Ministria e Drejtesise - Misioni ynë “ reduktimi i...

SHËRBIMI SPROVUES I KOSOVËS – BULETINI 2006

1 1

Misioni ynë “ reduktimi i krimit, zvogëlimi i shkallës së recidivizmit, krijimi dhe rritja e sigurisë për shoqërinë”

H Y R J E

Në kohën kur në Kosovë, të gjitha institucionet egzistuese, po kalojnë nëpër një periudhë të reformimit të thellë, me hartimin e ligjeve të Kosovës, po vihet baza edhe për themelimin e institucioneve të reja. Një ndër to është edhe Shërbimi për Ekzekutimin e Dënimeve Alternative dhe Riintegrimin Shoqëror të Personave të Dënuar (Shërbimi Sprovues i Kosovës). Bazën Ligjore për formim ky shërbim e ka në : Ligjin e Përkohshëm Penal të Kosovës, Ligjin e Përkohshëm të Procedurës Penale, Ligjin Për të Mitur dhe Ligjin mbi ekzekutimin e Sanksioneve Penale.

Duke e kuptuar rëndësinë e Shërbimit Sprovues për

Kosovën, duke e kuptuar faktin se ishte i vetmi i këti lloji në Ballkan, duke dashur të jemi model për formimin e shërbimeve të tillë edhe në vendet në rajon, filluam punën me shumë përkushtim, seriozitet dhe përgjegjësi. Vumë bazën e fortë të këti shërbimi. Pranuam një staf profesional. Duke u mbështetur vetëm në baza të shëndosha profesionale. Janë anëtarët e stafit të Shërbimit Sprovues të Kosovës, që me profesionalizmin, motivin, bashkëpunimin në mes veti, dhe me institucionet tjera të Kosovës, arritën ta senzibilizojnë opinjonin kosovar, për rëndësinë, qëllimin dhe mandatin e Shërbimit Sprovues të Kosovës.

Metije Ademi

Drejtoreshë e Shërbimit Sprovues të Kosovës


2 2

I. HISTORIKU I SHËRBIMIT SPROVUES TË KOSOVËS

Shërbimi për Ekzekutimin e Dënimeve Alternative dhe Riintegrimin Shoqëror të personave të dënuar (Shërbimi Sprovues i Kosovës), filloi punën me datën 02. Dhjetor, 2002. Ky shërbim filloi punën si pilot projekt në Prishtinë, nën kompetencat e Divizionit të Menagjimit Penal/Departamentit të Drejtësisë (shtylla e I-rë e UNMIK-ut). Kontribut të rëndësishëm për formimin e Shërbimit Sprovues të Kosovës dhanë: William Irvine, Kryesues i Drejtorisë Penale, Luiza Gandini, këshilltare ndërkombëtare nga Italia, Guy Shmit, oficer i lartë sprovues nga Luksemburgu, Perake Palmkuist, këshilltarë profesional nga Suedia, Prof.Dr. Ejup Sahiti dhe Prof.Dr. Ismet Salihu profesorë në Fakultein Juridik në Prishtinë. Ajo e cila punoi direkt dhe kontriboi më së shumti në shërbimin sprovues që nga fillimi deri në dhjetor të vitit 2004, ishte Gunhild Fridh, këshilltare profesionale nga Suedia.

Në panelin për pranimin e stafit të parë në Shërbimin Sprovues në Prishtinë morën pjesë: Prof. Dr Ejup Sahiti dhe Prof. Dr Ismet Salihu nga stafi vendor dhe Luiza Gandini, Lee Rephard dhe Guy Shmit punonjës ndërkombëtar në Divizionin e Menagjimit Penal. U pranuan këta kandidatë: Metije Ademi - zv. Kryesuese e Shërbimit, Ilaz Dërguti, Shpresa Elshani, Ilir Loshi dhe Valon Qeska – zyrtar sprovues.

Të gjithë kandidatët e pranuar, kanë kryer trajnim 3 javorë në Fakultetin Juridik në Prishtinë si dhe një trajnim 2 javor në Itali, të organizuar nga Luiza Gandini.

Foto 1. Gjenerata e parë (Metije Ademi, Shpresa Elshani, Ilaz Dërguti, Ilir

Loshi, Valon Qeska dhe Gunhild Fridh)


3 3

Me 6 Tetor të vitit 2003 Shërbimi Sprovues i Kosovës pranon edhe 16

zyrtarë sprovues. Hapë zyrat e shërbimit sprovues edhe në Prizren dhe Mitrovicë dhe rritë numrin e stafit edhe për regjionin e Prishtinës. Këta zyrtar sprovues kanë përfunduar trajnimin 11 (njëmbëdhjetë) javorë në Akademinë Policore në Vushtrri dhe trajnimin praktik dy mujor në institucione të ndryshme të Kosovës (Gjykata, QPS, QSHM, Burgje OJQ- Terre des Hommes) etj.

Gjenerata e parë dhe e dytë e zyrtarëve sprovues, i vunë themelet e Shërbimit Sprovues të Kosovës, si shërbim i vetëm i këtij lloji në Ballkan.

Puna e Shërbimit Sprovues të Kosovës u zyrtarizua dhe u fuqizua me hyrjen në fuqi të Kodit të Përkohshëm Penal të Kosovës, Kodit të Përkohshëm të Procedurës Penale, Ligjit Penal për të Mitur dhe Ligjit për Ekzekutimin e Sanksioneve Penale .

Me iniciativën e zv. Kryesueses së Shërbimit Sprovues Metije Ademit dhe me përkrahjen e William Irvine, Kryesues i Divizionit të Menagjimit Penal, më 01. 11. 2004, Shërbimi Sprovues i Kosovës pranon edhe 16 zyrtarë sprovues dhe për herë të parë hapë zyret e Shërbimit Sprovues edhe në Pejë dhe Gjilan. Të gjithë zyrtarët e pranuar kanë kryer trajnimin një mujor në Akademinë Policore në Vushtrri.

Formohet dhe fillon punën Shërbimi Sprovues në Kosovë, në kushte tepër të vështira. Pa hapësirë të punës, pa mjete të punës, pa inventarë, pa një vijë bugjetore dhe gjëra të tjera të nevojshme për punë. Nuk ka asnjë institucion publik, asnjë kryetar komune në 5 regjionet (Prishtinë, Prizren, Pejë, Gjilan dhe Mitrovicë), që nuk kemi shkuar për të trokitur në derë për të kërkuar hapsirë të punës. Stafi takohej herë në ndonjë restorant e shpesh herë i lutnim kryetarët e ndonjë komune që t’na e lirojnë sallën e takimeve të tyre ose ndonjë hapësirë çfarëdo qoftë sa për ti koordinuar punët.. Pas një periudhe kohore në regjionin e Prishtinës na ndihmoi MSHP. Kryetari i komunës së Pejës, Z. Ali Lajqi, na bëri zgjidhje dhe na i ofrio 2 zyre në objektet e Kuvendit Komunal në Pejë si dhe kryetari i Gjykatës së Qarkut në Mitrovicë Z.Asllan Baruti na bëri zgjidhje për regjionin e Mitrovicës. Në regjionet e tjera morëm hapësira me qira. Shërbimi sprovues edhe më tutje vazhdon të punoj në kushte të vështira. Mirëpo suksesi vërehet dita më ditë. Ajo çka e bënte dhe e bënë të fortë shërbimin ishte stafi profesional dhe marëdhënjet e mira dhe të shëndosha ndërmjet anëtarëve të stafit.


4 4

Foto 2. Gjenerata e dytë

Tani, Shërbimi Sprovues i Kosovës bëhet një realitet dhe mbulon tërë territorin e Kosovës duke vepruar në 5 regjione. Prishtinë, Prizren, Mitrovicë, Gjilan dhe Pejë. E tërë puna e shërbimit udhëhiqet dhe mbikëqyret nga drejtoria e Shërbimit Sprovues në Prishtinë. .

Foto 3. Gjenerata e tretë


5 5

Për shkak të rritjes së volumit të punëve, më 09. 03. 2006, Shërbimi Sprovues i Kosovës rritë numrin e stafit për 21 anëtarë. Prej tyre 16 zyrtar sprovues dhe pesë asistent administrativ. I gjithë stafi kanë kryer trajnimin 2 (dy) javor në Akademinë Policore në Vushtrri

Foto 4. Gjenerata e katërt

Pasi që shtylla e parë e UNMIKU-ut - Departamenti i Drejtësisë, përgatitet për dhënien e kompetencave nga stafi ndërkombëtar tek ai vendorë, në Nëntor të vitit 2005, Metije Ademi, zgjidhet drejtoreshë e përgjithshme e Shërbimit Sprovues të Kosovës nga stafi vendor. Zgjidhen edhe udhëheqësit e 5 regjioneve. Naim Sahiti, për regjionin e Prishtinës, Nuhi Bytyqi, për regjionin e Prizrenit, Bujar Latifi, për regjionin e Mitrovicës, Haxhi Ibërdemaj, për regjionin e Pejës dhe Ardian Klaiqi, për regjionin e Gjilanit.

Tani numri i përgjithshëm i anëtarëve të stafit të SHSK,është 65 vetë. Prej tyre, 35 meshkuj dhe 30 femra. Të gjithë zyrtarët sprovues të pranuar në këtë Shërbim janë me përgatitje shkollore universitare, kryesisht, sociolog, pedagog, juristë, psikolog etj. Asistentët administrativ, 3 kanë të mbaruar shkollimin e lartë, kurse 2 shkollimin e mesëm.


6 6

Në vazhdim po e paraqesim në mënyrë tabelore stafin e Shërbimit sprovues sipas regjioneve, strukturës gjinore dhe përgatitjes shkollore Tabela 1. Stafi i Shërbimit Sprovues sipas gjinisë dhe përgatitjes shkollore

Struktura gjinore

Fakulteti

Shkolla e Lartë

Regjioni Vendi

Nr.i

stafit

F

M

Peda

gog

Juri

stë

Soci

olog

Psi

kolo

g

Letë

rsi d

he

gjuh

ë

SHL

Ekon

omi

Lart

ë e

punë

s so

cial

e M

esm

e

Drejtori

3 2 1 1 / 1 / 1 / / /

Regjioni i Prishtinës

20 9 11 12 2 4 1 1

Regjioni i Prizrenit

09 3 6 1 6 1 1

Regjioni i Mitrovicës

11 6 5 4 5 1 1

Regjioni i Pejës

11 5 6 2 7 1 1

Regjioni i Gjilanit

11 5 6 3 4 2 1 1

Totali 65 30 35 23 23 10 2 1 2 1 2

% % 46.1%

53.8%

35.3%

35% 15.3%

3% 1.5% 3% 1.5% 3%


7 7

II. BARTJA E KOMPETENCAVE Më 21 Mars 2006, Ministri i Drejtësisë Z. Jonuz Salihaj me bashkëpunëtorë,

për herë të parë viziton Drejtorinë e Shërbimit Sprovues të Kosovës, për të vazhduar edhe në të gjitha regjionet ku vepron Shërbimi Sprovues.

Foto 5. Vizita e Ministrit të Drejtësisë regjionit të SHSK në Prishtinë

Me rregulloren e UNMIK-ut 2006/26, të datës 27. Prill 2006, kompetencat për Shërbimin Sprovues të Kosovës nga Departamenti i Drejtësisë, kalojnë në Ministrinë e Drejtësisë

Shërbimi Sprovues i Kosovës që nga fillimi, gjenë një përkrahje, ndihmë dhe gëzon respekt nga i tërë stafi i Ministrisë së Drejtësisë me në krye ministrin Z. Jonuz Salihaj dhe sekretarin e përhershëm Z. Mulë Deskun. Me formimin e Ministrisë së Drejtësisë, jemi të interesuar që Shërbimi Sprovues i Kosovës të veprojë si Departament i Ministrisë së Drejtësisë.


8 8

III. QËLLIMI DHE MISIONI I FORMIMIT TË SHËRBIMIT SPROVUES

Misioni i Shërbimit Sprovues të Kosovës është vetë qëllimi i themelimit të këtij institucioni e që në bazë të ligjeve aplikuese është kalimi i dënimit me burg në dënime alternative më humane psiko-sociale e që ka të bëjë me:

Ekzekutimin Mbikëqyrjen Ri integrimin Rehabilitimin Risocializimin dhe korrektimin,

e të gjithë personave që kanë kryer në momente të caktuara vepra penale të ndëshkueshme sipas ligjeve aplikuese në Kosovë.

