METODE RJESAVANJA MJERNIH LANACA

8/10/2019 METODE RJESAVANJA MJERNIH LANACA

1/24

Adnan Mujkanovi

Indeks br.__ 6220/11__

Odsjek __Odravanje__

METODE RJEAVANJA MJERNIH LANACA NA

PRIMJERU PROIZVODNJE KOIONOG DISKA

U PREDUZEUPREVENT

FAD d.d. JELAH-TEANJ

Seminarski rad

Predmet: Tehnologija demontae i montae

Mentor: doc.dr.sc. Ismar Alagi

Zenica, novembar 2014.


2/24

Sadraj:

1. UVOD .................................................................................................................................... 3

2. OSNOVNE INFORMACIJE O PREDUZEU PREVENT FAD D.D. JELAH.................. 4

3. POJAM MONTAE,TANOSTI MONTAE I MJERNOG LANCA............................... 7

4. METODE RJEAVANJA MJERNIH LANACA ................................................................. 9

4.1 Metoda potpune zamjenjivosti ......................................................................................... 9

4.2 Metoda nepotpune zamjenjivosti ................................................................................... 13

4.3 Metoda zamjenjivosti u okviru grupe (metoda biranja) ................................................. 14

4.4 Metoda podeavanja ....................................................................................................... 15

4.5 Metoda regulisanja ......................................................................................................... 17

6. METODE RJEAVANJA MJERNIH LANACA NA PRIMJERU KOIONOG DISKA19

6.1 Primjena metode rjeavanja mjernih lanaca na datom proizvodu .................................. 20


3/24

1. UVOD

U toku seminarskog rada obraen je prije svega teorijski dio a zatim primjena istog na

koionom disku preduzea Prevent FAD Jelah.S obzirom da je koioni disk jedan od

vitalnih dijelova automobila potrebno mu je obratit posebnu panju.U ovom radu panja je

prvenstveno koncentrisana na proces montae.Na samom poetku date su neke osnovne

informacije o preduzeu Prevent FAD-Jelah.Zatim su objanjeni neki osnovni pojmovi kao

to jepojam mjernog lanca,montae,tanosti montae,a zatim su obraene metode rjeavanja

mjernih lanaca.Neke od metoda su razraene detaljnijea neke ne,nego su samo date njihove

ideje i odreene prednosti i nedostaci,zbog toga to svaka od metoda nije toliko vana za

rjeavanje mjernog lanca na datom primjeru.Osnovni problem je ustvari u tome koju od

metoda koristit.Cilj je imati ekonominiju proizvodnju i olakan proces montae.Prilikom

prikupljanja literature za pisanje seminarskog rada nisam uspiopronai podatke o

ocjenjivanju dosadanjih istraivanja u datoj oblasti.Osnovni izvori informacija koji su

koriteni su knjige, Zelenovi, D. i osi, I.(1991). Montani sistemi.Beograd:Nauka, Alagi

I., Primjena FMEA metode na proces mainske obrade koionog diska 1j0 615 601,3.

Nauno-struni skup sa meunarodnim ueem KVALITET 2003, Zenica, B&H, 13. i 14

Novembar 2003, Kiszka,K i Lesniewicz ,A. Dimensional Chains Accumulation of

Tolerances,i dr.( internetske stranice).Teorijski dio je veoma bitan da bi se uoila jedna od

metoda koja bi davala najbolje rezultate (npr.ekonominost,kvalitet i dr.) to bi imalo za

posljedicu i svoj praktini znaaj.


4/24

2. OSNOVNE INFORMACIJE O PREDUZEU PREVENT FADD.D. JELAH

Fabrika autodijelova FAD Jelah spada u red vrlo uspjenih kompanija koje posluju na prostoru

BiH. Specijalizovana za izradu koionih diskova ova fabrika 99% svojih prozivoda izvozi na

trite EU, a meu prvima je u BiH uspostavila evropski sistem kvaliteta za auto industriju.

Posjeduje certifikat za implementirani sistem kvaliteta prema zahtjevima standarda ISO 9001

od 1999. godine. Navedeni certifikat je dobijen od strane akreditacijske kue TV

Management Service GmbH.

