YEN YZYIL NVERSTES

SALIK BLMLER ENSTTS

METAL SEKTRNDE GVENL

Bitirme Projesi

Merve BALIK

131101010

Blm: Sal ve Gvenlii

Danman

Yrd. Do. Dr. Asuman KARAMAN

(ubat, 2014)

2

zgnlk Bildirisi

1. Bu almada, baka kaynaklardan yaplan tm alntlarn, ilgili kaynaklar referans

gsterilerek aka belirtildiini,

2. Alntlar dndaki blmlerin, zellikle projenin ana konusunu oluturan teorik

almalarn ve yazlm/donanmn benim tarafmdan yapldn,

3. Aratrma ve/veya anket almalar iin etik kurul onay yazs alndn

bildiririm.

stanbul, 12.01.2014

Merve BALIK

3

indekiler METAL SEKTRNDE GVENL ....................................................................................... 5

OCCUPATIONAL HEALTH AND SAFETY IN METAL INDUSTRY ......................................... 6

BLM 1. METAL SEKTR ....................................................................................................... 7

1. GR ..................................................................................................................................... 7

2. SALII VE GVENLNE GENEL BAKI .............................................................. 8

2.1. GVENL BLNC .............................................................................................. 8

2.2. SALII VE GVENLNN AMALARI ......................................................... 9

2.3. 6331 SAYILI KANUNLA LGL BAZI TANIMLAR ................................................ 9

BLM 2. SALII VE GVENL KANUNU .................................................................. 12

BLM 3. DEVLET, VEREN VE ALIAN SORUMLULUKLARI ..................................... 19

1. DEVLET in GREV, YETK VE SORUMLULUKLARI ................................................ 19

1.1. Mevzuat Oluturmak .................................................................................................... 19

1.2. Tekilatlanma ............................................................................................................... 19

1.3. Rehber ve Danmanlk ................................................................................................ 21

1.4. statistiki Bilgiler ve Yaynlar Sunmak ........................................................................ 21

1.5. Mevzuatn Uygulanmasn Denetlemek ....................................................................... 21

Maliye Bakanl Tarafndan Belirlenen Yeniden Deerleme Oranna Gre Hesaplanm .... 22

6331 Sayl SG Kanunundaki dari Para Cezalar ................................................................. 22

1.6. Yayn Zorunluluu ....................................................................................................... 25

2. VEREN in GREV, YETK VE SORUMLULUKLARI .............................................. 26

2.1 verenlere Getirilen lave Ykmllkler: ...................................................................... 26

2.2 verenlerin Risk Deerlendirmesi Yapma veya Yaptrma Ykmll: ...................... 26

2.3 yeri Hekimi ve Gvenlii Uzman altrma Ykmll: .................................... 27

2.4. Tehlike Snfnn Belirlenmesi: ........................................................................................ 27

2.5. Kazas ve Meslek Hastalklarnn Bildirimi: ................................................................ 27

2.6 Salk Gzetimi ve alanlarn Salk Muayenesi: ...................................................... 28

2.7 alan Temsilcisi: .......................................................................................................... 28

2.8. Sal ve Gvenlii Kurulu: ....................................................................................... 29

2.9. dari Para Cezalar: ........................................................................................................... 29

2.10 Gvenlik Raporu veya Byk Kaza nleme Politikas Belgesi: .................................... 29

3. ALIANLAR n GREV, YETK VE SORUMLULUKLARI ...................................... 30

BLM 4. METAL LEME SEKTRLERNDE SALII VE GVENL............................................ 31

1. METAL DKM LER ...................................................................................................... 31

2. METAL DKM LERNDE KAZALAR, HASTALIKLAR VE TEHLKELER ............. 32

4

2.1. HASTALIKLAR ............................................................................................................... 32

2.2. KAZALAR ........................................................................................................................ 32

3. METAL DKM LER N SALIK VE GVENLK NLEMLER ...................... 33

3.1 KAYNAK(LEHM) LER .............................................................................................. 33

3.2 KAYNAK LERNDE HASTALIKLAR VE SALII NLEMLER .................... 34

4. METALLERN YZEYLERNE YAPILAN LEMLER .................................................... 35

4.1 METAL KAPLAMA LERNDE KAZALAR, HASTALIKLAR VE TEHLKELER . 35

BLM 5. TARTIMA VE SONU ...................................................................................................... 38

6. KAYNAKLAR ............................................................................................................................ 41

5

METAL SEKTRNDE GVENL

ZET

letmelerde i sal ve i gvenlii ile ilgili tehlikelerin ve risklerin asgari dzeye

indirilebilmesi iin 6331 sayl Sal Ve Gvenlii Kanunu devlet, iveren ve

alanlar asndan incelenmitir.

sal ve i gvenlii; i yerlerinde iin yrtlmesiyle ilgili oluan zel tehlikelerden

ve sala zararl olabilecek artlardan korunmak gayesiyle yaplan almalar

kapsamaktadr.

Her geen gn i kazalaryla maddi ve manevi kayplarn byk boyutlara ulamas

konunun nemini daha da arttrmaktadr. Balangta fazla nemsenmeyen bu sorunlarn

iletmelerin almasn tehlikeye sokmas ve i verimini olumsuz etkilemesi sonucu,

salk ve gvenlikle ilgili tedbirlerin alnmas gndeme gelmitir.

sal ve gvenliine nem verilmedii takdirde i kazalar ve meslek hastalklarnn

artaca rahatlkla sylenir. Dolaysyla i kazalar ve meslek hastalklarnn sonular ve

bu olaylarn nlenmesi almalar, hem iletmeler hem de lkeler iin sosyal, ekonomik ve

politik ynlerden byk nem tar. kazas sadece alan etkilememekte, alann

ailesini, yaknlarn, i arkadalarn, ivereni, devleti ve dolaysyla btn lke ve toplumu

etkilemektedir. Bu nedenle de i sal ve gvenlii, hem alanlarn altklar, hem de

yaadklar evrede, zerinde nemle durulmas gereken bir konu durumundadr.

Anahtar Kelimeler: 6331 sayl Sal ve Gvenlii Kanunu, Kazas, Meslek

Hastal, Devlet, veren, alan, Tehlike, Risk.

6

OCCUPATIONAL HEALTH AND SAFETY IN

METAL INDUSTRY SUMMARY

To minimize hazards and risks relating to occupational health and safety in factories the

Occupational Health and Safety Law number 6331 is analysed with regards to state,

employer and employees.

The Occupational Healty and Safety; involves studies relating to execution of work

involving specific hazards and conditions that may be dangerous to health.

With each passing day, by the occupational accidents the material and spiritual losses

increases importance of the law. Initially that much unheeded problems jeopardised the

labour in the factories and affected the productivity, as a result health and safety measures

to be taken came to the fore.

If occupational health and safety is ignored it can be safely assumed that the occupational

accidents and illneses will rise. Therefore prevention works of occupational accidents and

illnesses carries a great importance for factories as well for states socially, economically

and politically. Occupational accidents not only affect the employee but employees family,

relatives, colleagues, employer, state and therefore the whole country and society. Fort his

reason occupational health and safety is a weighty matter for employees in their workplace

as well as in their residence.

Key words: Occupational Health and Safety Law number 6331, Occupational Accident,

Occupational Illness, Employer, Employee, Worker, Hazard, Risk

7

BLM 1. METAL SEKTR

1. GR

Metal; ok yksek elektrik ve s iletkenliine sahip, kendine zg parlakl olan

madenlerin ortak addr. Metal teknolojileri ise metal ve metal alamlarn scak ya da

souk olarak biimlendirildii bir sanayi daldr. Bu alanda eitli metaller sl ilemlere

tabi tutularak kaynak, perin ya da cvatayla birletirilir. Ayrca, elik yapm ve metal

ssleme ileri de alandaki faaliyetler arasnda yer alr. Bu alan; malzemeyi ileyen ve ekil

veren makineler, ekipmanlar ve srelerden olumaktadr.

Metal endstriyel retim yaplan her alanda kullanlan bir malzemedir. Salam, dayankl,

esnek ve estetik grnme sahip olduu iin birok sanayi kolunda tercih edilmektedir.

Metal demir elikten beyaz eyaya, havaclktan uak ve gemi yapmna kadar aklmza

gelebilecek birok sanayi alannda yaygn olarak kullanlmaktadr. Demir-elik sektrnn

yap ta metallerdir. Bu sektrdeki tm rnler metalden yaplmaktadr.

Gelien malzeme eitlilii ve teknolojiye bal olarak mobilya alannda da metal

kullanm yaygnlamtr. Gnmzde ayaklardan iskeletlere ve aksesuarlara kadar

mobilyalarn birok yerinde metal malzemeler tercih edilmektedir. Beyaz eyalarn, d

aksamlarnn yan sra, motorunda da metal bulunur.

Metalin yaygn olarak kullanld bir baka sektr ise stma ve havalandrma cihazlar

sektrdr. Istma sektrnde kaloriferler dkme ya da sac metalden yaplabilir.

Havalandrma sistemleri ise genellikle sac metallerden oluturulur.

Her trl kara, hava ve deniz tatlarnn yapmnda birincil ham madde metaldir. Aralarn

motoru, i ve d aksamnda metal teknolojisi rnlerinden yararlanlmaktadr.

Metal telekomnikasyon cihazlar, elektronik ve elektrikli cihazlar, endstriyel cihaz ve

makine imalatnn yan sra her trl metal fabrikasyon rnlerde kullanlan bir maddedir.

Son yllarda metal teknolojilerinde kullanlan teknolojide nemli gelimeler meydana

gelmitir. Bu geliimler rn kalitesini arttrmann yan sra rn eitliliini de

beraberinde getirmitir. Dolaysyla retim srecinde makine ve tehizata hakim, ilemleri

profesyonel biimde yapacak nitelikli i gcne daha fazla ihtiya duyulmaya balanmtr.

Metal teknolojisi dnya ticaretinde ve lke kalknmasnda nemli yeri olan sektrlerden

biridir. [2]

Metal ikolunda yer alan, demir elik fabrikalar ile metalden mamul eya, makine imalat

ve montaj, motorlu tatlarn tamiri ii yaplan iyerlerinde, teknoloji arlkl olarak

retim yaplmakla birlikte emek younluu da dikkate deer dzeydedir. Dnyada ve

lkemizde yaanan ekonomik kriz ve piyasa daralmalar rekabetin artmas gibi

8

nedenlerden, mamul ve yar mamul ile enerji kullanmnda tasarruf yaplamayacandan,

alan says drlerek [1], makineleme artmaktadr. Bunun sonucunda, alanlara

dolayl olarak daha fazla i yk binmekte ve uzun sreli almalar yapmaktadrlar.

Yorgunlua, strese, dikkat azalmasna vb. sebep olan uzun sreli almalar sonucunda i

kazalar da meydana gelmektedir.

Metal sektr Trkiyede en byk istihdam kapsdr. alanlarn bu sektrde alma

ortamnda korunmas; devletin, iverenin ve alanlarn bizzat kendilerinin i gvenlii

bilinci ile yaptklar almalara baldr.

2. SALII VE GVENLNE GENEL BAKI sal ve gvenlii konusu alma hayatnn en temel konularndan biridir. sal ve

gvenlii gnmzde bir bilim dal olarak kabul grmektedir. Dier bilim dallarnda

olduu gibi, i sal ve gvenlii de retim srecindeki, toplum hayatndaki

deiikliklere bal olarak srekli olarak geliim gstermektedir.

retim srelerini, retim yntemlerini, verimlilii, ergonomiyi, alanlarn saln

yakndan ilgilendiren i sal ve gvenlii konusu, gnmzde evre konusu ile birlikte

dnlmekte, birlikte ele alnmaktadr.

ada toplumlar insana ve alana deer vererek, alma evresi ile birlikte daha

insancl hal getirerek, yaam kalitesini ykselterek, verimlilii arttrarak hedeflerine

ulamaktadr.

Uluslar Aras alma rgt (ILO), Dnya Salk rgt (WHO), Avrupa Birlii (AB)

gibi uluslararas kurulularn almalar bu ynde olup szleme, tavsiye kararlar ve

metinleri bu yndedir.

Avrupa Birliinde topluluk dzeyinde gelitirilen ve yksek bir koruma dzeyi gelitirilen

standartlardan biri de Sal ve Gvenlii ile ilgilidir.

evre ve Sal ve Gvenlii konusuna gereken nem verilmediinde, bu alandaki

sorunlar kendini evre kirlilii, hastalklar, retim kayb, i kazalar, meslek hastalklar ve

lmler eklinde gstermektedir. [4]

2.1. GVENL BLNC

Dnyada her gn ie bal 3000 lml olay meydana gelmektedir. Bu vakalarn %96-

98inin nedeni gvenli olmayan davranlardr.

alanlarn i gvenlii asndan gvenli olmayan kendi davranlarnn ve evresinde

olup bitenlerin farknda olmas i gvenlii bilincinin gstergesidir. gvenlii bilinci

herkes tarafndan renilmeli ve her alann iinin bir paras haline gelmelidir. [3]

9

2.2. SALII VE GVENLNN AMALARI sal ve gvenlii; iyerlerinde iin yrtm srasnda, eitli sebeplerden

kaynaklanan sala zarar verebilecek artlardan korunmak amacyla yaplan sistemli ve

bilimsel almalardr.

sal ve gvenliinin amalar:

alanlar korumak,

letme gvenliini salamak,

retim gvenliini salamaktr.

