Hakkat Kitbevi Yaynlar

MEKTBTTERCEMES

NC BASKI

Y A Z A N

riflerin fl, Vellerin nderi, slmn bekisive Mslimnlarn Bafltc

MM-I RABBNAHMED- FRK SERHEND

Terceme eden

HSEYN HLM IfiIKRahmetullahi aleyh

[1911-2001 Eyyb-stanbul]

BRNC CLD

Hakkat KitbeviDarflflefeka Cad. 53 P.K.: 35 34083

Tel: 0212 523 45 56-532 58 43 Fax: 0212 523 36 93http://www.hakikatkitabevi.com.tr

e-mail: bilgi@hakikatkitabevi.com.trFtih-STANBUL

fiUBAT-2007

Hilmi! Mektbunuza mteflekkir oldum. Shhatinizeflkr etdim. Din ve dnynza en ziyde yaryan ve dn-iislmda misli telf olmyan (Mektbt) kitbnokuyup, bazsn anlamak, ok ziyde bir fadl veihsndr. Bu ihsna kavuflduunu anlaynca, Rabbimeok flkr eyledim.

Abdlhakm-i Arvs_________________

TENBH: Bir ocuk ve bir hayvan yavrusu dnyyagelir gelmez, btn azlar ve his organlar alflmaabafllyor. Bunlarn henkli, muntazam alflmalarylayaflamaa devm ediyor. Bu hl, btn akl shiblerini,btn ilm adamlarn hayretde brakyor. Bu organlarvar eden ve byle alfldran sonsuz kuvvet shibininismi (Allah)dr. Allahn var olduunu anlamayan kimseyokdur. nsanlarn gznde kuvvet olsayd, kendisinigrrlerdi. Her insana, her iyilii, her rhatl gnderenve her derdi, her sknty gnderen Allahdr. Nimetgelince flkr, derd gelince, istigfr ve sabr etmelidir.Derdler, nimetin kymetinin anlafllmasna sebebolmakdadr. stigfrn ve sabrn sevb pek okdur.Dnydaki derdler, hretde ok sevb verilmesinesebeb olmakdadr.

Her gn (Estagfirullah min klli m kerihallah) okokumaldr. Bunun mans, (Y Rabb, rz olmadn,beenmediin fleylerden, yapdklarmz afv et!Yapmadklarm yapmakdan koru!)dr.

_________________

KELME- TENZH

(Sbhnallahi ve bi-hamdihi sbhnallahil-azm). Bukelime-i tenzh, bu kitbn 307 ve 308.ci mektblarndayazldr. Bunu, sabh ve akflam yz kerre okuyanngnhlar afv olur. Derdlerden kurtulur. Bir dah gnhifllemekden muhfaza olunur.

Bask: hls Gazetecilik A.fi.29 Ekim Cad. No: 23 Yenibosna-STANBULTel: 0.212.454 30 00

2

MEKTBT TERCEMES

NSZ

flte budur, mifth- genc-i kadm:Bismillhirrahmnirrahm.

Allah tel, dnyda btn insanlara acyor. Fideli fleyleri yaratp, dos-tu ve dflman ayrmadan, herkese gnderiyor. hretde, Cehenneme git-mesi gereken mminlerden tevbe etmiyenlere ihsn ederek, onlar afv ede-cek, Cennete kavuflduracakdr. Her canly yaratan, her vr, her n varlk-da durduran, hepsini korku ve dehfletden koruyan yalnz Odur. Byle y-ce bir Allahn flerefli ismine snarak, bu kitb yazmaa bafllyorum.

Allah telya hamd olsun! Peygamberlerin en stnne ve Onun te-miz line ve Ona Eshb olmakla flereflenmifllerin hepsine selmlar vehayrl dlar olsun!

Trh boyunca, mnllar ile mnszlar arpflmakda, kuvvetli, alfl-kan olan, glib ve hkim olmakda, inanlarn, dflncelerini yaymakdadr.Bu arpflma, harb vstalar ile, dflerek olduu gibi, propaganda ile, neflryolu ile de yaplmakdadr. fiimdi, ikinci savafl btn hz ve kuvveti ilehergn devm etmekdedir. mnszlar, alaka ve aka iftir etdikleri gi-bi, mslimn flekline girerek, din adam grnerek, islmiyyeti ierden yk-maa da alflyorlar. Kitbl ve kitbsz bu kfirlerin, plnl olarak hzr-ladklar uydurma kitblar, radyo, televizyon neflriyyt ve sinema filmle-ri bir yandan, chil ve mnfk kimselerin, dnylk ele geirmek iin, or-taya kardklar yanlfl, bozuk din kitblar ve szleri de bir yandan, dni,mn yok etmekdedir. Bu manev yknty durdurabilmek iin, Ehl-i sn-net limlerinin doru bilgilerini yaymakdan baflka kurtulufl yolu yokdur. Bu-nun iin, yllarca alflarak, o byk limlerin kitblarn inceledim. Sonsuzlme srkleyen kalb hastalklarnn ilc olan kymetli yazlar toplama-a ve terceme etmee urafldm. Cenb- Hakkn yardm ve ihsn ile, bir-ka kitb hsl oldu ve basld.

Reslullahn veftndan sonra da, islm dflmanlar dne, mna insafsz-ca saldrmfllard. Allah tel, Hindistnda, imm- Rabbn Ahmed-i F-rk Serhendyi kuddise sirruh yaratarak, o korkun aknty, bunun a-lflmalar ile durdurmufldu. Bu yce immn mektblar, kitblar, insanla-r gafletden uyandrd. Dnyya flk sald. Kendisi 1034 [m. 1624] senesin-de Hindistnda veft etdi. eflidli memleketlere gndermifl olduu mek-tblardan beflyzotuzalt mektbu, cild hlinde toplanarak (MEKT-BT) kitb meydna gelmifldir. Byk lim, seyyid (Abdlhakm Efen-di), (Allahn kitbndan ve Reslullahn hadslerinden sonra, islm ki-tblarnn en stn, en fidelisi, mm- Rabbnnin Mektbt kitbdr.

3

Mektbtda bildirilen tesavvufdan, tarkatden ve hakk mrflidlerdenflimdi hi kalmad. Bizler, Mektbtdaki ince bilgileri, marifetleri anlya-mayz) buyurdu. [Abdlhakm efendinin hl tercemesi (Eshb- Kirm) ki-tbmzda yazldr.] Bu kitbdaki mektblarn birka arab, geri kalanla-rn hepsi frisdir. 1392 [m. 1972] senesinde, Pkistnda, Karaflide (EdebMenzil Sad Kompani) de gulm Mustaf hn tarafndan, cildi iki kitbhlinde ve hfliyesinde aklamalar olarak, gyet okunakl ve nefs baslmfl-dr. Bu fris basknn, 1397 [m. 1977] senesinde, stanbulda, foto-kopisi bas-drlmfldr. Muhammed Murd-i Kazn Mekk tarafndan binyziki1302 [m. 1884] senesinde arabye terceme edilerek (Drer-l-meknnt)ad verilmifl, 1316 [m. 1898] da, Mekke-i mkerremede Mriyye matbaa-snda baslmfldr. 1382 [m. 1963] de, stanbulda da baslmfldr. Muhammedbin Abdllah Kazn 1352 [m. 1933] de Mekkede veft etmifldir. mm-Rabbnnin ve olu Muhammed Masmun (Mektbt) kitblar Mste-kmzde Sleymn efendi tarafndan farscadan trkeye terceme edilip,[1277] hicr senesinde stanbulda taflbasmas yaplmfldr.

Trh incelenirse, kitbl ve kitbsz btn islm dflmanlarnn ve ms-limn ismini taflyan chil ve sapklarn (Ehl-i snnet) limlerinin kitbla-rna amur atmaa, bu doru yolun bilgilerini rtmee, yok etmee sal-drdklar hemen grlr. Bir tarafdan da, din chili mnfklarn, dnykarlar iin, tarkatclk yapdklar grlyor. Temiz genleri, flehd evld-larn bu alaka saldrlardan korumak, onlara sedet ve kurtulufl yolu-nu gstermek ve tarkatclarn tuzaklarna dflmemeleri iin, (Mektbt)kitbnn hepsini, frisden trkeye terceme edip, basdrarak, kymetli oku-yucularmza sunma lzmlu grdm. Ehl-i snnet bilgilerini ve ok in-ce ve derin yazlmfl olan tesavvuf marifetlerini kolay anlafllacak akkelimelerle yazdm.[1] Baz yerleri iyi aklyabilmek iin, baflka kaynaklar-dan eklemeler yapdm. Bu eklemeleri ve tevlleri bir kfleli parantez [ ] ii-ne yazarak, (Mektbt)dan ayr olduklarn belli etdim. Aylarca geceligndzl alflarak, birinci cilddeki yzon mektbun tercemesi, 1 Zil-hicce 1387 ve 1 Mart 1968 Cuma gn temm oldu. Birinci basks 1968 se-nesinde yaplarak, kymetli genlerin istifdelerine sunuldu. kinci cilddebulunan doksandokuz mektbdan krksekiz adedi ve nc cildde bulu-nan yzyirmidrt mektbdan, otuzsekiz adedi, (Sedet-i Ebediyye) kit-bmda okuyabilirsiniz.

flbu (Mektbt Tercemesi) kitbnda, mn ve tesavvuf bilgilerinearlk verilmifldir. Bu kitb dikkat ile okuyan tlili bir kimse, kmil birmn ve gzel ahlk shibi olur. Tesavvufu, hakk tarkati anlyarak, sah-te tarkatclara aldanmaz. Peygamberimiz sallallah aleyhi ve sel-lem, (Kmil mmin, eli ile, dili ile, mahlklara zarar dokunmyan kim-sedir) buyurdu. Derin lim seyyid Abdlhakm efendi rahmetullahialeyh de, (Er-Riydut-tesavvufiyye) kitbnda, (Tesavvuf, tarkat, kthuylarn hepsinden kurtulmak, iyi huylarn hepsine kavuflmakdr) demek-

4

[1] Evliynn baz kelimeleri tevle muhtacdr. Tevl vey melen bildirmek,muhtelif manlar iinden dne uygun olan semekdir. Bunu herkes yapamaz.[46.c ve sonraki mektblar okuyunuz!]

dedir. Grlyor ki, bu kitbmz, insanlar zararsz ve iyi huylu yapmakiin yazlmfldr. Bu kitb anlyan ve uyan insan, Allah telnn emrleri-ne ve devletin kannlarna itat eder. slm dni, hkmete isyn etmei,kannlara karfl gelmei, fitne karma fliddetle yasak etmifl, bu konudahibir zr kabl etmemifldir. Seyyid Kutbun ve Mevddnin ihtillci, bl-c kitblarna ve bofl kafalarndan yazdklar uydurma fetvlarna aldan-mamal, fitne karmamaldr. Mslimn, vatanna, milletine fideli olur. Va-tandafllarn ayn hak ve hrriyyetlere mlik olduklarn bilir. Kendini kim-seden stn grmez. Rhat ve huzr iinde yaflad azz vatann, milleti-ni ve bayran ok sever. Herkese iyilik eder. Blclk yapmaz. Gayrmslimlere, baflka dinden, baflka mezhebden olanlara, turistlere, yabanctccrlara, msfirlere de hi ktlk yapmaz. Mslimnlarn gzel huy-lu, iyi insanlar olduklarn, gler yz ile, tatl szleri ile ve iyi hareketle-ri ile, btn dnyya tantr. Herkesin seve seve mslimn olmalarna se-beb olur. Ktlk yapanlara nashat verir. Kimseye hle, hynet yapmaz.Devml alflr. Hall kazanr. Kimsenin hakkna dokunmaz. Vergilerini,borlarn vaktinde der. Bunu, Allah da sever, kullar da sever. alflarakhall para kazanmann lzm ve ok sevb olduu (Mektb-i flerfe)nin sek-sensekizinci mektbu sonunda uzun yazldr. Bu mektb, (Sedet-i Ebe-diyye) ikinci ksm sonundadr.

Allah tel, btn insanlar, imm- Rabbn hazretlerinin yazlarn-dan ve rhniyyetinden feyz alarak, kfrden ve sapk inanfllardan korusun!

(Ehl-i snnet) limlerinin, Reslullahdan alarak bizlere ulafldrdklar,biricik kurtulufl yoluna kavufldursun! mn.

Bugn, mslimnlar frkaya ayrlmfldr. Birincisi, Eshb- kirmn yo-lunda olan hakk mslimnlardr. Bunlara (Ehl-i snnet) ve (Snn) denir.kincisi (fi), nc frka (Vehhb)lerdir. Bu ikisine (Frka-i melne) de-nir. nki bunlarn mslimnlara mflrik dedikleri (Kymet ve hret) ki-tbmzda yazldr. Mslimnlar bu frkaya paralayan, yehdlerle in-gilizlerdir. Hangi frkadan olursa olsun, nefsine uyan ve kalbi bozuk olan,Cehenneme gidecekdir. Her mmin, nefsini tezkiye iin, yan nefsin ya-ratlflnda mevcd olan kfr ve gnhlar temizlemek iin, her zemn ok(L ilhe illallah) okumal ve nefsden ve fleytndan ve kt arkadafllardanve zararl, bozuk kitblardan gelen kfr ve gnhlardan kalbini tasfiye iin,kurtulmak iin (Estagfirullah) okumaldr. slmiyyete uyann dlar mu-hakkak kabl olur. Nemz klmyann, ak kadnlara bakann ve harm yi-yip ienin, islmiyyete uymad anlafllr. Bunun dlar kabl olmaz.

Mld Hicr fiems Hicr Kamer2001 1380 1422

5

Aflkn banda aan gllere, blbl olan,slmn hasret ile bekledii kahramn,Maflkunun aflkndan yanp yanp kl olan,Alasa yeri vardr, seni grmiyen zemn!

lmle, irfanle, shib olan (Sl)ya,ki temel bilgiyi, vasl eden bir araya,dalp usuz bucaksz, o muazzam deryya,Ve bu zikr derysndan en byk pay alan!

Kimi shile gider ve bu bana yeter der;kimi uzakdan grr, mest olur, bafl dner,kimi yalnz seyr eder, kimi bir katra ier;bir Sensin, bu derydan, iip iip de kanan!

Kurndan, hadslerden sonra, gelir eserin,rhlara flif olan, o mubrek szlerin,bafl kumandansn sen vellerin, erlerin;ve (Mceddid-i elf-i sn) adn alan!

Bize seni duyuran, ftraten dostun olan,ve cihnda bir tekdir, senin izinde kalan.(Seyyid Abdlhakm) O, senin aflknla yanan,hrmetine nasb et, bize flefatndan!

Eserinle cihn, yeniden tenvr eden,sihrli bir kuvvetle, bizi kendine eken,ondrdnc yzyln, zulmetini gideren,(Arvs)n fldr, gerisi hayl yalan!

Biz onun talebesi, o sizin tlibiniz,muhakkak aks yapar; o nrlu kalbleriniz,belli, birbirinize, flksnz ikiniz,ve size flk olur (Mektbt) anlyan!

