maTematika - diogene.ge · maswavlebeli amowmebs, SeuZliaT Tu ara moswavleebs sibrtyeze orientireba...
Transcript of maTematika - diogene.ge · maswavlebeli amowmebs, SeuZliaT Tu ara moswavleebs sibrtyeze orientireba...
nino gvilava
eka CiloCava
salome CxeiZe
maTematika IV klasi
maswavleblis wigni
1
maTematikis IV klasis saxelmZRvanelo
maswavleblis wigni
Sesavali
IV klasis saxelmZRvanelo I, II da III klasebis saxelmZRvaneloebis logikuri
gagrZelebaa da erovnuli saswavlo gegmis moTxovnebs iTvaliswinebs.
saxelmZRvanelo imgvaradaa agebuli, rom gaTvaliswinebulia am asakis
bavSvis rogorc saWiroebebi da interesebi, ise misi fsiqo-fizikuri
SesaZleblobebi. saxelmZRvanelo orientirebulia Sedegze, rac imas
gulisxmobs, rom yuradReba maxvildeba ara mxolod konkretuli informaciis
miwodebaze, aramed miRebuli codnis praqtikulad gamoyenebis unar-Cvevebis
gamomuSavebazec.
saxelmZRvaneloSi warmodgenili masala Temebad ganawilebulia sam TavSi.
TiToeuli Tema Sedgeba erTi an ramdenime gakveTilisagan. gakveTilebi
imgvaradaa dagegmili, rom naTlad Cans maTematikis kavSiri rogorc
cxovrebasTan, aseve sxva sagnebTan (mag.: bunebasTan, xelovnebasTan,
geografiasTan da a.S.). gakveTilis pirvel etapze moswavleebi ecnobian masalas
interaqtiuli swavlebis meTodikis sxvadasxva xerxisa da meTodis gamoyenebiT
(rac emsaxureba moswavlisaTvis Sesaswavli masalis saWiroebis Cvenebas, mis
dainteresebas). Semdeg xdeba gacnobili masalis Seswavla da bolos Sejameba-
Sefaseba (rac xorcieldeba saxelmZRvaneloSi mocemuli savarjiSoebis
saSualebiT). savarjiSoebis Sesrulebis meTodebi mocemulia gakveTilis
scenarSi. axali masalis axsna Seswavlil masalas eyrdnoba. axali masalis
Sesaswavli TiToeuli savarjiSo Seswavlili masalis gameorebas emsaxureba. es
savarjiSoebi sruldeba SeZenili codnis gamoyenebiT (konstruqtivizmi).
gakveTilis sqema SeiZleba Semdegnairad gamovsaxoT:
provocireba.
siRrmiseuli wvdoma
refleqsia, anu gaazreba
I etapi (provocireba) — gakveTili iwyeba provocirebiT, romlis drosac
maswavlebeli cdilobs, moswavleebs misces konkretuli sakiTxis codnis
gamovlenis saSualeba. igi SekiTxvebisa da savarjiSoebis gamoyenebiT klass
amzadebs konkretul sakiTxze samuSaod.
II etapi (siRrmiseuli wvdoma) — gulisxmobs masalis Seswavlas.
III etapi (refqlesia, anu gaazreba) — aris Semajamebeli etapi. xorcieldeba
saxelmZRvaneloSi mocemuli konkretuli savarjiSos saSualebiT (miTiTebulia
gakveTilis scenarSi).
gakveTilis msvlelobisas saswavlo masalis wardgenis etapebi
uzrunvelyofs saazrovno unarebis ganviTarebas blumis taqsonomiis mixedviT
(codna-gageba-gamoyeneba).
yovel gakveTils axlavs savarjiSo, romlis Sesruleba saSualebas aZlevs
maswavlebels Seamowmos, miRweulia Tu ara gakveTilis mizani, aseve exmareba
maswavlebels mimdinare SefasebaSi. mimdinare Sefaseba saSualebas aZlevs
2
maswavlebels, daakvirdes swavlis process, TiToeuli moswavlis mier miRweul
Sedegebs da Sesabamisi unarebis ganviTarebas.
amisaTvis SeuZlia gamoiyenos Semdegi cxrili:
gaigo Sesasrule-
beli davalebis
arsi
moZebna savar-
jiSos Sesru-
lebis gza
praqtikulad
Seasrula
samuSao
axsna, rogor
Seasrula
davaleba
maswavlebeli TiToeul ujraSi akeTebs aRniSvnebs `+~-s an `_~-s. cxrili
ivseba TiToeuli moswavlisaTvis.
erTi `+~ _ pirobiTad CaeTvla,
ori `+~ _ CaeTvala,
sami `+~ _ CaeTvala,
oTxi `+~ _ CaeTvala warCinebiT.
cxrili saSualebas iZleva TvalnaTliv warmovidginoT moswavlis codnisa
da unarebis ganviTarebis done (SeuZlia codnis gamoyeneba _ praqtikulad
ganaxorciela; saazrovno unari _ moZebna savarjiSos Sesrulebis gza;
sakomunikacio unari _ axsna, rogor Seasrula davaleba).
sasurvelia, mocemuli savarjiSo maswavlebelma moswavleebs Seasrulebinos
Semdegnairad: mas Semdeg, rac ukve garkveulia klasis moswavleTa SesaZleb-
lobebi, maswavlebeli moswavleebs svams wyvilebad (susti-Zlieri: momdevno
gakveTilze cvlis wyvilebis Semadgenlobas da a.S.). moswavleebs jer aZlevs
saSualebas, damoukideblad Seasrulon Semajamebeli savarjiSo. Tu wyvilis
orive moswavle gaarTmevs Tavs samuSaos, maSin isini gacvlian namuSevrebs da
erTmaneTs Seafaseben (swori pasuxis gaswvriv weren, `+~, araswori pasuxis
gaswvriv_ `-~ da asabuTeben, ratom Tvlian ase). amgvarad xdeba TviTSefaseba da
urTierTSefaseba. Semdeg maT namuSevrebs amowmebs maswavlebeli.
Tu wyvilidan erT-erTi moswavle ver Seasrulebs davalebas, mas daexmareba
meore moswavle, romelic Seecdeba auxsnas, Tu rogor unda Sesruldes
samuSao. saWiroebis SemTxvevaSi maT daexmareba maswavlebeli.
samuSaos wyvilebad Sesruleba xels uwyobs TanamSromlobis unar-Cvevis
gamomuSavebas, urTierTswavlebas, aCvevs moswavleebs erTmaneTisTvis azris
gaziarebas, mosmenas da saerTo gadawyvetilebis miRebas. organizebis am formis
gamoyeneba maswavlebels daexmareba saswavlo procesSi sxvadasxva
SesaZleblobebis mqone moswavleebis ufro aqtiurad CarTvaSi.
Semajamebeli savarjiSoebis nomrebi saxelmZRvaneloSi aRniSnulia
stafilosferiT.
gakveTilis scenarSi miTiTebulia, romeli savarjiSo gamoiyeneba gakveTilis
konkretul etapze, aseve miTiTebulia, romeli savarjiSoebia gankuTvnili
saSinao davalebebisaTvis. saSinao davalebis Semowmeba xdeba momdevno
gakveTilze. Semowmebisas, pirvel yovlisa, yuradReba mieqceva imas, iyo Tu ara
davaleba yvelasaTvis gasagebi. sasurveli iqneba, gaugebari savarjiSoebis axsna
moswavleebs daevaloT. es xels Seuwyobs maTSi, pasuxismgeblobis, saTqmelis
naTlad da gasagebad gadmocemis, sakuTari mosazrebis dasabuTebis unarebis
ganviTarebas.
saSinao davalebisaTvis gankuTvnili savarjiSoebis nomrebi
saxelmZRvaneloSi aRniSnulia mwvane feriT.
yovel 5-6 gakveTils mosdevs gakveTili `Seamowme Seni codna~, romelic
exmareba maswavlebels daadginos, miiRweva Tu ara nabij-nabij erovnuli
saswavlo gegmiT gaTvaliswinebuli Sedegebi (perioduli Sefaseba). gakveTilis
Catarebis erTi scenari mocemulia maswavleblis wignSi, yvela msgavsi
gakveTili tardeba analogiurad.
3
ra SemTxvevaSi SeiZleba maswavlebelma Sesrulebeli samuSao
damakmayofileblad CaTvalos?
samuSao SeiZleba damakmayofileblad CaiTvalos, Tu moswavle sworad
gaigebs savarjiSos pirobas da moZebnis misi Sesrulebis gzas. yoveli
savarjiSos Sesrulebis Semdeg moswavleebs moeTxovebaT sakiTxis Sesaxeb
msjeloba. amiT maswavlebels SeuZlia daadginos, esmiT Tu ara moswavleebs
davalebis arsi, rac, Cveni azriT, yvelaze mniSvnelovania.
yovelive amis Sesafaseblad maswavlebels SeuZlia gamoiyenos Semdegi
cxrili:
savarjiSo 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
gaigo Sesasrulebeli davalebis
arsi
moZebna savarjiSos Sesrulebis
gza
praqtikulad Seasrula samuSao
axsna, rogor Seasrula davaleba
maswavlebeli wers `+~-s an `_~-s. cxrili ivseba TiToeuli moswavlisaTvis.
erTi `+~ _ pirobiTad CaeTvla,
ori `+~ _ CaeTvala,
sami `+~ _ CaeTvala,
oTxi `+~ _ CaeTvala warCinebiT.
Sevsebuli cxrili saSualebas miscems maswavlebels, Seafasos TiToeuli
moswavle.
maswavlebels SeuZlia, mTeli klasisTvisac gaakeTos aseTi cxrili:
samuSaos nomeri 1 2 3 4 5
abulaZe
. . .
cxrili keTdeba did formatze da gamoikvreba saklaso oTaxSi.
vertikalurad Camowerilia klasis moswavleTa sia, horizontalurad _
samuSaos nomrebi (`Seamowme Seni codna~). trimestris ganmavlobaSi cxrili
Semdegnairad ivseba: Tu sworad aris Sesrulebuli savarjiSoebis naxevarze
naklebi _ aRniSvna keTdeba wiTeli feriT, naxevari _ yviTeli feriT, naxevarze
meti _ mwvane feriT.
cxrili saSualebas miscems moswavleebs, Tavad Seafason sakuTari Tavi tri-
mestris ganmavlobaSi. moswavleebi agroveben monacemebs da trimestris bolos
akeTeben Sesabamis daskvnebs. rodesac moswavleebi gaecnobian `mesameds~ da
`meoTxeds~, SeiZleba ufro meti feris gamoyeneba, mag.: erTi meoTxedi _ muqi
wiTeli; sami meoTxedi _ muqi mwvane da a. S. (garegani motivacia).
yoveli Tavis bolos aris Semajamebeli testi (Semajamebeli Sefaseba),
romelic imave mizans emsaxureba. es gakveTilebi xels uwyobs SeZenili codnis
gamoyenebisa da samuSaos damoukideblad Sesrulebis unar-Cvevebis
gamomuSavebas.
saxelmZRvaneloSi aris gakveTilebi saTauriT `vin ufro swrafad~. am
gakveTilebis mizania, saxalisod Catardes ganvlili masalis Sejameba-Sefaseba,
romelic xels uwyobs jansaRi konkurenciis ganviTarebas, moswavleTa
waxalisebas. gamoiyeneba igive teqnologia, rogoric Semajamebeli savarjiSos
Sesrulebisas.
msgavsi gakveTilebi maswavlebels SeuZlia Caataros ufro xSirad (or
kviraSi erTxel. savarjiSoebis SerCeva SeiZleba saxelmZRvanelodan, ganvlili
masalis mixedviT).
