MİKROTEKNİKanlatım : edo0o1www.bİyoloJİ.İn

• Histolojide temel iş doku ve organlardan uygun incelikte küçük preparatlar hazırlayarak bunları mikroskopta incelemektir. Makroskopik olarak izlediğimiz organlar binlerce, hatta milyonlarca küçük fonksiyonel birimlerin birleşmesinden meydana gelmiştir. Bazı büyük organları (örn;karaciğer, akciğer, mide gibi)incelemek için bir mikroskop slaytı üzerine yerleştirmek mümkün değildir. Böyle büyük organlardan ancak küçük parçalar alınarak mikroskop preparatları hazırlanır.

• Büyük organların slaytları değerlendirilirken , incelenen fonksiyonel üniteler ile organın gerçek büyüklüğü arasındaki ilişki zihinde canlandırılmalıdır.

• Gerçekte üç boyutlu olan oluşumlar mikroskopta iki boyutlu olarak izlenir.Bu görüntüde zihinde geliştirilerek üç boyutlu hale dönüştürülmelidir.

• Herhangi bir doku veya organ parçasının görünümü kesit yönüne bağlı olarak farklılık gösterir. Böyle durumlarda organın hangi yönde kesildiği ( longitudinal , transversal veya oblik ) bilinmelidir.

• Bazı preparatlarda katlanma , yarıklanma ,kırılma veya boşluklar gibi kusurlara (artefacts) raslanabilir. Preparasyon sırasında her türlü özene rağmen bu gibi kusurları tamamen bertaraf etmek güçtür.Onun için bu gibi durumlar hemen öğretim elemanlarına sorulmalı, yanlış bilgi edilmemelidir.

SİTOLOJİ HİSTOLOJİ LABARATUVARLARINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR

• Mikroskop ;çıplak gözle izlenemeyen cisimleri tanımak ve değerlendirmek amacıyla ışın ve optik ilkelerine dayanılarak yapılmış bir görme ve büyütme cihazıdır.

• İlk , ilkel (prototip) mikroskop 1665 yılında Hollandalı gözlükçü Robert Hook tarafından icat edilmiştir.Mikroskobun morfolojik incelemelerde kullanılmaya başlaması ise 1757 yılında olmuştur.Bu cihazın modern Histoloji alanında kullanılması ise 19.yy ortalarına raslar.

• Bu süre içinde çok büyük gelişmeler gören mikroskop , aydınlatma kaynağına göre ışık mikroskobu ve elektron mikroskobu olmak üzere esas itibariyle iki tiptir.

• Işık mikroskobunda aydınlatma kaynağı güneş ışını veya lambadır.Elektron mikroskobunda ise cismi aydınlatmak için hızlandırılmış elektron demetleri kullanılır.

Ölçü birimi olarak ışık mikroskopide mikrometre (10-6m) kullanılmaktadır. Elektron mikroskopide ise eskiden Angstron (10-10 m) kullanılmaktaydı, son yıllarda nanometre( 10-9 m )tercih edilmektedir.

MİKROSKOP

Işık Mikroskopları Ayırım Gücü

_Klasik (ışık)mikroskop ………………………………………. _ 1 -0.5 mikron

_İmmersiyon mikroskobu ……………………………………...

_Faz kontras mikroskop ………………………………………

_Ultraviyole mikroskobu ……………………………………….

_Ultraviyole mikroskobu …………………………………………. 0.5-0.25 mikro

_Fleurosan mikroskop …………………………………………

_Polarizasyon mikroskobu ………………………………………

• Elektron Mikroskopları Ayırım Gücü

_SEM ( Taramalı , scanning elektron mikroskobu) ……………. 300 Angstrom

_TEM(İletimli ,Transmisyon elektron mikroskobu) ……………. 3 Angstrom (Ayırım gücü nedir sorusuna cevabını şu şekilde özet geçelim :

Mikroskopların ayırım gücü ; preparat görüntülerinin iki nokta arasındaki netliğinin kıyaslamasıdır)

Bir ışık mikroskobunun statif ve optik olmak üzere iki esas kısmı vardır.

1.STATİF KISIM Optik sistem dışında kalan ve metalden yapılmış olan bütün kısımlar statif

(sehba) diye isimlendirilir.