6

MEKTBT-I MM-I RABBN

BRNC CLDlemlerin rabbi olan Allah telya hamd olsun. Rabbimizin sevecei

ve beenecei fleklde ve btn mahlklarn yapdklar hamd ve flkrlerinkatlarndan dah ok hamd olsun. Onun lemlere rahmet olarak gnder-dii en sevgili kulu Muhammed Mustafya salt ve selm olsun. Onunmubrek ismini syliyenlerin her syleyiflinde ve gaflet uykusuna dalarakismini sylemeyenlerin saysnca ve Ona lyk ve yakflk dlar ve selm-lar olsun ve Onun gnhsz, her drl aybdan, kusrdan uzak line ve Es-hbna da dlar ve selmlar olsun!

Bu kitb, hakk limlerin gavsi, riflerin kutbu, vilyet-i Muhammediy-yenin burhn, yan senedi, flerat-i Mustafviyyenin hucceti, yan senedi,fleyh-ul-islm, mslimnlarn byk limi ve Evliynn nderi (mm-Rabbn mceddid-i elf-i sn AHMED- FRK Nakflibend) selleme-hullah sbhneh ve ebkh hazretlerinin (MEKTBT) adndaki kit-bnn birinci cildidir. Bu cildde yzon mektb vardr. Bu mektblar,mm- Rabbn hazretlerinin hizmetinde ve sohbetinde bulunarak ilm vemarifet shibi olan yr Muhammed-l Cedd-i Bedahfl Talkan kuddisesirruh hazretleri toplamfldr. Hak telnn rzsna kavuflmak isteyenlerefideli olmak iin bu kitb vcde getirmifldir. Allah teldan ismet ve tev-fk dileriz, yan bizleri ayblardan, gnhlardan korumasn ve ilerlememiz,ykselmemiz iin yardm etmesini dileriz.

1BRNC MEKTB

Bu mektb, kendi mrflidi, Evliynn by, kalb ilmlerinin mte-hasss (Bk-billh) hazretlerine yazlmfldr. sm-i zhire bal olan hlle-ri ve Arfln stndeki makmlara ykselmeyi ve Cennetin derecelerini vebaz Evliynn mertebelerini bildirmekdedir:

Kmil ve herkesi kemle kavuflduran, vilyet derecelerine ulaflmfl, ni-hyeti bafllangca yerlefldirilmifl olan yolda gidenlerin nderi, Allah tel-nn beendii dnin kuvvetlendiricisi, fleyhimiz ve immmz fleyh Muham-med Bk Nakflibend ve Ahrr kaddesallah tel sirrehl akdes vebellegahllah sbhneh il aks m yetemennh hazretlerine, kle-lerinin en aflas olan Ahmedden en yksek makma dilekcedir. Kymet-li emrlerinize uyarak bu mektbu yzmn karas ile yazyorum. Dank,

7

bozuk olan hllerimi titriyerek arz ediyorum. Bu yolda ilerlerken, Allahtelnn zhir ismi o kadar ok tecell etdi ki, her fleyde ayr ayr grnd.Bu tifeye o kadar balandm ki, nasl bildireyim, kendimi tutamyordum.Onlarn fleklindeki zuhr baflka hibir fleyde yokdu. lem-i emrdeki la-tfelerin hlleri ve acib gzellikler bu fleklde grld kadar baflka hi-bir fleyde grlmyordu. Onlarn yannda eriyordum. Yanp kl oluyor-dum. Bunun gibi her yiyecekde, her iecekde ve her cismde ayr ayr te-celller oldu. Lezzetli yemeklerde olan letfet ve gzellik baflka fleyler-de yokdu. Tatl flerbetler de, tatl olmayanlardan byle baflka idi. Ksa-ca her tatl fleyde baflka baflka keml vard. Bu tecellnin incelikleri, yaz-makla bildirilemez. Yksek hizmetinizde bulunmakla flereflenmifl ol-saydm, belki bildirmek nasb olurdu. Bu tecelllerin hepsi karflsnda, yal-nz (Refk- al)y istiyordum. Bu tecelllere bakmamaa alflyordum,fekat kendimi tutamyordum. Birdenbire, bu tecelllerin, o zemnsz,meknsz, hibirfleye benzemeyen varla ball deifldirmediini an-ladm. Btn, yan kalb ve rh, hep ona bal idi. Zhire hi bakmyor-du. Zhirde bu ballk yokdu. Zhir, bu tecelllerle flereflenmifldi. Bt-nn gz bu tecelllere hi kaymyordu. Bunlar bilmekden, grmekdenyz evirmifldi. Zhir, oklua ve iki varla bal olduundan, bu tecel-llere uygun idi.

Bir zemn sonra, bu tecelller grnmez oldu. Btnn flaflknl ve bil-gisizlii yine vard. Tecelller yok oldu. Bundan sonra, (FEN) hsl oldu.Teayyn geri geldikden sonra hsl olan Teayyn-i ilm, bu fenda yok ol-du, bundan hibir fley kalmad. Bu zemn islm-i hakk bafllamaa veflirk-i hafnin almetleri yok olmaa bafllad. bdetleri kusrlu ve niyyet-leri bozuk grmek ve kulluk ve yokluk almetleri grnmee bafllad. Al-lah tel, yksek tevecchlerinizin ve merhametinizin bereketi ile kullukne demek olduunu bildiriyor. Arfln stne ykselmek ok oluyor. Bunlar-dan birinci kflda, uzun yolculukdan sonra, Arfln stne ykselince, Cen-net yukardan kufl bakfl grnd. Bildiklerimden birkann Cennetdeki ma-kmlarn grmek istedim. Dikkat etdim. Grndler; makmlarn shib-lerini de o makmlarda grdm. Dereceleri, yerleri, flevkleri ve zevkleri bafl-ka baflka idi. Baflka bir ykseliflde byklerimizin ve Ehl-i beyt immlar-nn ve Hulef-i Rflidnin ve Reslullah sallallah aleyhi ve sellem haz-retlerinin ve baflka peygamberlerin makmlar ayr ayr grnd. Melekle-rin ykseklerinin makmlar. Arfln stnde grnd. Arfln stnde o ka-dar ykseltdiler ki, yeryznden Arfla kadar vey bundan biraz dah az, yanHce Nakflibend kaddesallah tel sirrahl akdes hazretlerinin mak-mna olan uzaklk kadar ilerletdiler. Nakflibend hazretlerinin makmnn s-tnde, byklerden birkann makm vard. Bu makmn az stndeMarf-i Kerh ve fieyh Eb Sad-i Harrzn makm vard. Baflka byk-lerin makmlar, bu makmlardan biraz aflada ve bir ou bu makmda idi-ler. fieyh Alddevle ve fieyh Necmeddn-i Kbr aflada idi. Ehl-i beytimmlar bu makmn stnde idi. Bunlarn stnde, drt halfenin rdv-nullahi tel aleyhim ecman makmlar vard. Peygamberlerin al ne-biyyin ve aleyhimssalt vesselm makmlar, o Serverin sallallah aley-hi ve sellem makmnn bir yannda idi. Meleklerin byklerinin salev-

8

tullahi ve selmh al nebiyyin ve aleyhim ecman makmlar, bu ma-kmn te yannda ve bu makmdan ayr idiler. O Serverin makm, btnmakmlarn stnde, en baflda idi. Herfleyin dorusunu Allah tel bilir.

Allah telnn yardm ile, her istediim zemn ykseltiyorlar. steme-den de ykseltdikleri oluyor. Her birinde baflka baflka fleyler grlyor.Hepsinin eserleri belli oluyor. Bunlarn ou unutuluyor. O hllerin birka-n yazmak istiyorum, fekat kalemi elime alnca htrlyamyorum. n-ki, hibirine kymet vermiyorum. Hatt bu hllerden tevbe ve istigfr ede-ceim geliyor. Onun iin yazmaa sra gelmiyor. Bu bozuk yazlarm dol-dururken birka fley htrmda idi, fekat hibirini yazmak nasb olmad. Say-gszlm uzatmyaym.

Molla Ksm Alnin hli ok iyidir. Kendini gayb etmifl, flrsuz, bitkinbir hldedir. Cezbe makmlarnn hepsini afld. Kendi hllerinin, sfatlar-nn asldan geldiini biliyordu. fiimdi, o sfatlar kendinden uzak gryor.Kendini bombofl buluyor, hatt sfatlar durduran nru da kendinden ay-rlmfl gryor. Kendini o nrun te tarafnda buluyor. Sevdiklerimizin hep-sinin hlleri, her gn dah iyi olmakdadr. Bundan sonraki mektbda in-flallah tel uzun uzun arz ederim, efendim.

2KNC MEKTB

Bu mektb, yine byk mrflidine yazlmfldr. Terakklerini ve Allahtelnn ihsnlarn bildirmekdedir:

Klelerinizin en aflas olan Ahmedin yksek makma dilekcesidir.stihre yapmamz emr buyuran mektbu, Ramezna yakn bir zemndaMevln fih Muhammed getirdi. Ramezndan nce kapnzn efliini p-mekle flereflenmek iin vakt bulamadm. Ramezndan sonra bu flerefekavuflmay dflnerek seviniyorum. Yksek tevecchlerinizin bereketiolarak, Allah teldan durmadan birbiri ard sra gelen ihsnlarn hangibirini yazaym. Fris iki beyt tercemesi:

Ben o topram ki, ilk behr bulutu,Lutf eder, verir bereketli yamuru.Vcdumun her kl dile gelse de,fikr edemem nimetlerinin hibirine.

Byle hlleri bildirmek her ne kadar bir atlganlk ve saygszlk sanlrsa danimetlerle sevinmeyi, vnmeyi de gstermekdedir. Fris beyt tercemesi:

Beni toprakdan kaldran, sultn ise eer,Baflm gkden yukar olsa, elbet deer.

Sahv ve Bekya kavuflmak, Rebul-hr aynn sonunda bafllad. Bug-ne kadar her nda tam bir Bek ile flereflendiriyorlar. nce fieyh Muhyid-dn-i Arab kuddise sirruh hazretlerinin Tecell-i zt dedii hlden sah-ve yan uyanklk, flr hline getiriyorlar. Sonra sekr hline gtryor-lar. nerken ve karken flafllacak bilgiler, duyulmamfl marifetler veriyor-lar. Her mertebede, bu mertebenin beksna uygun flhd ile ve ihsnlar-

9

la flereflendiriyorlar. Ramezn- mubrek aynn altnc gn bek ile fle-reflendirdiler. yle bir ihsnda bulundular ki, nasl anlatacam bilemiyo-rum. Gcmn oraya kadar olduunu anlyorum. Hlime uygun olan ka-vuflmak burada nasb oldu. Cezbe taraf flimdi temm oldu. Cezbe mak-mna uygun olan (Seyr-i fillah) bafllad. Fen makm ne kadar temmolursa, hsl olan bek da o kadar yksek oluyor. Bek ne kadar yksekolursa, sahv da o kadar ok oluyor. Sahv ne kadar ok olursa, islmiyyeteuygun bilgiler o kadar ok geliyor. Sahvn temm, btn peygamberleriindir aleyhimssalt vesselm. O byklerin bildirdikleri marifetlerde, dinleridir. Allah telnn ztnda ve sfatlarnda bildirdikleri mn bil-gileridir. Bu bilgilere uymayan marifetler sekrden ileri gelmekdedir. fiim-di, bu fakrin zerine yaan marifetlerin ou, islmiyyetin bildirdiimarifetlerin aklamasdr ve onlar bildirmekdedir. Akl ile, dflnce ile an-lafllan bilgiler, flimdi keflf yolu ile ve kendiliinden hsl olmakdadr ve top-luca kazanlanlar, uzun ve ak olarak ele gemekdedir.

Fris beyt tercemesi:

Dah sylersem eer, ok uzun srer,Korkarm, utanmazla kadar gider.

Fris msra tercemesi:

Kle, haddini bilmelidir!

3NC MEKTB

Bu mektb, yine byk mrflidine yazlmfldr. Sevdiklerinin belli bir ma-kmda kaldklarn, birkann bu makm gediklerini ve tecell-i ztmakmlarna kavuflduklarn bildirmekdedir:

Yksek makmnza sunulur ki, buradaki sevdiklerimiz ve oradaki sev-diklerimizden her biri, bir makmda kalmfllardr. Onlar bu makmlardankurtarp karmak g oluyor. O makmlara yakflan bir kuvveti kendim-de bulamyorum. Yksek tevecchleriniz ve merhametleriniz ile Hak te-l ilerletiyor. Bu alan yaknlarndan biri bu makmdan kurtulup ge-di. Allah telnn ztnn tecellleri bafllad. ok gzel bir hldedir. Aya-, bu afla klenizin aya zerindedir. Baflkalarnn da ilerlemeleriniumuyorum. Oradaki sevdiklerimizden birkann yaradlfl mukarreblereuygun deildir. Bunlarn hli, ebrrn yoluna uygundur. Hlleri byle iken,elde etdikleri yakn de byk nimetdir. Bu yolda olmalarna emr olunma-lar uygundur. Fris msra tercemesi:

Herkesi bir ifl iin yaratmfllardr.

Bunlarn ismlerini aklamyacam. nki, yksek varlnza gizli de-ildirler. ok yazarak saygszlk etmekden ekiniyorum. Bu kd doldur-duum gn, Mr Seyyid fih Hseyn, alflrken flyle grdn syledi:(Byk bir kap nne gelmiflim. Bu kap, hayret, flaflknlk kapsdr dedi-ler. eri bakdm, o yksek zt ve seni grdm. Ben de gireyim diye ok u-rafldm ise de, ayaklarm kaldramadm.)