2.2.1. alanlar Korumak Sal ve Gvenlii almalarnn ana amacn oluturur. alanlar i yerinin olumsuz

etkilerinden korumak, rahat ve gvenli bir ortamda almalarn salamak, baka bir ifade

ile alanlar i kazalar ve meslek hastalklarna kar koruyarak ruh ve beden

btnlklerinin salanmas amalanmaktadr.

2.2.2. letme Gvenliini Salamak yerinde alnacak tedbirler ile i kazalarndan veya gvensiz ve salksz alma

ortamndan dolay doabilecek makine arzalar ve devre d kalmalar, patlama olaylar,

yangn gibi iletmeyi tehlikeye drebilecek durumlar ortadan kaldrlacandan iletme

gvenlii salanm olur.

2.2.3. retim Gvenliini Salamak Bir i yerinde yaplan ilerin gvenliinin salanmas beraberinde verimin artmas

sonucunu douracandan zellikle ekonomik adan nemlidir. yerinde alan iilerin

korunmasyla, meslek hastalklar ve i kazalar sonucu ortaya kan i gc ve i gn

kayplar azalacak, dolays ile retim korunacak ve daha salkl ve gvenli alma

ortamnn iiye verdii gvenle i veriminde artma olacaktr.

2.3. 6331 SAYILI KANUNLA LGL BAZI TANIMLAR

a) Bakanlk: alma ve Sosyal Gvenlik Bakanln, b) alan: Kendi zel kanunlarndaki statlerine baklmakszn kamu veya zel

iyerlerinde istihdam edilen gerek kiiyi,

c) alan temsilcisi: sal ve gvenlii ile ilgili almalara katlma, almalar izleme, tedbir alnmasn isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda alanlar temsil etmeye yetkili alan,

) Destek eleman: Asli grevinin yannda i sal ve gvenlii ile ilgili nleme,

koruma, tahliye, yangnla mcadele, ilk yardm ve benzeri konularda zel olarak grevlendirilmi uygun donanm ve yeterli eitime sahip kiiyi,

10

d) Gen alan: Onbe yan bitirmi ancak onsekiz yan doldurmam alan, e) gvenlii uzman: sal ve gvenlii alannda grev yapmak zere

Bakanlka yetkilendirilmi, i gvenlii uzmanl belgesine sahip mhendis, mimar veya teknik eleman,

f) kazas: yerinde veya iin yrtm nedeniyle meydana gelen, lme

sebebiyet veren veya vcut btnln ruhen ya da bedenen zre uratan olay, g) veren: alan istihdam eden gerek veya tzel kii yahut tzel kiilii olmayan

kurum ve kurulular, h) yeri: Mal veya hizmet retmek amacyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile

alann birlikte rgtlendii, iverenin iyerinde rettii mal veya hizmet ile nitelik ynnden ball bulunan ve ayn ynetim altnda rgtlenen iyerine bal yerler ile dinlenme, ocuk emzirme, yemek, uyku, ykanma, muayene ve bakm, beden ve mesleki eitim yerleri ve avlu gibi dier eklentiler ve aralar da ieren organizasyonu,

) yeri hekimi: sal ve gvenlii alannda grev yapmak zere Bakanlka

yetkilendirilmi, iyeri hekimlii belgesine sahip hekimi,

i) yeri salk ve gvenlik birimi: yerinde i sal ve gvenlii hizmetlerini yrtmek zere kurulan, gerekli donanm ve personele sahip olan birimi,

j) Kurul: sal ve gvenlii kurulunu, k) Meslek hastal: Mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya kan hastal, l) Ortak salk ve gvenlik birimi: Kamu kurum ve kurulular, organize sanayi

blgeleri ile Trk Ticaret Kanununa gre faaliyet gsteren irketler tarafndan, iyerlerine i sal ve gvenlii hizmetlerini sunmak zere kurulan gerekli donanm ve personele sahip olan ve Bakanlka yetkilendirilen birimi,

m) nleme: yerinde yrtlen ilerin btn safhalarnda i sal ve gvenlii ile

ilgili riskleri ortadan kaldrmak veya azaltmak iin planlanan ve alnan tedbirlerin tmn, n) Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayp, yaralanma ya da baka zararl sonu

meydana gelme ihtimalini, o) Risk deerlendirmesi: yerinde var olan ya da dardan gelebilecek tehlikelerin

belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dnmesine yol aan faktrler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlatrlmas amacyla yaplmas gerekli almalar,

) Tehlike: yerinde var olan ya da dardan gelebilecek, alan veya iyerini

etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini, p) Tehlike snf: sal ve gvenlii asndan, yaplan iin zellii, iin her

safhasnda kullanlan veya ortaya kan maddeler, i ekipman, retim yntem ve ekilleri, alma ortam ve artlar ile ilgili dier hususlar dikkate alnarak iyeri iin belirlenen tehlike grubunu,

r) Teknik eleman: Teknik retmen, fiziki ve kimyager unvanna sahip olanlar ile

niversitelerin i sal ve gvenlii program mezunlarn, s) yeri hemiresi: 25/2/1954 tarihli ve 6283 sayl Hemirelik Kanununa gre

hemirelik mesleini icra etmeye yetkili, i sal ve gvenlii alannda grev yapmak

11

zere Bakanlka yetkilendirilmi iyeri hemirelii belgesine sahip hemire/salk memurunu, ifade eder. [5]

12

BLM 2. SALII VE GVENL

KANUNU

6331 sayl Sal ve Gvenlii Kanunu ile birlikte kamu ve zel sektr ayrm

gzetmeksizin tm alanlar kanun kapsamna alnmtr. Kiinin bulunduu iyerindeki

alan says ve iyeri tr kanundan yararlanmasna engel olmayacaktr, kanun ayn

zamanda rak ve stajyerler iin de geerli olacaktr. Her alan, i sal ve gvenlii ile

ilgili uygulamalardan faydalanabilecek ve btn iyerlerinde salkl ve gvenli alma

ortamlar oluturulacaktr. Avrupa Birliindeki uygulamalara paralel olarak; TSK,

Emniyet ve afet mdahale ekipleri gibi kendine zg faaliyetleri olan kurum ve kurulular,

kanunun istisnalar arasnda yer alyor. Ev hizmetleri ile alan istihdam etmeden kendi

nam ve hesabna alanlar da kanunun kapsam dndadr. [6] 6331 sayl Sal ve

Gvenlii Kanununa gre;

Kapsam ve istisnalar

MADDE 2 (1) Bu Kanun; kamu ve zel sektre ait btn ilere ve iyerlerine, bu

iyerlerinin iverenleri ile iveren

vekillerine, rak ve stajyerler de dhil olmak zere tm alanlarna faaliyet konularna

baklmakszn uygulanr.

(2) Ancak aada belirtilen faaliyetler ve kiiler hakknda bu Kanun hkmleri

uygulanmaz:

a) Fabrika, bakm merkezi, dikimevi ve benzeri iyerlerindekiler hari Trk Silahl

Kuvvetleri, genel kolluk

kuvvetleri ve Milli stihbarat Tekilat Mstearlnn faaliyetleri.

b) Afet ve acil durum birimlerinin mdahale faaliyetleri.

c) Ev hizmetleri.

) alan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabna mal ve hizmet retimi yapanlar.

d) Hkml ve tutuklulara ynelik infaz hizmetleri srasnda, iyiletirme kapsamnda

yaplan iyurdu, eitim,

gvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri. [5]

Kanunla birlikte reaktif yaklam yerine, risk deerlendirmesindeki tespit edilen hususlar

da gz nnde bulundurularak proaktif yaklam ne kmtr. Tm sorumluluk iverene

ait olmakla birlikte; i sal ve gvenliinin iyerinin btnnde benimsenmesi ve

uygulanmasnn salanmas amalanmtr. Risk deerlendirmeleri srekli olarak gzden

geirilerek, iyerlerinin mevcut durumunun srekli iyiletirilmesi iin almalar

yaplacaktr. kazas veya meslek hastalklarnda da proaktif yaklam esas alnacaktr. Bu

kapsamda iveren; alanlar ile birlikte iin her aamasnda iten kaynakl tehlikeleri

srekli olarak tespit ederek, muhtemel risklere kar tedbir almak zorundadr.

sal ve gvenlii almalarnn daha etkin olmas amac ile iyerlerinin yapt asl i

dikkate alnacak ve bulunduu tehlike snfna gre Gvenlii Uzmanlar grev

yapacaktr. alanlarn saysna ve iyeri trne baklmakszn her iyerinde i gvenlii

uzman, iyeri hekimi ile dier salk personelinin mutlaka bulunmas gerekmektedir.

gvenlii uzman, iyeri hekimi ile dier salk personelinin iveren ile yaplan koordineli

almalar sonucu tespit edilen hayati tehlikeler, iveren tarafndan nlem alnmad

takdirde SG Profesyonelleri tarafndan alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlna (SGB)

bildirilecektir.

13

Kamu hari 10dan az alan olan ok tehlikeli ve tehlikeli snfta yer alan iyerlerinin i

sal ve gvenlii hizmetlerinin yerine getirilmesinde, Bakanlk maddi destekte

bulunacaktr. Ancak Torba Yasa olarak bilinen 6495 sayl Baz Kanun ve Kanun

Hkmnde Kararnamelerde Deiiklik Yaplmasna Dair Kanun, 2 Austos 2013 tarihli

ve 28726 sayl Resmi Gazete de yaymlanarak yrrle girmitir. Bu Kanunun

ierisinde, Sal ve Gvenlii ile ilgili 3() kanun maddesi yer almaktadr. (55., 56.

ve 101. Maddeler).

MADDE 56 6331 sayl Kanunun 38 inci maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi

aadaki ekilde deitirilmitir.

a) 6 ve 7 nci maddeleri;

1) 4857 sayl Kanununun mlga 81 inci maddesi kapsamnda alanlar hari kamu

kurumlar ile 50den az alan olan ve az tehlikeli snfta yer alan iyerleri iin

1/7/2016 tarihinde, 2) 50den az alan olan tehlikeli ve ok tehlikeli snfta yer alan iyerleri iin 1/1/2014

tarihinde,

3) Dier iyerleri iin yaym tarihinden itibaren alt ay sonra, [8] olmak zere SG

Profesyonellerine ihtiya duyulacaktr.

Sal Ve Gvenlii Hizmetlerinin Desteklenmesi Hakknda Ynetmelik e gre; Destekten yararlanacak iyerlerinin tespiti MADDE 4 (1) Destekten yararlanacak iyerlerinin tespitinde, Kurum tarafndan tescil edilmi iyeri kaytlar esas alnr. (2) Destekten Trkiye genelinde ondan az alan bulunan tehlikeli ve ok tehlikeli snfta yer alan iyerlerinin iverenleri faydalanr. alan saysnn ondan az olup olmadnn tespitinde aadaki artlar aranr: a) Ayn iverenin Trkiye genelinde birden fazla tescilli iyerinin bulunmas halinde, ayn iveren tarafndan 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayl Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanununun 4 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi kapsamnda Trkiye genelinde tehlikeli ve ok tehlikeli snfta yer alan iyerlerinde altrlan toplam sigortal says esas alnr. b) verenden i alan alt iverenlerce altrlan sigortallar toplam alan saysna dahil edilir. c) yerinde eitli nedenlerle ay iinde almas bulunmayan ve cret denmeyen sigortallar toplam alan saysna dahil edilir. ) Her bir ayda Kuruma verilmi asl ve ek nitelikteki aylk prim ve hizmet belgelerinde kaytl sigortal saysndan, iptal nitelikteki aylk prim ve hizmet belgelerinde kaytl sigortal says dlr. d) Ay iinde ie giren veya iten kan sigortallar da sigortal saysna dahil edilir. e) 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayl Mesleki Eitim Kanununda belirtilen aday rak, rak ve iletmelerde mesleki eitim gren renciler alan saysnn tespitinde dikkate alnmaz. (3) yerinin, SG-KATPe kaytl onaylanm ve devam eden i sal ve gvenlii hizmetlerinin verilmesine ilikin, hizmet sunucusu ile yaplm bir szlemesinin olmas arttr. [7] hkm gemektedir. yerlerinde srekli iyiletirmenin salanmas amacyla risk deerlendirmesi almas

gncel halde tutulmas gerekmektedir. Maden, metal ve yap ileri ile tehlikeli

kimyasallarla allan sektrler ve byk endstriyel kazalarn olabilecei iyerlerinde

risk deerlendirmesi yaplmamsa mutlaka i durdurulacaktr.

alanlarn hassasiyetlerinin saptanmas ve riskli durumlarn belirlenebilmesi amacyla

tm alanlar salk taramasna tabi tutulmaldr. alanlarn salk muayeneleri; ie

girilerinde, i deiikliinde, i kazas ve meslek hastal ile salk nedeniyle verilen

14

aralardan sonra tekrarlanacaktr. Bu durumlar dnda ise periyodik olarak salk

muayeneleri yaplmaldr. Muayene periyotlarn, alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl

belirleyecek ve iyeri hekimi kanaatine braklacaktr.

yeri Hekimi ve Dier Salk Personelinin Grev, Yetki ve Sorumluluklar Hakknda

Ynetmelik e gre; yeri hekimlerinin grevleri

MADDE 9 (2) c) Salk gzetimi; 1) Salk gzetimi kapsamnda yaplacak ie giri ve periyodik muayeneler ve tetkikler ile

ilgili olarak alanlar bilgilendirmek ve onlarn rzasn almak.