Statifin; Preparat yerleştirilen kısmına tabla , Objektifleri taşıyan ve ekseni etrafında hareket ettirebilen kısmına

revolver , Üzerine okülerin oturtulduğu boru şeklindeki kısmına tüp adı verilir.

Tüp kaba ve ince ayarlı kollarla aşağı yukarı indirilip kaldırılabilir.

2.OPTİK KISIM Cisimlerden büyütülmüş görüntü elde etmeye yarayan optik sistem 4

ayrı kısımdan meydana gelir.Bunlar ışık kaynağı , kondansatör , objektifler , oküler dir .

a)Işık kaynağı : Doğal yada yapay ışık kullanılabilir.Işık kaynağı genelde mikroskobun altına monte edilmiştir.

b)Kondansatör : Preparat tablasının altında bulunur.Bir kol aracılığıyla aynı eksen üzerinde aşağı-yukarı hareket ettirilebilir.Bir kaç mercekten yapılmıştır.Kaynaktan kendisine gelen ışığı yoğunlaştırarak preparat üzerine yoğunlaştırarak preparat üzerine yönlendirir.

Kondansatörün alt yüzünde kondansatör diyaframı adı verilen bir diyafram bulunur.Bunun görevi kullanılan objektifin büyütme gücüyle orantılı olarak ışığı azaltıp çoğaltmaktır.

Küçük büyütmeli objektiflerle çalışırken az ışık , büyük büyütmeli objektiflerle çalışırken fazla ışık gerekir.

c)Objektifler : Objektifler metal bir tüp içine yerleştirilmiş birkaç mercekten oluşur. Bunlar optik sistemde ilk büyütmenin meydana geldiği kısımlardır.Her objektifin üzerinde özelliklerini işaret eden bazı sayılar vardır. Örneğin ; objektif üzerinde 40/0.65 – 160/0.17 sayıları varsa, bu sayıların anlamı şudur.

40: objektifin nesneyi kaç kez büyüttüğünü , 0.65 : numerik apertür sayısını ( ileriki slaytlarımızda bilgi verilecek) 160: objektifin kullanılacağı tüpün uzunluğu, 0.17 :Preparatı kapatmak için kullanılacak lamel kalınlığı (mm ) gösterir. Bazı objektiflerde (∞ ) simgesi bulunabilir.Bu o objektifin her uzunluktaki

tüple kullanılabileceğine işaret eder. Yine bazı objektiflerde 0.17 yerine ( 0 ) veya (-) işareti bulunabilir.(0) o

objektifin bakteriyolojik preparatlarda , (-) işareti ise her kalınlıktaki lamelle kullanılabileceğini gösterir.

__Numerik apertür sayısı : Bir mikroskobun ayırım gücü (resolusyon gücü , çözümleme gücü ) numerik

apertür sayısı ile ilgilidir.Aynı büyütmeyi sağlayan iki objektiften ;numerik apertür sayısı daha yüksek olan resolusyon (ayırım ) gücü daha fazladır.Ayırım (resolusyon ) gücü birbirine en yakın iki nokta arasındaki mesafeyi gösterir.

Objektifler kendi ekseni etrafında dönebilen bir revolver üzerine yerleştirilmişlerdir.

Objektifler kuru sistemli objektifler ve immersiyon objektifler olmak üzere ikiye ayrılırlar.Kuru sistemli olanlarda obje ile objektif arasında hava bulunur. İmmersiyon objektiflerde ise daha fazla ışık toplayabilmek için, obje ile objektif arasındaki aralık uygun bir sıvıyla ( su , gliserin ,sedir yağı) doldurulur.En iyi immersiyon sedir yağı ile elde edilir.Çünkü bu yağın ışığı kırma indisi (1.52 ) obje ve objektifinki ile aynıdır.Havanın ışığı kırma indisi 1.0 , suyun 1.33 , gliserin 1.39 dur.Genellikle 40 defaya kadar büyüten objektifler kuru sistemli , 40 dan fazla büyütenler ise immersiyon sistemli olarak yapılır.

d)Oküler : Tüpün göze gelen tarafında bulunur. Bazı mikroskoplarda bir adet (monoküler ), bazı mikroskoplarda ise iki adet ( binoküler ) oküler bulunur.

Oküler ; objektifin büyüttüğü görüntüyü tekrar büyüten ve objektifin ışık kusurlarını düzelten birkaç yakınsak mercekten oluşmuş optik kısımdır.Objektiflerde olduğu gibi her okülerin büyütme gücü üzerinde yazılıdır.