10

4DRDNC MEKTB

Bu mektb yine yksek mrflidine yazlmfldr. Kymeti ok byk olanRamezn aynn stnlklerini ve (Hakkat-i Muhammediyye)yi bildirmek-dedir:

Hizmetilerinizin en aflas olan Ahmed, yksek katnza sunar ki, okzemndan beri yksek kapnzn hizmetilerinin hllerini bildiren mub-rek mektbunuza kavuflmakla flereflenemedim; gzlerim yoldadr. Mu-brek Ramezn aynn gelmesi hayrl olsun. Bu ayn Kurn- kerm ile tamball vardr. Bu ballkdan dolay, Kurn- kerm bu ayda inmeyebafllad. Bekara sresinin yzseksenbeflinci yetinde, (Kurn- kerm Ra-mezn aynda indirildi) buyuruldu. Kurn- kerm, Allah telnn zt-nn ve flnlarnn btn kemllerini kendinde toplamfldr, asl diresininiindedir. Ona hibir zl yaklaflmamfldr. (Kbiliyyet-i l) onun zllidir. Ra-mezn- flerf aynn Kurn- kerm ile ball olduu iin, bu ay da btnhayrlar ve bereketleri kendinde toplamfldr. Btn bir yl iinde herhan-gi bir yoldan herhangi bir kimseye gelen btn hayrlar ve bereketler, bu okkymetli ayn bereketleri denizinden bir damla gibidir. Bir kimse bu aydakendini toparlarsa, btn yl iyi olarak geer. Bu ay ktlkle geirirse,btn senesi kt geer. Ramezn- mubrek ay bir kimseden rz olursa,o kimseye mjdeler olsun. Bir kimseye gcenirse, bereketlerinden vehayrlarndan pay almazsa, o kimseye yazklar olsun! Bu ayda, Kurn- ke-rmi hatm etmek, asln btn kemllerine ve zllin btn bereketlerine ka-vuflmak iin olabilir. Ramezn- flerfde Kurn- kermi hatm eden kimse-nin, bereketlerine kavuflmas hayrlarndan pay almas umulur. Bu ayngnlerinin bereketi baflka, gecelerinin hayrlar baflkadr. ftrda acele et-menin ve sahru gecikdirmenin, bylece gecesi ile gndznn tam ayrl-masnn snnet olmas, bu incelikden ileri gelebilir. Yukarda sylediimiz(Kbiliyyet-i l)ya (Hakkat-i Muhammediyye) de denir al masdarihes-salt vesselm vettehyye. Bu, btn sfatlar bulunan (Kbiliyyet-izt) demek deildir. Byklerden birka byle demifl ise de, yle deildir.Zt-i ilhnin ilm itibrnn kbiliyyetidir ki, Kurn- kermin hakkati olan,ztn ve flnlarnn kemllerinin hepsine baldr. Sfatlara bal olan vezt ile sfatlar arasnda bir geit olan (Kbiliyyet-i ittisf), ondan baflka b-tn Peygamberlerin hakkatlardr al nebiyyin ve aleyhimssalevt vet-teslmt vettehyyt. Bu kbiliyyet, kendisinde birok (tibrat) bulun-mak dflncesi ile, birok hakkatlar olmufldur. Hakkat-i Muhammediyyeolan kbiliyyet, kendisinde zlliyet bulunmakla berber, sfatlara benzemez.Zt-i ilh ile arasnda hi bir perde yokdur. Muhammed yaratlmfl olan ev-liynn hakkatlar, Zt- ilhnin ilm itibr ile olan kbiliyyetleridir. Bu k-biliyyet-i Muhammediyye, Zt-i ilh ile o eflidli kbiliyyetler arasndabir geitdir. Bu kbiliyyete onlardan birinin ad da verilir. nki, bu kbi-liyyet sfatlara yakndr. Sfatlarda olan ilerleme, bu kbiliyyete kadar olur.Bunun iin, bu kbiliyyete (Hakkat-i Muhammediyye) denilmifldir. Bukbiliyyet-i ittisf, gzden hi yok olmad iin, buna o kbiliyyetlerinde ismi verilmifldir. nki, hakkat-i Muhammediyye, arada hep perde-dir. Kbiliyyet-i Muhammediyye, Zt-i ilhde bir itibrdr ve slikin g-

11

znden yok olabilir. Yok olduu da bilinmekdedir. Kbiliyyet-i ittisf da,itibr ise de, arada geit gibi olduundan, sfatlar gibi, ztdan baflka, ay-rca vardr ve gzden yok olamaz. Bunun iin, bu perdenin aradan hikalkmadn sylemifllerdir.

Asl ve zll bir arada toplayan makmn byle bilgileri ok gelmekdedir.Bunlarn ou kd zerine yazld. (Makm- kutbiyyet), zl makmnnbilgilerinin inceliinin kaynadr. (Ferdiyyet mertebesi), asl diresininmarifetlerinin gelmesine vstadr. Zl ile asl birbirinden ayrmak, bu ikinimete kavuflmadan olamaz. Bunun iindir ki, byklerden ou, kbiliy-yet-i lya (Teayyn-i evvel) diyorlar ve ztdan ayr deildir diyorlar.(Tecell-i zt), bu kbiliyyeti grmekdir diyorlar. flin dorusu, bizim bil-dirdiimiz gibidir. Allah tel, iflin dorusunu doru olarak bildirir ve di-lediini doru yola kavufldurur. Yazmak emr olunan fleyleri bitiremedim.Yazlanlar ylece kald. Bu duraklamann hikmeti acaba nedir? Mektbusklmadan dah uzatmak edebsizlik olur.

5BEfiNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. Kendisini ok sevenler-den Hce Brhn gnderdii ve onun baz hlleri bildirilmekdedir:

Yksek kapnzn hizmetilerinin en aflas olan Ahmed, (Hcegn)kaddesallah tel esrrehm hazretlerinin tarkatn bildiren kkbir kitb yazarak, mubrek huzrunuza gnderdim. Dah msvedde hlin-dedir, mubrek bymz okudukdan sonra bir dah yazlacakdr. HceBrhn, yola abuk kd iin bir dah yazmaa vakt olmad. Bundan son-ra, belki baflka bilgiler de ona eklenir.

Bir gn (Silsile-tl Ahrr) kitbna bakyordum. Ksa aklma flyle gel-di ki, yksek makmnza yazaym. Oradaki bilgilerden birka zerinde ay-rca bir fleyler yazlsn, yhud bu fakrin yazmas iin emr buyurulsun. Budflncem gitgide kuvvetlendi. Buna bal baz bilgiler, bu msveddeye ek-lendi. Bu arada, o kitbdaki baz bilgiler de msveddeye yazld. Bu bakm-dan bu msvedde, o kitbn eki yaplrsa uygun olur, yhud msveddede-ki bilgilerden uygun olanlar seilerek o kitba ek yaplrsa, yine iyi olur.Dah ileri gitmek edebe aykr olacakdr. Hce Brhn, bugnlerde gzelifller yapd. Cezbe makmna bal olan nc seyrden bir fleylere kavufl-du. Gnlk geim dflncesi kendisini zmekdedir. Yksek kapnza gel-mifldir. Kymetli emrleriniz onun iin byk kazan olacakdr.

_________________

Binlerce top ve tfek, yapamaz asl,Gz yaflnn seher vakti yapdn,Dflman karan sngleri ok defa,Toz gibi yapar, bir mminin ds.

12

6ALTINCI MEKTB

Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. Cezbe ve slke kavufl-ma ve ceml ve cell sfatlar ile terbiye olma ve Fen ve Beky ve Nak-flibendiyye bann stnln bildirmekdedir:

Hizmetilerinizin en aflas olan Ahmed, yksek kapnza bildirir ki, tammrflid olan Allah tel, sizin yksek tevecchlerinizin yardm ile, cez-be ve slk yollarnn her ikisi ile de terbiye etmekdedir. Ceml ve cell s-fatlar ile yetifldirmekdedir. fiimdi ceml, cell oldu ve cell, ceml oldu. (Ri-sle-i kudsiyye) kitbnn aklamalarndan bir kanda, bu yazy ak an-laflld gibi yazmayp, hayle gelen fleyleri yazmfllardr. Bu yazy ak an-laflld gibi yazmak yerinde olur. Baflka drl yazmak, anlafllan baflka flek-le evirmek yersiz olur. Bu terbiye ile yetiflmenin almeti, Zt-i ilhnin sev-gisinin hsl olmasdr. Bundan nce bu sevgi hsl olamaz. Zt-i ilhninsevgisinin hsl olmas (Fen)nn almetidir. (Fen), msivy unutmak de-mekdir. Allah teldan baflka her fleye (Msiv) denir. Btn ilmler g-sden silinmedike, tam bir chillik hsl olmadka, Fen elde edile-mez. Bu chillik ve flaflknlk, aralksz olur; hi yok olmaz. Bir zemn h-sl olup baflka zemn yok olmas dflnlemez. Bekdan nce tam bir c-hillik vardr. Bekdan sonra, bilgi ile bilgisizlik bir arada bulunur. Hibir-fley bilmez iken, flru yerindedir. Tam bir flaflknlk varken, huzr iinde-dir. Bu makm, (Hakk-ul yakn) makmdr. Burada bilgi ve grmek bir-birine perde olmaz. Bu chillikden nce bulunan bilginin hi kymeti yok-dur. Bu chillik varken ilm de verilirse, kendinde olur. (fihd), yan b-tn ile grmek varsa, yine kendindedir. Marifet vey hayret yan marifet-siz olmak, flaflknlk varsa yine kendindedir. Kendinden baflka fleyleri gr-dke, kendinde de grmfl olsa dah, ilerleyememifl demekdir. Dflary gr-mesinin bsbtn yok olmas lzmdr. Hce Beheddn kaddesallah sir-rehlazz hazretleri buyuruyor ki, (Ehlllah, yan Evliy, Fen ve Bek-dan sonra, her grdklerini kendilerinde grrler. Her bildiklerini kendi-lerinde bilirler. Onlarn hayretleri, bilgisiz olmalar kendilerindedir). Bun-dan da aka anlafllyor ki, flhd ve marifet ve hayret yalnz kendinde-dir. Bunlarn hibiri dflarda yokdur. Bu nden biri dflarda olduka, ken-dinde de olsa dah, Fenya hi kavuflamamfl demekdir. Fen olmaynca, Be-k nasl olabilir? Fen ve Bek mertebesinin sonu budur. Bu Fen tamdrve tam olan Fen her fleyin yok olmasdr. Bek da, Fenya gre olur. Bu-nun iindir ki, Ehlllahdan bir ou, Fen ve Bek hsl oldukdan sonra,dflarda da grrler. Fekat bizim byklerin yolu btn yollarn stnde-dir. Fris beyt tercemesi:

Her aynas olan, skender sanma!Her san keseni, kalender sanma!

Bu yolun byklerinden birini vey ikisini yzlerce sene sonra bu ma-kma kavufldurmakla flereflendirirler. Baflka yollar artk dflnmelidir. Buyol, Hce Abdlhlk- Goncdevn kuddise sirruh hazretlerine ba-lanmakdadr. Bu yolu temmlayan, kuvvetlendiren ise, hcelerin hcesi olanHce Beheddn-i Nakflibend kuddise sirruh hazretleridir. Bunun hal-

13

felerinden Hce Alddn-i Attr kuddise sirruh hazretleri de bu nime-te kavuflmakla flereflenmifldir. Fris msra tercemesi:

Bu byk nimeti acaba kime verirler?

fiafllacak fleydir ki, nce, her bel ve sknt gelince sevinirdim, derd vebel arardm. Elimden dnylk knca da tatl gelirdi. Hep byle olmas-n isterdim. fiimdi ise, sebebler lemine getirdiler. Kendi zevalllm, afla-lm grmeye baflladm. Az bir sknt gelince, hemen zlyorum. Herne kadar znt abuk bitiyor, hi kalmyor ise de, nce znt gelmedenolmuyor. Bunun gibi nce, bellarn ve skntlarn gitmesi iin d ederken,bunlarn gitmesini, yok olmasn dflnmyordum. (Bana yalvarnz!) em-rine uymak istiyordum. fiimdi ise, bellarn, skntlarn gitmesi iin d edi-yorum. Eskiden korkular, zntler yok olmufldu, flimdi yine geldiler.

Eski hllerin hep sekr, flrsuzlukdan ileri geldiini anladm. Sahv,yan flrlu olunca, chiller iin olan fleyler hsl olmakdadr. Bylece ze-valllk, yalvarmak, korkmak, zlmek, sklmak, sevinmek oluyor. Bafllan-gda d etmek, beldan kurtulmak iin deildi. Bunu dflnmek gnl-me iyi gelmiyordu. Fekat, hl kaplamfld. Peygamberlerin aleyhimssa-levt vetteslmt dlarnn byle olmadn dflnyordum. Onlar,bir fleye kavuflmak iin d ediyorlard. fiimdi, bu hl ile flereflendirdiler.flin i yzn akladlar. Peygamberlerin aleyhimssalevt vettehyytdlarnn zevalllkla, dflknlkle, korku ile olduu, yalnz emre uymakiin olmad anlaflld. Yalnz yksek emrinize uymufl olmak iin, hsl olanfleylerden bir ounu arasra bildirmekle saygszlk yapmakdaym.

7YEDNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. Kendisinin flafllacakbirka hlini bildirmekde ve birka fley sormakdadr:

Hizmetilerinizin en aflas olan Ahmed, yksek kapnza bildirir ki,Arfln stndeki makma, rhumun ykselerek ulafldn anladm. BurasHce Beheddn-i Buhr kaddesallah sirrehl akdes hazretlerinin ma-km idi. Bir zemn sonra, maddeden yaplmfl olan bu bedenimi de, o ma-kmda buldum. O zemn byle anladm ki, bu madde lemi ve gkler afla-da kald. smleri ve niflnlar yok oldu. O makmda yalnz Evliynn b-yklerinden birka vard. O zemn btn lemi o mahlde ve o makmdakendime ortak buldum. Onlardan temmen ayr olduum hlde kendimi on-larla birlikde grnce flaflrdm kaldm. Zemn zemn yle hller hsl olu-yor ki, ne kendim kalyorum ve ne lem kalyor. Gzme hibirfley grn-myor. Htrma birfley gelmiyor. fiimdi de bu hldeyim. lemin varln veyaratlmfl olduunu ne biliyorum ne gryorum. Bundan sonra yine o ma-kmda yksek bir kflk grld. Bir merdiven konuldu. Oraya kdm. Bumakm da, lem gibi yavafl yavafl afla indi. Her n ykseldim. Orada abdes-tin flkr nemzn klmak htrma geldi. Kldm. ok yksek bir makm g-rld. Nakflibendiyyenin drt byk Hcesini orada grdm. [Bu drt ztnkaddesallah esrrehm Hce Abdlhlk- Goncdevn ve Hce Muham-med Beheddn-i Nakflibend ve Hce Alddn-i Attr ve Hce Ubeydul-

14

lah- Ahrr olduklar zan olunur.] Seyyid-t-tife Cneyd ve bunun gibibirka vel de orada idi. Birka vel bu makmdan dah yukarda idi. Fekatbunun direklerini tutmufl oturuyorlard. Birka vel de bu makmdan dahaflada idi. Derecelerine gre yer almfllard. Kendimi bu makmdan okuzakda grdm. Hatt bu makmla hibir ilgim yok idi. Bunun iin okzldm. Aklm karacak gibi oldum. Aflr zntden ve skntdan canmkacak idi. ok zemn bu hl zere kaldm. Sonunda, yksek tevecchle-riniz ve yardmlarnz ile kendimi o makma iliflik grdm. nce baflm onunyksekliinde buldum. Kendim de ykselerek o makmn stnde otur-dum. yice inceliyerek, o makmn tam bir tekml makm, yan slikleri ke-mle erdirenlerin makm olduu anlaflld. Slk, yan tesavvuf yolculuun-da en son bu makma varlr. Tam slk yapmamfl olan meczb bu mak-ma kavuflamaz. O makmda flyle dflndm ki, ok zemn nce yksek ka-pnzda bildirdiim ry ile bu makma yetiflmifl oldum. O ryda emr-il-mminn hazret-i Al kerremellah tel vecheh (Gklerin ilmini sana bil-dirmek iin geldim) buyurmufldu. yi dikkat ederek bu makmn, Hulef-iRflidn radyallah tel anhm ecman arasnda yalnz Emr hazretle-rine ayrlmfl olduunu anladm. Herfleyin dorusunu Allah tel bilir.

Kt huylarn her n kendimden ayrlarak uzaklafldklar grlyor. Bir-oklarnn iplik gibi kdklar, baflkalarnn solucan gibi ayrldklar bellioluyor. Bir vakt geliyor ki, tam ayrldklar anlafllyor. Baflka bir zemn, bafl-ka birfley yine grlyor.

Baz hastalklarn ve skntlarn gitmesi iin tevecch ederken, Allahtelnn bu tevecchden rz olup olmadn bilmek lzm mdr, yoksa l-zm deil midir? (Reflaht) kitbnda hce Nakflibend kaddesallah sir-rehl akdes hazretlerini anlatrken bildirdiklerinden, lzm olmadklar an-lafllyor. Siz, bunun iin nasl emr buyuruyorsunuz? Byle tevecchdebulunmak bu fakre tatl gelmiyor.

