Slajd 1

Micha FijakowskiWyobraenia wiata na przestrzeni dziejwAstronomia uwaana jest czsto za najstarsz z nauk. Prawie wszystkie staroytne cywilizacje zajmoway si obserwacjami ruchw cia niebieskich, stosujc poznan wiedz w yciu codziennym np. do: mierzenia czasu,nawigacjiorganizowania ycia

Kalendarz MajwZegar sonecznyZanim w staroytnej Grecji narodzia si idea kulistej Ziemi, ludzie rnych kultur twierdzili, e Ziemia jest paska.Antyczni Majowie wierzyli, e Soce kry wok Ziemi, podtrzymywanej przez czterech olbrzymw zwanych bakabami.

W mitologii hinduizmu paska Ziemia, w ksztacie kwiatu lotosu symbolizujcego strony wiata, spoczywaa na grzbietach czterech soni, ktre z kolei stay na skorupie wia pywajcego w nieskoczonym oceanie.

Staroytni Egipcjanie wyobraali sobie, e Ziemia to bg Qeb lecy na boku, a posta bogini Nut, nachylonej ukowato nad nim, przedstawiaa niebo.

bg Qeb lecy na boku i bogini NutZodiak z Dendery pnoegipska mapa nieba z babiloskim zodiakiemBabiloczycy twierdzili, e Ziemia jest gr stojc w wodach oceanu. Po obu jej stronach znajduj si drzwi, przez ktre Soce chowa si lub wychodzi na niebo.

Bg Marduk

Kudurru Meli Szipaka przedstawiajce siedzcegona tronie Sina oraz symbole Szamasza (soce), Sina (ksiyc) i Isztar (gwiazda)Od zarania astronomii Wszechwiat postrzegany by jako geocentryczny, z nieruchom Ziemi w rodku, wok ktrej kryo Soce, planety i gwiazdy. Cywilizacja grecka, ktrej pocztki sigaj 900 roku p.n.e., przez nastpne 1000 lat istotnie przyczynia si do rozwoju astronomii. Ju w VI wieku p.n.e. Grecy zdawali sobie spraw, e Ziemia jest kulista. Wierzyli, e jest ona podtrzymywana przez boga Atlasa. Byli jednak przekonani, e jest to spoczywajca nieruchomo kula, wok ktrej obraca si reszta Wszechwiata.

AtlasSoce byo uwaane za boga Heliosa - wonic zotego rydwanu sonecznego zaprzonego w cztery ogniste rumaki. By to mody mczyzna noszcy koron z promieni. Codziennie rano wyjeda on na nieboskon, aby cay dzie wdrowa na niebie. Wieczorem dociera na zachodnie krace wiata, gdzie kpa swe konie w oceanie, a nastpnie powraca z zachodu na wschd, przepywajc ocean w zotej czaszy, aby nazajutrz podj znowu sw nigdy nie koczc si podr.

Najbardziej znanym ordownikiem geocentrycznej teorii budowy Wszechwiata, by grecki astronom Ptolemeusz ( 90-168r. p.n.e.),poda on zasady obliczania ruchw cia niebieskich. Aby objani ruch wsteczny niektrych planet wysun tez, e planety poruszaj si po skomplikowanych torach, zoonych z epicykli.

Ukad soneczny Klaudiosa Ptolemeusza (Almagest, 150 n.e.)9Przez nastpne 1500 lat astronomia pozostawaa pod wpywem idei Ptolemeusza, sformuowanych w dziele Almagest.

Almagest ksiga X po lewej deferent i epicykl Merkurego, po prawej informacje o dystansie Ziemia-Merkury

W mitologii sowiaskiej, wiat by przedstawiany w postaci drzewa. Jego wierzchoek siga nieba siedziby Boga-Stwrcy. Pie wyznacza rodek Ziemi i stanowi o Kosmosu. Korzenie tkwiy w piekle.

