Yrd. Doç. Dr. Abdullah DEMİR

Makine M“hendisliği

İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ

Bakım Onarım İşleri

MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ

BAKIM ve ONARIM

Bakım; bir iş ekipmanı, bina ya da tesisatın iş görebilirliğinin, (kendisinden beklenen işlevlerin s“rd“r“lmesi ve kullanım ömr“n“n uzatılması amacı ile y“r“t“len

etkinliklerdir.

Onarım ise; iş ekipmanı, bina ya da tesisatın işlevini yerine getirirken, kullanım koşulları veya benzeri

sebeplerle kendisinden beklenen işlevleri yerine getiremez hale

geldikten sonra tekrar işlevini yerine

getirebilir hale getirilmesi s“recidir.

BAKIM ve ONARIM

• Bakım etkinliklerinin temel amacı; iş ekipmanı, bina ya da

tesisatta olabilecek olası arızaların önlenmesi ya da mevcut arızanın giderilerek ekipmanın iş görebilirliğinin s“rd“r“lmesidir. • Böylece; kazanın meydana gelmesi, kaza sonucu olabilecek öl“m ve yaralanmalar ile maddi hasarların da ön“ne geçilmesi m“mk“n olacaktır. Özellikle g“n“m“zde iş ekipmanı, işyeri

bina ve tesisatı ile araç gereçlere bağlı olarak meydana gelen kazaların sayısı ve sonuçlarının ağırlığı bu alandaki bakım onarım etkinliklerinin önemini de ortaya koymaktadır.

Bir “r“nden (iş ekipmanı, işyeri bina ve tesisatı) kullanıcının

memnuniyet açısından beklentilerini “ç noktada toplamak m“mk“nd“r. Bu hususlar;

• G“venilirlik,

• Bakım yapılabilirlik ve

• D“ş“k maliyettir.

G“venilirlik; bir sistemin belirli koşullarda kendisinden beklenen işlevleri belirli zaman aralığı içinde

yerine getirme beklentisidir.

Bakım kolaylığı; bir sistem kendisinden

beklenen işlevleri yerine getiremeyecek

duruma arıza moduna) geçtiğinde

tekrar çalışır duruma getirebilme kolaylığıdır. Bu; tasarımcının dikkate alması gereken en önemli tasarım

parametrelerinden birisidir.

D“ş“k maliyet; diğer iki hususun elde

edilmesinde harcanacak en d“ş“k

parasal değerdir.

BAKIM ve ONARIM

G“venilirlik, bir anlamda sistemin performansını gösteren unsurdur. Sistemin

artan görev s“resine koşut olarak g“venilirliği de artacaktır. Yani kullanım ömr“ arttıkça g“venilirliği de artacaktır. Tabiidir ki bir sistemin g“venilirliği, sistemi

oluşturan elemanların g“venilirliğine

bağlıdır. Sistem ne kadar çok unsurdan

meydana gelirse g“venilirliğini sağlamak o

derece zor olacaktır. Şu halde “r“nde

sadelik, tasarımcının izlemesi gereken

parametrelerdendir.

Sistem elemanlarının ömr“ ise her parçanın

sistem içindeki çalışma koşulları ve s“releri ile doğrudan ilişkilidir. Dolayısıyla doğru ve zamanında yapılan bakım işlemlerinin, sistemin verimli iş görebilme ömr“ “zerinde oldukça b“y“k etkisi olacaktır.

BAKIM ve ONARIM

BAKIM ve ONARIM

• Sistemin g“venilirliği ile ilgili bir diğer

husus, kullanım s“resince başlangıçtaki iş görebilme özelliğini s“rd“rebilmesi ile ilgilidir. Şu husus unutulmamalıdır; Bir ekipmanın

bakımı en ideal koşullarda

gerçekleştirilse bile, g“venilirlik d“zeyi ancak ilk tasarım seviyesindeki değere

ulaşabilir .

• Bu husus İş Ekipmanlarının

Kullanımında Sağlık G“venlik Şartları Yönetmeliği nin 6. maddesinde yerini

almış ve işverenlere, iş ekipmanlarına

ilk kuruluştaki g“venlik d“zeyini koruması için, kullanım ömr“

s“resince, yeterli bakımı yaptırma

y“k“ml“l“ğ“ getirilmiştir.