Monoküler bir mikroskobun kısımları yukarda verilmiştir.

MİKROSKOP BAKIMI Mikroskoplar çok pahalı cihazlardır. Bunlardan uzun süreli istifade etmek

için bakımlarına dikkat etmek gerekir.Bu amaçla şu hususlara azami dikkatinizi rica ediyoruz :

Mikroskopları direkt güneş ışığı , radyatör gibi ortamlardan uzak tutunuz. Mikroskobun diğer bir düşmanı da toz dur.Bu nedenle mikroskop

kullanılmadığı zamanlarda bir örtü ile kapatılmalıdır.Tozlanmış olan kısımlar yumuşak , temiz bir fırçayla temizlenmelidir.

Dış merkezlere bulaşmış immersiyon maddeleri önce yumuşak bir bezle alınmalı, sonra 3 kısım eter + 1 kısım alkol karışımı ile ıslatılmış yumuşak bir bezle hafifçe silinmelidir.Bu amaçla tek başına alkol yada eter kullanılmamalıdır.

MİKROSKOPİK TEKNİKLER Histoloji ile sitoloji birbirleri ile yakın ilişkilidir.Histoloji dokuları inceleyen

bilim dalıdır.Sitoloji ise hücrelerin ayrıntılı yapısının araştırılmasını konu alan bilim dalıdır.

Sitoloji ve histoloji gözle görülemeyen yapıları büyütücü araçlar yardımı ile araştıran bilim dalı olduğuna göre bu yapıların büyütücü araçlarla görülebilir duruma getirilmeleri gerekmektedir.

Organizmalardan alınan doku ve organ parçalarının mikroskop altında görülebilir duruma getirilmesi için uygulanan işlemlerin tümü mikroskopik teknik veya mikroteknik adı altında toplanır.

Histolojik tekniklerin büyük bir bölümü canlı dokuya en yakın bir biçimde korunmuş veya fikse edilmiş öldürülmüş dokulara uygulanmaktadır.

Artifakt : Öldürülen dokulardan hazırlanan tanımlanmış histolojik preparatların canlı hücre ve dokulardan bazı değişikliklere sahip olduğu nu göz önünde bulundurmak gerekir. Bu değişiklikler artifakt olarak adlandırılmaktadır. Artifaktlar örneğin mikroskopiye hazırlarken kullanılan herhangi bir süreçte ortaya çıkar. Histologlar özel amaçlarına göre ,dokuda en az hasara yol açacak yöntemleri kullanmalıdırlar.

Doku preparatları hazırlamak ve incelemek için çok fazla sayıda teknik var dır. Bunların çoğu , değişik tip mikroskoplarda incelenen kesitlerin hazırlanması ile ilgilidir.

Fakat tek bir inceleme yöntemi ve tabi ki tek bir boyama yöntemi ve dokunun tüm hücrelerini ne de hücre içindeki komponentleri ( ayrıntıları ) eşit miktarda iyi göstermeyecektir.

Histolojik tekniklerin bir avantajı çok az miktarda dokuya gereksinim olmasıdır. Aynı örnekten boyama ile morfolojiyi, histokimyasal veya immunolojik yöntemlerle fonksiyonel özellikleri , elektronmikroskopi ile de ince yapıyı göstermek mümkün olabilmektedir.Bazen boyama yöntemlerinin tam anlaşılmış bilimsel temeli yoktur fakat artık çok sayıda kimyasal reaksiyon bilinmektedir.

SİTOLOJİ-HİSTOLOJİ YÖNTEMLERİ

1) PREPARASYON YÖNTEMLERİ …… 2)İNCELEME YÖNTEMLERİ

A)Taze hücre ve dokular A)MAKROSKOBİK YÖNTEMLER

B) Sitolojik teknikler B)MİKROSKOBİK YÖNTEMLER

C)Kesitsel yöntemler

1)PREPARASYON YÖNTEMLERİ

A)Taze hücre ve dokular: Kan ve lenf gibi bir sıvı içinde süspanse olan hücreler, bir damla sıvının

direkt incelenmesi ile görülebilir. Subcutenous bağ dokuda olduğu gibi gevşek doku olarak gruplanmış hücreler de , eğer doku ince ise direkt olarak incelenebilir.Eğer doku kalınsa veya katı bir organ halindeyse ayırarak normal tuz gibi sıvı ortamda hücreler birbirinden ayrılabilir.