Misionin e vetë Shërbimi Sprovues i Kosovës do ta përmbushë duke respektuar dhe zbatuar standardet më të avancuara ndërkombëtare. Duke u mbështetur kryesisht në këto parime: drejtësi, respekt, dinjitet, bashkëpunim dhe kooperim me të gjithë klientët si dhe institucionet vendore dhe ndërkombëtare. Shërbimi Sprovues i Kosovës është dhe do të jetë shërbim i depolitizuar i hapur dhe në shërbim të popullit. Shërbimi Sprovues i Kosovës synon të jetë model për formimin e shërbimit sprovues në shtetet e rajonit.

Formimi i këtij shërbimi ka vetëm anë pozitive, këtë e ka vërtetuar përvoja e shteteve të zhvilluara në të cilat ky shërbim funksionon me dekada. Në radhë të parë me dhënien e dënimeve alternative fiton klienti, familja, buxheti i shtetit dhe shoqëria në përgjithësi, sepse është argumentuar se:

• Burgu nuk është çdo herë vendi më i përshtatshëm për risocializimin dhe korrektimin e personave që kanë bërë vepra penale (sidomos për ata që kanë rënë në kundërshtim me ligjin për herë të parë dhe veçanërisht për të miturit).

• Përmes shërbimit sprovues, gjykata i jep një shans delinkuentit që të korrektohet dhe risocializohet të integrohet dhe të jetë pjesëtarë i barabartë i shoqërisë edhe pa shkuar në burg

• Dënimi me burgim nuk kontribuon çdo herë në zvogëlimin e kriminalitetit.

• Dënimi me burg i kushton shumë shtetit, familjes dhe shoqërisë • Risocializimi i klientit është shumë më i lehtë dhe më i lirë në komunitet

se sa në burg. Klienti tërë kohën është në mbikëqyrje, ai ndihmohet nga Shërbimi Sprovues dhe familja e tij.

• Klienti nuk i ekspozohet ndikimit të kryerësve të veprave të ndryshme penale të dënuar me burg.

Shërbimi Sprovues i Kosovës ka për qëllim të kontribuoj në krijimin dhe funksionimin e shtetit ligjor, në parandalimin e kriminalitetit dhe zvogëlimin e numrit të përsëritësve të veprave penale.


9 9

IV. PARIMET E PUNËS SË SHËRBIMIT SPROVUES Shërbimi Sprovues i Kosovës si një shërbim i ri, modern, demokratik dhe profesional në punën e vetë do të ketë për bazë normat dhe standardet më bashkëkohore dhe do të zbatojë këto parime:

Punën dhe detyrat e veta do ti bazon në Kushtetutë dhe Ligj Puna e bazuar në metodat profesionale në korrigjimin e dukurive

negative në shoqëri në përgjithësi ( të personave që bien në kundërshtim me ligjin );

Klientët trajtohen në mënyrë të barabartë nga ana e Shërbimit sprovues pa dallim race, kombi, religjioni etj;

Është shërbim human ku çmohet dhe respektohet dinjiteti i çdo klienti dhe familjes së tij;

Është shërbim i depolitizuar, i hapur dhe në shërbim të popullit; Në punën e tij zbaton standardet më të avancuara ndërkombëtare; Bashkëpunon dhe koordinon punën me institucionet tjera profesionale siç

janë: gjykatat, prokuroritë, policia, burgjet, qendrat për punë sociale si dhe me shumë ndërmarrje publike në Kosovë etj. Këto janë disa nga parimet bazë në të cilat mbështetet puna e shërbimit sprovues.

V. PUNËT DHE DETYRAT E SHËRBIMIT SPROVUES TË KOSOVËS Puna dhe detyrat e shërbimit sprovues të Kosovës bazohen në: Kodin e përkohshëm Penal të Kosovës, Kodin e përkohshëm të procedurës penale, Ligjin Penal për të mitur të Kosovës, Ligjin për Ekzekutimin e Sanksioneve penale. Ato përfshijnë:

Përgatitja e anketës sociale - raportit para ndëshkues (duke vizituar klientin, familjen dhe të gjitha institucionet tjera relevante), për prokurori dhe gjykata, ku në masë të konsiderueshme ndihmon gjykatën në marrjen e një vendimi sa më objektiv.

Rekomandon masën disiplinore-edukative apo dënimin i cili është në interes më të mirë për të miturin

Bën ekzekutimin e të gjitha sanksioneve alternative ( dënimin me kusht, gjysmë liria, urdhrin për trajtim të detyrueshëm rehabilitues, urdhrin për mbikëqyrje nga shërbimi sprovues, urdhrin për punë në dobi të përgjithshme etj)

Bën mbikëqyrjen e personave të cilëve iu kanë shqiptuar dënimet dhe masat alternative dhe punon në përmirësimin e sjelljeve të tyre;

Përpilon plane dhe programe në nivel të shërbimit, për personat dhe familjet e tyre të cilët janë sanksionuar me dënime alternative;


10 10

Mbikëqyrë programin e rehabilitimit, tretmanit mjekësor për persona të varur nga droga dhe alkooli të sanksionuar me sanksione alternative;

Bën mbikëqyrjen dhe ndihmon personat e dënuar e të cilët janë të liruar me kusht nga burgu

Bashkëpunon me të gjitha institucionet tjera të cilat kanë për synim risocializimin, korrektimin dhe re integrimin në shoqëri të personave të dënuar me dënime alternative dhe masa të diversitetit.

Merr pjesë në seanca gjyqësore, prezanton pikëpamjet e tij për risocializimin e të miturve që kanë bërë vepra penale etj.

Këto ishin vetëm disa nga punët dhe detyrat e përcaktuara me ligj. Shërbimi sprovues kryen edhe shumë punë të tjera, duke u mbështetur në etikën njerëzore dhe profesionale. P.sh. shpesh kemi kërkuar ndihmë nga OJQ, nga institucione publike dhe private, për ndihmë në veshmbathje, ushqim, material higjienik e të ngjashme për klientët tanë. Shfrytëzojmë çdo mundësi që ti ndihmojmë klientët tanë, të kenë besim në Shërbimin Sprovues, të kenë besim në Ministrinë e Drejtësisë.

VI. OBJEKTIVAT

Duke marrë si bazë praktikën e deri tanishme të punës së SHSK-së dhe qëllimin e themelimit, mendojmë se objektivi i Shërbimit Sprovues të Kosovës në periudhat e ardhme do të ishte i fokusuar në këto fusha:

1. Zgjidhja e statusit të Shërbimit Sprovues të Kosovës në kuadër të Ministrisë së Drejtësisë

2. Profesionalizmi i stafit, ngritja dhe përsosja e mënyrave të evidentimit të të dhënave

3. Modernizimi i praktikave të punës dhe përpilimi i programeve 4. Krijimi i kushteve më të mira të punës duke filluar që nga hapësira e

punës 5. Aplikimi i standardeve ndërkombëtare, për të drejtat dhe obligimet që

delikuenteve u njihen nga konventat dhe traktatet ndërkombëtare 6. Bashkëpunimi i SHSK me gjykatat, prokuroritë,SHPK,burgjet etj. 7. Hartimi i Logos (emblemës) për Shërbimin Sprovues të Kosovës 8. Shikimi i mundësive për shkëmbimin e përvojave me vendet që kanë

përvojë në Shërbimin Sprovues 9. Ndarja e stafit në profile të caktuara të punës së SHSK-së 10. Harmonizimi i pagave të stafit në MD, në të gjitha departamentet sipas

kritereve, preg.profesionale, përvoja, përgjegjësia, rrezikshmëria etj,


11 11

VII. ANALIZË E PËRGJITHSHME E SHSK

1. Analiza e brendshme (përparësitë)

Fuqia : baza ligjore për formimin e SHSK, përgatitja profesionale e stafit punonjës në SHSK, mardhënjet e shëndosha ndër njerëzore, mosha e stafit, motivimi për punë, statistika e rasteve të kryera, bashkëpunimi me prokurori, gjykata dhe institucione të tjera.

2. Analiza e jashtme e faktorëve me ndikim në SHSK

Mundësitë: financimi më i mirë nga buxheti dhe donatorët në

përmirësimin e kushteve dhe ngritjen e kapaciteteve. Sigurimi i hapësirave të nevojshme të punës, përfshirë mundësinë për ndërtimin e hapësirave që do të ishin pronë e SHSK-së. Gjetja e donatorëve për ndërtimin e hapësirave të punës (zyrave)për të gjitha regjionet ku vepron shërbimi sprovues(marrja me qira e objekteve private për zyrat e shërbimit sprovues do të ishte zgjidhje jo adekuate dhe e pa pranuar nga shërbimi sprovues)

Kanosjet: mos zgjidhja e hapësirës së punës, reduktimi i

buxhetit, mungesa e veturave dhe mjeteve të punës, mungesa e institucioneve përkatëse të lidhura drejtpërsëdrejti me shërbimin sprovues (qendrat edukuese dhe rehabilituese për klient), largimi i stafit profesional nga shërbimi si pasojë e pagave të ulëta etj.

Volumi i punëve në Shërbimin Sprovues të Kosovës është duke u rritur dita ditës. Gjykatësit për të mitur në masë të konsiderueshme janë duke shqiptuar masa dhe dënime alternative. Dhënia e masave dhe dënimeve alternative për të mitur, kanë filluar me implementimin e Ligjit penal për të mitur në Kosovë (prill 2004). Prej kësaj periudhe deri në dhjetor 2005, Shërbimi sprovues i Kosovës ka bërë ekzekutimin e 128 masave dhe dënimeve alternative. Dënimi që më së shumti ka ekzekutuar shërbimi sprovues i Kosovës është “Puna në dobi të përgjithshme PDP’’


12 12

VIII. TEMA DHE RASTE NGA PUNA PRAKTIKE

A) PUNA NË DOBI TË PËRGJITHSHME Armen Mustafa, zyrtar sprovues – regjioni i Prishtinës

Sistemi i drejtësisë po kalon nëpër një fazë të reformimit të thellë, me të cilën reformë synon që të shkëputet nga e kaluara diskriminuese. Në kuadër të një reforme të tillë hyjnë edhe ligjet e reja, si Kodi i përkohshëm penal i Kosovës, Kodi i procedurës penale, Ligji penal për të mitur dhe Ligji për ekzekutimin e sanksioneve penale, të cilat kanë sjellë shumë risi në këtë fushë.

Risi e tillë janë edhe sanksionet alternative, e sidomos Urdhri për punë në dobi të përgjithshme. Sanksion ky i cili më parë nuk ka ekzistuar dhe nuk është aplikuar nga ligjet të cilat ishin në fuqi këtu. Në shtetet perëndimore aplikimi i këtij sanksioni ka filluar në vitet e 70-ta dhe sot ai është një prej praktikave më të përdoruara dhe më të suksesshme në fushën e sanksioneve penale.

Kurse, në Kosovë, Puna në dobi të përgjithshme (tash e tutje PDP), për herë të parë ka filluar të aplikohet në vitin 2001 nga Fondacioni “Terre des hommes”, përmes pilot projektit “Të miturit në konflikt me ligjin (MKL)”, i cili projekt ka zgjatur deri në vitin 2004. Përmes një projekti të tillë, Fondacioni Terre des hommes, ka ekzekutuar raste të Punës në dobi të përgjithshme me të mitur, gjithashtu ka organizuar edhe shumë seminare, tryeza të rrumbullakëta dhe punëtori me temë për PDP-në. Me organizime të tilla ky fondacion ka vazhduar edhe pas vitit 2004, punë kjo që ka qenë shumë e rëndësishme në sensibilizimin e opinionit dhe profesionistëve për nevojën e aplikimit të PDP-së në Kosovë. Hyrja në fuqi e Kodit Penal të Kosovës (KPPK) dhe Ligjit penal për të mitur (LPM), në prill të vitit 2004 e institucionalizon PDP-në në Kosovë. Kështu, neni 52 i KPPK-së dhe ai 28 i LPM-së përcaktojnë bazën ligjore për aplikimin e PDP-së, kurse institucioni i cili është kompetent për ekzekutimin e PDP-së, është Shërbimi Sprovues i Kosovës, i cili cakton llojin e punës, institucionin në të cilën do të kryhet PDP-ja, numri i orëve që do të kryhen brenda dite dhe ditët në të cilët kryhet puna brenda javës.