Bakım-onarım çalışmaları genel olarak;

1. Arıza Odaklı Bakımı D“zeltici Bakım ya

da Onarım , 2. Şartlara Göre Bakım

ve

1. Önleyici Bakım olmak “zere “çe ayrılır.

Arıza Odaklı Bakımı: D“zeltici bakım ya da onarım da denilen bu bakım t“r“nde, arızalar oluştuktan sonra, sistemi m“mk“n olabilecek

en kısa s“re içinde tekrar çalışır duruma

getirmek ve işletmeye almak amaçlanmaktadır. Arıza bakımının önceden belirlenmiş bir zamanı yoktur. Bu t“r bakımda önce arızanın varlığı belirlenir ve giderilmesi için gerekli çalışmalar y“r“t“l“r. Arıza giderildiğinde

makine işletmeye alınır. Bir sisteme uygulanan d“zeltici bakım sayısı, harcanan zaman ve malzeme sistemin g“venilirliği ile orantılı olarak değişmektedir.

BAKIM ve ONARIM

İhtiyaca Bağlı Bakım: Bakıma tabi tutulacak iş ekipmanında gör“len titreşim, g“r“lt“, yağdaki kirlenme, aşınma, korozyon, sıcaklık y“kselmesi vb. gibi, arıza belirtileri s“rekli olarak izlenerek arıza ortaya çıkmadan önce yapılan bakım işlemleridir. Bu t“r bakıma şartlara göre

bakımda denilmektedir.

Önleyici Bakım: Sistem çalışır durumda iken arızalar oluşmadan önce yapılan parça değişimi, yağ değişimi, ayar, kontrol vb. işlemlerden oluşan bakım t“r“d“r. Bu bakım her parça ya da

sistem için önceden belirlenen periyodik aralıklarda y“r“t“l“r. Önleyici bakımın amacı, kullanım s“resi boyunca oluşan yıpranma, aşınma, yaşlanma, korozyon vb. etkileri en aza

indirerek sistemin g“venilirliğini arttırmak ve plansız bakımları en aza indirerek toplam bakım

maliyetlerini azaltmaktır.

BAKIM ve ONARIM

Bakım Onarım İşlerinin Çeşitleri 1. Arıza ortaya çıktıkça yapılan bakım onarım

2. Problem ortaya çıkmadan yapılan bakım onarım

• Parça değişikliği yapmadan bakım

• Ömr“ bitmiş parçalar değiştirilerek yapılan bakım

BAKIM ve ONARIM

BAKIM ve ONARIM

İşyerlerinde yapılan bakım onarım çalışmalarını sunulan

hizmet açısından da tekrar “ç başlık altında toplamak m“mk“nd“r. • Mekanik Bakım,

• Elektrik Bakımı, • Bina (Tesis) Bakımı

Mekanik Bakım:

Bu alanda, el aletleri, iş makineleri, ulaşım araçları, kaldırma makineleri

ve araçları gibi iş ekipmanlarının bakım, onarım etkinlikleri sayılabilir.

Elektrik Bakımı: Bu alanda verilen hizmet, kuvvet, aydınlatma, topraklama ve paratoner

sistemlerinin bakım ve onarım işlemlerini içerir.

Bina (Tesis) Bakımı: Bu da, işyeri bina ve eklentilerinin, su,

kanalizasyon ve benzeri yapı ve

sistemlerinin bakım ve onarım işlemleridir.

BAKIM ONARIM İŞLERİ İLE İŞ GÜVENLİĞİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

• Bakımsızlık, eksik ya da hatalı bakım

hizmetleri; iş ekipmanı, işyeri - bina ve

eklentileri ile tesislerde, kaza riskini artırır. • D“zenli olarak yapılan bakım-onarım çalışmaları ise bu risklere neden olan

tehlikeleri azaltmak bir yana çoğu

zaman t“mden ortadan kaldırabilir. Kuşkusuz burada söz konusu edilen

tehlikeler sistemden kaynaklanan

tehlikelerdir.

• Diğer taraftan bakım onarımın kendisi

de belli tehlikeleri beraberinde taşıdığı için, eğer gereken özen gösterilmez ve

dikkat edilmez ise hizmetin y“r“t“lmesi yaralanma ya da öl“mle sonuçlanabilir.

• Bilirkişi raporları; bakım işini yaparken

saçını paçavra tarama makinesine

kaptırarak kafa derisini kaybeden,

plastik enjeksiyon makinesine elini

kaptırıp tek elle yaşamaya mahkum olan

örneklerle doludur.