Taze preparatlar hücreleri normal durumlarında gösterirler ancak kontrast azlığından dolayı incelemede zorluklar ortaya çıkmaktadır.Bu zorluklar vital boyama veya faz-kontrast mikroskop kullanarak ortadan kaldırılabilir.

_Vital Boyama : Hücrelerin sitoplazmasına renk ve kontrast veren bir yöntemdir. Ehrlich, canlı hücrelerin ;eğer hücreler boya solusyonunda ayrılırlarsa ( buna subra-vital boyama deniliyor)veya canlı organizmaya boyanın injeksiyonu ile ( buna intra-vital boyama deniliyor )boyanabileceklerini göstermiştir. Bu yöntemler canlı hücre kısımlarını gösterdiklerinden idealdir.

Fakat vital boyama ile sadece bazı sitoplazmik elementler gösterilebilir. Nükleus vital boyalara dirençlidir ve çekirdek zarının boyalara karşı geçirgenleşmesi hücre ölümünün bir ifadesi olmaktadır.

Vital boyama deneysel çalışmalarda çok kullanılmaktadır. Tespit edilmiş materyal kullanan sitolojik yöntemlerde vital boyama kontrol olarak kullanılabilir. Günümüzde vital boyaların yerini kısmen faz- kontrasyon mikroskopiye bırakılmıştır.

B)Sitolojik teknikler: Hücreleri içeren sıvılar veya aspire edilmiş kemik iliği gibi ince doku

parçaları lam üzerine alınır veya yapışık hücreler veya yapışık hücreler görünüşlerini korumak için tespit edilirler.

Organlar ve dokular da benzer şekilde lam üzerine sürülebilirler.Dokunun yapışma ve uygunluğuna bağlı olarak bir miktar hücre lama yapışacaktır. Smearler hücre yapısını göstermek için boyamalar ve uygun bir ortam kullanarak kapatılırlar.

Dalak ve kemik iliği gibi bazı organlar için IMPRESSION YÖNTEM kullanılmaktadır.Bu yöntem organın kesi yüzeyine veya dokunun bir parçasına lam değdirerek yapılmaktadır.

Doku kültürleri ile , kroromozomlar için lökosit kültürleri ile filmlerin ve smearlerin kullanımı çok uygundur.

C)Kesitsel Yöntemler : Bu yöntemlerde doku parçaları ince şeffaf dilimlere veya kesitlere

bölünebilir. Yukarıdaki yöntemlere zıt olarak dokunun artitektürü korunduğundan avantajlıdır.

Histolojide doğru sonuç veren pek çok sayıda kesitsel yöntem vardır. Küçük bir parça dokunun dikkatli bir rekontrfiksiyonu (yeniden yapım ) seri kesitlerin incelenmesi ile elde edilir. Tüm örnekten kesit alınır ve sırası bozulmadan saklanır. Numaralanmış , boyanmış preparatlar sırasıyla incelenir. Daha büyük parçaların bloklarından kesit hazırlamak olası olmayabilir.

Fakat birbirini takip eden ( birini alıp birini almama ) veya düzenli aralıklarla alınan kesitler örneğin tümünün yapısını kapsamlı olarak açıklayabilir.bu olaya step- sectioning __basamaklı kesit alma olarak bilinmektedir.

Taze ve tespit edilmiş dokunun kalın kesitler i keskin bıçak veya jilet ile elle kesilebilir. Histolojik yapı sadece yüzey boyanacağından sınırlı olarak görülebilir.bu teknik hızlı teşhis çalışmalarında kullanılmaktadır. 1928 yılından beri hala dokuları tanımanın hızlı ve kolay yoludur. Fakat şimdilerde mikrotomla (ışın mikroskobu için kesit alan cihaz. Elektron mikroskobu için kesit almayı yarayan cihaz ise ultratom dur )alınmış kesitler bu yöntemin yerini almıştır.

Histolojik kesitlerin çoğu 4-7 mikron ( mikrometre ) kalınlığında alınır. Mikrometre (mikron) histolojide ölüm için standart birimdir ve 1 mikron mm nin binde birine veya metrenin milyonda birine eşittir.

