiyor. Dank dnceleri buna sebeb oluyor. Bu sama yazlar yksek kapnza kavuduu zemnda, bu makma tam gireceini mmd ederim. Hce hazretlerini bundan sonra tam indirirler.

16 ONALTINCI MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Ykselmede ve inmedeki hlleri bildirmekdedir:

Talebenizin en aas sunar ki, Mevln Alddn okayc mektbunuzu getirdi. Yazl olan eyleri aklamak iin zemn bulduka msvedde hzrladm. O bilgileri temmlayc birka ey dah dndk, ama, bunlar yazamadan mektb yola kd. nallah tebreke ve tel ayrca yksek kapnza sunulur. imdi, temize ekilmi olan baka bir kitb gnderildi. Bu kitb, dostlarmzdan birkann dilei zerine yazld. Bu yolda fideli olacak nashatlarn yazlmasn istemilerdi. Buna gre, alacaz demilerdi. Dorusu, ei olmyan, ok fideli bir kitb oldu. Onu yazdkdan sonra Reslullah aleyhissalt vesselm vettehyye hazretlerinin, mmetinin limlerinden birou ile hzr olduklar anlald. Bu kitb mubrek eline ald. Merhameti ok olduundan, onu pd, limlere gstererek (byle mn etmek lzmdr) buyurdular. Bu bilgileri renmekle ereflenenler nrlu, herkesden yksek idiler ve ok kymetli idiler. O serverin aleyhissalt vesselm karsnda ayakda idiler. Sz uzatmyalm, bu hli herkese bildirmek iin bu fakre emr buyurdular. Fris msra tercemesi:

Kermlerle yaplan iler zor olmaz. Yksek huzrunuzdan ayrldm gnden beri, gzm hep

yukarda olduu iin ird makmna o kadar hevesim kalmad. ok zemn oluyor ki, bir keye ekilip, oturmak istiyorum. Benimle oturmak, konumak istiyenler gzme arslan ve kaplan grnyor.

36

Herkesden uzaklamaya karr vermidim. Fekat istihre uygun gelmedi. Maksada yakladran dereceler sonsuz ise de, ok yukarlara ykselmek oluyor. Gtryorlar ve getiriyorlar. Allah telnn diledii yere kadar gtrdler. Byklerin hepsinin makmlarndan geirdiler. Fris beyt tercemesi:

Bu aa aralkdan bir gl aldlar, Elden ele, yksek yere uladrdlar. Bu arada byklerin rhlarnn yardmlarn yazacak olsam ok

uzun srer. Ksaca bildiriyorum. Zl makmlarndan geirdikleri gibi, bunlarn asl olan makmlarn hepsinden de geirdiler. Allah telnn ihsnlarndan hangi birini yazaym. Diledii kulunu sebebsiz kabl ediyor. Vilyetin ok eidlerini, yksek derecelerini gsterdiler. Hangi birini yazacam bilemiyorum. Zilhicce aynda, derecelerden indirerek kalbin vilyeti makmna kadar getirdiler. Buras, bakalarn ykseltebilmek ve ird etmek makmdr. Fekat bu makm iin dah temmlayc ve olgunladrc eyler lzmdr. Fris msra tercemesi:

Buna ne zemn kavuulur, i kolay deildir. Sevilenlerden, istenilenlerden olup, o kadar ok konaklardan

geirdiler ki, mrdler, isteyiciler, Nh aleyhisselmn mr kadar alsalar buna kavuamazlar. Byle ilerlemek yalnz istenilenler iin olsa gerek. Mrdler bu yola adm bile atamazlar. nki, efrdn kabilecekleri makm, asl olan makmlarn balangcdr. Efrdn ou buraya yol bulamaz bile. Bu, Allah telnn yle bir ihsndr ki, dilediine verir. Allah tel byk ihsn shibidir.

rd ve tekml mertebelerinde durup kalmann sebebi budur. Nrun bulunmamas da, gayb karanlnn yaylmasndan ileri gelmekdedir. Baka bir sebeb yokdur. Herkes, kendi hayllerinden bireyler sylyor. Bunlara kymet vermemelidir. Fris beyt tercemesi:

limi anlamaz chil, syler hep kelm, Onun iin sz ksa kes, sabr et vesselm. Hayl ile, zn ile sylenen eyler zerinde durmak, ok zararl

olabilir. O kimselere syleyiniz ki, bu gnl yaralnn hllerinden hayl olan baklarn evirsinler. Bakmak iin yer okdur. Fris beyt tercemesi:

Gayb olmuum beni aramayn, Gayb olanlara birey sylemeyin. Allah telnn gayretini, gazabn dnmelidir. Allah telnn

ykseltmek istedii bireyi aa drc eyler sylemek ok

37

uygunsuz olur. Allah telya kar gelmek olur. Kalb makmna inmek, hakkatda fark, yan ayrlk makmna inmekdir ki, (rd makm)dr. Burada fark demek, nefsin rhdan ve rhun nefsden ayrlmas demekdir. Bundan nce cem ve fark makmlarndan anlalan eyler, (Sekr) yan rsuzlukdan idi. Hakk halkdan yan Allah tely mahlklardan ayr grmee (Fark makm) diyorlar. Bu doru deildir. Bylece bu rhu hak sanyorlar ve bunun nefsden ayrlmasn grmee, Hak telnn mahlklardan ayrlmasn grmek diyorlar. Sekr hlinde olanlarn edindikleri bilgilerin ou byledir. nki, iin dorusu, orada bulunmaz. Her i Allah telnn emri ile olur. Cezbe ve slk shiblerinin bilgilerini ve bu iki makmn ne olduklarn, ayr bir kitb hlinde uzun yazdm. Yksek huzrunuza sunulacakdr.

17 ONYEDNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Ykselme-deki ve inideki hllerden birka bildirilmekdedir:

Yksek kapnz hizmetilerinin en aas olan Ahmed sunar: Buradaki sevdiklerimizden biri, ok zemndan beri, olduu yerde kalmd. Bu mektbun yazld gn, bu makmdan karlarak aa indirildii anlald. Fekat tam indirilmemidir. Bu makmn altnda kalm olan derecelere de gtrld. Bu stdeki makmdan inmee balamdr. Bundan sonra her ne hl olursa aa vurulacak ve yksek huzrunuza yazlacakdr. Bu hle kavuan da, hli aldkdan sonra kendisi birey yazarsa, doru olur. Bu inii kuvvetli olduu iin ve bu aa kleniz cllb [glsuyu] erbeti ierek hlsizlediim iin bu iniin sonunu inceliyemedim. nallah tel onu da bildirirler.

18 ONSEKZNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Telvnden sonra olan temkni, Vilyetin mertebesini ve Vcd-i telnn Zt-i teldan ayr olduu bildirilmekdedir:

Yksek kapnzn klelerinin en aas, gnh ok Ahmed bin Abdlehad sunar ki, hllerin ve marifetlerin gelmee balad gnden beri, bunlar yksek kapnza bildirmek saygszlnda bulundum ve ok ileri gitdim. Allah tel, yksek tevecchlerinizin yardmyla, hllere bal kalmakdan kurtard. Telvnden temkne

38

kavudurdu. Yan deiik hllerden kurtarp sknete kavudurdu. imdi hayret, aknlk ve zntden baka elime hibirey gemiyor. Vasl yerine fasl ve kurb yerine bud hsl oldu. Marifetler kalmad. lm gitdi. Cehl kaplad. Bu aknlkla mektb da yazlamaz oldu. Yalnz, gnlk olup bitenleri yazarak, kymetli vaktlerinizi almaa da elim varmad. Kalbimi soukluk o kadar kaplad ki, hibireyle kzamyor. Tenbeller gibi hibir i yapamyorum. Fris beyt tercemesi:

Ben hiim, hiden de aa, Hiden bir i hsl olur mu? Szmze gelelim. imdi (Hakk-ul-yakn) ile ereflendirdiler.

Burada ilm ve ayn, yan bilmek ve grmek birbirine perde deildirler. Fen ile bek bir aradadr. Hayret, aknlk iinde ilm ve r vardr. Gayb etmi iken kavumudur. lm ve marifet varken cehl ve dalgnlk iindedir. Fris msra tercemesi:

ok alr. Hem kavudum, hem akn oldum. Allah tel yalnz kendi sonsuz merhametiyle yksek