4
codnis praqtikuli gamoyenebis unar-Cvevis gamomuSavebisaTvis gamoiyeneba
swavlebis interaqtiuli meTodika, misi meTodebi da saSualebebi.
saxelmZRvaneloSi mocemuli gakveTilebis struqtura aseTia:
globaluri mizani _ globaluri mizani uSualod dakavSirebulia erovnuli an
saskolo gegmiT gansazRvrul mizanTan.
lokaluri mizani _ lokaluri mizani aris is, ris miRwevasac emsaxureba
konkretuli gakveTili. igi erT-erTi safexuria globaluri miznis misaRwevad.
winaswari codna da unarebi _ am nawilSi aRwerilia is masala, romelic
gamoiyeneba gakveTilis ganmavlobaSi.
gakveTilis msvleloba _ am nawilSi detalurad aRwerilia gakveTilis
mimdinareoba.
yoveli gakveTilisaTvis aucilebeli resursia saxelmZRvanelo, rveuli, kalami,
fanqari, saxazavi. amitom es resursebi gakveTilis scenarSi miTiTebuli ar
aris, miTiTebulia mxolod damatebiTi resursebi.
wyvilebi da jgufebi
wyvilebad da jgufebad muSaoba xels uwyobs TanamSromlobis Cvevis gamomu-
Savebas. am savarjiSoebis Sesrulebisas bavSvebi swavloben erTmaneTis mosmenas,
sxvisi azris gaziarebas, kritikul azrovnebasa da Sefasebas, sakuTari azris
gamoTqmas da dasabuTebas. isini eCvevian funqciebis danawilebas, drois
racionalurad gamoyenebas.
wyvilebad muSaobis wesebi:
1. maswavlebeli klass yofs wyvilebad;
2. wyvilebs eZlevaT saerTo an gansxvavebuli davaleba;
3. moswavleebi samuSaos asruleben wyvilebad;
4. samuSaos Sesrulebis dro gansazRvrulia.
wyvilebad muSaobis dros bavSvebs moeTxovebaT yuradRebis koncentrireba.
isini pasuxismgeblobas grZnoben Tavisi mewyvilis mimarT.
wyvilebSi gamomuSavebuli TanamSromlobis Cveva kidev ufro ganmtkicdeba
jgufuri samuSaos Sesrulebisas.
jgufuri muSaobis wesebi:
1. klasi iyofa 4-5-moswavlian jgufebad;
2. jgufebs eZlevaT saerTo an gansxvavebuli davaleba;
3. davaleba sruldeba jgufebSi;
4. jgufebi unda muSaobdnen SeTanxmebulad, ar unda moxdes konfliqti;
5. saqmianobaSi unda CaerTos jgufis yoveli moswavle;
6. samuSao sruldeba erT furcelze;
7. davaleba sruldeba maswavleblis mier winaswar gansazRvrul droSi;
8. jgufi muSaobs erTi magidis garSemo.
samuSaos damTavrebis Semdeg jgufebi warmoadgenen sakuTar namuSevrebs.
maswavlebels winaswar unda hqondes gansazRvruli namuSevrebis Sefasebis
forma.
sasurvelia, moswavleebma Tavad Seafason sxva jgufis namuSevrebi.
TiToeuli bavSvi asaxelebs, misi azriT, saukeTeso jgufur namuSevars da
asabuTebs, ra kriteriumiT isargebla Sefasebisas. yoveli gamomsvlelis azrs
maswavlebeli dafaze aRniSnavs — wers `+~-s. qulebis raodenoba gamoavlens
gamarjvebuls, Tumca maswavlebelma aucileblad unda Seaqos yvela jgufi da
aRniSnos, rom yvelam sainteresod imuSava. maswavlebels vTavazobT jgufebisa
da wyvilebis mier Sesrulebul davalebaTa Sefasebis cxrls:
TanamSromloba CarTuloba msjeloba-dasabuTeba
namuSevris warmodgena
5
I Tavi
I Tavi moicavs 15 paragrafs. am TavSi warmodgenili masaliT moswavle imeorebs
mesame klasSi Sesawavlil masalas da swavlobs axals. iwyeba muSaoba Sedegebze:
IV.1 _ mowmdeba indikatorebiT - 1,2, 3, 4.
IV.2 _ mowmdeba indikatorebiT - 1,2, 3, 4.
IV.3 _ mowmdeba indikatorebiT - 1,2.
IV.4 _ mowmdeba indikatorebiT - 1,2, 3, 4.
IV.5 _ mowmdeba indikatorebiT - 1, 4.
IV.6 _ mowmdeba indikatorebiT - 1, 2, 3.
IV.7 _ mowmdeba indikatorebiT -1, 2, 4.
IV.8 _ mowmdeba indikatorebiT - 2
IV.9 _ mowmdeba indikatorebiT - 2
IV.10 _ mowmdeba indikatorebiT - 1, 2, 3.
IV.11 _ mowmdeba indikatorebiT - 3.
IV.12 _ mowmdeba indikatorebiT - 1, 2, 3.
IV.14 _ mowmdeba indikatorebiT 1, 2, 3.
# Temis dasaxeleba sT.
§ 1
§ 2
§ 3
§ 4
§ 5
§ 6
§ 7
§ 8
§ 9
§ 10
§ 11
§ 12
§ 13
§ 14
§ 15
marSruti
samniSna ricxvebi
Seamowme Seni codna
svetovani diagrama
gamravleba-gayofa
Seamowme Seni codna
ariTmetikuli moqmedebebi
gamosaxuleba
moqmedebaTa Sesrulebis Tanmimdevroba gamosaxulebaSi
wrfe, sxivi
ricxvidan jamis gamokleba, jamidan ricxvis gamokleba
Tanafardoba sigrZis sazom erTeulebs Soris
Seamowme Seni codna
marSrutis arCeva da gamosaxva aRniSvnebiT
vin ufro swrafad?
marSrutis arCeva da gamosaxva aRniSvnebiT
simetria
naxevari
Seamowme Seni codna
testi
4
2
1
3
1
1
1
1
1
1
2
2
1
1
2
1
1
1
1
1
§ 1 marSruti
6
globaluri mizani: sqemaze orientirebisa da marSrutis aRmweri martivi sqemis
Seqmnis, aseve, martivi maTematikuri amocanis amoxsnisas algebruli
gamosaxulebis Sedgenis unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebi gaecnon aRweris mixedviT marSrutis dadgenisa
da misi sqematurad gamosaxvis xerxebs. erTeulis Rirebulebis mixedviT SeZlon
ramdenime erTeulis Rirebulebis gamoTvla.
winaswari codna da unarebi: obieqtis mdebareobis aRwera meore obieqtis
mimarT; obieqtebs Soris manZilis dadgena; toli Sesakrebebis jamis povna;
amocanis pirobis mixedviT, cnobili da ucnobi sidideebis organizeba.
saWiro resursebi: saqarTvelos ruka an qaRaldis formati.
I saaTi
saWiro dro:
gacnoba _ 15 wT. _ savarjiSo #1
Seswavla _ 15 wT. _ savarjiSoebi #2, #3, #4
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT. _ savarjiSo #6.
gakveTilis msvleloba:
zafxulis ardadegebis Semdeg skolaSi dabrunebul moswavleebs
daainteresebT iseTi davaleba, romelic zafxulis TemasTan iqneba
dakavSirebuli da mieZRvneba axali masalis gacnobas.
savarjiSo # 1-is saSualebiT maswavlebeli acnobs moswavleebs, ra aris
marSruti (gza, romelsac gaivli mocemuli adgilidan daniSnul adgilamde).
aRwerilobis mixedviT, moswavlebma unda amoicnon TiToeuli bavSvis marSruti.
maswavlebeli amowmebs, SeuZliaT Tu ara moswavleebs sibrtyeze orientireba
(qalaqebis erTmaneTis mimarT mdebareobis aRwera).
gakveTili ufro sainteresod warimarTeba, Tu maswavlebeli winaswar
moamzadebs saqarTvelos rukas (SeiZleba igi sqematurad gamoisaxos formatze),
romelzec aRniSnavs qalaqebs, xolo TiToeuli moswavle moniSnavs im adgils,
sadac zafxulSi daisvena.
Semdeg moswavleebi gaecnobian marSrutis sqematur gamosaxvas: maswavlebeli
asaxelebs qalaqs an sofels, sadac man gaatara zafxuli da Tavis marSruts
sqematurad gamosaxavs dafaze.
saSinao davaleba: moswavleebma analogiurad unda gamosaxon TavianTi
zafxulis marSruti.
Semdeg moswavleebi ecnobian savarjiSo #3-is amocanis pirobas.
maswavlebeli azustebinebs moswavleebs pirobis mixedviT cnobil sidideebs
(erTi bileTis Rirebuleba da ojaxis wevrebis raodenobis Sesabamisi bileTebis
raodenoba) da aZlevs saSualebas, TviTon moZebnon ucnobi sidide
(TvalsaCinoebis daxmarebiT). Tu moswavleebs gauWirdebaT amocanis amoxsna,
maswavlebeli daexmareba maT, mag.:
maswavlebeli:
_ ramdeni bileTis SeZena dasWirdeba mariamis ojaxs? (4)
_ ra Rirs TiToeuli bileTi? (10 lari).
_ ra Rirs 2 bileTi? (10+10=20). ra Rirs sami bileTi? (10+10+10=30). ra Rirs
4 bileTi? (10+10+10+10=40).
_ ra moqmedeba sruldeba saerTo raodenobis mosaZebnad?
savarjiSos saSualebiT moswavleebi igeben, rogor SeiZleba erTeulis
Rirebulebis mixedviT, ramdenime erTeulis fasis povna.
7
analogiurad ganixileba savarjiSo #4 da savarjiSo#5-Si mocemuli
amocanebi. maswavlebeli jer aZlevs moswavleebs saSualebas, TviTon moZebnon
amocanis pasuxi da Semdeg, saWiroebisamebr, exmareba maT.
Sejameba-Sefaseba: savarjiSo #6
maswavlebeli amowmebs, SeZleben Tu ara moswavleebi aRwerilobis mixedviT
marSrutis gamosaxvas.
bolos maswavlebeli aZlevs moswavleeebs saSinao davalebas da uTiTebs, sad
SeiZleba moipovon informacia.
gakveTilze dawyebuli savarjiSo moswavleebma unda daasrulon saxlSi:
daadginon qalaqebs Soris manZili da aseve, saqarTvelos romel kuTxeSi
mdebareobs TiToeuli qalaqi (an am informacias maswavlebeli TviTon awvdis
maT).
II saaTi
momdevno savarjiSoebi (#7-dan #12-is CaTvliT) imave mizans emsaxureba.
moswavleebi, aseve, ixseneben wina wels Seswavlil masalas, kerZod, ra aris
moqmedeba gamravleba (mravaljeradi Sekreba).
savarjiSoebi #7-dan #16-is CaTvliT sruldeba gakveTilze.
savarjiSo #17 da #18 gaTvaliswinebulia saSinao davalebisaTvis.
Sejameba-Sefaseba: savarjiSo #19
III saaTi
savarjiSoebi #20-dan #23-is CaTvliT sruldeba gakveTilze.
savarjiSoebi #24 da #25 gaTvaliswinebulia saSinao davalebisaTvis.
Sejameba-Sefaseba: savarjiSo #26.
IV saaTi
savarjiSoebi #27-dan #35-is CaTvliT sruldeba gakveTilze.
savarjiSoebi #36 da #37 gaTvaliswinebulia saSinao davalebisaTvis.
Sejameba-Sefaseba: savarjiSoebi #39 da #40.
§ 2 samniSna ricxvebi
I saaTi
globaluri mizani: poziciuri sistemis gamoyenebiT ricxvebis gamosaxvis,
dalagebisa da Sedarebis unarebis ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon ricxvis CanawerSi Sesabamis TanrigebSi
mdgomi cifrebis mniSvnelobis dasaxeleba da ricxvis warmodgena saTanrigo
Sesakrebebis jamis saxiT.
saWiro dro:
gacnoba _ 15 wT. _ savarjiSo #1
8
Seswavla _ 20 wT. _ savarjiSoebi #2-dan #11-is CaTvliT
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT. _ savarjiSo #14
gakveTilis msvleloba:
saxelmZRvaneloSi mocemuli TvalsaCinoebis saSualebiT maswavlebeli
acnobs moswavleebs samniSna ricxvis CanawerSi Tanrigebis dasaxelebas da
mniSvnelobas.
_ 542. ras aRniSnavs CanawerSi TiToeuli cifri? maswavlebeli azustebinebs
moswavleebs TiToeuli ricxvis mniSvnelobas.
_ 2 aris erTeulis TanrigSi mdgomi cifri, 2 erTeuli rCeba mas Semdeg, rac
542-dan moxdeba 5 aseulisa da 4 aTeulis gamoyofa. 542-Si sul aris 542
erTeuli.
_ 4 aris aTeulis TanrigSi mdgomi cifri, 4 aTeuli rCeba mas Semdeg, rac 542-
dan moxdeba 5 aseulis gamoyofa. 542-Si sul aris 54 aTeuli.
_ 5 aris aseulebis TanrigSi mdgomi cifri. 542-Si aris 5 aseuli.
ricxvebis Sedarebisas moswavleebma unda gamoiyenon Sesabamis TanrigebSi
mdgomi cifrebis mniSvneloba. mag.: 500 metia 400-ze, imitom, rom 500-Si aseulis
TanrigSi mdgomi cifris mniSvneloba metia 400-Si aseulis TanrigSi mdgom
cifrze (5>4).
ricxvebis Sekrebisas maT unda SeZlon Tanrigebis dajgufeba, mag.:
450+50=400+(50+50)=400+100=500.
saSinao davaleba: savarjiSoebi #12 da #13
II saaTi
globaluri mizani: sqemaze orientirebisa da Tvisebriv da rodenobriv
monacemTa mogrovebis unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon cxrilidan monacemebis amokrefa.
gaecnon, rogor SeiZleba arCevanis Semcveli SekiTxvebis dasma.
saWiro dro:
gacnoba _ 15 wT. _ savarjiSo #15
Seswavla _ 20 wT. _ savarjiSo #16
Sejameba-Sefaseba _ 15 wT. _ savarjiSo #17
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi ecnobian saxelmZRvaneloSi mocemul savarjiSo #1-s.
aRwerilobis mixedviT maT unda gaarCion I da II marSruti; cxrilSi ukve gvaqvs
gamokiTxvis Sedegebi. maT unda gaixsenon, ra hqvia aseT cxrils (piqtograma) da
mocemuli monacemebis safuZvelze daadginon, romeli (I Tu II) da rogori
marSruti (fexiT Tu avtobusiT) airCies bavSvebma.
kargi iqneba, bavSvebma gamoTqvan varaudi, Tu ratom SeirCa I marSruti (is
ufro moklea; naklebi dro daixarjeba; muzeumis naxva ufro sainteresoa da
a.S.) aseve sasurvelia, xelovnebis maswavlebelTan konsultacia da moswavlee-
bisaTvis informaciis miwodeba imis Taobaze, Tu ris naxvas SeZleben isini
xelovnebis muzeumSi.
bavSvebma menius SesarCevad Caatares gamokiTxva da miRebuli monacemebi
warmoadgines cxrilis saxiT. saWiro Tanxis dasadgenad moswavleebma unda
SeZlon wina gakveTilze miRebuli codnis gamoyeneba (erTeulis Rirebulebis
mixedviT ramdenime erTeulis fasis dagena).