2) Gece postalar da dhil olmak zere alanlarn salk gzetimini yapmak.

3) alann kiisel zellikleri, iyerinin tehlike snf ve iin nitelii ncelikli olarak gz

nnde bulundurularak uluslararas standartlar ile iyerinde yaplan risk deerlendirmesi

sonular dorultusunda;

a) Az tehlikeli snftaki iyerlerinde en ge be ylda bir,

b) Tehlikeli snftaki iyerlerinde en ge ylda bir,

c) ok tehlikeli snftaki iyerlerinde en ge ylda bir, defa olmak zere periyodik muayene

tekrarlanr. Ancak iyeri hekiminin gerek grmesi halinde bu sreler ksaltlr. [9]

Tehlikeli ve ok tehlikeli snfta yer alan iyerlerinde alacak olanlar, yapacaklar ie

uygun olduklarn belirten salk raporu olmadan ie asla balatlamayacaklardr.

Kanunla birlikte i kazalar ve meslek hastalklarnn kaytlar daha etkin ve gncel hale

getirilecektir. kazalar kazadan sonraki, meslek hastalklar ise renildikten sonraki

ign iinde iveren tarafndan, Sosyal Gvenlik Kurumuna bildirilecektir. yeri hekimi

ve salk grevlileri tarafndan meslek hastal n tans konulan vakalar, Sosyal Gvenlik

Kurumu tarafndan yetkilendirilen salk hizmeti sunucularna sevk edilecektir. Salk

kurulular kendilerine intikal eden i kazalarn, yetkilendirilen salk hizmeti sunucular

ise tan koyduklar meslek hastalklarn en ge 10 gn iinde Sosyal Gvenlik Kurumuna

bildirmek zorundadr. Ayrca iyerinde meydana gelen ramak kala olaylar da, iveren (ve

SG Profesyonelleri) tarafndan kayt altna alnacaktr.

Tm iverenler; ilkyardm, yangnla mcadele, kiilerin tahliyesi, ciddi ve yakn tehlikeyle

karlalmas gibi durumlar iin nceden acil durum plan hazrlayacaktr. Acil durumlara

hazrlk amacyla tm alanlarn katlaca eitim ve tatbikatlar yaplacak ve iverenler;

ilkyardm, acil tbbi mdahale, kurtarma ve yangnla mcadele konularnda iyeri dndaki

kurulularla da irtibat salayacaktr. yerlerinde Acil Durumlar Hakknda Ynetmelie

gre ;

verenin ykmllkleri

MADDE 5 (1) verenin acil durumlara ilikin ykmllkleri aada belirtilmitir:

a) alma ortam, kullanlan maddeler, i ekipman ile evre artlarn dikkate alarak

meydana gelebilecek vealan ile alma evresini etkileyecek acil durumlar nceden

deerlendirerek muhtemel acil durumlar belirler.

b) Acil durumlarn olumsuz etkilerini nleyici ve snrlandrc tedbirleri alr.

c) Acil durumlarn olumsuz etkilerinden korunmak zere gerekli lm ve

deerlendirmeleri yapar.

) Acil durum planlarn hazrlar ve tatbikatlarn yaplmasn salar.

d) Acil durumlarla mcadele iin iyerinin bykl ve tad zel tehlikeler, yaplan

iin nitelii, alan says ile iyerinde bulunan dier kiileri dikkate alarak; nleme,

koruma, tahliye, yangnla mcadele, ilk yardm ve benzeri konularda uygun donanma

15

sahip ve bu konularda eitimli yeterli sayda alan grevlendirir ve her zaman hazr

bulunmalarn salar.

e) zellikle ilk yardm, acil tbbi mdahale, kurtarma ve yangnla mcadele konularnda,

iyeri dndaki kurulularla irtibat salayacak gerekli dzenlemeleri yapar.

f) Acil durumlarda enerji kaynaklarnn ve tehlike yaratabilecek sistemlerin olumsuz

durumlar yaratmayacak ve koruyucu sistemleri etkilemeyecek ekilde devre d

braklmas ile ilgili gerekli dzenlemeleri yapar.

g) Varsa alt iveren ve geici i ilikisi kurulan iverenin alanlar ile mteri ve ziyareti

gibi iyerinde bulunan dier kiileri acil durumlar konusunda bilgilendirir.

(2) Acil durumlarla ilgili zel grevlendirilen alanlarn sorumluluklar iverenlerin

konuya ilikin ykmlln ortadan kaldrmaz. [10]

Ciddi ve yakn tehlike bulunan yerlere, sadece gerekli donanma sahip ve zel olarak

grevlendirilenler girebilecektir. Bunlarn dndaki alanlardan ilerine devam etmeleri

istenemeyecektir. Ciddi ve yakn tehlikenin nlemez hale gelmesi durumunda, alanlar

ilerini derhal brakarak tahliye edilecektir.

sal ve gvenliinde daha etkili bir sonu alabilmek amacyla yaplacak faaliyetlere

alanlarn aktif katlmnn salanmas gerekmektedir. yerlerinde; i sal ve

gvenlii ile ilgili konularda alanlarla iveren arasndaki iletiimi salayacak alan

temsilcisi grevlendirilecektir. Seimle ya da atama yoluyla grevlendirilen alan

temsilcileri, i sal ve gvenlii ile ilgili konularda iverene teklif getirebilecektir.

yerinde yetkili sendika bulunmas hlinde, sendika temsilcileri alan temsilcisi olarak

da grev yapabilecektir. alan temsilcileri getirdikleri neriler nedeniyle iveren

tarafndan hak mahrumiyetine uratlamayacaktr.

veren, tm alanlarn i sal ve gvenlii ile alma hayatna dair hak ve

sorumluluklar hakknda bilgilendirecektir. alanlar i ve iyeri deiiklii, uzun sreli

iten uzak kalma ve kullanlan donanmn deiikliinin ardndan, yeni alma koullarna

ynelik olarak eitim alacaktr. Bu eitimler dzenli aralklarla tekrarlanacaktr. Tehlikeli

ve ok tehlikeli snfta yer alan iyerlerinde alacak olanlardan, yapaca ile ilgili

mesleki eitim aldn belgelemeleri istenecektir. Bu belgeye sahip olmayanlar bu ilerde

altrlmayacaktr. Eitimlerin maliyetleri alana yanstlmayacak ve bu eitimlerin

sresi alma sresinden saylacaktr.

Elli ve daha fazla alann bulunduu ve alt aydan fazla sren ilerin yapld tm

iyerlerinde i sal ve gvenlii kurulu oluturulacaktr. veren, i sal ve gvenlii

ile ilgili almalarda bulunacak kurulun, mevzuata uygun kararlarn uygulamakla

ykml olacaktr. Kurulun grev ve yetkileri Sal ve Gvenlii Kurullar

Hakknda Ynetmelik e gre;

Grev ve yetkiler

MADDE 8 (1) Kurulun grev ve yetkileri unlardr;

a) yerinin niteliine uygun bir i sal ve gvenlii i ynerge tasla hazrlamak,

iverenin veya iveren vekilinin onayna sunmak ve ynergenin uygulanmasn izlemek,

izleme sonularn rapor haline getirip alnmas gereken tedbirleri belirlemek ve kurul

gndemine almak,

b) sal ve gvenlii konularnda o iyerinde alanlara yol gstermek,

c) yerinde i sal ve gvenliine ilikin tehlikeleri ve nlemleri deerlendirmek,

tedbirleri belirlemek, iveren veya iveren vekiline bildirimde bulunmak,

16

) yerinde meydana gelen her i kazas ve iyerinde meydana gelen ancak i kazas olarak

deerlendirilmeyen iyeri ya da i ekipmannn zarara uratma potansiyeli olan olaylar

veya meslek hastalnda yahut i sal ve gvenlii ile ilgili bir tehlike halinde gerekli

aratrma ve incelemeyi yapmak, alnmas gereken tedbirleri bir raporla tespit ederek

iveren veya iveren vekiline vermek,

d) yerinde i sal ve gvenlii eitim ve retimini planlamak, bu konu ve kurallarla

ilgili programlar hazrlamak, iveren veya iveren vekilinin onayna sunmak ve bu

programlarn uygulanmasn izlemek ve eksiklik grlmesi halinde geri bildirimde

bulunmak,

e) yerinde yaplacak bakm ve onarm almalarnda gerekli gvenlik tedbirlerini

planlamak ve bu tedbirlerin uygulamalarn kontrol etmek,

f) yerinde yangn, doal afet, sabotaj ve benzeri tehlikeler iin alnan tedbirlerin

yeterliliini ve ekiplerin almalarn izlemek,

g) yerinin i sal ve gvenlii durumuyla ilgili yllk bir rapor hazrlamak, o ylki

almalar deerlendirmek, elde edilen tecrbeye gre ertesi yln alma programnda

yer alacak hususlar deerlendirerek belirlemek ve iverene teklifte bulunmak,

) 6331 sayl Sal ve Gvenlii Kanununun 13 nc maddesinde belirtilen

almaktan kanma hakk talepleri ile ilgili acilen toplanarak karar vermek,

h) yerinde teknoloji, i organizasyonu, alma artlar, sosyal ilikiler ve alma ortam

ile ilgili faktrlerin etkilerini kapsayan tutarl ve genel bir nleme politikas gelitirmeye

ynelik almalar yapmak.

(2) Kurul yeleri bu Ynetmelikle kendilerine verilen grevleri yapmalarndan dolay

haklar kstlanamaz, kt davran ve muameleye maruz kalamazlar. hkm

bulunmaktadr. [11]

Ayn alma alannda birden fazla iverenin bulunmas hlinde, iverenler birbirlerinin

almalarn etkileyebilecek kurul kararlar hakknda dier iverenleri bilgilendirecektir.

yerinde alt iverene bal alanlar da varsa asl iverenin koordinasyonunda alt

iverenin de katlm ile bir kurul oluturmak zorundadr.

alan, ciddi ve yakn tehlikeyle kar karya kaldnda i sal ve gvenlii kuruluna,

kurulun bulunmad yerlerde ise iverene bu durumun giderilmesi iin bavuracaktr.

alann talebi dorultusunda karar verildii takdirde gerekli tedbirler alnncaya kadar,

almaktan kanma hakkna sahip olacaktr. Talep ettii halde gerekli tedbirlerin

alnmad durumlarda alanlar i szlemelerini feshedebilecektir. alan; gerekli

tedbirler alnncaya kadar almaktan kanma

hakkn kulland dnemde cretini alacaktr. alan, bu dnemde i szlemesinden

doan ve kanunlardan gelen haklarn da kullanabilecektir. 6331 sayl Sal ve

Gvenlii Kanununun 13 nc maddesinde belirtilen almaktan kanma hakk

taleplerinde birinci fkrann (a) bendine gre belirlenen sre dikkate alnmakszn acilen

toplanr. Toplantda alnan karar alan ve alan temsilcisine yazl olarak tebli edilir.

6331 Sal ve Gvenlii Kanuna na gore;

almaktan kanma hakk

MADDE 13 (1) Ciddi ve yakn tehlike ile kar karya kalan alanlar kurula, kurulun

bulunmad iyerlerinde ise iverene bavurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli

tedbirlerin alnmasna karar verilmesini talep edebilir. Kurul acilen toplanarak, iveren ise

derhl kararn verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar, alana ve alan temsilcisine

yazl olarak bildirilir.

17

(2) Kurul veya iverenin alann talebi ynnde karar vermesi hlinde alan, gerekli

tedbirler alnncaya kadar almaktan kanabilir. alanlarn almaktan kand

dnemdeki creti ile kanunlardan ve i szlemesinden doan dier haklar sakldr.

(3) alanlar ciddi ve yakn tehlikenin nlenemez olduu durumlarda birinci fkradaki

usule uymak zorunda olmakszn iyerini veya tehlikeli blgeyi terk ederek belirlenen

gvenli yere gider. alanlarn bu hareketlerinden dolay haklar kstlanamaz.