Qëllimi i aplikimit të PDP-së, sikurse edhe i sanksioneve tjera alternative është humanizimi i drejtësisë, në atë mënyrë që risocializimi dhe re integrimi në shoqëri të arrihet përmes punës në komunitet. Kjo bënë që ky dënim të ketë shumë përparësi në krahasim me dënimet me burg, përfitues të cilit janë shoqëria, komuniteti,kryesi i veprës penale dhe familja e tij. Disa prej përparësive të tilla janë:

- Me aplikimin e PDP-së plotësohen tri parimet e drejtësisë; - Çdo vepër penale duhet të dënohet - Dëmi i shkaktuar shoqërisë duhet të kompensohet - Kryesi i veprës penale duhet të rehabilitohet


13 13

- Dobia ekonomike. Një ditë burgu për një të burgosur në Kosovë, qeverisë i kushton 20-30 €. Me aplikimin e PDP-së këto para kursehen në njërën anë dhe në anën tjetër kryesi i veprës kryen orë pune pa pagesë në një institucion të caktuar, në bazë të dënimit, i cili i është shqiptuar nga Gjykata. - Parandalon delikuencën. Ndikon drejtpërdrejtë në vetëdijesimin e kryesve të veprave penale për sjelljen e tyre dhe për nevojën e të qenit i dobishëm për shoqërinë - Përveç kapaciteteve institucionale, shfrytëzon edhe kapacitetet e tjera të shoqërisë, në radhë të parë komunitetin, duke i afruar në këtë mënyrë institucionet me komunitetin.

- Ka karakter edukativ, sepse jep mundësinë për të krijuar shprehi të punës, për tu aftësuar në ndonjë zanat, e cila gjë mund t’iu hy në punë në jetën e mëtejme personave që kanë rënë ndesh me ligjin

- Ka funksion psikologjik. PDP-ja ruan dhe respekton integritetin e dinjitetin e personave që kanë rënë ndesh me ligjin. Kjo bënë që ata të mos jenë të stigmatizuar nga shoqëria, por i bënë të ndjehen si pjesëtarë të barabartë të shoqërisë. Duke mos u izoluar kanë mundësinë e lirisë së lëvizjes që është e rëndësishme për gjendjen psikike të tyre. Duke iu dhënë edhe një rast më shumë për përmirësimin e tyre, ata kanë mundësi të zgjedhin se çfarë do të bëjnë me jetën e tyre, dmth. të marrin përgjegjësi për vetveten, të cilën mundësi shpesh nuk e kanë pasur, sepse të tjerët kanë vendosur për ta.

- Gjithashtu, PDP-ja respekton mirëqenien e personave që kanë kryer vepra penale, psh. ata kanë mundësi të vazhdojnë shkollimin, ose ta mbajnë punën (duke shfrytëzuar kohën e lirë të kryesit të veprës penale për të kryer PDP-në). Në këtë mënyrë ata edhe kryejnë dënimin, por edhe kontribuojnë në mirëqenien e tyre dhe të familjes.

Në risocializimin e suksesshëm të klientëve, nëpërmjet ekzekutimit të PDP-së, rol vendimtar ka Shërbimi Sprovues i Kosovës, i cili shërbim në bazë të ligjeve të reja, është edhe përgjegjës për ekzekutimin e PDP-së. Për një ekzekutim të suksesshëm të një dënimi të tillë, Shërbimi Sprovues, përkatësisht zyrtari sprovues duhet të kryej një mori aktivitetesh. Ai duhet të bashkëpunoj me shumë institucione, pastaj me komunitetin, familjen dhe me vetë personin i cili ka kryer veprën penale.

Disa nga veprimet e zyrtarit sprovues, që nga dhënia e vendimit të gjykatës për PDP-në e deri në përfundim të këtij dënimi, janë:

- Ndikon në vetëdijesimin e klientit për problemin e tij, i jep përkrahje në adaptimin e tij në shoqëri dhe në rrethin social

- Punon me familjen drejt përkrahjes, këshillimit dhe kujdesit që mund t’i ofrojnë ata klientit

- Bashkëpunon me institucione tjera me qëllim të risocializimit të plotë të kryesve të veprave penale, si p.sh. me shkolla, me QPS, me Qendrat e aftësimit profesional, me OJQ-të etj.


14 14

- Pas marrjes së vendimit nga Gjykata, zyrtari sprovues kontakton klientin dhe familjen e tij. Me këtë rast lidhet marrëveshja e bashkëpunimit në mes klientit dhe shërbimit, me të cilën marrëveshje klienti pranon të bashkëpunoj dhe t’u përmbahet të gjitha obligimeve që kanë të bëjnë me ekzekutimin e PDP-së.

- Cakton institucionin në të cilën do të kryhet PDP-ja, të cilin e kontakton për ta caktuar llojin e punës që do ta kryej klienti.

- Realizon kontaktin e parë të përbashkët në mes klientit dhe institucionit, përkatësisht personit i cili do të jetë përgjegjës për punën e klientit brenda atij institucioni. Me këtë rast caktohet edhe numri i orëve të punës brenda ditës dhe ditët në të cilën do të kryhet puna brenda javës, muajit e vitit.

- Vizita të herë pas hershme në institucionin në të cilin është duke u kryer PDP-ja, me qëllim të mbikëqyrjes dhe informimit për mbarëvajtjen e PDP-së.

- Raporton gjykatën për mbarëvajtjen e ekzekutimit të PDP-së dhe - Bënë raportin përfundimtar për gjykatë për ekzekutimin e PDP-së.

Një kontribut të rëndësishëm në ekzekutimin e PDP-së dhe në risocializimin e kryesve të veprave penale, pa dyshim që kanë edhe institucionet (ndërmarrjet) në të cilat ekzekutohet ky dënim. Për shkak të një rëndësie të tillë, shtrohet nevoja që këto institucione të përzgjidhen në bazë të kritereve të caktuara. Kriteret të cilat Shërbimi Sprovues i Kosovës i zbaton më rastin e përzgjedhjes së këtyre institucioneve janë:

- Institucionet e tilla duhet të jenë të karakterit publik. Arsyet për këtë qëndrojnë në atë se puna është e drejtuar kah dobia e përgjithshme, pastaj me këtë lloj të punës synohet që në një mënyrë ti kompensohet shoqërisë dëmi i shkaktuar. Kurse, arsyeja e mos zgjedhjes së institucioneve private, qëndron në parandalimin e eksploatimit në punë të klientëve.

- Këto institucione duhet të ofrojnë programe edukative, përkatësisht zgjidhen ato institucione të cilat mund të ofrojnë diçka në ri edukimin e kryesve të veprave penale.

- Institucionet që ofrojnë monitorim gjatë kryerjes së PDP-së brenda atij institucioni, dhe

- Institucionet që ofrojnë punë që është në përputhje me aftësitë psiko-fizike të klientit. Këtu në radhë të parë kihen parasysh institucionet që ofrojnë punë jo të rënda fizike dhe në të cilat nuk rrezikohet shëndeti i klientëve.

PDP-ja është vërtet një risi në fushën e sanksioneve penale në Kosovë. Përkundër kësaj, praktika e deri tanishme e Shërbimit Sprovues në ekzekutimin e këtij sanksioni është treguar e suksesshme. Mbi 90 % të rasteve janë ekzekutuar me sukses dhe kanë pasur efekt pozitiv në parandalimin e recidivizmit, si dhe në risocializimin dhe re integrimin e kryesve të veprave penale.


15 15

Megjithatë, për tu arritur efekti i plotë në këtë drejtim, Shërbimi Sprovues i Kosovës ka nevojë për përkrahje, si nga institucionet qeveritare, ashtu edhe nga OJQ-të e ndryshme. Kjo përkrahje do të konsistonte në krijimin e kushteve të mira për punë për SHSK-në në njërën anë dhe në anën tjetër ofrimi i donacioneve të ndryshme me anën e të cilave do të përkraheshin kryesit e veprave penale pas kryerjes së PDP-së në shkollim, aftësim profesional dhe punësim. Në këtë mënyrë, me krijimin i perspektivës në shkollim, aftësim në ndonjë profesion dhe punësim, do të arrihej efekti i plotë në risocializimin, re integrimin dhe rehabilitimin e plotë të kryesve të veprave penale në shoqëri. Lista e institucioneve me të cilat Shërbimi Sprovues i Kosovës ka marrëveshje bashkëpunimi dhe në të cilat ekzekutohet PDP-ja

Regjioni i Prishtinës

1. Brigada e Zjarrëfikësve Prishtinë 2. Pallati i Rinisë Prishtinë 3. Fakulteti i Bujqësisë Prishtinë 4. Çerdhja e Fëmijëve “Gëzimi Ynë” Prishtinë 5. NSH. “Auto Prishtina” Prishtinë 6. Biblioteka “Hivzi Sylejmani” Prishtinë 7. Qendra e Studentëve Prishtinë 8. Shtëpia e Pleqve Prishtinë 9. SH.A. “Termokosi” Prishtinë 10. Biblioteka Publike e Qytetit Ferizaj

11. Brigada e Zjarrfikësve Ferizaj 12. Pallati i Sporteve “Bill Klintoni” Ferizaj 13. NPRM “Pastërtia” Ferizaj 14. NSH. “Bifurkacioni” Ferizaj 15. NH. “Drita” Ferizaj 16. Qendra e Shëndetit Mental Ferizaj 17. Çerdhja e fëmijëve “Ardhmëria Jonë” Ferizaj 18. Autoshtëpia “Mustafë Rexhepi” Ferizaj 19.Drejtoria për Kulturë, Rini dhe Sport Podujevë 20.Brigada e Zjarrfikësve Podujevë 21.N.K.P.SH. “Pastërtia” Podujevë 22. Shtëpia e Kulturës Lipjan 23. Shërbimi i Zjarrfikjes dhe Shpëtimit Lipjan 24. Shërbimi i Zjarrfikjes dhe Shpëtimit Kaçanik Regjioni i Prizrenit 1. Drejtoria e Ambientit Prizren 2. Brigada e Zjarrfikjes dhe Shpëtimit Prizren 3. Stacioni i Autobusëve Prizren 4. Spitali Regjional Prizren 5. Drejtoria e Ambientit Suharekë 6. Brigada e Zjarrfikjes Suharekë 7. Organizata Bujqësore Industriale “OBI” Suharekë 8. Drejtoria e Ambientit Malishevë 9. Brigada e Zjarrfikjes dhe Shpëtimit Malishevë


16 16

10. Drejtoria e Arsimit Malishevë 11. Drejtoria e Ambientit Rahovec 12. Brigada e Zjarrfikjes dhe Shpëtimit Rahovec 13. Brigada Zjarrfikëse dhe Shpëtimit Dragash 14. Drejtoria e Ambientit Dragash 15. Agjencioni Pyjor Dragash Regjioni i Mitrovicës 1. KRKN “Uniteti” Mitrovicë 2. KTU “Kosovatransi” Mitrovicë 3. Drejtoria e Arsimit Mitrovicë 4. Kompania e Ujësjellësit Regjional Mitrovicë 5. Spitali Regjional Mitrovicë 6. Brigada e Zjarrfikjes Mitrovicë 7. Biblioteka Ndërkomunale Mitrovicë 8. Fabrika e Qumështit Fsh. Bare – Mitrovicë 9. Shkolla Fillore “Bajram Curri” Fsh. Bare – Mitrovicë 10. Shkolla Fillore “Xhevat Jusufi” Fsh. Gushavc – Mitrovicë 11. Fabrika e Bukës “Eni Impeks” Mitrovicë 12. Biblioteka Komunale Vushtrri 13. Brigada e Zjarrfikësve Vushtrri 14. NPK “Përparimi” Vushtrri 15. Brigada e Zjarrfikësve Vushtrri Regjioni i Pejës 1. Qendra e Aftësimit Profesional Pejë 2. KRM “Ambienti” Pejë 3. Shërbimi i Zjarrfikjes dhe Shpëtimit Pejë 4. NRUK “Hidrodrini” Pejë 5. Biblioteka Ndërkomunale “Azem Shkreli” Pejë 6. Qendra Rajonale e Aftësimit Profesional Gjakovë 7. Brigada e Zjarrfikjes dhe Shpëtimit Gjakovë 8. NPK “Mirëmbajtja” Istog 9. Pallati i Kulturës “Adem Jashari” Istog 10. Shërbimi i Zjarrfikjes dhe Shpëtimit Istog 11. Biblioteka Publike “Kongresi i Manastirit” Klinë 12. Shërbimi i Shpëtimit dhe Zjarrfikës Deçan Regjioni i Gjilanit 1. Biblioteka Ndërkomunale “Fan S. Noli” Gjilan 2. Shërbimi Zjarrfikës dhe i Shpëtimit Gjilan 3. Kompania Rajonale e Mbeturinave “Higjiena” Gjilan 4. Shërbimi Zjarrfikës dhe Shpëtimit Kamenicë