SesaZlebelia, aseTi eqskursia marTlac moewyos axlomdebare
RirsSesaniSnaobebis dasaTvaliereblad. maswavlebelma unda daavalos
9
moswavleebs (wyvilebs, jgufebs), Seadginon patara marSruti da Semdeg erTad
dagegmon da moawyon eqskursia.
savarjiSo #17 sruldeba Semdegnairad: bavSvebi gamokiTxvis Sedegebs weren
formatze da Semdeg adgenen, sportis romel saxeobas aniWebs upiratesobas
umravlesoba.
saSinao davaleba: savarjiSo #18
Seamowme Seni codna
gakveTilis mizania: daexmaros maswavlebels daadginos, SeuZliaT Tu ara
moswavleebs SeZenili codnis praqtikulad gamoyeneba.
I saaTi
savarjiSoebi sruldeba damoukideblad.
II saaTi
moswavleebis namuSevrebis Semowmebis Semdeg maswavlebeli ganixilavs im
savarjiSoebs, romelTa Sesrulebac moswavleebma ver SeZles (Tundac erTma).
Semdeg maswavlebeli romelime moswavles sTxovs axsnas, Tu rogor Seasrula
davaleba _ savarjiSo #1, danarCenebs ki _ daazuston Tu aqvT rame
dasamatebeli da a. S. ganixilavs yvela savarjiSos.
§ 3 svetovani diagrama
globaluri mizani: Tvisebrivi da raodenobrivi minacemebis interpretaciis
unaris ganviTareba.
I saaTi
lokaluri mizani: moswavleebi gaecnon svetovan diagramas, SeZlon svetovani
diagramis saxiT warmodgenili monacemebis daxasiaTeba.
winaswari codna da unarebi: monacemTa interpretacia.
saWiro dro:
gacnoba _ 20 wT. _ savarjiSoebi #1 da#2
Seswavla _ 10 wT. _ savarjiSoebi #3 da #5
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT. _ savarjiSoebi #4 da #5
saWiro resursebi: qaRaldis formati, sxvadasxva feris flomasterebi.
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi asruleben saxelmZRvaneloSi mocemul savarjiSo #1-s, Semdeg
savarjiSo #2-s da akvirdebian mocemul naxazs. naxazze warmodgenili monaceme-
bis gamosaxvis saSualeba moswavleTaTvis ucnobia. maswavlebeli acnobs moswav-
leebs, rogor SeiZleba svetovani diagramis saSualebiT monacemebis gamosaxva.
yuradRebas amaxvilebs TiToeuli svetis simaRleze (TvalnaTliv Cans mona-
cemebs Soris gansxvaveba). Semdeg moswavleebi maswavleblis daxmarebiT asrule-
10
ben savarjiSo #3-s. maswavlebeli aswavlis moswavleebs, rogor isargeblon sve-
tovani diagramiT mag.: ramdeni moswavlea mariamisa da giorgis klasSi? radgan
Catarebulia gamokiTxva Temaze `kalaTburTis TamaSi girCevnia Tu fexburTis?~
unda dadgindes, moswavleTa ra raodenoba Sesabameba svets_`kalaTburTi~ (12)
da svets `fexburTi~ (14), Semdeg ki unda Seikribos fexburTisa da kalaTburTis
moyvarulTa raodenoba (12+14=26). igive SeiZleba gakeTdes meore diagramis
mixedviT. diagramaze wignis kiTxvis moyvarulTa raodenoba metia kompiuteris
moyvarulTa raodenobaze, rac gamarTlebulia pedagogiuri TvalsazrisiT da
es magaliTi maswavlebels SeuZlia wignis kiTxvisadmi interesis aRsaZvrelad
gamoiyenos. maswavlebeli yuradRebas amaxvilebs im SekiTxvebze, romlebsac
diagramis saSualebiT pasuxi ver gaeca.
SesaZlebelia, formatze sxvadasxva feris flomasteriT gamoisaxos klasis
moswavleTa raodenoba (mwvane sveti _ biWebi, wiTeli _ gogonebi). aseTi samuSao
saxaliso Sesasrulebelia da xels uwyobs praqtikuli unar-Cvevebis
gamomuSavebas.
II saaTi
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon svetovani diagramis saxiT warmodgenili
monacemebis aRwera.
saWiro dro:
gacnoba _ 30 wT. _ savarjiSoebi #6 da #7
Seswavla _ 10 wT. _ savarjiSo #10
gakveTilis msvleloba:
savarjiSo #6-s Sesrulebisas maswavlebeli saSualebas aZlevs moswavleebs
TviTon moifiqron gansxvavebuli SekiTxvebi da Semdeg exmareba maT (mag.:
sayvareli tkbileuli, filmebi, TamaSi da a. S.).
saSinao davaleba: savarjiSoebi #8 da #9
III saaTi
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon svetovani diagramis saxiT warmodgenili
monacemebis aRwera; ricxviT sxivze wertilis Sesabamisi ricxvis moZebna;
gaecnon erTi da imave Sesabamisobis sxvadasxva xerxiT gamosaxvas.
saWiro dro:
gacnoba _ 10 wT. _ savarjiSoebi #11da #12
Seswavla _ 15 wT. _ savarjiSoebi #13, #14 da #15
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT. _ savarjiSo #16
saSinao davaleba: savarjiSoebi #17 da #18
§ 4 gamravleba-gayofa
globaluri mizani: gamravleba-gayofis moqmedebaTa Sesrulebis, Sekreba-
gamoklebis moqmedebebTan maTi dakavSirebis unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: Seswavlili masalis gameoreba.
11
winaswari codna da unarebi: Sekreba-gamoklebis moqmedebaTa Sesruleba;
gamravlebis Secvla mravaljeradi SekrebiT gamravleba-gayofis moqmedebaTa
erTmaneTTan dakavSireba; amocanis amosaxsnelad Sesabamisi ariTmetikuli
moqmedebis SerCeva.
saWiro dro:
saxelmZRvaneloze muSaoba _ 40 wT.
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli moswavleebs avalebs, Seasrulon saxelmZRvaneloSi mocemuli
savarjiSoebi:
savarjiSo #1 amocanis amoxsnaSi moswavleebs daexmareba naxati; saerTo
raodenoba unda daiyos xuTeulebad.
savarjiSo #2 savarjiSos Sesasruleblad ar aris aucilebeli gamoangariSeba.
moswavleebma unda axsnan, rom 7·2 es aris 7+7, xolo 7·3 aris 7+7+7, e. i. 7·2<7·3, 10:2>10:5, radgan raodenoba erT SemTxvevaSi or tol nawilad iyofa, meore
SemTxvevaSi _ xuT tol nawilad da a. S.
savarjiSo #4 sasurvelia, moswavleebma axsnan, rom radgan tolobis marcxena
mxares weria 4·4, es igivea, rac 4+4+4+4, e. i. unda Caiweros niSani `+~ da a. S.
savarjiSoebi #5, #6, #7, #8 sruldeba damoukideblad. samuSaos damTavrebis
Semdeg wyvilebi amowmeben erTmaneTis namuSevrebs da uxsnian erTmaneTs, rogor
Seasrules samuSao. Semdeg namuSevrebs amowmebs maswavlebeli.
savarjiSoebi #9 da #10 maswavlebels SeuZlia misces saSinao davalebad.
savarjiSo #11 moswavleebma unda axsnan, rom, radgan 4+4+4+4+4=4·5, xolo
tolobis marjvena mxares weria 5·5, cariel adgilas unda Caiweros 5 da a. S.
savarjiSo #12 moswavleebma unda axsnan, rom mimdevrobis yoveli momdevno
wevri miiReba wina wevris gaormagebiT.
Seamowme Seni codna
§ 5 ariTmetikuli moqmedebebi
globaluri mizani: Sesabamisi ariTmetikuli moqmedebebis Sesrulebis unaris
ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebi gaecnon, rogor moqmedebebs hqvia ariTmetikuli.
winaswari codna da unarebi: Sesabamisi ariTmetikuli moqmedebebis Sesruleba.
saWiro dro:
gacnoba _ 10 wT.
12
Seswavla _ 20 wT.
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT.
gakveTilis msvleloba:
savarjiSoebis #1 da #2 saSualebiT moswavleebi ecnobian, rogor moqmedebas
hqvia ariTmetikuli.
maswavlebels SeuZlia gamoiyenos, aseve, azrobrivi ruka: igi wers dafaze
sityvas `moqmedeba~ da mimarTavs bavSvebs:
moqmedeba
_ Tqveni azriT, ras aRniSnavs dafaze dawerili sityva? (raimes gakeTebas da a.
S.), xolo Semdeg savarjiSoebis daxmarebiT akavSirebs moqmedebas da
ariTmetikul moqmedebas erTmaneTTan.
savarjiSoebis #3 da #4 saSualebiT xdeba gacnobili masalis Seswavla.
moswavleebi azusteben, rom kiTxvebze pasuxis gasacemad saWiroa ariTmetikuli
moqmedebebis Sesruleba.
Sejameba-Sefaseba: savarjiSoebi #6 da #7 sruldeba damoukideblad.
savarjiSo #6-is Sesrulebis Semdeg moswavleebma unda axsnan, rom Tu
raodenoba mcirdeba, es xdeba gamoklebis Sesrulebisas da am SemTxvevaSi
iwereba niSani `-“, xolo Tu raodenoba izrdeba, es xdeba moqmedeba Sekrebis
Sesrulebisas da unda daiweros niSani `+~.
savarjiSo #7-is Sesrulebis Semdeg moswavleebma unda axsnan: a) rom es aris
banakSi damsvenebelTa raodenoba ivnissa da ivlisSi; b) ramdeniT meti bavSvi
isvenebda banakSi ivlisSi; g) sul ramdeni bavSvi isvenebda banakSi.
savarjiSoebi #8 da #9 maswavlebels SeuZlia misces saSinao davalebad.
§ 6 gamosaxuleba
globaluri mizani: problemis gadasaWrelad ricxviTi gamosaxulebebis Sedgenis
unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon amocanis amosaxsnelad ricxviTi
gamosaxulebis Sedgena; ganasxvaon, rodis aris Canaweri ricxviTi gamosaxuleba
da rodis _ ara.
winaswari codna da unarebi: svetovani diagramis ganmarteba; amocanis
amosaxsnelad Sesabamisi ariTmetikuli moqmedebebis Sesruleba; ricxvis
CanawerSi TanrigebSi mdgomi cifrebis Sesabamisi mniSvnelobebis dasaxeleba;
ricxvis warmodgena saTanrigo Sesakrebebis jamis saxiT.
saWiro dro:
gacnoba _ 10 wT.
Seswavla _ 20 wT.
13
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT.
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli mimarTavs moswavleebs:
_ramdeni gogonaa Cvens klasSi? (11) _ wers dafaze.
_ ramdeni biWia? (10) _ wers dafaze.
_ rogor daadgenT, sul ramdeni moswavlea Cvens klasSi? (gogonebis
raodenobas davumatoT biWebis raodenoba).
_ e. i. es ori raodenoba unda SevkriboT. maswavlebeli dafaze daweril or
ricxvs Soris wers `+~ niSans.
_ klasSi moswavleebis saerTo raodenobis dasadgenad Cven SevadgineT ricxviTi
gamosaxuleba.
am martivi magaliTis saSualebiT moswavleebi ecnobian ricxviT gamosaxulebas.
maswavlebeli:
_ SeasruleT saxelmZRvaneloSi mocemuli savarjiSo #1 wyvilebad.
samuSaos damTavrebis Semdeg maswavlebeli amowmebs namuSevrebs (jer wyvilebi
asaxeleben SekiTxvebis pasuxebs, Semdeg romelime moswavle wers dafaze
Sedgenil gamosaxulebas, danarCenebi ki amowmeben).
savarjiSos mizania, moswavleebma SeZlon svetovani diagramiT warmodgenili
monacemebis wakiTxva da problemis gadasaWrelad ricxviTi gamosaxulebis
Sedgena.
savarjiSoebis #2, #3, #4 Sesrulebis Sedegad xdeba gacnobili masalis
Seswavla.
savarjiSoebi #7, #8 maswavlebels SeuZlia misces saSinao davalebad.
Sejameba-Sefaseba: savarjiSo #9 sruldeba damoukideblad.