Tliblerde huzr hsl oldukdan sonra, zikr etmelerine son vererek buhuzr zerinde durmalar lzm mdr, deil midir? Huzrun hangi merte-besinde zikr yaplmaz? Burada yle slikler var ki, bafllangdan sonuna ka-dar zikr yapyorlar. Zikri hi brakmyorlar. Nihyete kadar yaklaflyorlar.flin dorusu nasldr? Ne yapmamz emr buyurulur?

Yksek kapnza drdnc olarak sunulur ki, Hce hazretleri [yan,Ubeydllah-i Ahrr] (Fkart) kitbnda buyuruyor ki, (Sonunda zikryapmak emr olunur. nki, birok dilekler vardr ki, zikrsiz ele gemez).Bu dileklerin ne olduunu beyn buyurunuz.

Beflinci olarak yksek kapnza sunulur ki, ok kimse geliyor tarkat -retilmesini istiyorlar. Fekat, yidikleri lokmalarn hall olmasn gzetemi-yorlar. Bu gevflek davranfllar ile birlikde huzra ve biraz flrsuzlua ka-vuflduklar grlyor. Lokmalara dikkat etmeleri iin skfldrlacak olur-sa, istekleri gevflek olduundan, bsbtn brakp gidecekler. Bunlara neyapmamz emr buyurulur? Biroklar da, yalnz bu flerefli zincire halka ol-mak istiyor, zikr retilmesini istemiyorlar. Bu kadarck balanmalar c-iz midir, deil midir? Eer ciz ise, nasl yapacamz emr buyurunuz? S-z dah uzatmak saygszlk ve tam edebsizlik olur.

15

8SEKZNC MEKTB

Bu mektb, yine byk mrflidine yazlmfldr. Bek ve sahv makmn-daki hlleri bildirmekdedir:

Klelerinizin en aflas olan Ahmed, yksek kapnza sunar ki, sahva ge-tirdikleri ve bekya kavufldurduklar gnden beri flafllacak bilgiler ve ifli-tilmemifl marifetler durmadan, birbiri ardnca ihsn olunmakdadr. Bun-larn ou, byklerin sylediklerine ve bildirdiklerine uymamakdadr.(Vahdet-i Vcd) ve buna benzer fleyler iin syledikleri fleyleri dah o h-lin baflnda ihsn etdiler. oklukda, yan mahlklar aynasnda birlii,yan yaratan grmek hsl oldu. Bu makmdan ok yukar derecelere -kardlar. Bu bilgilerden eflid eflid bildirdiler. Fekat, o makmlarn vemarifetlerin almetleri, iflretleri, o byklerin szlerinden aka anlafl-lamyor. Byklerden birkann szlerinde ksaca ve kapal bildirilmifldir.Bunlarn doru olduuna en salam flhid, islmiyyet ve Ehl-i snnet lim-lerinin sz birlii ile bildirdiklerine uygun olmalardr. Hibirfley dn-i is-lma uygunsuz olmuyor. Hibiri felesoflara ve onlarn ksa akllar ile an-layp bildirdiklerine uygun dflmyor. Hatt, islm limlerinden olup da,Ehl-i snnetden ayrlmfl olanlarn bildirdiklerine de uymuyor. Kaz ve ka-der bilgisinde, kulun kuvveti ifle tesr etdii gsterildi. fli yapmadan evvelgc, kudreti yokdur. fl yaplrken kudret verilir. Teklf, yan Allah te-lnn emrleri ve yasaklar, Ehl-i snnet limlerinin bildirdikleri gibi sebeb-lerde ve uzvlarda selmet bulunduu zemn yapld anlaflld. Bu makm-da kendimi Hce Nakflibend kaddesallah tel sirrehl akdes hazret-lerinin izinde buluyorum. Kendileri bu makmda idi. Hce Alddn-i At-tr hazretleri de, bu makmdan pay almfldr. Bu yksek zincirin byk hal-kalarndan biri, hce Abdlhlk- Goncdevn kaddesallah sirrehlakdes hazretleridir. Eski byklerden, hce Marf-i Kerh ve imm- D-vd-i T ve Hasen-i Basr ve Habb-i Acem kaddesallah tel esrre-hml mukaddese hazretleri de bu makmdadrlar. Bu makmdaki hl-lerin sonu, tam bir uzaklk ve yabanclkdr. fl ilc kabl etmez hle gelmifl-dir. Perdeler arada olduka alflarak, uraflarak perdeler kaldrlabilir.fiimdi kendini byk bilmesi en byk perdesidir. Onu bu dertden kurta-racak bir tabb ve okuyacak bir slih yokdur. Sanki tam bir yabancla veayrla, kavuflmak ve birleflmek adn vermifller. Yazklar olsun! Ysf ileZelhnn beyti onun hline uygundur. Fris beyt tercemesi:

Defi dinliyor ve bu ses dostdandr diyor,Def alann eline, ondan kuvvet geliyor.

fihd nerede ve gren kimdir ve grlen nedir? Fris msra terceme-si:

Yzn mahlka nasl gsterir O?

Arab msra tercemesi:

Topraa olan nerede, her fleyin shibine olanlar nerede?

Kendimi gsz yaratlmfl bir kul biliyorum. Btn lemi de ve herfle-

16

yin yaratan olan tam kudret shibini de biliyorum. Ve Onu yaratc ve her-fleye gc yetici olmakdan baflka drl bilmiyorum. Mahlklarna benze-mesi ve herfleyde Onun grnmesi gibi fleyler bilmiyorum. Fris msra ter-cemesi:

Hangi aynada grlebilir O?

Ehl-i snnet limleri baz ifllerinde kusr yapsa bile, onlarn Allah te-l iin ve Onun sfatlar iin syledikleri bilgiler, o kadar ok doru ve okadar ok nrludur ki, o szlerin gzellii yannda, o kusrlar hi grn-myor. Tesavvufculardan ou, o kadar riyzetler ve mchedeler, skn-tlar ekdikleri hlde, Allah telnn zt iin, sfatlar iin inanfllar,tam doru olmadndan, bunlarda yle gzellik grlmyor. Bunun iin,limlere ve ilm renenlere muhabbet ok oluyor. Onlarn hli, tatl geli-yor. Onlarn arasnda bulunmak istiyorum. Drt bafllangdan olan (Telvh)kitbn onlarla konuflmak ve (Hidye) fkh kitbn onlarla birlikde oku-mak arz ediyorum. Allah telnn ilminin btn mahlklarla berber ol-duunu ve her fleyi kaplamfl olduunu, limlerin bildirdikleri gibi anlyo-rum. Bunun gibi, Allah tel bu mahlklar deildir. Bunlara bitiflik, bun-lardan ayr, bunlarla birlikde, bunlardan uzak, lemi kaplamfl, herfleye sin-mifl olmadn biliyorum. nsanlarn kendilerini ve sfatlarn ve ifllerini Al-lah tel yaratyor, biliyorum. Onlarn sfatlarnn, Onun sfat ve onlarnifllerinin Onun iflleri olmadn anlyorum. Her iflin Onun kudreti ile ya-pldn, mahlklarn kudretleri ile olmadn anlyorum. Ehl-i snnet lim-leri de byle sylemekdedir. Allah telnn yedi sfatnn var olduunu veirde sfatnn da olduunu biliyorum. Kudret sfatnn, bir ifli yapmaa veyapmamaa gc yetmek olduunu iyi anlyorum. sterse yapar, istemez-se yapmaz demek deildir. nki, istemezse demek, irde sfat yok demek-dir. Bu ise olamaz. Kudreti, felesoflar ve baz tesavvufcular byle anlamfl-lardr. Bu szleri, Allah telnn mecbr olmasn gsterir. Onu tabat ka-nnlar gibi yapmfl olurlar. Her fleyi tabat yapyor demelerine uygunolur. Kaz ve kader bilgilerini Ehl-i snnet limlerinin bildirdikleri gibi an-lyorum. Mal shibi, mlk shibi, kendi maln, mlkn diledii gibi kul-lanr. nsanlarn bir ifle uygun yaratlmasn, yan kbiliyyet ve istidd, hitesrli grmyorum. nki, tesr olursa insanlar mecbr edilmifl olur. Al-lah tel seer, dilediini yapar. Bafla gelenleri bildirmek vazfe olduu iin,saygszlk olacak kadar yazdm. Fris msra tercemesi:

Kle, kendi haddini bilmelidir.

9DOKUZUNCU MEKTB

Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. Geri dnfl makmlarn-daki hlleri bildirmekdedir:

Bu kleniz, gaflet uykusuna dalmfldr.Yz siyhdr, kusrlar okdur,huysuzdur, eline geen birka fleye aldanmfldr. Kavuflmak ve ykselmekdflncesi ile bafl dnmfldr. Her ifli, shibine karfl gelmekdir. yi, fide-li fleyleri yapmaz. Herkes grsn diye sslenir. Allah telnn her an

17 Mektbt Tercemesi: - F:2

grd gnln ykmakdadr. Hep gsterifl iin alflmakdadr. Bunun iingnl, rhu kararmakdadr. Szleri, dflncelerine uymaz. Dflnceleride hep samadr. Bu gaflet uykusundan, bu sama dflncelerden ele ne ge-ebilir? Byle szlerin, byle dflncelerin ne fidesi olur? Hep zararda,hep alalmakdadr. Anlayfl kt, gitdii yol bozukdur. Fesd karfldrr,ktlklere sebeb olur. Baflkalarna zarar ok, kendi gnhlar pek ok-dur. Ayblardan, kusrlardan yaplmfl bir heykel gibidir. Gnhlar yn-dr. yilik olarak yapdklar bir ifle yaramaz, hep atlr. Fideli ve gzel bil-dii iflleri hep ktdr, beenilmez. (ok Kurn- kerm okuyan vardr ki,Kurn- kerm ona lanet eder) hads-i flerfi tam onun hline uygundur.(ok oruc tutanlar vardr ki, orucundan eline geen yalnz alk ve susuz-lukdur) hads-i flerfi onun hlini gstermekdedir. Bu hlde olan bir kim-seye ve makm, derecesi, kemli byle olana yazklar olsun. Onun istig-fr etmesi de, gnhlarndan dah byk bir gnhdr. Tevbesi, baflka ir-kin ifllerinden de dah irkindir. Bozuk olan kimsenin her ifli de bozuk olur,demifllerdir. Fris msra tercemesi:

Budaydan arpa, arpadan buday kmaz elbet!

Onun hastal, iliine, kemiine ifllemifldir. lc fide vermez. Temelin-den bozukdur, tamr ile dzelmez. Bir fleyin znde, yapsnda bulunan-lar, ondan ayrlmaz. Fris msra tercemesi:

Habeflden siyhlk ayrlmaz, nki kendi rengidir.

Ne yaplabilir, Bekara, Arf, Tevbe, Nahl srelerinde ve Rm sresinindokuzuncu yetinde, (Allah tel onlara zulm etmedi. Fekat onlar ken-dilerine zulm ediyorlar) buyuruldu.

Evet, tam iyilie karfl tam ktlk lzmdr. Bylece iyilik tam olarakmeydna kar. Herfley, zdd ile, tersi ile anlafllr. Hayr ve keml hzr olun-ca, bunlara fler ve naks lzm olur. nki, iyilie ve gzellie elbette aynalzmdr. Birfleyin aynas onun karflsnda olur. Bundan dolay iyiliin ay-nas ktlkdr. Aflalk da, stnln aynasdr. Bunun iindir ki, bir-fleyde aflalk ve ktlk ne kadar ok olursa, iyiliin ve stnln o fley-de grlmesi de, o kadar ok olur. fiafllacak fleydir. Yukarda saydmz k-tlkler iyilie dndler. Bu ktlkler, bu aflalklar, iyiliklerin ve stn-lklerin yeri oldu. flte bunun iin, abdiyyet, kulluk makm, her makm-dan dah stndr. nki, bu sylediklerimiz, (Abdiyyet makm)ndatamdr ve en okdur. Sevilenleri bu makma indirmekle flereflendirirler. Se-venler, grmenin zevkinden tad almakdadr. Kulluun tadn almak veona alflmak ise, sevilenler iindir. Sevenler, sevgiliyi grmekle rhatlanr.Sevilenlerin rhatl ise, sevgiliye kul olmakdadr. Onlar kullua alflarakbu devlete kavufldurulur. Bu nimetle flereflendirilir. Kulluk meydnndayarflanlarn bafl, din ve dnynn efendisi, gemifllerin ve geleceklerin enstn ve lemlerin Rabbinin sevgilisi olan Muhammed aleyhisselmdr.Bir kimseyi, ihsn ederek, acyarak bu devlete, bu nimete kavufldurmakisterlerse, ona Reslullaha tam uyabilmek nimetini verirler. O serverealeyhi minessalevti etemmh ve minettehyyti ekmelh uymakla, oyksek makma ulafldrrlar. Bu, Allah telnn yle bir ihsndr ki, di-lediine verir. Allah tel, byk ihsanlarn shibidir.

18

fierrin ve aflaln ok olmas demek, bunu zevkle anlamak demekdir.Yoksa, kt, afla bir kimse olmak deildir. Byle anlayfll kimse, Allahtelnn ahlkn huy edinmifl kimsedir. O ahlk huy edinmenin fidelerin-den biri de, byle anlayfl shibi olmakdr. Bu makmda ktlk, aflalkhi bulunabilir mi? Ancak bunlarn bilgisi bulunur. Bu ilm, tam bir flhdile hsl olduu iin tam bir ykseklikdir. yle bir iyilikdir ki, herfley onunyannda ktlk grlr. Bu grfl, nefs-i mutmainnenin kendi makmnainmesinden sonra ele geer. Bunun iin kul, zevkinden gemedike vekendini yere vurmadka ve ifli buraya vardrmadka, Mevlsnn yk-sekliinden bir fley anlayamaz. Nerede kald ki, kendini mevl bile ve ken-di sfatlarn Onun sfatlar sana. Allah tel, byle fleylerden ok uzak, okyksekdir. Byle bilmek ismlerde ve sfatlarda ilhddr, zndklkdr. Arfsresi yzyetmifldokuzuncu yet-i kermesinde, (Allah telnn ismle-rinde ilhd edenleri, yan ismleri deifldirenleri terk edin. Onlar hretdeyapdklarnn cezsn ekeceklerdir) bildirilen mlhidlerdendirler.

[Bu yet-i kerime, Allah telnn ismlerini deifldirenlerin, tercemeedenlerin, doksandokuz ismden baflka ism syleyenlerin, kymetde azbekeceklerini bildiriyor. Allah yerine tanr diyenlerin bu yet-i kermedenkorkmalar, tevbe etmeleri lzmdr.]