derecelerde ilerletiyor. (Vilyet makm)nn stnde (ehdet makm) var. Vilyetin, ehdet makm yanndaki yeri, sretlerin tecellsinin ztn tecellsi yanndaki yeri gibidir. Hatt, bu ikisi arasndaki uzaklk, o ikisi arasndaki uzaklkdan kat kat okdur. Bunu nceden de bildirmidim. ehdet makmnn stnde (Sddklk makm) var. Bu iki makm arasndaki uzaklk, kelime ile anlatlabilenden dah ok ve iret olunabilenden dah bykdr. Sddklk makmnn stnde, yalnz (Peygamberlik makm) vardr al ehlihessalt vesselm. Sddklk makm ile peygamberlik makm arasnda baka makm yokdur ve olamaz. Baka makm olamyaca, ak ve doru olan kefle anlalmakdadr. Ehlllahdan, yan Evliydan birou, bu iki makm arasnda bir makm dah bulunduunu sylemiler ve buna (Kurbet) makm demilerdir. Buraya uladrmakla da ereflendirdiler. Bu makmn ne olduunu bildirdiler. ok uradkdan ve pek yalvardkdan sonra, nce o byklerin syledikleri gibi gsterdiler. Sonra i yzn bildirdiler. Evet, ykselirken Sddklk makm hsl oldukdan sonra bu makm hsl olmakdadr. Fekat iki makmn arasnda bulunmas, zerinde durulacak bireydir. Yksek kapnza kavuduum zemn, inallah tel, iin i yzn geni olarak sunacam. Bu makm ok yksekdir. Ykselirken, geilen konaklar iinde bundan dah stn bilinmiyor. Allah telnn vcdnn, yan varlnn, ztndan, yan kendisinden baka olduu, bu makmda anlalyor.

39

Doru yolun limleri de Allah tel onlarn almalarna iyi karlklar versin byle olduunu bildirmilerdir. Burada, vcd da yolda kalyor. Ondan dah yukar klyor. Ebl-Mekrim-i Rkneddn eyh Alddevle, kitblarnn bir kanda (Vcd leminin stnde, Melik-il-vedd lemi vardr) buyuruyor.

Sddklk makm, Bek makmlarndandr. nki, yz mahlklara kardr. Bundan dah aada, yan ini makmlarnn en ilerisinde peygamberlik makm vardr. Bu makm sddklk makmndan dah yksekdir. Sahv ve bek burada dah okdur. Kurbet makm, bu iki makmn arasna giremez. nki bunun yz, tam tenzhe dorudur ve k makmlarnn temmdr. Nerede onlar, nerede bu? Fris beyt tercemesi:

Ayna arkasndaki papaan gibiyim, Ezel std ne derse onu sylerim. Dnerek, iiterek anlalan ahkham- islmiyye bilgileri, imdi

kef ile hsl olmakdadr. Kefler, ehl-i snnet limlerinin bildirdiklerinden kl kadar ayrlmamakdadr. Onlarn ksaca bildirdikleri eyleri akladlar ve geniletdiler. Dnerek anlamak yerine iden gelerek renmei ihsn etdiler. Bir kimse Hce h-i Nakibend kaddesallah tel sirrehl akdes hazretlerinden sordu:

Sl: Tesavvuf yolunda ilerlemek, yan slk niindir? Cevb: (Ksaca, topluca renilenlerin genilemesi, almas ve

dnerek bulmak yerine, kef ile kalbe gelmek iindir) buyurdu. Onlardan baka eyler renmek iindir buyurmad. Evet, tesavvuf yolunda ilerlerken, bilgiler, marifetler hsl olmakdadr. Fekat, bunlarn hepsini brakp ilerlemek lzmdr. En son makma, yan Sddklk makmna varmadka doru bilgilere kavuamaz. una alr ki, Ehlllah arasnda, bu erefli makma kavuduklarn syleyenlerin bu makma uygun olan bilgileri ve marifetleri acab neden olmuyor? (Her ilm shibinin stnde dah byk lim vardr.)

Kaz ve kader bilgisini de akladlar. yle bildirdiler ki, islmiyyetin bildirdiinden hi ayrl yokdur. Bu bilgiye, cb noksanl ve cebr lekesi hi bulamamakdadr. Bu bilgi, ayn ondrdndeki ay gibi ak anlalmakdadr. slmiyyetin bildirdiine hi uygunsuz olmad hlde bu bilgiyi niin herkesden gizlediklerine ayorum. Eer dn-i islma uygun olmasa idi, o zemn rtmeleri, saklamalar uygun olurdu. Ne yapdndan sl olunmaz. Fris beyt tercemesi:

40

Onun korkusundan, kim ne yapabilir? Teslm olmakdan baka ne diyebilir. lmler ve marifetler, nisan yamuru gibi akyorlar. nsann idrki

bunlar kavryamyor. Lf olsun diye insann idrki diyoruz. Yoksa, sultnn hediyyelerini ancak onun hayvanlar tayabilir. nceleri, bu alacak bilgileri yazmak istiyordum. Fekat baaramadm. Bunun iin zlyordum. Sonra, (bu bilgileri gndermek, aldrmak iindir; bunlar ezberlemek iin deildir) diyerek zntm giderdiler. Nitekim mekteblerde talebe diploma almak iin eidli eyler renirler. Bunlar ezberlemek iin retmezler.