Slika 1. Grafiki prikaz firme i njene lokacije


5/24

Osnovana je marta 1982. godine kao osnovna organizacija udruenog rada u sastavu UNIS

POBJEDA Teanj i zapoljavalo je dvadesetdva radnika. Asortimanom proizvoda, u kojem su

bili zastupljeni diskovi, rukavci i koione glavine, dominirao je koioni dobo, a u okviru

poslovne saradnje koioni elementi su isporuivani za potrebe TAS-a u Sarajevu, VW-a i

SEAT-a. Pozitivni efekti na ukupan razvoj FAD-a posebno su se odraavali rezultatima

poslovne saradnje sa VW-om, a ukupna proizvodnja za period od osnivanja do 1992.godine je

bila cca 5 miliona jedinica. Reorganizacijom RO POBJEDA, poetkom 1990. godine, FAD je

nastavio samostalno poslovanje, obezbjeujui materijalno- tehnike uslove za upoljavanje

211, a poetkom 1992. godine u ovom privrednom subjektu radno angaovano bilo je 267

radnika. U periodu od 1992. do 1995. godine dolo je do prekida poslovnih odnosa sa ino

partenrima, odreena oprema za proizvodnju je dislocirana, dio strunog kadra promijenio je

mjesto prebivalita, a time i mogunost radnog angaovanja u FAD-u.

Ovaj privredni subjekt, okonanjem privatizacijskog procesa 2003. godine, postaje dijelom

PREVENT Grupacije i kroz vie investicionih ciklusa uvedena je nova tehnologija obrade,

automatizacija procesa proizvodnje, novi sistem povrinske zatite koionih dijelova

GEOMET, izvrena je modernizacija i poveanje proizvodnih kapaciteta, te jaanje kadrovskih

potencijala fabrike. PREVENT je od 2004.godine do sredine 2011. godine kontinuirano

investirao iznos od 16.776.578,00 KM u proizvodno-kontrolnu opremu. Grupacija PREVENT

je za FAD obezbijedila proizvodnju dijelova uglavnom za koncern VW sa kategorijom A

isporuioca OEM dijelova.Zahvaljujui velikoj investiciji Preventa u unaprijeenje i

modernizaciju opreme FAD se odlino pozicionirao na konkuretnom evropskom tritu

autodijelova.Oprema, kadrovi i tehnologija prilagoeni su ostvarivanju veoma zahtjevnog

kvaliteta proizvoda zbog injenice to se dijelovi iz naeg proizvodnog programa svrstavaju u

kategoriju ivotno vanih dijelova u automobilskoj industriji. Proizvodna oprema je veoma

fleksibilna, a kadar osposobljen tako da je, u zavisnosti od potreba trita, mogue u odreenoj


6/24

mjeri izvriti prestruktuiranje proizvodnog programa. Ponovnim baziranjem proizvodnje

koionih diskova za VW, dostignuta je proizvodnja od 2,5 miliona jedinica na godinjem nivou,

a ukupna proizvodnja u periodu od 2004. i est mjeseci 2011. godine bila je 7 120 528

jedinica.Iako je rije o relativno maloj fabrici, FAD Jelah sa ak 3% uestvuje u ukupnom

izvozu iz FBiH.1

1http://www.bhbusiness.ba/contents/75 .Oitano: 5.11.2014.
http://www.bhbusiness.ba/contents/75http://www.bhbusiness.ba/contents/75


7/24

3. POJAM MONTAE,TANOSTI MONTAE I MJERNOGLANCA

Montaa je sklapanje sistema vieg stepena sloenosti od sistema manjeg stepenasloenosti.Vrlo je bitno obezbjediti tanost montae.Pod pojmom tanost montae se

podrazumijeva stepen podudaranja stvarnih osa,taaka i povrina dijelova koji dolaze u

meusobni kontakt.Stepen tanosti se izvodi iz namjene svakog pojedinog sklopa.Treba

izbjegavatiprevie povienu tanost zbog povienja trokova koji se javljaju pri tome.Na koji

nain uticati na tanost montae?Odgovor je mjernim lancima.Mjerni lanac se sastoji od niza

nadovezanih pojedinanihmjera (pojedinanih elemenata) Ai i zavrnog elemenata Akoji

ine zatvoren sistem. Pri tome nema uticaja da li pojedinane mjere pripadaju odreenimdjelovima ili odreenim sklopovima. Mjere koje ulaze u mjerni lanac nazivamo lanovima