Cezbesi slkdan nce olan herkes sevilmifllerden olamaz. Fekat sevil-mifllerden olmak iin cezbenin nce olmas flartdr. Evet, her cezbede se-vilmifllerden az birfley vardr. nki sevilmifl olmayanlarda cezbe olmaz. Buaz birfley sonradan hsl olmufldur. Kendinden deildir. Kendisinde bulu-nan mahbbiyyet hibirfleye bal deildir. Sona varan her slik cezbeye ka-vuflur. Fekat ou sevenlerdendir. Dflardan az bir sevilmifllik gelmifldir. Bukadar fley sevilmifllerden olmak iin yetiflmez. Dflardan sevilmifllii geti-ren sebeb, tezkiye ve tasfiyedir, yan kalbin ve nefsin temizlenmeleridir.Bafllangda olan birok sliklerde de, O Servere sallallah aleyhi ve sel-lem uyduklar iin, az bir sevilmifllik hsl olur. Bu sevilmifllii mnteh-de de husle getiren, yine o Servere sallallah aleyhi ve sellem uymak-dr. Sevilmifllerde de kendilerine ihsn edilmifl olan bu nimetin meydnakmas, yine o Servere aleyhissalt vesselm vettehyye uymaa ba-ldr. Hatt, kendilerine, sevilmifl olmak nimetinin verilmesi de, o Serve-re sallallah aleyhi ve sellem ballklar olduu iindir. Onun rabbiyan terbiye edicisi, yetifldiricisi olan ism, o Serverin aleyhissalt vesse-lm vettehyye rabbi olan isme yakn olduu iin, sevilmifllerden ol-mufldur. Bunun iin bu sedete kavuflmufldur. Her fleyin dorusunu Alla-h tel bilir. Herkes, sonunda Onun huzruna kacakdr. Hakly mey-dna karan Allah teldr. Doru yolu gsteren, doru yola kavuflduranOdur.

_________________

Niin kfrn eder insn, Hud nimet verir iken,Utanmayp eder isyn, kamyu ol grr iken.Beher an hamd flkretmez, dah ihsn fikretmez,Hergn Hakk zikretmez, bedende cn durur iken?

19

10ONUNCU MEKTB

Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. Kurb ve bud ve firk vevasln bilinmeyen manlarn arz etmekdedir:

Kapnz hizmetilerinin en aflas olan Ahmed, yksek huzrunuzasunar ki, ok zemn oluyor, o yksek kap hizmetilerinden haber gelme-di. Gzlerimiz yoldadr. Fris beyt tercemesi:

fiaflmaynz! Rhuma hayt veriyor her n,Haber geldikce hep, uzakda kalan dostumdan.

Huzrunuza kavuflmak nimetine lyk olmadm biliyorum. Frismsra tercemesi:

Hayvanlarnzn ann uzakdan iflitmek bana yeter!

fiafllacak fleydir. ok uzakda kalmaa yaknlk adn vermifller. Ayrl-n en ouna kavuflmak demifller. Sanki bu yaknlk ve kavuflmak kelime-leriyle uzakl ve ayrl bildirmek istemifller. Arab beyt tercemesi:

Sevgiliye kavuflmak ele geer mi acaba?Yksek dalar ve korkun tehlkeler var arada.

Bundan dolay, sonsuz zlmek ve durmadan dflnmek lzmdr. ste-nilenlerin de, sonunda isteyeni arayc, isteyici olmas lzmdr. Sevileninde, seviciyi sevmekle sevici olmas lzmdr. O, dnin by minessale-vti ekmelh ve minettehyyti efdalh arananlarn ve sevilenlerinmakmnda olduu hlde, sevicilerden oldu. Arayanlardan oldu. Bunun iin,o Serverin hlini bildirenler: (Reslullah sallallah aleyhi ve sellem,hep zntl, hep dflnceli idi) dediler. O Server aleyhissalt vesselm(Benim ekdiim sknt gibi hibir Peygamber sknt ekmemifldir) buyur-du. Sevenlerin, muhabbet ykn taflmalar lzmdr. Sevilmifllerin buyk kaldrmalar gdr. Dah sylersek, sonu gelmez. Arab msra ter-cemesi:

Aflk hikyesinin sonu gelmez.

Mektbu getiren fieyhullah Bahfl, biraz cezbe ve muhabbete mlikdir.Onun zorlamasyla, yksek kapnzn hizmetilerine birka kelime yazld.Kendisi, yksek hizmetinizde bulunma ok istiyor. Bunun iin yola k-d. nce burada birfleyler istedi. Fekat fakrin ekindiini anlaynca, yal-nz grflmee rz oldu. Bu birka kelimeyi yazdrd. Mektbu dah uza-tarak saygszlk yapmak edebsizlik olur.

_________________

Niin klmazsn, farz- snneti?Deil misin Muhammedin mmeti? (Aleyhisselm)Anmazmsn, Cehennemi, Cenneti?mn shibi kul byle mi olur?

20

11ONBRNC MEKTB

Bu mektb yine yksek mrflidine yazlmfldr. Baz keflfleri ve kusr-larn grmek makmnn hsl olduu ve fieyh Eb Sad-i Ebl-Hayrn s-znn aklanmas bildirilmekdedir:

Klelerinizin en aflas olan Ahmed, yksek katnza sunar. ncelerikendimi iinde grdm makm, yksek emrinize uyarak bir dah dfln-dm. halfenin rdvnullahi tel aleyhim bu makmdan gediklerigrld. Fekat oras makmm olmad ve ok kalmadm iin, birinci -kflmda onlar grmemifldim. Bunlar gibi, Ehl-i beytin oniki immndanmm- Hasen ve Hseyn ve Zeynelbidnden baflkalar da radyallahtel anhm bu makmda yerleflmemifldi. Fekat buradan gemifllerdi.ok inceleyerek anlaflld.

nce kendimi bu makma uygun grmemifldim. Uygun olmamak iki dr-ldr. Birincisi, yollardan hibir yol bulunamamasdr. Bunun iin, uy-gunsuzluk olur. Bir yol gsterilince, bu uygunsuzluk aradan kalkar. kin-cisi, tam uygunsuzlukdur ki, aradan hi kalkmaz. O makma kavuflduranyol iki dnedir, bir ncs yokdur. Yan bir nc yol grnmyor. Bi-rinci yol, kendini kusrlu ve afla grmekdir ve iyi niyyetlerini de been-memekdir. Kuvvetle ekildii hlde kendini kabhatli bilmekdir. kinci yol,ekile ekile slkn temmlayan ve tlibleri de ekip ulafldrabilen birmrflidin sohbetine kavuflmakdr. Allah tel, yksek kapnzda salan im-knlarnzn yardm ile yaradlfldaki istidd kadar birinci yoldan ihsn ey-ledi. Yapdm iyiliklerden hibirini beenmiyorum. O iflin ayblarn, ku-srlarn bulmadka, rhat edemiyorum. Sa omuzumdaki meleklerin ya-zaca iyi bir ifl yapdm bilmiyorum. Bu meleklerin elindeki sahfelerinbombofl olduunu, meleklerin birfley yazmadn anlyorum. Byle birkimseyi Allah tel beenir mi?

Dnyda bulunan her insan, hatt frenk kfirlerini ve sapklarn, zn-dklar, her bakmdan kendimden dah iyi gryorum. Bunlarn en kt-s olarak kendimi gryorum.

Her ne kadar cezbe ile (Seyr-i ilallah) temm oldu ise de, birka para-s kalmfld. Bunlar da, (Seyr-i fillh) makmnn ortasnda hsl olan fen-da temm oldular. Bu fendaki hlleri bundan nce uzun uzun yazarak yk-sek kapnza sunmufldum. Hce-i Ahrr hazretlerinin (Bu iflin sonu fen-ya kavuflmakdr) szndeki fen, tecell-i ztdan ve seyr-i fillhdan sonrahsl olan fen olmaldr. (Fen-i irdet) de bu fennn dallarndan biridir.Fris beyt tercemesi:

Bir kimsede hsl olmazsa fen,Hak telya yol bulamaz asl!

Bu makma ball olmayanlarn da iki drl olduklar grnd:

Birincileri bu makm istiyorlar ve ona kavuflduran yolu aryorlar. kin-cileri bu makm istemiyorlar ve hi aramyorlar. Yksek tevecchlerini-zin, o makma kavuflduran iki yoldan ikincisi ile olduu dah ok grl-

21

yor ve bu yola dah uygun oluyor. Yksek kapnzdan aldm emre uya-rak, bir ka fleyi bildirmek saygszlnda bulundum. Yoksa, fris msratercemesi:

Ben o Ahmedim ki, eskisi gibiyim, eskisi gibiyim!

kinci olarak sunulur ki, o makm ikinci olarak incelediimde, birbiristnde, bir ok baflka makmlar da grnd. Yalvararak, krlarak urafl-dkdan sonra, nceki makmn stndeki makma kavufluldu. Bu makmnhazret-i Osmn- Zinnreynin makm olduu, dier halfelerin de bura-dan gedikleri anlaflld. Bu makm da, tlibleri yetifldirmek ve irfld etmekmakmdr. fiimdi, bunun stnde de iki makm bildirilecek ki, bunlar datekml ve irfld makmdr. Bunlardan biri, nceki makmn stnde grl-d. Bu makma knca, hazret-i mer-l-Frkun makm olduu anla-flld. teki halfe de, bu makmdan gemifllerdir. Bu makmn stn-de hazret-i Eb Bekr-i Sddkn makm grnd radyallah anhm ec-man. Bu makma da kld. Byklerimizden Hce Nakflibend kadde-sallah sirrehl akdes hazretleri her makmda yanmda geliyordu. te-ki halfe de, bu makmdan gemifllerdi. Aramzdaki ayrlk flu idi ki, bizbu makmlardan geiyorduk. Onlar ise bu makmlarn shibleri idi. Biz,yolcu olarak geip gidiyorduk, onlar bu yksek makmlarnda kalyorlar-d. Bu makmn stnde, yalnz bir makm vard. Baflka hi bir makm g-rnmyordu. Bu bir makm, Peygamberlerin sonuncusu olan Muham-med aleyhisselmn aleyhi minessalevti etemmh ve minettehyytiekmelh makm idi. Hazret-i Sddkn radyallah tel anh makmkarflsnda, ok yksek, nrdan bir makm vard. Bunun gibi hi bir makmgrlmemifldi, o makmdan biraz dah yksek idi. Kanapenin yerden da-h yksek olmas gibi idi. Bu makmn, mahbbiyyet makm olduu an-laflld. Bu makm ok ssl ve ifllemeli idi. Onun ssleri, nakfllar bana aksetdi. Kendimi de yle ssl grdm. Bundan sonra, kendimi de latf, mad-desiz buldum. Hava gibi, yhud bulut gibi, her tarafa yaylmfl olduumu gr-dm. Birka yeri, dah ok kapladm. Hce Nakflibend hazretlerini, haz-ret-i Sddkn radyallah anhm makmnda ve kendimi onun karflsn-daki makmda buldum. Bildirdiim hlde idim.

Bu ok tatl iflleri brakmak istemiyorum. Fekat herkes, sapklk, taflkn-lk denizinde girdba yakalanarak boulmakdadr. nsanlar bu girdbdankurtaracak kadar gl olduunu anlayan bir kimse, bunlarn hline naslseyirci kalabilir. Kendinin baflka ifli var ise de, bunlar kurtarmaa urafl-mas lzmdr ve dah iyidir. Fekat bu ifli baflarrken, hsl olan kuruntularve bozuk dflnceler iin istigfr etmek flartdr. Bu ifl, ancak bu flartla fide-li olur, beenilir. Bu flart yerine getirilmezse, hi beenilmez, aflaya at-lr. Fekat Hce Nakflibend hazretleri ve Hce Alddn-i Attr hazretlerikaddesallah tel esrrehm bu flart dflnmeyerek beenilmifllerdir.Bu afla klenizin bu flart dflnmeksizin alflmas ise, bazan beenilmek-dedir, bazan da atlmakdadr.

(Nefaht) kitbnda fieyh Eb Sad-i Ebl-Hayrn szleri arasnda di-yor ki, (Ayn, yan kendisi kalmad, eseri yan izi nasl kalr. Mddessir s-resinin yirmisekizinci yetinde buyurulduu gibi, geride birfley kalmaz). Bu

22

sz, ilk bakflda g grnd. nki, fieyh Muhyiddn-i Arab hazretleri veona uyanlar diyorlar ki, birfleyin ayn yan kendisi yok olamaz. nki, Al-lah tel o fleyin varln bilmekdedir. Yok olursa, Allah telnn bilgi-si bilgisizlik olur. Ayn yok olmaynca eseri nereye gidecek. Bu szleri zih-nimde yerleflmifldi. Eb Sad hazretlerinin sz zlemedi. ok urafldm,Allah tel, bu szn i yzn aa kard. Ayn da kalmaz, eser de kal-maz olduu anlaflld. Kendimi de byle olmufl buldum. Hi glk kalma-d. Bu marifetin makm da grnd, ok yksek idi. fieyh Muhyiddninve ona uyanlarn syledikleri makmn stnde idi. Bu iki marifet birbi-rini bozmuyordu. nki, biri bir makmda, teki ise baflka makmda an-lafllmfld. Dah ok aklamak, sz uzatacak ve usandracakdr.

fieyh Eb Sad hazretleri bu tecellnin devml olduunu bildirmifldi. Butecellnin ne demek olduu ve devml olmasnn nasl olduu da gsteril-di. Kendimde de bu hadsi yan tecellyi aralksz buldum. Bu hadsin d-im olmas ok az kimselere nasb olur. [mm- Rabbn kuddise sir-ruh hazretlerinin (Hads) kelimesi ile anlatdklar fley, tecell-i zt oldu-u baflka mektblardan anlafllmakdadr. Allah telnn zt, baflkalarnaok aralkla tecell etdii hlde, kendisine aralksz tecell etmekdedir.]

Kitb okumak hi tatl gelmiyor. Yalnz byklerin yksek makmlar-daki hllerinin bir yere yazlmasn, sonra bunlar okuma istiyorum. Es-ki byklerin hllerini okumak, her fleyden dah tatl geliyor. Marifetle-rin inceliklerini ve hele tevhd-i vcd ve mertebelerin tenezzllerini bil-diren yazlar okuyamyorum. Bu hlimi, fieyh Alddevle-i Semnn haz-retlerine ok uygun buluyorum. Bu bilgilerdeki zevkim ve hlim onunla bir-leflmekdedir. Fekat eski bilgilerim, bu marifetleri inkr etmeme ve sert kar-fllamama mni oluyor.

Baz hastalklarn giderilmesi iin birka kerre tevecch olundu vetesri grld. Bunun gibi, birka lnn mezrdaki hlleri grnd.Bunlarn da azblardan, skntlardan kurtulmalar iin tevecch olundu.Fekat flimdi hibirfleye tevecch etmeye gcm kalmamfldr. Hibirfley iinkendimi toparlayamyorum. Birka kimse bu fakre sert davrandlar ve acsylediler. Bu fakre bal olanlardan oklarn, bofl yere incitdiler ve yer-lerinden uzaklafldrdlar. Bundan dolay gnlme hi bir toz konmad, birsknt gelmedi, nerede kald onlarn ktl zihnimizden gemifl ola.