(4) szlemesiyle alanlar, talep etmelerine ramen gerekli tedbirlerin alnmad

durumlarda, tabi olduklar kanun hkmlerine gre i szlemelerini feshedebilir. Toplu

szleme veya toplu i szlemesi ile alan kamu personeli, bu maddeye gre almad

dnemde fiilen alm saylr.

(5) Bu Kanunun 25 inci maddesine gre iyerinde iin durdurulmas hlinde, bu madde

hkmleri uygulanmaz. [12] hkm gemektedir.

Ayn iyerinde birden fazla iveren olmas durumunda iverenler, mesleki riskler ve

nlenmesi konularnda birbirlerini ve alan temsilcilerini bilgilendirecektir. merkezleri,

i hanlar, alveri merkezi ve sanayi blgeleri gibi yerlerde ise iyerleri arasnda i sal

ve gvenlii konusunda koordinasyon ynetim tarafndan salanacaktr. Ynetim,

iyerlerinin birbirlerini etkileyebilecei tehlikeler konusunda gerekli tedbirleri almalar iin

iverenleri uyaracaktr. Uyarlara uymayan iyerleri ise ynetim tarafndan alma ve

Sosyal Gvenlik Bakanlna (SGB) bildirecektir.

Hayati tehlike tespitinde bu tehlike giderilinceye kadar, iyerinin tamam deil sadece bu

tehlikeden doabilecek riskin etkileyebilecei alanda i durdurulacaktr. Bylece iyerinin

tamamen kapatlmasyla yaanabilecek maduriyetler nlenmi olacaktr. veren, iin

durdurulmas sebebiyle isiz kalan alanlara, cretlerini demeye devam edecektir.

alanlar, cretlerinde bir d olmamas kayd ile meslek veya durumlarna gre baka

bir ie ynlendirilebilecektir. 6331 sayl i Sal ve Gvenlii Kanunu na gre; in durdurulmas MADDE 25 (1) yerindeki bina ve eklentilerde, alma yntem ve ekillerinde veya i ekipmanlarnda alanlar iin hayati tehlike oluturan bir husus tespit edildiinde; bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin nitelii ve bu tehlikeden doabilecek riskin etkileyebilecei alan ile alanlar dikkate alnarak, iyerinin bir blmnde veya tamamnda i durdurulur. Ayrca ok tehlikeli snfta yer alan maden, metal ve yap ileri ile tehlikeli kimyasallarla allan ilerin yapld veya byk endstriyel kazalarn olabilecei iyerlerinde, risk deerlendirmesi yaplmam olmas durumunda i durdurulur. (2) sal ve gvenlii bakmndan teftie yetkili i mfettiinden oluan heyet, i sal ve gvenlii bakmndan teftie yetkili i mfettiinin tespiti zerine gerekli incelemeleri yaparak, tespit tarihinden itibaren iki gn ierisinde iin durdurulmasna karar verebilir. Ancak tespit edilen hususun acil mdahaleyi gerektirmesi hlinde; tespiti yapan i mfettii, heyet tarafndan karar alnncaya kadar geerli olmak kaydyla ii durdurur. (3) in durdurulmas karar, ilgili mlki idare amirine ve iyeri dosyasnn bulunduu alma ve Kurumu il mdrlne bir gn iinde gnderilir. in durdurulmas karar, mlki idare amiri tarafndan yirmidrt saat iinde yerine getirilir. Ancak, tespit edilen hususun acil mdahaleyi gerektirmesi nedeniyle verilen iin durdurulmas karar, mlki idare amiri tarafndan ayn gn yerine getirilir. (4) veren, yerine getirildii tarihten itibaren alt i gn iinde, yetkili i mahkemesinde iin durdurulmas kararna itiraz edebilir. tiraz, iin durdurulmas kararnn uygulanmasn etkilemez. Mahkeme itiraz ncelikle grr ve alt i gn iinde karara balar. Mahkeme karar kesindir. (5) verenin iin durdurulmasn gerektiren hususlarn giderildiini Bakanla yazl olarak bildirmesi hlinde, en ge yedi gn iinde iyerinde inceleme yaplarak iverenin talebi sonulandrlr.

18

(6) veren, iin durdurulmas sebebiyle isiz kalan alanlara cretlerini demekle veya cretlerinde bir dklk olmamak zere meslek veya durumlarna gre baka bir i vermekle ykmldr. [12] hkm bulunmaktadr. Byk endstriyel kaza oluabilecek iyerlerinde, kaza nleme politika belgesi veya

gvenlik raporu, iyeri almaya balamadan nce istenecektir. Gvenlik raporu hazrlama

ykmll bulunan iveren, hazrlad gvenlik raporlarnn ierik ve yeterliliinin

Bakanlka incelenmesinden sonra iyerlerini iletmeye aabilecektir. Bylece muhtemel

endstriyel kazalarn engellenmesine ynelik nleyici almalarn yaplmas ve muhtemel

kazalarda meydana gelebilecek byk lekli kayplardan korunmas salanacaktr. 6331

sayili Is Sagligi ve Gvenligi Kanunu na gre; Gvenlik raporu veya byk kaza nleme politika belgesi MADDE 29 (1) letmeye balanmadan nce, byk endstriyel kaza oluabilecek iyerleri iin, iyerlerinin byklne gre byk kaza nleme politika belgesi veya gvenlik raporu iveren tarafndan hazrlanr. (2) Gvenlik raporu hazrlama ykmll bulunan iveren, hazrladklar gvenlik raporlarnn ierik ve yeterlilikleri Bakanlka incelenmesini mteakip iyerlerini iletmeye aabilir. [12] hkm bulunmaktadr. yerlerindeki alma hayatnn teftiinde, i sal ve gvenlii koullarnn

iyiletirilmesi iin i mfettileri grev alacaktr. Kanuna aykrln tespiti durumunda,

idari para cezalar daha caydrc halde uygulanacaktr. veren, i gvenlii uzman veya

iyeri hekimi grevlendirmediinde her bir kii iin 5.000 lira ceza deyecektir.

Aykrln devam ettii her ay iin de ayn miktar uygulanacaktr. Risk deerlendirmesi

yapmayan iverene 3.000 lira, aykrln devam ettii her ay iin 4.500 lira idari para

cezas uygulanacaktr. verenin, i kazas veya meslek hastaln SGKya

bildirmemesinin cezas da 2.000 lira olacaktr. Byk kaza nleme politika belgesi

hazrlamayan iverene 50.000 lira idari para cezas verilecektir.

Kanunun; iyerlerinde i gvenlii uzman, iyeri hekimi ve diger salk personeli

grevlendirilmesi gibi baz hkmleri aamal olarak hayata geirilecektir. Kamu

kurumlar ile 50den az alan olan ve az tehlikeli snfta yer alan iyerlerinde SG

Profesyonelleri 1 Temmuz 2016ten itibaren greve balayacaktr.

50den az alan olan, tehlikeli ve ok tehlikeli snfta yer alan iyerlerinde SG

Profesyonelleri 1 Ocak 2014ten itibaren grev alacaktr.

19

BLM 3. DEVLET, VEREN VE ALIAN

SORUMLULUKLARI

6331 Sal ve Gvenlii Kanunu nda barollerde devlet, iveren ve alan

bulunmaktadr ve kanun kapsamnda her birinin ok nemli, birbirinden farkl ancak

birbirini tamamlayan sorumluluklar vardr.

1. DEVLET in GREV, YETK VE SORUMLULUKLARI

6331 sayl kanun kapsamnda devletin sorumluluklar;

Mevzuat Oluturmak

Tekilatlanma

Rehberlik ve Danmanlk

Mevzuatn Uygulanmasn Denetlemek

statistiki Bilgiler ve Yaynlar Sunmaktr.

1.1. Mevzuat Oluturmak

alanlarn ve toplumun gvenlik ve sal, iin ve retimin gvenli ve salkl bir

ekilde yrtlmesi amacyla devlet, i sal ve gvenlii alannda gerekli mevzuat

oluturur.

Mevzuat;

Anayasa,

Uluslararas Szlemeler,

Kanunlar,

Tzkler,

Ynetmelikler,

Tebliler ve

Standartlardan olumutur.

Bu mevzuat kapsamnda devlet; iveren, alan, kiilerin sosyal haklar konusunda tm

olmas gerekenleri ve kiilerin grev ve sorumluluklarn dzenlemitir ve

dzenlemektedir.

1.2. Tekilatlanma

alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl

Salk Bakanl

evre ve ehircilik Bakanl

Milli Savunma Bakanl

ileri Bakanl

20

Sanayi ve Ticaret Bakanl

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl

Ulatrma Bakanl

Belediyeler

Atom Enerji Kurumu

lke genelinde i sal ve gvenlii ile ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesi iin

tavsiyelerde bulunmak zere Konsey kurulmutur. yeleri;

Bakanlk ve Sal ve Gvenlii Genel Mdr, alma Genel Mdr, Tefti Kurulu Bakan ve sosyal Gvenlik Kurumu Bakanlndan bir Genel

Mdr

Bilim, Sanayi ve Teknoloji, evre ve ehircilik, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Gda, Tarm ve Hayvanclk, Kalknma, Milli Eitim ile Salk Bakanlklarndan ilgili

birer Genel Mdr,

Yksekretim Kurulu Bakanlndan bir yrtme kurulu yesi, Devlet Personel Bakanlndan bir Bakan Yardmcs,

veren, ii ve kamu grevlileri sendikalar st kurulularnn en fazla yeye sahip ilk nden, Trkiye Odalar ve borsalar Birliinden, Trkiye esnaf ve Sanatkarlar

Konfederasyonundan, Trk Tabipleri Birliinden, Trk Mhendis ve Mimar

Odalar Birliinden ve Trkiye Ziraat Odalar Birliinden konuyla ilgili veya

grevli birer ynetim Kurulu yesi,

htiya duyulmas halinde Sal ve Gvenlii Genel Mdrnn teklifi ve Konseyin karar ile belirlenen, i sal ve gvenlii konusunda faaliyet gsteren

kurum veya kurululardan en fazla iki temsilci ile Ulusal Sal ve Gvenlii

Konseyi oluturulur.

alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl; Sal ve Gvenlii konusunda mevzuatn

oluturulmas, uygulamalarnn izlenmesi ve denetlenmesinde ok sayda Bakanlk ile

eitli Kamu Kurum ve Kurulularnn grevi bulunmaktadr. Ancak, sal ve

Gvenlii konusunda, mevzuat oluturma ve denetim bata olmak zere arlkl greve

sahiptir.

ALIMA VE SOSYAL GVENLK BAKANLII

ekil 1: SGB Birimleri

DENETM

TEFT KURULU

BAKANLII

ETM VE

ARATIRMA

ALIMA VE SOSYAL

GVENLK ETM VE

ARATIRMA MERKEZ

ANA HZMET BRM

SALII VE

GVENL GENEL

MDRL

TEFT GURUP

BAKANLIKLARI

Ankara, stanbul, zmir,

Adana, Bursa, Malatya,

Erzurum, Samsun,

Zonguldak, Antalya

Blge Laboratuvar eflikleri:

stanbul, zmir, Adana,

Kayseri, Kocaeli, Zonguldak

LM, ANALZ,

NCELEME, ARATIRMA

SALII VE

GVENL MERKEZ

(SGM)

21

lgili mevzuatn hazrlanmas ve uygulanmasn salamak zere Sal ve

Gvenlii Genel Mdrl faaliyet gstermektedir.

kazalar ve meslek hastalklarnn primlerinin toplanmas ve bu alanda

sigortaclk grevinin yrtmesi amacyla Sosyal Gvenlik Kurumu hizmet

vermektedir.

alma yaam ile ilgili mevzuatn uygulanp uygulanmadn izlemek ve

denetlemek zere Tefti Kurulu Bakanl faaliyet gstermektedir.

alma hayat ve sosyal gvenlik alannda eitim, aratrma, yayn ve

dkmantasyon faaliyetleri ile grevli alma ve Sosyal Gvenlik eitim ve

Aratrma Merkezi (ASGEM) hizmet vermektedir.

1.3. Rehber ve Danmanlk

sal ve gvenlii alannda, gerek ve tzel kiilerin talepleri dorultusunda SGGM

(SGM) ve ASGEM danmanlk ve rehberlik hizmetlerini sunmaktadr.

1.4. statistiki Bilgiler ve Yaynlar Sunmak

kazas ve meslek hastalklar ile ilgili SGK statistikleri ve Bakanln dier birimleri

tarafndan karlan yaynlardr.

SGM, alma statistikleri Bilgi Sistemindeki veriler TUK ten yararlanlarak elde

edilmektedir.

1.5. Mevzuatn Uygulanmasn Denetlemek

alma hayat ile ilgili mevzuat erevesinde programl ve program d tefti, inceleme,

soruturma yapmak, gerekli nlemleri almak veya aldrmak, Uluslararas szlemeler

erevesinde iyerlerinde uygulamalar incelemek ve izlemek, alma hayat ile ilgili

mevzuatn uygulanmasn izlemek amacyla Tefti Kurulu Bakanl hizmet

sunmaktadr.