mjernog lanca. 2Prilikom odreivanja mjernog lanca potrebno je izvriti baziranje.Baza moe

biti taka,osa,neka povrina (npr.eona ili uzduna).Vrlo je vano napomenuti da u mjernom

lancu postoje uveavajui i umanjujui lanovi.Uveavajui lanovi utiu na veliinu zavrnog

lana i sa njihovim porastom dolazi i do porasta vrijednosti zavrnog lana,a umanjuji

suprotno,to zani da se poveanjem vrijednosti umanjujui lanova smanjuje veliina zavrnog

lana..Na slici 2 koja slijedi prikazan je mjerni lanac sklopa vratila i stepenaste ahure.

Slika 2 . Sklop vratila istepenaste ahure

2Zelenovi, D. i osi, I.(1991). Montani sistemi.Beograd:Nauka.str.23


8/24

Sa prethodne slike 2. vidimo da je rezultat montae kota Z koja se dobija rjeavanjem mjernog

lanca koji je prikazan na slici 3 koja slijedi.Vrlo je bitno uoiti dimenzije koje su meusobno

zavisne i na osnovu njih formirati mjerni lanac.Takoer na slici 3 koja slijedi moemo uoiti

koje dimenzije su uzete kao meusobno zavisne dimenzije.

Slika 3 . Mjerni lanac sklopa vratila i stepenaste ahure

Vidimo da su nazivne mjere 41,5 i 22 uveavajui lanovi a nazivne mjere 13 i 27 umanjujui

lanovi.3

Zavrni element A se dobija kao rezultat svih pojedinih mjera lanca koje su meusobno

zavisne.Ustvari zavrni element je kljuan jer ostale dimezije i tolerancijese podeavaju da bi

zadovoljilo zavrni element koji mora da ima svoju nazivnu mjeru i tolerancije u odreenim

granicama da bi se obezbjedio siguran proces montae.Zavisnost zavrnog lana se moe

prikazati i matematiki formulom koja slijedi:

A=f(A1,A2,...;A1...;Am-1);.................... (1)

m-broj elemenata,koji ine mjerni lanac,ukljuujui zavrni element.

Nazivna mjera zavrnog elementa lanca iznosi:

A= A1-A2....................(2)

3Kiszka,K i Lesniewicz ,A. Dimensional Chains Accumulation of Tolerances.str.22.13


9/24

4. METODE RJEAVANJA MJERNIH LANACA

Mjere koje ulaze u mjerni lanac nije mogue izraditi sa apsolutnom tanou.To je i glavni

razlog zato se uopte i koriste mjerni lanci ,jer kada bi se svi elementi mogli izraditi sa

apsolutnom tanou ne bi bilo uopteno potrebe za njima.Prema tome svaka mjera ima svoju

toleranciju i prilikom sklapanja dijelova dolazi do slaganja tih tolerancija odnosno

superponiranja tako da se dobije suma tolerancija odnosno ukupna tolerancija.Kao to je i

navedeno u prethodnom tekstu tolerancije pojedinih lanova T idobijaju na osnovu tolerancije

zavrnog elementa koji je bitan za samu funkciju ureaja. Metode za rjeavanje mjernih lanaca

su:

metoda potpune zamjenjivosti

metoda nepotpune zamjenjivosti

metetoda zamjenjivosti u okviru grupe,

metoda podeavanja(dorade),

metoda regulisanja

Konstruktor odabirom odgovarajue metode moe uveliko uticati na produktivnost

proizvodnog procesa,prije svega procesa montae.

4.1 Metoda potpune zamjenjivosti

Ideja kod ove metode je zasnovana na tome da se da se tolerancija zavrnog elementa T dobija

pri proizvoljnoj kombinaciji elemenata lanca.

Prednosti ove metode su:

jednostavna i ekonomina montaa

jednostavna tehnoloka priprema montae(mogue je lako unaprijed odrediti vrijeme

potrebno za montau),

mogua je podjela rada na nivou pogona i na viim nivoima,


10/24

jednostavna je i ekonomina popravka oteenih proizvoda jer se svaki dio moe

zamjeniti proizvoljnim dijelom istog tipa.2

Zbog navedenih prednosti ova metoda je najpogodnija prije svega za proces montae i treba

teiti da se ista primjeni.