• Demek oluyor ki bakım onarım

hizmetlerini yerine getirirken gerek işe başlamadan önce, gerek işlem sırasında

ve gerekse bakım onarım sonrasında İSG ile ilgili her t“rl“ önlemlerin alınması yapılan iş kadar hatta ondan da önemlidir. • İşte t“m bu dikkatsizlik, olasılıkları k“ç“mseme, kendine aşırı g“ven ve bunları b“nyesinde taşıyan

bilgisizlikten, bakım - onarım

yetkililerini, arındırmak için, başta İşçi Sağlığı ve İş G“venliği olmak “zere her

meslek alanı ile ilgili olarak yönetmelikler çıkartılmıştır.

• Konu ile ilgili olarak mevzuatta öncelikle “zerinde durulan, bakım onarım ekibinin

ehliyetli, alanında uzman ve yetkin kişilerden

oluşturulmasıdır. Bu uzman kişi ya da kişilerin;

-usta, ustabaşı veya m“hendis- yetkinliklerini

bir belge ile belgelendirmeleri gerekmektedir.

Diploma, sertifika, yetki belgesi vb. gibi.

Bakım Onarım Hizmeti Sırasında Olası Kazaları Önlemek için:

Kayıt sisteminin yerleştirilmesi, Bakımın uzman kişiler tarafından yapılması, Personelin ve koruyucuların etkili bir şekilde

denetlenmesi,

Muayene veya bakım sırasında, koruyucuların kaldırılması, gerektiğinde, g“c“n kesilmesi, şalterin kilitlenmesi,

Makine yapımcılarının tavsiyelerine dikkat

edilmesi,

sağlanmalıdır.

İşyerlerinde, bakım onarım

işlemleri için talimatlar ve

yönergeler hazırlanmalıdır.

• Sözl“ emirler; yanlış

duymalara, yanlış

anla/şıl/malara ve bazen de

inkarlara sebep olabileceğinden, insan hayatının söz konusu olduğu

durumlarda g“venilir değildir. • Etkili kontrol, yazılı bir

sistemle sağlanmalıdır. • Yönergelerin yanında eğitim

ve denetim hizmetleri asla göz ardı edilmemelidir.

Yönergelerde ve Talimatlarda;

• Çalışma izin şartları net olarak

belirlenmelidir.

• İşi yapanların, • Bundan sorumlu olanların, • Çalışma izinlerini imzalayacak kişilerin açık ve net bir şekilde belirlenmesi,

bu kişilerin de doğru ve etkin karar

vermeleri için gerekmektedir.

İş İzin Sisteminde;

• Yapılacak iş,

• İşi kimin denetleyeceği, • Alınacak g“venlik önlemleri, • İşe başlamadan önce çalışanlar tarafından alınması gerekli önlemler, (örneğin; fiziksel kilitleme aygıtlarının takılması, tehlike uyarı levhalarının asılması gibi) yer almalıdır.

İzin sisteminde;

• Çalışma alanının g“venli olup olmadığının tespiti ve g“venli hale getirilmesi,

• Çalışma izninin kaldırılmasından önce yapılması gerekli işlemlerin

belirtilmesi, bu işlemlerin kimler tarafından yapılacağının açık

olarak yazılması, • Belge sisteminin yerleştirilmesi, gerekmektedir.

BAKIM VE ONARIM İŞLERİNDE KAZALAR

EN ÇOK İŞE BAŞLARKEN

ve

İŞİN BİTİMİNDE MEYDANA GELMEKTEDİR

19

Bakım ve onarım işlerindeki kazaları önlemenin en etkin

yollarından birisi etiketleme -

kilitleme sistemidir

Kilitleme Yapılacak Yerler:

Elektrik kabloları, Elektrikli cihazlar,

Lazer,

(areketli makine parçaları, Hidrolik sistemler,

(avalı sistemler, Yaylar.