§ 7 moqmedebaTa Sesrulebis Tanmimdevroba gamosaxulebaSi
globaluri mizani: ariTmetikul moqmedebaTa Tvisebebis gamoyenebis unaris
ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon gansazRvra, ra mniSvneloba aqvs
moqmedebaTa Sesrulebis Tanmimdevrobis dacvas gamosaxulebaSi.
winaswari codna da unarebi: ricxviTi gamosaxulebis Sedgena; ariTmetikuli
moqmedebebis Sesruleba.
saWiro dro:
gacnoba _10 wT.
Seswavla _ 20 wT.
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT.
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli:
- SeasruleT saxelmZRvaneloSi mocemuli savarjiSo #1. samuSaos dasrulebis
Semdeg maswavlebeli amowmebs namuSevrebs:
- ras aRniSnavs gamosaxuleba 300-170-130 ? (wignebis mTlian raodenobas jer
akldeba maTematikis saxelmZRvaneloebis raodenoba, Semdeg ki _ inglisuri enis
14
saxelmZRvaneloebis raodenoba. gamosaxulebis mniSvnelobis moZebniT vadgenT
danarCeni wignebis raodenobas).
_ ras aRniSnavs gamosaxuleba 300-(170+130)? (jer vadgenT maTematikisa da
inglisuri enis saxelmZRvaneloebis saerTo raodenobas da Semdeg is akldeba
wignebis mTlian raodenobas. gamosaxulebis mniSvnelobis moZebniT vadgenT
danarCeni wignebis raodenobas).
maswavlebeli yuradRebas amaxvilebs imaze, rom orive gamosaxulebis
mniSvneloba erTnairia. gamosaxulebebSi moqmedebebis Sesrulebis
Tanmimdevroba icvleba (jer sruldeba moqmedeba frCxilebSi).
savarjiSos saSualebiT moswavleebi ecnobian ricxviT gamosaxulebaSi
moqmedebaTa Sesrulebis Tanmimdevrobas, Semdeg asruleben savarjiSo #2-s.
savarjiSoebis #3, #4, #5, #6 Sesrulebis Sedegad xdeba gacnobili masalis
Seswavla.
savarjiSoebi #7da #8 maswavlebels SeuZlia misces saSinao davalebad.
Sejameba-Sefaseba: savarjiSoebi #9 da #10 sruldeba damoukideblad.
§ 8 wrfe. sxivi
globaluri mizani: geometriuli figuris aRweris, saganTa da obieqtTa Soris
manZilebis povnis unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon wertilis, wrfisa da sxivis amocnoba,
aseve obieqtebs Soris ori gzidan umoklesi manZilis arCeva.
winaswari codna da unarebi: geometriuli figuris amocnoba; obieqtebs Soris
manZilebis Sedareba.
saWiro dro:
gacnoba _ 10 wT.
Seswavla _ 20 wT.
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT. _ savarjiSo #9
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli saklaso oTaxis erT kuTxeSi or moswavles ayenebs da avalebs
maT neli nabijiT mopirdapire kuTxisaken gaemarTon, oRond erTma swor xazze
(diagonalze) unda imoZraos, meorem ki_kedlis gaswvriv. Semdeg mimarTavs
klass:
_ romeli moswavle ufro male miva kuTxemde? (is, vinc swor xazze midis).
ratom? (es gza ufro moklea).
maswavlebeli xazavs dafaze:
A
15
B
_ orive moswavle A wveroSi imyofeboda, saboloo mizania B wvero. erTi
miemarTeboda ase (aCvenebs naxazze), meore ki _ ase (isev aCvenebs naxazze).
romelia umoklesi gza A wertilidan B wertilamde, swori wiri Tu texili?
(swori wiri).
savarjiSos saSualebiT moswavleebi TvalnaTliv dainaxaven umokles gzas or
wertils Soris.
_ SeasruleT saxelmZRvaneloSi mocemuli savarjiSo #1.
moswavleebma unda daasaxelon msgavseba da gansxvaveba mocemul figurebs
Soris. mag.: sxivs erTi bolo aqvs, monakveTs_ori, wrfes_arc erTi. sasurvelia,
moswavleebi TvalsaCinoebis saSualebiT gaecnon iseT figurebs, rogoricaa
sxivi da wrfe da TviTon aRweron isini (raTa Tavidan aviciloT araswori
warmodgenebis Camoyalibeba).
savarjiSoebis #3, #4, #5, #6 SesrulebiT xdeba gacnobili masalis Seswavla.
maswavlebeli yuradRebas amaxvilebs gadamkveT wrfeebze (aCvenebs moswavleebs).
Sejameba-Sefaseba: savarjiSoebi #9 sruldeba damoukideblad. maswvlebeli jer
amowmebs, SeZleben Tu ara moswavleebi gadamkveTi da aragadamkveTi wrfeebis
amocnobas, Semdeg ki, saWiroebisamebr, uxsnis, rodis gadaikveTeba
isini(gagrZelebisas) da rodis _ ara.
saSinao davaleba: savarjiSoebi #7 da #8
§ 9 jamidan ricxvis gamokleba. ricxvidan jamis gamokleba
globaluri mizani: ariTmetikul moqmedebaTa Tvisebebis gamoyenebis unaris
ganviTareba.
lokaluri mizani: Seswavlili masalis gameoreba; moswavleebma SeZlon jamidan
ricxvis gamoklebisa da ricxvidan jamis gamoklebis Tvisebebis gamoyeneba.
winaswari codna da unarebi: ricxviTi gamosaxulebis Sedgena; gamosaxulebaSi
moqmedebaTa Sesrulebis Tanmimdevrobis dacva; Sedareba; Sefaseba.
saWiro dro:
gameoreba _ 30 wT.
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT.
gakveTilis msvleloba:
radgan gakveTilis mizania Seswavlili masalis gameoreba, maswavlebeli
wyvilebs Sesasruleblad aZlevs saxelmZRvaneloSi mocemul savarjiSoebs.
samuSaos dasrulebis Semdeg moswavleebma Tavad unda axsnan, rogor Seasrules
savarjiSoebi (maswavlebeli TiToeul savarjiSos sxvadasxva wyvils axsnevinebs).
16
savarjiSo #1 moswavleebma unda axsnan, ras aRniSnavs TiToeuli Sedgenili
gamosaxuleba (mag., 122-51-49 gamosaxulebaSi mTlian manZils akldeba jer
pirvel dRes gavlili manZili, Semdeg ki _ meore dRes gavlili manZili.
gamosaxulebis mniSvneloba aris darCenili manZili; 122-(51+49) gamosaxulebaSi
jer dgindeba pirvel da meore dRes gavlili manZili da akldeba mTlian
manZils. gamosaxulebis mniSvneloba aris darCenili manZili; maT aseve unda
ganmarton, romels aniWeben upiratesobas).
savarjiSo #2 moswavleebma unda axsnan, rom (26+17)-7 ... (17-7)+26
gamosaxulebebis Sedarebisas gamoyenebulia jamidan ricxvis gamokleba da
orive gamosaxulebis mniSvneloba erTnairia. (14+15)-15 ... (15-15)+13 _ am
SemTxvevaSic gamoyenebulia jamidan ricxvis gamokleba da radgan 14 metia 13-
ze, pirveli gamosaxulebis mniSvneloba metia meore gamosaxulebis
mniSvnelobaze.
savarjiSo #7 moswavleebma unda axsnan, rom gamosaxulebebis mniSvnelobebi
erTnairia, gansxvavebulia maTi Canaweri da mniSvnelobis gamosaTvlelad
xelsayrelia ricxvidan jamis gamoklebis wesis gamoyeneba (mag.: 78-(18+4) da
78-18-4. ufro martivia, rom 78-s jer gamoakldes 18 da Semdeg 4, vidre jamis
(18+4)-is mniSvnelobis moZebna da Semdeg 78-22 sxvaobis mniSvnelobis povna).
savarjiSo #8 moswavleebma unda SeZlon 1 laris warmodgena 100 TeTris
saxiT da Semdeg am ricxvidan jamis gamoklebis wesis gamoyeneba.
savarjiSo #9 moswavleebma unda gamoiyenon ricxvidan jamis gamoklebis
wesi.
savarjiSo #10 moswavleebma unda axsnan, rom mocemuli amocanis amoxsnisas
ufro xelsayrelia jer jamis (13+15+12) povna da Semdeg darCenili Tanxis
moZebna 40-40.
Sejameba-Sefaseba: savarjiSoebi #6 da #11 maswavlebels SeuZlia misces
saSinao davalebad.
§ 10 Tanafardoba sigrZis sazom erTeulebs Soris
globaluri mizani: saganTa da figuraTa zomebis povnis, obieqtTa Soris
manZilis dadgenis, sqemaze orientirebisa da marSrutis aRmweri martivi sqemis
Sedgenis, zomis sxvadasxva erTeulebis erTmaneTTan dakavSirebis unaris
ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon saganTa zomebis dadgena, aseve
obieqtTa Soris manZilebis dadgena; gaecnon, ra aris marSruti, SeZlon
marSrutis aRmweri martivi sqemis amocnoba, aseve, sigrZis sazomi didi
erTeulis mcire erTeuliT gamosaxva.
saWiro dro:
Temas eTmoba 2 sT, saWiroebis SemTxvevaSi _ 3 sT.
gacnoba _ 15 wT.
Seswavla _15 wT.
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT.
17
I saaTi
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli axsenebs moswavleebs, ra SemTxvevaSia xelsayreli wrfivi zomis
dadgena standartuli sazomi erTeuliT (rodesac saWiroa zusti zomis
dadgena, umjobesia gamoviyenoT standartuli sazomi erTeuli) da sTxovs
moswavleebs, CamoTvalon maTTvis cnobili standartuli (sm, m da a. S.) da
arastandartuli (nabiji, cida da a. S.) erTeulebi.
Semdeg moswavleTa wyvilebi asruleben savarjiSo #1-s, alageben manZilebs
zrdis mixedviT (700 m, 850 m, 1km), ecnobian, rom 1km=1000 m (zrdis mixedviT
dalagebisas iyeneben poziciur sistemas).
savarjiSoebis #2, #3 Sesrulebisas (wyvilebad) moswavleebi kidev erTxel
azusteben, ra aris marSruti (erTi obieqtidan meoremde misasvleli gza).
savarjiSoebis #4, #5, #6 saSualebiT xdeba gacnobili masalis Seswavla.
Sejameba-Sefaseba: savarjiSo #7 sruldeba damoukideblad.
savarjiSoebi #8 da #9 maswavlebels SeuZlia misces saSinao davalebad.
II saaTi
Seswavla _ 30 wT._ savarjiSoebi #11-dan #18-is CaTvliT
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT. _ savarjiSo #19
saSinao davaleba: savarjiSoebi #20 da #21
Seamowme Seni codna
§ 11 marSrutis arCeva da gamosaxva aRniSvnebiT
globaluri mizani: figuraTa zomebisa da obieqtTa Soris manZilebis povnis,
sqemaze orientirebisa da marSrutis aRmweri martivi sqemis Sedgenis unaris
ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon realuri viTarebis Sesabamisi sqematuri
gamosaxulebis mixedviT or obieqts Soris umoklesi manZilis povna, asoiTi
aRniSvnebis gamoyeneba sqemaze, realuri viTarebis Sesabamisi marSrutis
gamosaxva sqematurad.
winaswari codna da unarebi: umoklesi manZilis arCeva; sigrZis didi erTeulis
mcire erTeuliT gamosaxva; mTelis nawilis amocnoba da dasaxeleba; svetovani
diagramis saxiT warmodgenili monacemebis ganmarteba.
saWiro dro:
18
2 sT. (SeiZleba Temas daeTmos 3 sT.)
gacnoba _ 15 wT. _ savarjiSoebi #1 da #2
Seswavla _ 15 wT. _ savarjiSoebi #2 da #3
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT. _ savarjiSoebi #6 da #7
saWiro resursi: Tabaxis furclebi.
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli mimarTavs klass:
- wyvilebma SeasruleT saxelmZRvaneloSi mocemuli savarjiSoebi #1, #2
maswavlebeli akvirdeba muSaobis process da gzadagza exmareba maT, mag.:
- 1km da kidev 1km erTad ramdenia? wers dafaze 1+1=2.
- mTeli gza aris 2 km, ramdenia 2-is naxevari? (1).
- ra manZilia (ramdeni km-ia) saxlidan gzamde? (1km), e. i.saxlidan gzamde
manZili mTeli gzis naxevri, meoredi nawilia.
moswavleebma unda SeZlon aseve wirebis klasificireba (mrudi, swori) da
axsnan, rom swori gziT ufro male mivlen daniSnul adgilas.
savarjiSos saSualebiT moswavleebi swavloben realuri viTarebis Sesabamisi
marSrutis gamosaxvas sqematurad.
savarjiSoebs #3, #4, #6 moswavleebi asruleben maswavleblis daxmarebiT.
maswavlebeli moswavleebs mofiqrebis saSualebas aZlevs, Semdeg,
saWiroebisamebr, exmareba maT, mag., savarjiSo #3: 2 km aris 1km+1km; Tu 1km-s
bavSvebi 1 sT-Si gadian, 2 km-s gaivlian 2 sT-Si. 1+1=2.