Yağ damlacıkları, sinir fibrilleri ve kan damarları gibi geniş yapıların gösteriminde 10-25 mikronluk kesitler daha uygundur. Sentetik resinlere gömülen dokulardan 1 mikronluk kesitler alınabilir ve bu kesitlerden diğer kesitlere göre daha çok iyi ayrıntı elde edilebilir.

Elektron mikroskop için ultratom ile 50-100 nm ( 0.05-0.1 mikron ) kalınlığında kesitler alınabilir.

__Floresans immunohistolojik yöntemler

__Otoradyoorafi

__Mikroincineration

__Mikroradyografi : Bu sistemde X ışınlarının absorbsiyonları ile histolojik kesitlerin yapısını çalışmaktadır ve bu teknikle dokunun kimyasal yapısı hakkında da bilgi edinmek mümkündür.

Mikroradyografi özellikle X ışınlarının absorbsiyonundan sorumlu olan mineraller var olduğundan kalsifiye dokular ( kemik , kıkırdak ,enamel ve dentin ) çalışmak için kullanılmaktadır.eğer ince bir kemik kesiti , ince taneli fotografik emülsiyon ile yakın temasa konursa ve yumuşak bir X ışınına maruz bırakılırsa fotograf , mineral materyalin dağılımını göstermektedir. Bu tip bir preparat KONTAKT MİKRORADYOGRAF olarak bilinmektedir.

( Üstteki 4 madde kesitler için yararlanılan yardımcı yöntemlerdendir. Şu an isim olarak hatırlanmasında fayda var )

2)İNCELEME YÖNTEMLERİ

A)MAKROSKOPİK YÖNTEMLER Histologlar dokuları çıplak gözle inceleme yaparak bir çok şey öğrenebilirler.

Çıplak gözle inceleme uniform olmayan organlar için esastır. Çünkü histolojik inceleme sadece geniş bir örneğin parçalarında yapılabilir. Dokulardan hazırlanan bloklardan uygun bloğun seçimi zor olabilir. Müzede sergilenen örneklerin hazırlanması kan damarlarının ve diğer anatomik yapıların injeksiyon teknikler i ile gösterimi mikroskopik histolojiyi tamamlayan yöntemlerdir..

B)MİKROSKOBİK YÖNTEMLER Yansıyan veya geçen ışık kullanılarak düşük güçlü bir steroskopik diseksiyon

mikroskobu ile tam doku örneklerinin incelenmesi dokuların ve ince barsak mukozasının villileri gibi dokuları bazı kompenentleri görmek mümkün değildir.

_Faz –kontrast mikroskobu : Taze ve boyanmamış doku ve hücreler incelenmektedir.

_İnterferans mikroskobu :Canlı ve boyanmamış hücrelerin hücre detayları görmek için kullanılmaktadır. Yine bu mikroskop optik terazi olarak kullanılarak intrasellüler yapıların ağırlıkları tespit edilebilir

_Konveksiyonel binoküler mikroskop : Bu mikroskop ile şeffaf kesitler ve smearler incelenir.Bu mikroskopta genellikle geçen ışık (transmitted light ) kullanılmaktadır. X20 den X1000 e kadar değişen bir büyütme gereklidir.Eğer mikroskop ışık mikroskobunun özel tiplerinin bazılarında kullanabilirse bu bir avantajdır.

_Karanlık saha mikroskobu :Bu mikroskop ile objelerin indirekt görünümünü sağlamak için yüksek yoğunlukla aydınlatma gereklidir.Karanlık sahada kondenserlerden direkt ışık mikroskoba girmez. Objeler mikroskoba giren direkt ışık hüzmeleri ile transvers olduklarından değil , indirek ışık hüzmesinin mikroskop içine difraksiyonu ve yansıması nedeni ile görülmektedir.

_Polarizasyon mikroskobu : Polarize veya kristalli yapılara sahip dokular incelenmektedir.

_Floresans mikroskop : Fluorokrom boyalarla boyanan veya imnunohistolojik tekniklerdeki floresansla işaretlenmiş antikorlarla muamele edilmiş kesitlerin incelenmesinde kullanılır.

_Elektron mikroskopları : Yüksek büyütme ve ayırma gücü üreten elektronların kısa dalga boyu ışınını kullanırlar.Scanning elektron mikroskobu küçük ve büyük büyütmelerde doku ve hücre yüzeylerini göstermektedir.Transmisyon elektron mikroskobu ise transmisyon ışın demeti kullanarak ince kesitleri inceler.TEM deki bir gelişme elektron probe mikroanalizer dir.Bu tipte dar bir elekron demeti doku içinden geçerken , dokunun kimyasal yapısının sagital tespiti sağlanır.