17 17

B) Raste konkrete “Punë me dobi të përgjithshme”(PDP) Nga regjioni i Mitrovicës, Bujar Latifi-udhëheqës i regjionit Tre të dënuar me dënimin alternativ “Puna me dobi të përgjithshme” nga Gjykata e Qarkut në Mitrovicë, shërbimi sprovues i kishte sistemuar të kryejnë punë pa pagesë në Fabrikën e Bukës“ Eni Impex”në Mitrovicë. Gjendja e tyre ekonomike ishte tepër e vështirë, ky ishte edhe njëri ndër faktorët e kryerjes së veprës penale. Të tre ishin të pa punë. Pas kryerjes së dënimit “Urdhri me Punë në Dobi të Përgjithshëm”, dhe me kontributin e Shërbimit sprovues, drejtoria e kësaj Fabrike, ka marrë vendim, që në marrëdhënie pune të përhershme ti pranojë këta 3 të dënuar. Shpresojmë shumë se emrat e tyre nuk do ti shohim më si kryes të veprave penale.

Në bashkëpunim me Qendrën për Mbrojtjen e Viktimave dhe Parandalimin e Trafikimit ( QMVPT), me kërkesë të shërbimit sprovues, 5 (pesë) të mitur, që kanë qenë të evidentuar në Shërbimin Sprovues si kryerës te veprave penale janë kyqur në një trajnim, për aftësim profesional, (zanat ) pa pagesë. Asnëri prej tyre pas ekzekutimit te dënimit “PDP”, nuk kanë kryer ndonjë vepër penale dhe nuk janë të paraqitur si recidivistë në Gjykatë. Kjo na bënë të kuptojmë se dënimi “PDP”, ka pas ndikim pozitiv në risocializimin dhe aftësimin e tyre profesional C) Raste konkrete nga regjioni i Pejës ”Masa e diversitetit” Haxhi Ibërdemaj udhëheqës i regjionit

Të miturës, T.Q nxënëse e shkollës së mesme në Pejë, ju kishte ndërprerë shkollimi nga drejtoria e shkollës, pasi që kishte përmirësuar notat në ditar.

Nga Prokuroria Komunale i është dhënë masa e diversitetit, “vijim i rregullt në shkollë”. Shërbimi sprovues pati shumë vështirësi për ekzekutimin e këtij vendimi të prokurorisë. E mitura pranonte gabimin, kërkonte falje dhe ishte shumë e shqetësuar për veprën e kryer. Lutej që ti ndihmonim të kthehej në shkollë. Kujdestari i klasës dhe drejtoria e shkollës nuk e mirëpritën këtë aktvendim të prokurorisë dhe kurrsesi nuk donin ta zbatonin dhe të miturën ta kthenin në shkollë. Shërbimi sprovues në regjionin e Pejës me urdhër të drejtoreshës, gjithsesi duhej ta ekzekutonte vendimin e prokurorisë dhe e mitura të kthehej në shkollë. Filluam të kërkojmë ndihmë në të gjitha institucionet relevante .Zyra regjionale e arsimit dhe drejtoria komunale e arsimit na dolën në ndihmë për ekzekutimin e kësaj mase me sukses. Me ndihmën e Shërbimit sprovues e mitura u kthye në shkollë. Gjendja e sajë emocionale ndryshoi plotësisht. Këtë vit është duke e vijuar klasën e trembëdhjetë si nxënëse e rregullt.


18 18

Po ashtu të miturit S.M (16 vjeçar), i cili kishte kryer veprën penale të vjedhjes, i është dhënë masa e diversitetit “Vijim i rregullt në shkollë”, nga ana e Gjykatës Komunale në Pejë. I mituri pas kryerjes së veprës penale kishte ndërprerë edhe mësimin. Shërbimi sprovues në bashkëpunim me prindin e të miturit, punoi shumë në korrektimin si dhe motivimin e tijë për vijim të shkollimit. Pas disa seancave me të miturin, shërbimi sprovues arriti që të miturin ta regjistroi në shkollën e mesme që i mituri çdo herë kishte ëndërruar, dhe viktimës t’ia kompensoi dëmin e shkaktuar. Tani i mituri është duke vazhduar mësimin në klasën e njëmbëdhjetë.

Bashkëpunimi i SHSK-së- zyra regjionale ne Pejë me qendrën regjionale për aftësim profesional në Pejë ka arritur që 5 të mitur dhe 2 madhorë, ti aftësojë me trajnime profesionale (zanate), ku kanë marrë edhe diploma për zanate të caktuara dhe kanë filluar edhe ta ushtrojnë atë punë në sektorë privat. D) Rast konkret- ndërmjetësimi në zgjidhjen e një konflikti familjar Nga regjioni i Prizrenit-Nuhi Bytyqi,udhëheqës i regjionit Në bazë të kërkesës nga Prokuroria Publike Komunale, familjen e të miturit e vizitova më: 03.09.2004. Intervista u zhvillua brenda në familje dhe merrnin pjesë prindërit dhe vetë i mituri. Biseda ishte mjaftë e hapur. Gjatë bisedës kuptova se prindërit e të miturit pas luftës kishin ardhur në qytet dhe të dy prindërit dhe vëllai i madh i të miturit punonin. I mituri vijonte mësimet në klasën e VIII. Me punën e bërë nga prindërit dhe vëllai i të miturit ata krijonin të ardhura të mira. Sipas pohimit të prindërve, deri me rastin e ndodhur të vjedhjes, nga neni 252, i mituri raportet në familje i kishte shumë të mira.. I mituri e pranon veprën dhe ndihej i penduar. Pas kryerjes së veprës penale, babai i të miturit i revoltuar e lajmëron rastin dhe nga ky moment marrëdhëniet çrregullohen në mes veti. Duke vërejtur vuajtjet e të miturit, trauma emocionale nga izolimi i pjesshëm , refuzimi apo braktisja, duke vërejtur pasojat që mundë të ketë i mituri dhe familja, me lejen e drejtoreshës së SHSK-së, vendosa të filloi pajtimin e të miturit me familjen. Pas disa seancave me të miturin, me babin e të miturit dhe njëkohësisht edhe me anëtarët e tjerë të familjes, më datë: 08.09.2004, është bërë kërkim falja nga i mituri tek prindërit e tij. Ata të emocionuar e kanë pranuar kërkim faljen, ngase i mituri e bëri kërkim faljen me plotë emocione dhe duke premtuar se rastet e tilla nuk do të përsëriten më. U ndjeva mjaft mirë dhe për këtë ndërmjetësim e informova drejtoreshën e përgjithshme të SH.S.K-së, dhe prokurorin e Prokurorisë Publike Komunale me rezultatin e arritur. Edhe pse kanë kaluar 2 vite, sot kur shkruaj këtë rast që më ka lënë mbresë, ndihem i emocionuar. Ishte ky rasti i parë si zyrtar i këtij shërbimi, sot puna e të cilit shtrihet në një gamë shumë të gjerë.


19 19

IX.HULUMTIM ANALITIKO-EMPIRIK I SHKAKTIMIT TË FAKTORËVE TË PËRGJITHSHËM NË DELIKUENCËN E TË MITURVE 2004 2005

Ilaz Dërguti, zyrtar sprovues Hulumtimi tërësisht mbështetet në analizën e të gjitha anketave sociale të punuara nga zyrtarët e shërbimit sprovues të Kosovës për gjashtëmujorin e vitit 2004 dhe tërë anketat e vitit 2005. Hulumtimi mbështete në rezultatet reale të popullatës e jo në bazë të probalitetit. Hulumtimi është bërë për këto qëllime:

1. Për herë të parë në Kosovë formohet SHSK, I cili në mënyrë profesionale dhe institucionale trajton delikuencën e të miturve. Anketat e para sociale filluan të punohen menjëherë pas aprovimit të Ligjit për të mitur të Kosovës, prill 2004

2. Me që Shërbimi Sprovues është një institucion tërësisht i ri dhe i pari I këtij lloji në Ballkan, i nevojitet që nga fillimi ti përvishet punës analitike.

3. I tërë hulumtimi mbështetet në analizat e formës dhe strukturës së veprave penale duke i paraqitur me gjuhën e statistikës.

4. Hulumtimi analitik është mbështetur në 1583 anketa sociale, të cilat janë punuar nga zyrtarët sprovues të Kosovës, janë hulumtuar dhe studiuar në hollësi.

5. Përmes metodave statistikore janë analizuar faktorët me ndikim në kryerjen e veprave penale si, faktori i varfërisë, kushteve të banimit, migrimet e popullsisë nga zonat e fshatit në qytet, familjet jo-komplete, shkalla e arsimimit të miturve, vijimit të rregullt dhe ndërprerjes së shkollimit, niveli arsimor i prindërve, mundësit edukative të familjes, gjendja shëndetësore e të miturve, e prindërve të tyre, mosha e te miturve, numrit të anëtarëve të familjeve etj.

6. Gjithashtu duke i studiuar në hollësi versionet e familjes dhe të miturve të kryerjes së veprës etj.

7. Për tu bërë kjo përmbledhje e statistikave në përgjithësi për Shërbimin Sprovues të Kosovës, paraprakisht u bënë statistikat në mënyrë të ndarë për çdo regjion ku vepron SHSK .

8. Gjatë analizës statistikore përdoren metoda të ndryshme me tolerancë vlerësimi të shkallës së vlerave me 99 dhe 95 % gjithashtu këtë hulumtim përveç tabelave do ta paraqesim edhe përmes grafikoneve.


20 20

SQARIME:

Parametrat e nxjerra për kushtet ekonomiko-sociale nuk janë nxjerrë nga kostoja e shportës ushqimore por nga vrojtimi i drejtpërdrejt i pamjes së kushteve reale. Konstatimi i të ardhurave hyrëse në familje, rregullimi i dhomave, posedimi i orendive shtëpiake duke i shënuar gjatë intervistimit të prindërve dhe natarëve tjerë të familjes, si dhe opinionet tona të fituara gjatë vizitës në familjen e delinkuentit. Vlerësimi i kushteve familjare tepër të vështira janë marrë rastet kur familja nuk ka pasur kurfar të ardhurash, as nga qendra për punë sociale. Sepse familja nuk i ka plotësuar kriteret. Kurse familjet me kushte të vështira janë marrë familjet që gëzojnë asistencë sociale.

Për familjet me kushte të mira dhe shume të mira nuk ka pas nevojë të caktohet kurfarë parametri sepse shihen edhe pa hyrë brenda në shtëpi.

Konstatimet për nivelin e arsimimit të miturve dhe prindërve të tyre janë marr drejtpërdrejt gjatë intervistimit të prindërve, por kur prindërve ju kanë munguar dëshmitë, i kemi konsultuar drejtpërdrejti në shkolla aty ku e vijon apo e ka ndërpre shkollimin. Shkalla e migrimit nga fshati në qytet, e nxjerrë po ashtu nga deklaratat e prindërve gjatë marrjes së shënimit për biografin familjare. Duke e analizuar versionin e prindërve dhe të miturve për kryerjen e veprës kur është fjala për veprën penale “Lëndim të lehtë dhe lëndim i rëndë”, vendi i kryerjes së veprës është mbi 83.7% në kafene apo pranë kafe internetit kurse 7.6% duke u kthyer rrugës nga shkolla ose nga takimet e ndryshme që i kanë pasur me shokë e shoqe.