_ Tu saxlidan bavSvebi 8 sT-ze gavidnen da gzaSi 2 sT dayves, romel saaTze
mivlen isini daniSnul adgilas? 8+2=10, e. i. mdinris napiras 10 saaTze iqnebian.
savarjiSo #4
_ 3 mm _ Wiamaia; 30 mm _ pepela; 2 m _ naZvi; 100 sm _ buCqi; 1 dm _ yvavili.
saSinao davaleba: savarjiSoebi #4 da #5
§ 12 vin ufro swrafad?
savarjiSoebi maswavlebels SeuZlia gamoiyenos rigebs Soris Sejibris
Casatareblad.
§ 13 marSrutis arCeva da gamosaxva aRniSvnebiT
globaluri mizani: figuraTa zomebisa da obieqtTa Soris manZilebis povnis,
sqemaze orientirebisa da marSrutis aRmweri martivi sqemis Sedgenis unaris
ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon realuri viTarebis Sesabamisi sqematuri
gamosaxulebis mixedviT or obieqts Soris umoklesi manZilis povna, asoiTi
aRniSvnebis gamoyeneba sqemaze, realuri viTarebis Sesabamisi marSrutis
gamosaxva sqematurad.
19
winaswari codna da unarebi: umoklesi manZilis arCeva; sigrZis didi erTeulis
mcire erTeuliT gamosaxva; mTelis nawilis amocnoba da dasaxeleba; svetovani
diagramis saxiT warmodgenili monacemebis ganmarteba. meordeba da ratom?
saWiro dro:
Seswavla _ 25 wT. _ savarjiSoebi #1 da #2
Sejameba-Sefaseba _ 15 wT. _ savarjiSo #5
gakveTilis msvleloba:
savarjiSoebs #1, #2 moswavleebi asruleben wyvilebad (10-15 wT.) samuSaos
dasrulebis Semdeg wyvilebi waradgenen namuSevrebs da ganixilaven
Sesrulebul savarjiSos.
saSinao davaleba: savarjiSoebi #3 da #4
§ 14 simetria
globaluri mizani: geometriuli figurebis aRweris unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebi gaecnon (TvalsaCinoebiT), ra aris simetria.
saWiro dro:
gacnoba _ 10 wT._ savarjiSoebi #1 da #2
Seswavla _ 15 wT._ savarjiSoebi #3 da #6
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSo #7
saWiro resursebi: Tabaxis furclebi, makrateli, fanqrebi, saxazavi.
saSinao davaleba: savarjiSoebi #4 da #5
§ 15 naxevari
globaluri mizani: mTelis nawilebis dasaxelebis, gansxvavebisa da Sedarebis
unarebis ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon dadgena, rom meoredi da meoTxedi aris
rogorc mTelis, aseve garkveuli raodenobis or tol (4 tol) nawilad dayofis
Sedegi.
winaswari codna da unarebi: raodenobis ganaxevreba; svetovani diagramis saxiT
warmodgenili monacemebis ganmarteba; raodenobebis Sedareba; brtyeli
geometriuli figuris amocnoba; mimdevrobis agebis wesis gansazRvra da
gagrZeleba.
saWiro dro:
gacnoba _ 10 wT._ savarjiSoebi #1da #2
Seswavla _ 20 wT._ savarjiSoebi #3 da #4
20
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSoebi #7 da #8
maswavlebeli TvalsaCinoebis saSualebiT acnobs moswavleebs mTels, naxevars,
meoTxeds.
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli mimarTavs moswavleebs:
_ wyvilebma SeasruleT saxelmZRvaneloSi mocemuli savarjiSo #1.
samuSaos dasrulebis Semdeg moswavleebi asaxeleben raodenobas, romelic
Sexvda TiToeul bavSvs (naxevari vaSli, naxevari atami, erTi msxali, ori banani).
maswavlebeli moswavleebTan erTad azustebs, rom xilis TiToeuli saxeobis
Tanabrad gasanawileblad saWiroa misi or tol nawilad gayofa (ganaxevreba),
TiToeuli nawili aris mTliani raodenobis meoredi (mTelis SemTxvevaSi _ misi
naxevari da a. S.). dafaze moswavleebTan erTad xatavs sxvadasxva raodenobas da
Semdeg maT anaxevrebs. TiToeul SemTxvevaSi yuradRebas amaxvilebs raodenobis
or tol nawilad gayofaze. mag.:
maswavlebeli:
_ ToTxmeti gaiyo or tol nawilad.
_ ramdenia TiToeuli nawili? (Svidi). Svidi aris ToTxmetis naxevari, misi
meoredi nawili da a. S.
savarjiSos saSualebiT moswavleebi TvalnaTliv xedaven, rom naxevari aris
mTelis an raodenobis or tol nawilad gayofis Sedegi da TiToeuli nawili
warmoadgens mTelis an raodenobis meoreds.
Semdeg moswavleebi asruleben savarjiSo #2.
savarjiSoebs #3, #4 da #5 moswavleebi asruleben maswavleblis daxmarebiT.
Sejameba-Sefaseba: savarjiSo #8 moswavleebma unda daadginon, rom momdevno
figura aris mTeli wre. maswavlebeli, saWiroebisamebr, SekiTxvebiT exmareba
maT:
- daakvirdiT figurebs, rogor icvleba yoveli momdevno figura? (emateba
nawili) da a. S.
saSinao davaleba: savarjiSoebi #4 da #5
Seamowme Seni codna
testi
II Tavi
am TavSi grZeldeba muSaoba Sedegebze:
IV.1 _ mowmdeba indikatorebiT - 2, 3.
IV.2 _ mowmdeba indikatorebiT - 1,2, 3, 4.
IV.3 _ mowmdeba indikatorebiT - 1,2.
IV.4 _ mowmdeba indikatorebiT - 1,2, 3, 4.
IV.5 _ mowmdeba indikatorebiT - 1.
21
IV.6 _ mowmdeba indikatorebiT - 1, 2.
IV.7 _ mowmdeba indikatorebiT -1, 2, 4.
IV.8 _ mowmdeba indikatorebiT - 2.
IV.9 _ mowmdeba indikatorebiT - 2.
IV.10 _ mowmdeba indikatorebiT - 1, 2, 3.
IV.11 _ mowmdeba indikatorebiT - 3.
IV.12 _ mowmdeba indikatorebiT - 1.
IV.14 _ mowmdeba indikatorebiT 1, 2, 3.
da iwyeba muSaoba Sedegebze:
IV.3 _ mowmdeba indikatorebiT - 3, 4.
IV.5 _ mowmdeba indikatorebiT - 2, 3.
IV.7 _ mowmdeba indikatorebiT -3.
IV.8 _ mowmdeba indikatorebiT - 1,2.
IV.9 _ mowmdeba indikatorebiT - 1, 3
IV.13 _ mowmdeba indikatorebiT - 2, 3.
# Temis dasaxeleba sT.
§ 16
§ 17
§ 18
§ 19
§ 20
§ 21
§ 22
§ 23
§ 24
§ 25
§ 26
§ 27
§ 28
§ 29
§ 30
§ 31
§ 32
§ 33
§ 34
§ 35
§ 36
§ 37
§ 38
§ 39
samniSna ricxvebis Sekreba
perimetri
samniSna ricxvebis Sekreba
jamis gamravleba ricxvze
samniSna ricxvebis gamokleba
Seamowme Seni codna
kilogrami
Seamowme Seni codna
10-ze, 100-ze gamravleba-gayofa
erTniSna ricxvis srul aTeulze gamravleba
vin ufro swrafad?
erTniSna ricxvis srul aTeulze gamravleba
geometriuli figurebi
Seamowme Seni codna
geometriuli figurebi
erTniSna ricxvebis gamravleba orniSna ricxvebze
ucnobi Tanamamravli
Seamowme Seni codna
ucnobi Tanamamravli
jamis gayofa ricxvze
naSTiani gayofa
litri
samniSna ricxvis gayofa erTniSna ricxvze
Seamowme Seni codna
ramdeni nawilia?
saaTi
ucnobi gasayofi
ucnobi gamyofi
gamravlebis Tviseba
Seamowme Seni codna
testi
4
1
1
1
2
1
3
1
1
2
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
22
§ 16 samniSna ricxvebis Sekreba
globaluri mizani: naturalur ricxvebze Sekreba-gamoklebis moqmedebebis
sxvadasxva xerxiT Sesrulebis unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebi gaecnon Sekrebis Sesrulebis erT-erT xerxs da
SeZlon misi gamoyeneba.
winaswari codna da unarebi: ricxvis warmodgena saTanrigo Sesakrebebis jamis
saxiT; calkeuli Tanrigebis Sekreba.
saWiro dro:
gacnoba-Seswavla _ 30 wT._ savarjiSoebi #1da #2
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSoebi #4 da #5
saWiro resursebi: saqarTvelos ruka.
gakveTilis msvleloba:
sasurvelia, maswavlebelma gamoiyenos saqarTvelos ruka da gamoavlinos,
rogor orientireben moswavleebi sibrtyeze (mag.: daasaxelon xaSuris marjvniv,
marcxniv, zeviT, qveviT mdebare qalaqebi). aseve saintereso iqneba saqarTvelos
im kuTxis dasaxeleba, sadac mdebareobs TiToeuli qalaqi da saqarTvelos
kuTxeebis erTmaneTis mimarT mdebareobis aRwera, Semdeg ki ukve qalaqebs
Soris manZilebis dadgena.
maswavlebelma yuradReba unda gaamaxvilos imaze, rom xdeba ricxvis warmod-
gena saTanrigo Sesakrebebis jamis saxiT, jgufdeba erTnairi Tanrigebi da
xdeba maTi Sekreba.
savarjiSoebi sruldeba klasSi.
Sejameba-Sefaseba: savarjiSoebi # 4 da #5
saSinao davaleba: savarjiSo #3
§ 17 perimetri
globaluri mizani: brtyeli figuris grafikuli gamosaxulebis Seqmnis unaris
ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon figuris perimetris dadgena.
winaswari codna da unarebi: figuris wrfivi zomis dadgena; amocanis
amosaxsnelad Sesabamisi ariTmetikuli moqmedebis Sesruleba.
saWiro dro:
gacnoba _ 15 wT._ savarjiSo #1
Seswavla _ 15 wT. _ savarjiSoebi #2 da #4
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSo #5
gakveTilis msvleloba:
23
konkretuli amocanis gadasaWrelad moswavleebs sWirdebaT figuris
garSemowerilobis (perimetris) dadgena. isini ecnobian, Tu ra aris perimetri.
sasurvelia, maswavlebelma savarjiSos Sesruleba jer moswavleTa wyvilebs
daavalos, Semdeg ki daexmaros da daazustos maT mier Sesrulebuli samuSaos
Sedegi (sxvadasxva figuris saSualebiT TvalsaCinod aCvenos, ra aris
perimetri).
skolis Senobis perimetris gasazomad maswavlebels moswavleebi gahyavs
ezoSi da iq asruleben gamoTvlebs. iqve SeiZleba SeirCes nakveTi yvavilebis an
xeebis dasargavad da saxelmZRvaneloSi mocemuli savarjiSo bavSvebma
realurad Seasrulon.
savarjiSo # 3 moswavleebi TviTon adgenen figuris perimetrs.
savarjiSo # 4 sasurvelia, moswavleebma gamoTqvan varaudi, Tu ratom
fiqroben, rom romelime figura grZelia an mokle. radgan meore da mesame
figurebi TiTqmis erTsa da imave adgilas iwyeba da mTavrdeba da mesame
figuris sigrZe ar aris swori xazi, aramed texili, savaraudod misi sigrZe
meti unda iyos, rasac Semdeg daadastureben gazomviT.
savarjiSo # 5-is Sesrulebis Semdeg moswavleebi aRmoaCenen, rom sxvadasxva
formis or figuras SesaZlebelia hqondes erTnairi perimetri.
saSinao davaleba: savarjiSo #3
§ 18 samniSna ricxvebis Sekreba
globaluri mizani: naturalur ricxvebze Sekreba-gamoklebis moqmedebebis
sxvadasxva xerxiT Sesrulebis unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebi gaecnon Sekrebis Sesrulebis erT-erT xerxs da
SeZlon misi gamoyeneba.
winaswari codna da unarebi: ricxvis warmodgena saTanrigo Sesakrebebis jamis
saxiT; calkeuli Tanrigebis Sekreba.
saWiro dro:
Seswavla _ 30 wT._ savarjiSoebi #1-dan #11-is CaTvliT
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSoebi #4 da #5
saSinao davaleba: savarjiSo #3
§ 19 jamis ricxvze gamravleba
globaluri mizani: martivi maTematikuri amocanis amoxsnisas algebruli
gamosaxulebis Sedgenis unaris ganviTareba.