Bu kanun hkmlerinin uygulanmasnn izlenmesi ve teftii, i sal ve gvenlii

ynnden tefti yapmaya yetkili Bakanlk Mfettilerince yaplr. Kanun kapsamnda

yaplan tefti ve incelemelerde, 4857 sayl Kanunu nun 92, 93, 96, 97, 107 nci

maddeleri uygulanr.

yerlerinde yaplan i sal ve gvenlii teftileri sonucunda iverenin i sal ve

gvenlii ile ilgili tedbirleri almadnn tespiti halinde Kanunu nun ceza hkmleri

uyarnca iverene idari para cezas uygulanr. dari para cezalarnn miktarlar yerine

getirilmeyen tedbirin niteliine, alnmayan tedbirin alnmama sresine ve her sene

belirlenen art oranlarna gre deiiklik gstermektedir. Uygulanmas istenilen idari para

cezasna 7 gn iinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir.

22

Maliye Bakanl Tarafndan Belirlenen Yeniden Deerleme Oranna Gre Hesaplanm

6331 Sayl SG Kanunundaki dari Para Cezalar

Kanun Maddesi Ceza

Maddesi Kanun Maddesinde Sz Edilen Fiil

2013

Miktar

2014 YILINDA

UYGULANACAK

CEZA MKTARI

(TL)

(Yeniden

Deerleme Oran

% 3,93)

Aklamalar

MADDE 4 - verenin genel ykmll

26/1-a

4/1-a

sal ve gvenliiyle ilgili tedbir almamak, organizasyonu

yapmamak, gerekli ara ve gereleri salamamak, salk ve

gvenlik tedbirlerini deien artlara uygun hale getirmemek ve

mevcut durumun iyiletirilmesi iin almalar yapmamak.

2.156 2.240 Trk Liras / her ykmllk

iin

26/1-a

4/1-b yerinde alnan i sal ve gvenlii tedbirlerini izlememek,

denetlememek ve uygunsuzluklar gidermemek. 2.156 2.240

Trk Liras / her ykmllk

iin

MADDE 6 - sal ve gvenlii hizmetleri

26/1-b

6/1-a gvenlii uzman altrmamak. 5.390 5.601 Trk Liras / her ay (Aykrln

devam halinde)

6/1-a yeri hekimi altrmamak. 5.390 5.601 Trk Liras / her ay (Aykrln

devam halinde)

6/1-a Dier salk personeli altrmamak. 2.695 2.800 Trk Liras / her ay (Aykrln

devam halinde)

26/1-b

6/1-b SG hizmetleri iin grevlendirdikleri kii veya hizmet

ald kurum ve kurulularn grevlerini yerine getirmeleri

amacyla ara-gere-mekn salamamak. 1.617 1.680 Trk Liras

26/1-b 6/1-c SG hizmetlerini yrtenler arasnda koordinasyonu

salamamak. 1.617 1.680 Trk Liras

26/1-b

6/1- Grevlendirdikleri kii veya hizmet ald kurum ve

kurulular tarafndan i sal ve gvenlii ile ilgili mevzuata

uygun olan ve yazl olarak bildirilen tedbirleri yerine

getirmemek.

1.078 1.120 Trk Liras / her tedbir iin

26/1-b

6/1-d Grevlendirilen kiileri, hizmet alnan kurulular, baka

iyerlerinden gelen alanlar ve bunlarn iverenlerini SG

riskleri konusunda bilgilendirmemek. 1.617 1.680 Trk Liras

23

MADDE 8 - yeri hekimleri ve i gvenlii

uzmanlar

26/1-c 8/1 gvenlii uzmanlarnn ve iyeri hekimlerinin hak ve

yetkilerini kstlamak. 1.617 1.680

Trk Liras / uzman ve hekim

iin ayr ayr

26/1-c

8/6.yeri salk ve gvenlik birimini kurmamak.

1.617 1.680 Trk Liras

MADDE 10 - Risk deerlendirmesi, kontrol,

lm ve aratrma

26/1- 10/1 Risk deerlendirmesi yapmamak veya yaptrmamak.

3.234 3.361 Trk Liras

4.851 5.041 Trk Liras / her ay (Aykrln

devam halinde)

26/1- 10/4 Risklerin belirlenmesine ynelik gerekli kontrol, lm,

inceleme ve aratrmalar yapmamak. 1.617 1.680

Trk Liras

MADDE 11 - Acil durum planlar, yangnla

mcadele ve ilk yardm 26/1-d

Acil durumlar belirlememek, acil durumlar iin tedbir

almamak, acil durum planlarn hazrlamamak, destek eleman

grevlendirmemek, ara gere salamamak, acil durumlarda

iyeri dndaki kurulula irtibat salayacak dzenlemeyi

yapmamak.

1.078 1.120 Trk Liras / her ykmllk

iin

1.078 1.120 Trk Liras / her ay (Aykrln

devam halinde)

MADDE 12 - Tahliye 26/1-d

Ciddi ve yakn tehlike durumunda; alanlarn ii brakarak

gvenli yere gitmelerini salamamak.

Zorunluluk olmadka, gerekli donanma sahip ve zel olarak

grevlendirilenler dndaki alanlardan ilerine devam

etmelerini istemek.

Mdahalede bulunan alanlar yaptklar mdahaleden dolay

sorumlu tutmak.

1.078 1.120 Trk Liras / her ykmllk

iin

1.078 1.120 Trk Liras / her ay (Aykrln

devam halinde)

MADDE 14 - kazas ve meslek

hastalklarnn kayt ve bildirimi

26/1-e

14/1 kazalarnn ve meslek hastalklarnn kaydn tutmamak,

ramak kala olaylar ve i kazalar ile ilgili incelemeler yaparak

ilgili raporlar dzenlememek. 1.617 1.680

Trk Liras / her ykmllk

iin

26/1-e 14/2. kazalarn ve meslek hastalklarn 3 i gn iinde

SGK'ya bildirmemek. 2.156 2.240 Trk Liras

26/1-e

14/4.Salk hizmeti sunucularnn i kazalarn, yetkili salk

hizmet sunucularnn meslek hastalklarn en ge 10 gn iinde

SGK'ya bildirmemesi. 2.156 2.240 Trk Liras

MADDE 15 - Salk gzetimi 26/1-f 15/1 alanlara salk gzetimi yaptrmamak. 1.078 1.120 Trk Liras / her alan iin

26/1-f 15/2 Tehlikeli ve ok tehlikeli snfta yer alan iyerlerinde

alacaklar iin salk raporu almamak. 1.078 1.120 Trk Liras / her alan iin

MADDE 16 - alanlarn bilgilendirilmesi 26/1-g alanlar bilgilendirme ykmllne uymamak. 1.078 1.120 Trk Liras / her alan iin

MADDE 17 - alanlarn eitimi 26/1- alanlara eitim verme ykmllne uymamak. 1.078 1.120 Trk Liras / her alan iin

MADDE 18 - alanlarn grlerinin

alnmas ve katlmlarnn salanmas 26/1-h

alanlarn grlerini alma ve katlmlarn salama

ykmllne uymamak. 1.078 1.120 Trk Liras / her aykrlk iin

MADDE 20 - alan temsilcisi 26/1- 20/1 yerinin deiik blmlerindeki riskler ve alan

saylarna gre alan temsilcileri grevlendirmemek. 1.078 1.120 Trk Liras

24

26/1- 20/3 veren tarafndan alan temsilcilerinin neride bulunma

ve tedbir alnmasn isteme hakkn ihlal etmek. 1.617 1.680 Trk Liras

26/1- 20/4 alan temsilcilerinin ve destek elemanlarnn haklarn

kstlamak ve gerekli imkanlar salamamak. 1.078 1.120

Trk Liras / haklar kstlanan

her birey iin

MADDE 22 - sal ve gvenlii kurulu 26/1-i

sal ve gvenlii kurulunu oluturmamak, alt iverenin

bulunduu hallerde uygun kurulu oluturmamak, kurullar

arasnda koordinasyonu salamamak. 2.156 2.240 Trk Liras / her aykrlk iin

MADDE 23 - sal ve gvenliinin

koordinasyonu 26/1-j

23/2 Ynetim tarafndan birden fazla iyerinin bulunduu i

merkezlerinde SG konusundaki koordinasyonu salamamak,

tedbir almalar iin ivereni uyarmamak. 5.390 5.601 Trk Liras

MADDE 24 - Tefti, inceleme, aratrma,

mfettiin yetki, ykmllk ve sorumluluu . 26/1-k

24/2 lm, inceleme ve aratrma yaplmasna, numune

alnmasna veya eitim kurumlar ile ortak salk ve gvenlik

birimlerinin kontrol ve denetiminin yaplmasna engel olmak. 5.390 5.601 Trk Liras

MADDE 25 - in durdurulmas

26/1-l yerinin bir blmnde veya tamamnda verilen durdurma

kararna uymayarak durdurulan ie devam ettirmek. 10.780 11.203 Trk Liras

26/1-l 25/6 in durdurulmas sebebiyle isiz kalan alanlara

cretlerini dememek veya uygun baka i vermemek.

1.078 1.120 Trk Liras / ihlale urayan her

alan iin

1.078 1.120 Trk Liras / her ay (Aykrln

devam halinde)

MADDE 29 - Gvenlik raporu veya byk

kaza nleme politika belgesi 26/1-m

Byk kaza nleme politika belgesini hazrlamamak. 53.900 56.018 Trk Liras

Gvenlik raporunu hazrlayarak Bakanla sunmadan iyerini

faaliyete geirmek. 86.240 89.629 Trk Liras

letilmesine Bakanlka izin verilmeyen iyerini faaliyete

geirmek. 86.240 89.629 Trk Liras

Durdurulan iyerinde faaliyete devam etmek. 86.240 89.629 Trk Liras

MADDE 30 - sal ve gvenlii ile ilgili

eitli ynetmelikler 26/1-n

30 uncu madde de ngrlen ynetmeliklerdeki hkmlere

aykr hareket etmek.

1.078 1.120 Trk Liras / her hkm iin

1.078 1.120 Trk Liras / her ay (Aykrln

devam halinde)

Tablo 1: 6331 Sayl Sal ve Gvenlii Kanunu dari Para Cezalar

25

1.5.1. HUKUK VE CEZA SORUMLULUKLAR

1.5.1.1. Maddi Tazminat

Borlar Yasasnn 46. maddesine gre; fiziksel ve ruhsal zarara urayan kimsenin, i

gremezlik lsnde almasnn aksayaca ve bu nedenle maruz kalaca zarar ve

ziyann, kendisini altrandan talep edecei hkme balanmtr. Maddi tazminatlar ikiye

ayrlr:

gremezlik tazminat

Destekten yoksun kalma tazminat

1.5.1.2. Manevi Tazminat kazas sonucu fiziksel veya psikolojik zarara urayan iinin veya lml iinin

ailesinin ektii ac, sknt ve azdrap iin hakim takdiri ile manevi tazminat tutar

belirlenir ve iverene dettirilir. Manevi tazminatta bir hesaplama yntemi bulunmayp, i

kazasnn neden olduu zararn byklne gre tamamen hakimin takdir ettii bir tutar

sz konusudur.

1.5.1.3. Rcu (Geri Alma) Tazminat kazas ve meslek hastalklar (KMH) iverenin kast, mevzuata aykr veya su saylr

bir hareketi sonucu meydana gelmise, SGK tarafndan yaplan ya da yaplacak demeler

iverene aittir.

veren KMH n SGK na bildirmemise veya eksik/yanl bildirmise SGK tarafndan bu

durum iin yaplm bulunan masraflar ile denmise geici i gremezlik denekleri rcu

(geri alma) edilir. KMH nc nir kiinin kusuru ile meydana gelmise, sigortalya ve

hak sahiplerine yaplan veya ileride yaplmas gereken demeler ile balanan gelirin

balad tarihteki ilk pein sermaye deerinin yars, zarara sebep olan nc kiilere ve

ayet kusuru varsa bunlar altranlara rcu edilir. Sigortalnn eitli davranlar

nedeniyle KMH meydana gelmise, hastalanmsa, tedavi sresi uzamsa veya i

gremezlii artmsa, geici i gremezlik denei veya srekli i gremezlik geliri iinin

kusuru orannda azaltlr.

1.6. Yayn Zorunluluu TRT ve zel televizyon ve radyolar asgari yarm saati 17:00-22:00 saatleri arasnda olmak

zere 08:00-22:00 saatleri arasnda ayda 1 saat i sal ve gvenlii, alma hayatnda

kayt dln nlenmesi, sosyal gvenlik, ii ve iveren ilikileri konularnda uyarc ve

eitici mahiyette yayn yapmak zorundadr.

26

2. VEREN in GREV, YETK VE SORUMLULUKLARI

6331 sayl Sal ve Gvenlii Kanunu na gre; iveren, alan istihdam eden gerek

veya tzel kii yahut tzel kiilii olmayan kurum ve kurulular, ifade etmektedir.