21 21

X. PARAQITJA TABELARE E STATISTIKAVE TABELA 1. ANKETAT SOCIALE DHE RECIDIVIZMI

LLOJET E VEPRAVE PENALE Anketat sociale Vepra është kryer për herë të

tab.

nr:

1

2004 & 2005 neni

% I II III IV-etj 1 Asgjësimi I dokumenteve zyrtare 323 13 0.821 13 0 0 0 2 Dëmtimi I pasurisë së luajtshme 260 24 1.516 19 3 0 2 3 Dhunimi 193 12 0.758 9 2 1 0 4 Droga 229 1 0.063 1 0 0 0 5 Falsifikimi I dokumentit 332 13 0.821 11 2 0 0 6 Falsifikimi I parave 244 22 1.390 19 3 0 0 7 Grabitje 255 41 2.590 27 6 6 2 8 Kalimi I pa autorizuar I kufirit 114 8 0.505 8 0 0 0 9 Kanosje 161 18 1.137 14 2 2 0

10 Keqpërdorim seksual 198 2 0.126 13 0 0 1 11 Lajmërim i rrejshëm 306 10 0.632 8 1 0 1 12 Lëndim i lehtë 153 195 12.318 178 12 5 0 13 Lëndim i rëndë 154 51 3.222 49 2 0 0 14 Marrja e pasurisë së luajtshme 258 5 0.316 5 0 0 0 15 Mashtrim 261 11 0.695 6 4 1 0 16 Ndotje e ujit të pijshëm 226 11 0.695 11 0 0 0 17 Pjesëmarrje në grup 320 7 0.442 7 0 0 0 18 Pjesëmarrje në rrahje 155 10 0.632 10 0 0 0 19 Pranimi i mallrave të vjedhura 272 19 1.200 15 5 0 0 20 Rrezikimi i trafikut publik 297 47 2.969 43 3 1 0 21 Shfrytëzimi i pa autorizuar i armëve 328 45 2.843 43 1 1 0 22 Shitja e pa autorizim I subs.Psikotropike 229 11 0.695 10 1 0 0 23 Shkaktimi i rrezikimit të përgjithshëm 291 5 0.316 3 0 0 2 24 Shtrëngim 160 2 0.126 2 0 0 0 25 Sulm ndaj personit zyrtar 317 2 0.126 2 0 0 0 26 Vjedhje e lehtë 252 400 25.268 303 46 24 14 27 Vjedhje e rëndë 253 419 26.469 316 48 30 26 28 Vjedhje e pyllit 285 99 6.254 64 22 7 6 29 Vrasje në tentativë 146 11 0.695 10 1 0 0 30 Vrasje e rëndë 147 8 0.505 7 1 0 0 31 Dënimet me ligjet e vjetra 34 2.148 34 0 0 0 32 Keqtrajtim apo braktisje e fëmiut 211 1 0.063 1 0 0 0

33 Trafikimi i njerëzve 139 3 0.190 3 0 0 0

34 Sulm seksual 195 6 0.379 6 0 0 0

35 Rrezikim i mjeteve të trafikut urban 299 3 0.190 2 1 0 0

36 Rrëmbimi i personit 159 4 0.253 3 0 1 0

37 Keqpër. sek. i pers. me çrreg. psiqike 197 1 0.063 0 0 0 0

38 Keqpër. sek. i të miturve nën 16-vjeç 198 1 0.063 0 0 0 0

39 Heqja e instalimeve publike 292 2 0.126 2 0 0 0

40 Detyrim 267 1 0.063 1 0 0 0

41 Rendin dhe qetësinë publike 21 1 0.063 1 0 0 0

42 Prezentim I rrejshëm 325 2 0.126 0 2 0 0

43 Shantazhe 268 1 0.063 1 0 0 0

44 Mosrresp. i kusht.te lejes për mbaj. e autor. të arm. 329 1 0.063 1 0 0 0

Gjithsej 1583 100.000 1281 168 79 54


22 22

TABELA 2, GJINIA MOSHA DHE VENDBANIMI

LLOJET E VEPRAVE PENALE Gjinia Mosha

Vendi

tab.

nr:

2

2004 & 2005 neni

M F 14-16 16-18 18-21 Fshat Qytet

1 Asgjësimi I dokumenteve zyrtare 323 12 1 4 7 2 4 9 2 Dëmtimi I pasurisë së luajtshme 260 23 1 6 15 3 12 12 3 Dhunimi 193 11 1 4 6 2 6 6 4 Droga 229 1 0 0 1 0 0 1 5 Falsifikimi I dokumentit 332 13 0 2 8 3 6 7 6 Falsifikimi I parave 244 22 0 8 11 3 7 15 7 Grabitje 255 40 1 16 18 7 12 29 8 Kalimi I pa autorizuar I kufirit 114 8 0 4 2 2 6 2 9 Kanosje 161 18 0 7 7 4 3 15

10 Keqpërdorim seksual 198 0 2 0 2 0 1 1 11 Lajmërim i rrejshëm 306 7 3 4 4 2 3 7 12 Lëndim i lehtë 153 191 5 77 102 17 75 121 13 Lëndim i rëndë 154 51 0 10 26 15 10 41 14 Marrja e pasurisë së luajtshme 258 3 2 2 3 0 2 3 15 Mashtrim 261 9 2 2 8 1 7 4 16 Ndotje e ujit të pijshëm 226 11 0 5 6 0 5 6 17 Pjesëmarrje në grup 320 7 0 1 4 2 4 3 18 Pjesëmarrje në rrahje 155 10 0 4 4 2 4 6 19 Pranimi i mallrave të vjedhura 272 18 1 10 6 3 4 15 20 Rrezikimi i trafikut publik 297 46 1 14 24 9 18 29 21 Shfrytëzimi i pa autorizuar i armëve 328 45 0 11 16 18 25 20 22 Shitja e pa autorizim I subs.Psikotropike 229 10 1 2 6 3 3 8 23 Shkaktimi i rrezikimit të përgjithshëm 291 5 0 2 2 1 1 4 24 Shtrëngim 160 2 0 0 1 1 1 1 25 Sulm ndaj personit zyrtar 317 2 0 2 0 0 2 0 26 Vjedhje e lehtë 252 393 7 146 211 43 159 241 27 Vjedhje e rëndë 253 409 8 112 234 71 146 271 28 Vjedhje e pyllit 285 98 1 29 44 26 64 35 29 Vrasje në tentativë 146 10 1 2 3 6 4 7 30 Vrasje e rëndë 147 8 0 0 7 1 4 4 31 Dënimet me ligjet e vjetra 34 0 3 14 17 12 22 32 Keqtrajtim apo braktisje e fëmiut 211 0 1 1 0 0 0 1

33 Trafikimi i njerëzve 139 2 1 1 2 0 2 1

34 Sulm seksual 195 5 1 2 3 1 3 3

35 Rrezikim i mjeteve të trafikut urban 299 3 0 1 2 0 1 2

36 Rrëmbimi i personit 159 4 0 0 3 1 1 3

37 Keqpër. sek. i pers. me çrreg. psiqike 179 1 0 0 1 0 0 1

38 Keqpër. sek. i të miturve nën 16-vjeç 198 1 0 0 1 0 0 1

39 Heqja e instalimeve publike 292 2 0 1 1 0 1 1

40 Detyrim 267 1 0 0 0 1 1 0

41 Rendin dhe qetësinë publike 211 1 0 0 1 0 0 1

42 Prezentim I rrejshëm 325 2 0 1 0 1 0 2

43 Shantazhe 268 2 0 0 1 0 0 0

44 Mosrresp. i kusht.te lejes për mbaj. e autor. të arm. 329 1 0 0 1 0 0 1

Gjithsej 1542 41 496 817 270 619 965


23 23

TABELA 3. SHKOLLIMI DHE SHKALLA E ARSIMIMIT

LLOJET E VEPRAVE PENALE Shkollimi Shkalla e arsimimit

tab.

nr:

3

2004 & 2005 neni

vijo

n

nuk

vijo

n

anal

fa

bet

~4kl. 5~7kl. 7~9kl.

~10kl. ~11kl. ~12kl. 1 Asgjësimi I dokumenteve zyrtare 323 12 1 1 0 0 3 4 5 0 2 Dëmtimi I pasurisë së luajtshme 260 16 8 0 0 0 12 7 3 2 3 Dhunimi 193 7 5 0 0 3 4 2 3 0 4 Droga 229 1 0 0 0 0 1 0 0 0 5 Falsifikimi I dokumentit 332 7 6 1 1 3 3 3 2 0 6 Falsifikimi I parave 244 11 11 1 0 3 10 5 1 2 7 Grabitje 255 17 24 2 5 5 17 8 2 2 8 Kalimi I pa autorizuar I kufirit 114 4 4 2 1 1 1 0 2 1 9 Kanosje 161 8 10 1 2 2 7 3 2 1

10 Keqpërdorim seksual 198 0 2 1 0 0 1 0 0 0 11 Lajmërim i rrejshëm 306 3 7 0 2 3 3 1 1 0 12 Lëndim i lehtë 153 133 62 4 3 6 81 39 39 23 13 Lëndim i rëndë 154 37 14 2 2 0 15 9 13 10 14 Marrja e pasurisë së luajtshme 258 3 2 1 0 1 1 1 1 0 15 Mashtrim 261 7 4 1 0 1 4 4 0 1 16 Ndotje e ujit të pijshëm 226 9 2 1 0 2 2 4 0 2 17 Pjesëmarrje në grup 320 4 3 0 1 0 1 0 2 3 18 Pjesëmarrje në rrahje 155 6 4 3 0 0 5 0 1 1 19 Pranimi i mallrave të vjedhura 272 11 8 2 0 1 11 2 1 2 20 Rrezikimi i trafikut publik 297 32 15 1 2 6 12 11 7 8 21 Shfrytëzimi i pa autorizuar i armëve 328 27 18 6 0 8 10 7 6 8 22 Shitja e pa autorizim I subs.Psikotropike 229 5 6 2 0 1 1 2 4 1 23 Shkaktimi i rrezikimit të përgjithshëm 291 3 2 0 0 1 4 0 0 0 24 Shtrëngim 160 1 1 0 0 1 0 1 0 0 25 Sulm ndaj personit zyrtar 317 1 1 0 0 0 1 1 0 0 26 Vjedhje e lehtë 252 204 196 32 27 64 139 76 37 25 27 Vjedhje e rëndë 253 238 181 47 45 56 127 73 49 22 28 Vjedhje e pyllit 285 42 57 12 11 14 25 20 10 7 29 Vrasje në tentativë 146 7 4 2 0 1 1 3 2 2 30 Vrasje e rëndë 147 3 5 0 1 0 2 3 0 2 31 Dënimet me ligjet e vjetra 12 22 2 0 2 10 5 6 9 32 Keqtrajtim apo braktisje e fëmiut 211 1 0 0 0 0 1 0 0 0

33 Trafikimi i njerëzve 139 1 2 1 1 0 1 0 0 0

34 Sulm seksual 195 2 4 0 0 1 3 0 1 1

35 Rrezikim i mjeteve të trafikut urban 299 3 0 0 0 1 1 1 0 0

36 Rrëmbimi i personit 159 1 3 1 0 2 0 0 1 0

37 Keqpër. sek. i pers. me çrreg. psiqike 179 0 1 1 0 0 0 0 0 0

38 Keqpër. sek. i të miturve nën 16-vjeç 198 0 1 0 1 0 0 0 0 0

39 Heqja e instalimeve publike 292 1 1 0 0 0 1 0 1 0

40 Detyrim 267 0 1 0 0 0 0 0 0 1

41 Rendin dhe qetësinë publike 21 0 1 0 0 0 1 0 0 0

42 Prezentim I rrejshëm 325 2 0 0 0 0 2 0 0 0

43 Shantazhe 268 0 1 0 0 0 1 0 0 0

44 Mosrresp. i kusht.te lejes për mbaj. e autor. të arm. 329 0 1 0 0 0 1 0 0 0

Gjithsej 882 701 130 105 189 526 295 202 136


24 24

TABELA 4. SHËNDETI I KLIENTIT DHE PRINDËRVE

LLOJET E VEPRAVE PENALE Shëndeti i klientit Prindërit

tab.

nr:

4

2004 & 2005 neni

fizik sh s

mental sh s të

dy

nënë

n

baba

in

asnj

eri

n të

ndar

ë

mig

rim

adap

tuar

1 Asgjësimi I dokumenteve zyrtare 323 13 0 12 1 12 1 0 0 0 0 0 2 Dëmtimi I pasurisë së luajtshme 260 24 0 24 0 18 3 1 2 0 0 0 3 Dhunimi 193 11 1 12 0 10 1 1 0 0 3 0 4 Droga 229 1 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 5 Falsifikimi I dokumentit 332 11 2 13 0 10 2 1 0 0 3 0 6 Falsifikimi I parave 244 21 1 22 0 19 1 2 0 1 0 0 7 Grabitje 255 39 2 41 0 36 2 1 2 0 0 0 8 Kalimi I pa autorizuar I kufirit 114 7 1 8 0 6 0 0 2 0 0 0 9 Kanosje 161 18 0 18 0 16 2 0 0 0 0 0

10 Keqpërdorim seksual 198 2 0 2 0 2 0 0 0 0 0 0 11 Lajmërim i rrejshëm 306 9 1 10 0 8 2 0 0 0 0 0 12 Lëndim i lehtë 153 183 12 194 1 167 21 5 2 0 1 1 13 Lëndim i rëndë 154 50 1 51 0 43 6 2 0 0 1 0 14 Marrja e pasurisë së luajtshme 258 5 0 5 0 5 0 0 0 0 0 0 15 Mashtrim 261 11 0 11 0 11 0 0 0 0 0 1 16 Ndotje e ujit të pijshëm 226 11 0 11 0 9 0 0 2 0 0 0 17 Pjesëmarrje në grup 320 7 0 7 0 5 2 0 0 0 1 1 18 Pjesëmarrje në rrahje 155 10 0 10 0 8 2 0 0 0 0 0 19 Pranimi i mallrave të vjedhura 272 19 0 19 0 15 3 1 0 0 0 0 20 Rrezikimi i trafikut publik 297 46 1 47 0 40 4 3 0 1 0 0 21 Shfrytëzimi i pa autorizuar i armëve 328 44 1 45 0 39 3 0 3 0 0 0 22 Shitja e pa autorizim I subs.Psikotropike 229 10 1 11 0 11 0 0 0 2 1 0 23 Shkaktimi i rrezikimit të përgjithshëm 291 5 0 5 0 3 1 1 0 0 0 0 24 Shtrëngim 160 2 0 2 0 2 0 0 0 0 0 0 25 Sulm ndaj personit zyrtar 317 2 0 2 0 2 0 0 0 0 0 0 26 Vjedhje e lehtë 252 373 27 397 3 361 21 9 7 5 4 0 27 Vjedhje e rëndë 253 408 11 416 3 363 22 10 11 6 15 0 28 Vjedhje e pyllit 285 91 8 98 1 85 8 4 2 0 0 0 29 Vrasje në tentativë 146 11 0 11 0 6 5 0 0 0 1 0 30 Vrasje e rëndë 147 8 0 8 0 7 1 0 0 0 0 0 31 Dënimet me ligjet e vjetra 34 0 34 0 30 3 1 0 1 1 0 32 Keqtrajtim apo braktisje e fëmiut 211 1 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0

33 Trafikimi i njerëzve 139 3 0 3 0 3 0 0 0 0 0 0

34 Sulm seksual 195 6 0 6 0 4 1 1 0 0 0 0

35 Rrezikim i mjeteve të trafikut urban 299 2 0 2 0 2 1 0 0 0 0 0

36 Rrëmbimi i personit 159 4 0 4 0 3 0 0 1 0 0 0

37 Keqpër. sek. i pers. me çrreg. psiqike 179 1 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0

38 Keqpër. sek. i të miturve nën 16-vjeç 198 1 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0

39 Heqja e instalimeve publike 292 2 0 2 0 1 1 0 0 0 0 0

40 Detyrim 267 1 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0

41 Rendin dhe qetësinë publike 21 1 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0

42 Prezentim I rrejshëm 325 2 0 2 0 1 1 0 0 0 1 0

43 Shantazhe 268 2 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0

44 Mosrresp. i kusht.te lejes për mbaj. e autor. të arm. 329 1 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0

Gjithsej 1513 70 1574 9 1370 120 43 34 16 32 3


25 25

TABELA 5. NUMRI I ANTARËVE TË FAMILJES

LLOJET E VEPRAVE PENALE Numri i antarëve të familjës

tab.

nr 5

2004 & 2005 neni

~

2

3~4

5~6

7~8

9~1

0

11~

12

13~

14

15~

16

17~

etj.

1 Asgjësimi I dokumenteve zyrtare 323 0 4 3 3 2 0 0 0 1 2 Dëmtimi I pasurisë së luajtshme 260 0 2 11 4 4 1 0 0 0 3 Dhunimi 193 0 2 4 3 2 1 0 0 0 4 Droga 229 0 0 0 1 0 0 0 0 0 5 Falsifikimi I dokumentit 332 1 1 2 3 5 1 0 0 0 6 Falsifikimi I parave 244 0 1 6 9 4 2 0 0 0 7 Grabitje 255 0 3 8 16 8 6 0 0 0 8 Kalimi I pa autorizuar I kufirit 114 0 0 4 3 1 0 0 0 0 9 Kanosje 161 0 1 8 5 3 0 0 1 0

10 Keqpërdorim seksual 198 0 0 0 1 1 0 0 0 0 11 Lajmërim i rrejshëm 306 0 1 3 3 2 1 0 0 0 12 Lëndim i lehtë 153 1 18 63 64 27 10 6 5 1 13 Lëndim i rëndë 154 0 5 16 12 8 4 4 2 0 14 Marrja e pasurisë së luajtshme 258 0 1 3 0 0 1 0 0 0 15 Mashtrim 261 0 2 2 3 0 1 1 0 0 16 Ndotje e ujit të pijshëm 226 0 0 3 6 1 1 0 0 0 17 Pjesëmarrje në grup 320 0 1 2 2 2 0 1 0 0 18 Pjesëmarrje në rrahje 155 0 0 2 6 1 2 0 0 0 19 Pranimi i mallrave të vjedhura 272 2 2 8 5 1 0 0 1 0 20 Rrezikimi i trafikut publik 297 1 3 12 14 9 6 1 0 1 21 Shfrytëzimi i pa autorizuar i armëve 328 0 4 15 13 8 4 1 0 0 22 Shitja e pa autorizim I subs.Psikotropike 229 0 1 2 4 3 2 0 0 0 23 Shkaktimi i rrezikimit të përgjithshëm 291 0 0 1 2 2 0 0 0 0 24 Shtrëngim 160 0 0 1 0 0 1 0 0 0 25 Sulm ndaj personit zyrtar 317 0 0 0 0 0 0 0 0 0 26 Vjedhje e lehtë 252 2 28 128 125 68 19 10 10 5 27 Vjedhje e rëndë 253 1 29 173 123 51 15 16 5 5 28 Vjedhje e pyllit 285 1 7 27 31 15 10 5 2 1 29 Vrasje në tentativë 146 0 1 3 2 1 0 2 0 1 30 Vrasje e rëndë 147 0 0 2 4 1 1 0 0 0 31 Dënimet me ligjet e vjetra 0 5 7 8 6 3 4 0 1 32 Keqtrajtim apo braktisje e fëmiut 211 0 1 0 0 0 0 0 0 0

33 Trafikimi i njerëzve 139 0 0 2 1 1 0 0 0 0

34 Sulm seksual 195 0 1 2 1 2 0 0 0 0

35 Rrezikim i mjeteve të trafikut urban 299 0 0 0 2 1 0 0 0 0

36 Rrëmbimi i personit 159 0 0 1 2 1 0 0 0 0

37 Keqpër. sek. i pers. me çrreg. psiqike 179 0 0 0 1 1 0 0 0 0

38 Keqpër. sek. i të miturve nën 16-vjeç 198 0 0 0 1 0 0 0 0 0

39 Heqja e instalimeve publike 292 0 0 1 1 0 0 0 0 0

40 Detyrim 267 0 0 0 0 1 0 0 0 0

41 Rendin dhe qetësinë publike 21 0 0 1 0 0 0 0 0 0

42 Prezentim I rrejshëm 325 3 0 1 0 1 0 0 0 0

43 Shantazhe 268 3 0 1 0 0 0 0 0 0

44 Mosrresp. i kusht.te lejes për mbaj. e autor. të arm. 329 2 0 0 1 0 0 0 0 0

Gjithsej 17 124 528 485 244 92 51 26 16


26 26

TABELA 6. SHËNDETI I FAMILJES

LLOJET E VEPRAVE PENALE Shëndeti i familjës

tab.

nr:

6

2004 & 2005 neni

fizik I shëndosh I sëmurë

n b n b

mental I shëndosh I sëmurë

n b n b 1 Asgjësimi I dokumenteve zyrtare 323 11 12 1 1 13 13 0 0 2 Dëmtimi I pasurisë së luajtshme 260 21 21 1 0 24 24 0 0 3 Dhunimi 193 11 10 0 2 12 12 0 0 4 Droga 229 1 1 0 0 1 1 0 0 5 Falsifikimi I dokumentit 332 9 10 2 2 13 13 0 0 6 Falsifikimi I parave 244 19 21 1 0 22 22 0 0 7 Grabitje 255 39 36 0 2 41 41 0 0 8 Kalimi I pa autorizuar I kufirit 114 6 6 0 0 8 8 0 0 9 Kanosje 161 15 17 3 0 18 18 0 0

10 Keqpërdorim seksual 198 2 2 0 0 2 2 0 0 11 Lajmërim i rrejshëm 306 10 8 0 0 10 10 0 0 12 Lëndim i lehtë 153 178 177 10 6 195 194 0 1 13 Lëndim i rëndë 154 46 44 4 2 51 51 0 0 14 Marrja e pasurisë së luajtshme 258 5 5 0 0 5 5 0 0 15 Mashtrim 261 11 10 0 1 11 11 0 0 16 Ndotje e ujit të pijshëm 226 11 11 0 0 11 11 0 0 17 Pjesëmarrje në grup 320 5 7 0 0 7 7 0 0 18 Pjesëmarrje në rrahje 155 9 8 1 0 10 10 0 0 19 Pranimi i mallrave të vjedhura 272 16 15 2 2 19 19 0 0 20 Rrezikimi i trafikut publik 297 45 42 3 2 47 47 0 0 21 Shfrytëzimi i pa autorizuar i armëve 328 39 34 3 5 45 45 0 0 22 Shitja e pa autorizim I subs.Psikotropike 229 10 11 1 0 11 11 0 0 23 Shkaktimi i rrezikimit të përgjithshëm 291 5 3 0 0 5 5 0 0 24 Shtrëngim 160 2 2 0 0 2 2 0 0 25 Sulm ndaj personit zyrtar 317 2 2 0 0 2 2 0 0 26 Vjedhje e lehtë 252 372 362 13 17 400 399 0 1 27 Vjedhje e rëndë 253 394 383 9 9 419 419 0 0 28 Vjedhje e pyllit 285 90 86 6 8 99 99 0 0 29 Vrasje në tentativë 146 10 6 0 1 11 11 0 0 30 Vrasje e rëndë 147 8 8 0 0 8 8 0 0 31 Dënimet me ligjet e vjetra 33 30 1 1 34 34 0 0 32 Keqtrajtim apo braktisje e fëmiut 211 1 1 0 0 1 1 0 0

33 Trafikimi i njerëzve 139 3 3 0 0 3 3 0 0

34 Sulm seksual 195 5 5 1 1 6 6 0 0

35 Rrezikim i mjeteve të trafikut urban 299 3 1 0 1 3 3 0 0

36 Rrëmbimi i personit 159 3 3 0 0 4 4 0 0

37 Keqpër. sek. i pers. me çrreg. psiqike 179 1 1 0 0 1 1 0 0

38 Keqpër. sek. i të miturve nën 16-vjeç 198 1 1 0 0 1 1 0 0

39 Heqja e instalimeve publike 292 2 1 0 0 2 2 0 0

40 Detyrim 267 1 1 0 0 1 1 0 0

41 Rendin dhe qetësinë publike 21 1 1 0 0 1 1 0 0

42 Prezentim I rrejshëm 325 2 2 0 0 2 2 0 0

43 Shantazhe 268 1 1 0 0 1 1 0 0

44 Mosrresp. i kusht.te lejes për mbaj. e autor. të arm. 329 1 1 0 0 1 1 0 0

Gjithsej 1460 1412 62 63 1583 1581 0 2


27 27

TABELA 7. SHKALLA E ARSIMIMIT TË PRINDËRVE

LLOJET E VEPRAVE PENALE Shkalla e arsimimit të prindërve

tab.