Na formuli koja slijedi dat je matematiki opis ove metode

T= 1=1 ....................(3)

gdje je:

Ti-tolerancija i-tog lana mjernog lanca.

Veliine AAi predstavljaju prijenosne odnose sastavnih lanova.Prijenosni odnosi znai

definiu stepen i pravac uticaja pojedinih sastavnih na zavrni lan mjernog lanca.

U zavisnosti od meusobnog poloaja lance moemo podjieliti na :

linijske ravne prostorne



11/24

Na slici koja slijedi prikazan se primjer svoenja ravnog na linijski mjerni lanac.4

Slika 4. Primjer svoenja ravnog na linijski mjerni lanac

U sluaju da je linijski mjerni lanac a to je veoma est sluaj imamo da su prenosni odnosi:

A

Ai =1....................(4)

tako da imamo

Ts=T= 1=1 ....................(5)

Poto je tolerancija elemenata A1razlika gornje i donje granine vrijednosti tog lana vae

jednaine:

Ti=Agi- Adi....................(6)

T=Ag- Ad....................(7)

Ag=(Ag1+ Ag2+...+ Agn)-(Adn+1,Adn+2 +...+ Adm-1 ) ...................(8)

4Internet-Vidosav D. Majstorovi.Upravljanje kvalitetom proizvoda I-etvrta nastavna jedinica-merni

lanci.Preuzeto 5. novembra .2014 sahttp://cent.mas.bg.ac.rs/nastava/statut99/ukp/predavanja/predavanja11.pdf
http://cent.mas.bg.ac.rs/nastava/statut99/ukp/predavanja/predavanja11.pdfhttp://cent.mas.bg.ac.rs/nastava/statut99/ukp/predavanja/predavanja11.pdf


12/24

Ad=(Ad1+ Ad2+...+Adn)-(Agn+1,Agn+2 +...+ Agm-1 ) ...................(9)

Odavde moemo zakljuiti da je najvea mjera zavrnog lana jednaka razlici sume najveih

mjera rastuih lanova i sume najmanjih mjera opadajuih lanova i obrnuto za najmanju

mjeru.Iz razloga to raunamo sa veliinom tolerancije moramo voditi rauna o poloaju

iste.Ukoliko pojedini elementi imaju isit poloaj tolerancije u odnostu na nultu liniju onda e i

zavrni lan imati isti poloaj tolerancije,a ako je proizvoljan poloaj tolerancija pojedinih

elemenata,najbolje je proraunat poloaj nulte linije tako da se dobije simetrian raspored.

Poto se T dobija razliitim kombinacijama Ti postavlja se problem raspodjele ukupne

tolerancije na tolerancije pojedinih lanova.Postoje tri varijante odreivanja nepoznatih

tolerancija sastavnih lanova:

-varijanta jednakosti tolerancija svih sastavnih lanova lanca

-varijantajednakosti kvaliteta svih sastavnih lanova lanca

-varijanta prethodno izabranih tolerancija za sve lanove ili jednog lana.

Ukoliko se mjere pojedinih dijelova meusobno razlikuju,a poznato nam je da se veliina

propisuje u zavisnosti od veliine dijela ,i ako se mogu postii istim ili slinim tehnolokim

postupkom obrade onda se koristiprva varijanta.Ukoliko se mjere sastavnih lanova mogu

izraditi istom ili priblinom tanou onda se koristi druga varijanta, a za ostale sluajeve

treba koristit treu varijantu.


13/24

Nedostatak ove metode je u tome to se pokazala neracionalna u zoni malih koliina i ne postie

se odgovarajua tanost uz veliki broj elemnata u mjernom lancu koja se zahtijeva kod nekih

proizvoda metlopreraivake industrije.