24
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon amocanis amosaxsnelad gamosaxulebis
Sedgena; gamosaxulebis mniSvnelobis dasadgenad Sekrebis mimarT gamravlebis
distribuciulobis gamoyeneba.
winaswari codna da unarebi: Sekrebis da gamravlebis moqmedebaTa Sesruleba.
saWiro dro:
gacnoba _ 10 wT._ savarjiSoebi #1 da #2
Seswavla _ 20 wT. _ savarjiSoebi #3, #4 da #5
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSo #7
gakveTilis msvleloba:
savarjiSoebis #1 da #2 Sesrulebisas moswavleebi TvalnaTliv xedaven Tu
rogor SeiZleba gamravlebis ufro advilad Sesruleba, mag.: 15 warmoadgines
ori iseTi Sesakrebis jamis saxiT, romelTa 4-ze gamravleba ufro advilia. rac
mTavaria, moswavleebi xedaven, rom mniSvneloba ara aqvs, jams gaamravleben
ricxvze, Tu TiToeul Sesakrebs da Semdeg Sekreben miRebul Sedegebs; amiT
gamosaxulebis mniSvneloba ar Seicvleba.
15 · 4 = 60 da (10+5) · 4=10·4+5·4=40+20=60
sasurvelia, maswavlebelma dafaze Camoweros savarjiSoebi, mag.:
27·3= (20+7) ·3=
24·4= (20+4) ·4= da a.S.
maswavlebelma unda sTxovos moswavleebs, daadginon gamosaxulebis
mniSvnelobebi, Semdeg ki daakvirdnen gamosaxulebebs da Tqvan, ratom aqvT 27·3
(20+7) ·3 gamosaxulebebs erTnairi mniSvnelobebi.
savarjiSo #3 gacnobili masalis safuZvelze, moswavleebma unda moZebnon
erTnairi mniSvnelobis mqone gamosaxulebebi.
savarjiSo #4 moswavleebma unda gamoiyenon gamravlebis distribuciuloba
Sekrebis mimarT.
savarjiSo #5 moswavleebma TviTon unda warmoadginon ricxvi xelsayreli jamis
saxiT, raTa ufro iolad Seasrulon gamravleba.
saSinao davaleba: savarjiSo #6
§ 20 samniSna ricxvebis gamokleba
globaluri mizani: naturalur ricxvebze Sekreba-gamoklebis moqmedebebis
sxvadasxva xerxiT Sesrulebis unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebi gaecnon gamoklebis Sesrulebis konkretul
(qveSmiweriT) xerxs da SeZlon misi gamoyeneba.
winaswari codna da unarebi: ricxvis warmodgena saTanrigo Sesakrebebis jamis
saxiT; Tanrigebis dajgufeba Sesabamisi ariTmetikuli moqmedebis
Sesasruleblad; or sidides Soris gansxvavebis gamoklebiT dadgena; svetovani
diagramis saSualebiT warmodgenili monacemebis aRwera.
25
I saaTi
saWiro dro:
gacnoba _ 15 wT._ savarjiSoebi #1 da #2
Seswavla _ 15 wT. _ savarjiSoebi #3, #4, #5, #6 da #7
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSo #10
gakveTilis msvleloba:
savarjiSoebis #1 -is Sesrulebisas moswavleebs sWirdebaT moqmedeba
gamoklebis Sesruleba. svetovani diagrama am SemTxvevaSi gamoiyeneba, rogorc
TvalsaCinoeba, radganac masze naTlad Cans, rom svetebis simaRleebs Soris
gansxvavebis moZebna SeiZleba gamoklebis saSualebiT.
sasurvelia, maswavlebelma Seaxsenos moswavleebs ricxvis warmodgena
saTanrigo Sesakrebebis jamis saxiT da dafaze dawvrilebiT aCvenos, rogor
xdeba qveSmiweriT gamokleba, mag.:
(300+70+5)-(200+40+2)=133
300-200=100
70-40=30
5-2=3
savarjiSo #4-is Sesrulebisas ki maswavlebeli kidev erTxel azustebs, rogor
xdeba gamoklebis Sesruleba.
mniSvnelovania, rom moswavleebma gaigon gamoklebis qveSmiweriT Sesrulebis
arsi da moqmedeba meqanikurad ar daimaxsovron.
Sejameba-Sefaseba: savarjiSo #10
saSinao davaleba: savarjiSoebi #8 da #9
II saaTi
saWiro dro:
Seswavla _ 25 wT. _ savarjiSoebi #11-dan 19-is CaTvliT
Sejameba-Sefaseba _ 15 wT._ savarjiSoebi #22 da #23
saSinao davaleba: savarjiSoebi #20 da #21
Seamowme Seni codna
§ 21 kilogrami
globaluri mizani: zomis sxvadasxva erTeulis erTmaneTTan dakavSirebis
unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebi gaecnon wonis erTeulebs _ kilograms da grams.
I saaTi
saWiro dro:
gacnoba _ 10 wT._ savarjiSo #1
Seswavla _ 25 wT. _ savarjiSoebi #2-dan #7-is CaTvliT
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSo #8
26
gakveTilis msvleloba:
mas Semdeg, rac maswavlebeli moswavleebs savarjiSoebis saSualebiT
gaacnobs wonis sazom erTeulebs _ kilograms da grams, igi yuradRebas
amaxvilebs maT Soris Tanafardobaze (1 kg=1000 g.), aseve erTeulis wonis
mixedviT ramdenime erTeulis wonis dadgenaze, mag.: 1 cali vaSli iwonis
120 g-s, 2 cali 120 g+120 g=120 g· 2=240 g., sami cali iwonis 120 g+120 g+120
g=120 g·3=360 g da a. S.
saSinao davaleba: savarjiSoebi #9 da #10
II saaTi
saWiro dro:
Seswavla _ 25 wT. _ savarjiSoebi #11-dan 13-is CaTvliT
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSo #14
saSinao davaleba: savarjiSo #15
sasurvelia, moswavleebma savarjiSoebi #11-dan #13-is CaTvliT Seasrulon
wyvilebad.
III saaTi
saWiro dro:
Seswavla _ 25 wT. _ savarjiSoebi #19-dan # 22-is CaTvliT
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSoebi #25 da #26
saSinao davaleba: savarjiSoebi #23 da #24
sasurvelia, moswavleebma savarjiSoebi #19-dan #22-is CaTvliT Seasrulon
wyvilebad.
Seamowme Seni codna
§ 22 gamravleba-gayofa 10-ze, 100-ze
globaluri mizani: gamravleba-gayofis moqmedebebis Sesrulebis romelime
xerxis gamoyenebis unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebi gaecnon 10-ze da 100-ze gamravleba-gayofis
moqmedebebis Sesrulebis wess.
winaswari codna da unarebi: gamravleba-gayofis moqmedebebis Sesruleba
(mravaljeradi Sekreba, tol raodenobad dayofa), gamravlebis komutaciurobis
gamoyeneba.
saWiro dro:
gacnoba _ 10 wT._ savarjiSo #1
Seswavla _ 20 wT. _ savarjiSoebi #3, #4, #5 da #6
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSoebi #9, #10
27
gakveTilis msvleloba:
savarjiSoebis #1-is gacnobisas da Sesrulebisas moswavleebi unda
daakvirdnen konkretul tolobebs da ramdenime kerZo magaliTis safuZvelze
gakeTon zogadi daskvna. es xels Seuwyobs moswavleebSi induqciuri msjelobis
unaris ganviTarebas. aseve unda dazustdes, rom 2·10=10·2; 10+10 ori aTeuli
aris 20 da a.S. gamravlebis Sedegad miiReba imdeni aTeuli, ramden Sesakrebadac
aris 10 aRebuli, amitom 10-ze gamravlebisas SeiZleba am ricxvs pirdapir
mivuweroT erTi nuli. analogiurad 100-ze gamravlebisas miRebuli Sedegi
imdeni aseulia, ramden Sesakrebadac aris aRebuli 100, amitom ricxvis 100-ze
gamravlebisas SeiZleba am ricxvs pirdapir mivuweroT ori nuli.
momdevno savarjiSoebis Sesrulebisas maswavlebeli azustebinebs
moswavleebs moqmedebis Sesrulebas.
saSinao davaleba: savarjiSoebi #7 da #8
§ 23 erTniSna ricxvis srul aTeulze gamravleba
globaluri mizani: gamravleba-gayofis moqmedebebis Sesrulebis romelime
xerxis gamoyenebis unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebi gaecnon nuliT daboloebul ricxvebze
gamravlebis Sesrulebis wess.
winaswari codna da unarebi: erTniSna ricxvebis gamravleba; erTniSna ricxvis
orniSna ricxvze gamravleba; tolobis ucnobi wevris povna.
saWiro dro:
gacnoba _ 10 wT._ savarjiSo #1
Seswavla _ 20 wT. _ savarjiSoebi #2, #3, #4, #5, #6, #7 da #10
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSo #11
gakveTilis msvleloba:
iseve, rogorc 10-ze da 100-ze gamravlebis gacnobisas ,moswavleebi kerZo
magaliTebis safuZvelze akeTeben zogad daskvnas; aucilebelia dazusteba, rom
mag.: 4·70=280. 280-aris 28 aTeuli, e.i. miRebul SedegSi aris imdeni aTeuli,
ramdenic aris 4-sa da 7-is namravli, amitom nuliT daboloebuli ricxvebis
gamravlebisas SeiZleba martivi xerxis gamoyeneba: ricxvis CanawerSi 0-s
yuradReba ar eqceva, erTmaneTze mravldeba ricxvebi da miRebuli Sedegs
ewereba imdeni nuli, ramdeni nulic aris mocemul ricxvebSi.
savarjiSo #5-is Sesrulebisas moswavleebi tolobis ucnobi wevris
mniSvnelobas unda mixvdnen Sedegis mixedviT, radgan 7-s daemateba erTi nuli
e.i. gamravlda 10-ze da a. S.
saSinao davaleba: savarjiSoebi #8 da #9
28
§ 24 vin ufro swrafad
§ 25 erTniSna ricxvis srul aTeulze gamravleba-gayofa
globaluri mizani: gamravleba-gayofis moqmedebebis Sesrulebis romelime
xerxis gamoyenebis unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebi gaecnon nuliT daboloebul ricxvebze gayofis
Sesrulebis wess.
winaswari codna da unarebi: erTniSna ricxvebis gayofa; orniSna ricxvis
erTniSna ricxvze gayofa; tolobis ucnobi wevris povna.
saWiro dro:
gacnoba _ 10 wT._ savarjiSoebi #24 da #25
Seswavla _ 20 wT. _ savarjiSoebi #26, #27, #28, #29, #30 da #33
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSo #34
saSinao davaleba: savarjiSoebi #31 da #32
§ 26 geometriuli figurebi
globaluri mizani: geometriuli figurebis aRweris da maTi klasifikaciis
unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon konkretuli sivrculi geometriuli
figuris aRwera.
winaswari codna da unarebi: brtyeli geometriuli figuris amocnoba da aRwera.
orientacia sivrceSi.
saWiro dro:
gacnoba _ 20 wT._ savarjiSoebi #1, #2 da #3
Seswavla _ 10 wT. _ savarjiSoebi #4 da #7
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSo #8
saWiro resursebi: Tabaxis furclebi, makrateli, webo, saxazavi, fanqari,
sivrculi figurebis (prizma, piramida) modelebi.
gakveTilis mokle aRwera:
sasurvelia, maswavlebelma sivrculi figuris waxnagisa da wibos gasacnobad
gamoiyenos TvalsaCinoeba. kubis models moswavleebi daamzadeben gakveTilze
maswavleblis daxmarebiT.
saSinao davaleba: savarjiSoebi #5 da #6
29
Seamowme Seni codna
§ 27 geometriuli figurebi
globaluri mizani: geometriuli figurebis aRwerisa da maTi klasifikaciis,
brtyeli da sivrculi figurebis grafikuli gamosaxulebebisa da modelebis
Seqmnis unarebis ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon grafikuli gamosaxulebis mixedviT
geometriuli figuris Seqmna; garkveuli samuSaos dagegmva da Sesruleba.
winaswari codna da unarebi: geometriuli figuris amocnoba da aRwera;
monacemebis warmodgena cxrilis da svetovani diagramis saSualebiT;
warmodgenili monacemebis ganmarteba; saWiro monacemebis mosagroveblad
Sesaferisi xerxis gamoyeneba; erTeulis Rirebulebis mixedviT ramdenime
erTeulis fasis dadgena.
saWiro resursebi: feradi furclebi, makrateli, webo, saxazavi, fanqari,
samagri.
gakveTilis mokle aRwera:
sasurvelia, saxelmZRvaneloSi warmodgenili mxatvris (kazimir maleviCi)
namuSevrebis Sesaxeb informacia moswavleebs gasagebi da saintereso formiT
miawodos xelovnebis maswavlebelma. aseTi gakveTili, SesaZlebelia, gaxdes
motivaciis safuZveli da moswavleebs aRuZras interesi ara marto maTematikis,
aramed xelovnebis sakiTxebis ufro Rrmad wvdomisadmi.
am gakveTilze moswavleebi aseve ecnobian rogor SeiZleba garkveuli
samuSaos dagegmva. aq maT unda gamoiyenon SeZenili codna. moswavleTa mier
gamomJRvavnebuli codnis Sefaseba saSualebas miscems maswavlebels, Seajamos
(gansxvavebuli xerxiT) ganvlili masala. moswavleebs saSualeba eZlevaT,
Tavadac dagegmon samuSao (es SeiZleba iyos ara marto saaxalwlo zeimi, aramed
patara eqskursia muzeumSi, an sxva RirsSesaniSnaobis daTvaliereba, romelime
moswavlis dabadebis dRe da a.S.). samuSaoSi CarTuli iqneba uklebliv yvela
moswavle, TiToeul maTgans miecema saSualeba, srulad gamoamJRavnos Tavisi
SesaZleblobebi. xels Seuwyobs maT TanamSromlobas da urTierTSefasebas.