nr:

7

2004 & 2005 neni

analfabet n b

Sh.f. n b

Sh.m. n b

superiore

n b 1 Asgjësimi I dokumenteve zyrtare 323 4 1 6 3 3 8 0 1 2 Dëmtimi I pasurisë së luajtshme 260 7 3 12 7 5 12 0 2 3 Dhunimi 193 3 1 7 6 2 5 0 0 4 Droga 229 0 0 1 1 0 0 0 0 5 Falsifikimi I dokumentit 332 2 0 5 5 5 7 0 1 6 Falsifikimi I parave 244 4 0 13 9 5 11 0 2 7 Grabitje 255 15 3 19 20 7 15 0 3 8 Kalimi I pa autorizuar I kufirit 114 2 2 5 5 1 1 0 0 9 Kanosje 161 3 3 11 5 3 10 1 0

10 Keqpërdorim seksual 198 0 0 2 1 0 1 0 0 11 Lajmërim i rrejshëm 306 3 1 7 3 0 6 0 0 12 Lëndim i lehtë 153 50 25 97 77 39 79 9 14 13 Lëndim i rëndë 154 9 4 24 11 17 30 2 6 14 Marrja e pasurisë së luajtshme 258 2 1 3 2 0 2 0 0 15 Mashtrim 261 3 1 5 4 3 4 0 2 16 Ndotje e ujit të pijshëm 226 2 1 4 3 5 6 0 1 17 Pjesëmarrje në grup 320 3 0 2 1 2 4 0 2 18 Pjesëmarrje në rrahje 155 1 1 6 5 3 2 0 2 19 Pranimi i mallrave të vjedhura 272 4 1 7 5 7 12 1 1 20 Rrezikimi i trafikut publik 297 13 6 19 12 14 25 1 4 21 Shfrytëzimi i pa autorizuar i armëve 328 12 5 23 18 10 19 0 3 22 Shitja e pa autorizim I subs.Psikotropike 229 4 1 4 6 3 2 0 2 23 Shkaktimi i rrezikimit të përgjithshëm 291 0 1 4 1 1 3 0 0 24 Shtrëngim 160 1 1 0 0 1 1 0 0 25 Sulm ndaj personit zyrtar 317 0 0 1 0 1 2 0 0 26 Vjedhje e lehtë 252 108 74 196 150 86 152 10 24 27 Vjedhje e rëndë 253 139 76 184 160 91 170 5 13 28 Vjedhje e pyllit 285 38 31 44 45 16 19 1 4 29 Vrasje në tentativë 146 1 0 8 4 2 7 0 0 30 Vrasje e rëndë 147 4 1 3 3 1 4 0 0 31 Dënimet me ligjet e vjetra 12 10 15 12 7 10 0 2 32 Keqtrajtim apo braktisje e fëmiut 211 1 1 0 0 0 0 0 0

33 Trafikimi i njerëzve 139 1 1 2 1 0 1 0 0

34 Sulm seksual 195 0 0 4 2 2 4 0 0

35 Rrezikim i mjeteve të trafikut urban 299 0 0 0 1 3 1 0 1

36 Rrëmbimi i personit 159 2 0 1 3 1 1 0 0

37 Keqpër. sek. i pers. me çrreg. psiqike 179 1 1 0 0 0 0 0 0

38 Keqpër. sek. i të miturve nën 16-vjeç 198 1 1 0 0 0 0 0 0

39 Heqja e instalimeve publike 292 2 0 0 0 0 2 0 0

40 Detyrim 267 1 0 0 1 0 0 0 0

41 Rendin dhe qetësinë publike 21 1 0 0 1 0 0 0 0

42 Prezentim I rrejshëm 325 0 0 1 1 1 1 0 0

43 Shantazhe 268 0 0 1 0 0 1 0 0

44 Mosrresp. i kusht.te lejes për mbaj. e autor. të arm. 329 0 0 1 1 0 0 0 0

Gjithsej 459 258 747 595 347 640 30 90


28 28

TABELA 8. GJENDJA EKONOMIKE DHE KUSHTET E BANIMIT

LLOJET E VEPRAVE PENALE Gjendja ekonomike Kushtet e banimit

tab.

nr:

8

2004 & 2005 neni

tepër e

vështir

e vështir

e mirë shum

ë e mirë

të vështi

ra

të mesme

të larta

1 Asgjësimi I dokumenteve zyrtare 323 3 1 9 1 2 9 2 2 Dëmtimi I pasurisë së luajtshme 260 9 4 8 3 6 11 7 3 Dhunimi 193 5 2 4 1 6 4 2 4 Droga 229 0 0 1 0 0 1 0 5 Falsifikimi I dokumentit 332 3 2 8 0 5 7 1 6 Falsifikimi I parave 244 1 5 15 1 5 16 1 7 Grabitje 255 16 12 11 2 26 13 2 8 Kalimi I pa autorizuar I kufirit 114 5 0 3 0 4 4 0 9 Kanosje 161 3 6 9 0 7 9 2

10 Keqpërdorim seksual 198 0 1 1 0 0 2 0 11 Lajmërim i rrejshëm 306 3 4 2 1 7 3 0 12 Lëndim i lehtë 153 19 31 134 11 51 133 11 13 Lëndim i rëndë 154 6 11 29 5 13 33 5 14 Marrja e pasurisë së luajtshme 258 5 0 0 0 4 1 0 15 Mashtrim 261 1 5 4 1 4 5 2 16 Ndotje e ujit të pijshëm 226 2 3 5 1 3 8 0 17 Pjesëmarrje në grup 320 1 2 4 0 2 5 0 18 Pjesëmarrje në rrahje 155 2 2 5 1 2 7 1 19 Pranimi i mallrave të vjedhura 272 4 3 7 5 7 10 2 20 Rrezikimi i trafikut publik 297 4 7 32 4 7 33 7 21 Shfrytëzimi i pa autorizuar i armëve 328 8 8 27 2 17 23 5 22 Shitja e pa autorizim I subs.Psikotropike 229 0 2 7 2 0 9 2 23 Shkaktimi i rrezikimit të përgjithshëm 291 2 2 1 0 2 2 1 24 Shtrëngim 160 1 1 0 0 2 0 0 25 Sulm ndaj personit zyrtar 317 2 0 0 0 2 0 0 26 Vjedhje e lehtë 252 201 114 76 9 307 78 15 27 Vjedhje e rëndë 253 180 128 93 17 269 132 17 28 Vjedhje e pyllit 285 57 29 13 0 65 32 2 29 Vrasje në tentativë 146 1 4 5 1 2 8 1 30 Vrasje e rëndë 147 0 2 6 0 2 6 0 31 Dënimet me ligjet e vjetra 12 6 14 1 21 10 3 32 Keqtrajtim apo braktisje e fëmiut 211 0 0 1 0 0 1 0 33 Trafikimi i njerëzve 139 0 1 2 1 1 2 1 34 Sulm seksual 195 2 2 2 0 1 5 0 35 Rrezikim i mjeteve të trafikut urban 299 0 1 2 0 1 2 0 36 Rrëmbimi i personit 159 0 1 2 1 0 4 0 37 Keqpër. sek. i pers. me çrreg. psiqike 179 1 0 0 0 0 1 0 38 Keqpër. sek. i të miturve nën 16-vjeç 198 0 0 0 1 0 0 1 39 Heqja e instalimeve publike 292 0 0 2 0 0 1 1 40 Detyrim 267 1 0 0 0 0 1 0 41 Rendin dhe qetësinë publike 21 1 0 0 0 0 1 0 42 Prezentim I rrejshëm 325 2 0 0 0 1 0 1 43 Shantazhe 268 1 0 0 0 0 1 0 44 Mosrresp. i kusht.te lejes për mbaj. e autor. të arm. 329 1 0 0 0 1 0 0

Gjithsej 565 402 544 72 855 633 95


29 29

XI. PARAQITJA GRAFIKE E ANKETAVE SOCIALE TË ANALIZUARA PËR VITIN 2004-2005

Prishtinë, 49.27%

Prizren, 17.18%

Mitrovicë, 11.88%

Pejë, 10.74%Gjilan , 10.17%


30 30

Tab nr 1: GRUPMOSHA NËPËR ANALIZAT E ANKETAVE SOCIALE TË RANGUARA NGA NJË DERI NË PESË Mosha

nr: Pesë veprat penale më të shpeshta 14-16 16-18 18-21 Gjithsej

1 Vjedhje e rëndë 112 211 73 396 2 Vjedhje e lehtë 146 234 43 423 3 Lëndim i lehtë 77 101 17 195 4 Lëndim i rëndë 10 26 15 51 5 Shfrytëzimi i pa autorizuar i armëve 14 24 9 47

Gjithsej 359 596 157 1112

∑ −=

ftftfX

22 )0( = 1111,997

K= 707,02

2

=+ XNX

0

2

4

6

8

10

12

14

16

%

grafikoni nr.1 Frekuenca e parqititur sipas grupmoshës

14 - 1616 - 1818 - 21

14 - 16 7.0751737 9.2229943 4.8641819 0.6317119 0.8843967

16 - 18 13.329122 14.782059 6.3802906 1.642451 1.5161087

18 - 21 4.6114972 2.7163613 1.0739103 0.9475679 0.5685407

Vjedhje e rëndë

Vjedhje e lehtë

Lëndim i lehtë

Lëndim i rëndë

Shf. i pa aut. i

armëve


31 31

Tab nr:2 SHKOLLIMI Shkollimi

nr: Pesë veprat penale më të shpeshta vijojnë nuk vijojnë Gjithsej 1 Vjedhje e rëndë 238 181 419 2 Vjedhje e lehtë 204 196 400 3 Lëndim i lehtë 133 62 195 4 Lëndim i rëndë 37 14 51 5 Shfrytëzimi i pa autorizuar i armëve 27 18 45

Gjithsej 639 471 1110

∑ −=

ftftfX

22 )0( = 1111,1476

K= 707,02

2

=+ XNX

0

2

4

6

8

10

12

14

16

%

grafikoni nr.2 Vijimi dhe mos vijimi i shkollës

vijojnënuk vijojnë

vijojnë 15.03474 12.88692 8.401769 2.337334 1.705622

nuk vijojnë 11.43399 12.38155 3.916614 0.884397 1.137081

Vjedhje e rëndë

Vjedhje e lehtë

Lëndim i lehtë

Lëndim i rëndë

Shf. i pa aut. i

armëve


32 32

Tab:nr: 3 GJENDJA EKONOMIKE

Pesë veprat penale më të shpeshta Gjendja Ekonomike

nr: Pesë veprat penale më të shpeshta

tepër e vështir e vështirë e mirë sh. e mirë Gjithsej

1 Vjedhje e rëndë 180 128 93 17 418 2 Vjedhje e lehtë 201 114 76 9 400 3 Lëndim i lehtë 19 31 124 11 185 4 Lëndim i rëndë 6 11 29 5 51

Gjithsej 406 284 322 42 1054

∑ −=

ftftfX

22 )0( = 6598,17

K= 862,02

2

=+ XNX

Φ = 26.62

=NX

0

2

4

6

8

10

12

14

%

grafikoni nr.3 Gjendja ekonomike

tepër e vështirë

e vështirë

mirë

shumë e mirë

tepër e vështirë 11.37081491 8.085912824 5.874921036 1.073910297

e vështirë 12.69740998 7.201516109 4.801010739 0.568540745

mirë 1.200252685 1.958307012 7.833228048 0.694883133

shumë e mirë 0.379027164 0.694883133 1.831964624 0.31585597

Vjedhje e rëndë Vjedhje e lehtë Lëndim i lehtë Lëndim i rëndë


33 33

Tab: nr: 4 PARAQITJE E VENDBANIMEVE TË MITURVE Vendbanimi i të miturve për të cilët është punuar anketa sociale Fshat 619 39. 10296905 %