Bu kanunun 4. maddesi; verenin genel ykmll MADDE 4 (1) veren, alanlarn ile ilgili salk ve gvenliini salamakla ykml olup bu erevede; a) Mesleki risklerin nlenmesi, eitim ve bilgi verilmesi dhil her trl tedbirin alnmas, organizasyonun yaplmas, gerekli ara ve gerelerin salanmas, salk ve gvenlik tedbirlerinin deien artlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyiletirilmesi iin almalar yapar. b) yerinde alnan i sal ve gvenlii tedbirlerine uyulup uyulmadn izler, denetler ve uygunsuzluklarn giderilmesini salar. c) Risk deerlendirmesi yapar veya yaptrr. ) alana grev verirken, alann salk ve gvenlik ynnden ie uygunluunu gz nne alr. d) Yeterli bilgi ve talimat verilenler dndaki alanlarn hayati ve zel tehlike bulunan yerlere girmemesi iin gerekli tedbirleri alr. (2) yeri dndaki uzman kii ve kurululardan hizmet alnmas, iverenin sorumluluklarn ortadan kaldrmaz. (3) alanlarn i sal ve gvenlii alanndaki ykmllkleri, iverenin sorumluluklarn etkilemez. (4) veren, i sal ve gvenlii tedbirlerinin maliyetini alanlara yanstamaz. [12] eklinde zetlemitir.

2.1 verenlere Getirilen lave Ykmllkler:

Mevcut Kanunu ve ynetmeliklere ek olarak Sal ve Gvenlii Kanunu ile i

sal ve gvenlii konusunda her trl tedbirin alnmas, risk deerlemesi yaplmas veya

yaptrlmas ,alanlara grev verilirken i sal ve gvenliinin gz nnde

bulundurulmas, i sal ve gvenlii konusunda alanlarn bilgilendirilmesi ve

eitilmesi hususlarnda iverenlerin mevcut sorumluluklar artrlm ve ilave

ykmllkler getirilmitir. Kanunun 4nc maddesinin (2). bendinde aka belirtildii

gibi iyeri dndaki uzman kii ve kurululardan hizmet alnmas iverenin

sorumluluklarn ortadan kaldrmamaktadr.

2.2 verenlerin Risk Deerlendirmesi Yapma veya Yaptrma

Ykmll:

Kanuna gre iveren, i sal ve gvenlii ynnden risklerin deerlendirilmesini

yapmak veya yaptrmakla ykmldr. Bu noktada, risklerden etkilenecek alanlarn

durumu, kullanlacak i ekipmanlarnn belirlenmesi, iyerinin tertip ve dzeni gibi

hususlar iverence dikkate alnmaldr. veren bu konuda gerekli kontrol, lm, inceleme

ve aratrmalarn yaplmasn salar.

27

Ayrca ok tehlikeli snfta yer alan maden, metal ve yap ileri ile tehlikeli kimyasallarla

alan ilerin yapld veya byk endstriyel kazalarn olabilecei iyerlerinde, risk

deerlendirmesi yaplmam olmas durumunda i durdurulabilecektir .(Madde 25 [12] ).

2.3 yeri Hekimi ve Gvenlii Uzman altrma

Ykmll:

Mevcut Kanununda iyeri hekimi ve i gvenlii uzman altrma ykmll ile

ilgili olarak elli ii altrma art ve i gvenlii uzman iin iin sanayiden saylan

ilerden olmas art 6331 sayl Kanun ile ortadan kaldrlmtr.

Kanunun 6nc maddesi ile her iverenin i gvenlii uzman, iyeri hekimi ve dier salk

personeli grevlendirmek durumunda olduu belirtmitir. Bu kiiler i yerinde istihdam

edilebilecei gibi, ortak salk ve gvenlik birimlerinden hizmet satn almak suretiyle de

temin edilebilecektir. Ayrca Kanunun 7nci maddesi ile de on iiden az iinin

altrld iyerlerine alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnca destek salanabileceini

belirtilmektedir.

2.4. Tehlike Snfnn Belirlenmesi:

yerleri alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl tarafndan ksa vadeli sigorta kollar prim

oranlar da dikkate alnmak suretiyle az tehlikeli, tehlikeli ve ok tehlikeli olarak

snflandrma yaplarak tebli edilmitir. yeri iin belirlenmi olan tehlike snf, ayn

zamanda altrlacak i gvenlii uzmannn yetki belgesi ve Kanunun ilgili maddelerinin

yrrle girii asndan da etkili olacaktr.

ok tehlikeli snfta yer alan iyerleri (A) snf, Tehlikeli snfta yer alan iyerleri en

az (B) snf, Az Tehlikeli snfta yer alan iyerleri ise en az (C) snf i gvenlii

uzmanl belgesine sahip kiileri altrlmas gerekmektedir.

2.5. Kazas ve Meslek Hastalklarnn Bildirimi:

veren btn i kazalarnn ve meslek hastalklarnn kaydn tutmak ve bu konularda rapor

dzenlemek zorundadr. veren bildirimleri Sosyal Gvenlik Kurumu'na yapacaktr.

Kanunun 14nc maddesinde belirtilen bu ykmlln uygulanmasna ilikin alma ve

Sosyal Gvenlik Bakanl, Salk Bakanl'nn grn almak sureti ile bir ynetmelik

karacaktr.

Yasal Dzenleme:

kazas ve meslek hastal ile ilgili dzenlemeler; 5510 sayl Sosyal Sigortalar ve Genel

Salk Sigortas Kanununun 13 ila 24 nc maddelerinde,Sosyal Sigorta lemleri

Ynetmeliinin eski 37 ila 52, yeni 35 ila 48 inci maddelerinde, Genel Salk Sigortas

lemleri Ynetmeliinin 55 inci maddesinde yer alm, yine Kanunun 25 inci ve 54 nc

maddelerinde, Sosyal Sigorta lemleri Ynetmeliinin eski 95, 96, 127 ve geici 7, yeni

89, 90, 118 ve geici 6 nc maddelerinde konuya yer verilmitir. Ayrca konuya ilikin

olarak Kazas ve Meslek Hastal Sigortas Bakmndan verenin, nc Kiilerin ve

Sigortallarn Sorumluluu le Pein Sermaye Deerlerinin Hesaplanmasyla lgili lemler

http://www.isvesosyalguvenlik.com/mevzuat/mvz002.htmhttp://www.isvesosyalguvenlik.com/mevzuat/mvz002.htmhttp://www.isvesosyalguvenlik.com/mevzuat/mvz014.htmhttp://www.isvesosyalguvenlik.com/mevzuat/mvz014.htmhttp://www.isvesosyalguvenlik.com/mevzuat/mvz015.htmhttp://www.isvesosyalguvenlik.com/mevzuat/mvz015.htmhttp://www.isvesosyalguvenlik.com/mevzuat/mvz050.htmhttp://www.isvesosyalguvenlik.com/mevzuat/mvz050.htm

28

Hakknda Tebli, Ksa Vadeli Sigorta Kollar Uygulama Teblii, Gelir/Aylk deme ve

Yoklama lemleri Hakknda Tebli, 5510 Sayl Kanunun 4 nc Maddesinin Birinci

Fkrasnn (A) ve (B) Bendi Kapsamnda Sigortal Olanlar le Hak Sahiplerinin Tahsis

lemlerine likin Tebli yaymlanmtr.[14]

2.6 Salk Gzetimi ve alanlarn Salk Muayenesi:

verenler ; ie girilerde, i deiikliklerinde, i kazas, meslek hastal, salk gibi

sebeplerle iten uzaklamalarndan sonra ie dnlerinde alann talep etmesi halinde,

iyerinin tehlike snfna gre alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnca belirlenen

aralklarda alanlarnn salk muayenelerini yaptrmak zorundadr. Tehlikeli ve ok

tehlikeli snfta yer alan iyerlerinde alacaklar, yapacaklar ie uygun olduklarn belirten

salk raporu olmadan ie balatlamaz (Madde 15/([12]). alanlar iin daha nce alnm

olan periyodik salk raporlar, bu raporlarn sresi bitinceye kadar geerli olacaktr

(Ge.Madde 3).

2.7 alan Temsilcisi:

6331 sayl Sal ve Gvenlii Kanununun getirdii en nemli yeniliklerden biri,

iyerlerinde alan Temsilcisi seilmesi veya seimle belirlenemedii takdirde iveren

tarafndan atanmasdr. Bir iyerinde ka alan temsilcisinin grevlendirilecei, kanunun

20nci maddesinde belirlenmi olup yledir;

- 2 50 alan bulunan iyerlerinde bir,

- 51 100 alan bulunan iyerlerinde iki,

- 101 500 alan bulunan iyerlerinde ,

- 501 1000 alan bulunan iyerlerinde drt,

- 1001 2000 alan bulunan iyerlerinde be,

- 2001 ve zerinde alan bulunan iyerlerinde alt

alan temsilcisi belirlenmek zorundadr. Temsilci saysnn birden fazla olmas halinde,

temsilciler arasndan yaplacak seimle bir Ba Temsilci belirlenecektir.

alan temsilcileri, iyerinde i sal ve gvenliini tehdit eden tehlikelerin kaynann

bertaraf edilmesini veya tehlikenin bertaraf edilmesi iin zellii gerei mmkn deil ise

riskin azaltlmasn, iverene neride bulunma yoluyla isteme ve gerekli tedbirlerin

alnmasn talep etme hakkna sahiptirler.

http://www.isvesosyalguvenlik.com/mevzuat/mvz057.htmhttp://www.isvesosyalguvenlik.com/mevzuat/mvz048.htmhttp://www.isvesosyalguvenlik.com/mevzuat/mvz048.htmhttp://www.isvesosyalguvenlik.com/mevzuat/mvz044.htmhttp://www.isvesosyalguvenlik.com/mevzuat/mvz044.htmhttp://www.isvesosyalguvenlik.com/mevzuat/mvz044.htm

29

2.8. Sal ve Gvenlii Kurulu:

4857 sayl Kanunu 80nci maddesi ile sanayiden saylan, en az elli ii altran ve alt

aydan fazla srekli ilerin yapld iyerlerinde Sal ve Gvenlii Kurulu kurulmasn

ngrmekteydi. 6331 sayl Kanunun 22nci maddesi ile, sanayiden saylan ibaresine yer

vermemek suretiyle, elli ve daha fazla alann bulunduu ve alt aydan fazla sren srekli

ilerin yapld, zel veya kamu sektrnde faaliyet gsteren her iyerinde Sal ve

Gvenlii Kurulu oluturulmas zorunluluunu hkme balamtr.

Asl iveren-alt iveren ilikisinin bulunduu haller ile ilgili dzenlemeler de yine

Kanun'un 22nci maddesinde yer almaktadr.

2.9. dari Para Cezalar:

Sal ve Gvenlii Kanunu hkmlerine aykr hareketlerin meyyidesi idari para

cezalar eklinde Kanunun 26nc maddesinde dzenlenmitir.

Sz konusu Kanun ile idari para cezalarnn kapsam geniletilmi, ceza miktarlarnda ise

art yaplmtr. dari para cezalaryla ilgili detayl bilgi tablo 1 de verilmitir.

2.10 Gvenlik Raporu veya Byk Kaza nleme Politikas

Belgesi:

letmeye balanmadan nce, byk endstriyel kaza oluabilecek iyerleri iin,

iyerlerinin byklne gre byk kaza nleme politika belgesi veya gvenlik raporu

iveren tarafndan hazrlanr.

Gvenlik raporu hazrlamak zorunda olan iverenler, ancak hazrladklar raporlar alma

ve Sosyal Gvenlik Bakanlnca ierik ve yeterlilik olarak incelenmesinden sonra

iyerlerini aabilirler (Madde 30). [12]

30

3. ALIANLAR n GREV, YETK VE SORUMLULUKLARI

6331 sayl Sal ve Gvenlii Kanunu na gre; alan, kendi zel kanunlarndaki

statlerine baklmakszn kamu veya zel iyerlerinde istihdam edilen gerek kiiyi, ifade

eder.

Bu kanunun 19. maddesi; alanlarn ykmllkleri MADDE 19 (1) alanlar, i sal ve gvenlii ile ilgili aldklar eitim ve iverenin bu konudaki talimatlar dorultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptklar iten etkilenen dier alanlarn salk ve gvenliklerini tehlikeye drmemekle ykmldr. (2) alanlarn, iveren tarafndan verilen eitim ve talimatlar dorultusunda ykmllkleri unlardr: a) yerindeki makine, cihaz, ara, gere, tehlikeli madde, tama ekipman ve dier retim aralarn kurallara uygun ekilde kullanmak, bunlarn gvenlik donanmlarn doru olarak kullanmak, keyfi olarak karmamak ve deitirmemek. b) Kendilerine salanan kiisel koruyucu donanm doru kullanmak ve korumak. c) yerindeki makine, cihaz, ara, gere, tesis ve binalarda salk ve gvenlik ynnden ciddi ve yakn bir tehlike ile karlatklarnda ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik grdklerinde, iverene veya alan temsilcisine derhal haber vermek. ) Teftie yetkili makam tarafndan iyerinde tespit edilen noksanlk ve mevzuata aykrlklarn giderilmesi konusunda, iveren ve alan temsilcisi ile i birlii yapmak. d) Kendi grev alannda, i sal ve gvenliinin salanmas iin iveren ve alan temsilcisi ile i birlii yapmak. [12] eklinde zetlenir. 6331 sayl Sal ve Gvenlii Kanunu nun bu maddelerine aykr davranan alanlar, 4857 sayl Kanunu madde 25 e gre; verenin hakl nedenle derhal fesih hakk

Madde 25 - Sresi belirli olsun veya olmasn iveren, aada yazl hallerde i

szlemesini srenin bitiminden nce veya bildirim sresini beklemeksizin feshedebilir: II- Ahlak ve iyi niyet kurallarna uymayan haller ve benzerleri: h) inin yapmakla devli bulunduu grevleri kendisine hatrlatld halde yapmamakta

srar etmesi.

