Trao đổi trực tuyến tại:

http://www.mientayvn.com/Y_online.html

MIEÃN DÒCH

KHOÂNG ÑAËC HIEÄU

TS. Hoaøng Tieán Myõ

I. ÑAÏI CÖÔNG

Vi khuaån

Kyù sinh truøng Vi ruùt

Vi naám

Söùc ñeà khaùng CT MDKÑH

MDÑH:Mddt & Mdtb

CÔ THEÅ

II. CAÙC YEÁU TOÁ ÑEÀ KHAÙNG

KHOÂNG ÑAËC HIEÄU

1. DA & NIEÂM MAÏC

Haøng raøo choáng ñôû ñaàu tieân cuûa cô theå

1.1.Caùc VSV thöôøng truù:

- Caïnh tranh söû duïng chaát dinh döôõng

- Tieát ra caùc acid beùo, ion H+

1.2.Caùc yeáu toá ñeà khaùng treân bieåu moâ:

1.2.1. Nhöõng yeáu toá cô hoïc:

- Söï chuyeån ñoäng lieân tuïc cuûa nhung

mao treân beà maët tb bieåu moâ hoâ haáp

- Phaûn xaï ho, haét hôi

- Doøng chaûy cuûa nöôùc maét, nöôùc tieåu

- Maøng nhaøy (ñb ôû ñöôøng hoâ haáp)

1.2.2.Surfactans

- Giaûm söùc caêng beà maët

- Ngaên ngöøa söï baùm dính vaø loaïi tröø VSV

1.2.3. Lactoferrin

- Coù trong dòch tieát cô theå (ñb söõa meï)

- Taùc duïng: haáp thuï caùc ion Fe töï do

- Ngaên chaën söï taêng tröôûng cuûa VSV

1.2.4. Lysozyme

- Nöôùc maét, nöôùc boït vaø chaát nhaày PQ

- Taùc duïng laøm vôõ Peptidoglycan VK Gr(+)

1.2.5. Tallow

- Chaát beùo do tuyeán moà hoâi tieát ra

- Taùc duïng dieät naám

1.2.6. Acid

- HCl ôû dòch vò, pH acid ôû aâm ñaïo

- Choáng laïi söï taêng tröôûng vaø ñònh cö VSV

2. BOÅ THEÅ (Complement)

2.1.Ñònh nghóa:

BT laø 1 heä thoáng enzyme raát phöùc taïp goàm

nhieàu thaønh phaàn töø C1 ñeán C

9

2.2. Nguoàn goác: chuû yeáu töø tb nhu moâ gan

(ngoaøi ra ÑTB, tieåu caàu, tb sôïi)

2.3. Nguoàn chöùa: huyeát töông, huyeát thanh

2.4.Ñaëc ñieåm hoaït ñoäng:

Hoaït ñoäng theo kieåu phaûn öùng daây

chuyeàn trong moät traät töï nhaát ñònh, thaønh

phaàn tröôùc sau khi ñöôïc hoaït hoùa laïi coù

khaû naêng xuùc taùc söï hoaït hoùa cuûa th. phaàn

sau (Doøng thaùc BT)

Söï hoaït ñoäng cuûa BT dieãn ra theo 2 con

ñöôøng:

Con ñöôøng coå ñieån (Classical pathway)

Con ñöôøng thay ñoåi (Alternative pathway)

2.4.1 C.ñöôøng coå ñieån: phuï thuoäc [m.dòch]

Ngoaøi ra: CRP-VK, Peptidoglycan, Endotoxin

2.4.2 C.ñöôøng thay ñoåi: Maøng tb khaùc loaøi

Caàn yeáu toá B, D vaø Properdin

2.4.3 Hoaït tính cuûa BT:

+ Hoaït tính laøm tan tb (quan troïng nhaát)