KİLİTLEMEDE ADIM

1. Yetkili Personel,

2. Donanımı Durdur, 3. Enerjiyi İzole Et, 4. Kilitle,

5. Enerjiyi Boşalt, 6. Kilidi Kontrol Et,

7. Bakım Onarımını Yap ve

8. Son Denetlemeni yap.

Yetkili

personel

Donanımı durdurma

Enerjiyi

izole etmek

Kilitlemek Enerjiyi

boşalt

Kilidi

kontrol et

Bakım onarım

KİLİTLEMEDE ADIM

Son Denetleme

Emniyet Takozları

4703 Nedir?

Sayılı Yasa

Kabul: 29.6.2001

RG: 11.07.2001

STANDARTLAR

Makine Emniyeti Yönetmeliği / /AT

R.G. No:27158 / 03.03.2009 . . y“r“rl“k tarihi

Belirli Gerilim Sınırları Dahilinde Kullanılmak Üzere Tasarlanmış Elektrikli Teçhizat ile İlgili Yönetmelik (73/23/AT)

30.12.2006 RG 26392

T“rk Standartlarının Uygulanması Hakkında T“z“k; RG: 22/02/1967 -

12534

Sayılı Ür“nlere İlişkin Teknik Mevzuatın (azırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun

• / / tarihli ve sayılı İş Sağlığı ve G“venliği Kanunu • İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve g“venlik şartları yönetmeliği - Resmi Gazete Tarihi: . . Sayısı: • Makine Emniyeti Yönetmeliği - Resmi Gazete Tarihi: / / Sayısı:

• İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve G“venlik Şartları Yönetmeliği hazırlanırken esas alınan AB Direktifleri:

• / / tarihli ve / /EEC sayılı, • / / tarihli ve / /EC sayılı, • / / tarihli ve / /EC sayılı Avrupa Birliği Direktifleri

Alçak gerilim cihazları (73/23/EEC)

Basit basınçlı kaplar (87/404/EEC)

Gaz yakan aletler (90/396/EEC)

Sıcak su kazanları (92/42/EEC)

Elektromanyetik uygunluk (89/336/EEC)

Makineler (98/37/EC)

Sivil kullanım için patlayıcılar (93/15/EEC)

ZORUNLU STANDART KAPSAMI

Otomatik olmayan tartı aletleri (90/384/EEC)

Patlayıcı ortamlarda kullanılan ekipmanlar (94/9/EC)

Asansörler (95/16/EC)

Basınçlı kaplar (97/23/EC)

İnşaat malzemeleri (89/106/EEC)

Kişisel korunma donanımları (89/686/EEC)

Yolcu taşıma amaçlı kablo “zerinde hareket eden araçlar (2000/9/EC)

Ölç“ aletleri (2004/22/EC)

ZORUNLU STANDART KAPSAMI

Önemli Not

4703 sayılı yasa doğrultusunda yapılan d“zenlemeler dışında, 6331 sayılı yasa kapsamında da d“zenlemeler yapılmıştır. Yönergelerde ve talimatlarda, çalışma izin şartları net olarak

belirlenmelidir. İşi yapanların, bundan sorumlu olanların, böyle izinleri imzalayacak kişilerin açık ve net bir şekilde

belirlenmesi, bu kişilerin de doğru

ve etkin karar vermeleri

gerekmektedir.

Bakım Onarım Çalışmalarında

Kazaları Önlemek için:

• Her makine ve tesis için bakım, onarım ve kontrol

emirleri hazırlanmalı, • Bakım ve onarım işlerinde

uygun ve yeterli aydınlatma sağlanmalı, • Rutubetli ve iletken

ortamlarda d“ş“k gerilimli

(24 volt) aydınlatma cihazları kullanılmalıdır. • Kontrol, bakım ve onarımı yapılacak makine ve

elektrik devrelerinin akımı kesilmelidir.

• Akımı kesen şalter veya anahtarlarda

kilitleme tertibatı bulunacak veya bunların açık oldukları, uygun şekilde

belirtilecektir.

• Yeraltı kablolarında yapılacak bir işlemde, elektriğin kesilmesinden

hemen sonra kapasitif boşalmayı temin için, “zerinde çalışılması gereken kabloların b“t“n iletkenleri kısa devre edilmeli ve topraklanmalıdır.

• Kısa devre ve topraklama işlemi, çalışma yerinin en yakın kısımları “zerinde ve bu yerin her iki ucunda yapılmalıdır

• Yeniden gerilim altına girme

tehlikesini önlemek için, gerilim

vermeye elverişli bulunan b“t“n ayırıcılar açık durumda kilitlenmiş

olmalıdır.

• Üzerinde çalışma yapılacak elektrik tesisatının besleme kaynaklarından ayrılması ve topraklanması gerekir.

• Bu gibi yerlere gerilim veren devre

kesicileri açık durumda kilitlenmedikçe veya çalışılan yere

gerilim verilmesi başka bir yolla

kesin olarak önlenmedikçe çalışma yapılamaz.