4.2 Metoda nepotpune zamjenjivosti

Ideja kod ove metode je da se kod dijelova sa veim lanova u mjernom lancu,rijetko javljaju

ekstremene vrijednosti mjera proiri polje tolerancije na osnovu zakonitosti teorije

vjerovatnoe.Proirivanjem tolerancijskog polja rastereuje se proces proizvodnje,bez

gubljenja osnovnih dobrih strana prisutnih kod metoda potpune zamjenjivosti.Za oekivat je da

e se pojaviti ne toliko veliki broj neupotrebljivih mjernih lanaca pri montai,ija e stvarna

vrijednost zavrnog elementa izlaziti iz zone tolerancije T .Samim tim pojavit e se i dodatni

trokovi zbog potrebe dorade dijelova.Treba napomenti da se dijelovi neupotrebljivih lanaca ne

moraj baciti, ve se mogu sa drugim dijelovima sklopiti u upotrebljive proizvode.2

Orjentaciono dozovoljeno poveanje zbirne tolerancije s poveanjem broja lanova u mjernom

lancu prikazano je na tabeli 1.

Tabela 1. Orjentaciono dozovoljeno poveanje zbirne tolerancije s poveanjem broja lanova u

mjernom lancu

.



14/24

Vano je napomenuti da za proraun vjerovatne veliine zbirne tolerancije po metodi

nepotpune zamjenjivosti,potrebno je poznavati zakone raspodjele stvarnih vrijednosti svih

lanova mjernog lanca.

4.3 Metoda zamjenjivosti u okviru grupe (metoda biranja)

Preduslovi za primjenu ove metode su:

1. Ukupne tolerancije T1,T2,...T elemenata koji ulaze u sistem mjernog lanca,moraju biti iste

veliine i moraju se podjeliti na isti broj polja parcijalnih tolerancija Ttiste irine.U suprotnom

bi se mjenjao dobijeni sklop od grupe do grupe (slika 12)

2. Karakter i kvalitet spoja ne zavise od ukupne toleracije,ve od n puta ue parcijalne

tolerancije.Stoga odstupanja oblika i ploaja,ukljuujui i kvalitet obrade povrine,moraju biti

usklaeni sa relativno uskom tolerancijom Tt.Na primjer,ukoliko kvalitet obraene povrine

nije u skladu sa irinom polja parcijalne tolerancije,moe doi do toga,da se pri sklapanju

dijelova presovanjem ne ostvari oekivani vrst sklop.2

3. Uslov za racionalnu primjenu metode zamjenjivosti u okviru grupe je da stvarne mjere

sastavnih elemenata mjenog lanca imaju isti zakon raspodjele.U suprotnom se dobijaju razliiti

brojevi dijelova u okviru istog polja parcijalne tolerancije to onemoguava korienje

odreenog broja dijelova i stvara potrebu za naknadnom obradom tih dijelova u skladu sa nekim

drugim parcijalnim tolerancijskim poljem.Ovo je ,naravno,povezano sa porastom trokova

proizvodnje.Da bi se sprijeila pogrena montaa i slini nesporazumi,moraju na crteima biti

date napomene koje upuuju na to da je primjenjena metoda biranja(sortitranja).Zbog potrebe

sortiranja i oznaavanja dijelova koji spadaju u istu grupu,te se zbog prisustva posebnih

problema pri isporuci rezervnih dijelova,primjena metode zamjenjivosti u okviru grupe je



15/24

opravdana samo onda,kada su ulaganja i napori u vezi sa navedenim znatno manji od pozitivnog

efekta dobijenog proirivanjem tolerancijskih polja.Polje ekonomine primjene ove metode je

ogranieno prije svega na mjerne lance sa malim brojem elemenata i uskom tolerancijom

zavrnog lana.Primjer primjene je kod proizvodnje valjastih leaja.2

Na slijedeoj slici prikazan je metoda biranja na primjeru provrta i vratila.

Slika 5. Princip metode biranja prikazan na primjeru provrta i vratila

4.4 Metoda podeavanja

Ideja je da se usvajaju za sve elemente mjernog lanca ekonomski prihvatljive tolerancije Ti i

unaprijed se rauna da e se sumarna tolerancija Ts biti vea od funkcionalno potrebne



16/24

tolerancije zavrnog elementa T,odnosno izvodi se;kompenziranje nedozvoljeno velike

sumarne tolerancije.Kompenziranje se izvrava kompenzacionim elementima.

U vezi sa sa izborom,poloajem i oblikom komenzacionog lana treba imati u vidu slijedee:

1. Za kompenzacione elemente se ne smiju birati oni elementi,koji pripadaju

razliitim,paralelno postavljenim mjernim lancima,jer e se korekcija kompenzacionog

elementa odraziti i na ostale mjerne lance.