Sevdiklerimizden birka cezbe makmnda flhd ve marifet elde et-mifllerdi. Ve flimdiye kadar slk konaklarna ayak basmamfllardr. Bun-larn hllerinden az bir fley sunuyorum. Cezbeyi bitirdikden sonra, Allahtelnn bunlar slk nimetine kavufldurmakla flereflendirmesini umuyo-rum. fieyh Nr, bulunduu makmda bal kalmakdadr. Cezbe makmn-daki dah yukar bir noktaya kamyor. zc hareketleri ve hlleri olu-yor. Kabhatini anlamyor. Bunun iin onun ifli ilerlemiyor. Bunun gibi, sev-diklerimizin ou, edebleri iyi gzetmedikleri iin, olduklar makmlardakalyorlar. fiuna flafllr ki, bu fakr hi birinin yolda kalmasn dilemiyorum;hatt hepsinin ilerlemesini istiyorum. Fekat, elde olmyarak iflleri ylece du-ruyor. Hlbuki bu yol abuk kavufldurucudur. Mevln Mahd son nokta-ya indi. Cezbeyi sonuna ulafldrd. O makmn araclna kavufldu ve ka-

23

fasn bir bakmdan nihyete ulafldrd. nce sfatlar, hatt sfatlar durdu-ran nru kendinden ayr grmfld. Kendisini bofl bir kalp olarak bulmufl-du. Sonra sfatlar ztdan ayrlmfl grd. Bu grflle, cezbe makmndanehadiyyete kavufldu, flimdi herfleyi ve kendini yok sanmakdadr. hta vemaiyyet grmemekdedir. Gizlilerin gizlisine yle balanmfldr ki, flaflknve chil bir hldedir. Seyyid fih Hseyn de cezbe makmnn sonuna yak-lafld ve bafl son noktaya ulafld. Bu da, Allah telnn sfatlarn ztndanayr grmekdedir. Fekat bir olan bu zt her yerde bulmakdadr. Bundanzevk almakdadr. Meyn Cafer de son noktaya yaklafld. ok sevinlidir.Hareketli ve seslidir. fih Hseyne yaklaflmfldr. Dier sevdiklerimizinhlleri de baflka baflkadr. Meyn fieyh ve fieyh s ve fieyh Keml, cezbemakmnda yukarki noktaya kmfllardr. fieyh Keml, inmeye de baflla-mfldr. fieyh Nkr yukardaki noktann altna gelmifldir. Fekat dah gide-cek ok yolu vardr. Buradaki sevdiklerimizden, flimdiye kadar sekiz veydokuz, hatt on kifli, yukardaki noktann altna ulaflmfldr. Birka nokta-ya gelmifl ve inmeye bafllamfllardr. Kimisi noktaya yakn, kimisi uzakdr.Meyn fieyh Mzemmil kendini yok buluyor. Sfatlar asldan gryor.Mutlak olan varl her yerde buluyor. Hatt hibirini grmyor. MevlnMahda, tlibleri yetifldirmek iin izn vermenin iyi olaca grnyor.Fekat, cezbeye uygun iczet olacakdr. Her ne kadar, onun da istifde ede-cei birka fley kalmfl ise de, gitmek iin acele etdi, durmad. Yksek ka-pnza kavuflmak iin yola kd. Ona yaryacak bir vazfeyi kendisine bu-yurursunuz. Bu afla kleniz bildiini yazd. Emr sizindir. Hce ZiyeddnMuhammed bir ka gn burada kald. Biraz huzr ve cemyyet edindi. Fe-kat, sonunda, geim skntsndan kendini toparlyamad, askere gitdi.Mevln fir Muhammedin olu da yksek kapnza doru yola kd. Birazhuzr ve cemyyet edinmifldir. Baz engeller dolays ile o kadar ilerliye-medi. Dah ok yazmak saygszlk olacakdr. Fris msra tercemesi:

Kle, kendi haddini bilmelidir!

Mektbu yazdkdan sonra bir hl kaplad, yazmakla anlatlacak gibi de-ildir. Bu hlde iken (Fen-i irde) hsl oldu. Dah nce de, bir fleye istekkalmamfld. Fekat, istek bsbtn yok olmamfld. O hlimi yksek kap-nza sunmufldum. fiimdi, irde de kknden kaznd. fiimdi ne istenilen bir-fley var, ne de istek var. Bu fennn flekli de gsterildi. Bu makma uygunolan birok bilgiler de verildi. Bu bilgiler ok ince ve karflk olduklarndanyazlmas g oluyor. Bunun iin, bunlar zerinde kalem yrtemedim. Bufennn hsl olduu ve ilmlerin verildii zemn vahdetden ileride yepye-ni fleyler grnd. Vahdetin tesinde birfley grlemiyecei, hatt hibirballk bulunmad belli ise de, bulunan yazma emr buyurmufldunuz.Birfleyi iyi anlamadka yazmaa cesret edemiyorum. Bu makmn flek-li, vahdetin tesinde yle grnd ki, Egre flehri Delhi flehrinin tesindebulunduu gibi. Bu grfln doruluunda hi flbhe kalmad. Her ne ka-dar, gzmde ne vahdet var, ne vahdetden tesi var ve ne de hakkat ola-rak vey hakk onun tesinde bileceim bir makm var. Hayret ve cehlettamdr. Bu grfllerle, hibir deifliklie uramamfldr. Ne yazacam bi-lemiyorum. Hep birbirine uymayan fleyler, hibiri anlatlamyor. Fekat, hep-sinin varlnda flbhem yokdur. Estagfirullah ve etb ilellah min cemi

24

m kerihallah, kavlen ve filen ve htran ve nzran. [Yan, Allah tel-dan magfiret dilerim ve Allah telnn beenmedii szden, iflden, dfln-ceden ve grflden Allah telya tevbe ederim.]

fiimdi anlaflld ki, bundan nce sfatlarn fens yan, sfatlar unut-mak, sfatlarn birbirlerinden ayrlmamalarna sebeb olan fleyler de fen idi.Bu fleyler, vahdetde bulunmakda idiler. Bunlar yok olmufllard. fiimdi, sfat-larn kendileri de, vahdetde bulunarak olsa bile, yok oldu. Ehadiyyet kah-ramn, varlkda hibir fley brakmad. lm-i ilhde, sfatlarn topluca veybirer birer olan ayrlklar da kalmad. Yalnz hric grnd. (Allah telvar idi. Ondan baflka hibir fley yok idi.) fiimdi de byledir. Bundan nce,bu hads-i flerfi yalnz biliyordum. Fekat, bu hlde deildim. Bu hlimin do-ruluunda vey yanlfllnda bu fakri uyandracanz mmd ederim.

Mevln Ksm Alnin tekml makmna erifldii grlyor. Oradaki sev-diklerimizden birkann da, bu makma ulafldklar anlafllyor. Herfleyindorusunu ancak Allah tel bilir.

12ONKNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. Fen ve Bek makm-nn hsl olduunu ve Seyr-i fillah ve Tecell-i zt bildirilmekdedir:

Yksek kapnz klelerinin en aflas olan Ahmed, sunar ki, kusrlarm-dan hangisini bildireyim. Allah telnn istedii olur. Onun istemedii ol-maz. Hi kimsede hareket ve kuvvet olmaz. Ancak, byk ve yksek olanAllahn dilemesi ile olur. (Fen-fillh) ve (Bek-billh) makmna bal olanilmleri, Allah tel ihsn ederek aklad. Bylece herfleyin z anlafll-d. (Seyr-i fillah) ve (Tecell-i zt-i berk)nin ne olduklar ve Muhamme-d-yl-meflreb kime dendii, bunlara benzer fleyler anlaflld. Her makm-da, bu makma lzm olan fleyleri gsterildi ve hepsinden ileri gtrldm.Evliyullahn haber verdikleri fleylerden, gsterilmedik ve geirilmedik pekaz kald. Beendiklerini sebebsiz olarak beenirler. Herfleyin kendisi,maddesi, mahlk olduu gibi, yaratlfllarnda bulunan kbiliyyetlerin, uy-gunluklarn da, mahlk olduklar anlaflld. Allah tel, kbiliyyetlerin tes-ri altnda deildir. Hibirfleyin Ona hkm etmesi ciz deildir. Dah uza-tarak saygszlk yapmakdan ekindim. Fris msra tercemesi:

Kle olan, haddini bilmelidir.

13ONNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. Yolun sonsuz olduu vehakkat bilgilerinin, islmiyyet bilgilerine uygun olduu bildirilmekdedir:

Yksek kapnz klelerinin en aflas olan Ahmed, sunar ki, bu yolunsonsuzluundan, bitmez tkenmez olmasndan h ederim! Binlerle h ede-rim! Yolda ok hzl gtryorlar ve ok fleyler ihsn ediyorlar. Bununiindir ki, bykler, Seyr-i ilallah yolculuunun ellibin senelik yol olduu-

25

nu bildirmifllerdir. Belki de, Meric sresinin drdnc [4] yetinde, (Me-lekler ve rh oraya bir gnde varrlar. Bu gnn uzunluu ellibin senelik yol-dur) buyurulmakla bu yola iflret edilmifldir. Yolun okluu bizi ok zd.mmdlerimiz kesildi. Fekat hemen fir sresinin yirmisekizinci [28] ye-tinde; (mmd kesildikden sonra, O, fideli yamur gnderir ve rahmeti-ni yayar) mjdesi, bizi sevindirdi. Birka gnden beri eflyda seyr, yan yol-culuk hsl olmufldur. Fekat, talebeler lgnlk gsterdiklerinden, yine on-larla uraflmaa bafllanld. Dah o makma kavuflacam sanmyorum. Fe-kat, talebeler skfldrdklar iin, hay ve ihsn duygular ile onlara birfley-ler sylyorum. Bundan nce tevhd-i vcd bilgilerine balanp kalmfl-dm. Hlimi arka arkaya yksek kapnza bildirmifldim. flleri, sfatlar as-la vermifldim. flin iyz anlafllnca, o bilgilerden kurtuldum. Terzinin (He-me ezst) kefesinin ar basdn anladm. Yksekliin byle grflde ol-duunu, (Heme st) demekde olmadn anladm. Fillerin ve sfatlarn on-dan baflka olduklar anlaflld. Herbirini ayr ayr gstererek, yukar merte-beye kardlar. fibheler hi kalmad. Keflflerin hepsi, ahkm- islmiyye-nin ak bilgilerine tam uymakdadr. slmiyyetin aka bildirdiklerindenkl kadar ayrlklar yokdur. Tesavvufcularn birka, islmiyyetin aka bil-dirdiklerine uymyan keflfler bildirmifller ise de, y yanlfl anlamfllar veysekr, yan flrsuzluk hlinde iken sylemifllerdir. Btnn zhire uygun-suz olduu hi grlmemifldir. Tesavvuf yolunun ortasnda, zhire uymayanfleyler grnyor ise de, bunlar da zhire uydurulur. Zhirle btn birlefl-dirilir. Yolun sonuna varanlarn btn, islmiyyetin zhirine hep uygun olur.limler ile bu bykler arasnda yalnz bir ayrlk vardr ki, limler dfl-nerek ve ilm yolu ile bilirler. Bu bykler ise, keflf ederek, tadn alarak bu-lurlar. Bu byklerin hllerinin doru olmasna birinci almet, islmiyye-tin zhirine uygun bulunmalardr. fiuar sresi onnc yet-i kermesi(Gsm daralyor, dilim sylemez oluyor) bunlarn hline uygundur. Neyazacam bilemiyorum. Hllerimin birounu kaleme alamyorum. Mek-tblarda da yazacak yer kalmyor. Belki bunda da bir hikmet vardr. Uzak-da kalan bu mahrmu kymetli tevecchnzden ve garblere olan merha-metinizden ayrmaynz. Yolda brakmaynz. Fris beyt tercemesi:

Bu sze sebeb olan sensin,Uzarsa uzatan da sensin.

Mektbu uzatmak saygszlndan ekiniyorum. Fris msra tercemesi:

Kle olan haddini bilmelidir.

14ONDRDNC MEKTB

Bu mektb yine yksek mrflidine yazlmfldr. Yolculukda hsl olan fley-leri ve birka talebenin hllerini bildirmekdedir:

Yksek kapnzn klelerinin en aflas olan Ahmed sunar ki, mahlk-larn mertebelerinde grlen tecelllerden biraz, nceki mektbda su-nulmufldu. Ondan sonra (Vcb), yan varl lzm olan mertebe grn-d. Btn sfatlar bu mertebededir. irkin, siyh bir kadn fleklinde grn-

26

d. Bundan sonra ehadiyyet, yan bir olan varlk, ince bir dvar stnde du-ran uzun bir gen adam fleklinde tecell etdi. Bu iki tecell hakkn olarakgrndler. Bundan evvelki tecelller byle grnmyordu. Bu zemn l-mek istedim. Kendimi byk bir deniz kenrnda ayakda grdm. Kendi-mi denize atmak istedim. Fekat arkamdan bir ip ile balanmfl idim. Bununiin denize atlayamadm. Bu ipin, maddeden yaplmfl olan bedene olan ba-llklar olduunu anladm. pin, kopmasn istedim.

yle bir hl oldu ki, gnlmn Allah teldan baflka hibirfleyi isteme-diini anladm. Bundan sonra vcb makmnn btn sfatlar grnd.Bu sfatlar, bir bakmdan birok fleylerin aynalar oldular. Dah sonra buaynalarda grnen fleylerin hepsi afla dkldler. Geride yalnz vcb ma-kmnn sfatlar kald. Bunlarda grlen fleylerin ayrlmalar, dklmele-ri de grld. fiimdi sfatlarn asla verildii anlaflld. Onlarda grlenfleylerden ayrlmadan nce, asla verilemezlerdi. Belki verilmifl gibi gr-lrlerdi. (Tecell-i sr)ye kavuflanlarn hli byledir. Sfatlar asla verilin-ce, (Fen-i hakk) hsl oldu. Bundan sonra kendimdeki ve baflkalarnda-ki sfatlar birbirinin benzeri buldum. Yerlerinin baflka baflka olmas orta-dan kalkd. Byle olunca gizli flirklerin inceliklerinin biroundan kurtul-dum. fiimdi ne Arfl kald, ne yer kald, ne zemn, ne mekn, ne alt cihet vene de eflyy ayran snrlar kald. Eer senelerce dflnsem lemden bir zer-renin yaratlmfl olduunu bilemem. Bundan sonra, kendime mahss olan(Teayyn), kendime mahss olan vech grndler. Bu teayyn, eski ve par-a para bir elbise gibiydi. Bir kimse giymifl idi. O kimsenin kendime mah-ss vech olduunu anladm. Fekat hakkn olarak anlafllmad. Dah son-ra bu adamn yukar tarafnda ve kendisine bitiflik ince bir post grnd.Kendimi o post olarak buldum. Bu teayyn elbisesini kendimden uzak gr-dm. O post zerinde bir nr grnd. Biraz sonra gene yok oldu. Bu postve elbise de yok oldular. Eskisi gibi chil ve flaflkn kaldm. Bu grnen fley-lerden anladklarm yksek kapnza bildireceim. Dorusu ile yanlfln ifl-ret buyurursunuz. fiyle ki, o grnen kimse, (Ayn- sbite)dir. Vcb ileimkn arasnda bir geit gibidir. ki yz birbirine benzemez. Arasnda el-bise bulunan ve nr grlen o post da vcd ile adem arasnda geitdir. Ken-dimi o post bulmufldum. Bu da, varlkla yokluk arasndaki geite kavuflmak-dr. Bundan nce rylarda da, kendimi byle geit bulmufldum. Fekat ofkda idi. fiimdi ise enfsdedir. Yan kendimdedir. kisi arasnda baflka birayrlk dah grlmfld. Fekat flimdi yazarken onu unutdum. Her ze-manki hlim flaflknlk ve chillikdir. Arasra byle oyunlar da hsl oluyorve sonra yok oluyor. Geride marifetleri kalyor. Baz fleylerin ne olduu-nu anlyamyorum. Htrmda kalanlara da gvenemiyorum. Bunun iin he-men yazmak saygszlnda bulunuyorum. Bylece, yksek iflretinizle, bun-lara gvenim hsl olur. Kymetli tevecchleriniz yardmyla alak fleylereolan ballklardan kurtulacam mmd ediyorum. mddma yetiflmez-seniz iflim ok gdr. Fris beyt tercemesi:

Hakkn ve hak adamlarnn yardm olmadan,Melek de olsa kurtulamaz yz karalndan.