) inin kendi istei veya savsamas yznden iin gvenliini tehlikeye drmesi,

iyerinin mal olan veya mal

olmayp da eli altnda bulunan makineleri, tesisat veya baka eya ve maddeleri otuz

gnlk cretinin tutaryla

deyemeyecek derecede hasara ve kayba uratmas. [15] iveren veya vekili tarafndan i

akidleri tazminatsz olarak feshedebilir.

31

BLM 4. METAL LEME SEKTRLERNDE

SALII VE GVENL

Trkiyede metal sanayi btn sanayi kollar iinde hem ekonomik byklk hem

barndrd i gc hem de stratejik nem itibari ile Trkiyenin en nemli sanayi alan

durumunda bulunuyor. Bu byk metal sanayinin iinde demir elik, otomotiv, metal,

beyaz eya, savunma, otomotiv yedek para gibi sanayinin olmazsa olmazlarn reten,

hatta insan hayatnn artk vazgeilmezlerini reten sektrler bulunuyor.

Metal sanayi Stratejik neme sahiptir. Metal sanayi gerek ekonomik, gerek savunma

sanayi, gerek ulatrma gerekse btn sektrler iin dnldnde belirtilecek belki de

n nemli i kolu metal i koludur. nk btn sanayilerde retimi salayacak olan da

yine demir elikten retilmi tezghlar, aletler ve Metallerdir. Metal sanayisinin rettii

rnler btn sanayiden karld zaman geriye neredeyse hibir ey kalmaz.

stihdam asndan deerlendirildiinde Metal Sanayinin en byk zellii kentli bir

zellik tayor. Metal sektrnn, toplam i gcnde alma oran ve says, metal

iilerinin toplam ii saysndaki oran ve saysn tam olarak tespit edilememektedir.

nk metal i kolunda faaliyet gsteren firmalarn tam olarak hangi i koluna bulunduu

bilgisi ve baz ok sayda i yerlerinin alma Bakanlna bilgilerini tam olarak

gndermemeleri gibi sorunlar saylar ve oranlar net grmeyi engellemektedir.

Metal sanayi sektr, retimde, satlarda, istihdamda, karllk oranlarnda devaml

kazandran gelimesini srdren bir sektr konumundadr. Esas incelenmesi, yazlmas,

tartlmas ve gndeme getirilmesi gereken konu metal sanayinin sorunlar ve nndeki

engelleri konusudur. stihdam edilen metal iilerinin gvenli alma ortamnn

salanmas, salk ve refahnn korunmas ve gelitirilmesi, retimin kalitesine,

srekliliine ve verimliliine olumlu etkileri olacaktr.

1. METAL DKM LER

Dkmclk iinde demir, elik, pirin ve bronz en ok kullanlan dkm metalleridir.

Ancak demir, dkm konusunda en eskiden beri ve hala en sklkla kullanlan metaldir.

Dkm iinin baz standartlam aamalar vardr.

-Dkm sonunda elde edilmek istenen eklin oluturulmas

-Kalplarn oluturulmas, maalarn yaplmas ve birletirilmesi

-Kullanlacak metalin eritilmesi ve rafine edilmesi

-Eriyik metalin kalplara dklmesi

-Kalplarn iindeki dkmn soutulmas

-Kalplarn ve maalarn karlmas ve ayrlmas

-Dkmde oluan fazladan metalin ayrlmas

32

Btn bu aamalar srasnda pekok tehlikeyle karlama olasl vardr. Bunlarla birlikte

yaplan ilemler srasnda uygulanan yntemler ve iin doas gerei hastalklar ve kazalar

ile ska karlalmaktadr. Dkmclk, kazalarn lmle sonulanma orannn da yksek

olduu ilerden biridir.

2. METAL DKM LERNDE KAZALAR,

HASTALIKLAR VE TEHLKELER

2.1. HASTALIKLAR

2.1.1 Kimyasal Tehlikelerden Kaynaklanan Hastalklar

Tozlardan kaynaklanan hastalklara olduka ok rastlanr. Silika kumu ile ska

alldndan silikoz hastalna yakalanma riski olduka yksektir. yi bir havalandrma

olsa dahi bazen plak gzle farkedilmeyen silika tozlar ortamda bulunmaktadr. Siliko-

tberkloz hastalda yaygn olarak grlen hastalklardan biridir.

Ayrca pnmokonyoz hastalndan ikayet eden pekok iide kronik bronit de vardr.

Akcier kanseri, lober pnmoni, bronkopnmoni de pnmokonyoz ile birlikte anlan dier

hastalklardr. zellikle temizlik hizmeti veren iiler akcier kanserinin grlme sklnn

daha fazla olmas ortamda bulunan silikadan kaynaklanmaktadr.

Polisiklik aromatik hidrokarbonlarn termal paralanma srasnda olumasnn da nemli

kansorejen etkileri olduu bilinmektedir. Krom, nikel gibi metallerin ve ayrca asbest,

silika gibi tozlarn da lme yol at dnlmektedir.

Kaynak ileri srasnda ortaya kan metal dumanlar da toksik(zehirli) olabilirler ve metal

atei hastalna neden olabilirler. Demirdkm materyallere kaynak yaplrken nikel ubuk

kullanlr ve bu da nikel ierikli dumanlara neden olur. Plazma alev makinas da olduka

fazla miktarda metal duman, ozon, azot oksit ve UV radyasyonu oluturur ve ok ses

kartr.

Bunlarla birlikte dkmhanelerde bulunan baz kimyasallar (formaldehit, dimetiletilamin,

trietilamin) ve tozlar alanlar da gzlerin sulanmas, kanmas ve buulu grme gibi

rahatszlklara neden olur ki bu da mavi-gri gr olarak bilinmektedir.

2.2. KAZALAR

Ocaklar, yaplan iin byklne, eritilecek metalin miktarna ve yaplan iin ekline

gre deiiklik gsterir. En ok kullanlan Kupol denen ocaklardr. Ocaklarn iinde

metaller erititilirken, genellikle ok yksek scaklklar kullanlr. Eriyik haldeki metalin

kalplara dklmesi srasnda, ok ciddi hayati riskler vardr. Kazanlardan dklen

100lerce derece scaklktaki eriyik, yaknlarda bulunan iilerin stne dklebilir ve bu

yanarak lmlere ya da ok ciddi blgesel yanklara neden olabilir.

Kalplarn temizlenmesi ve kalplardan kan dkmlerin apaklarnn alnmas srasnda

kullanlan talama aletleri (zmpara edici elektrikli diskler) de ok tehlikeli olabilmektedir.

Bu makinalarn kullanm srasnda hzla dnen diske el ve kolu kaptrmak kesilmelere ve

33

kopmalara neden olmaktadr. Ayrca gzler iin de byk riskler sz konusudur. Kiisel

Koruyucu Donanmlarn kullanlmas bir zorunluluktur. Onun iin bu makinalar

kullanrken uygun eldivenler ve gzlkler taklmaladr.

3. METAL DKM LER N SALIK VE

GVENLK NLEMLER

Tozlardan zellikle de silis ve asbestten kaynaklanan hastalklar aratrmalardan da

grld gibi ok tehlikeli olmakta hatta kanser ve lmle sonulanmaktadr. Bunun iin

bu tozlarn bulunduu ortamlarda alan ii says makinalamann artmas yoluyla

azaltlmal; yerel cebri ekili havalandrma yoluyla ortam tozlardan arndrlmaldr.

Kaynakta ve ortamda nlemler alnamyor ve iiler bu risklerle yzleiyorsa, bu alanlarda

alan iiler solunum koruyucu maskeler ve solunum aygtlar(respiratrler) kullanmal

ve tehlikeli tozlarla olan temas kesilmelidir. Tersi durumda ok ciddi hastalklarla kar

karya kalma olasl olduka yksektir. Kiisel Koruyucu Donanmlarn uygun kullanm

bu i kolunda da gerekten ok nemlidir.

3.1 KAYNAK(LEHM) LER

Kaynak ileri, metal ileme sektrnde nemli bir yer tutar. Metal paralar, kaynak ilemi

sonucunda birletirilir. Genellikle s kayna gaz ya da elektriktir. Bu sl ilem sonucunda

metaller eritilmek yolula birletirilir.

Lehimleme ve kesme in Tanm Tehlikeler

Lehimleme

Alev metal yzeyi ve dolgu

yapacak ubuu eritir ve

metalleri birletirir.

Metal dumanlar, azot

dioksit,

karbon monoksit, grlt,

yanklar, infrared

radyasyon,

yanklar, patlamalar

Pirinle lehimleme

Metal yzeyler, metal

eritilmeden birbirine

balanr.

Dolguyu yapan pirincin

erime

scakl 450 derecenin

zerindedir.

Kadmium duman,

fluorrler, yanmalar,

patlamalar

34

Gaz Basncyla lehimleme

Paralar gaz

pskrtmesiyle

basn altnda stlr ve

paralar

dvme yoluyla birletirilir.

nfrared radyasyon, metal

dumanlar, azot dioksit,

karbon

monoksit, grlt,

yanklar,

infrared radyasyon,

yanklar, patlamalar

Metal kesme

Kesilecek metal alev ile

stlr ve

kesilecek noktaya oksijen

pskrtlr ve kesilir.

Metal dumanlar, nitrojen

dioksit,

karbon monoksit, grlt,

yanklar, infrared

radyasyon,

yanklar, patlamalar

Fluks kapl lehimleme

Fluks kapl elektroda

elektrik

akm verilmesi sonucu

lehimleme

Metal dumanlar, fluorrler,

infrared ve UV radyasyon

yanklar, ozon, azot

dioksit

Gaz kapl lehimleme

Gaz kapl elektroda

elektrik

akm verilmesi sonucu

lehimleme

UV radyasyon, metal

dumanlar,

ozon, karbon monoksit,

azot

dioksit, fluorrler, yanklar

3.2 KAYNAK LERNDE HASTALIKLAR VE SALII

NLEMLER

Kaynak yaplrken korunmas gereken organlarn banda gz gelmektedir. Kaynak

yaplrken ortaya kan kvlcmlara plak gzle baklmas son derece tehlikelidir. Ayrca

bunlarn gze girmesi krle bile neden olabilir. plak gzle kaynaa bakmak son derece

tehlikeli olduu iin sonunda mavi-gri gr olarak bilinen rahatszlk ortaya kabilir ki

gnlerce bazen daha uzun sre buulu grme ve gzleri kapadktan sonra ateli grmeye

neden olur.

Ayrca UV radyasyon, karbon monoksit, azot dioksit, kadmium duman ve dier metal

dumanlara sunuk kalnmas da olduka tehlikelidir. Metal duman atei olduka ok grlen

bir rahatszlktr. Bir metalin ya da oksitlerinin partikllerinin solunmasndan birka saat

sonra ortaya kan akut bir durumdur. nce azda kt bir tat hisedilir daha sonra

solunum yollar mukozas tahri olur. lerleyen saatlerde ise ksrk, gs daralmas,

halsizilik ve ishal kendini gsterir. Hastaln etkisi 24 saatten ok daha fazla srebilir.

Kiisel Koruyucu Donanmlar kullanlmad takdirde, karlalmas olas risklerin neler

olduu, nceki paragraflarda anlatld gibidir.Yukarda anlatlan tehlikelere kar

korunmak iin mutlaka uygun gz koruyucu ve solunum koruyucu donanmlar

kullanlmaldr. Kvlcmlar, apaklar ve UV radyasyon gzler iin son derece tehlikelidir.

35

Ayn zamanda metal dumanlarnn solunulmas olduka sk grlen rahatszlklarn ortaya

kmasna neden olmaktadr.

4. METALLERN YZEYLERNE YAPILAN

LEMLER

Yaplan metal eyalarn paslanmamas, anmamas, rmemesi ve daha iyi grnmesi ya

da parlamas iin yzeyleri baz ilemlere tabi tutulur. Metal eyalarn kullanm arttka,

tketici taleplerini karlamaya ynelik eyalara uygulanan yzey ilemlerinde de

eitlenme grlmtr. eitli kimyasallarn, elektrik, s ve basn kullanmak yoluyla

metal yzeylere uygulanmas dayankll arttrmakta, kullanm kolaylatrmakta ve

grnty estetik hale getirmektedir.