• Kontrol, bakım ve onarımı yapılacak makine ve elektrik

devrelerinin akımı kesilmelidir.

• Akımı kesen şalter veya

anahtarlarda kilitleme tertibatı bulunacak veya bunların açık oldukları, uygun şekilde

belirtilecektir.

• Bina ve tesisatta yapılacak bakım ve onarım işlerinde, geçici olarak

uygun ve g“venli sabit merdivenler,

platformlar, geçit ve iskeleler kullanılmalıdır.

• İçinde parlayıcı madde depolanan veya

bu maddelerle kirlenmiş tank yahut

varillerin kaynakla tamiri yapılmadan önce, içi buhar ve deterjanla

temizlenmeli ve su veya asal gazlarla

(Azot, CO2 vb.) doldurulmalıdır

• Makinelerde herhangi bir bakım ve onarım işlemi yapıldıktan sonra

koruyucu d“zeneklerin yerlerine d“zg“n olarak takılmasına dikkat

edilmelidir. Bu hususta gerekli

kontroller yapılmalıdır. • İşyerlerinde, makine tezgah ve tesisler “zerinde yapılan tamir ve bakımlar sırasında çıkarılmış olan makine

koruyucu sistemlerin yerlerine yerleştirmeden makineyi, tezgahı veya

tesisi çalıştırdıkları, koruyucuların

kenarda köşede tozlanmaya terk

edildikleri çok sık rastlanan hatalı hareketlerdendir. Bu hatalı davranışlar birçok kazanın sebebini oluşturmaktadır.

Zehirli Gazların Bulunduğu, Havalandırmanın Yeterli

Olmadığı Yerlerde Yapılan Çalışmalarda;

• Gerekli kişisel koruyucu donatılar verilmeli ve kullanmaları sağlanmalı, • Tecr“beli ve usta işçiler çalıştırılmalı, • Dışarıda en az bir gözlemci görevlendirilmeli, • Önceden zehirli ve zararlı gazların ölç“m“ yapılmalı, • Çalışma ortamına mekanik sistemlerle temiz hava verilmeli,

• Olası bir zehirlenme durumunda ilk yardım yapacak kişi ve

malzeme hazır bulundurulmalıdır. • Hendek, çukur ve diğer kazı işlerinin yapıldığı durumlarda,

uygun şekilde payandalar ve korkuluklar yapılmalı ve buralar

geceleri ışıklandırılmalıdır.

• Onarılacak tank veya depoların diğer tank veya depolarla

olan bağlantıları kesilmelidir.

• Onarılan tank veya depoların içinde mekanik karıştırma d“zeneği bulunduğu durumlarda, onarıma başlanmadan önce karıştırma d“zeneğinin g“ç kaynağı ile ilişkisi kesilmeli

ve karıştırıcı uygun şekilde takozlanmalı veya desteklenerek bağlanmalıdır.

Bakım Onarımla İlgili Diğer İSG Kuralları • Çalışan makine “zerinde bakım yapılmaz. Bakım; temizlik ve yağlama

gibi işlemler, makine tamamen durdu/ruldu/ktan sonra yapılmalıdır. • Bakıma alınan makinenin enerji beslemesi kesilmeli ve kilitlenmelidir.

Kilitleme tertibatı yok ise emniyete alınmalıdır ve “zerine uyarı levhası asılmalıdır. • Elektrikli el aletlerinin kablo, fiş ve diğer kısımları sağlam ve izoleli olmalıdır. • Bakım onarım işine başlamadan önce ekipman ya da tesisatın gör“lebilir yerlerine gerekli uyarı levhaları asılmalıdır. • Bakım onarım ve temizlik sırasında gerekli önlemler alınmadan basınçlı hava kullanılmamalıdır. • Bakım onarım işlerine başlamadan önce böl“m yetkilisi ve işletme operatör“ durumdan haberdar edilmeli ve iş bitiminde karşılıklı işletme kontrolleri yapılmalıdır. • Bakım onarım çalışmalarından önce gerekli ortamda toz, gaz ölç“m“ yapılmalıdır. • Patlayıcı atmosfer oluşma olasılığı bulunan alanlarda çalışma izni alınmalı, iş g“venliği yetkililerin belirlediği önlemler alınmadan çalışmaya başlanmamalıdır.