Bu bilgilerden birkan yksek huzrunuza sunuyorum. r sresi onbirinci yetinde (Onun benzeri gibi hi birey yokdur. Ancak o iitici ve grcdr) buyuruyor. Bu yet-i kermenin ba taraf, Allah tely tenzh ediyor. Bu, aka anlalmakdadr. O iiticidir, grcdr buyurmas da, bu tenzhi temmlamakda ve kuvvetlendirmekdedir. yle ki, mahlklarda da grmek ve iitmek vardr. Mahlklarn bu iki duygusu Allah telnn iitmesi ve grmesi gibi sanlabilir. Allah tel, mahlklarn iitmediini, grmediini bildirerek, byle sanmak, yolunu kapamakdadr. Bu yet-i kermede, iitici ve grc yalnz Odur, mahlklarda yaratlm olan kulak ve gz, iitmekde ve grmekde hi rol oynamaz. Allah tel, kula ve gz yaratd gibi, iitmeyi ve grmeyi de yaratmakdadr. Allah telnn deti yledir ki, kulakdan ve gzden beyne tesrler gelince iitmeyi ve grmeyi yaratmakdadr. nsanlarn sfatlar, grmelerine ve iitmelerine hi tesr etmez. Tesr eder denilirse, tesri de O yaratmakdadr. Mahlklarn kendileri tesrsiz olduklar gibi, sfatlar da tesrsizdir. Herhangi bir kuvvetle tadan ses karlrsa, ta konuuyor, o konuucudur denilemez. Ta, cimd, tesrsiz, cansz olduu gibi, onda konumak sfat vardr denirse, bu sfat da cimddr, tesrsizdir. Harflerin ve sesin kmasnda hi tesri yokdur. Baka sfatlar da bunun gibidir. Bu iki sfat, dah meydnda olduu iin, Allah tel, mahlklarda bu iki sfatn bulunmadn bildirdi. Mahlklarda baka sfatlarn da bulunmad bundan anlalmakdadr. Allah tel insanlarda nce ilm sfatn yaratd. Bir eyi bilmek iin, bu sfatn o eye tevecchn yan ilgisini yaratd. Bundan sonra, bu sfatn o eye balanmasn yaratd. Bundan sonra o eyin bu sfat zerinde grntsn yaratd. deti byle oldu. O eyin grntsnn ilm sfatnda yaratlmasnda, bu sfatn ne tesri olabilir? Bunun gibi, nce iitmek sfatn yaratd. Bundan sonra sesleri bu sfata getirecek kulak ve baka sebebleri yaratd. Sonra ses dalgalarn yaratd. Sonra kulan bu sesi

41

almasn, bundan sonra da sesi duyma yaratd. Yine bunun gibi nce gz yaratd. Sonra gzde grnty yaratd. Sonra grnty beyinde yaratd. Dah sonra grmeyi yaratd. itici ve grc o kimseye denir ki, iitmesi ve grmesi, kendisinin bu sfatlar ile olsun. Byle olmaynca, buna iitici ve grc denmez. Bundan anlalyor ki, mahlklarn sfatlar da, kendileri gibi cimddr, tesrsizdir. Szn ksas, mahlklarda sfatlar yokdur. Bu sfatlar ancak Allah telda vardr. Bu yet-i kermede, tenzh ile tebh bir araya getirilmidir. Hatt yet-i kermenin hepsi tenzhi bildirmekde, benzeri olmadn beyn buyurmakdadr. Birinci ilm, yan mahlklarda grlen sfatlarn Hak telnn sfatlar olmas ve mahlklar cimd, yan tesrsiz bilmek, iinden su akan musluk ve testi gibi bulmak, evliylk makmna uygun olan bilgidir. kinci ilm, yan mahlklarn sfatlarn da cimd gibi bulmak ve Zmer sresinin otuzuncu yet-i kermesinde (Sen, elbette lsn. Onlar da elbette ldrler) bildirildii gibi, mahlklar l bilmek, ehdet makmna uygun olan ilmdir. Buradan da, bu iki makm arasndaki bakalk anlalmakdadr. Bir eyin aznn grlmesi, ounun bulunduunu gsterir. Bir yerden su szmas, byk su bulunduunu haber verir. Fris msra tercemesi:

Senenin iyilii behrndan belli olur. Bunun gibi, bu yksek makmn shibleri, mahlklarn ilerini

de, l gibi ve cimd gibi bulurlar. Bunlarn ileri, Allah telnn iidir, bu ileri yapan hep Odur demezler. Allah tel, byle olmakdan ok yksekdir. Bir kimse, bir ta hareket etdirse, bu kimse hareket ediyor denmez. Ta hareket etdiriyor ve ta hareket ediyor denir. Ta cimd olduu gibi, tan hareketi de cimddr. Ta hareket ederken bir adam ldrse, ta ldrd denmez. Ta hareket etdiren kimse ldrd denir. Ehl-i snnet limleri ekkerallah tel sayehm de byle sylemilerdir. Bunlar mahlklarn yapdklar iler, kendi irdeleri ve ihtiyrlar ile olmakla berber, bunlar Allah tel yaratmakdadr. Bunlar Allah telnn yaratmasnda onlarn ilerinin hi tesri olmaz. Onlarn ileri, birka hareketdir. lerin yaplmasnda bu hareketlerin tesri olmaz.

Sl: Byle olunca, kullarn ilerine sevb ve azb yaplmas doru olmaz. Bir taa emr vermek ve onun hareketlerine sevb ve azb yapmak gibi olur.

Cevb: Tan hareketiyle insanlarn hareketi baka bakadr. nsanlara din gnderilmesi ve emrler, yasaklar yaplmas, onlarda kudret ve irde bulunduu iindir. Tada enerji varsa da irde yokdur. Fekat, insanlarn irdesini de Allah tel yaratd iin ve

42

bu irdenin iin yaplmasnda tesri olmad iin, bu irdeleri de l gibidir. rdenin yalnz u kadar tesri vardr ki, i, kulun irdesinden sonra yaratlmakdadr. Allah telnn deti byledir. nsanlarn kudreti tesr ediyor denirse, kudretdeki bu tesrini de Allah tel yaratmakdadr. Kudreti yaratd gibi, bunun tesrini de yaratmakdadr. Mver-n-nehr limleri, kudret tesr eder dediler ise de, bu tesrde kudretin ihtiyr hi yokdur. Tesri, canszn hareketi gibidir. Bir kimse, yukardan atlan bir tan bir hayvan ldrdn grse, bu kimse, tan cimd, cansz olduunu bildii gibi, onun hareketini ve bu hareket enerjisinin ldrmesini de cimd bilir. Grlyor ki, mahlklarn kendileri de, sfatlar da ve ileri de hep cimddrlar, ldrler. Diri olan, hereyi varlkda durduran, iitici, grc, bilici olan ve her dilediini yapan, yalnz Allah teldr. Kehf sresinin yzonuncu yet-i kermesinde [110] (Ey sevgili Peygamberim, onlara syle! Rabbinin kelimelerini yazmak iin deniz mrekkeb olsa, Rabbinin kelimeleri bitmeden, o deniz ve onun gibi bir dah deniz biterler) buyuruldu. ok saygszlk yapdm. Sonsuz atlganlk yapdm. Ne yapaym? Her bakmdan gzel olan anlatan sz de gzel olduu iin ne kadar uzarsa, o kadar tatl oluyor. Onu anlatan szler gzel oluyor. Allah teldan konumaa ve Onun yce adn dilime almaa hi lyk deil isem de, kendimi tutamyorum. Fris beyt tercemesi:

Azm gl suyu ile binlerce ykasam, smini sylemee yine lyk olamam. Fris msra tercemesi: Kle olan haddini bilmelidir. Yksek tevecch ve ihsnlarnza snyorum. rklm,

aalm nasl bildireyim? Her gelen lutfler, ihsnlar, hep yksek, tevecch ve merhametinizden hsl olmakdadr. Yoksa, Fris msra tercemesi:

Ben hep o eski Ahmedim. Meyn h Hseyn, tevhd-i vcd yolundadr. Bundan ok tad

almakdadr. Onu bu yoldan kararak hayret makmna kavudurmak istiyorum. nki maksad, oraya kavumakdr. Muhammed Sdk, kk olduu iin, kendini hi tutamyor. Eer yolculukda yanmzda bulunursa ok terakk edecekdir. (Dmen-i Kh) yan da etei denilen yere giderken yanmzda idi. ok eyler kazand. Hayret makmna kavudu. Bu makmda fakre ok benzemekdedir. eyh Nr da, bu makmda ok ilerledi. Bu

43

fakrin yaknlarndan bir gen vardr. Onun hli ok yksekdir. Tecelliyt-i Berkyyeye yaklad. Yaradl buna ok uygundur.