Przekonanie, e Ziemia jest paska utrzymywao si do XVI wieku, a do momentu, kiedy to zainspirowany odwanymi teoriami Kolumba o kulistoci Ziemi, Ferdynand Magellan postanowi opyn wiat. Cho sam straci ycie podczas tej podry, jeden z jego statkw Victoria dopyn szczliwie do Europy przekonujc ludzi, e Ziemia jest kul.

W 1543 roku, polski astronom, Mikoaj Kopernik (1473-1543) dokadnie przyjrza si powszechnie przyjtemu systemowi geocentrycznemu. Nabrawszy przekonania, e epicykle, s zbyt skomplikowane, by mogy by prawdziwe, doszed do rewolucyjnego wniosku, e ruchy planet mona wyjani w bardziej naturalny sposb, gdy w centrum Wszechwiata umieci si Soce, a nie Ziemi.

W dziele De revolutionibus orbium coelestium (O obrotach sfer niebieskich) wysun koncepcj heliocentryczn. Ta miaa teoria umieszczaa w centrum Wszechwiata Soce. Planety w tym Ziemia poruszay si wok niego po orbitach koowych. Model kopernikaski stanowi pocztek wspczesnych pogldw na budow Ukadu Sonecznego. Mikoaj Kopernik czeka 10 lat, nim zezwoli na publikacj swego dziea. Byo to spowodowane jego strachem przed potpieniem przez Koci i oskareniem o herezj lub obaw przed wymianiem.

Duski astronom Tycho de Brahe (1546-1601) odrzucajc kopernikaski model Wszechwiata heliocentrycznego, rozwin wasn teori. Uwaa on, i wszystkie planety kr wok Soca, a cay ten ukad porusza si wok nieruchomej Ziemi.

Po mierci Kopernika, idee Wszechwiata heliocentrycznego podjli inni uczeni. Obserwacje Galileusza (1564-1642), woskiego matematyka, fizyka i astronoma, wydaway si potwierdza tez, e Soce stanowi rodek Wszechwiata.

Galileusz przed rzymsk inkwizycj Cristiano Banti.

Johannes Kepler (1571-1630), niemiecki astronom, by wanym obroc idei heliocentrycznej, ktr opisa w 7-tomowym dziele pt.: Streszczenie astronomii kopernikaskiej. Sformuowa trzy prawa rzdzce ruchem planet. Wykaza te, e planety poruszaj si po torach eliptycznych. Uwaa jednak, e Soce znajduje si w rodku Wszechwiata, a si trzymajc planety na orbitach jest sia magnetyczna.

Dopiero Isaac Newton (1643-1727) pokaza, w jaki sposb sia grawitacji utrzymuje planety na orbitach wok Soca. Udowodni, e sia ta rzdzi ruchem wszystkich cia we Wszechwiecie czy to bdzie jabko spadajce z drzewa, czy Ksiyc krcy wok Ziemi. On te stwierdzi, e sia ta maleje wraz z odlegoci.

Odwane teorie heliocentryczne nie przekonyway ludzi pozostajcych nadal pod presj Kocioa. Galileusz zosta skazany na areszt domowy, a Giordan Bruno, za twierdzenie, e gwiazdy s Socami i istniej inne takie ukady jak Ukad Soneczny, zosta spalony na stosie.

Dlatego jeszcze na pocztku XX niektrzy naukowcy wysuwali dziwaczne teorie. Jeden z nich, Niemiec Karl Neupert, by przekonany, e yjemy po wklsej stronie kuli, ktra otacza Ksiyc, Soce i inne ciaa niebieskie a to, e Ziemia jest drobin zawieszon w Kosmosie jest tylko zudzeniem. Dopiero w 1993 roku Watykan oficjalnie doceni uczonych zajmujcych si heliocentryzmem i jest to model Wszechwiata obecnie obowizujcy.

KONIECPrezentacj wykona:MICHA FIJAKOWSKI kl. VI