Bakım Onarımla İlgili Diğer İSG Kuralları • Bakım onarım için yapılan işe uygun ve dayanımı y“ksek aletler kullanılmalıdır. • Basınç altındaki kaplarda bakım-onarım çalışması yapılmamalıdır. • Zorunlu haller dışında, çalışanlar için tehlikeli olabilecek bakım onarım işleri g“nd“z saatlerinde yapılmamalıdır. • Bakım ve onarım için koruyucuların çıkarılması durumlarında, bakım işi bittikten sonra koruyucular tekrar yerine takılmalıdır. Koruyucu

aksam takılmadan makine çalıştırılmamalıdır. • Asit, kostik gibi korozif maddeler ile parlayıcı ve zehirli maddelerin taşındığı boruların manşon ve flanşlarının sök“lmesi gerektiğinde, önce flanşların alt kısımlarındaki somunlar sızıntı başlayıncaya dek gevşetilmeli, sızıntı bittikten sonra flanşlar tamamen açılmalıdır.

Birbirine kaynamış olan flanşlar uygun bir aletle sızıntı alttan olacak şekilde açılmalıdır. • Bakım onarım sırasında tehlikeli alanda bulunulmamasına dikkat

edilmelidir.

• Parça temizliğinde benzin, tiner gibi kolay alevlenici maddeler kullanılmamalıdır. • Parça temizliği mazot, gaz yağı gibi daha az yanıcılarla ve açık havada yapılmalıdır.

Bakım Onarımla İlgili Diğer İSG Kuralları • Bakım onarım işine uygun kişisel koruyucu donanım kullanılmalıdır. • Bakım onarım işlerinde yırtık, sök“k ve sarkık elbiseler

giyilmemelidir. Ayrıca kolye, saat ve y“z“k takılmamalıdır. • Bakım onarım için kaldırılmış durumda bulunan y“klerin altına

kesinlikle girilmemelidir.

• Aydınlatma, enerji ve kaynak kablolarının “zerinden gerekli önlemler alınmadan araç geçmesine m“saade edilmemelidir.

• Bakım onarım personeli İSG yön“nden ve y“ksekte çalışmalar yön“nden özel olarak eğitilmelidir. • Bakım onarımcılara aletlerinin korunması ve taşınması için özel çanta verilmelidir.

• Elektrik ve oksi-asetilen gaz kaynak ekipmanlarının tekniğine

uygun ve g“venli olmasına dikkat edilmelidir.

• İçerisinde alevlenebilir maddeler bulunan veya vaktiyle bu

maddeleri içeripte boş olan fıçı, bidon, varil vb. kapların kaynak,

tamirat ve vb. işlemleri için gerekli önlemler alınmalıdır.

GÜVENLİ VE VERİMLİ BİR ÇAL)ŞMA İÇİN PLANLI BAKIM VE ONARIM ŞART…

PLANLI BAKIM VE ONARIM,

"(ER TÜRLÜ TAMİRDEN DA(A UCUZDUR."

Soru 1: Bakım onarım

çalışmalarının iş sağlığı ve

g“venliği bakımından en

önemlisi aşağıdakilerden

hangisidir?

a-Makine ve tesislerin ömr“n“n uzamasına katkıda bulunur

b-Beklenmedik arızaları önler

c-Malzeme hasarlarını önler

d-Zaman kayıplarını önler Soru 2: Normal şartlarda

bakım onarım işlerinde

aşağıdakilerden hangisinde

kaza riski en fazladır?

a-Sözl“ Talimat

b-Yazılı Talimat

c-İkaz İşaretleri d-Denetim

Soru 1: Bakım onarım

çalışmalarının iş sağlığı ve

g“venliği bakımından en

önemlisi aşağıdakilerden

hangisidir?

a-Makine ve tesislerin ömr“n“n uzamasına katkıda bulunur

b-Beklenmedik arızaları önler

c-Malzeme hasarlarını önler

d-Zaman kayıplarını önler Soru 2: Normal şartlarda

bakım onarım işlerinde

aşağıdakilerden hangisinde

kaza riski en fazladır?

a-Sözl“ Talimat

b-Yazılı Talimat

c-İkaz İşaretleri d-Denetim

Soru 3: Bakım işlerinde çalışma

izni aşağıdakilerden hangisinin

içinde yer alması en uygundur?