Qytet 380 24. 0050537 %

Migrimi nga fshati në qytet 584 36. 89197726 %

1583 100%

0

5

10

15

20

25

30

35

40

%

grafikoni nr. 4 Vendbanimi i të miturve

fshat 39.10296905

qytet 24.0050537

migrimi nga fsh.në qytet

36.89197726

1


34 34

Tab. Nr..5 NUMRI I ANTARVE TË FAMILJES

Numri i përgjithshëm i antarëve të familjes ~2 3~4 5~6 7~8 7~8 11~12 13~14 15~16 17~etj.

nr. % nr. % nr. % nr. % nr. % nr. % nr. % nr. % nr. % 9 0.57 124 7.83 528 33.4 485 30.6 244 15.4 92 5.81 51 3.22 26 1.64 16 1.01

~2

3~4

5~67~8

9~10 11~12

13~1415~16

17~etj0

5

10

15

20

25

30

35

%

1

grafikoni nr. 5 Numri i përgjithshëm i antarëve të familjeve të klientve

~23~45~67~89~1011~1213~1415~1617~etj

Numri i përgjithshëm i antarëve të familjeve të të miturve për të cilat është përpiluar anketa sociale në gjashtëmujorin e dytë të vitit 2004 dhe vitit 2005 arrin në njëmbëdhjetë antar


35 35

PËRMBYLLJE E PJESËSHME E HULUMTIMIT

Të hulumtohet forma, struktura dhe natyra e fenomenit të veprave kriminale të të miturit pa i analizuar faktorët psikologjik në shikim të parë merret si mungesë e hulumtimit esencial. Nuk do te ishte mençuri të merren për hulumtim vetëm me përmendjen e faktorëve psikologjik, pa eksplorimin detal dhe ekzaminimin e atyre faktorëve me instrumente përkatëse të dedikuar vetëm për studime të tilla. Klientët tanë për të cilët kemi përpiluar anketa sociale i takojnë një gjenerate 14-18 vjeçare e cila gjeneratë është sfiduar nga katër anët të natyrave më çnjerëzore. Pjesa dërmuese e tyre është e lindur në periudhën e helmimeve masive të qytetarëve të Kosovës. Kjo gjeneratë ka startuar në shkollë nëpër podrume. Shumica prej tyre kanë përjetuar tortura direkte apo indirekte. Kanë humbur anëtarët e familjes së ngushtë, të gjer, shokët apo miqtë e tyre, kanë ndërruar ambientin shoqëror. Nderë momentet me të renda për këtë gjeneratë ka qenë përjetimi i tyre dhe i familjes vrasinë e ekzistencës së tyre nga mëshira e të tjerëve. Dhuna e vazhdueshme ka krijuar strese, trauma te të gjithë njerëzit, por më fatale ka qenë për këta të rijnë. Në sistemin nervor të tyre janë shtresuar engrama të cilat mbetën për jetë në pjesën e pa vetëdijes së individit – nga këto qendra pastaj shpesh herë edhe organizmi i tyre merë urdhra të pa kontrolluara. Prandaj për hulumtimin e faktorëve psikologjik duhet përgatitje serioze dhe profesionale qe edhe kushtojnë shumë materialisht. Analiza e tyre donë qasje hulumtimi multidimensional. I tërë hulumtimi është bazuar në grumbullimin e fakteve nga anketat sociale, që kanë përpiluar zyrtarët sprovues nga të gjitha regjionet, në mesin e të cilave kam pas edhe anketa të përpiluara nga unë si zyrtarë sprovues. Duke pas për bazë përvojën time për përpilimin e tyre që përkufizohen me LPKK, faktet e mbledhura nuk mjaftojnë që në to të bëhet analiza hulumtuese shtesë për eksplorimin psikologjik. Kurse nga kënd vështrimi sociologjik po thuaj se është përmbushë hulumtimi. Ky hulumtim ka rëndësi të dyfishtë, së pari për nevojat e brendshme të Institucionit të Shërbimit Sprovues të Kosovës dhe së dyti i bashkëngjitet hulumtimeve tjera për të zbuluar faktorët e krimit. Rezultatet e këtij hulumtimi janë paraqitë me tabela dhe diagrame shumë qartë, sa nuk e shoh të arsyeshme interpretimin e tyre me fjalë


36 36

PËRFUNDIM

Ardian Klaiqi, udhëheqës i regjionit të Gjilanit

Qëllimi i publikimit të këtij buletini ishte që opinioni i gjerë të jetë i njoftuar me themelimin, punën, detyrat, misionin,qëllimin dhe vizionin e Shërbimit Sprovues të Kosovës.

Ky është përvjetori i 4 (katërt) i themelimit të

Shërbimit Sprovues të Kosovës. Themelimit të tij i paraprijnë reformat dhe krijimi i një sistemi të drejtësisë bashkëkohore, sistemi të drejtësisë funksionale i cili ngërtheu në vete norma dhe instrumente juridike bashkëkohore, demokratike dhe progresive.

Pjesë e këtij reformimi është edhe Shërbimi

Sprovues i Kosovës, që për qëllim të vetin ka risocializimin, rehabilitimin dhe ri integrimin e personave që bien ndesh me ligjin, në një jetë normale dhe pa probleme.

Shërbimi Sprovues i Kosovës tani është një

realitet që ekziston, ekziston për të punuar, funksionuar dhe përmbushur misionin e tij.

Puna e deritanishme ka treguar se ne jemi të

suksesshëm dhe jemi në rrugë të jetësimit të vizionit tonë.

Ky buletin është tregues i qartë i përmbushjes së

misionit dhe funksionalitetit që Shërbimi Sprovues ka për obligim dhe do të ketë edhe për të ardhmen.


37 37

Lista e stafit të Shërbimit Sprovues të Kosovës Drejtoria 1 .Metije Ademi – Drejtoreshë 2.Haki Lakna – Koordinator 3.Sabrije Krasniqi – Zyrtare për liri me kusht Regjioni i Prishtinës 1. Naim Sahiti - Udhëheqës regjioni 2. Ilaz Dërguti - Zyrtarë Sprovues 3. Shpresa Elshani- Zyrtare Sprovuese 4. Gani Osmani –Zyrtarë Sprovues 5. Fatime Ismaili - Zyrtare Sprovuese 6. Mimoza Bërbatovci - Zyrtare Sprovuese 7. Armen Mustafa - Zyrtarë Sprovues 8. Fadil Hyseni - Zyrtarë Sprovues 9. Shefki Shoshaj - Zyrtarë Sprovues 10. Fusharza Mulaj - Zyrtare Sprovuese 11. Shaip Goxhuli -Zyrtarë Sprovues 12. Flamur Qollaku- Zyrtarë Sprovues 13. Sami Hajrullahu- Zyrtarë Sprovues 14. Lirie Dinaj - Zyrtare Sprovuese 15. Ganimete Krasniqi - Zyrtarë Sprovues 16. Faik Mustafa - Zyrtarë Sprovues 17. Besnik Berisha - Zyrtarë Sprovues 18. Minire Avdiu - Zyrtare Sprovuese 19. Fatmire Gashi - Zyrtare Sprovuese 20. Mimoza Ismajli - Zyrtare Sprovuese 21. Arsim Tahiri – Asistent Admnistrativ Regjioni i Pejës 1. Haxhi Ibërdemaj – Udhëheqës Regjioni 2. Ardita Lubeniqi –Zyrtare Sprovuese 3. Dritë Hakaj–Zyrtare Sprovuese 4. Mirushe Xhaferaj–Zyrtare Sprovuese 5. Meritë Peli–Zyrtare Sprovuese 6. Jonuz Luta–Zyrtarë Sprovues 7. Shaban Nikqi–Zyrtarë Sprovues 8. Mujë Shala–Zyrtarë Sprovues 9. Bekri Metaj–Zyrtarë Sprovues 10. Esat Bozhdara–Zyrtarë Sprovues 11. Hasime Rexhbogaj- Asistente Administrativa

Regjioni i Prizrenit 1. Nuhi Bytyqi – Udhëheqës Regjioni 2. Halit Ibrahimi – Zyrtarë Sprovues 3. Baki Morina– Zyrtarë Sprovues 4. Vjosa Curri– Zyrtare Sprovuese 5. Mihrije Bytyqi– Zyrtare Sprovuese 6. Arian Gashi– Zyrtarë Sprovues 7. Ramiz Baxhaku– Zyrtarë Sprovues 8. Driton Kadriu– Zyrtarë Sprovues 9. Vlora Tutuli– Asistente Administrative Regjioni i Gjilanit 1. Ardian Klaiqi –Udhëheqës Regjioni 2. Mirvete Islami – Zyrtare Sprovuese 3. Hirmize Halimi – Zyrtare Sprovuese 4. Florije Rexhepi – Zyrtare Sprovuese 5. Qemajl Musliu – Zyrtarë Sprovues 6. Gazmend Ajvazi – Zyrtarë Sprovues 7. Zejnepe Ramizi – Zyrtare Sprovuese 8. Rexhep Murtezi – Zyrtarë Sprovues 9. Sami Haliti – Zyrtarë Sprovues 10. Emine Sadiku-Asistente Admnistrative Regjioni i Mitrovicës 1. Bujar Latifi – Udhëheqës Regjioni 2. Zejnepe Asllani –Zyrtare Sprovuese 3. Ajshe Kelmendi –Zyrtare Sprovuese 4. Valbona Rexhepi –Zyrtare Sprovuese 5. Bojana Manojlovic –Zyrtare Sprovuese 6. Ejup Qorraj –ZyrtarëSprovues 7. Fehmi Aliu –ZyrtarëSprovues 8. Shemsi Zahiti –ZyrtarëSprovues 9. Nexhmedin Osmani–Zyrtarë Sprovues 10. Vjollca Kaçiku –Zyrtare Sprovuese 11. Pranvera Maxhera –Asistente Administrative


38 38

PËRMBAJTJA

I. HISTORIKU I THEMELIMIT................................................................................2

II. BARTJA E KOMPETENCAVE....................................................7

III. QËLLIMI DHE MISIONI I FORMIMIT

SHËRBIMIT SPROVUES TË KOSOVËS..................................8

IV. PARIMET E PUNËS SË SHSK-së...............................................9 V. PUNËT DHE DETYRAT E SHSK-së..........................................9

VI. OBJEKTIVAT .................................................................................10

VII. ANALIZA E PËRGJITHSHME E SHSK-së...............................11

VIII. TEMA DHE RASTE NGA PUNA PRAKTIKE.........................12

IX. HULUMTIMI ANALITIKO EMPIRIK .....................................19

X. PARAQITJA TABELARE E STATISTIKAVE..........................21

XI. PARAQITJA GRAFIKE ............................................................... 29


39 39

Redaktore: Metije Ademi

Hulumtues, paraqitja tabelare dhe grafike: Ilaz Dërguti Përgatitja Kompjuterike: Ardian Klaiqi Përktheu nga shqipja në anglisht: Alban Salihaj, përkthyes në SHKK Përktheu nga anglishtja në sërbisht: Borko Stoliq,përkthyes në SHKK

Grupi punues:

1. Metije Ademi 2. Ardian Klaiqi

3. Armen Mustafa

4. Nuhi Bytyqi

5. Haxhi Ibërdemaj

6. Bujar Latifi

Dhe stafi tjetër i Shërbimit Sprovues të Kosovës

Prishtinë, Dhjetor 2006


40 40

FALËNDEROJMË:

Ministrinë e Drejtësisë për përkrahjen e idesë, për botimin e Buletinit

Kapllan Barutin, kryetar i Gjykatës së Qarkut në Mitrovicë, i cili na ndihmoi në gjetjen e hapësirës së punës për Shërbimin Sprovues në regjionin e Mitrovicës

Ali Lajqin, Kryetar i Komunës së Pejës, që na ndihmoi në gjetjen e hapësirës së punës për Shërbimin Sprovues në regjionin e Pejës

OJQ Terre des Hommes, që bëri sponzorimin e buletinit

Të gjitha institucionet publike të Kosovës me të cilat kemi marrëveshje bashkëpunimi

Afërdita Qerkezi, pronare e firmës Euro-Impeks. Që nga themelimi i SHSK, ndihmoi më se 38 familje të klientëve tanë në gjendje tepër të vështira ekonomike, me gjëra ushqimore dhe material higjienik.

Ministria e Drejtesise - Misioni ynë “ reduktimi i...

Documents

Transcript of Ministria e Drejtesise - Misioni ynë “ reduktimi i...