2. Da bi se sprijeila pojava demontae ili da bi se demontaa svela na najmanju moguu

mjeru,poeljno je da kompenzacioni element bude posljednji element koji se montira.

Ovaj zahtjev se moe ispuniti tako to e kompenzacioni element biti postavljen na sam kraj

mjernog lanca,ili e biti tako izveden,da nije potebno da se vri demontaa pri njegovoj

ugradnji.Ovo pravilo vai i za metodu podeavanja pomoi vrstih kompenzacionih elemenata.

3. Poeljno je da povrine,koje je potrebno obraivati na kompenzacionom elementu,budu to

Posebno u sluaju runo izvoenje dorade.

Osnovna prednost metode podeavanja sastoji se u tome to svi sastavni dijelovi mogu da imaju

ekonomski prihvatljive tolerancije.Nedostaci su:povean utroak rada pri montai i poveani

trokovi montae usljed potrebe da se vri mjerenje i podeavanje.2

Ova metoda se ograniava na rjeavanje mjernih lanaca sa velikim brojem elemenata i visokim

zahtjevima u vezi tanosti,kod pojedinane i maloserijske proizvodnje.



17/24

4.5 Metoda regulisanja

Metode regulisanja se razlikuje od metode podeavanja samo po nainu kompenzacije

nedozvoljeno velikih sumarnih tolerancija.Tolerancija zavrnog lana se odrava u

dozvoljenim granicama tako to se:

1. koriste posebni dijelovi sa potrebnim dimenzijama (tzv.metoda kompenzacije uz primjenu

vrtsih dijelova,kao npr.distantni prstenovi,ahure,ploice) ili,

2. koriste podesivi elementi (tzv.podesivi kompenzatori,kao vijci za podeavanje,ekscentri).

Obje forme metode regulisanja date su na slici 6.

Slika 6..Mjerni lanac sa korienjem metode regulacije

b) Regulisanje pomou distantnog prstena koji se izrauje u vie raspoloivih debljina(vrst

kompenzator);

b) Regulisanje pomou pomjerljive ahure(podesiv kompenzator).Da bi se sprjeilo

skladitenje velikog broja dijelova razliitih mjera u prostoru za montau,izrauju se


18/24

kompenzatori od vieslojnog tankog lima.Paket limova eljene debljine se dobija veoma

jednostavnim skidanjem nepotrebnih limova slika 7.

Slika 7.Ploica za podeavanje od vieslojnog lima

Osnovna prednost metode regulisanja u odnosu na metodu podeavanja je da vie nije potrebno

doraivati komenzacioni elemenat (mainskii ili runo) ,to je bilo vezano sa utrokom velike

koliine vremena.Nedostatak je da se u odreenim sluajevima poveava broj dijelova

potrebnih za formiranje mjernog lanca.Metoda regulacije je posebno pogodna tamo,gdje se od

mjernog lanca sa velikim brojem elemenata trai visoka tanost.a usljed habanja ili

temepreaturnih promjena je esto potrebno ponovno podeavanje.2



19/24

6. METODE RJEAVANJA MJERNIH LANACA NAPRIMJERU KOIONOGDISKA

Disk konice spadaju u grupu aksijalnih konica s obzirom da se sila na frikcionu povrinu

ostvaruje aksijalnim dejstvom frikcione povrine na disk.

Prema konstrukciji postoje u principu dva tipa:

1. Konice sa diskom i stegom (eljusti),koja samo po jednom segmenti zahvata disk

2. Konice sa diskom i lamelastom frikcionom povrinom,koja se po cijelom obimu naslanja

na disk.5

Slika 8. Koioni disk u sklopu

5Stefanovi, A.(1991).Drumska vozila.Ni:Centar za motore i motorna vozila Mainskog

fakulteta u Niu i Centar za bezbjednost Mainskog fakulteta u Kragujevcu str.374


20/24

Dijelovi iz koionog sistema za program putnikih vozila spadaju u grupu dijelova od ivotne

vanosti (dijelovi sa D karakteristikom). Prema tome za ove grupe automobilskih dijelova

(gdje spada i koioni disk) postavljaju se najstroiji mogui zahtjevi spram njihove

konstrukcije,funkcionalnosti i sigurnosti.6

Slika 9.Koioni disk iz preduzea Prevent FAD-Jelah

6.1 Primjena metode rjeavanja mjernih lanaca na datom proizvodu

Za proces montae koionog diska (glavina)veoma je bitno da se ostvari veza izmeu istog i

podglavka .