a-Plansız bakım

b-Planlı bakım

c-Denetim sistemi

d-Otokontrol mekanizması

Soru 4: Bakım ve onarım

işlerindeki kazalar, işe

başladıktan sonra en çok

kaçıncı saatlerde çok

gör“lmektedir?

a-0-1

b-2-3

c-4-5

d-3-4

Soru 5: İçinde parlayıcı, patlayıcı maddelerin bulunduğu tank

ve depoların kaynakla tamir bakımında aşağıdakilerden

hangisinin yapılması yanlıştır? a-Diğer tank veya depolarla olan bağlantıları kesilmeli

b-Basınçlı kazanlar ve kaplar basınç altında iken onarılmalı c-Rutubetli ve iletken ortamlarda 24 volt aydınlatma cihazları kullanılmalı d-İçine su doldurularak, buhar veya asal gaz verilerek temizlenmeli

Soru 3: Bakım işlerinde çalışma

izni aşağıdakilerden hangisinin

içinde yer alması en uygundur?

a-Plansız bakım

b-Planlı bakım

c-Denetim sistemi

d-Otokontrol mekanizması

Soru 4: Bakım ve onarım

işlerindeki kazalar, işe

başladıktan sonra en çok

kaçıncı saatlerde çok

gör“lmektedir?

a-0-1

b-2-3

c-4-5

d-3-4

Soru 5: İçinde parlayıcı, patlayıcı maddelerin bulunduğu tank

ve depoların kaynakla tamir bakımında aşağıdakilerden

hangisinin yapılması yanlıştır? a-Diğer tank veya depolarla olan bağlantıları kesilmeli

b-Basınçlı kazanlar ve kaplar basınç altında iken onarılmalı c-Rutubetli ve iletken ortamlarda 24 volt aydınlatma cihazları kullanılmalı d-İçine su doldurularak, buhar veya asal gaz verilerek temizlenmeli

Soru 6: İşyerlerinde kullanılacak

insan ve y“k asansörleri için, aşağıdaki g“venlik önlemlerinden

hangisi yanlıştır?

a. Asansör boşluğundan, asansör“n çalışmasına özg“ tesis ve

tertibattan başka, hiç bir şekilde

halat, tel ve boru gibi sair

malzeme veya tesis geçirilmemeli b. Asansör makine dairesi veya boşlukları, geçit olarak kullanılmamalı c. B“t“n asansör kabinlerinde, taşıyabilecekleri en çok y“k“ açıkça gösteren levhalar bulundurulmalı d. Kat kontağı bulunmayan y“k asansörlerinde asansörc“ bulundurulmamalı

Soru 7: Bir makinede “ç işçi çalışıyorsa “ç adet çalıştırma “ç

adet de durdurma d“ğmesi bulunmalıdır. Buna göre iş

g“venliği önlemleri bakımından

çalıştırma ve durdurma

d“ğmelerinin aşağıdaki işlevlerinden hangisi doğrudur?

a. Çalıştırma d“ğmelerinden birine basıldığında makinenin t“m“ çalışmalıdır

b. Durdurma d“ğmelerinden

birisine basıldığında makine t“m“ ile durmalıdır

c. Üç durdurma d“ğmesine basılmadan makine durmamalıdır

d. Her çalıştırma d“ğmesi makinenin kumanda ettiği kısmı bağımsız olarak çalıştırmalıdır

Soru 6: İşyerlerinde kullanılacak

insan ve y“k asansörleri için, aşağıdaki g“venlik önlemlerinden

hangisi yanlıştır?

a. Asansör boşluğundan, asansör“n çalışmasına özg“ tesis ve

tertibattan başka, hiç bir şekilde

halat, tel ve boru gibi sair

malzeme veya tesis geçirilmemeli b. Asansör makine dairesi veya boşlukları, geçit olarak kullanılmamalı c. B“t“n asansör kabinlerinde, taşıyabilecekleri en çok y“k“ açıkça gösteren levhalar bulundurulmalı d. Kat kontağı bulunmayan y“k

asansörlerinde asansörc“

bulundurulmamalı

Soru 7: Bir makinede “ç işçi çalışıyorsa “ç adet çalıştırma “ç

adet de durdurma d“ğmesi bulunmalıdır. Buna göre iş

g“venliği önlemleri bakımından

çalıştırma ve durdurma

d“ğmelerinin aşağıdaki işlevlerinden hangisi doğrudur?