+ Hoaït tính phaûn veä: C3a vaø C

5a

+ Hoaït tính hoùa öùng ñoäng

+ Hoaït tính mieãn dòch keát dính

+ Hoaït tính huy ñoäng baïch caàu

CON ÑÖÔØNG COÅ ÑIEÅN CON ÑÖÔØNG THAY ÑOÅI

C1 C3

C4,C2 B, D factor

[C4b2b] C3 C3 [C3bBb] Properdin

C3a C3a

C3b [C4b2b3b] [C3bBb3b] C3b

C5

C5a

C5b

C6,C7,C8,C9

TB BÒ LY GIAÛI

C5b-C9

3. ÑAÏI THÖÏC BAØO (Macrophage)

Phaân boá ôû caùc toå chöùc cô theå

Baûo veä cô theå: baét, nuoát vaø tieâu vi sinh vaät

Hieän töôïng thöïc baøo (daïng haït)

Hieän töôïng aåm baøo (daïng hoøa tan)

Hieän töôïng thöïc baøo: 3 giai ñoaïn

Gñ baùm : VSV baùm leân beà maët ÑTB

Gñ nuoát : Phagosome + Lysosome

Gñ tieâu : Enz. tö øLysosome Phagosome

VSV toàn taïi trong Phagosome NT noäi baøo

4. BAÏCH CAÀU AÙI TOAN (Eosinophil)

Haït trong tb chaát chöùa: Major basic protein

Cationic protein

Huûy hoaïi maøng kyù sinh truøng

KST hoaït hoùa heä BT theo con ñöôøng thay

ñoåi nhöng laïi ñeà khaùng vôùi C9

C3b gaây mieãn dòch keát dính hoaït hoùa BC

aùi toan tieâu dieät KST

5. TÍNH GAÂY ÑOÄC TB GAÉN TB KHOÂNG Ñ.HIEÄU

(Non-specific cell bounding cytotoxicity)

Ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc nhaän

dieän sôùm vaø loaïi boû caùc tb bò nhieãm viruùt,

vi khuaån, tb ung thö

Coù vai troø trong phaûn öùng loaïi boû maûnh

gheùp (gheùp tuûy xöông, gheùp tim, thaän…)

Bao goàm: BC ñôn nhaân, BC ña nhaân vaø

Lymphoâ baøo haït lôùn

Tb dieät vaø Tb dieät töï nhieân

6. SÖÏ SAÛN XUAÁT CAÙC CHAÁT HOAÏT MAÏCH

Histamin & Leucotrienes

*Laøm daõn maïch ngoaïi bieân

*Giuùp baïch caàu xuyeân maïch

7. C-REACTIVE PROTEIN (CRP)

Laø yeáu toá xuaát hieän sôùm trong huyeát thanh

Giuùp chaån ñoaùn sôùm beänh nhieãm truøng

[CRP-VK] hoaït hoùa heä BT theo con ñöôøng

coå ñieån

8. INTERFERON (IFN)

Glycoprotein 20.000 – 40.000

Taïo ra töø tb ngöôøi hoaëc ÑV nhieãm viruùt

Ngoaøi ra: ÑTB, nguyeân baøo sôïi, lymphoâ baøo

Phaân loaïi: α, β, γ IFN

Coù tính ñaëc hieäu loaøi

Cô cheá: ngaên chaën söï dòch maõ cuûa viruùt

Hoaït ñoäng cuûa IFN:

Ngaên chaën söï sao cheùp cuûa viruùt trong tb

IFN öùc cheá söï dòch maõ protein viruùt baèng

caùch toång hôïp 3 protein:

2,5 olionucleotide synthetase

Endonuclease

Protein kinase

IFN taïo ra ôû ngöôøi thì taùc duïng toát ôû ngöôøi

IFN khoâng taùc ñoäng tröïc tieáp caùc phaàn töû

viruùt ngoaøi tb

IFN xuaát hieän sôùm vaøi giôø sau khi viruùt sao

cheùp ngaên chaën ñöôïc söï lan traøn viruùt

IFN kích thích tb dieät töï nhieân

IFN kích thích hoaït ñoäng cuûa ÑTB

IFN coù theå choáng ñöôïc vaøi loaïi ung thö

α IFN duøng ñieàu trò vieâm gan maïn tính do

HBV vaø HCV