4.1 METAL KAPLAMA LERNDE KAZALAR,

HASTALIKLAR VE TEHLKELER

lemler Tehlikeler

Elektrolitik Cilalama Kaustik ve korosif kimyasallardan kaynaklanan yanklar

ve tahriler

Elektrokaplama Kanser yaratma riski olan krom ve nikele maruz kalma, yakc

kimyasalara maruz kalma, siyanre maruz kalma, patalama

potansiyeli bulunan tozlar, ergonomik tehlikeler

Emayeler ve Srlama tcler ve konveyrlerden kaynaklanan tehlikeler, yksek

scakla sahip svlardan tr yanma riski, Akcier

hastalklarna sebep olabilecek tozlar

Asitle andrma Hidroflorik asite maruz kalma, yksek scakla sahip

svlardan tr yanma riski, yakc kimyasalara maruz kalma

Galvanizleme Metal duman atei hastal riski, kuruna maruz kalma,

yksek scakla sahip svlardan tr yanma riski, yakc

kimyasalara maruz kalma

Isyla ileme Siyanr ve karbon monoksite maruz kalma riski, hidrojenin

patlamasna neden olabilecek ykseklikte atmosferik basn,

yksek sya sahip svlardan tr yanma riski, yakc

kimyasalara maruz kalma

Fosfatlama Yakc kimyasallara maruz kalma

Astar boyama Toksik ve yanc zclere maruz kalma, kanserojen kroma

maruz kalma

36

Elle kullanlan ve srekli sarsnt yapan gereler de Raynaud Sendromunun hastalnn

grlmesine neden olur. Ayrca Karpal Tnel Sendromuna ve eklemlerde baz fonksiyonel

bozulmalara da ska rastlanr.

Akcier kanseri, yapsal olarak normal akcier dokusundan olan hcrelerin gereksinim ve

kontrol d oalarak akcier iinde bir kitle (tmr) oluturmasdr. Burada oluan kitle

ncelikle bulunduu ortamda byr; daha ileriki aamalarda ise evre dokulara veya

dolam yoluyla uzak organlara yaylarak (karacier, kemik,beyin vb. gibi) hasara yol

aarlar. Bu yaylmaya metastaz ad verilir.

Bronit, akcierlere giden havayollarnn i yzndeki zarn iltihaplanmasdr. Akut ve

kronik olarak iki gruba ayrlr.

1- Akut Bronit: Genellikle grip, kzamk, bomaca veya tifo gibi hastalklar srasnda

grlr.

2- Kronik Bronit: Bu eit bronitte; havayollarn yalayan bezler bym, i yzlerinde

bulunan tyler grevini yapamaz olmutur.

Kanser, Kanser vcuttaki bir hcre grubunun farkllaarak, ar ve kontrolsz ekilde

oalmas sonucu meydana gelmektedir.

Karpal tnel sendromu, elin ve el bileinin arl bir hastaldr.

Metal duman atei olduka ok grlen bir rahatszlktr. Bir metalin ya da oksitlerinin

dumannn solunmasndan birka saat sonra ortaya kan akut bir durumdur. nce azda

kt bir tat hissedilir daha sonra solunum yollar mukozas tahri olur. lerleyen saatlerde

ise ksrk, gs daralmas, halszilik ve ishal kendini gsterir. Hastaln etkisi 24 saatten

ok daha fazla srebilir.

Pnmokonyoz, genellikle baz zel i koullarnda alan kiilerde inorganik toz yada

zerrecikli maddenin akcierlerde depolanmas ve buna bal olarak gelien doku

reaksiyonu ile ilgili durumdur. Asbestos ve silikoz bu gruba giren hastalklardandr.

Raynaud Sendromu, el ve ayak parmaklarnn soua sunuk kalmas nedeniyle ar ve

uyuuklukla birlikte soluklamasdr. Dolam bozukluu nedeniyle hastalk grlr.

Genellikle bu hastaln altnda baka nedenler vardr. Bu nedenler bilinmiyorsa Raynauds

sendromu adn alr. Srekli sarsnt yapan makinalarla alan iilerde grlr.

Silikoz, serbest silis taneciklerinin (Kristal kuvars) solunum yoluyla alnmas sonucu

meydana kan, sanayi paracklarnn yol at ar bir hastalktr. Madencilik, ta kesme,

taoca almalar (zellikle granit), yol ve bina inaat, dinamitle kayalar patlatma ve

iftilik, serbest silise sunuk brakan mesleklerdir. Belirtilerin meydana gelmesi iin

genellikle 15-20 yl bu paracklara sunuk kalmak gerekir. Fakat silise youn ekilde sunuk

kalnan kapal alanlarda patlatma, yksek kuvars ieren kayalar delerek tnel amak ve

temizleme tozu imalat gibi ilerde alan korumasz iiler bir yldan ksa bir srede

silikoza tutulabilirler.

Yank, s, n, elektrik veya kimyasal maddelere sunuk kalma sonucunda deri ve derialt

dokularda meydana gelen yaralanmadr.

37

1. derece yanklar: Derinin sadece en st tabakasnn zedelendii yanklardr. Kzarklk,

gerginlik ve ar grlr. rnek: gne yanklar.

2. derece yanklar: Derinin st ve deien oranlarda alt ksmnn etkilendii yanklardr.

Kzarklk, gerginlik, ar ve su toplanmas (bl) ile karakterizedir.

3. derece yanklar: Tm deriyi kapsayan; derialt dokularna, derin dokulara ve hatta

kemiklere kadar ulaan yanklardr. Deri kuru kay gibi olabilir veya renk deiiklii

grlebilir (kmr gibi, beyaz veya kahverengi olabilir ). iddetli yanklarda, yzeysel sinir

ular ve kan damarlar zedeleneceinden yank alanda his kayb olabilir; buna karn

evredeki daha az yanm olan doku ar arl olabilir.

Zatrre olarak da bilinen pnmoni, akcierlerin iltihaplanmasdr. Zatrrenin ilk sradaki

nedeni, pnmokok (Streptococcus pneumoniae) ad verilen yuvarlak ekilli bakterilerdir.

Virslerin neden olduu zatrre ise genellikle daha hafiftir ve evde tedavi edilebilir.

Bakteriyel pnmoniler daha ar seyirli olup genellikle soukalgnl nedeniyle ortaya

karlar. Pnmoni akcierin tek bir lobu ile snrl ise lober pnmoni, bronlardan

balayarak akcierin baka blmlerine yaylmsa bronkopnmoni olarak adlandrlr.

[16]

38

BLM 5. TARTIMA VE SONU

sal ve gvenliinin yaam hakk ile balants bulunmaktadr. Yaam hakk bir temel

hak ve hrriyet olarak Anayasada ifade edilmi ve bu hakka dokunulamayaca hkme

balanmtr (AY 12/I, 15/II). Yaam hakkndan anlalmas gereken kiinin beden

btnlnn korunmasnn yan sra salnn da devamdr.

Anayasa'nn 17. maddesinde yaama hakk gvence altna alnm, bu yasal gvencenin

yaama geirilmesinde, i ve sosyal gvenlik mevzuatnda da iilerin korunmas, iin

dzenlenmesi, i gvenlii, sosyal dzen ve adaletin salanmas dncesi ile koruyucu bir

takm hkmler getirilmitir.(AY Madde 17)

Bu nedenle taraflar arasnda gerekleen i szlemesinin iverene ykledii gzetme

borcu, , en geni tanmyla, iverenin iiye zarar verebilecek her trl eylem ve ilemden

kanmasdr. Bu borcun kapsamna iiye bilgi vermek, i ilikisi nedeniyle iverenin ii

hakknda rendii bilgileri (salk durumu, medeni hali vs) saklamak ve iinin iyerine

getirdii ara ve eyay korumak da girmektedir. Elbette bu borcun en nemli yn

iverenin iinin hayatn, bedensel ve ruhsal saln korumakla ykml olmasdr.

Grld zere, gzetme borcu iverene, iiye zarar verecek her trl davrantan

kanma ykmll getiren olduka geni kapsaml bir bortur.

sal ve gvenliinin salanmas iin devlet, iveren ve ii kesiminin ortak abas

salanmaldr. ncelikle devlet tarafndan iyi hazrlanm, mmkn olduunca eksiksiz bir

mevzuat oluturulmal, bu mevzuatn iyerlerinde uygulanmasnn salanmas, iyi bir

denetim sisteminin oluturulmas, nleme politikalarna arlk verilmesi ve i gvenlii

bilincinin eitim yoluyla ii ve iverenlerde gelitirilmesi gerekmektedir. Devletin i

gvenliiyle ilgili olarak yasa koyma, denetim ve yaptrm uygulama devleri vardr. Her

eyden nce iverenlerin, iilerin, sendikalarn hatta tm toplumun i sal ve gvenlii

konusunda bilinlenmi olmas gerekmektedir.

sal ve gvenliinin salanmasnda iverenlere den temel grev ise gerekli

nlemleri almak, i sal ve gvenlii alannda eitim vermek ve iyerinde alnm olan

nlemlere iiler tarafndan uyulup uyulmadn denetlemektir. Ancak sadece mevzuatta

dzenlenmi bulunan nlemlerin alnm olmas da iverenin i sal ve gvenlii

nlemleri alma borcunu tam olarak yerine getirmi saylmasnda yeterli grlmemektedir.

verenin, iyerinde, teknik ilerlemelerin getirdii daha uygun salk artlarn salamas;

kullanlan makinalarla alet ve edevattan herhangi bir ekilde tehlike gsterenleri veya

hammaddelerden zehirli veya zararl olanlar, yaplan iin zelliine ve fennin gereklerine

gre bu tehlike ve zararlar azaltan alet ve edevatla deitirmesi i kazalarn nlemek zere

iyerinde alnmas ve bulundurulmas gerekli tedbir ve aralar ve alnacak dier i

gvenlii tedbirlerini devaml surette izlemesi gerekmektedir.

Dolaysyla iveren, mevzuatta yer alan btn nlemleri alm olmasna ramen, o anki

bilimsel gelimelerin ve teknolojinin alnmasna olanak salad ve mevcut nlemlerden

daha etkili bir nlem varsa, bu nlemi almakla da ykml olmaktadr. Bu anlay

sonucunda teknolojik gelimelerin hz karsnda mevzuatn deitirilmesi alannda

39

yaanan nispeten yava srecin olumsuz etkileri de bertaraf edilmektedir. Bu durum

karsnda iverenin i sal ve gvenlii nlemleri alma borcunun srekli olarak

geniledii, dinamik bir yapya sahip olduu sylenebilir.

sal ve gvenliinin salanmasnda temel alnan unsur ii olduundan, iinin yapt

i, iinin kiisel zellikleri, eitim durumu gibi unsurlar iveren tarafndan dikkate

alnmaldr. Daha ak bir ifadeyle iveren ayn iyeri iinde daha tehlikeli ilerin yapld

blmlerde daha farkl i sal ve gvenlii nlemleri almakla ykml iken ayn

iyerinin bro ksmnda alan iiler iin daha farkl i sal ve gvenlii nlemi

almakla ykmldr.

iler de 6331 sayl kanun uyarnca i sal ve gvenlii konusunda alnan her trl

nleme uymakla ykmldrler. yerinde alnm olan i sal ve gvenlii nlemlerine

uyulup uyulmadn denetleyen iveren, iilerin bu nlemelere uymadn saptarsa

iilere disiplin cezas uygulayabilecektir. Bu alanda uygulanabilecek en ar disiplin

cezas, iinin davrannn Kanununun 25/II, bendi kapsamna girecek arlkta olmas

durumunda, daha ak bir anlatmla, ii kendi istei veya savsamas nedeniyle i

gvenliini tehlikeye drrse, i szlemesinin hakl nedenle feshidir. Bu arla

ulamayan ihlallerde ise iveren daha hafif disiplin cezas uygulayarak i sal

nlemlerinin uygulanmasn salayabilir. Unutulmamaldr ki i sal ve gvenlii

nlemlerinin uygulanmas iyerinin btn ve alan iilerin tamam iin nem

tamaktadr. [17]

Sonu;

Trkiyede metal sanayi btn sanayi kollar iinde hem ekonomik byklk hem

barndrd i gc hem de stratejik nem itibari ile Trkiyenin en nemli sanayi alan

durumunda bulunuyor. Bu byk metal sanayinin iinde demir elik, otomotiv, metal,

beyaz eya, savunma, otomotiv yedek para gibi sanayinin olmazsa olmazlarn reten,

hatta insan hayatnn artk vazgeilmezlerini reten sektrler bulunuyor.

Metal sanayi Stratejik neme sahiptir. Metal sanayi gerek ekonomik, gerek savunma

sanayi, gerek ulatrma gerekse btn sektrler iin dnldnde belirtilecek belki de

n nemli i kolu metal i koludur. nk btn sanayilerde retimi salayacak olan da

y