HİSTOLOJİK GÖZLEMLERİ KAYDETME YÖNTEMLERİ

Histolog en son olarak gözlemlerini kaydeder. Kayıtları şu şekilde olmalıdır.

1)İncelenen dokuların yapısını açıklamak için kelimelerin kullanıldığı nitel terimlerle

2)Renkli fotoroakrografinin ve fotomikrografinin gelişmesi ile kalıcı fotografik kayıtlar korunur. Bunlar daha sonra demostrasyon ve eğitim için kullanılır.

Kantitatif ( nicel) yöntemlerle histolojik yapıların alanları , hacimleri ,sayıları kesin veya karşılaştırmalı terimlerle ifade edilir.Bu yol mikroskobik gözlemleri kaybetmenin daha doğru bir yoludur.

İDEAL BİR HİSTOLOJİ LABARATUVARLARINDA NELER BULUNMALIDIR ?

1) Uygun ölçülerde lavabosu bulunan tezgah

2) Formalin ve diğer gazların çalışanları etkilenmemesi için çeker ocak

3) Sert tahtadan yapılı 45 *35 ebatlarında bir diseksiyon tablası

4) Diseksiyonda kullanılmak üzere ,

.20-30 cm uzunluğunda ince ağızlı bıçaklar

.makaslar ,traş makinası,jiletler ,paslanmaz çelikten cetvel

.çeşitli ebatlarda forcepsler , spanclar ,terazi, steromikroskop ,ilk yardım çantası

.bunzen beki ,sıcak tabla , inkübatör ( 37 derecelik ),fırın ( 60 derecelik )

.Boyama alanının iyi ışıklandırılması , düşük vattlı tungsten ,

.Bir başkasının inceleyeceği kesitleri boyanan bir kişi , her iki mikroskopta da renk filtrelerinin aynı olmasına dikkat edilmelidir.Çok kullanılan yellowish eozin eğer mavi filtre ile incelenirse farklı bir renk tonunda görülür.

.Boya kapları, cam kapaklı kavanozlar ,distile su ve trikrom boyamadaki %1 lik asetik asit için polietilen yıkama şişeleri ,pipetler ,seri kapatılan kesitleri boyamak için paslanmaz çelik veya plastik kaplar

RUTİN HİSTOLOJİK TAKİP

1)Parça alma

2)Tespit

3)Sudan kurtarma

4)Şeffaflandırma

5) Parafine gömme

6)Kesit alma

7)Boyama

8)Kapatma

_Yukarıdaki maddeler ışık mikroskopu ve elektron mikroskobunda inceleme yapmak için maddelerdir.iİleriki derslerde bu maddeler ile ilgili gerekli bilgiler ayrıntılı olarak verilecektir.

_Bankobilgi: Işık mikroskubu ile Elekton mikroskobunda inceleme işlemlerindeki farklar.

1-Işık mikroskobunda 1 cm 3 kesit alınırken ,elektron mikroskbunda 1 mm3 kesit alınır.

2-Gömme ortamları farklıdır.

3-Işık mikroskobunda kesme işleminde çelik bıçak kullanılırken , elektron mikroskobunda cam bıçak kullanılır

4-Aldığımız kesitleri Işık mikroskobunda lam üzerinde incelenirken , elektron mikroskobunda lam kullanılmaz, grit kullanılır.

5-Işık mikroskobu için hazırlanan preparatlar uzun zaman incelenmek üzere saklanırken elektron mikroskobunda gritler çok uzun ömürlü değildir.

6-Işık mikroskobunda amaca uygun farklı boyalar kullanılabilirken , elektron mikroskobunda Uranil asetat ve Kurşun sitrat kullanılır.

7-Kullanılan kesit alma cihazlarında da fark vardır.I şık mikroskobunda mikrotom kullanılıyorken , elektron mikroskobunda ultratom kullanılır.

Bu ders anlatımı www.biyoloji.in sitesi tarafından yapılmıştır.

Facebook Sayfamız www.facebook.com/seninbiyolojin

Her türlü soru ve önerileriniz için seninbiyolojin@gmail.com adresine mail atabilirsiniz.