Hindistnn meflhr fleyhlerinden fieyh Abdllah-i Niyznin olu fieyhTh ve hddm hc Abdlazz yksek kapnz ok zlemekdedirler. fieyh

27

Th da mubrek ayaklarnzdan per ve kabl buyurulmas iin yalvarr.Bu yksek tarka girmek istiyor, candan yalvard. stihre yapmasn sy-ledim. Grnflde ok uygundur. Burada zikr etmesini renen sevdikle-rimizin ou rbta yapmakdadr. Bir ksm ry, vka esnsnda rbtaalp gelmekdedir. Bir ou da Delhiden gelmeden nce rbta etmifllerdir.nce huzra ve flrsuzlua dalyorlar. lerinden birka, sfatlar asla ve-riyorlar, yan ondan gryorlar. Geri kalanlar byle deildir. Fekat hi-biri tevhd-i vcd ve nrlar grmek ve keflflere kavuflmak yoluna gitmi-yor. Molla Ksm Al ve Molla Mevdd Muhammed ve Abdl-Mmin, g-rnflde cezbe makmnn st noktasna varmfllardr. Fekat Molla KsmAl inmeye bafllamfldr. Geri kalan ikisinin inmesi bilinmiyor. fieyh Nr danoktaya yakndr, fekat kavuflamamfldr. Molla Abdrrahmn da noktayayakndr. Kavuflmasna az kalmfldr. Molla Abdlhd o makmda huz-ra ve flrsuzlua dalmfldr. Diyor ki, (Her bakmdan hibirfleye benzeme-yen bir varl celle flnh her fleyde hi birine benzemeksizin gryorum.Her ifli Onun yapdn anlyorum). Yksek nimetleriniz, tliblere ve el-veriflli olanlara durmadan yamakdadr. Bu nimetleri onlara ulafldrmak-da bu afla klenizin hi hizmeti olmuyor. Fris msra tercemesi:

Ben o eski Ahmedim, hi deiflmedim.

Bir gn vakalardan bir vakay anlatrken (O, sevilmifllerden olmasay-d, maksada kavuflmakda ok glk ekerdi) buyurmufldunuz. Bu mahb-biyyetin yksek ihsnnza bal olduunu da bildirmifldiniz. Bu mjde-nizden ok mmdliyim. Bu taflknlklarm ve saygszlklarm ondandr.

15ONBEfiNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. nifl makmndaki hl-leri ve birka gizli bilgiyi aklamakdadr:

Hzr olan gibin, bulmufl olan karmfln, kavuflmufl olan mahrmunsunduu flyledir ki: ok zemndr onu arardm, hep kendimi bulurdum.Sonra, iflim yle oldu ki, kendimi arasaydm, onu bulurdum. fiimdi, onu gaybetdim, kendimi buluyorum. Onu kardm hlde aramyorum, yok oldu-u hlde zlemiyorum. lm bakmndan huzrdaym, kavuflmuflum, karfl-lyorum. Zevk bakmndan ise, gayb etdim, aramyorum. Zhiri bek, b-tn fendr. Bekda iken fndir. Fenda olduu hlde bkdir. Fekat, ilm-le olan fendr ve zevkle olan bekdr. fli, dflmekde ve inmekdedir. ler-lemekden ve ykselmekden kalmfldr. Onu, kalbden kalbin shibine gtr-mfllerdi. fiimdi kalbin shibinden kalb makmna indirdiler. Rh, nefsdenkurtulmufldu. Nefs de itmnna kavufldukdan sonra rhun nrlarnn ok-luundan kmfld. fiimdi rh ile nefsi onda topladlar. Onu her ikisi ara-snda geit yapdlar. Bu araclkla, yukardan almak, aflaya vermek nime-tini ihsn etdiler. Fideli fleyleri alr, aldklarn baflkalarna verir. Hem al-c ve hem vericidir. Fris msra tercemesi:

Dah sylersem, sonu gelmez.

Yksek makmnza sunulur ki, sol el, kalb makmna iflretdir. Kalbin

28

shibine ykselmeden ncedir. Yukardan indikden sonra kalb makmnagetirirler. Bu makm baflkadr. Sa ile sol arasnda geitdir. Kavuflanlar, bu-nu iyi bilir. Slk yapmamfl olan meczblar, kalb makmna varrlar. Bun-lara (Erbb-i kulb) denir. Kalbin shibine kavuflmak iin slk yapmaklzmdr. Bir makmn bir kimseye verilmesi demek, ona bu makmdahuss bir fln hsl olmas demekdir. Bu fln ile, o makmn erbbndan ay-rlr. Ayrlklarndan biri, cezbenin, nce olmas demekdir ve o makmdahuss beks hsl olarak o makmn bilgilerine ve marifetlerine kavuflur.Kalb makmnn bilgileri ve cezbenin, slkn, fen ve beknn ne ol-duklar ve bunlara benzer bilgiler, bundan evvelki mektblarda, yazlaraksunulaca bildirilen kitbda aklanmfldr. Mr Seyyid fih Hseyn, ace-le ile yola kd, temize ekmek nasb olmad. Bu kitb zerindeki kymet-li dflncelerinizi ve emrlerinizi okumakla flerefleniriz inflallah tel. AzzMtevakkf cezbe makmnda yukardan inmifldir. Fekat yz bu leme de-ildir. Hep yukarya bakmakdadr. Ykselmesi baflkasnn ekmesiyle ol-duu iin cezbeye uygundur. nerken, birlikde az birfley getirdi. Nisbetininasl, baflkasna bal olan tevecch idi. Kendisini bu tevecch ykseltiyor-du. Bu nisbeti flimdi de vardr. Cezbe nisbetinde, ceseddeki rh gibidir vekaranlkda bulunan flk kayna gibidir. Fekat bu cezbe, byklerimizin bil-dirdii cezbe deildir kaddesallah tel esrrehm. O cezbe, Hce-i Ah-rr kuddise sirruh hazretlerine yksek dedelerinden gelmifldir. [Yan an-nesinin dedelerinden gelmifldir. (Refleht) kitb.] O byklerin, bu makm-da huss flnlar vardr. Birka talebe ryda grdler ki, yukarda ad ge-en Azz Mtevakkf, Hceyi yimifldir. Bu ry, bu makmn grnecei-ni gstermekdedir. Bu cezbenin fide vermek makm ile iliflii yokdur. Bumakmda, yz, hep yukar dorudur ve hep flrsuzluk lzmdr. Cezbe ma-kmlarndan ouna kavufldukdan sonra bunlar slke uygun olmaz. Bun-lar yazarken o makma doru idim. Baz incelikleri grnd. Sebebsiz te-vecch olunamyor. Herfleyin dorusunu Allah tel bilir. O azz, birkaaydan beri afla inmifldir. Fekat bu cezbe makmna tam girmiyor. Bumakmn flnn bilmedii iin giremiyor. Dank dflnceleri buna sebeboluyor. Bu sama yazlar yksek kapnza kavuflduu zemnda, bu mak-ma tam gireceini mmd ederim. Hce hazretlerini bundan sonra tam in-dirirler.

16ONALTINCI MEKTB

Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. Ykselmede ve inmede-ki hlleri bildirmekdedir:

Talebenizin en aflas sunar ki, Mevln Alddn okflayc mektbu-nuzu getirdi. Yazl olan fleyleri aklamak iin zemn bulduka msveddehzrladm. O bilgileri temmlayc birka fley dah dflndk, ama, bunla-r yazamadan mektb yola kd. nflallah tebreke ve tel ayrca yk-sek kapnza sunulur. fiimdi, temize ekilmifl olan baflka bir kitb gnderil-di. Bu kitb, dostlarmzdan birkann dilei zerine yazld. Bu yolda f-ideli olacak nashatlarn yazlmasn istemifllerdi. Buna gre, alflacaz

29

demifllerdi. Dorusu, efli olmyan, ok fideli bir kitb oldu. Onu yazdkdansonra Reslullah aleyhissalt vesselm vettehyye hazretlerinin, m-metinin limlerinden birou ile hzr olduklar anlaflld. Bu kitb mub-rek eline ald. Merhameti ok olduundan, onu pd, limlere gstererek(byle mn etmek lzmdr) buyurdular. Bu bilgileri renmekle flerefle-nenler nrlu, herkesden yksek idiler ve ok kymetli idiler. O serverin aley-hissalt vesselm karflsnda ayakda idiler. Sz uzatmyalm, bu hliherkese bildirmek iin bu fakre emr buyurdular. Fris msra tercemesi:

Kermlerle yaplan ifller zor olmaz.

Yksek huzrunuzdan ayrldm gnden beri, gzm hep yukardaolduu iin irfld makmna o kadar hevesim kalmad. ok zemn oluyorki, bir kfleye ekilip, oturmak istiyorum. Benimle oturmak, konuflmak is-tiyenler gzme arslan ve kaplan grnyor. Herkesden uzaklaflmaya ka-rr vermifldim. Fekat istihre uygun gelmedi. Maksada yaklafldran dere-celer sonsuz ise de, ok yukarlara ykselmek oluyor. Gtryorlar vegetiriyorlar. Allah telnn diledii yere kadar gtrdler. Byklerin hep-sinin makmlarndan geirdiler. Fris beyt tercemesi:

Bu afla aralkdan bir gl aldlar,Elden ele, yksek yere ulafldrdlar.

Bu arada byklerin rhlarnn yardmlarn yazacak olsam ok uzun s-rer. Ksaca bildiriyorum. Zl makmlarndan geirdikleri gibi, bunlarnasl olan makmlarn hepsinden de geirdiler. Allah telnn ihsnlarn-dan hangi birini yazaym. Diledii kulunu sebebsiz kabl ediyor. Vilyetinok eflidlerini, yksek derecelerini gsterdiler. Hangi birini yazacam bi-lemiyorum. Zilhicce aynda, derecelerden indirerek kalbin vilyeti mak-mna kadar getirdiler. Buras, baflkalarn ykseltebilmek ve irfld etmek ma-kmdr. Fekat bu makm iin dah temmlayc ve olgunlafldrc fleyler l-zmdr. Fris msra tercemesi:

Buna ne zemn kavuflulur, ifl kolay deildir.

Sevilenlerden, istenilenlerden olup, o kadar ok konaklardan geirdi-ler ki, mrdler, isteyiciler, Nh aleyhisselmn mr kadar alflsalar bu-na kavuflamazlar. Byle ilerlemek yalnz istenilenler iin olsa gerek. M-rdler bu yola adm bile atamazlar. nki, efrdn kabilecekleri makm,asl olan makmlarn bafllangcdr. Efrdn ou buraya yol bulamaz bile.Bu, Allah telnn yle bir ihsndr ki, dilediine verir. Allah telbyk ihsn shibidir.

rfld ve tekml mertebelerinde durup kalmann sebebi budur. Nrun bu-lunmamas da, gayb karanlnn yaylmasndan ileri gelmekdedir. Baflkabir sebeb yokdur. Herkes, kendi hayllerinden birfleyler sylyor. Bunla-ra kymet vermemelidir. Fris beyt tercemesi:

limi anlamaz chil, syler hep kelm,Onun iin sz ksa kes, sabr et vesselm.

Hayl ile, zan ile sylenen fleyler zerinde durmak, ok zararl olabilir.O kimselere syleyiniz ki, bu gnl yaralnn hllerinden hayl olan bakfl-larn evirsinler. Bakmak iin yer okdur. Fris beyt tercemesi:

30

Gayb olmuflum beni aramayn,Gayb olanlara birfley sylemeyin.

Allah telnn gayretini, gazabn dflnmelidir. Allah telnn yk-seltmek istedii birfleyi afla dflrc fleyler sylemek ok uygunsuz olur.Allah telya karfl gelmek olur. Kalb makmna inmek, hakkatda fark,yan ayrlk makmna inmekdir ki, (rfld makm)dr. Burada fark demek,nefsin rhdan ve rhun nefsden ayrlmas demekdir. Bundan nce cem vefark makmlarndan anlafllan fleyler, (Sekr) yan flrsuzlukdan idi. Hak-k halkdan yan Allah tely mahlklardan ayr grmee (Fark mak-m) diyorlar. Bu doru deildir. Bylece bu rhu hak sanyorlar ve bununnefsden ayrlmasn grmee, Hak telnn mahlklardan ayrlmasn gr-mek diyorlar. Sekr hlinde olanlarn edindikleri bilgilerin ou byledir.nki, iflin dorusu, orada bulunmaz. Her ifl Allah telnn emri ile olur.Cezbe ve slk shiblerinin bilgilerini ve bu iki makmn ne olduklarn,ayr bir kitb hlinde uzun yazdm. Yksek huzrunuza sunulacakdr.

17ONYEDNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. Ykselmedeki ve inifl-deki hllerden birka bildirilmekdedir:

Yksek kapnz hizmetilerinin en aflas olan Ahmed sunar: Burada-ki sevdiklerimizden biri, ok zemndan beri, olduu yerde kalmfld. Bumektbun yazld gn, bu makmdan karlarak afla indirildii anlafll-d. Fekat tam indirilmemifldir. Bu makmn altnda kalmfl olan derecele-re de gtrld. Bu stdeki makmdan inmee bafllamfldr. Bundan son-ra her ne hl olursa aa vurulacak ve yksek huzrunuza yazlacakdr. Buhle kavuflan da, hli aldkdan sonra kendisi birfley yazarsa, doru olur.Bu inifli kuvvetli olduu iin ve bu afla kleniz cllb [glsuyu] flerbeti ie-rek hlsizlefldiim iin bu iniflin sonunu inceliyemedim. nflallah tel onuda bildirirler.

18ONSEKZNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mrflidine yazlmfldr. Telvnden sonra olan tem-kni, Vilyetin mertebesini ve Vcd-i telnn Zt-i teldan ayr ol-duu bildirilmekdedir:

Yksek kapnzn klelerinin en aflas, gnh ok Ahmed bin Abd-lehad sunar ki, hllerin ve marifetlerin gelmee bafllad gnden beri, bun-lar yksek kapnza bildirmek saygszlnda bulundum ve ok ileri gitdim.Allah tel, yksek tevecchlerinizin yardmyla, hllere bal kalmakdankurtard. Telvnden temkne kavufldurdu. Yan deiflik hllerden kurtarpsknete kavufldurdu. fiimdi hayret, flaflknlk ve zntden baflka elime hi-birfley gemiyor. Vasl yerine fasl ve kurb yerine bud hsl oldu. Marifet-ler kalmad. lm gitdi. Cehl kaplad. Bu flaflknlkla mektb da yazlamaz ol-du. Yalnz, gnlk olup bitenleri yazarak, kymetli vaktlerinizi almaa da

31

elim varmad. Kalbimi soukluk o kadar kaplad ki, hibirfleyle kzflam-yor. Tenbeller gibi hibir ifl yapamyorum. Fris beyt tercemesi:

Ben hiim, hiden de afla,Hiden bir ifl hsl olur mu?