§ 28 erTniSna ricxvebis gamravleba orniSna ricxvze
globaluri mizani: gamravleba-gayofis moqmedebebis Sesrulebis romelime
xerxis gamoyenebis unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebi gaecnon, rom orniSna ricxvis erTniSna ricxvze
gamravlebisas SesaZlebelia orniSna ricxvis warmodgena xelsayreli jamis
saxiT.
winaswari codna da unarebi: erTniSna ricxvebis gamravleba; ricxvis gamravleba
10-ze, 100-ze; ricxvis gamravleba nuliT daboloebul ricxvze; erTeulis
Rirebulebis mixedviT ramdenime erTeulis fasis dadgena; martivi amocanis
30
amoxsnisas algebruli gamosaxulebis Sedgena; Sekrebis mimarT gamravlebis
distribuciulobis gamoyeneba.
saWiro dro:
gacnoba _ 15 wT._ savarjiSoebi #1, #2 da #3
Seswavla _ 15 wT. _ savarjiSoebi #4, #5, #6 da #7
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSoebi #9 da #10
gakveTilis mokle aRwera:
mniSvnelovania, moswavleebma gaigon, rom gamoTvlebis gasamartiveblad
orniSna ricxvis erTniSna ricxvze gamravlebisas SeiZleba orniSna ricxvis
warmodgena jamis saxiT (SesaZlebelia, es jami iyos saTanrigo Sesakrebebis
jami, radgan nuliT daboloebul ricxvze gamravleba advilia).
aseve, moswavleebma SeZlon amocanis amosaxsnelad asoiTi gamosaxulebis
Sedgena. (maswavlebeli yuradRebas amaxvilebs imaze, Tu risi aRniSvna xdeba
asoTi mag.: erTeulis Rirebulebis).
§ 29 ucnobi Tanamamravli
globaluri mizani: algebruli gamosaxulebis Sedgenis unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon tolobis ucnobi wevris (Tanamamravlis)
povna.
winaswari codna da unarebi: gamravlebis da gayofis urTierTSebrunebulobis
gamoyeneba; amocanis amosaxsnelad algebruli gamosaxulebis Sedgena.
saWiro dro:
gacnoba _ 20 wT._ savarjiSoebi #1, #2 da #3
Seswavla _ 10 wT. _ savarjiSoebi #4, #5 da #6
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSoebi #8 da #9
gakveTilis msvleloba:
savarjiSo #1-is Sesrulebis siswrafe damokidebulia imaze, SeZleben Tu ara
moswavleebi gamravleba-gayofis urTierTSebrunebulobis gamoyenebas.
sasurvelia, samuSaos Sesrulebis Semdeg wyvilebma erTmaneTs gauziaron
TavianTi mosazreba (rogor Seasrules miTiTebuli moqmedebebi). Semdeg ukve
maswavlebeli azustebs, rom Tu moswavleebi kargad daakvirdebian TiToeul
svetSi mocemul savarjiSoebs, Zalian swrafad Seasruleben gamoTvlebs
gamravleba-gayofis urTierTSebrunebulobis gamoyenebiT. es samuSao
moamzadebs klass axal masalaze gadasasvlelad.
savarjiSo #2 mocemuli amocana SeiZleba amoixsnas X-is nacvlad sxvadasxva
mniSvnelobis Casmis xerxiT, imis dasadgenad, Tu ra Tanxa unda Caagdos elenem
yovelTviurad yulabaSi, Sedgenil gantolebaSi saTiTaod unda Caisvas 5, 10, 7
da a.S. swori tolobis miRebis SemTxvevaSi SeirCes saWiro mniSvneloba.
Semdeg moswavleebi ecnobian, rom Tu gamoiyeneben gamravleba-gayofis
urTierTSebrunebulobas, 50-is 5-ze gayofiT miiReben saWiro Tanxis
mniSvnelobas.
31
savarjiSo #3-is Serulebis Semdeg ukve SesaZlebelia, gakeTdes ganzogadeba:
Tu tolobaSi ucnobia erT-erTi Tanamamravli, misi moZebna SeiZleba namravlis
cnobil Tanamamravlze gayofiT.
saSinao davaleba: savarjiSo #7 da #10
§ 30 ucnobi Tanamamravli
globaluri mizani: algebruli gamosaxulebis Sedgenis unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon tolobis ucnobi wevris (Tanamamravlis)
povna.
winaswari codna da unarebi: gamravlebis da gayofis urTierTSebrunebulobis
gamoyeneba; amocanis amosaxsnelad algebruli gamosaxulebis Sedgena.
saWiro dro:
Seswavla _ 25 wT._ savarjiSoebi #1 da #2
Sejameba-Sefaseba _ 15 wT._ savarjiSoebi #5 da #6
saSinao davaleba: savarjiSo #3 da #4
§ 31 jamis gayofa ricxvze
globaluri mizani: gamravleba-gayofis moqmedebebis Sesrulebis romelime
xerxis gamoyeneba.
lokaluri mizani: moswavleebi gaecnon, rogor SeiZleba gamoTvlebis
gasamartiveblad ricxvis warmodgena raime jamis saxiT da Semdeg gayofis
Sesruleba cal-calke TiToeuli Sesakrebis gayofiT.
winaswari codna da unarebi: gayofis moqmedebis Sesruleba; tolobis ucnobi
wevris moZebna.
saWiro dro:
gacnoba _ 10 wT._ savarjiSoebi #1 da #2
Seswavla _ 20 wT. _ savarjiSoebi #3, #4, #5, #6, #7 da #8
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSoebi #9 da #10
gakveTilis mokle aRwera:
konkretuli magaliTebis safuZvelze moswavleebi ecnobian, rom erTi da
igive ricxvi SeiZleba warmoadginon sxvadasxa jamis saxiT da maT SeuZliaT
gamoiyenon daSlis iseTi varianti, romelic ufro xelsayrelia gamoTvlebis
Sesasruleblad.
Semdeg xdeba masalis Seswavla da bolos Sejameba.
momdevno gakveTilebis Casatareblad maswavlebels SeuZlia gamoiyenos ukve
nacnobi xerxebi. amitom scenarebi aRar iqneba dawvrilebiT aRwerili.
miTiTebuli iqneba mxolod miznebi da gakveTilis TiToeuli fazisaTvis
gankuTvnili savarjiSoebi.
32
saSinao davaleba: savarjiSoebi #11 da #12
§ 32 naSTiani gayofa
globaluri mizani: gamravleba-gayofis moqmedebebis Sesrulebis romelime
xerxis gamoyeneba.
lokaluri mizani: moswavleebma gamoTvlebze amocanebis amoxsnisas, naSTiT
gayofis SemTxvevaSi, SeZlon naSTis interpretacia.
saWiro dro:
gacnoba _ 10 wT._ savarjiSoebi #1 da #2
Seswavla _ 20 wT. _ savarjiSoebi #3, #4, #5, #6, #7 da #8
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSoebi #9 da #12
saSinao davaleba: savarjiSoebi #10 da #11
§ 33 litri
globaluri mizani: zomis erTeulebis gacnoba.
lokaluri mizani: moswavleebi gaecnon, rogor SeiZleba imis dadgena, ramdeni
litri siTxe Caeteva WurWelSi.
saWiro dro:
gacnoba _ 10 wT._ savarjiSoebi #1 da #2
Seswavla _ 20 wT. _ savarjiSoebi #3, #4, #5 da #6
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSo #10
saSinao davaleba: savarjiSoebi #8 da #9
§ 34 samniSna ricxvis gayofa erTniSna ricxvze
globaluri mizani: gamravleba-gayofis moqmedebebis Sesrulebis romelime
xerxis gamoyeneba.
lokaluri mizani: moswavleebi gaecnon, rogor SeiZleba gamoTvlebis
gasamartiveblad samniSna ricxvis warmodgena jamis saxiT da gamoTvlebis
Sesruleba.
saWiro dro:
gacnoba _ 10 wT._ savarjiSoebi #1 da #2
33
Seswavla _ 20 wT. _ savarjiSoebi #3, #4, #5, #6, #7 da #8
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSo #9
saSinao davaleba: savarjiSoebi #10 da #11
Seamowme Seni codna
§ 35 ramdeni nawilia?
globaluri mizani: mTelis nawilebis gansxvavebis da Sedarebis unaris
ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon mTelis nawilebis amocnoba.
saWiro dro:
gacnoba _ 15 wT._ savarjiSoebi #1 da #2
Seswavla _ 15 wT. _ savarjiSoebi #3 da #4
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSo #7
saSinao davaleba: savarjiSoebi #5 da #6
§ 36 saaTi
globaluri mizani: zomis sxvadasxva erTeulis gamoyenebisa da erTmaneTTan
dakavSirebis unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon drois sxvadasxva erTeuls Soris
Tanafardobis dadgena, ariTmetikuli moqmedebebis gamoyenebiT drois
intervalis povna.
saWiro dro:
gacnoba _ 15 wT._ savarjiSo #1
Seswavla _ 10 wT. _ savarjiSoebi #2 da #3
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSoebi #6 da #7
saSinao davaleba: savarjiSoebi #4 da #5
§ 37 ucnobi gasayofi
globaluri mizani: algebruli gamosaxulebis Sedgenis unaris ganviTreba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon ucnobi gasayofis povna gamyofisa da
ganayofis saSualebiT.
34
saWiro dro:
gacnoba _ 15 wT._ savarjiSo #1
Seswavla _ 20 wT. _ savarjiSoebi #2, #3, #4, #5 da #6
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSoebi #9 da #10
saSinao davaleba: savarjiSo #7 da #8
§ 38 ucnobi gamyofi
globaluri mizani: algebruli gamosaxulebis Sedgenis unaris ganviTreba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon ucnobi gamyofis povna gasayofisa da
ganayofis saSualebiT.
saWiro dro:
gacnoba _ 10 wT._ savarjiSo #1
Seswavla _ 20 wT. _ savarjiSoebi #2, #3, #4, #5, #6, #7 da #8
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSo #9
saSinao davaleba: savarjiSoebi #10 da #11
§ 39 gamravlebis Tviseba
globaluri mizani: ricxviTi gamosaxulebis mniSvnelobis moZebnis unaris
ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon ricxviTi gamosaxulebis mniSvnelobis
mosaZebnad gamravlebis Tvisebis gamoyeneba.
saWiro dro:
gacnoba _ 10 wT._ savarjiSoebi #1 da #2
Seswavla _ 20 wT. _ savarjiSoebi #3, #4, #5 da #6
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSo #9
saSinao davaleba: savarjiSoebi #10 da #11
Seamowme Seni codna
testi
III Tavi
35
am TavSi grZeldeba muSaoba Sedegebze:
IV.1 _ mowmdeba indikatorebiT - 1, 2, 3, 4.
IV.2 _ mowmdeba indikatorebiT - 1, 2, 3, 4.
IV.3 _ mowmdeba indikatorebiT - 2, 3, 4.
IV.4 _ mowmdeba indikatorebiT - 2, 3, 4.
IV.5 _ mowmdeba indikatorebiT - 1, 4.
IV.6 _ mowmdeba indikatorebiT - 1, 3.
IV.7 _ mowmdeba indikatorebiT -1, 2, 3.
IV.11 _ mowmdeba indikatorebiT -1, 2, 3.
IV.12 _ mowmdeba indikatorebiT - 1, 2, 3.
IV.14 _ mowmdeba indikatorebiT - 2, 3.
# Temis dasaxeleba sT.
§ 40
§ 41
§ 42
§ 43
§ 44
§ 45
§ 46
§ 47
§ 48
mravalniSna ricxvebi
vin ufro swrafad?
mravalniSna ricxvebi
tona
gamravleba erTniSna ricxvebze (qveSmiweriT)
gamravleba-gayofa 10-ze, 100-ze, 1000-ze
farTobi
nulebiT daboloebuli ricxvebis gamravleba da gayofa
Seamowme Seni codna
erTniSna ricxvebis gayofa
Seamowme Seni codna
3
1
4
1
2
1
1
1
1
1
3
§ 40 mravalniSna ricxvebi
globaluri mizani: poziciuri sistemis gamoyenebiT ricxvebis gamosaxvis,
dalagebisa da Sedarebis unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebi gaecnon raodenobebs 10 000-mde. SeZlon
ricxvebis gamosaxva da Sedareba.