6Alagi I., Primjena FMEA metode na proces mainske obradekoionog diska 1j0 615 601,3. Nauno-struni skup sa meunarodnim ueem KVALITET 2003,

Zenica, B&H, 13. i 14 Novembar 2003.


21/24

Vrlo je vano prije poetka uspostave mjernog lanca odrediti bazu,odnosno izvriti

baziranje.Nakon toga izabrati metodu koja e se koristiti po kriterijumima navednim u

prethodnom teorijskom dijelu.

Zavrni lanAkoji je prikazan na slici 10 mora da bude u odreenim granicama da bi se

uspostavio proces montae .

Slika 10. Uproten prikaz mjernog lanca na koionom disku


22/24

7.ZAKLJUAK

Moemo zakljuiti da se svaka od metoda ima neke uslove koji se moraju ispuniti da bi se ista

primjenila.Takoer svaka metoda ima svoje prednosti i mane.Prema tome i to je jedan od

kriterija koji se moe koristit pri odabiru same metode.Cilj je postignut uspostavljen je mjerni

lanac na koji se moe primjeniti neka od metoda.Moe se iz samog primjera vidjeti da je mjerni

lanac sa manjim brojem lanova , to govori da je npr.metoda potpune zamjenjivosti pogodna

za rjeavanje istog.


23/24

8.POPIS SLIKA I TABELA

Popis slika:

Slika 1. Grafiki prikaz firme i njene lokacije................................................................... 4

Slika 2 . Sklop vratila i stepenaste ahure.......................................................................... 7

Slika 3 . Mjerni lanac sklopa vratila i stepenaste ahure................................................... 8

Slika 4.. Primjer svoenja ravnog na linijski mjerni lanac ............................................... 11

Slika 5. Princip metode biranja prikazan na primjeru provrta i vratila ............................ 15

Slika 6..Mjerni lanac sa korienjem metode regulacije.................................................. 17

Slika 7. Ploica za podeavanje od vieslojnog lima....................................................... 18

Slika 8. Koioni disk u sklopu......................................................................................... 19

Slika 9.Koioni disk iz preduzea Prevent FAD-Jelah .................................................... 20

Slika 10. Uproten prikaz mjernog lanca na koionom disku.......................................... 21

Popis tabela:

Tabela 1. Orjentaciono dozovoljeno poveanje zbirne tolerancije s poveanjem broja

lanova u mjernom lancu............................................................................................. 13


24/24

9.LITERATURA

1. http://www.bhbusiness.ba/contents/75 .Oitano: 5.11.2014.

2. Internet-Vidosav D. Majstorovi.Upravljanje kvalitetom proizvoda I-etvrta nastavnajedinica-merni lanci.Preuzeto 5. novembra .2014sa http://cent.mas.bg.ac.rs/nastava/statut99/ukp/predavanja/predavanja11.pdf

3. Kiszka,K i Lesniewicz ,A. Dimensional Chains Accumulation of Tolerances.

4. Zelenovi, D. i osi, I.(1991). Montani sistemi.Beograd:Nauka.

5. Alagi I.,Primjena FMEA metode na proces mainske obradekoionog diska 1j0 615 601,3. Nauno-struni skup sa meunarodnim ueemKVALITET 2003, Zenica, B&H, 13. i 14 Novembar 2003.

6. Stefanovi, A.(1991).Drumska vozila.Ni:Centar za motore i motorna vozilaMainskog fakulteta u Niu i Centar za bezbjednost Mainskog fakulteta uKragujevcu.
http://www.bhbusiness.ba/contents/75http://cent.mas.bg.ac.rs/nastava/statut99/ukp/predavanja/predavanja11.pdfhttp://cent.mas.bg.ac.rs/nastava/statut99/ukp/predavanja/predavanja11.pdfhttp://www.bhbusiness.ba/contents/75

METODE RJESAVANJA MJERNIH LANACA

Documents

Transcript of METODE RJESAVANJA MJERNIH LANACA