19 ONDOKUZUNCU MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Birka ihtiyc shibinin gnderildii bildirilmekdedir:

Yksek kapnz hizmetilerinin en aas sunar ki, askerden bir kimse geldi. Dehli ve Serhend fakrlerinin geen sonbehr mevsimi iin olan haklarnn yksek kapnz hizmetcilerinden hakk olanlar aradrlarak, onlara da datlmas iin size gnderildiini bildirdi. Bunun iin saygszlk yaparak yazyorum. eyh Ebl Hasen adna bin dirhem gnderilmesi. Kendisi ilm shibidir. Ve Hfz h Hseyn adna da bin dirhem gnderilmesi lzmdr. h Hseyn, eyh Nevvb vakfnn vekllerindendir. Bunlarn ikisi de haytdadr ve ileri bandadr. Kendilerinin haklar olduunda bhe yokdur. Vekllerini gnderdiler. Askerin syledii doru ise, ikisinin hakkn buna vermek uygun olur. Kendileri Serhendedirler.

20 YRMNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine gnderilmidir. Bir ka dileini bildirmekdedir:

Yksek kapnz hizmetcilerinin en aas sunar ki, Habb-i Serhendnin vlidesi ile zevcesinin ve ismleri ayrca yazl olan kimselerin Beyt-l-mldan haklarnn alnabilmesi iin, yksek kapnz hademelerini bir ka mektbla zmdm. Bunlarn haklar olan ey, eer Dehliye gelmi ise, kendilerine verilmesi iin Mevln Alye emr buyurunuz. Bunlardan bir ka vekl gndermidir. Bir ka da, kendileri gelmidir. Eer bunlarn hakk Dehliye getirilmemi ise, kendileri haytdadr ve i bandadrlar. Kendilerine den hisselerin tashhini diliyorlar. Sz dah uzatmamz saygszlk olur.

44

21 YRMBRNC MEKTB

Bu mektb, eyh Muhammed Mekk bin hc Ms Lhorye yazlmdr. Vilyet dereceleri ve vilyet-i Muhammediyyeyi bildirmekde ve tarkat-i Nakibendiyyeyi vmekdedir:

erefli mektbunuz bu zaf kleye geldi. Allah tel ecrinizi artdrsn ve ilerinizi kolayladrsn ve zrnz kabl buyursun. nsanlarn en stn, en temizi aleyhi ve al lihi minessalevti efdalh ve minetteslmti ekmelh hurmetine, bu dy kabl buyursun! Kardelerime bildiririm ki: Ehlllahn (Fen) dedikleri, lmeden nce lmek hsl olmadkca, Allah telya kavuulamaz. Hatt, (fk)da, yan insann dnda bulunan uydurma putlara ve (Enfs)de, yan insann iinde bulunan nefsinin isteklerine tapnmakdan kurtulamaz. slmn hakkatine kavuamaz. Tam mn elde etmesi kolay olmaz. Nerde kald ki, bidler arasna karabilsin ve Evliylar derecesine kavuabilsin. Bununla berber, bu fen makm, vilyet derecelerine atlan ilk admdr. Bu yksek makm dah balangcda ele geer. Vilyetin balangc byle olursa, sonunun nasl olacan artk anlamaldr. Ban grnce sonunun ykseklii dnlmelidir. u fris msra ne gzel sylenmidir. Msra tercemesi:

Gl baemi gr de behrm anla! u fris msra da yledir. Msra tercemesi: Senenin iyilii, behrndan anlalr. Evliyln dereceleri vardr. Her derece de, birbirinin

stndedir. nki, her Peygamberin makm altnda vilyet yan evliylk vardr ve herbirinin vilyeti kendilerine mahssdur. Vilyetlerin en yksek derecesi bizim Peygamberimizin aleyhi ve al cemi minessalevti etemmh ve minettehyyti eymenh kademi, aya altnda bulunan vilyetdir. nki, ismlerin, sfatlarn, nla