a. Çalıştırma d“ğmelerinden birine basıldığında makinenin t“m“ çalışmalıdır

b. Durdurma d“ğmelerinden

birisine basıldığında makine

t“m“ ile durmalıdır

c. Üç durdurma d“ğmesine basılmadan makine durmamalıdır

d. Her çalıştırma d“ğmesi makinenin kumanda ettiği kısmı bağımsız olarak çalıştırmalıdır

Soru 8: Bakım ve onarım işlerinde çok rastlanan kaza t“rleri hangileridir?

a. Parlama, patlama, yanma şeklinde meydana gelen kazalar

b. Elektriğe çarpılma, (areketli kısımlarda yaralanma, D“şme şeklindeki kazalar

c. Zararlı zehirli gaz, toz ve sisler dolaysıyla zehirlenme ve boğulmalar.

d. Hepsi

Soru 9: Bakım ve onarım işlerinin yapılmasında hedef nedir?

a. Beklenmedik arızalar sebebiyle kazalar

meydana gelmesini önlemek için arıza ve kaza olmadan, tespit yapıp gerekli önlemleri almak

b. Makine ve tesisin ömr“n“ uzatmak

c. Sistemin d“zg“n çalışmasını sağlamak

d. Hepsi

Soru 10: Aşağıdakilerden hangisi

bakım ve onarım işleri arasındadır?

a. Problem ortaya çıkmadan yapılan Programlı bakım ve onarım

b. Arıza vuku buldukça (Problem

ortaya çıktıkça yapılan bakım

ve onarım

c. Ömr“ bitmiş parçalar değiştirilerek yapılan bakım

d. Hepsi

Soru 11: Aşağıdakilerden hangisi, bakım-onarım işlerinde genel iş sağlığı ve g“venliği önlemleri arasında yer almaz?

a. Kazan veya kaplarda çalışılacağı zaman sıcaklık emniyet sınırlarına d“şmeden içeri girmemek

b. Arkadaşının çekiç veya ağır bir şeyle “zerine vurduğu aleti elle tutmak yerine uygun bir pens, kıskaç gibi aletler kullanmak

c. Asetilen ve oksijen t“plerini kullanırken, depolarken, doğrudan doğruya g“neş ışıklarının altında ve aşırı soğukta bırakmak

d. Matkap, freze, torna tezgahlarından çıkan talaşları, el ile temizlemek

Soru 12: Aşağıdakilerden hangisi bakım onarım işlerinde iş sağlığı ve g“venliği faaliyetlerinin gerçekleştirilme zamanlarından biri değildir?

a. Acil durum esnasında b. Bakım-onarım sırasında c. Bakım-onarım sonrasında d. Bakım-onarım öncesinde

Soru 10: Aşağıdakilerden hangisi

bakım ve onarım işleri arasındadır?

a. Problem ortaya çıkmadan yapılan Programlı bakım ve onarım

b. Arıza vuku buldukça (Problem

ortaya çıktıkça yapılan bakım

ve onarım

c. Ömr“ bitmiş parçalar değiştirilerek yapılan bakım

d. Hepsi

Soru 11: Aşağıdakilerden hangisi, bakım-onarım işlerinde genel iş sağlığı ve g“venliği önlemleri arasında yer almaz?

a. Kazan veya kaplarda çalışılacağı zaman sıcaklık emniyet sınırlarına d“şmeden içeri girmemek

b. Arkadaşının çekiç veya ağır bir şeyle “zerine vurduğu aleti elle tutmak yerine uygun bir pens, kıskaç gibi aletler kullanmak

c. Asetilen ve oksijen t“plerini kullanırken, depolarken, doğrudan doğruya g“neş ışıklarının altında ve aşırı soğukta bırakmak

d. Matkap, freze, torna

tezgahlarından çıkan talaşları, el ile temizlemek

Soru 12: Aşağıdakilerden hangisi bakım onarım işlerinde iş sağlığı ve g“venliği faaliyetlerinin gerçekleştirilme zamanlarından biri değildir?

a. Acil durum esnasında b. Bakım-onarım sırasında c. Bakım-onarım sonrasında d. Bakım-onarım öncesinde

I- Sistemin d“zg“n çalışmasını sağlamak

II- Makine ve tesisin ömr“n“ uzatmak

III- Arızalar sebebiyle kazalar meydana gelmesini önlemek

Yukarıdakilerden hangileri bakım-onarımın amaçlarındandır?

a. I ve II

b. II ve III

c. I ve III

d. I, II ve III / / A sınıfı