I saaTi
saWiro dro:
gacnoba _ 15 wT._ savarjiSoebi #1 da #2
Seswavla _ 15 wT. _ savarjiSoebi #3, #4, #5 da #6
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSoebi #9 da #10
saSinao davaleba: savarjiSoebi #10 da #11
II saaTi
saWiro dro:
Seswavla _ 30 wT. _ savarjiSoebi #11, #12, #13, #14, #15, #16, #17, #18 da #19
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSo #22
saSinao davaleba: savarjiSoebi #20 da #21
36
III saaTi
saWiro dro:
Seswavla _ 30 wT. _ savarjiSoebi #23, #24, #25, #26, #27, #28, #29, #30da #31
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSoebi #34 da #35
saSinao davaleba: savarjiSoebi #32 da #33
§ 41 vin ufro swrafad?
§ 42 mravalniSna ricxvebi
globaluri mizani: poziciuri sistemis gamoyenebiT ricxvebis gamosaxvis,
dalagebisa da Sedarebis unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebi gaecnon raodenobebs milionamde. SeZlon
ricxvebis gamosaxva da Sedareba.
I saaTi
saWiro dro:
gacnoba _ 15 wT._ savarjiSoebi #1 da #2
Seswavla _ 10 wT. _ savarjiSoebi #3 da #4
Sejameba-Sefaseba _ 15 wT._ savarjiSoebi #7 da #8
saSinao davaleba: savarjiSo #5da #6
II saaTi
saWiro dro:
Seswavla _ 30 wT. _ savarjiSoebi #9, #10, #11, #12, #13, #14, #15da #16
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSoebi #19 da #20
saSinao davaleba: savarjiSoebi #17 da #18
III saaTi
saWiro dro:
Seswavla _ 30 wT. _ savarjiSoebi #21-dan #27-is CaTvliT
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSoebi #30 da #31
saSinao davaleba: savarjiSoebi #28 da #29
IV saaTi
saWiro dro:
Seswavla _ 30 wT. _ savarjiSoebi #32-dan #40-is CaTvliT
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSoebi #43 da #44
saSinao davaleba: savarjiSoebi #41 da #42
37
§ 43 tona
globaluri mizani: zomis sxvadasxva erTeulis erTmaneTTan dakavSirebis
unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebi gaecnon wonis sazom erTeuls _ tonas, SeZlon
misi gamosaxva kilogramebis saSualebiT.
saWiro dro:
gacnoba _ 15 wT._ savarjiSoebi #1 da #2
Seswavla _ 10 wT. _ savarjiSoebi #3 da #4
Sejameba-Sefaseba _ 15 wT._ savarjiSo #7
saSinao davaleba: savarjiSo #5da #6
§ 44 gamravleba erTniSna ricxvze
globaluri mizani: gamravleba-gayofis moqmedebebis Sesrulebis romelime
xerxis gamoyeneba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon mravalniSna ricxvis erTniSna ricxvze
weriTi gamravlebis Sesruleba.
I saaTi
saWiro dro:
gacnoba _ 15 wT._ savarjiSo #1
Seswavla _ 10 wT. _ savarjiSoebi #3, #4 da #5
Sejameba-Sefaseba _ 15 wT._ savarjiSoebi #8 da #9
saSinao davaleba: savarjiSoebi #6 da #7
II saaTi
saWiro dro:
Seswavla _ 25 wT._ savarjiSoebi #10-dan #16-is CaTvliT
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT. _ savarjiSoebi #19 da #20
saSinao davaleba: savarjiSoebi #17 da #18
§ 45 gamravleba-gayofa 10-ze, 100-ze, 1000-ze
globaluri mizani: gamravleba-gayofis moqmedebebis Sesrulebis romelime
xerxis gamoyenebis unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon 10-ze, 100-ze da 1000-ze gamravleba-
gayofis Semoklebuli wesebis axsna da gamoyeneba.
saWiro dro:
38
gacnoba _ 10 wT._ TvalsaCinoeba
Seswavla _ 15 wT. _ savarjiSoebi #1, #2, #3 da #4
Sejameba-Sefaseba _ 15 wT._ savarjiSoebi #7 da #8
saSinao davaleba: savarjiSoebi #5 da #6
§ 46 farTobi
globaluri mizani: brtyeli figuris grafikuli gamosaxulebis Seqmnis unaris
ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon figuris farTobi dadgena.
winaswari codna da unarebi: figuris wrfivi zomis dadgena; amocanis
amosaxsnelad Sesabamisi ariTmetikuli moqmedebis Sesruleba.
saWiro dro:
gacnoba _ 15 wT._ savarjiSoebi #1 da #2
Seswavla _ 15 wT. _ savarjiSoebi #3 da #4
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSoebi #7 da #8
saSinao davaleba: savarjiSo #6
§ 47 nulebiT daboloebuli ricxvebis gamravleba-gayofa
globaluri mizani: gamravleba-gayofis moqmedebebis Sesrulebis romelime
xerxis gamoyenebis unaris ganviTareba.
lokaluri mizani: moswavleebi gaecnon nuliT daboloebul ricxvebze
gamravleba-gayofis Sesrulebis wess.
saWiro dro:
gacnoba _ 10 wT._ savarjiSoebi #1, #2, #6
Seswavla _ 20 wT. _ savarjiSoebi #3, #4, #5 da #7
Sejameba-Sefaseba _ 10 wT._ savarjiSo #10
saSinao davaleba: savarjiSoebi #8 da #9
Seamowme Seni codna
§ 48 erTniSna ricxvze gayofa
globaluri mizani: gamravleba-gayofis moqmedebebis Sesrulebis romelime
xerxis gamoyeneba.
39
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon mravalniSna ricxvis erTniSna ricxvze
weriTi gayofis Sesruleba.
I saaTi
saWiro dro:
gacnoba _ 15 wT._ savarjiSoebi #1, #2, #3
Seswavla _ 10 wT. _ savarjiSoebi #4 da #5
Sejameba-Sefaseba _ 15 wT._ savarjiSoebi #8 da #9
saSinao davaleba: savarjiSoebi #6 da #7
II saaTi
saWiro dro:
gacnoba _ 10 wT._ savarjiSo # 10
Seswavla _ 15 wT._ savarjiSoebi #11-dan #16-is CaTvliT
Sejameba-Sefaseba _ 15 wT. _ savarjiSoebi #19, #20 da # 21
saSinao davaleba: savarjiSoebi #17 da #18
III saaTi
saWiro dro:
Seswavla _ 25 wT._ savarjiSoebi #22-dan #28-is CaTvliT
Sejameba-Sefaseba _ 15 wT. _ savarjiSoebi #30 da # 31
saSinao davaleba: savarjiSoebi #27 da #29
Seamowme Seni codna
* * *
zogadi mizani: maTematikisa da fizkulturis integrirebuli swavleba,
saganTaSoris kavSirebis dadgena-ganmtkiceba.
lokaluri mizani: moswavleebma SeZlon maTematikis gakveTilze miRebuli
codnis praqtikuli gamoyeneba fizkulturis gakveTilze.
winaswari codna da unarebi: mocemuli wesis mixedviT mimdevrobis warmodgena;
monacemebis amokreba cxrilidan; siis daxasiaTeba; wrfivi zomis dadgena
arastandartuli zomis erTeulis gamoyenebiT; orniSna ricxvis CanawerSi
TanrigebSi mdgomi cifrebis mniSvnelobis ganmarteba.
saWiro resursebi: qaRaldis 2 formati, 6 cali joxi, baraTebi ricxvebiT _
(klasSi moswavleTa raodenobis mixedviT), 8 qudi.
saWiro dro:
1. savarjiSo 20 wT.
2. savarjiSo 20 wT.
3. savarjiSo 30 wT.
40
gakveTilis msvleloba: (2 sT)
gakveTili tardeba darbazSi an ezoSi.
maswavlebeli mimarTavs moswavleebs:
_ dRes gansakuTrebuli gakveTili gveqneba. movawyobT sam Sejibrs, romelTa
warmarTvaSi maTematikis gakveTilze miRebuli codna dagvexmareba.
maswavlebeli moswavleebs yofs or jgufad; urigebs moswavleebs winaswar
damzadebul baraTebs (baraTebis raodenoba Seesabameba klasSi moswavleTa
radenobas). baraTebis erT naxevars aweria ricxvebi Semdegi TanmimdevrobiT: 5,
10, 15, 20, 25 da a.S. meore naxevars ki_40, 60, 80, 100 da a.S.
gamohyavs is moswavleebi, romelTac SexvdaT baraTebi nomrebiT 5 da 40 da
ambobs, rom isini iqnebian jgufis pirveli nomrebi. Semdeg mimarTavs danarCen
moswavleebs, rom daikavon TavianTi adgilebi jgufis pirveli nomrebis ukan
Semdegi wesiT: 5-is ukan yoveli momdevno ricxvi winaze 5-iT meti unda iyos, 40-
is ukan yoveli momdevno winaze 20-iT meti unda iyos.jgufebis dakompleqtebis
Semdeg maswavlebeli avalebs maT, CaarWon joxebi toli manZilis daSorebiT.
maswavlebeli:
_ rogor gavzomoT am joxebs Soris manZili?
moswavleebi maswavlebels sTavazoben sxvadasxva saSualebebs. maswavlebeli
usmens maT da Semdeg ambobs:
_ modiT, gavzomoT joxebs Soris manZili nabijebiT da imave daSorebiT
CavarWoT momdevno joxebi.
savarjiSos saSualebiT maswavlebels SeuZlia gaacnos moswavleebs, rogor
SeiZleba wrfivi zomis dasadgenad arastandartuli sazomi erTeulis (mag.
nabijis) gamoyeneba. Semdeg ewyoba Sejibri jgufebs Soris. jgufis TiToeulma
wevrma unda Semourbinos joxs da dabrundes ukan (estafeta). maswavlebeli
iniSnavs dros, gamarjvebulia is jgufi, romelic ufro swrafad daasrulebs
Sejibrs.
II Sejibri
meore Sejibris Casatareblad maswavlebeli isev urigebs moswavleebs baraTebs
ricxvebiT da mimarTavs:
_ Cems marjvniv damwkrivdiT moswavleebi luwi ricxvebiT, marcxniv ki _kenti
ricxvebiT.
Sejibris mimdinareoba:
TiToeuli jgufi iyofa or nawilad da dgeba bolo joxebTan. erTi bolodan
pirveli moswavle unda gamoiqces, TanmimdevrobiT yvela joxs unda Camoacvas
qudi da miirbinos meore bolos mdgar jgufTan, amis Semdeg am jgufidan
garbis moswavle da Camosxnis qudebs da a.S.
gamarjvebulia jgufi, romelic pirveli daamTavrebs Sejibrs.
maswavlebeli wamzomiT iniSnavs TiToeuli moswavlis mier daxarjul dros.
III Sejibri
mesame Sejibris dros ukve jgufebad dayofili moswavleebi erTmaneTs
ejibrebian burTis kalaTSi CagdebaSi, ise, rom TiToeuli jgufis TiToeulma
moswavlem burTi samjer styorcnos. TiTo Cagdeba fasdeba sami quliT.
maswavlebeli Seajamebs Sedegebs.
Semdeg samuSao grZeldeba klasSi. maswavlebeli mimarTavs moswavleebs:
_ me maqvs Sejibris Sedegebi. axla TvalsaCinod warmovadginoT, rogor
SeiZleba amis gakeTeba? (dafaze davweroT, formatze davweroT).
maswavlebeli hkidebs dafaze qaRaldis formats da xazavs cxrilebs:
I jgufi II jgufi
41
gvari, saxeli qula gvari, saxeli qula
maswavlebeli miuTiTebs moswavleebs Camoweril gvarebze da ekiTxeba:
_ ra hqvia aseT CamonaTvals? (sia).
_ mowesrigebulia Tu ara Cveni sia? (ki an ara).
_ ra niSnis mixedviT aris mowesrigebuli?
_ ra hqvia mogrovebuli monacemebis warmodgenis aseT saSualebas? (cxrili)
_ romelma jgufma moagrova qulebis meti raodenoba?
_ ramdenma moswavlem Caagdo I jgufidan burTi kalaTSi?
_ ramdenma Caagdo 2-jer? 3-jer II jgufidan?
_ ratom moigo Sejibri I jgufma? (II jgufma)?
savarjiSos saSualebiT moswavleebi amokreben cxrilidan monacemebs, aRniSnaven
Sejibris saboloo Sedegebs.
momdevno Sejibris Sedegebis gasaanalizeblad maswavlebeli kidev Camowers
moswavleTa sias da gvarebis gaswvriv miuTiTebs dros:
I jgufi II jgufi
1. abaSiZe - 51 wm 1. asaTiani _ 55 wm
. . . . . . . da a. S.
_ rogor ggoniaT, ratom moigo Sejibri II jgufma (an I jgufma?) (ufro meti
moswavle darbis swrafad).
_ ramden bavSvs aqvs Sedegi 51 wm?, 50 wm? da a.S.
_ TiToeul jgufSi romelia meti/naklebi 50 Tu 51?
_ gamoiangariSe, sul ra dro moandoma I jgufma Sejibrs? II jgufma?
_ ramdeni wuTiT meti/ naklebi moandoma I jgufma? da a. S.
amgvarad Catarebuli fizkulturis gakveTili moswavleTaTvis iqneba ufro
saintereso da sasargeblo, radgan miecemaT codnis praqtikulad gamoyenebis
saSualeba.
42