Szmze gelelim. fiimdi (Hakk-ul-yakn) ile flereflendirdiler. Buradailm ve ayn, yan bilmek ve grmek birbirine perde deildirler. Fen ile be-k bir aradadr. Hayret, flaflknlk iinde ilm ve flr vardr. Gayb etmifl ikenkavuflmufldur. lm ve marifet varken cehl ve dalgnlk iindedir. Frismsra tercemesi:

ok flafllr. Hem kavufldum, hem flaflkn oldum.

Allah tel yalnz kendi sonsuz merhametiyle yksek derecelerdeilerletiyor. (Vilyet makm)nn stnde (fiehdet makm) var. Vilyetin,flehdet makm yanndaki yeri, sretlerin tecellsinin ztn tecellsi yann-daki yeri gibidir. Hatt, bu ikisi arasndaki uzaklk, o ikisi arasndaki uzak-lkdan kat kat okdur. Bunu nceden de bildirmifldim. fiehdet makm-nn stnde (Sddklk makm) var. Bu iki makm arasndaki uzaklk, ke-lime ile anlatlabilenden dah ok ve iflret olunabilenden dah bykdr.Sddklk makmnn stnde, yalnz (Peygamberlik makm) vardr alehlihessalt vesselm. Sddklk makm ile peygamberlik makm ara-snda baflka makm yokdur ve olamaz. Baflka makm olamyaca, ak vedoru olan keflfle anlafllmakdadr. Ehlllahdan, yan Evliydan birou,bu iki makm arasnda bir makm dah bulunduunu sylemifller ve bu-na (Kurbet) makm demifllerdir. Buraya ulafldrmakla da flereflendirdiler.Bu makmn ne olduunu bildirdiler. ok urafldkdan ve pek yalvardk-dan sonra, nce o byklerin syledikleri gibi gsterdiler. Sonra i yz-n bildirdiler. Evet, ykselirken Sddklk makm hsl oldukdan sonra bumakm hsl olmakdadr. Fekat iki makmn arasnda bulunmas, zerin-de durulacak birfleydir. Yksek kapnza kavuflduum zemn, inflallah te-l, iflin i yzn genifl olarak sunacam. Bu makm ok yksekdir.Ykselirken, geilen konaklar iinde bundan dah stn bilinmiyor. Al-lah telnn vcdnn, yan varlnn, ztndan, yan kendisindenbaflka olduu, bu makmda anlafllyor. Doru yolun limleri de Allahtel onlarn alflmalarna iyi karfllklar versin byle olduunu bildirmifl-lerdir. Burada, vcd da yolda kalyor. Ondan dah yukar klyor. Ebl-Mekrim-i Rkneddn fieyh Alddevle, kitblarnn bir kanda (Vcdleminin stnde, Melik-il-vedd lemi vardr) buyuruyor.

Sddklk makm, Bek makmlarndandr. nki, yz mahlklara kar-fldr. Bundan dah aflada, yan inifl makmlarnn en ilerisinde peygam-berlik makm vardr. Bu makm sddklk makmndan dah yksekdir.Sahv ve bek burada dah okdur. Kurbet makm, bu iki makmn aras-na giremez. nki bunun yz, tam tenzhe dorudur ve kfl makmlar-nn temmdr. Nerede onlar, nerede bu? Fris beyt tercemesi:

Ayna arkasndaki papaan gibiyim,Ezel std ne derse onu sylerim.

Dflnerek, ifliterek anlafllan ahkm- islmiyye bilgileri, flimdi keflf ile

32

hsl olmakdadr. Keflfler, ehl-i snnet limlerinin bildirdiklerinden klkadar ayrlmamakdadr. Onlarn ksaca bildirdikleri fleyleri akladlar vegeniflletdiler. Dflnerek anlamak yerine iden gelerek renmei ihsn et-diler. Bir kimse Hce fih-i Nakflibend kaddesallah tel sirrehl akdeshazretlerinden sordu:

Sl: Tesavvuf yolunda ilerlemek, yan slk niindir?

Cevb: (Ksaca, topluca renilenlerin genifllemesi, almas ve dflne-rek bulmak yerine, keflf ile kalbe gelmek iindir) buyurdu. Onlardan baflkafleyler renmek iindir buyurmad. Evet, tesavvuf yolunda ilerlerken, bil-giler, marifetler hsl olmakdadr. Fekat, bunlarn hepsini brakp ilerlemeklzmdr. En son makma, yan Sddklk makmna varmadka doru bil-gilere kavuflamaz. fiuna flafllr ki, Ehlllah arasnda, bu flerefli makma ka-vuflduklarn syleyenlerin bu makma uygun olan bilgileri ve marifetleri aca-b neden olmuyor? (Her ilm shibinin stnde dah byk lim vardr.)

Kaz ve kader bilgisini de akladlar. yle bildirdiler ki, islmiyyetinbildirdiinden hi ayrl yokdur. Bu bilgiye, cb noksanl ve cebr leke-si hi bulaflmamakdadr. Bu bilgi, ayn ondrdndeki ay gibi ak anlafll-makdadr. slmiyyetin bildirdiine hi uygunsuz olmad hlde bu bilgi-yi niin herkesden gizlediklerine flaflyorum. Eer dn-i islma uygun olma-sa idi, o zemn rtmeleri, saklamalar uygun olurdu. Ne yapdndan slolunmaz. Fris beyt tercemesi:

Onun korkusundan, kim ne yapabilir?Teslm olmakdan baflka ne diyebilir.

lmler ve marifetler, nisan yamuru gibi akyorlar. nsann idrki bunla-r kavryamyor. Lf olsun diye insann idrki diyoruz. Yoksa, sultnn hediy-yelerini ancak onun hayvanlar taflyabilir. nceleri, bu flafllacak bilgileri yaz-mak istiyordum. Fekat baflaramadm. Bunun iin zlyordum. Sonra, (bubilgileri gndermek, alfldrmak iindir; bunlar ezberlemek iin deildir) di-yerek zntm giderdiler. Nitekim mekteblerde talebe diploma almakiin eflidli fleyler renirler. Bunlar ezberlemek iin retmezler.

Bu bilgilerden birkan yksek huzrunuza sunuyorum. fir sresi on-birinci yetinde (Onun benzeri gibi hi birfley yokdur. Ancak O iflitici ve g-rcdr) buyuruyor. Bu yet-i kermenin bafl taraf, Allah tely tenzhediyor. Bu, aka anlafllmakdadr. O ifliticidir, grcdr buyurmas da,bu tenzhi temmlamakda ve kuvvetlendirmekdedir. fiyle ki, mahlklar-da da grmek ve iflitmek vardr. Mahlklarn bu iki duygusu Allah tel-nn iflitmesi ve grmesi gibi sanlabilir. Allah tel, mahlklarn iflitmedi-ini, grmediini bildirerek, byle sanmak yolunu kapamakdadr. Buyet-i kermede, iflitici ve grc yalnz Odur, mahlklarda yaratlmflolan kulak ve gz, iflitmekde ve grmekde hi rol oynamaz. Allah tel,kula ve gz yaratd gibi, iflitmeyi ve grmeyi de yaratmakdadr. Alla-h telnn deti flyledir ki, kulakdan ve gzden beyne tesrler gelince iflit-meyi ve grmeyi yaratmakdadr. nsanlarn sfatlar, grmelerine ve iflitme-lerine hi tesr etmez. Tesr eder denilirse, tesri de O yaratmakdadr. Mah-lklarn kendileri tesrsiz olduklar gibi, sfatlar da tesrsizdir. Herhangibir kuvvetle tafldan ses karlrsa, tafl konufluyor, o konuflucudur denilemez.

33 Mektbt Tercemesi: - F:3

Tafl, cimd, tesrsiz, cansz olduu gibi, onda konuflmak sfat vardr denir-se, bu sfat da cimddr, tesrsizdir. Harflerin ve sesin kmasnda hi tes-ri yokdur. Baflka sfatlar da bunun gibidir. Bu iki sfat, dah meydnda ol-duu iin, Allah tel, mahlklarda bu iki sfatn bulunmadn bildirdi.Mahlklarda baflka sfatlarn da bulunmad bundan anlafllmakdadr.Allah tel insanlarda nce ilm sfatn yaratd. Bir fleyi bilmek iin, bu s-fatn o fleye tevecchn yan ilgisini yaratd. Bundan sonra, bu sfatn ofleye balanmasn yaratd. Bundan sonra o fleyin bu sfat zerinde grn-tsn yaratd. deti byle oldu. O fleyin grntsnn ilm sfatnda ya-ratlmasnda, bu sfatn ne tesri olabilir? Bunun gibi, nce iflitmek sfat-n yaratd. Bundan sonra sesleri bu sfata getirecek kulak ve baflka sebeb-leri yaratd. Sonra ses dalgalarn yaratd. Sonra kulan bu sesi almasn,bundan sonra da sesi duyma yaratd. Yine bunun gibi nce gz yaratd.Sonra gzde grnty yaratd. Sonra grnty beyinde yaratd. Dahsonra grmeyi yaratd. flitici ve grc o kimseye denir ki, iflitmesi ve gr-mesi, kendisinin bu sfatlar ile olsun. Byle olmaynca, buna iflitici ve g-rc denmez. Bundan anlafllyor ki, mahlklarn sfatlar da, kendilerigibi cimddr, tesrsizdir. Szn ksas, mahlklarda sfatlar yokdur. Bu s-fatlar ancak Allah telda vardr. Bu yet-i kermede, tenzh ile teflbh biraraya getirilmifldir. Hatt yet-i kermenin hepsi tenzhi bildirmekde, ben-zeri olmadn beyn buyurmakdadr. Birinci ilm, yan mahlklarda g-rlen sfatlarn Hak telnn sfatlar olmas ve mahlklar cimd, yantesrsiz bilmek, iinden su akan musluk ve testi gibi bulmak, evliylkmakmna uygun olan bilgidir. kinci ilm, yan mahlklarn sfatlarn dacimd gibi bulmak ve Zmer sresinin otuzuncu yet-i kermesinde (Sen,elbette lsn. Onlar da elbette ldrler) bildirildii gibi, mahlklarl bilmek, flehdet makmna uygun olan ilmdir. Buradan da, bu iki ma-km arasndaki baflkalk anlafllmakdadr. Bir fleyin aznn grlmesi, o-unun bulunduunu gsterir. Bir yerden su szmas, byk su bulunduu-nu haber verir. Fris msra tercemesi:

Senenin iyilii behrndan belli olur.

Bunun gibi, bu yksek makmn shibleri, mahlklarn ifllerini de, lgibi ve cimd gibi bulurlar. Bunlarn iflleri, Allah telnn iflidir, bu iflle-ri yapan hep Odur demezler. Allah tel, byle olmakdan ok yksekdir.Bir kimse, bir tafl hareket etdirse, bu kimse hareket ediyor denmez. Taflhareket etdiriyor ve tafl hareket ediyor denir. Tafl cimd olduu gibi, taflnhareketi de cimddr. Tafl hareket ederken bir adam ldrse, tafl ldrddenmez. Tafl hareket etdiren kimse ldrd denir. Ehl-i snnet limleriflekkerallah tel sayehm de byle sylemifllerdir. Bunlar mahlkla-rn yapdklar ifller, kendi irdeleri ve ihtiyrlar ile olmakla berber, bun-lar Allah tel yaratmakdadr. Bunlar Allah telnn yaratmasndaonlarn ifllerinin hi tesri olmaz. Onlarn iflleri, birka hareketdir. fllerinyaplmasnda bu hareketlerin tesri olmaz.

Sl: Byle olunca, kullarn ifllerine sevb ve azb yaplmas doru olmaz.Bir tafla emr vermek ve onun hareketlerine sevb ve azb yapmak gibi olur.

Cevb: Tafln hareketiyle insanlarn hareketi baflka baflkadr. nsanlara

34

din gnderilmesi ve emrler, yasaklar yaplmas, onlarda kudret ve irde bu-lunduu iindir. Taflda enerji varsa da irde yokdur. Fekat, insanlarn ir-desini de Allah tel yaratd iin ve bu irdenin iflin yaplmasnda tes-ri olmad iin, bu irdeleri de l gibidir. rdenin yalnz flu kadar tes-ri vardr ki, ifl, kulun irdesinden sonra yaratlmakdadr. Allah telnndeti byledir. nsanlarn kudreti tesr ediyor denirse, kudretdeki bu tes-rini de Allah tel yaratmakdadr. Kudreti yaratd gibi, bunun tesrinide yaratmakdadr. Mver-n-nehr limleri, kudret tesr eder dediler isede, bu tesrde kudretin ihtiyr hi yokdur. Tesri, canszn hareketi gibi-dir. Bir kimse, yukardan atlan bir tafln bir hayvan ldrdn grse, bukimse, tafln cimd, cansz olduunu bildii gibi, onun hareketini ve bu ha-reket enerjisinin ldrmesini de cimd bilir. Grlyor ki, mahlklarn ken-dileri de, sfatlar da ve iflleri de hep cimddrlar, ldrler. Diri olan,herfleyi varlkda durduran, iflitici, grc, bilici olan ve her dilediini ya-pan, yalnz Allah teldr. Kehf sresinin yzonuncu [110] yet-i kerme-sinde (Ey sevgili Peygamberim, onlara syle! Rabbinin kelimelerini yazmakiin deniz mrekkeb olsa, Rabbinin kelimeleri bitmeden, o deniz ve onungibi bir dah deniz biterler) buyuruldu. ok saygszlk yapdm. Sonsuz atl-ganlk yapdm. Ne yapaym? Her bakmdan gzel olan anlatan sz de g-zel olduu iin ne kadar uzarsa, o kadar tatl oluyor. Onu anlatan szler g-zel oluyor. Allah teldan konuflmaa ve Onun yce adn dilime almaahi lyk deil isem de, kendimi tutamyorum. Fris beyt tercemesi:

Azm gl suyu ile binlerce ykasam,smini sylemee yine lyk olamam.

Fris msra tercemesi:

Kle olan haddini bilmelidir.

Yksek tevecch ve ihsnlarnza snyorum. rklm, aflal-m nasl bildireyim? Her gelen lutfler, ihsnlar, hep yksek tevecch vemerhametinizden hsl olmakdadr. Yoksa, Fris msra tercemesi:

Ben hep o eski Ahmedim.

Meyn fih Hseyn, tevhd-i vcd yolundadr. Bundan ok tad al-makdadr. Onu bu yoldan kararak hayret makmna kavufldurmak istiyo-rum. nki maksad, oraya kavuflmakdr. Muhammed Sdk, kk olduuiin, kendini hi tutamyor. Eer yolculukda yanmzda bulunursa ok te-rakk edecekdir. (Dmen-i Kh) yan da etei denilen yere giderken ya-nmzda idi. ok fleyler kazand. Hayret makmna kavufldu. Bu makmdafakre ok benzemekdedir. fieyh Nr da, bu makmda ok ilerledi. Bu fa-krin yaknlarndan bir gen vardr. Onun hli ok yksekdir. Tecelliyt-iBerkyyeye yaklafld. Yaradlfl buna ok uygundur.

_________________

Gedi, isyn ile mrm, neye hlim varacak?Szlyor yaral gnlm, onu yokdur saracak.

Mahfler yerinde, zebnler elinden, y Rab!Eer etmezsen, inyet, beni kim kurta